bai 4 lớp 10 môn

Ngày soạn:23\9\2009
Ngày giảng: 30\9\2009

Bài 4: CẠNH TRANH TRONG SẢN XUẤT VÀ LƯU THÔNG HÀNG HÓA
( 1Tiết)
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1.Về kiến thức:
• Nêu được khái niệm cạnh tranh trong sản xuất.lưu thông hàng hóa và nguyên nhân dẫn đến
cạnh tranh.
• Hiểu được mục đích của cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa,các loại cạnh tranh
và tính chất hai mặt của cạnh tranh.
2.Về kỷ năng:
• Phân biệt mặt tích cực của cạnh tranh và hạn chế của cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông
hàng hóa.
• Nhận xét được vài nét về tình hình cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa ở địa
phương.
3. Về thái độ:
• Ủng hộ các biểu hiện tích cực,phê phán các biểu hiện tiêu cực của cạnh tranh trong sản xuất và
lưu thông hàng hóa.
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC :
Gv có thể sử dụng các phương pháp sau:
• Giảng giải,vấn đáp
• Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề
• Giải quyết bài tập, liên hệ theo nhóm.
III.TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN:
• Sách giáo khoa GDCD lớp11
• Sách giáo viên GDCD lớp 11
• Sơ đồ,bảng biểu, câu chuyện có liên quan nội dung bài học.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức: (1 phút )
2. Kiểm tra bài cũ: ( 5 phút )

Câu hỏi:
Câu 1: Nội dung và tác dụng của quy luật giá trị được Nhà nước vận dụng như thế nào ở nước ta?
Cho ví dụ minh họa?
Đáp án:
- Đổi mới mô hình kinh tế nước ta thông qua xây dựng và phát triển mô hình kinh tế thị trường định
hướng XHCN,có sự quản lý của nhà nước.
- Ban hành và sử dụng pháp luật,các chính sách kinh tế. chính sách xã hội, điều tiết thị trường,nâng
cao đời sống của người dân.
VD: -Từ năm 1986 trở về trước chúng ta thấy ở nước ta do mô hình kinh tế chỉ huy,tập trung quan
liêu,bao cấp..nói chung hầu như quy luật giá trị không hoặc ít được vận dụng.Nhưng từ khi thực hiện
đổi mới và vận dụng quy luật giá trị thì chúng ta đã xây dựng và phát triển mô hình kinh tế thị trường
định hướng XHCN.Vì vậy mà đã đưa đất nước ta thoát khỏi khủng khoảng kinh tế,đạt được những
thành tựu đáng kể.
3. Học bài mới:
Mở bài: (3 phút)
Trước khi vào bài mới cô kể cho các em nghe về một câu chuyện kinh doanh của hai xí nghiệp
Nam Thịnh Phát và Tân Việt Phong chuyên sản xuất lương thực xuất khẩu.Sản phẩm của hai xí
nghiệp này luôn chênh nhau về giá cả và chất lượng làm cho sản phẩm của NTP ngày càng đi
xuống.Tìm hiểu nguyên nhân làm cho sản phẩm mình không có chỗ đứng vững trong thị trường xuất
khẩu.NTP đã quyết định hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm của mình,khẳng định vị trí
của mình.
Qua câu chuyện trên thì ta thấy gữa hai xí nghiệp trên có sự cạnh tranh với nhau.Vậy cạnh tranh là
gì?và cạnh tranh sảy ra ở những mặt nào?có ích hay có hại cho nền kinh tế?
Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

GV: Chúng ta thường thấy trên tivi những
hình ảnh quãng cáo,hay ở trên đường phố
những tấm biển quảng cáo,những hình ảnh
đó nhằm mục đích gì?

- Đó là tác động vào tâm lý, thị hiếu của
khách hàng. Nhằm bán được nhiều hàng và
thu được nhiều lợi nhuận.nhưng mục đích
cuối cùng chúng ta thây đó là cạnh tranh với
những sản phẩm khác trên thị trường.
GV:? Vậy em nào hiểu như thế nào là cạnh
tranh.
HS: Trả lời:
GV: Nhận xét.
Hs : Ghi bài:
Gv?: Nội dung khái niệm cạnh tranh thể
hiện ra ở những khía cạnh chủ yếu nào?
Hs: Trả lời:
Gv: Kết lại
Thể hiện ở 3 khía cạnh:
+ Tính chất ganh đua,đấu tranh

+ Các chủ thể tham gia cạnh tranh
1.CẠNH TRANH VÀ NGUYÊN NHÂN
DẪN ĐẾN CẠNH TRANH .(10 phút )
a.Khái niệm cạnh tranh.
- Cạnh tranh : là sự ganh đua, đấu tranh
giữa các chủ thể kinh tế trong sản xuất, kinh
doanh hàng hóa nhằm giành những điều
kiện thuận lợi để thu nhiều lợi nhuận.
+ Mục đích của cạnh tranh .
Gv: ?Em hiểu thế nào là cạnh tranh mạnh
và thế nào là cạnh tranh không lành mạnh?
Dựa vào tiêu chí nào để phân biệt hai loại
cạnh tranh này?

Hs: Suy nghĩ trả lời.
Gv: Kết luận
(Dựa vào 3 tiêu chí:Đúng pháp luật,mang
tính nhân văn,hệ quả của cạnh tranh.)

Gv:? Vậy trong học tập có cạnh tranh
không?
Hs: Trả lời:
- Không, mà là thi đua cùng nhau học
tập.
Gv: Chuyển ý
Để dành lấy các điều kiện thuận lợi, tránh
được những rủi ro, bất lợi trong sản xuất và
lưu thông hàng hóa, tất yếu giữa họ phải có
cạnh tranh.

Gv:? Vậy thì theo em nguyên nhân nào dẫn
đến cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông
hàng hóa.
Hs: Trả lời:
Gv: Nhận xét và bổ sung ý kiến
Gv: Kết luận nội dung
- Cạnh tranh lành mạnh : là sự cạnh tranh
đúng pháp luật và chuẩn mực đạo đức, có
tác dụng kích thích thị trường phát triển
đúng hướng.
- Cạnh trang không lành mạnh : là sự
cạnh tranh vi phạm pháp luật, vi phạm các
chuẩn mực đạo đức, làm rối loạn và kìm
hãm sự phát triển kinh tế thị trường theo

định hướng XHCN.
b. Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh:
Có hai nguyên nhân cơ bản:
Thứ nhất:Trong nền sản xuất hàng hóa,các
chủ sỏ hữu nhau,tồn tại với tư cách là những
đơn vị kinh tế độc lập,tự do sản xuất kinh
doanh.
Thứ hai là:Các chủ thể kinh tế có điều kiện
sản xuất và lợi ích khác nhau đã trở thành
nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh trong sản
xuất và lưu thông hàng hóa.

Gv: Chuyển ý
Mục đích của cạnh tranh là gì? Để đạt được
mục đích những người tham gia cạnh tranh
thông qua các loại cạnh tranh nào.Chúng ta
sẽ tìm hiểu qua nội dung sau đây.
Gv:? Mục đích của cạnh tranh là gì? Và
mục đích những người tham gia cạnh tranh
giành lấy những gì?
Hs: Suy nghĩ,trả lời câu hỏi.
Gv: Nhận xét,giải thích
Mục đích cuối cùng đó là giành lợi nhuận
về mình nhiều hơn người khác
VD:Có 2 xí nghiệp cùng sản xuất bánh
kẹo,họ đã tìm đủ mọi cách để bán được sản
phẩm của mình như:quãng cáo,khuyến mại
tặng quà …Vậy mục đích cuối cùng cũng
chỉ là bán được sản phẩm của mình nhiều
hơn người khác và thu lợi nhuận

Gv:Gọi học sinh lấy ví dụ về những mặt
được thể hiện của mục đích.
Gv:Treo bảng phụ và kết luận
Gv: Chuyển ý
Ở nước ta do tồn tại nhiều hình thức sở
hữu khác nhau về tư liệu sản xuất và do đó
tồn tại nhiều thành phần kinh tế khác nhau,
nên cạnh tranh tồn tại là một tất yếu khách
quan.
2. MỤC ĐÍCH CỦA CẠNH TRANH VÀ
CÁC LOẠI CẠNH TRANH ( 12 phút )
a.Mục đích của cạnh tranh.
MỤC ĐÍCH CẠNH TRANH
( nhằm giành những điều kiện thuận lợi để thu
nhiều lợi nhuận )

• Giành lấy nguồn nguyên liệu và
các nguồn lực sản xuất khác;
• Giành ưu thế về khoa học và
công nghệ;
• Giành thị trường nơi đầu tư, các
hợp đồng và các đơn đặt hàng;
• Giành ưu thế về chất lượng, giá
cả và phương thức thanh toán;
Tùy theo các căn cứ khác nhau mà người ta
sẽ chia cạnh tranh thành nhiều loại.
Gv:?Cạnh tranh có những loại nào?lấy ví
dụ minh họa.
Hs:Trả lời
Gv:Giải thích,diễn giải.

Thứ nhất:Cạnh tranh gữa người bán với
nhau.Cạnh tranh này xuất hiện khi trên thị
trường có nhiều người hàng hóa cùng loại
đem bán,nhưng ít người mua hàng hóa đó
VD:Tại một phố có rất nhiều cửa hàng bán
quần áo trẻ em.Nhưng người mua thì rất ít
buộc những người bán hàng hóa đó phải
cạnh tranh với nhau bằng các cách khác
nhau như:Nâng cao chất lượng sản phẩm,địa
điểm phục vụ,giá cả ,thái độ phục vụ …
Thứ hai cạnh tranh giữa người mua với
nhau khi trên thị trường hàng hóa đem ra
bán ít,nhưng người mua hàng hóa đó nhiều.
VD:Một cửa hàng bán giày dép trên phố rất
đông người mua hàng của cửa hàng này rất
nhiều,nhưng lượng hàng hóa bán ra rất ít
không đáp ứng đủ cho khách hàng.Vậy thì
buộc những người mua hàng hóa muốn mua
được hàng của cửa hàng đó thì phải cạnh
tranh với nhau như người nào trả giá cao
nhất thì mua được hàng của cửa hàng đó
Thứ ba là cạnh tranh trong nội bộ
nghành:là sự ganh đua kinh tế giữa các
doanh nghiệp trong cùng một hàng
VD: Tổng công ty lương thực có các chi
nhánh tại các tỉnh Miền Bắc và Miền
Nam,hai chi nhánh nay cạnh tranh với nhau
về chất lượng sản phẩm hay giá cả..
Thứ tư là cạnh tranh giữa các ngành là sự
ganh đua về kinh tế giữa các doanh nhiệp

giữa các ngành sản xuất.
VD:Các ngành sản xuất khác nhau như :may
mặc,xây dựng,chế biến hải sản cạnh tranh
với nhau.
b.Các loại cạnh tranh