bài 44. Andehit-xeton

Tháng 4/2009 1
Bài 44. ANĐEHIT – XETON
Trước khi vào bài mới, hãy củng cố kiến thức cũ với các câu hỏi:
Trước khi vào bài mới, hãy củng cố kiến thức cũ với các câu hỏi:
1.
1.


Hãy hoàn thành các phương trình phản ứng sau?
Hãy hoàn thành các phương trình phản ứng sau?
a) CH
3
CH
2
OH + CuO →
b) (CH
3
)
2
CH-OH + CuO →
2. Cho biết tên các sản phẩm tạo thành?
Như vậy, hôm nay chúng ta sẽ học bài anđehit – xeton để tìm hiểu
những tính chất, cách điều chế và ứng dụng của chúng.
?
?
CH
3
CHO + Cu + H
2
O
(CH

3
)
2
CO + Cu + H
2
O
Tháng 4/2009 2
A - ANĐEHIT
I - ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI, DANH PHÁP
1. Định nghĩa
Hãy quan sát công thức các phân tử anđehit.
⇒
Đặc điểm chung: đều chứa nhóm –CHO
* Định nghĩa: anđehit là các hợp chất hữu cơ mà phân tử có
nhóm –CHO liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc
nguyên tử H.
C
O
H
C C
O
H
O
H
H
3
C C
O
H
H C

O
H
Anđehit fomic Anđehit axetic Benzanđehit Anđehit oxalic
Tháng 4/2009 3
2. Phân loại
a) Theo đặc điểm cấu tạo của gốc
hiđrocacbon :
+ Anđehit no : HCHO, CH
3
CHO,…
+ Anđehit không no: CH
2
=CHCHO,

CH
3
–CH=CH–CHO,…
+ Anđehit thơm: C
6
H
5
–CHO,
CH
3
C
6
H
4
–CHO, C
6

H
4
(CHO)
2
,…
b) Theo số nhóm –CHO trong phân
tử anđehit :
+ Anđehit đơn chức: C
6
H
5
–CHO
CH
3
CH
2
–CHO, CH
3
[CH
2
]
2
CHO,…
+ Anđehit đa chức: O=CH–CH=O,
CH
2
(CHO)
2
, CH
3

C
6
H
3
(CHO)
2
,…
Công thức tổng quát của anđehit no, mạch hở, đơn chức:
C
x
H
2x + 1
–CHO (x ≥ 0)
Viết gọn: C
n
H
2n
O (n ≥ 1)
Tháng 4/2009 4
3. Danh pháp
Công thức cấu tạo Tên thay thế Tên thông thường
H–CH=O metanal anđehit fomic (fomanđehit)
CH
3
–CH=O etanal anđehit axetic (axetanđehit)
CH
3
CH
2
CHO propanal anđehit propionic

CH
3
[CH
2
]
2
CHO butanal anđehit butiric
CH
3
[CH
2
]
3
CHO pentanal anđehit valeric

Cách gọi tên thay thế anđehit :
-
Chọn mạch chính là mạch C dài nhất chứa nhóm –CHO.
-
Đánh số thứ tự bắt đầu từ nhóm –CHO.
-
Gọi tên anđehit = tên mạch C no ứng với chính + al

Cách gọi tên thông thường :
Tên thông thường = anđehit + tên axit tương ứng.
Tháng 4/2009 5
II - ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO –
TÍNH CHẤT VẬT LÍ
1. Đặc điểm cấu tạo
•

Nhóm –CHO có cấu tạo (…)
gồm một liên kết σ bền vững và
một liên kết π kém bền (giống liên
kết đôi C=C trong phân tử anken.
•
Mô hình phân tử các anđehit:
2. Tính chất vật lí
•
Ở điều kiện thường, các anđehit
đầu dãy đồng đẳng là chất khí, t
0
s

thấp, tan tốt trong nước.
•
Các anđehit tiếp theo là chất lỏng
hoặc rắn, độ tan trong nước giảm
dần theo chiều tăng phân tử khối.
•
Dung dịch nước của anđehit
fomic được gọi là fomon. Dung
dịch bão hòa của anđehit fomic
(nồng độ 37-40%) được gọi là
fomalin.
HCHO CH
3
-CHO