Công nghệ 7, tiết 7

Trường THCS Phước An GV: Vũ Tiểu Thanh
Ngày soạn:
Tiết : 7
Bài : 10 VAI TRÒ CỦA GIỐNG & PHƯƠNG PHÁP CHỌN TẠO
GIỐNG CÂY TRỒNG
----- -----
I/ Mục tiêu: Qua bài học này học sinh cần đạt về:
1) Kiến thức: Học sinh hiểu được vai trò của giống cây trồng và các phương pháp chọn tạo
giống cây trồng.
2) Kỹ năng: Rèn kỹ năng chọn tạo giống cây trồng thành thạo.
3) Thái độ: Có ý thức quý trọng bảo vệ các giống cây trồng quý hiếm trong sản xuất ở địa
phương.
II/ Chuẩn bị:
1) Chuẩn bị của giáo viên:
- Nghiên cứu nội dung bài 10 “Vai trò của giống và phương pháp chọn tạo giống cây trồng”
SGK, SGV Công nghệ 7.
- Tham khảo các tài liệu liên quan.
- Phóng to các hình 11; 12; 13; 14 SGK.
- Phương án tổ chức: Hoạt động cá nhân, thảo luận – hoạt động nhóm.
2) Chuẩn bị của học sinh:
- Xem trước nội dung bài 10 SGK.
III/ Hoạt động dạy học:
1) Ổn định tình hình lớp: (1’) Kiểm tra sĩ số lớp.
2) Kiểm tra bài cũ: ( 5’)
? Thế nào là bón lót, bón thúc? Tại sao phải bón lót, bón thúc?
→ Dự kiến phương án trả lời:
- Bón lót là bón phân vào đất trước khi gieo trồng. Bón lót nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho
cây con ngay khi nó mới mọc, mới bén rễ.
- Bón thúc là bón phân trong thời gian sinh trưởng của cây. Bón thúc nhằm đáp ứng kịp thời nhu
cầu dinh dưỡng của cây trong từng thời kì, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển tốt
3) Giảng bài mới:

* Giới thiệu bài: (1’)
Trong hệ thống các biện pháp kỹ thuật trồng trọt, giống cây trồng chiếm vị trí hàng đầu.
Phân bón, thuốc trừ sâu là những thứ cần thiết nhưng không phải là yếu tố trước tiên của hoạt động
trồng trọt, không có giống cây trồng là không có hoạt động trồng trọt. Bài này giúp học sinh hiểu
vai trò của giống trong trồng trọt.
* Tiến trình bài dạy: (35’)
TG Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
10’ * Hoạt động 1: Tìm hiểu vai
trò của giống cây trồng :
- GV treo H11 lên bảng. Yêu
cầu học sinh quan sát.
? H11a. Thay giống cũ bằng
giống mới năng suất cao có tác
dụng gì ?
? Trước đây trồng lúa chỉ cho
năng suất 10 tấn/ha/1 vụ. Nay
trồng giống lúa mới nsuất cho
Quan sát
- Làm tăng năng suất cây
trồng.
- Làm tăng năng suất cây
trồng.
I. Vai trò của giống cây
trồng:
Giáo án Công nghệ 7 1 2009 - 2010
Trường THCS Phước An GV: Vũ Tiểu Thanh
12 tấn/ha/1 vụ. Vậy giống lúa
mới đã tác động đến năng suất
trồng trọt ntn?
- GV bổ sung: Giống là 1 yếu

tố làm tăng năng suất cây
trồng. Việc thay thế giống lúa
địa phương bằng các giống lúa
mới thấp cây, có nsuất cao đã
góp phần tăng nsuất lúa bình
quân 2,7 tấn/ha ở thập kỉ 80
lên đến 4 tấn/ha vào những
năm cuối của thập kỉ 90. Do sử
dụng giống lúa mới, nhiều địa
phương ở Thái Bình, Nam
Định, Hà Tây đạt năng suất 10
tấn/ha. Ngày nay, khi lúa lai ra
đời và đưa vào sử dụng tăng
nsuuất lúa 15 – 20 %. Điện
Biện (Lai Châu), Hòa An (Cao
Bằng), Văn Quan (Lạng Sơn)
đạt 12 – 14 tấn/ha.
? Trước đây, cây lúa cho gạo
ăn ko thơm, ko dẻo. Nay cấy
giống lúa khác cho gạo ăn
thơm, dẻo. Vậy giống lúa mới
đã có vai trò ntn trong trồng
trọt?
- GV giải thích: GCT với việc
thực hiện nvụ của ngành sản
xuất trồng trọt, ngoài việc tăng
nsuất còn phải chú ý đến việc
tạo ra chất lượng mới của sản
phẩm. Vì nếu chất lượng kém
thì dù có nsuất cao bao nhiêu

cũng khó có thể phát triển
được, do ko ai sử dụng.
- GV giới thiệu H11b, H11c
nêu rõ giống lúa, vì vụ chiêm,
mùa là khái niệm chỉ vụ lúa,
ko thể dùng cho rau, đậu hay
cây ăn quả được.
“ Trước đây, khi n
2
nước ta chỉ
s/dụng giống lúa địa phương
có tgian sinh trưởng dài trong
1 năm→ chỉ gieo trồng được 2
vụ lúa chiêm và mùa. Từ khi ta
nhập nội và tạo ra những giống
lúa ngắn ngay đã hình thành
vụ gieo trồng thứ 3: Vụ
đông→ thế độc canh cây lúa bị
HS lắng nghe
- Giống tạo phẩm chất tốt,
tăng chất lượng nông sản.
HS lắng nghe
HS lắng nghe
Giáo án Công nghệ 7 2 2009 - 2010
Trường THCS Phước An GV: Vũ Tiểu Thanh
phá vỡ, hình thành cơ cấu ba
cây trồng: Lúa xuân – lúa mùa
sớm – cây vụ đông (ngô đông,
đậu tương đông, cà chua hoặc
vụ rau sớm). Với cơ cấu này,

lúa mùa sớm được gieo cấy
bằng giống lúa ngắn ngày như:
CR203, Q5, ĐH60… và phải
thu hoạch trước 20/9 ( ở Đồng
bằng Bắc Bộ) để giải phóng
đất kịp thời làm vụ đông”.
? H11b Sử dụng giống ngắn
ngày có tác dụng gì đối với các
vụ gieo trồng trong năm ? ?
H11c Sử dụng giống mới ngắn
ngày có ả/h ntn đến cơ cấu cây
trồng?
? Vậy GCT có vai trò ntn trong
trồng trọt?
- GV nhận xét và liên hệ thực
tế: Tuy Phước: Vụ đông xuân:
gần 400 kg/sào, Vụ hè thu: gần
300 kg / sào.
- Làm tăng vụ trồng trọt
trong năm.
- Làm thay đổi cơ cấu cây
trồng của vùng.
- Làm tăng năng suất cây
trồng. Tăng chất lượng
nông sản. Làm tăng vụ
trồng trọt trong năm. Làm
thay đổi cơ cấu cây trồng
của vùng.
Lắng nghe.
- Làm tăng năng suất cây

trồng.
- Tăng chất lượng nông
sản.
- Làm tăng vụ trồng trọt
trong năm.
- Làm thay đổi cơ cấu cây
trồng của vùng.
8’ * Hoạt động 2: Tìm hiểu
tiêu chí giống cây trồng tốt:
- GV Y/C HS thảo luận nhóm
để nêu được quan niệm của
HS về nd của 5 tiêu chí trong
sgk. .
?1 Theo em, giống lúa ntn
được đánh giá là sinh trưởng
tốt trong điều kiện khí hậu, đất
đai và trình độ canh tác của địa
phương?
?2 Giống lúa ntn được đánh
giá là có nsuất cao?
?3 Giống lúa ntn được đánh
giá là có chất lượng tốt?
?4 Giống lúa ntn được đánh
HS thảo luận nhóm
- Dù khí hậu ổn định hay
thay đổi, đất đai màu mỡ
hay nghèo nàn vẫn strưởng
phát triển tốt để cho nsuất
cao. Trong đk bình thường
phải cho nsuất cao.

- So với giống cũ đang có
nsuất cao nhất của địa
phương, giống mới phải có
năng suất cao hơn.
- Giống đó phải có chất
lượng đáp ứng nhu cầu
kinh tế và những đặc điểm
chất lượng đó ở giống địa
phương chưa có hoặc có ở
mức thấp.
- Qua một số năm vẫn cho
II. Tiêu chí của giống cây
trồng tốt :
Giáo án Công nghệ 7 3 2009 - 2010
Trường THCS Phước An GV: Vũ Tiểu Thanh
giá là có nsuất cao và ổn định?
?5 Giống lúa ntn được đánh
giá là có khả năng chống, chịu
được sâu, bệnh?
- GV gọi đại diện nhóm trình
bày, các nhóm khác nhận xét.
? Vậy trong 5 tiêu chí đó theo
em giống cây trồng tốt cần đạt
những tiêu chí nào?
- GV nhận xét: Giống có năng
suất cao chưa phải là giống tốt
mà giống có năng suất cao ổn
định mới là giống tốt.
được nsuất xấp xỉ nhau trừ
trường hợp có biến động

lớn do thiên tai.
- Chịu được sâu, bệnh; ít bị
nhiễm bệnh; ít bị sâu ăn
trong đk trồng ở ruộng qua
các vụ.
Trình bày và nhận xét.
- GCT tốt cần đạt các tiêu
chí 1, 3, 4, 5.
HS lắng nghe
- Sinh trưởng tốt trong
điều kiện khí hậu, đất đai
và trình độ canh tác của
địa phương.
- Có chất lượng cao.
- Có năng suất cao, ổn
định.
- Chống chịu được sâu
bệnh.
12’ * Hoạt động 3: Tìm hiểu
phương pháp chọn tạo
giống cây trồng:
- GV yêu cầu HS đọc nội dung
phần III/ 24 SGK.
- GV treo tranh H12 lên bảng.
? Em hãy nêu đặc điểm cơ bản
của PP chọn lọc?
- GV treo tranh H13 SGK lên
bảng.
? Em hãy nêu đặc điểm cơ bản
của PP lai?

- GV bổ sung: PP lai còn có ý
nghĩa là thúc đẩy QT tiến hóa
của cây trồng. Chủ động và
sáng tạo tạo ra những loại hình
mới mà thiên nhiên không có.
Cây lai hội tụ được những tính
trạng tốt mà bố mẹ không có.
- GV giới thiệu: Đột biến là
những biến đổi di truyền tạo
cơ sở cho các biến dị. Có 2
HS đọc
Quan sát
- Từ giống khởi đầu chọn
cây có hạt tốt, lấy hạt, vụ
sau gieo hạt mới chọn, so
sánh với giống khởi đầu và
giống địa phương, nếu tốt
hơn về các tiêu chí của
giống cây trồng, nhân
giống đó cho sản xuất.
Quan sát
- Lấy phấn hoa của cây
dùng làm bố thụ phấn cho
nhụy hoa của cây dùng làm
mẹ. Sau đó lấy hạt của cây
dùng làm mẹ gieo trồng ta
được cây lai. Chọn những
cây lai có đặc tính tốt để
làm giống.
HS lắng nghe

HS lắng nghe
III. Phương pháp chọn
tạo giống cây trồng:
- Phương pháp chọn lọc.
- Phương pháp lai
- Phương pháp gây đột
biến.
Giáo án Công nghệ 7 4 2009 - 2010
Trường THCS Phước An GV: Vũ Tiểu Thanh
dạng ĐB: ĐB cấu trúc NST và
ĐB gen. ĐB gen có ý nghĩa
quan trọng trong chọn giống.
? Em hãy nêu đặc điểm cơ bản
của PP gây đột biến?
- GV treo tranh H14 SGK lên
bảng và giới thiệu ý nghĩa của
PP nuôi cấy mô:
“ Duy trì và nhân nhanh các
kiểu gen quí, nhân nhanh các
giống khó trồng bằng hạt, bảo
quản nguồn gen”
? Em hãy nêu đặc điểm cơ bản
của PP nuôi ấy mô?
- GV nhận xét, kết luận:
+ PP chọn lọc, gây đột biến,
lai đều coi là PP tạo ra giống
mới.
+ Nuôi cấy mô vừa là PP tạo
giống, vừa là PP nhân giống.
- Phương pháp gây đột

biến dùng tác nhân vật lý
(tia α, γ), tác nhân hóa học
( EMS – êtyl mêtan
sunfonat; DMS – Di mêtyl
sunfat; EI – etylen imin)→
xử lý chất lượng bộ phận
non của cây (hạt mầm, nụ
hoa, hạt phấn, chồi, củ…)
→ tạo ra đột biến → dùng
các bộ phận đã gây đột
biến tạo ra cây đột biến →
chọn hạt ở cây đột biến
đem gieo → chọn dòng có
đột biến có lợi làm giống.
Quan sát và lắng nghe.
- Chọn lọc và chuẩn bị cây
mẹ: sạch bệnh, đang ở
gđoạn s/trưởng mạnh →
chọn và tách mô ( tế bào)
sống của cây mẹ (thường là
đỉnh ngọn, chồi nách, đoạn
thân, mảnh lá…) tiến hành
khử trùng → nuôi cấy
trong mt đặc biệt → nhân
nhanh bằng cách kích thích
mô nuôi cấy phát sinh hình
thái ( xử lí phytohoocmôn,
t
0
, ánh sáng thích hợp) →

tạo cây mới → đưa cây từ
ống nghiệm ra vườn ươm
→ chọn lọc được giống
mới.
HS lắng nghe
- Phương pháp nuôi cấy
mô.
Giáo án Công nghệ 7 5 2009 - 2010