Giáo án công nghệ 10 tiết 7 - 10

Tiết 7
Bài 9: Biện pháp cải tạo và sử dụng
Đất xám bạc, màu đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá
I. Mục tiêu:
Học xong bài này, Hs cần đạt đợc
1. Biết nguyên nhân hình thành, tính chất chủ yếu và biện pháp cải tạo sử dụng
đất xám bạc màu.
2. Biết nguyên nhân hình thành , một số tính chất chủ yếu và biện pháp cải tạo
sử dụng đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá.
3. Có ý thức bảo vệ rừng và tuyên truyền vận động mọi ngời tham gia bảo vệ
môi trờng đất.
II. Nội dung chuẩn bị
1. Su tầm một số tranh ảnh về những vùng đất xám bạc màu và đất xói mòn
mạnh trơ sỏi đá. Tranh ảnh về rừng bị tàn phá gây lũ lụt, xói mòn đất . Tranh ảnh về
ruộng bậc thang, trồng cây theo đờng đồng mức quanh đồi , ...
2. Nếu có điều kiện có thể su tầm băng đĩa hình nói về đất xám bạc màu và đất
xói mạnh trơ sỏi đá ( băng đĩa của đài truyền hình Trung ơng, địa phơng ...) và chiếu
cho Hs xem trong quá trình thực hiện bài giảng. Trờng hợp này cần chuẩn bị thêm
T.V, đầu băng đĩa.
3. Nếu địa phơng trờng đóng nằm trên vùng đất nêu trên, Gv có thể thu nhập
một số mẫu đất của hai loại đất này để Hs quan sát nhận xét trong khi học.
4. Nếu trờng nằm ở vùng có đất xám bạc màu và đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá,
Gv có thể yêu cầu Hs su tầm trớc ở nhà một số điểm sau:
- Bằng quan sát thực tế, hãy mô tả và nêu một số đặc điểm chính của từng loại
đất ( màu sắc, độ mịn của tầng đất canh tác, độ dốc của vùng đất nơi quan sát, những
cây trồng trên đó).
- Các biện pháp cải tạo đất mà nhân dân địa phơng đã làm. Kết quả su tầm đợc
yêu cầu Hs viết thành bản thu hoạch nhằm phục vụ cho việc thảo luận bài học ở lớp.
III. thực hiện bài dạy
Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs
Đồ dùng

thiết bị
Hoạt động 1: Giới thiệu bài học:
- Giáo viên có thể giới thiệu bài học
nh phần mở đầu của bài trong SGK.
- Chú ý lắng nghe Gv giới thiệu bài
học để nắm đợc nội dung bài và mục
1
Tiếp đó nêu mục tiêu bài học.
- Nếu trờng ở địa bàn có 2 loại đất
nêu trong bài học, giáo viên có thể
đa thêm yêu cầu gắn nội dung bài
học với thực tế địa phơng.
- Gv kiểm tra sự chuẩn bị bài của Hs
( kết quả su tầm thực tế của địa ph-
ơng)
tiêu phải đạt đợc sau bài học
Hoạt động 2 : Tìm hiểu về đất xám bạc màu
- Giới thiệu một số tranh ảnh về đất
xám bạc màu. Gợi ý cho Hs quan
sát: cây trồng trên đất xám bạc màu,
nguyên nhân hình thành ...
- Nêu câu hỏi thảo luận.
+ Đất xám bạc màu thờng phân bố
nhiều ở những vùng nào, vì sao?
+ Nguyên nhân hình thành đất xám
bạc màu ?
+ Vì sao đất xám bạc màu có những
tính chất bất lợi cho sản xuất nh
vậy? ( có tính chất nêu trong SGK).
Yêu cầu Hs giải thích lần lợt từng

tính chất. Kết hợp với số liệu su tầm
đợc trong quá trình thảo luận.
- Ngoài tranh ảnh , khi hớng dẫn HS
tìm hiểu tính chất đất, Gv có thể đa
ra các mẫu đất xám bạc màu cho Hs
quan sát, nhận biết.
- Giáo viên nêu tiếp câu hỏi để Hs
tìm hiểu các biện pháp cải tạo và h-
ớng dẫn sử dụng đất xám bạc màu.
+ Căn cứ vào đâu để đa ra các biện
pháp cải tạo đất xám bạc mùa?
+ Địa phơng em đã áp dụng những
biện pháp gì để cải tạo đất xám bạc
màu ?
- Quan sát kỹ tranh ảnh Gv giới
thiệu, chú ý những điểm gợi ý của
Gv.
- Đọc kỹ nội dung phần I bài 9
( SGK). Trao đổi nhóm về những nội
dung Gv nêu ra. Lấy dẫn chứng thực
tế địa phơng ( nếu địa phơng có đất
xám bạc màu) để minh hoạ cho nội
dung trao đổi.
- Tham gia thảo luận chung cả lớp về
những câu hỏi của Gv.
- Lu ý : giữa nguyên nhân hình thành
đất xám bạc màu và những tính chất
đất có liên quan mật thiết với nhau.
Vì vậy trong khi học các em cần thì
tìm ra mối quan hệ này.

- Ghi chép một số ý chính vào vở.
- Đọc lỹ trong SGK phần biện pháp
cải tạo và hớng dẫn sử dụng đất xám
bạc màu.
- Trao đổi trong nhóm để giải thích
cơ sở khoa học của từng biện pháp.
- Tham gia thảo luận chung những
2
vấn đề Gv đặt ra. Lu ý gắn nội dung
bài học với thực tế sản xuất địa ph-
ơng ( nếu là vùng đất bạc màu)
Hoạt động 3: Tìm hiểu về đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá
- Giới thiệu một số tranh ảnh về đất
xói mòn mạnh trơ sỏi đá. Gợi ý cho
Hs những điểm cần lu ý: cây trồng
trên loại đất này, nguyên nhân hình
thành.
- Nêu câu hỏi thảo luận:
+ Đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá th-
ờng phân bổ ở những vùng nào ?
cho ví dụ minh hoạ.
+ Nguyên nhân nào dẫn đến đất xói
mòn mạnh trơ sỏi đá?
+ Tính chất của loại đất này có gì
giống và khác với đất xám bạc màu?
( xem xét từ nguyên nhân hình
thành 2 loại đất này để phân tích)
Giáo viên có thể cho HS quan sát
các mẫu đất của 2 loại để so sánh.
- Sau khi cho Hs thảo luận , giáo

viên tổng kết và nhấn mạnh một số
ý:
+ Đất xám bạc màu và đất xói mòn
mạnh trơ sỏi đá đều do sự rửa trôi
các chất dinh dỡng, hạt sét, hạt keo.
Vì vậy đất chua, nghèo dinh dỡng,
vi sinh vật đất vừa thiếu vừa hoạt
động yếu.
Sự rửa sôi này ở đất xám bạc màu
nhẹ hơn ở đất xói mòn mạnh trơ sỏi
đá.
+ Nguyên nhân chính là do ma lớn,
địa hình dốc, gây rửa trôi xói mòn.
Vùng miền núi đất dốc hơn, triền
- Quan sát tranh ảnh, theo hớng dẫn
của Gv.
- Đọc kỹ phần II bài 9 SGK để tìm
hiểu nguyên nhân hình thành từ đó
suy ra vùng phân bố của loại đất này.
Từ nguyên nhân hình thành dẫn đến
tính chất của đất. So sánh với đất cát
bạc màu để thấy mức độ nguy hại
của loại đất này
- Quan sát mẫu 2 loại đất để so sánh
tìm ra những điểm khác nhau giữa
chúng.
- Thảo luận chung ở lớp. Hs kết hợp
làm việc với SGK, quan sát tranh ảnh
mẫu vật, sự tìm hiểu thực tế ( nếu có)
và những hiểu biết đã đợc học trớc

đây ( ở lớp 7) để tích cực thảo luận
xung quanh các câu hỏi gợi ý của Gv.
-Ghi chép các ý chính của bài học
vào vở. Lu ý một số điểm Gv đã chốt
lại.
Tranh
ảnh về
đất xói
mòn
mạnh trơ
sỏi đá
Các mẫu
đất xói
mòn
mạnh trơ
sỏi đá và
đất xám
bạc màu.
3
dốc, dài nên hiện tợng rửa trôi xói
mòn mạnh, làm cho đất trơ sỏi đá.
Còn những vùng giữa đồng bằng và
trung du dốc ít hơn, sự rửa trôi xói
mòn làm cho đất trở nên bạc màu.
- Từ nguyên nhân hình thành và tính
chất của đất xói mòn mạnh trơ sỏi
đá, Gv nêu câu hỏi gợi ý cho Hs tìm
hiểu các biện pháp cải tạo và hạn
chế xói mòn mạnh.
+ Làm ruộng bậc thang và trồng

thêm cây ăn quả trên đất dốc có tác
dụng nh thế nào trong việc cải tạo
đất xói mòn mạnh ?
+ Nêu tác dụng của các biện pháp
canh tác đối với đất xói mòn mạnh
trơ sỏi đá?
- Sau khi cho Hs thảo luận các câu
hỏi. Gv bổ sung các ý còn thiếu của
Hs và nhấn mạnh một số ý chính
của loại đất xói mòn mạnh trơ sỏi
đá để Hs nắm và ghi chép cho đầy
đủ.
- Đọc kỹ nội dung cải tạo và sử dụng
đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá trong
SGK, liên hệ thực tế địa phơng( nếu
có) để trao đổi nhóm và thảo luận
chung ở lớp về các câu hỏi của Gv đa
ra.
- Mỗi biện pháp cải toạ loại đất này
đềi có quan hệ đến nguyên nhân và
tính chất đất. Vì vậy khi phân tích
các biện pháp cải tạo và sử dụng đất
này cần lu ý tới tính chất và nguyên
nhân hình thành của nó.
Hoạt động 4: Tổng kết, kiểm tra đánh giá
- So sánh một số điểm cơ bản của 2
loại đất:
+ Cả 2 loại đất đều bị rửa trôi mạnh
lớp đất mặt, chất dinh dỡng rất
nghèo, thành phần cơ giới nhẹ, đất

chua ( rất chua) vi sinh vật trong đất
ít và hoạt động yếu.
+ Đất xói mòn mạnh do địa hình
dốc cao và kéo dài nên bị rửa trôi
mạnh hơn, đặc biệt lớp đất mặt ( trơ
sỏi đá)
+ Cả hai loại đất muốn cải tạo trớc
hết chống sự xói mòn rửa trôi tầng
- Ghi chép những ý chính GV tổng
kết thông qua sự so sánh 2 loại đất đ-
ợc học.
4
đất canh tác bằng nhiều biện pháp
( làm ruộng bậc thang, bờ vừng bờ
thửa, đảm bảo tới tiêu hợp lý, bón
phân hu cơ kết hợp NPK, bón vôi, ...
- Nêu câu hỏi kiểm tra đánh giá kết
quả học tập của Hs.
+ Nguyên nhân hình thành 2 loại
đất có điểm nào giống nhau và khác
nhau?
+ Tính chất 2 loại đất có điểm nào
giống nhau và khác nhau?
+ Nêu các biện pháp cải tạo và sử
dụng 2 loại đất đã học.
+ Liên hệ thực tế sản xuất địa ph-
ơng, em hãy cho biết các biện pháp
của tạo đất xám bạc màu, đất xói
mòn mạnh của bà con nông dân đã
dúng cha, cần bổ sung biện pháp

nào nữa ?
- Chỉ định một số Hs trả lời và góp ý
bổ sung . Có chỗ nào sai sót Gv cần
làm rõ.
- Lắng nghe Gv nêu câu hỏi kiểm tra,
suy nghĩ trả lời. Góp ý bổ sung nếu
bạn trả lời cha đủ hoặc cha đúng.
5
Tiết 8.
Bài 10: Biện pháp cải tạo và sử dụng đất mặn - đất phèn
I. Mục tiêu:
Học xong bài này, hs cần đạt đợc
1. Biết nguyên nhân hình thành, một số tính chất cơ bản và biện pháp cải tạo sử
dụng hai loại đất mặn và đất phèn.
2. Có ý thức gắn nội dung bài học với thực tiễn sản xuất ở địa phơng để làm
phong phú hơn sự hiểu biết trong học tập.
II. Nội dung chuẩn bị
1. Đọc kỹ bài trong SGK và tham khảo thêm các tài liệu về nông hoá thổ nh-
ỡng, về đất mặn và đất phèn ở nớc ta ( tài liệu do NXB Nông thôn ấn hành).
2. Một số tranh ảnh về đất mặn, đất phèn phục vụ nội dùng bài học.
3. Hớng dẫn trớc cho Hs su tầm tìm hiểu một số nội dung sau, qua thực tiễn
sản xuất ở địa phơng ( vùng đất có mặn, đất phèn):
+ Các biện pháp cải tạo đất mặn, đất phèn đã áp dụng ở địa phơng, còn thiếu
biện pháp nào cha đợc làm ?
+ Những loại cây nào trồng trên đất mặn, đất phèn ở địa phơng ?
III. Hớng dẫn thực hiện bài dạy
Có thể thiết kế các hoạt động của bài học này nh sau:
Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs
Đồ dùng
thiết bị

Hoạt động 1: Giới thiệu bài học
- Gv nêu vấn đề của bài học: Trong
các loại đất canh tác ở nớc ta, ngoài
đất xám bạc màu và đất xói mòn
mạnh trơ sỏi đá tập trung ở các vùng
trung du miền núi cần phải cải tạo
trong quá trình sản xuất, còn 2 loại
đất khác tập trung ở vùng đồng bằng
ven biển ( đất mặn và đất phèn)
cũng cần cải tạo mới sử dụng tốt đ-
ợc.
- Nguyên nhân nào dẫn đến đất bị
mặn và nhiễm phèn, tính chất của
- Chú ý lắng nghe Gv giới thiệu
bài học mới.
6
nó thế nào, bài hôm nay chúng ta sẽ
tìm hiểu điều đó.
- Nêu mục tiêu bài học và kiểm tra
sự chuẩn bị của Hs ( tìm hiểu thực
tiễn địa phơng nếu có đất mặn và
đất phèn)
Hoạt động 2: Tìm hiểu về đất mặn
- Hớng dẫn hs đọc SGK bài 10, tóm
tắt các ý chính để thảo luận ở lớp.
- Câu hỏi gợi ý:
+ Nguyên nhân nào làm cho đất
mặn?
+ Đất mặn có những đặc điểm, tính
chất nào cần chú ý?

+ Để cải tạo đất mặn cần áp dụng
những biện pháp nào? Địa phơng
em có làm đúng nh vậy không (nếu
là vùng có đất mặn)?
- Giới thiệu tranh ảnh về vùng đất
mặn.
- Sau khi cho Hs đọc xong SGK và
ghi chép các ý chính Gv cho cả lớp
thảo luận chung những vấn đề nêu
ra trong 3 câu hỏi trên.
Câu hỏi 1: nêu chỉ định một Hs
trung bình hoặc yếu trả lời ( vì câu
hỏi này dễ) để động viên các em.
Câu hỏi 2-3 dành cho các Hs khá và
tự giác muốn trình bày.
- Trong quá trình thảo luận, Gv cần
lu ý Hs một điều là giữa đặc điểm
tính chất với các biện pháp cải toạ
đất mặn có quan hệ với nhau.
- Sau thảo luận, giáo viên chốt lại
những ý chính để Hs dễ ghi chép
vào vở.
- Đọc bài 10 SGK phần cải tạo và
sử dụng đất mặn.
- Ghi tóm tắt các ý chính chuẩn
bị cho thảo luận ở lớp.
Nếu địa phơng là vùng đất mặn
cần liên hệ thực tế về các biện
pháp cải tạo và đa ra thảo luận
chung.

-Lu ý: Khi tìm hiểu các biện pháp
cải tạo cần có giải thích vì sao
làm nh vậy ( dựa vào tính chất
đặc điểm của loại đất mặn)
- Tham gia thảo luận chung cả
lớp theo câu hỏi gợi ý Gv đã nêu
ra.
Lắng nghe các bạn trình bày trả
lời câu hỏi, có chỗ nào sai hay
còn thiếu xin bổ sung.
- Trình bày kết quả điều tra các
biện pháp cải tạo đất mặn ở địa
phơng. Cố gắng đối chiếu với
kiến thức đã học để chỉ ra những
biện pháp làm đúng và những
biện pháp cần bổ sung.
- Ghi chép những ý chính giáo
viên đã tổng kết vào vở.
Tranh ảnh
vùng đất
mặn
Hoạt động 3: Tìm hiểu đất phèn
7