Vấn đề gia đình , những suy nghĩ về việc xây dựng và củng cố gia đình ở nước ta hiện nay

Tiểu luận tốt nghiệp

PHẦN MỞ ĐẦU
Gia đình là một vấn đề thực sự thu hút sự quan tâm chú ý của các nhà
khoa học trên thế giới cũng như ở nước ta. Lịch sử phát triển của xã hội
loài người cũng đã từng chứng minh dù bất cứ ở đâu, bất cứ giai đoạn nào
của sự phát triển xã hội thì gia đình cũng giữ một vị trí quan trọng không
được xem nhẹ.
Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đòi hỏi phải có
những con người mới đảm nhận. Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:
“Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, phải có con người xã hội chủ nghĩa”.
Nhưng con người mới xã hội chủ nghĩa không phải tự nhiên mà có, mà
con người xã hội chủ nghĩa cũng là sản phẩm của lịch sử. Con người có
được sinh ra nuôi dưỡng, giáo dục trong từng gia đình, gia đình có hòa
thuận, hạnh phúc, no ấm, thương yêu nhau thì mới cung cấp cho xã hội
những công dân tốt và ngược lại.
Qua 18 năm đổi mới đất nước nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng Sản Việt Nam, nhân dân ta đã thu được nhiều thành tựu đáng tự hào:
kinh tế phát triển, chính trị ổn định, an ninh quốc phòng được đảm bảo,
quan hệ hợp tác làm ăn của chúng ta ngày càng mở rộng…
Song, sự phát triển của kinh tế hình như cũng đang tỷ lệ nghịch với sự
bất ổn định của gia đình. Tình trạng ly hôn, ngoại tình, con cái phạm pháp,
hư hỏng gia tang cũng đang là tình trạng báo động không chỉ ở nước ta mà
diễn ra ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Vì vậy, xây dựng và cũng cố gia đình là việc làm thiết thực, cấp bách
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Ở nước ta
hiện nay nhằm phát huy những yếu tố tích cực của gia đình truyền thống,
khắc phục những mặt hạn chế nhằm xây dựng gia đình mới cung cấp cho
xã hội những con người có ích cho gia đình và xã hội nhằm xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội ở nước ta, theo mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh”.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 1


Tiểu luận tốt nghiệp
Chính lẻ đó, tôi chọn đề tài: “Vấn đề gia đình , những suy nghĩ về
việc xây dựng và cũng cố gia đình ở nước ta hiện nay” làm đề tài tiêu
luận tốt nghiệp.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 2


Tiểu luận tốt nghiệp

PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIA ĐÌNH
I/. Khái niệm:
1/. Khái niệm về gia đình:
Gia đình là một tập đoàn cơ bản quan trọng nhất mang tinh lịch sử
trong quá trình phát triển xã hội.
Gia đình là một nhóm người được liên kết với nhau bởi quan hệ hôn
nhân hoặc là quan hệ máu thịt (Cha mẹ, ông bà, con cháu) ngoài ra còn có
quan hệ không phải là máu thịt như những người nhận con nuôi.
 Định nghĩa gia đình Việt Nam:
Gia đình là một nhóm xã hội hình thành từ quan hệ hôn nhân nảy sinh

từ quan hệ huyết thống và có khi nhận con nuôi.
Hộ gia đình: là những người sống chung nhau là đơn vị kinh tế xã hội
cùng chung quá trình phát triển kinh tế, có tiêu tiền chung nghĩa là chung
một một bếp lửa. Song gia đình có thể là một hộ gia đình nhưng có trường
hợp gia đình không trùng hợp với hộ gia đình.
 Khái niệm chu kỳ cuộc sống gia đình:
Một chu kỳ cuộc sống gia đình là bắt đầu từ khi đôi vợ chồng kết hôn
cho đến khi gia đình tan rã.
- Giai đoạn bắt đầu hình thành gia đình: từ khi kết hôn
- Giai đoạn phát triển: Được bắt đầu khi đứa con thứ nhất ra đời và
đến khi đứa con cuối cùng ra đời.
- Giai đoạn ổn định: là giai đoạn số lượng thành viên gia đình ổn định
không thay đổi về số lượng.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 3


Tiểu luận tốt nghiệp
- Giai đoạn suy thoái: bắt đầu đứa con thứ nhất trưởng thành và lập gia
đình đến đứa con cuối cùng lập gia đình (suy thoái về số lượng).
- Giai đoạn tan rã: bắt đầu từ khi có một người chết nhưng kết thú
bằng người thứ hai.
Năm chu kỳ trên liên quan đến những vấn đề về tái sản xuất dân số
trong gia đình và liên quan đến vấn đề chức năng của gia đình.
2/. Quá trình hình thành và phát triển gia đình:
Gia đình huyết tộc là gia đình ứng với thời kỳ sống theo bầy đàn cứ
trong một thế hệ là một cặp Ong đến cha rồi đến con có nghĩa là con sinh ra
chỉ biết có mẹ nhưng không biết cha là ai, cha săn bắt hái lượm, mẹ ở nhà

nuôi con, cứ như vậy cha truyền con nối từ đời nào đến đời khác và ảnh
hưởng duy trì cho đến bây giờ. Nam “ngoại” nữ “nội” dù là không có một
văn bản nào ghi rõ nhưng nó đã khắc sâu vào tâm trí và ảnh hưởng đến bây
giờ: Nam lo sự nghiệp, nữ làm nội trợ xuất phát từ đặc điểm phát triển gia
đình từ hàng triệu năm trước đây.
Gia đình những “người bạn thân” (panalman) anh chị em ruột không
được lấy nhau.
Gia đình đối ngẫu: là tiễn thân của gia đình một vợ một chồng hiện
nay, Anh em, Chị em không được lấy nhau và quan hệ tồn tại tình cảm
trong gia đình lao động nông nghiệp (trồng trọt, chăn nuôi) thủ công nghiệp
ra đời. Lúc bấy giờ trong xã hội người đàn ông tài giỏi làm ra của cải và từ
ấy gia đình một vợ một chồng ra đời.
Gia đình một vợ một chồng: mục đích chính là quyền thừa kế cho
những đứa con.
Gia đình một chồng nhiều vợ (chế độ đa thê).
Gia đình một vợ nhiều chồng (chế độ đa phu).

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 4


Tiểu luận tốt nghiệp
Tình yêu không phải là một cái gì bất biến có thể thay đổi một người
đàn ông có thể yêu thật sự nhiều người phụ nữ. Tuy vậy, họ vẫn muốn có
một gia đình một vợ một chồng.
3/. Quy mô và cơ cấu gia đình:
Qui mô gia đình: là số lượng thành viên trong gia đình và số lượng này
nhiều hay ít tùy thuộc vào kiểu mô hình hay hình thành gai đình.
 Cơ cấu gia đình: Một đặc điểm của gia đình gọi là tiêu thức, cơ cấu

gia đình là sự phân chia gia đình theo những tiêu thức nhất định.
Theo hình thức tổ chức của gia đình: gia đình hạt nhân là gia đình chỉ
có cha mẹ và con cái (Hai thế hệ) và những đứa con này dừng lại chưa kết
hôn, gia đình mở rộng là gia đình có trên hai thế hệ, là một gia đình có
nhóm gia đình hạt nhân.
Theo sự thiếu vắng cha, mẹ: Gia đình đầy đủ có cha lẫn mẹ, gia đình
đơn cha mẹ (noparantal) gia đình thiếu cha hoặc thiếu mẹ.
Theo quy mô của gia đình: Gia đình quy mô nhỏ có từ một đến hai con
và bắt đầu 3 con không phải là gia đình quy mô nhỏ.
Theo hình thức hoạt động kinh tế xã hội: Gia đình công nhân, gia đình
nông dân và gia đình trí thức.
II/. Vị trí, vai trò của gia đình trong chủ nghĩa xã hội.
1/. Vị trí, vai trò của gia đình.
Gia đình là một cộng đồng xã hội đặc biệt là nơn mà con người ta sinh
ra và lớn lên, gia đình có tác động rất to lớn đến sự phát triển của cá nhân
và xã hội. vậy gia đình là gỉ?. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin:
Gia đình là đơn vị xã hội đầu tiên, nhỏ nhất, trong đó mọi người sống
chung với nhau thông qua hai quan hệ hôn nhân và huyết thống.
Hôn nhân là mối quan hệ được xã hội và pháp luật công nhận của hai
người khác giới – là quan hệ vơ chồng, còn huyết thống là quan hệ giữa cha
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 5


Tiểu luận tốt nghiệp
mẹ và con cái cùng các anh chị em ruột thịt với nhau. Nói về gia đình Mác
đã nói: “Hàng ngày tái tạo ra đời sống của bản thân mình, con người
cần tạo ra người khác sinh sôi, nảy nở và con cái, đó là gia đình” (Mác –
Ăngghen, tuyển tập, tấp, Hà Nội 1980, trang 228).

Gia đình là tế bào của xã hội, là tổ ấm thân yêu đối với mỗi con người,
sự phát triển và biến động của nền sản xuất xã hội và quan hệ xã hội quyết
định hình thức, tính chất, kết cấu và quy mô của gia đình.
Theo Mác, tôn giáo, gia đình, nhà nước, pháp quyền, đạo đức, khoa
học, nghệ thuật, … chỉ là những hình thức đặc thù của sản xuất và phục
tùng quy luật chùn của sản xuất.
Gia đình là khâu trung gian nối liền cá nhân với xã hội. Những thông
tin về xã hội tác động đến con người đều thông qua gia đình. Nhiều nội
dung quản lý xã hội không chỉ thông qua hoạt động của các thiết chế xã hội
mà còn thông qua hoạt động của gia đình để tác động đến con người, thể
hiện là con người tiếp nhận và điều chỉnh mọi hành vi của mình phù hợp
với yêu cầu của xã hội trên mọi lĩnh vực một phần rất quan trọng là thông
qua hoạt động và sinh hoạt của gia đình. Mặt khác, xã hội chỉ có thể nhận
thức đúng đắn và tác động có hiệu quả đến con người, thông qua môi
trường gia đình và mối quan hệ của họ trong đời sống gia đình.
Gia đình không chỉ là sản phẩm của xã hội, mà còn có tác động và ảnh
hưởng to lớn đến sự phát triển của toàn bộ tiến trình lịch sử.
Khi nối về vị trí và vai trò cảu gia đình trong xã hội, AngGhen đã viết:
“Theo quan điểm duy vật, nhân tố quyết định trong lịch sử, qui đến cùng là
sản xuất và tái sản xuất ra đời sống trực tiếp. Nhưng bản thân sự sản xuất
đó lại có hai loại. Một mặt là sản xuất ra tư liệu sinh hoạt: thực phẩm, quần
áo và nhà ở và những công cụ cần thiết để sản xuất ra những thứ đó, mặt
khác, là sự sản xuất ra bản thân con người, là sự truyền nòi giống. Những
trật tự xã hội, trong đó những con người của mọi thời đại lịch sử nhất định
và của một nước nhất định đang sống; là do hai loại sản xuất quyết định,
một mặt là do trình độ phát triển của lao động và mặt khác là do trình độ

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 6

Tiểu luận tốt nghiệp
phát triển của gia đình”. (Mác AngGhen: Toàn tập, NXB CT Quốc Gia, HN
1995, t4, tr44).
Gia đình có một quá trình phát triển lâu dài trong lịch sử, nó biến đổi
tương ứng với các giai đoạn phát triển khác nhau của lịch sử xã hội loài
người. Trong xã hội cộng sản nguyên thủy, do trình độ sản xuất rất thấp,
nền kinh tế cộng đồng nguyên thủy đã quyết định các hình thức sinh hoạt
xã hội đều mang tính cộng đồng.
Gia đình của giai đoạn này là gia đình theo chế độ quần hôn có đặc
tính là kinh tế cộng đồng nguyên thủy, săn bắt hái lượm được chia đều cho
mọi thành viên trong xã hội, gia đình theo chế độ mẫu hệ, không có áp bức
và bất bình đẳng giữa vợ và chồng cũng như giữa các thành viên, tính giao
tập thể, nhiều thế hệ và đông đúc; cùng với sự phát triển của xã hội, hình
thức gia đình cũng biến đổi theo.
Đến xã hội chiếm hữu nô lệ, xuất hiện chế độ tư hữu, xã hội phân chia
thành các giai cấp thì gia đình cũng phát triển và mang hình thức mới, đó là
kiểu gia đình cá thể – một vợ một chồng. Đó là hình thức: “Gia đình đầu
tiên không dựa trên những điều kiện tự nhiên mà dựa trên những điều kiện
kinh tế, tức là trên thắng lợi của sở hữu tư nhân đối với sở hữu công cộng
nguyên thủy và tự phát” (Các Mác – Ang Ghen, toàn tập, CTQG, HN 1996,
t21, tr103 – 104).
Bước sang chế độ phong kiến và chế độ tư bản chủ nghĩa, gia đình
một vợ một chồng, hay gia đình cá thể: nét đặc trưng chung của gia đình
trong giai đoạn này phản ảnh rõ nét chế độ tư hữu và áp bức bóc lột. Đó là
quan hệ giữa vợ và chồng, bố mẹ và con cái mang tính phuc tùng, bất bình
đẳng, mục đích kinh tế và kế thừa tài sản được đặt lên hàng đầu trong hôn
nhân và xây dựng gia đình.
Trong xã hội tư bản chủ nghĩa bên cạnh kiểu gia đình đặc trưng đã

xuất hiện một kiểu gia đình mới, mà mục đích của hôn nhân không phải vì
kinh tế, không phải vì kế thừa tài sản. Đó là kiểu gia đình của nhân dân lao
động, trước hết là kiểu gia đình của giai cấp công nhân. Tuy nhiên gia đình
ấy chỉ được hình thành đầy đủ và phổ biến trong những điều kiện mới của
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 7


Tiểu luận tốt nghiệp
xã hội, xã hội chủ nghĩa, một xã hội mà vợ và chồng hoàn toàn được bình
đẳng, liên kết với nhau bởi mối quan hệ tình cảm thiêng liêng sâu đậm giữa
vợ – chồng, cha – mẹ và con cái, anh – chị – em ruột thịt với nhau, trên cơ
sở đồng tâm, đồng cảm, chia ngọt sẻ bùi và nâng đỡ nhau trong suốt cuộc
đời. Những đặc trưng đó của gia đình kiểu mới ấy được quy định bởi
những tiến bộ xã hội trong lĩnh vực kinh tế và xã hội. Trong xã hội không
còn áp bức bóc lột và bất bình đẳng.
Như vậy, gia đinh là sản phẩm của xã hội. Nhưng với tư cách là tế bào
của xã hội, gia đình lại có sự tác động tích cực tới tiến trình phát triển của
lịch sử xã hội. Nói về mối quan hệ này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói:
“Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng
tốt, gia đình tốt thì xã hộ mới tốt. Hạt nhân của xã hội chính là gia đình.
Chính vì muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội mà phải chú ý hạt nhân cho
tốt”. (Hồ Chí Minh, toàn tập, ST, HN 1996, T9, tr523).
2/.Chức năng của gia đình:
Vị trí và vai trò to lớn của gia đình với tính cách là té bào của xã hội
còn được thể hiện ở những chức năng chủ yếu sau đây:
Chức năng sinh sản – tái sản xuất ra con người, là chức năng đặc thù
nhất của gia đình. Chức năng này là nhu cầu tự nhiên về sinh học và là nhu
cầu về tâm lý tình cảm, duy trì nòi giống và con người nối dõi tông đường.

Đây còn là chức năng mang ý nghĩa xã hội to lớn, cung cấp cho xã hội
những người công dân mới, đảm bảo sự phát triển liên lạc và duy trì sự tồn
tại của mỗi quốc gia dân tộc cũng như của toàn thể nhân loại, chức năng
sinh sản tuy diễn ra ở từng gia đình riêng lẻ, nhưng có ảnh hưởng tới xã hội
– quyết định mật độ dân cư của quốc gia và quốc tế. Tùy theo từng vùng,
từng quốc gia mà vấn đề sinh đẻ được khuyến khích hay bị hạn chế về mặt
số lượng. Nhưng nhìn chung các nước trên thế giới, nhất là đối với các
nước chậm phát triển bùng nổ dân số đang là vấn đề báo động và đáng
quan tâm. Sự bùng nổ dân số đã gây ra sức ép tới sản xuất, việc làm, giáo
dục và y tế… Vì vậy, việc sinh đẻ trong từng gia đình lại là mối quan tâm
lớn của mỗi quốc gia.
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 8


Tiểu luận tốt nghiệp
Sinh đẻ có kế hoạch là một nội dung quan trọng trong toàn bộ kế
hoạch phát triển kinh tế xã hội, xã hội chủ nghĩa, nhất là trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội sản xuất còn có sự biến động. Việc thực hiện sinh
đẻ có kế hoạch là nhằm thực hiện chức năng tái sản xuất ra con người một
cách phù hợp và hài hòa với những điều kiện cụ thể của gia đình và xã hội,
đem lại hạnh phúc cho gia đình và góp phần phát triển xã hội.
Gắn liền với chức năng sinh đẻ là: chức năng nuôi dạy con cái. Như
chúng ta đã biết, con người là con người của xã hội, nhưng việc nuôi dạy
con cái trở thành người hữu ích, thành công dân tốt trước hết phụ thuộc về
chức năng của gia đình. Đó là nghĩa vụ và tình cảm thiêng liêng của các
bậc cha mẹ trong mỗi gia đình và có ý nghĩa quan trọng trong việc gìn giữ
truyền thống gia đình và phát triển xã hộ, với việc thực hiện chức năng
nuôi dạy con cái, gia đình thực sự góp phần quan trọng vào việc đào tạo thế

hệ trẻ, duy trì và phát triển đạo đức và nền văn hóa của dân tộc. Giáo dục
gia đình trở thành một bộ phận không thể thiếu được của giáo dục xã hội.
Để giáo dục có hiệu quả cần phải kết hợp chặt chẽ giữa các môi trường
gia đình, nhà trường và xã hội để giáo dục con em chúng ta vì thế hệ trẻ và
vì tương lai của đất nước.
Gia đình là một tổ chức và là tế bào xã hội, vì vậy nó còn có chức
năng kinh tế và tổ chức đời sống vật chất và tinh thần cho các thành viên
trong gia đình. Chức năng tổ chức đời sống vật chất và tinh thần là chức
năng không thể thiếu, nhất là trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội còn
sản xuất hàng hóa, còn nhiều thành phần kinh tế, mà kinh tế nhà nước cũng
như kinh tế tập thể chưa đáp ứng được nhu cầu mức sống của người lao
động, thì kinh tế gia đình là không thể thiếu. Thực tiễn xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở các nước đã cho thấy, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội thì
kinh tế gia đình có một tầm quan trọng to lớn đối với sự phát triển của gia
đình và xã hội. Hoạt động kinh tế gia đình có những mức độ và hình thức
khác nhau góp phần tăng thu nhập cho gia đình và phát triển nền kinh tế
của đất nước.
Gia đình còn có chức năng tiêu dùng, đây là chức năng thường xuyên
của gia đình. Việc tiêu dùng của gia đình hướng vào mua sắm những sản
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 9


Tiểu luận tốt nghiệp
phẩm phục vụ cho đời sống vật chất và tinh thần của gia đình. Chức năng
tiêu dùng phụ thuộc nhiều vào thu nhập và đóng góp chung của mỗi thành
viên trong xã hội, xã hội càng phát triển thì càng thúc đẩy việc mua sắm
các sản phẩm, các thiết bị dụng cụ phục vụ sinh hoạt ngày càng nhiều hơn
và hiện đại hơn.

Mặc dù trong nề kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, hệ thống dịch vụ
trong xã hội cũng đa dạng và càng tăng lên, nhưng dù nó cũng không thể
thay thế hoàn toàn chức năng tiêu dùng của gia đình, tổ chức tiêu dùng
trong gia đình sẽ đi vào chiều sâu, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng,
phong phú và sở thích của từng thành viên trong gia đình.
Ngoài các chức năng đã nêu trên, gia đình còn có chức năng thỏa mã
chu cầu tâm – sinh lý. Mỗi thành viên trong gia đình đều có nhu cầu này,
nên họ cần có sự hiểu biết về tâm – sinh lý, sở thích, tình cảm và tính cách
của nhau để ứng xử sao cho phù hợp, chân thành, để tạo bầu không khí ấm
cúng, tin tưởng lẫn nhau, để phát triển kinh tế gia đình – xã hội càng phát
triển thì quan hệ xã hội của gia đình nói chung và các thành viên của nó nói
riêng càng mở rộng và phát triển.
Tuy vậy, có những nhu cầu tâm – sinh lý mà xã hội không thể thay thế
được gia đình . Vì vậy, sự thỏa mãn các nhu cầu tâm – sinh lý của gia đình
đóng góp một phần rất quan trọng làm cho con người phát triển toàn diện,
góp phần thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội.
Như vậy, vị trí, vai trò và chức năng của gia đình được qui định một
cách khách quan, nó phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ gia đình, tình yêu
và hôn nhân, quan điểm về mối quan hệ gia đình và xã hội. Do đó, chúng ta
cần khuynh hướng xây dựng gia đình vì mục đích kinh tế, vì sự kế thừa tài
sản, vì môn đăng hộ đối, duy trì sự bất bình đẳng trong gia đình mà không
thấy mối quan hệ giữa gia đình và xã hội, hoặc không quan tâm đến gia
đình, hoặc quá nhấn mạnh vị trí, vai trò của gia đình, cả hai khuynh hướng
đó đều không đúng.
Để xây dựng gia đình hòa thuận, hạnh phúc, thực sự là tổ ấm của mỗi
người thì gia đình phải đặt đúng vị trí của nó, gai đình là tế bào của xã hội,
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 10

Tiểu luận tốt nghiệp
vận động phát triển trong mối quan hệ chặt chẽ với xã hội. Vì “Xã hội tốt
thì gia đình tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt”.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 11


Tiểu luận tốt nghiệp

CHƯƠNG II
NHỮNG SUY NGHĨ VỀ VIỆC XÂY DỰNG VÀ CỦNG
CỐ GIA ĐÌNH HIỆN NAY Ở NƯỚC TA.
I/. Tình hình chung về gia đình ở nước ta hiện nay:
Quá trình đổi mới đất nước trong 18 năm qua, chúng ta đã thu được
nhiều thành tựu đáng tự hào trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, an nhinh
quốc phòng, văn hóa, xã hội, … Song mặt trái của cơ chế thị trường đã ảnh
hưởng không nhỏ đến sự ổn định của gia đình hiện nay.
Gia đình ở Việt Nam chúng ta cũng đang chứng kiến một thực tế phải
suy nghĩ. Đó là tình trạng ly hôn ngày càng gia tăng, người già cô đơn, trẻ
em lang thang, phạm pháp, tình trạng phá thai ở tuổi thành niên, nạn mại
dâm cũng đang là vấn đề nhức nhối đòi hỏi chúng ta phải quan tâm giải
quyết. Trước thực trạng này nhiều người tỏ ra lo lắng, bi quan, thậm chí có
người còn cho tại cơ chế thị trường đã tác động đến quan hệ gia đình. Dù
lấy lý do nào đi nữa thì sự xuống cấp của thiết chế gia đình, quan hệ gia
đình nếu không được quan tâm đúng mức nó sẽ tác hại không nhỏ đến thiết
chế xã hội.
Thực tế tình hình gia đình ở Việt Nam những năm qua cũng rung lên

những hồi chuông báo động, tình trạng tảo hôn, hôn nhân ép buộc vì môn
đăng hộ đối, vì kinh tế cũng đang diễn ra ở nhiều địa phương. Từ tình trạng
đó dẫn đến một thực tế là: nếu trước kia những vụ ly hôn thường xảy ra ở
độ tuổi 30 – 40 tuổi, thì hiện nay tỷ lệ ly hôn gia tăng ở độ tuổi 20 – 30
tuổi, thậm chí tỷ lệ ly hôn ở những cặp vợ chồng mới lấy nhau chưa hề có
con cũng khá cao (53%). Nguyên nhân của thực trạng này có nhiều lý do.
Song nguyên nhân đóng vai trò quan trọng là ở chỗ giá trị đạo đức và giá trị
của gia đình bị giảm sút. Phụ nữ ngày càng thực sự được bình đẳng trong
quan hệ gia đình. Đời sống độc thân không bị dị nghị như trước kia, hôn
nhân tiến bộ đã cho phép được quyền tự do ly hôn. Đó cũng là nguyên nhân
làm cho gia đình ngày nay có sự biến động.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 12


Tiểu luận tốt nghiệp
Tình trạng phá thai ở tuổi vị thành niên, trẻ em bị lạm dụng tình dục
cũng đang là vấn đề đáng báo động. Về vấn đề này cũng có nhiều nguyên
nhân:
Nguyên nhân thứ nhất là do sự buông lỏng giáo dục của gia đình chủ
yếu là bậc làm cha làm mẹ, vì mãi làm ăn kinh tế, mãi làm giàu mà quên đi
chức năng giáo dục. Nhà trường chủ yếu dạy chữ mà chưa quan tâm đúng
mức đến dạy người, giáo dục của xã hội cũng chưa đáp ứng với yêu cầu
của trẻ em.
Nguyên nhân thứ hai là do đời sống vật chất và tinh thần của xã hội
ngày càng được nâng lên, các gia đình có điều kiện mua sắm các phương
tiện giải trí nhằm nâng cao trình độ nhận thức. Nhưng đi theo nó không
tránh khỏi các em xem những băng đĩa xấu kích thích sự tò mò của các em.

Ngoài những trực trạng trên vấn đề hiếu thảo, người già cô đơn cũng
là thực trạng đáng đau lòng trong xã hội ta. Nhiều cụ già tuy có con có cháu
hẳn hoi, nhưng vẫn cô đơn không có nơi nương tựa, thậm chí con cái đùn
đẩy trách nhiệm cho nhau trong việc trông nom các cụ.
Như vậy, cách mạng xã hội chủ nghĩa đã giải phóng con người thoát
khỏi chế độ áp bức bóc lột, bất công của xã hội cũ, trong đó gia đình cũng
được giải phóng khỏi những ràng buộc của lễ giáo phong kiến. Những
thành tựu đạt được qua những năm đổi mới, tạo điều kiện để xây dựng gia
đình tiến bộ, văn minh. Song bên cạnh những mặt làm được trong quá trình
xây dựng gia đình mới ở nước ta cũng còn nhiều tồn tại như đã nêu ở trên,
đòi hỏi Đảng, nhà nước, các đoàn thể quần chúng, mặt trận tổ quốc Việt
Nam cũng như mỗi gia đình cũng phải có trách nhiệm lo toan, giải quyết.
II/. Những phương hướng cơ bản nhằm xây dựng và củng cố gia đình
hiện nay ở nước ta:
Chủ nghĩa xã hội là giai đoạn phát triển cao hơn về chất so với chủ
nghĩa tư bản, do đó gia đình xã hội chủ nghĩa cũng khác về nhiều mặt so
với gia đình cũ trước đây. Gia đình mới xã hội chủ nghĩa hình thành và
hoàn thiện gắn liền với công cuộc xây dựng xã hội mới ở nước ta.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 13


Tiểu luận tốt nghiệp
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, các điều kiện để hình thành
gia đình mới không xuất hiện đầy đủ ngay một lúc, do vậy gia đình mới
cũng ra đời và hoàn chỉnh dần từng bước. Xây dựng gia đình mới bắt đầu
từ việc cải tạo những gia đình cũ theo nội dung mới của chủ nghĩa xã hội,
đồng thời giáo dục và tạo lập những thế hệ con người mới có quan niệm và

hành vi đúng đắn trong xây dựng gia đình mới. Để xây dựng gia đình mới
xã hội chủ nghĩa. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta cần
phải thực hiện những phương hướng cơ bản sau đây:
- Xây dựng gia đình mới xã hội chủ nghĩa phải kế thừa những truyền
thống tốt đẹp của gia đình trong lịch sử dân tộc, đồng thời tiếp thu những
tiến bộ của thời đại về gia đình. Gia đình truyền thống được hun đúc và
củng cố lâu dài trong lịch sử dân tộc. Trong xã hội mới gia đình truyền
thống được hình thành từ trong xã hội cũ do đó nó có cả những mặt tích
cực và tiêu cực.
Do đó, trong quá trình xây dựng xã hội mới làm sao để phát huy được
những mặt tích cực, kế thừa được những yếu tố tích cực của gia đình truyền
thống đã được hun đúc và củng cố trong suốt chiều dài của lịch sử dân tộc,
đồng thời hạn chế và từng bước xóa bỏ thói quen lạc hậu trong quan hệ gia
đình cũ. Trong gia đình truyền thống, con cái phải hiếu thảo kính trọng đối
với ông- bà, cha- mẹ, anh- chị- em phải quan tâm và có trách nhiệm với
nhau. Cách thức tổ chức trong gia đình cũng rất chặt chẽ, có tôn ti trật tự.
Nền tảng của các mối quan hệ trong gia đình truyền thống chính là tình
thương yêu và ý thức trách nhiệm với nhau.
Gia đình truyền thống Việt Nam là gia đình hòa thuận, thương yêu,
đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau được trân trọng và gìn giữ một cách có ý thức, từ
thế hệ này sang thế hệ khác theo tư tưởng “Thuận vợ, thuận chồng, tát
biển đông cũng cạn” hoặc “Chồng giận thì vợ làm lành, cơm sôi nhỏ lửa
có đời nào khê”. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, khi
bộ mặt của đất nước có nhiều thay đổi, cũng làm cho gia đình thay đổi theo
xu hướng tích cực. Người chủ gia đình không còn là người độc quyền về
kinh tế và mỗi thành viên trong gia đình đều có thể thu nhập bằng chính
sức lao động của mình. Đặc biệt tư tưởng “Trọng nam khinh nữ” không

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 14


Tiểu luận tốt nghiệp
còn giữ địa vị thống trị như trước nữa, quan điểm nam nữ bình đẳng đã
được khẳng định trong hiến pháp và luật pháp của Nhà nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những nét đẹp truyền thống, về gia đình ngày
càng được duy trì và khẳng định thì những yếu tố tiêu cực cũng nảy sinh
trong gia đình, nhất là trong điều kiện thực hiện kinh tế nhiều thành phần
như ngày nay. Vì đồng tiền mà người ta quên đi tình cảm vợ chồng, tình
anh em máu mủ ruột già. Chính vì vậy để xây dựng gia đình mới phải kế
thừa những truyền thống tốt đẹp của gia đình trong lịch sử dân tộc. Ngoài
ra trong thời đại ngày nay, khi mà cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật phát
triển mạnh mẽ, tạo điều kiện để giao lưu, hội nhập về các lĩnh vực thì gia
đình mới còn chịu ảnh hưởng trực tiếp của quan hệ gia đình trên thế giới.
Vì vậy cần phải tiếp thu có chọn lọc những nét đẹp, trong quan hệ gia đình
trên thế giới, đồng thời cũng phải ngăn chặn và loại trừ những tác động tiêu
cực về quan hệ gia đình trong các nước tư bản chủ nghĩa như:
Tính thực dụng trong tình yêu, quan hệ tình dục phóng đãng, tình
trạng ly hôn ngày càng gia tăng, quan hệ gia đình không chặt chẻ, lỏng lẻo,
không có sự thương yêu và tôn trọng lẫn nhau… .Chính vì vậy khi tiếp thu
những tinh hoa của các gia đình trên thế giới cần phải có sự chọn lọc và
vận dụng phù hợp với truyền thống văn hóa và đạo đức của dân tộc ta.
- Phương hướng quan trọng để hình thành ngày càng nhiều các gia
đình mới là phải thực hiện hôn nhân tiến bộ. Hôn nhân tiến bộ là hôn nhân
dựa trên cơ sở của tình yêu chân chính. Tình yêu chân chính phải là một
nội dung của đạo đức và nhân cách của quá trình xây dựng con người mới
xã hội chủ nghĩa. Những quy định và những lễ giáo phong kiến quá khắt
khe, cũng như quan hệ nam nữ quá phóng đãng đã hạn chế quan hệ tình
yêu chân chính. Tuy vậy trên thực tế hiện nay ở nước ta những cuộc hôn

nhân vụ lợi, vì lý do kinh tế, vì môn đăng hộ đối, vì để có người làm, vì bị
ép buộc, vì danh vọng không phải là ít. Những gia đình được hình thành
trên cơ sở đó không thể đảm bảo độ bền vững và thực sự khó mà có hạnh
phúc, thậm chí trong nhiều trường hợp gia đình trở thành “Địa ngục”.
Ngoài ra hôn nhân tiến bộ còn bao hàm cả nguyên tắc tự nguyện,
nguyên tắc này thực hiện ở chỗ nam, nữ được tự do tìm hiểu, tự do đến với
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 15


Tiểu luận tốt nghiệp
nhau, nghĩa là họ tự định đoạt lấy tương lai hạnh phúc của đời mình mà
không bị ép buộc, cấm đoán. Chính vì lẽ đó, hôn nhân tự nguyện là điều
kiện rất quan trọng để tình yêu dẫn đến hôn nhân và hình thành gia đình
hạnh phúc, bền vững.
Việc xây dựng gia đình mới xã hội chủ nghĩa cũng đồng nghĩa với việc
khắc phục, loại bỏ tệ cưỡng hôn theo kiểu “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”.
Hôn nhân tự nguyện không đồng nghĩa với sự tự do bừa bãi, nên cần phải
được sự chỉ bảo, hướng dẫn của gia đình và bạn bè để họ chọn được người
mình yêu thực sự đúng đắn và phù hợp.
Hôn nhân tiến bộ là hôn nhân một vợ, một chồng, hôn nhân dựa trên
cơ sở tình yêu chân chính. Trong các xã hội trước đây, kể cả hôn nhân trong
xã hội tư bản, hôn nhân một vợ một chồng nhiều khi chỉ là hình thức. Tệ
ngoại tình và nạn mãi dâm phát triển mạnh mẽ thậm chí còn coi là hợp
pháp. Ở Việt Nam trong xã hội phong kiến, trong nhiều trường hợp hôn
nhân một vợ một chồng chỉ vận dụng với người phụ nữ, còn đàn ông là chế
độ đa thê. Hiện nay tình trạng đó ở nước ta không phải là không có.
Do đó xây dựng gia đình mới cần phải khắc phục những tồn tại trên để
xây dựng gia đình bình đẳng, hạnh phúc. Hôn nhân tiến bộ còn được đảm

bảo về mặt pháp lý. Điều đó thể hiện sự tôn trọng và quyết tâm sống với
nhau của cả hai bên được công nhận về pháp lý. Mặt khác, nó còn nói lên
trách nhiệm của xã hội thông qua nhà nước để bảo vệ hạnh phúc gia đình.
Những bảo đảm đó được thể hiện trong luật hôn nhân và gia đình cũng như
các văn bản khác có liên quan. Ngoài ra, hôn nhân tiến bộ còn bao hàm cả
quyền tự do ly hôn. Công nhận tự do kết hôn phải gắn liền với quyền tự do
ly hôn.
Vì vậy, trong thực tế cũng đã chứng minh, nếu gia đình không còn tình
yêu, trở thành địa ngục thì cũng nên giải phóng cho cả hai người. Tuy
nhiên, điều đó không có nghĩa là khuyến khích mọi cuộc ly hôn. Cần phải
ngăn ngừa những cuộc ly hôn vì nông nổi, vì tự ái hoặc lạm dụng quyền ly
hôn vì lý do ích kỷ, gây nên những bất hạnh cho gia đình mà người chịu
thiệt thòi là phụ nữ và con cái.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 16


Tiểu luận tốt nghiệp
- Phải xây dựng mối quan hệ bình đẳng, có trách nhiệm và thương yêu
lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình. Trong mỗi gia đình tuỳ theo
qui mô lớn nhỏ khác nhau mà mối quan hệ giữa các thành viên trong gia
đình cũng đa dạng và phức tạp. Trong các mối quan hệ đó thì quan hệ vợ
-chồng có ý nghĩa và có tác động lớn đến mối quan hệ khác trong gia đình.
Do đó xây dựng gia đình mới xã hội chủ nghĩa đòi hỏi: Trước hết phải xây
dựng mối quan hệ vợ – chồng tốt đẹp, trong đó cần chú ý khắc phục những
mặt hạn chế trong quan hệ vợ chồng mà gia đình cũ mắc phải.
Vì vậy, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau là nét đặc trưng quan trọng
của quan hệ vợ- chồng trong gia đình mới hiện nay. Để có được những tình

cảm tốt đẹp trong quan hệ vợ chồng phải xuất phát từ hai phía, làm sao họ
phải tự nhận thức đúng về mình, thực sự hiểu và thông cảm lẫn nhau, sẵn
sàng chấp nhận những mặt tốt và cả những mặt chưa tốt, cùng nhau khắc
phục những khó khăn trong cuộc sống gia đình.
Quan hệ giữa bố-mẹ và con cái cũng là mối quan hệ cơ bản sau quan
hệ vợ- chồng, quan hệ đó cũng mang nội dung hoàn toàn mới trên tinh thần
dân chủ, yêu thương, tôn trọng và có trách nhiệm lẫn nhau. Bố- mẹ không
có sự phân biệt đối xử với con cái, chăm lo nuôi dưỡng con cái thành người
có ích cho gia đình và xã hội. Đối với con cái, phải kính trọng biết ơn bố
mẹ, nghe lời khuyên bảo của bố-mẹ, không ngừng học hỏi để duy trì, gìn
giữ truyền thống tốt đẹp của gia đình.
Để có gia đình mới Xã hội chủ nghĩa cần phải xây dựng tốt mối quan
hệ giữa các anh –chị- em trong gia đình. Nếu là gia đình có nhiều thế hệ
cũng cần phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa ông bà với các cháu, chắt,
giữa bố mẹ chồng và nàng dâu, giữa chú, bác, cô, dì và các cháu. Tất cả các
mối quan hệ đó đều phải trên tinh thần dân chủ, bình đẳng, tôn trọng và
thương yêu lẫn nhau, có trách nhiệm với nhau để làm cho gia đình thực sự
là tổ ấm, trở thành tế bào lành mạnh của xã hội.
- Trên cơ sở gia đình hòa thuận cần phải xây dựng tốt mối quan hệ
từng gia đình với tập thể và cộng đồng xã hội, các tổ chức bên ngoài gia
đình như: Họ hàng, thân tộc, thông gia, hàng xóm láng giềng. Các quan hệ
mang nặng nghĩa tình của những người cùng huyết thống, cũng có người
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 17


Tiểu luận tốt nghiệp
thân quen cùng trên địa bàn làm ăn sinh sống. Đoàn kết, giúp đỡ và tương
trợ lẫn nhau trong những lúc khó khăn, hoạn nạn là trách nhiệm của người

thân, của bà con chòm xóm. Động viên nhau thực hiện chung những qui
ước của làng, xóm, ấp và thực hiện tốt chính sách của Đảng và pháp luật
của nhà nước nhằm xây dựng khu phố, ấp, làng và gia đình văn hóa. Cần
khắc phục tình trạng thiếu trách nhiệm và đổ lỗi cho nhau, bằng những lời
khuyên nhủ chân thành để tạo sự tin cậy lẫn nhau, xây dựng mối quan hệ
thân thiện tình làng nghĩa xóm “Tối lửa tắt đèn có nhau”.
- Xây dựng gia đình mới gắn với chính sách kinh tế, xã hội của Đảng
và nhà nước. Gia đình là sản phẩm của xã hội , là tế bào của xã hội. Vì vậy
xây dựng gia đình mới không thể tách rời với quá trình xã hội xã hội chủ
nghĩa. Các chính sách kinh tế, xã hội của Đảng Cộng sản Việt Nam trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc được thực hiện trong các văn kiện
Đại hội VII, VIII, IX có nhiều biện pháp liên quan đến việc xây dựng gia
đình mới ở nước ta hiện nay. Việc thực hiện các chính sách kinh tế, xã hội
của Đảng và nhà nước có hiệu quả là điều kiện và tiền đề để gia đình mới
được hình thành và phát triển.
Chẳng hạn, chính sách thực hiện nhất quán kinh tế hàng hóa nhiều
thành phần, xác định hộ xã viên là đơn vị kinh tế tự chủ, không hạn chế quy
mô sản xuất của kinh tế gia đình, chính sách việc làm, tiền lương, thu nhập,
y tế, chăm sóc sức khỏe, bảo hiểm xã hội… đã và đang nổ ra những khả
năng thực tế to lớn để cải thiện và nâng đời sống của gia đình nhằm thúc
đẩy quá trình xây dựng, phát triển gia đình văn hóa mới.
Ngoài ra Đảng, nhà nước và xã hội cũng quan tâm giải quyết nhu cầu
của gia đình. Vì xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu của gia đình về vật
chất và tinh thần ngày càng tăng lên. Việc thỏa mãn các nhu cầu đó, là một
vấn đề cơ bản tạo điều kiện gia đình có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, góp
phần duy trì củng cố các quan hệ tốt đẹp này trong gia đình. Tổ chức đời
sống một cách khoa học, hợp lý nhằm thỏa mãn các nhu cầu ngày càng
tăng lên về vật chất và tinh thần của các thành viên là trách nhiệm của mỗi
gia đình. Tuy nhiên, việc thỏa mãn những nhu cầu về vật chất và tinh thần
không chỉ tuỳ thuộc vào gia đình, mà còn phụ thuộc một phần quan trọng ở

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 18


Tiểu luận tốt nghiệp
sự phát triển của xã hội và sự quan tâm đúng mức của Đảng, nhà nước, của
xã hội trong việc giải quyết các nhu cầu trong sinh hoạt gia đình, nếu
không có sự quan tâm đó thì gia đình cũng khó thực hiện được.
Tóm lại những phương hướng để xây dựng gia đình mới trên đây là
một tổng thể những biện pháp nằm trong mối quan hệ biện chứng tác động
qua lại lẫn nhau, không được coi nhẹ một mặt nào, những vấn đề đó trong
thực tế được thể hiện trên rất nhiều mặt, nhiều nội dung hoạt động. Do đó,
chỉ có sự cố gắng chung của từng thành viên, của từng gia đình, của nhà
nước và các tổ chức xã hội thì mới xây dựng được những gia đình dân chủ,
bình đẳng, hòa thuận, hạnh phúc.
III/. Những suy nghĩ về xây dựng và củng cố gia đình ở nước ta hiện
nay:
Nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Gia đình Việt Nam
cũng đang có những bước chuyển biến theo những định hướng của gia đình
xã hội chủ nghĩa.
Gia đình mới ở nước ta được hình thành trong sự kế thừa và chịu ảnh
hưởng trực tiếp của kiểu gia đình truyền thống trước đây. Gia đình truyền
thống có nhiều nét đẹp, nhiều nội dung cần phải được gìn giữ và duy trì
như: Tình cảm gia đình, vị trí gia đình được coi trọng, bên trong thì đoàn
tụ, cố kết, bên ngoài thì tình làng nghĩa xóm, nền nếp trên dưới, phụ nữ
chung thủy, đảm đang, thương yêu chồng con…
Đồng thời những mặt tích cực gia đình truyền thống có những mặt,
những định hướng đã và đang tác động tiêu cực đến việc xây dựng gia đình

mới hiện nay như: Tính cục bộ của gia đình, dòng họ, địa phương, những
nghi lễ (cưới xin, ma chay, giỗ chạp…) rườm rà, tốn kém, kết cấu và qui
mô gia đình lớn, đông con, sự bất bình đẳng nam nữ, người phụ nữ bị thiệt
thòi nhiều mặt. Bên cạnh đó, sự tác động của cơ chế thị trường cũng đặt ra
nhiều vấn đề đáng quan tâm về mối quan hệ giữa các thành viên trong gia
đình, xu hướng thực dụng dùng đồng tiền để giải quyết tất cả các quan hệ
trong gia đình có xu hướng gia tăng. Tình trạng cha mẹ lo kiếm tiền mà ít
quan tâm hoặc ít có điều kiện chăm sóc con cái, ngược lại con cái thiếu tôn
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 19


Tiểu luận tốt nghiệp
trọng, thông cảm với cha mẹ cũng đang là những hiện tượng đáng lo ngại
cần phải có những biện pháp để xây dựng và củng cố gia đình hiện nay
nhằm xây dựng gia đình ngày càng tốt đẹp hơn.
Hiện nay đất nước đang bước vào giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại
hóa buộc các gia đình cũng phải vươn lên ở những mức độ tương ứng. Để
đạt được mục tiêu này chúng ta cần quán triệt những vấn đề cơ bản sau
đây:
1/. Về phía gia đình:
Nhiệm vụ quan trọng của gia đình, của các bậc cha mẹ là phải nuôi
dạy con cái trở thành những công dân tốt, khỏe mạnh, thông minh, có nhân
cách để đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế văn hóa, khoa học, giáo
dục của đất nước. Khi còn nhỏ, đa số thời gian của các em là sống ở gia
đình, chịu ảnh hưởng sâu sắc của nếp sống gia đình cũng như sự giáo dục
của gia đình.
Vì vậy, việc nuôi dạy con cái trở thành đứa con hiếu thảo và công dân
có ích cho xã hội, là nghĩa vụ và tình cảm tự nhiên của các bậc cha mẹ.

Trong nuôi dạy và giáo dục cha thường là những tấm gương tốt để con
cháu noi theo, ngược lại, những tấm gương không tốt, hoặc sự nuông chiều
con cái quá mức, đánh đập mắng mỏ các con, sẽ tạo cho con những thói hư
tật xấu như: sống ích kỷ, đòi hỏi sự hưởng thụ quá mức, ngại gian khổ,
thậm chí trở thành con người dối trá, trộm cắp hoặc vi phạm pháp luật.
Trong điều kiện ngày nay để giáo dục, nuôi dạy con cái thành những
đứa con ngoan, công dân có ích đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa
“Gia đình, nhà trường và xã hội”.
Trong luật hôn nhân và gia đình ở nước ta tại điều 10 có ghi: “Cha mẹ
có nghĩa vụ thương yêu, nuôi dưỡng, giáo dục con, chăm lo việc học tập
và sự phát triển lành mạnh của con về thể chất, trí tuệ và đạo đức… .
Cha mẹ phải làm gương tốt cho con về mọi mặt và phải phối hợp chặt
chẽ với nhà trường và các tổ chức xã hội trong việc giáo dục con”.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 20


Tiểu luận tốt nghiệp
Nhiệm vụ quan trọng nữa của gia đình là phải tổ chức tốt đời sống mọi
mặt trong gia đình. Cùng với việc Đảng và nhà nước ban hành các chính
sách giúp cho các gia đình xây dựng cuộc sống ấm no, hòa thuận và tiến bộ
thì các gia đình cũng phải tổ chức tốt đời sống vật chất và tinh thần của
mình, thông qua đời sống có tổ chức, có văn hóa của gia đình để giáo dục
cho con em của mình biết vui chơi giải trí, học tập và làm việc một cách
hợp lý và có hiệu quả, biết sử dụng thời gian và tiện nghi sinh hoạt gia đình
một cách có ích.
2/. Đối với Đảng và nhà nước:
Đảng và nhà nước phải ban hành các chính sách để giúp cho các gia

đình có điều kiện xây dựng gia đình mới ấm no, hạnh phúc. Đại hội toàn
quốc lần thứ VI của Đảng đã mở ra một giai đoạn phát triển mới của đất
nước. Đặc biệt với chính sách kinh tế hàng hóa nhiều thành phần đã tác
động mạnh mẽ đến kinh tế gia đình, làm cho kinh tế hộ gia đình trở thành
đơn vị kinh tế độc lập đã tác động trực tiếp đến việc xây dựng gia đình.
Qua 16 năm đổi mới nền kinh tế của nước ta có bước tăng trưởng khá,
tạo điều kiện để xây dựng gia đình mới hạnh phúc. Tuy nhiên bên cạnh
những tiến bộ như đã nói ở trên thì mặt trái của cơ chế thị trường có tác
động không nhỏ đến quan hệ gia đình như: Sinh con chưa có kế hoạch, tình
trạng ly hôn, trẻ em hư hỏng, bỏ học, suy dinh dưỡng đã ảnh hưởng không
nhỏ đến việc xây dựng gia đình mới.
Vì vậy, Đảng và nhà nước phải coi việc xây dựng gia đình mới như
một nội dung của chính sách xã hội trong sự nghiệp xây dựng nền văn hóa
xã hội chủ nghĩa, hướng tới sự hình thành con người mới, lối sống mới, xây
dựng gia đình mới xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ của mỗi người, mọi lực
lượng và tổ chức của xã hội.
Gia đình là tế bào của xã hội,là sản phẩm của lịch sử, cho nên kế
hoạch xây dựng gia đình phải gắn liền với kế hoạch xây dựng và phát triển
kinh tế- xã hội của từng địa phương cũng như trên phạm vi toàn quốc. Gia
đình mới hình thành không chỉ do kết quả của luật hôn nhân và gia đình,
của tiêu chuẩn gia đình văn hóa mới mà còn có sự hỗ trợ của hàng loạt
Ñoã Minh Thaéng

Trang: 21


Tiểu luận tốt nghiệp
chính sách xã hội. Do đó, Đảng và nhà nước có một vai trò rất quan trọng
đối với sự hình thành và phát triển của gia đình mới.
Như vậy, để xây dựng và củng cố gia đình mới ở nước ta hiện nay, đòi

hỏi phải có sự quan tâm chăm sóc giáo dục của từng gia đình, nhà trường,
xã hội. Đồng thời có sự quan tâm của Đảng và nhà nước, các đoàn thể xã
hội trong việc xây dựng gia đình mới ở nước ta. Làm được như vậy chắc
chắn gia đình mới xã hội chủ nghĩa ngày càng được củng cố và phát triển.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 22


Tiểu luận tốt nghiệp

PHẦN KẾT LUẬN
Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời
người, là môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân
cách, là đơn vị xã hội đầu tiên để hình thành nên xã hội.
Gia đình có vị trí, vai trò rất quan trọng không thể thiếu trong mọi thời
đại. Trong xã hội chủ nghĩa, gia đình đã, đang và sẽ giữ vai trò không thể
thiếu trong quá trình cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
Vì vậy, xây dựng gia đình mới xã hội chủ nghĩa là mục tiêu của cách
mạng xã hội chủ nghĩa, là nguyên tắc chiến lược trong tiến trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở nước ta nhằm mục đích mang lại cuộc sống ấm no, nuôi
dưỡng, giáo dục những đứa con thành những công dân tốt, góp phần xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay, gia
đình cùng với xã hội có nhiệm vụ rất nặng nề, phải đào tạo ra những con
người có trí thức, có tình yêu quê hương, đất nước, gia đình có đạo đức
cách mạng trong sáng, sẵn sàng nhận và hoàn thành bất cứ nhiệm vụ gì, đi
bất cứ đâu khi Đảng và nhân dân yêu cầu.
Để xây dựng và củng cố gia đình mới ở nước ta hiện nay, trước hết đòi

hỏi gia đình mới phải kế thừa những yếu tố tích cực của gia đình truyền
thống trong lịch sử, kế thừa yếu tố tốt đẹp của gia đình quốc tế. Mặt khác,
phải khắc phục cho được mặt tiêu cực cũng như mặt hạn chế của gia đình
truyền thống nhằm xây dựng gia đình mới, gia đình chủ nghĩa xã hội ở
nước ta.
Để thực hiện tốt mục tiêu xây dựng gia đình mới đòi hỏi phải phối hợp
chặt chẽ giữa Đảng, nhà nước, các đoàn thể xã hội, các cấp, các ngành từ
trung ương đến địa phương và các gia đình trong việc giáo dục và nuôi dạy
trẻ em. Đó là trách nhiệm chung của mọi người và của mỗi chúng ta. Làm
được như vậy gia đình mới xã hội chủ nghĩa nhất định được xây dựng, đó

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 23


Tiểu luận tốt nghiệp
là môi trường là điều kiện để cung cấp cho xã hội những công dân tốt, chủ
nhân tương lai của đất nước.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- C.Mác và Ph.Angel: Tuyển tập –Tập I, II, III.
Nhà xuất bản Sự thật Hà Nội 1980-1981-1984
- Hồ Chí Minh: Tuyển tập- Tập VI
Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia Hà Nội 1996
- Lê Duẩn: Vai trò nhiệm vụ của Phụ nữ Việt Nam trong giai đoạn
cách mạng mới – Nhà xuất bản Sự Thật Hà Nội 1974
- Các văn kiện đại hội Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ VII, VIII, IX
- Luật Hôn nhân Gia đình
- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 72/2001/QĐ-TTG ngày

04/05/2001- Lấy ngày 28/06 hàng năm là ngày Gia đình Việt Nam
- Các tư liệu nghiên cứu về Phụ nữ và Gia đình.

Ñoã Minh Thaéng

Trang: 24