ProjectGutenberg'sLevicomtedeBragelonne,TomeII.,byAlexandreDumas
ThiseBookisfortheuseofanyoneanywhereatnocostandwithalmostno
restrictionswhatsoever.Youmaycopyit,giveitawayorre-useitunderthe
termsoftheProjectGutenbergLicenseincludedwiththiseBookoronlineat
www.gutenberg.net
Title:LevicomtedeBragelonne,TomeII.
Author:AlexandreDumas
ReleaseDate:November4,2004[EBook#13948]
Language:French
***STARTOFTHISPROJECTGUTENBERGEBOOKLEVICOMTEDE
BRAGELONNE,TOMEII.***
ThisEtextwaspreparedbyEbookslibresetgratuitsandisavailableat
inWordformat,MobipocketReaderformat,
eReaderformatandAcrobatReaderformat.
AlexandreDumas
LEVICOMTEDEBRAGELONNE
TOMEII
(1848—1850)
Tabledesmatières
ChapitreLXXII—Lagrandeurdel'évêquedeVannes
ChapitreLXXIII—OùPorthoscommenceàêtrefâchéd'êtrevenu
avecd'Artagnan
ChapitreLXXIV—Oùd'Artagnancourt,oùPorthosronfle,où
Aramisconseille
ChapitreLXXV—OùM.Fouquetagit
ChapitreLXXVI—Oùd'Artagnanfinitparmettreenfinlamainsur
sonbrevetdecapitaine
ChapitreLXXVII—Unamoureuxetunemaîtresse
ChapitreLXXVIII—Oùl'onvoitenfinreparaîtrelavéritable
héroïnedecettehistoire
ChapitreLXXIX—MalicorneetManicamp
ChapitreLXXX—ManicampetMalicorne
ChapitreLXXXI—Lacourdel'hôtelGrammont
ChapitreLXXXII—LeportraitdeMadame
ChapitreLXXXIII—AuHavre
ChapitreLXXXIV—Enmer
ChapitreLXXXV—Lestentes
ChapitreLXXXVI—Lanuit
ChapitreLXXXVII—DuHavreàParis
ChapitreLXXXVIII—CequeleChevalierdeLorrainepensaitde
Madame
ChapitreLXXXIX—LasurprisedemademoiselledeMontalais
ChapitreXC—Leconsentementd'Athos
ChapitreXCI—MonsieurestjalouxduducdeBuckingham
ChapitreXCII—Forever!
ChapitreXCIII—OùsaMajestéLouisXIVnetrouveMelledeLa
Vallièreniassezriche,niassezjoliepourungentilhommedu
rangduvicomtedeBragelonne
ChapitreXCIV—Unefouledecoupsd'épéedansl'eau
ChapitreXCV—M.BaisemeauxdeMontlezun
ChapitreXCVI—Lejeuduroi
ChapitreXCVII—LespetitscomptesdeM.BaisemeauxdeMontlezun
ChapitreXCVIII—LedéjeunerdeM.deBaisemeaux
ChapitreXCIX—LedeuxièmedelaBertaudière
ChapitreC—Lesdeuxamies
ChapitreCI—L'argenteriedeMmedeBellière
ChapitreCII—Ladot
ChapitreCIII—LeterraindeDieu
ChapitreCIV—Tripleamour
ChapitreCV—LajalousiedeM.deLorraine
ChapitreCVI—MonsieurestjalouxdeGuiche
ChapitreCVII—Lemédiateur
ChapitreCVIII—Lesconseilleurs
ChapitreCIX—Fontainebleau
ChapitreCX—Lebain
ChapitreCXI—Lachasseauxpapillons
ChapitreCXII—Cequel'onprendenchassantauxpapillons
ChapitreCXIII—LeballetdesSaisons
ChapitreCXIV—LesnymphesduparcdeFontainebleau
ChapitreCXV—Cequisedisaitsouslechêneroyal
ChapitreCXVI—L'inquiétudeduroi
ChapitreCXVII—Lesecretduroi
ChapitreCXVIII—Coursesdenuit
ChapitreCXIX—OùMadameacquiertlapreuvequel'onpeut,en
écoutant,entendrecequisedit
ChapitreCXX—Lacorrespondanced'Aramis
ChapitreCXXI—Lecommisd'ordre
ChapitreCXXII—Fontainebleauàdeuxheuresdumatin
ChapitreCXXIII—Lelabyrinthe
ChapitreCXXIV—CommentMalicorneavaitétédélogédel'hôteldu
Beau-Paon
ChapitreCXXV—Cequis'étaitpasséenréalitéàl'aubergedu
Beau-Paon
ChapitreCXXVI—Unjésuitedelaonzièmeannée
ChapitreCXXVII—Lesecretdel'État
ChapitreCXXVIII—Mission
ChapitreCXXIX—Heureuxcommeunprince
ChapitreCXXX—Histoired'unenaïadeetd'unedryade
ChapitreCXXXI—Findel'histoired'unenaïadeetd'unedryade
ChapitreLXXII—Lagrandeurdel'évêquedeVannes
Porthosetd'Artagnanétaiententrésàl'évêchéparuneporteparticulière,connue
desseulsamisdelamaison.
IlvasansdirequePorthosavaitservideguideàd'Artagnan.Ledignebaronse
comportaitunpeupartoutcommechezlui.Cependant,soitreconnaissancetacite
decettesaintetédupersonnaged'Aramisetdesoncaractère,soithabitudede
respectercequiluiimposaitmoralement,dignehabitudequiavaittoujoursfait
dePorthosunsoldatmodèleetunespritexcellent,partoutescesraisons,disonsnous,Porthosconserva,chezSaGrandeurl'évêquedeVannes,unesortede
réservequed'Artagnanremarquatoutd'aborddansl'attitudequ'ilpritavecles
valetsetlescommensaux.
Cependantcetteréserven'allaitpasjusqu'àsepriverdequestions,Porthos
questionna.
OnappritalorsqueSaGrandeurvenaitderentrerdanssesappartements,etse
préparaitàparaître,dansl'intimité,moinsmajestueusequ'ellen'avaitparuavec
sesouailles.
Eneffet,aprèsunpetitquartd'heurequepassèrentd'ArtagnanetPorthosàse
regardermutuellementleblancdesyeux,àtournerleurspoucesdansles
différentesévolutionsquivontdunordaumidi,uneportedelasalles'ouvritet
l'onvitparaîtreSaGrandeurvêtuedupetitcostumecompletdeprélat.
Aramisportaitlatêtehaute,enhommequial'habitudeducommandement,la
robededrapvioletretrousséesurlecôté,etlepoingsurlahanche.
Enoutre,ilavaitconservélafinemoustacheetlaroyaleallongéedutempsde
LouisXIII.
Ilexhalaenentrantceparfumdélicatqui,chezleshommesélégants,chezles
femmesdugrandmonde,nechangejamais,etsembles'êtreincorporédansla
personnedontilestdevenul'émanationnaturelle.Cettefoisseulementleparfum
avaitretenuquelquechosedelasublimitéreligieusedel'encens.Iln'enivrait
plus,ilpénétrait;iln'inspiraitplusledésir,ilinspiraitlerespect.
Aramis,enentrantdanslachambre,n'hésitapasuninstant,etsansprononcer
uneparolequi,quellequ'ellefût,eûtétéfroideenpareilleoccasion,ilvintdroit
aumousquetairesibiendéguisésouslecostumedeM.Agnan,etleserradans
sesbrasavecunetendressequeleplusdéfiantn'eûtpassoupçonnéedefroideur
oud'affectation.
D'Artagnan,desoncôté,l'embrassad'uneégaleardeur.Porthosserralamain
délicated'Aramisdanssesgrossesmains,etd'ArtagnanremarquaqueSa
Grandeurluiserraitlamaingaucheprobablementparhabitude,attenduque
Porthosdevaitdéjàdixfoisluiavoirmeurtrisesdoigtsornésdebaguesen
broyantsachairdansl'étaudesonpoignet.Aramis,avertiparladouleur,se
défiaitdoncetneprésentaitquedeschairsàfroisseretnondesdoigtsàécraser
contredel'oroudesfacettesdediamant.
Entredeuxaccolades,Aramisregardaenfaced'Artagnan,luioffritunechaiseet
s'assitdansl'ombre,observantquelejourdonnaitsurlevisagedeson
interlocuteur.
Cettemanoeuvre,familièreauxdiplomatesetauxfemmes,ressemblebeaucoup
àl'avantagedelagardequecherchent,selonleurhabiletéouleurhabitude,à
prendrelescombattantssurleterrainduduel.D'Artagnannefutpasdupedela
manoeuvre;maisilneparutpass'enapercevoir.
Ilsesentaitpris;mais,justementparcequ'ilétaitpris,ilsesentaitsurlavoiede
ladécouverte,etpeuluiimportait,vieuxcondottiere,desefairebattreen
apparence,pourvuqu'iltirâtdesaprétenduedéfaitelesavantagesdelavictoire.
CefutAramisquicommençalaconversation.
—Ah!cherami!monbond'Artagnan!dit-il,quelexcellenthasard!
—C'estunhasard,monrévérendcompagnon,ditd'Artagnan,quej'appelleraide
l'amitié.Jevouscherche,commetoujoursjevousaicherché,dèsquej'aieu
quelquegrandeentrepriseàvousoffrirouquelquesheuresdelibertéàvous
donner.
—Ah!vraiment,ditAramissansexplosion,vousmecherchez?
—Eh!oui,ilvouscherche,moncherAramis,ditPorthos,etlapreuve,c'estqu'il
m'arelancé,moi,àBelle-Île.C'estaimable,n'est-cepas?
—Ah!fitAramis,certainement,àBelle-Île…
«Bon!ditd'Artagnan,voilàmonbutordePorthosqui,sansysonger,atirédu
premiercouplecanond'attaque.»
—ÀBelle-Île,ditAramis,danscetrou,danscedésert!C'estaimable,eneffet.
—Etc'estmoiquiluiaiapprisquevousétiezàVannes,continuaPorthosdu
mêmeton.
D'Artagnanarmasabouched'unefinessepresqueironique.
—Sifait,jelesavais,dit-il;maisj'aivouluvoir.
—Voirquoi?
—Sinotrevieilleamitiétenaittoujours;si,ennousvoyant,notrecoeur,tout
racorniqu'ilestparl'âge,laissaitencoreéchapperceboncridejoiequisaluela
venued'unami.
—Ehbien!vousavezdûêtresatisfait?demandaAramis.
—Couci-couci.
—Commentcela?
—Oui,Porthosm'adit:«Chut!»etvous…
—Ehbien!etmoi?
—Etvous,vousm'avezdonnévotrebénédiction.
—Quevoulez-vous!monami,ditensouriantAramis,c'estcequ'unpauvre
prélatcommemoiadeplusprécieux.
—Allonsdonc,moncherami.
—Sansdoute.
—OnditcependantàParisquel'évêchédeVannesestundesmeilleursde
France.
—Ah!vousvoulezparlerdesbienstemporels?ditAramisd'unairdétaché.
—Maiscertainementj'enveuxparler.J'ytiens,moi.
—Encecas,parlons-en,ditAramisavecunsourire.
—VousavouezêtreundesplusrichesprélatsdeFrance?
—Moncher,puisquevousmedemandezmescomptes,jevousdiraique
l'évêchédeVannesvautvingtmillelivresderente,niplusnimoins.C'estun
diocèsequirenfermecentsoixanteparoisses.
—C'estfortjoli,ditd'Artagnan.
—C'estsuperbe,ditPorthos.
—Maiscependant,repritd'ArtagnanencouvrantAramisduregard,vousne
vousêtespasenterréiciàjamais?
—Pardonnez-moi.Seulementjen'admetspaslemotenterré.
—Maisilmesemblequ'àcettedistancedeParisonestenterré,oupeus'enfaut.
—Monami,jemefaisvieux,ditAramis;lebruitetlemouvementdelavillene
mevontplus.
«Àcinquante-septans,ondoitchercherlecalmeetlaméditation.Jelesai
trouvésici.Quoideplusbeauetdeplussévèreàlafoisquecettevieille
Armorique?Jetrouveici,cherd'Artagnan,toutlecontrairedecequej'aimais
autrefois,etc'estcequ'ilfautàlafindelavie,quiestlecontrairedu
commencement.Unpeudemonplaisird'autrefoisvientencorem'ysaluerde
tempsentempssansmedistrairedemonsalut.Jesuisencoredecemonde,et
cependant,àchaquepasquejefais,jemerapprochedeDieu.
—Éloquent,sage,discret,vousêtesunprélataccompli,Aramis,etjevous
félicite.
—Mais,ditAramisensouriant,vousn'êtespasseulementvenu,cherami,pour
mefairedescompliments…Parlez,quivousamène?Serais-jeassezheureux
pourque,d'unefaçonquelconque,vouseussiezbesoindemoi?
—Dieumerci,non,moncherami,ditd'Artagnan,cen'estriendecela.Jesuis
richeetlibre.
—Riche?
—Oui,richepourmoi;paspourvousnipourPorthos,bienentendu.J'aiune
quinzainedemillelivresderente.
Aramisleregardasoupçonneux.Ilnepouvaitcroire,surtoutenvoyantson
ancienamiaveccethumbleaspect,qu'ileûtfaitunesibellefortune.
Alorsd'Artagnan,voyantquel'heuredesexplicationsétaitvenue,racontason
histoired'Angleterre.
Pendantlerécit,ilvitdixfoisbrillerlesyeuxettressaillirlesdoigtseffilésdu
prélat.QuantàPorthos,cen'étaitpasdel'admirationqu'ilmanifestaitpour
d'Artagnan,c'étaitdel'enthousiasme,c'étaitdudélire.Lorsqued'Artagnaneut
achevésonrécit:
—Ehbien?fitAramis.
—Ehbien!ditd'Artagnan,vousvoyezquej'aienAngleterredesamisetdes
propriétés,enFranceuntrésor.Silecoeurvousendit,jevouslesoffre.Voilà
pourquoijesuisvenu.
Siassuréquefûtsonregard,ilneputsoutenirencemomentleregardd'Aramis.
IllaissadoncdéviersonoeilsurPorthos,commefaitl'épéequicèdeàune
pressiontoute-puissanteetchercheunautrechemin.
—Entoutcas,ditl'évêque,vousavezprisunsinguliercostumedevoyage,cher
ami.
—Affreux!jelesais.Vouscomprenezquejenevoulaisvoyagerniencavalier
nienseigneur.Depuisquejesuisriche,jesuisavare.
—EtvousditesdoncquevousêtesvenuàBelle-Île?fitAramissanstransition.
—Oui,répliquad'Artagnan,jesavaisytrouverPorthosetvous.
—Moi!s'écriaAramis.Moi!depuisunanquejesuisicijen'aipointuneseule
foispassélamer.
—Oh!fitd'Artagnan,jenevoussavaispassicasanier.
—Ah!cherami,c'estqu'ilfautvousdirequejenesuisplusl'hommed'autrefois.
Lechevalm'incommode,lamermefatigue;jesuisunpauvreprêtresouffreteux,
seplaignanttoujours,grognanttoujours,etenclinauxaustérités,quime
paraissentdesaccommodementsaveclavieillesse,despourparlersaveclamort.
Jeréside,moncherd'Artagnan,jeréside.
—Ehbien!tantmieux,monami,carnousallonsprobablementdevenirvoisins.
—Bah!ditAramis,nonsansunecertainesurprisequ'ilnecherchamêmepasà
dissimuler,vous,monvoisin?
—Eh!monDieu,oui.
—Commentcela?
—JevaisacheterdessalinesfortavantageusesquisontsituéesentrePiriacetLe
Croisic.Figurez-vous,moncher,uneexploitationdedouzepourcentderevenu
clair;jamaisdenon-valeur,jamaisdefauxfrais;l'océan,fidèleetrégulier,
apportetouteslessixheuressoncontingentàmacaisse.Jesuislepremier
Parisienquiaitimaginéunepareillespéculation.N'éventezpaslamine,jevous
enprie,etavantpeunouscommuniquerons,J'auraitroislieuesdepayspour
trentemillelivres.
AramislançaunregardàPorthoscommepourluidemandersitoutcelaétait
bienvrai,siquelquepiègenesecachaitpointsouscesdehorsd'indifférence.
Maisbientôt,commehonteuxd'avoirconsultécepauvreauxiliaire,ilrassembla
toutessesforcespourunnouvelassautoupourunenouvelledéfense.
—Onm'avaitassuré,dit-il,quevousaviezeuquelquedémêléaveclacour,mais
quevousenétiezsorticommevoussavezsortirdetout,moncherd'Artagnan,
avecleshonneursdelaguerre.
—Moi?s'écrialemousquetaireavecungrandéclatderireinsuffisantàcacher
sonembarras;car,àcesmotsd'Aramis,ilpouvaitlecroireinstruitdeses
dernièresrelationsavecleroi;moi?Ah!racontez-moidonccela,moncher
Aramis.
—Oui,l'onm'avaitraconté,àmoi,pauvreévêqueperduaumilieudeslandes,
onm'avaitditqueleroivousavaitprispourconfidentdesesamours.
—Avecqui?
—AvecMlledeMancini.
D'Artagnanrespira.
—Ah!jenedispasnon,répliqua-t-il.
—Ilparaîtqueleroivousaemmenéunmatinau-delàdupontde
Bloispourcauseravecsabelle.
—C'estvrai,ditd'Artagnan.Ah!voussavezcela?Maisalors,vousdevezsavoir
que,lejourmême,j'aidonnémadémission.
—Sincère?
—Ah!monami,onnepeutplussincère.
—C'estalorsquevousallâteschezlecomtedeLaFère?
—Oui.
—Chezmoi?
—Oui.
—EtchezPorthos?
—Oui.
—Était-cepournousfaireunesimplevisite?
—Non;jenevoussavaispointattachés,etjevoulaisvousemmeneren
Angleterre.
—Oui,jecomprends,etalorsvousavezexécutéseul,hommemerveilleux,ce
quevousvoulieznousproposerd'exécuterànousquatre.Jemesuisdoutéque
vousétiezpourquelquechosedanscettebellerestauration,quandj'apprisqu'on
vousavaitvuauxréceptionsduroiCharles,lequelvousparlaitcommeunami,
ouplutôtcommeunobligé.
—Maiscommentdiableavez-voussutoutcela?demandad'Artagnan,qui
craignaitquelesinvestigationsd'Aramisnes'étendissentplusloinqu'ilnele
voulait.
—Cherd'Artagnan,ditleprélat,monamitiéressembleunpeuàlasollicitudede
ceveilleurdenuitquenousavonsdanslapetitetourdumôle,àl'extrémitédu
quai.Cebravehommeallumetouslessoirsunelanternepouréclairerles
barquesquiviennentdelamer.Ilestcachédanssaguérite,etlespêcheursnele
voientpas;maisluilessuitavecintérêt;illesdevine,illesappelle,illesattire
danslavoieduport.Jeressembleàceveilleur;detempsentempsquelquesavis
m'arriventetmerappellentausouvenirdetoutcequej'aimais.Alorsjesuisles
amisd'autrefoissurlamerorageusedumonde,moi,pauvreguetteurauquelDieu
abienvouludonnerl'abrid'uneguérite.
—Et,ditd'Artagnan,aprèsl'Angleterre,qu'ai-jefait?
—Ah!voilà!fitAramis,vousvoulezforcermavue.Jenesaisplusriendepuis
votreretour,d'Artagnan;mesyeuxsesonttroublés.J'airegrettéquevousne
pensiezpointàmoi.J'aipleurévotreoubli.J'avaistort.Jevousrevois,etc'est
unefête,unegrandefête,jevouslejure…CommentseporteAthos?
—Trèsbien,merci.
—Etnotrejeunepupille?
—Raoul?
—Oui.
—Ilparaîtavoirhéritédel'adressedesonpèreAthosetdelaforcedesontuteur
Porthos.
—Etàquelleoccasionavez-vouspujugerdecela?
—Eh!monDieu!laveillemêmedemondépart.
—Vraiment?
—Oui,ilyavaitexécutionenGrève,et,àlasuitedecetteexécution,émeute.
Nousnoussommestrouvésdansl'émeute,et,àlasuitedel'émeute,ilafallu
jouerdel'épée;ils'enesttiréàmerveille.
—Bah!etqu'a-t-ilfait?ditPorthos.
—D'abordilajetéunhommeparlafenêtre,commeileûtfaitd'unballotde
coton.
—Oh!trèsbien!s'écriaPorthos.
—Puisiladégainé,pointé,estocadé,commenousfaisionsdansnotrebeau
temps,nousautres.
—Etàquelproposcetteémeute?demandaPorthos.
D'Artagnanremarquasurlafigured'Aramisunecomplèteindifférenceàcette
questiondePorthos.
—Mais,dit-ilenregardantAramis,àproposdedeuxtraitantsàquileroifaisait
rendregorge,deuxamisdeM.Fouquetquel'onpendait.
Àpeineunlégerfroncementdesourcilsduprélatindiqua-t-ilqu'ilavaitentendu.
—Oh!oh!fitPorthos,etcommentlesnommait-on,cesamisde
M.Fouquet?
—MM.d'EmerysetLyodot,ditd'Artagnan.Connaissez-vouscesnoms-là,
Aramis?
—Non,fitdédaigneusementleprélat;celam'al'airdenomsdefinanciers.
—Justement.
—Oh!M.Fouquetalaissépendresesamis?s'écriaPorthos.
—Etpourquoipas?ditAramis.
—C'estqu'ilmesemble…
—Sionapenducesmalheureux,c'étaitparordreduroi.Or,M.Fouquet,pour
êtresurintendantdesfinances,n'apas,jepense,droitdevieetdemort.
—C'estégal,grommelaPorthos,àlaplacedeM.Fouquet…
AramiscompritquePorthosallaitdirequelquesottise.Ilbrisalaconversation.
—Voyons,dit-il,moncherd'Artagnan,c'estassezparlerdesautres;parlonsun
peudevous.
—Mais,demoi,vousensaveztoutcequejepuisvousendire.
Parlonsdevous,aucontraire,cherAramis.
—Jevousl'aidit,monami,iln'yaplusd'Aramisenmoi.
—Plusmêmedel'abbéd'Herblay?
—Plusmême.VousvoyezunhommequeDieuaprisparlamainetqu'ila
conduitàunepositionqu'ilnedevaitnin'osaitespérer.
—Dieu?interrogead'Artagnan.
—Oui.
—Tiens!c'estétrange;onm'avaitdit,àmoi,quec'était
M.Fouquet.
—Quivousaditcela?fitAramissansquetoutelapuissancedesavolontépût
empêcherunelégèrerougeurdecolorersesjoues.
—Mafoi!c'estBazin.
—Lesot!
—Jenedispasqu'ilsoithommedegénie,c'estvrai;maisilmel'adit,etaprès
lui,jevouslerépète.
—Jen'aijamaisvuM.Fouquet,réponditAramisavecunregardaussicalmeet
aussipurqueceluid'unejeuneviergequin'ajamaismenti.
—Mais,répliquad'Artagnan,quandvousl'eussiezvuetmêmeconnu,iln'y
auraitpointdemalàcela;c'estunfortbravehommequeM.Fouquet.
Ah!
Ungrandpolitique.
Aramisfitungested'indiffộrence.
Untout-puissantministre.
Jenerelốvequeduroietdupape,ditAramis.
Dame!ộcoutezdonc,ditd'Artagnandutonleplusnaùf,jevousdiscela,moi,
parcequetoutlemondeicijureparM.Fouquet.LaplaineestM.Fouquet,les
salinesquej'aiachetộessontM.Fouquet,l'ợledanslaquellePorthoss'estfait
topographeestM.Fouquet,lagarnisonestM.Fouquet,lesgalốressontM.
Fouquet.J'avouedoncqueriennem'eỷtsurprisdansvotreinfộodation,ouplutụt
danscelledevotrediocốse,m.Fouquet.C'estunautremaợtrequeleroi,voil
tout,maisaussipuissantqu'unroi.
Dieumerci!jenesuisinfộodộpersonne;jen'appartienspersonneetsuis
toutmoi,rộponditAramis,qui,pendantcetteconversation,suivaitdel'oeil
chaquegesteded'Artagnan,chaqueclind'oeildePorthos.
Maisd'ArtagnanộtaitimpassibleetPorthosimmobile;lescoupsportộs
habilementộtaientparộsparunhabileadversaire;aucunnetoucha.
Nộanmoinschacunsentaitlafatigued'unepareillelutte,etl'annoncedusouper
futbienreỗuepartoutlemonde.Lesouperchangealecoursdelaconversation.
D'ailleurs,ilsavaientcomprisque,surleursgardescommeilsộtaientchacunde
soncụtộ,nil'unnil'autren'ensauraitdavantage.
Porthosn'avaitriencomprisdutout.Ils'ộtaittenuimmobileparcequ'Aramislui
avaitfaitsignedenepasbouger.Lesoupernefutdoncpourluiquelesouper.
Maisc'ộtaitbienassezpourPorthos.Lesoupersepassadoncmerveille.
D'Artagnanfutd'unegaietộộblouissante.Aramissesurpassaparsadouce
affabilitộ.PorthosmangeacommefeuPộlops.Oncausaguerreetfinance,artset
amours.Aramisfaisaitl'ộtonnộchaquemotdepolitiquequerisquait
d'Artagnan.Cellelonguesộriedesurprisesaugmentaladộfianceded'Artagnan,
commel'ộternelleindiffộrenceded'Artagnanprovoquaitladộfianced'Aramis.
Enfind'ArtagnanlaissaàdesseintomberlenomdeColbert.Ilavaitréservéce
couppourledernier.
—Qu'est-cequeColbert?demandal'évêque.
«oh!pourlecoup,seditd'Artagnan,c'esttropfort.Veillons,mordioux!
veillons.»
EtildonnasurColberttouslesrenseignementsqu'Aramispouvaitdésirer.
Lesouperouplutôtlaconversationseprolongeajusqu'àuneheuredumatin
entred'ArtagnanetAramis.
Àdixheuresprécises,Porthoss'étaitendormisursachaiseetronflaitcommeun
orgue.
Àminuit,onleréveillaetonl'envoyacoucher.
—Hum!dit-il;ilmesemblequejemesuisassoupi;c'étaitpourtantfort
intéressantcequevousdisiez.
Àuneheure,Aramisconduisitd'Artagnandanslachambrequiluiétaitdestinée
etquiétaitlameilleuredupalaisépiscopal.Deuxserviteursfurentmisàses
ordres.
—Demain,àhuitheures,dit-ilenprenantcongéded'Artagnan,nousferons,si
vouslevoulez,unepromenadeàchevalavecPorthos.
—Àhuitheures!fitd'Artagnan,sitard?
—Voussavezquej'aibesoindeseptheuresdesommeil,dit
Aramis.
—C'estjuste.
—Bonsoir,cherami!
Etilembrassalemousquetaireaveccordialité.D'Artagnanlelaissapartir.
—Bon!dit-ilquandsaportefutferméederrièreAramis,àcinqheuresjeserai
surpied.
Puis,cettedispositionarrêtée,ilsecouchaetmit,commeondit,lesmorceaux
doubles.
ChapitreLXXIII—OùPorthoscommenceàêtrefâchéd'êtrevenuavec
d'Artagnan
Àpeined'Artagnanavait-iléteintsabougie,qu'Aramis,quiguettaitàtraversses
rideauxlederniersoupirdelalumièrechezsonami,traversalecorridorsurla
pointedupiedetpassachezPorthos.Legéant,couchédepuisuneheureetdemie
àpeuprès,seprélassaitsurl'édredon.Ilétaitdanscecalmeheureuxdupremier
sommeilqui,chezPorthos,résistaitaubruitdesclochesetducanon.Satête
nageaitdanscedouxbalancementquirappellelemouvementmoelleuxd'un
navire.Uneminutedeplus,Porthosallaitrêver.
Laportedesachambres'ouvritdoucementsouslapressiondélicatedelamain
d'Aramis.
L'évêques'approchadudormeur.Unépaistapisassourdissaitlebruitdesespas;
d'ailleurs,Porthosronflaitdefaçonàéteindretoutautrebruit.
Illuiposaunemainsurl'épaule.
—Allons,dit-il,allons,moncherPorthos.
Lavoixd'Aramisétaitdouceetaffectueuse,maisellerenfermaitplusqu'unavis,
ellerenfermaitunordre.Samainétaitlégère,maiselleindiquaitundanger.
Porthosentenditlavoixetsentitlamaind'Aramisaufonddesonsommeil.
Iltressaillit.
—Quivalà?dit-ilavecsavoixdegéant.
—Chut!c'estmoi,ditAramis.
—Vous,cherami!etpourquoidiablem'éveillez-vous?
—Pourvousdirequ'ilfautpartir.
—Partir?
—Oui.
—Pouroù?
—PourParis.
PorthosbonditdanssonlitetretombaassisenfixantsurAramissesgrosyeux
effarés.
—PourParis?
—Oui.
—Centlieues!fit-il.
—Centquatre,répliqual'évêque.
—Ah!monDieu!soupiraPorthosenserecouchant,pareilàcesenfantsqui
luttentavecleurbonnepourgagneruneheureoudeuxdesommeil.
—Trenteheuresdecheval,ajoutarésolumentAramis.Voussavezqu'ilyade
bonsrelais.
Porthosbougeaunejambeenlaissantéchapperungémissement.
—Allons!allons!cherami,insistaleprélatavecunesorted'impatience.
Porthostiral'autrejambedulit.
—Etc'estabsolumentnécessairequejeparte?dit-il.
—Detoutenécessité.
Porthossedressasursesjambesetcommençad'ébranlerleplancheretlesmurs
desonpasdestatue.
—Chut!pourl'amourdeDieu,moncherPorthos!ditAramis;vousallez
réveillerquelqu'un.
—Ah!c'estvrai,réponditPorthosd'unevoixdetonnerre;j'oubliais;mais,soyez
tranquille,jem'observerai.Et,endisantcesmots,ilfittomberuneceinture
chargéedesonépée,desespistoletsetd'uneboursedontlesécuss'échappèrent
avecunbruitvibrantetprolongé.
Cebruitfitbouillirlesangd'Aramis,tandisqu'ilprovoquaitchezPorthosun
formidableéclatderire.
—Quec'estbizarre!dit-ildesamêmevoix.
—Plusbas,Porthos,plusbas,donc!
—C'estvrai.
Etilbaissaeneffetlavoixd'undemi-ton.
—Jedisaisdonc,continuaPorthos,quec'estbizarrequ'onnesoitjamaisaussi
lentquelorsqu'onveutsepresser,aussibruyantquelorsqu'ondésireêtremuet.
—Oui,c'estvrai;maisfaisonsmentirleproverbe,Porthos,hâtons-nouset
taisons-nous.
—Vousvoyezquejefaisdemonmieux,ditPorthosenpassantsonhaut-dechausses.
—Trèsbien.
—Ilparaîtquec'estpressé?
—C'estplusquepressé,c'estgrave,Porthos.
—Oh!oh!
—D'Artagnanvousaquestionné,n'est-cepas?
—Moi?
—Oui,àBelle-Île?
—Paslemoinsdumonde.
—Vousenêtesbiensûr,Porthos?
—Parbleu!
—C'estimpossible.Souvenez-vousbien.
—Ilm'ademandécequejefaisais,jeluiaidit:«Delatopographie.»J'aurais
vouludireunautremotdontvousvousétiezserviunjour.
—Delacastramétation?
—C'estcela;maisjen'aijamaispumelerappeler.
—Tantmieux!Quevousa-t-ildemandéencore?
—Cequec'étaitqueM.Gétard.
—Etencore?
—Cequec'étaitqueM.Jupenet.
—Iln'apasvunotreplandefortifications,parhasard?
—Sifait.
—Ah!diable!
—Maissoyeztranquille,j'avaiseffacévotreécritureavecdelagomme.
Impossibledesupposerquevousavezbienvoulumedonnerquelqueavisdans
cetravail.
—Iladebienbonsyeux,notreami.
—Quecraignez-vous?
—Jecrainsquetoutnesoitdécouvert,Porthos;ils'agitdoncdeprévenirun
grandmalheur.J'aidonnél'ordreàmesgensdefermertouteslesportes.Onne
laisserapointsortird'Artagnanavantlejour.Votrechevalesttoutsellé;vous
gagnezlepremierrelais;àcinqheuresdumatin,vousaurezfaitquinzelieues.
Venez.
OnvitalorsAramisvêtirPorthospièceparpièceavecautantdecéléritéqu'eût
pulefaireleplushabilevaletdechambre.Porthos,moitiéconfus,moitié
étourdi,selaissaitfaireetseconfondaitenexcuses.
Lorsqu'ilfutprêt,Aramislepritparlamainetl'emmena,enluifaisantposerle
piedavecprécautionsurchaquemarchedel'escalier,l'empêchantdeseheurter
auxembrasuresdesportes,letournantetleretournantcommesilui,Aramis,eût
étélegéantetPorthoslenain.Cetteâmeincendiaitetsoulevaitcettematière.Un
cheval,eneffet,attendaittoutsellédanslacour.Porthossemitenselle.
AlorsAramispritlui-mêmelechevalparlabrideetleguidasurdufumier
répandudanslacour,dansl'intentionévidented'éteindrelebruit.Illuipinçaiten
mêmetempslesnaseauxpourqu'ilnehennîtpas…
—Puis,unefoisarrivéàlaporteextérieure,attirantàlui
Porthos,quiallaitpartirsansmêmeluidemanderpourquoi:
—Maintenant,amiPorthos,maintenant,sansdébriderjusqu'àParis,dit-ilàson
oreille;mangezàcheval,buvezàcheval,dormezàcheval,maisneperdezpas
uneminute.
—C'estdit;onnes'arrêterapas.
—CettelettreàM.Fouquet,coûtequecoûte;ilfautqu'ill'aitdemainavant
midi.
—Ill'aura.
—Etpensezàunechose,cherami.
—Àlaquelle?
—C'estquevouscourezaprèsvotrebrevetdeducetpair.
—Oh!oh!fitPorthoslesyeuxétincelants,j'iraienvingt-quatreheuresence
cas.
—Tâchez.
—Alorslâchezlabride,etenavant,Goliath!
Aramislâchaeffectivement,nonpaslabride,maislesnaseauxducheval.
Porthosrenditlamain,piquadesdeux,etl'animalfurieuxpartitaugalopsurla
terre.
Tantqu'ilputvoirPorthosdanslanuit,Aramislesuivitdesyeux;puis,lorsqu'il
l'eutperdudevue,ilrentradanslacour.Rienn'avaitbougéchezd'Artagnan.
Levaletmisenfactionauprèsdesaporten'avaitvuaucunelumière,n'avait
entenduaucunbruit.
Aramisrefermalaporteavecsoin,envoyalelaquaissecoucher,etluimêmese
mitaulit.
D'Artagnannesedoutaitréellementderien;aussicrut-ilavoirtoutgagné,
lorsquelematinils'éveillaversquatreheuresetdemie.Ilcouruttoutenchemise
regarderparlafenêtre:lafenêtredonnaitsurlacour.Lejourselevait.
Lacourétaitdéserte,lespouleselles-mêmesn'avaientpasencorequittéleurs
perchoirs.
Pasunvaletn'apparaissait.
Touteslesportesétaientfermées.
«Bon!calmeparfait,seditd'Artagnan.N'importe,mevoiciréveillélepremier
detoutelamaison.Habillons-nous;ceseraautantdefait.»
Etd'Artagnans'habilla.
Maiscettefoisils'étudiaànepointdonneraucostumedeM.Agnancette
rigiditébourgeoiseetpresqueecclésiastiquequ'ilaffectaitauparavant;ilsut
même,enseserrantdavantage,enseboutonnantd'unecertainefaçon,enposant
sonfeutreplusobliquement,rendreàsapersonneunpeudecettetournure
militairedontl'absenceavaiteffarouchéAramis.Celafait,ilenusaouplutôt
feignitd'enusersansfaçonavecsonhôte,etentratoutàl'improvistedansson
appartement.Aramisdormaitoufeignaitdedormir.
Ungrandlivreétaitouvertsursonpupitredenuit;labougiebrûlaitencoreaudessusdesonplateaud'argent.
C'étaitplusqu'iln'enfallaitpourprouveràd'Artagnanl'innocencedelanuitdu
prélatetlesbonnesintentionsdesonréveil.
Lemousquetairefitprécisémentàl'évêquecequel'évêqueavaitfaitàPorthos.
Illuifrappasurl'épaule.
Évidemment;Aramisfeignaitdedormir,car,aulieudes'éveillersoudain,luiqui
avaitlesommeilsiléger,ilsefitréitérerl'avertissement.
—Ah!ah!c'estvous,dit-ilenallongeantlesbras.Quellebonnesurprise!Ma
foi,lesommeilm'avaitfaitoublierquej'eusselebonheurdevousposséder.
Quelleheureest-il?
—Jenesais,ditd'Artagnanunpeuembarrassé.Debonneheure,jecrois.Mais,
vouslesavez,cettediabled'habitudemilitairedem'éveilleraveclejourmetient
encore.
—Est-cequevousvoulezdéjàquenoussortions,parhasard?demandaAramis.
Ilestbienmatin,cemesemble.
—Ceseracommevousvoudrez.
—Jecroyaisquenousétionsconvenusdenemonteràchevalqu'àhuitheures.
—C'estpossible;mais,moi,j'avaissigrandeenviedevousvoir,quejemesuis
dit:«Leplustôtseralemeilleur.»
—Etmesseptheuresdesommeil?ditAramis.Prenezgarde,j'avaiscomptélàdessus,etcequ'ilm'enmanquera,ilfaudraquejelerattrape.
—Maisilmesemblequ'autrefoisvousétiezmoinsdormeurquecela,cherami;
vousaviezlesangalerteetl'onnevoustrouvaitjamaisaulit.
—Etc'estjustementàcausedecequevousmediteslàquej'aimefortày
demeurermaintenant.
—Aussi,avouezquecen'étaitpaspourdormirquevousm'avezdemandé
jusqu'àhuitheures.
—J'aitoujourspeurquevousnevousmoquiezdemoisijevousdislavérité.
—Ditestoujours.
—Ehbien!desixàhuitheures,j'ail'habitudedefairemesdévotions.
—Vosdévotions?
—Oui.
—Jenecroyaispasqu'unévêqueeûtdesexercicessisévères.
—Unévêque,cherami,aplusàdonnerauxapparencesqu'unsimpleclerc.
—Mordioux!Aramis,voiciunmotquimeréconcilieavecVotreGrandeur.Aux
apparences!c'estunmotdemousquetaire,celui-là,àlabonneheure!Viventles
apparences,Aramis!
—Aulieudem'enféliciter,pardonnez-le-moi,d'Artagnan.C'estunmotbien
mondainquej'ailaissééchapperlà.
—Faut-ildoncquejevousquitte?
—J'aibesoinderecueillement,cherami.
—Bon.Jevouslaisse;maisàcausedecepaïenqu'onappelled'Artagnan,
abrégez-les,jevousprie;j'aisoifdevotreparole.
—Ehbien!d'Artagnan,jevousprometsquedansuneheureetdemie…
—Uneheureetdemiededévotions?Ah!monami,passez-moicelaauplus
juste.Faites-moilemeilleurmarchépossible.
Aramissemitàrire.
—Toujourscharmant,toujoursjeune,toujoursgai,dit-il.Voilàquevousêtes
venudansmondiocèsepourmebrouilleraveclagrâce.
—Bah!
—Etvoussavezbienquejen'aijamaisrésistéàvosentraînements;vousme
coûterezmonsalut,d'Artagnan.
D'Artagnansepinçaleslèvres.
—Allons,dit-il,jeprendslepéchésurmoncompte,débridez-moiunsimple
signedecroixdechrétien,débridez-moiunPateretpartons.
—Chut!ditAramis,nousnesommesdéjàplusseuls,etj'entendsdesétrangers
quimontent.
—Ehbien!congédiez-les.
—Impossible;jeleuravaisdonnérendez-voushier:c'estleprincipalducollège
desjésuitesetlesupérieurdesdominicains.
—Votreétat-major,soit.
—Qu'allez-vousfaire?
—JevaisallerréveillerPorthosetattendredanssacompagniequevousayez
finivosconférences.
Aramisnebougeapoint,nesourcillapoint,neprécipitanisongestenisaparole.
—Allez,dit-il.
D'Artagnans'avançaverslaporte.
—Àpropos,voussavezoùlogePorthos?
—Non;maisjevaism'eninformer.
—Prenezlecorridor,etouvrezladeuxièmeporteàgauche.
—Merci!aurevoir.
Etd'Artagnans'éloignadansladirectionindiquéeparAramis.
Dixminutesnes'étaientpointécouléesqu'ilrevint.IltrouvaAramisassisentre
leprincipalducollègedesjésuitesetlesupérieurdesdominicainsetleprincipal
ducollègedesjésuites,exactementdanslamêmesituationoùill'avaitretrouvé
autrefoisdansl'aubergedeCrèvecoeur.
Cettecompagnien'effrayapaslemousquetaire.
—Qu'est-ce?dittranquillementAramis.Vousavezquelquechoseàmedire,ce
mesemble,cherami?
—C'est,réponditd'ArtagnanenregardantAramis,c'estque
Porthosn'estpaschezlui.
—Tiens!fitAramisaveccalme;vousêtessûr?
—Pardieu!jeviensdesachambre.
—Oùpeut-ilêtrealors?
—Jevousledemande.
—Etvousnevousenêtespasinformé?
—Sifait.
—Etquevousa-t-onrépondu?
—QuePorthossortantsouventlematinsansriendireàpersonne,était
probablementsorti.
—Qu'avez-vousfaitalors?
—J'aiétéàl'écurie,réponditindifféremmentd'Artagnan.
—Pourquoifaire?
—PourvoirsiPorthosestsortiàcheval.
—Et?…interrogeal'évêque.
—Ehbien!ilmanqueunchevalaurâtelier,lenuméro5,Goliath.
Toutcedialogue,onlecomprend,n'étaitpasexemptd'unecertaineaffectation
delapartdumousquetaireetd'uneparfaitecomplaisancedelapartd'Aramis.