Tải bản đầy đủ (.pdf) (97 trang)

Ebook tài liệu ôn thi đại học môn toán sáng tạo và giải phương trình, bất phương trình, hệ phương trình, bất đẳng thức phần 2

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (17.96 MB, 97 trang )

^ ^'^•^ dieu ki?n
P = x.y

b) Dat

S ( s 2 - 3 P ) = 19

> 4P h§ phucmg trinh da cho tro thanh:
SP = -8S

= -8S

=l
S ^ - 3 ( 2 - 8 S ) = 1 9 ^ | S 3 + 2 4 S - 2 5 = O ' ^ 1 P = -6
SP

S(8 + P) = 2

S

V i dv 2: G i i i cac h$ phuong trinh sau:
a)

b)

D^t

fS = a + b
P = ab

h? da cho tro tharJi:



dieu kif n

1+

d)

xV;

= 9

2 ( a ^ + b 3 ) = 3(a2b + b2a)
a+b=6

2xy
x+y

2

x^y + x^l + y + y^ j + y - 1 1 = 0

Giii:
a) Dgt Vx = a,7y = b dieu ki?n a,b > 0.

> 4P thi h^ da cho tro thanh.

[ 2 ( 3 6 - 3 P ) = 3P

phuong trinh tro thanh:


S=6

[S = 6

trinh thanh:

P =8

S=6

Suy ra a,b la 2 nghi^m cua phuong trinh:
x 2 - 6 X + 8 = 0 o X i = 2;X2=4=>

a = 2=>x = 8

fa = 4=>x = 64

b = 4=i>y = 64

[b = 2 = > y = 8

Vay h f da cho c6 hai cap nghi?m (x;y) = (8;64),(64;8)
xy >0
x,y>-l

. Dat

^
P = x.y


dieu ki^n

Va^+b^+N/2ab = 8V2

>4P h f phuong trinh da

^|ia + b)" - 4ab(a + b)^ + 2a^b^ + yflab = 8V2

IS = a + b
19^ > 4P
D^t -I „
,
dieu ki?n thi h? da cho tro thanh.
P = ab
S,P>0
V 2 5 6 - 6 4 P - 6 P 2 +N/2P = 8N/2

o S = P = 4«.a = b = 2 o x = y = 4

Ngoai ra ta cung c6 the giai ngan gpn hon nhu sau:
^ 2 ( x 2 + y 2 ) + 2 7 ; ^ = 16

S->/P=3

S>3;P = ( S - 3 f

S + 2 + 2VS + P + l = 1 6

2^S + ( S - 3 f + 1 = 1 4 - S


4(52 + 8S +10) = 196 - 28S +

. Ta viet Igi h^ phuong

a +b=4

S=4

cho tro thanh:

3£S<14;P = ( S - 3 f

^

x^y(l + y) + x V ( 2 + y) + x y ^ - 3 0 = 0

a +b= 4

2 f s ^ - 3 S P l = 3SP

d) Dieu ki^n:

= 5

(x + y ) 1 + xy

V^y h? da cho c6 hai cap nghi^m (x;y) = ( - 2 ; 3 ) , ( 3 ; - 2 )
c) Dat a = \/x, b = ^


c)

x^ + y

7x + y = x^ - y

Suy ra x,y la hai nghi^m ciia phuong trinh:
x 2 - X - 6 = 0c>Xj=3;X2=-2

7 x 2 + y 2 + ^ / ^ = 8N/2

3[S^ + 30S - 52 = 0

x + y + 27xy =16
<=>^2^x^ +y^^ = x + y^{x-yf
rs = 6
P = 9=>x = y = 3

=0ox =yo2N/x=4ox =4

Vay h? CO mpt cap nghi^m duy nhat (x;y) = (4;4)
b) Dieu k i f n: x + y > 0.
Bien doi phuong trinh (1):

Vay h? da cho c6 nghif m (x; y) = (3; 3 ) .
x+y

^


'

x+v
*

D§t x + y = S,xy = P ta CO phuong trinh: 5^+

'J

/

2P-1 = 0
s

o S 3 + 2 P - 2 S P - S = 0 o S ( S 2 - l ) - 2 P ( S - l ) = 0 » ( S - l ) ( S 2 + S - 2 P ) = 0.


Cty TNHH

Vi

> 4P,S > 0 suy ra

+y

X

x=

y = 0, y = 3


<=>x + y + l = l - x ^ - y ^ < = > x ^ + y ^ + x + y = 0 ( k h o n g

Vay he c6 n g h i ^ m : ( x ; y ) = ( l ; 2 ) , ( 2 ; l ) .

^

x + y + —+ — = 5
x y

1'

X + —

[

1
+ y+ - = 5
I yJ

1

y + -

X + —

y

1


x+—
Dat

2

<=>

-2P=9

S =5

oS

= 5,P-6

«

=9

x + - = 2;y + - = 3
X
y

d)

x = l;y =

tuong duong vol :

3±S]


M p t h? p h u o n g t r i n h 2 an x , y dup-c gpi la d o i x u n g loai 2 neu t r o n g h?
= S
=P

X + —
X

phuong

t r i n h ta d o ! v a i t r o x , y c h o nhau t h i p h u o n g

Tinh chat.: N e u (x,);yQ) la 1 nghi^m cua h$ t h i ( y o ; x o ) c i j n g la n g h i ^ m

+

Phuong phap giai:
T r u ve v o i ve hai p h u o n g t r i n h cua h ^ ta du^c m p t p h u o n g t r i n h c6 dang

3±75

(x-y)[f(x;y)] = 0 «

3±V5
x =—-—;y =1

'x-y =0
f(x;y) = 0

. Ta cijng CO the d u n g p h u o n g phap ham


so'de t i m quan he x = y
V i di^ 1: G i a i cat h ^ phuong trinh sau:

(3±^y5

a)

xy (x + y ) ( x + y + x y ) = 30

(x-l)(y2+6) = y(x2+l

x^ +v/x = 2 y

b)

( y - l ) ( x 2 + 6 ) = x(y2+l)

x y ( x + y ) + x + y + xy = 11
x-' + 3 X - 1 + V 2 x + 1 = y

Dat x y ( x + y ) = a;xy + X + y = b . Ta thu du(?c h f :

d)

y^ + 3y - 1 + ^ 2 y + 1 = x

x + \ / x 2 - 2 x + 2 =3^-^+1

xy(x + y) = 5

ab = 30

a = 5;b = 6

xy +

a + b=l l

a = 6;b = 5 '

xy(x + y) = 6
xy +

X

X

a) Dieu k i ^ n : x,y > 0 . T r u hai p h u o n g t r i n h ciia h$ cho nhau ta t h u dugc:
x2 + V ; ^ _ ( y 2 + ^ J . 2 ( y - x )

+ y=5

« (N/^ - Vy ) [ ( ^ + 7y )(^ + y ) + 1 + 2 ( 7 ^ + 7 y ) ] = 0

+ y=3

xy(x + y) = 6

X


xy +

xy = 3

X

+ y=5

x + y =2

x = 2;y = l
(L)

x = l;y=2

+ 2=3"-^+!

Giai:

+y- 6

xy = 2
THI:

t r i n h t r o thanh

+

<=>


x + — = 3;y + — = 2
X
y

Vay h ^ da cho c6 n g h i ^ m : (x; y ) = 1;

5 ± V 2 T 5q:>/2T^

p h u o n g t r i n h kia.

1

tro thanh:
S

2

II) He DOI XLfNG LOAI 2

da cho t u o n g d u o n g :
(

;y =
-

-;y = — ^ —

Vay h# da cho c6 n g h i ^ m ( x ; y ) = ( l ; 0 ) , ( - 2 ; 3 ) .
c) Dieu ki?n: \y ^0.


:
2

thoa

i

man dieu ki^n).

X

Vift

+ S - 2P > 0 . D o d o S = 1

V o i X + y = 1 thay vao (2) ta duXetX + y +1 =

M f V D W H Khattg

/fx

Vi ( v ; ; " + ^ ) ( x + y ) + i + 2 ( V ^ + 7 y ) > o
nen p h u o n g t r i n h da cho t u o n g d u o n g v o i : x = y .


Tdi li(u

on III, ,t,u ho,


s<i;rx t,u>

v.) gtdi

Fl, bat PI, hfPi,

bdl i J i -?Wglf

T r u hai p h u o n g t r i n h cvia h f cho nhau ta t h u dugrc:
x=0

x 3 + 3 x - l + V2x + 1 - ( y 3 + 3 y - l + 72y + l ) = y - x

H a y x ^ - 2 x + > / x = 0 < » x ^ + > / x = 2 x o V x | > / x - l | | x + >/x-lj = 0 <=> x = l
X =-

Vgiy

b)

CO

da cho

3 c l p n g h i ? m : (x;y) = ( 0 ; 0 ) , ( l ; l ) ,

o

(3-N/5


3-N/5^

< : : > ( x - y ) x^ + x y + y^ + 4(x - y ) +

yx^ + 6 y - x ^ - 6 = xy^ + x

x =y

x = y=2
x =y=3

M|it khac k h i cpng hai p h u o n g t r i n h ciia h$ da cho ta dupe:
x 2 + y 2 - 5 x - 5 x + 12 = 0 o ( 2 x - 5 f + ( 2 y - 5 f = 2 . D a t a = 2 x - 5 , b = 2 y - 5
fa + b = 0
Taco:

a^+h^=2

fa + b )f ^- -22aa bb = 2
(a

(a + 4 ) ( b + 4) = 15

ab + 4(a + b ) = - l

|lab = - l
a + b = -8
ab = 31

^

.
^
, fa + b = 0
T r u o n g h p p 1: •{ ,
<=> ( x ; y ) = (3;2),(2;3)
ab = - 1
T r u o n g h p p 2:

fa + b = - 8
[ab = 31

= 0O

^
vo nghi^m.

V g y n g h i l m cua h? d a cho la: ( x ; y ) = (2;2),(3;3),(2;3),(3;2)

= 0<::>X X ^ + l

1 +1

+

V2X + 1 + 1

x>-—;y^-—
2
2


De y r ^ n g X = y = - - ^ k h o n g p h a i la n g h i ? m .
Ta xet t r u o n g h p p x + y 5>t -1

X= y

' '

=0ox =0

,

""V'i-i-

d) D|it

a = x - l
b =y - l

'

Ta

h? m o i

CO

7 X < ! -r

'.-I •»


a + Va2+l=3^
b + Vb2+l=3'

Xet h a m so f ( t ) = t + V t ^ + l + 3' ta c6
f'(t) = l +

. ^
+ 3 ' l n 3 = ^^^J^=t^ + 3 * l n 3 > 0 suy ra f ( t ) d o n g b i e n .
Vt^+l
Vt^+l

Suy ra a = b

)

Ta can giai p h u o n g t r i n h : a + Va^ + 1 = 3*

ia

Lay loga theo co so' e ca hai ve ta c6:
/

r-r

In a + Va
V

\

r—


+ 1 =aln3<=>ln a + V a ^ + 1

J

V

(

, j rl

\

I

Xet h a m so f(a) = l n a + V a ^ + l

J

-aln3 =0

^

'
1

-aln3;f'(a)=

nghjch bien tren R
M a t khac ta c6: f(0) = 0 => a = 0 la n g h i ^ m d u y nhat.

Ket l u ^ n : P h u o n g t r i n h c6 m p t n g h i ^ m x = y = 1

c) D i e u k i f n :

= 0

T o m l ? i h ^ p h u o n g t r i n h c6 n g h i ^ m d u y nhat: x = y = 0 ^,

x + y-2xy +7=0

N e u x + y - 2 x y + 7 = 0 < » ( l - 2 x ) ( l - 2 y ) = 15.

N/2X + 1 + ^2y +1

V2X +

2 x y ( y - x ) + 7 ( x - y ) + ( x - y ) ( x + y ) = 0 o ( x - y ) ( x + y - 2 x y + 7) = 0

+

2

?

+xy+ y +4 + -

x(x2+l) + -

T r u ve theo v e hai p h u o n g t r i n h a i a h? ta duQc:


N e u x = y thay vao h ^ ta c6: x - 5x + 6 = 0 o

X

V2x + l+72y + l

K h i x = y xet p h u o n g t r i n h : x ^ + 2 x - l +V2x + 1 = 0 o x ' ' + 2 x + V2x + l - l = 0

xy^ + 6x - y^ - 6 = yx^ + y

+

0

<»(x-y)

2(x-y)

-ln3<0

n e n f(a)
,- ^


He c6

Y^u

T6


DANG CAP DANG CAP

De y rSng ne'u nhan cheo 2 phuong trinh ciia hf ta c6:
6(x^ + y'') = (8x + 2y)(x^ + 3y') day la phuong trinh dJing cap bac 3: Tu do

+ La nhung he chua cac phuong trinh dang cap
+ Hoac cac phuong trinh ciia hf khi nhan hoac chia cho nhau thi tao ra
phuong trinh dang cap.

- 8 x = t^x-' +2tx

Ta thuong gap dang h^ nay 6 cac hinh thuc nhu:
^

ax^ + bxy + cy^ = d
ex^+gxy + hy^ = k

^

^
-^ r •

ta CO 16i giai nhu sau:
Vi X = 0 khong la nghiem cua h^ nen ta dat y = tx . Khi do h? thanh:

- :x

^

i


<2-3 = 3(t2x2+l)

( l - t ^ ) = 2t + 8

^_^3

t+

l-3t^

3

<=>

l - 3 t ^ =6

^,

jax^+ bxy + cy^ =dx + ey

4 .-t-^ ,

t a

t = - i

4

ax + bxy + cy = d


'

gx'^ + hx^y + kxy^ + ly^ = mx + ny
Mot so' h^ phuong trinh tinh dang cap dugc giau trong cac bieu thuc chua
can doi hoi nguoi giai can tinh y de phat hi^n:
Phuong phap chung de giai h^ dang nay la: Tu cac phuong trinh cua h? ta
nhan hoac chia cho nhau de tao ra phuong trinh dang cap bac n :

t = -=>
3

y 5^ 0 ta dat x = ty thi thu dugc phuong trinh: ajt" + a^t""''.... + a„ = 0

+ Giai phuong trinh tim t sau do the vao h^ ban dau de tim x,y
Chii y: (Ta ciing c6 the dat y = tx )

'(i-st^j^e

y=±r
4N/78

t = --=>
4

x = ±3

x

x= ±


alx"+a,x"-^y^... + a „ y " = 0
Tu do ta xet hai truang hgp:
+ y = 0 thay vao de tim x

y-+-

13
13

Suy ra he phuong trinh c6 cac cap nghiem:
(x;y)=(3,l);(-3,-l);

^4^78

a)

b)

x 2 - 3 = 3 I..2
y^+1

THI: ,

xy x^ +y^ j + 2 = (x + y)^

TH2:

= ^x + 2y


x^+3y^=6

13 ' 13 '

VTS'

13 '

13



xy = 1
x2+y2=2

5 x ^ ' - 4 x v ' + 3v•^-2(x + y) = 0
[x = l , [ x = - l
^
'
<=> <^
va <
xy = 1
ly = ^
ly = -''
5x^y-4xy^+ 3y-''-2(x + y) = 0
x2+y2=2

a) Tabiendoih^: I'^'+

4^78


xy|x^ + y^j + 2 = x^ +y^ + 2xy o |x^ + y^ j(xy -1) - 2(xy -1) = 0
( x y - l ) ( x ^ +y^ - 2 ) = 0

5x^y - 4xy^ + 3y^ - 2 ( x + y) = 0
2
(x,y6K)

VTSI/

Phuong trinh (2) ciia he c6 dang:

Vi d\ 1: Giai cac h | phuong trinh sau:
x ^ - 8 x = y^ + 2y

3

< » 3 ( l - t ^ ) = (t + 4 ) ( l - 3 t ^ j « 1 2 t ^ - t - l = O o

gx + hxy + ky = Ix + my

+

>-U.

3^^Y

jsx^y -4xy^ + 3y^ = 2(x + y) (*)

<=> <


x2+y2.2

NC'u ta thay x"^ + y^ = 2 vao phuong trinh (*) thi thu dugc phuong trinh
d5ngca'pb|c3; 5 x ^ y - 4 x y ^ + 3 y ^ = | x ^ + y ^ j ( x + y)

Jt^r; .


Tdi li?u on thi dai

hQC

mi t>J -histuySiTrw^^^_

sang tao vd giai PT, hat PT, hf fl,

lang vtfT

Tu do ta CO loi giai nhu sau:
Ta thay y = 0 khong la nghi^m ciia h?.
Xet y ^ 0 d§t X = ty thay vao h? ta c6:

Chia hai phuoiig trinh aia h? ta Avtqc:

Dlit Vy = ^ y = t^x^ thay vao (1) ta du(?c:

i ,\ .
St^y^ - 4ty^ + 3y^


t2y2+y2 =2

= 2 (ty + y)

t=l

x-y
1 »
x = —y

x = l fx = - l
y = l

[y = - l

Vi dv 2: Giii cic phucmg trinh sau:

2N/2

X =•

2^/2

y=- s/5

+3+2y-3 =0
2(2y3 + x^) + 3y (x + i f + 6x(x +1) + 2 = 0
1 2 x _ x + 7y
b) 3x 3y 2x2+y
2(2x + 7y) = V2x + 6 - y


Vi dv 3: Gidi cac hf phuong trinh sau:
3x3-y3=^
x^^y + l - 2 x y - 2 x = l
a) \ + y
b) x^ - 3x - 3xy = 6
x2+y2=l

Giii:

Giii:

^Q

Thay vao phuong trinh (1) ta duQc: Vx^ - x + 2 = x + 4 o x = — ^ => y = ,
9 * 18
14._5_
V$y h^ CO mpt c^p nghi^m: (x; y) =

I 9'is;

b) De thay phuong trinh (1) ciia hf la phuong trinh dang cap ciia x va yjy

"t^^

V|iy nghifm ciia hf (x;y) = ^ / l 7 - 3 13-3N/I7^

7x2+2y

a) Dieu ki^n: x^ + 2y + 3 ^ 0.

Phuong trinh (2) tuoTig duong:
2(2y3 + x^) + 3y(x +1)^ + 6x2 + 6x + 2 = 0 o 2(x + i f +
^. ^
Day la phuong trinh diing cap giua y va x + 1 .
+ Xet y = 0 h^ v6 nghi^m
+ Xet y 7t 0. D§t x +1 = ty ta thu dug-c phuong trinh: 2t^ + St^ + 4 = 0
Suy ra t = -2 <=> X +1 = -2y

=

Riit gpn bien x ta dua ve phuong trinh an t:
-r,,rs;,u
( t - 2 f (t2 + t + lj = 0 o t = 2<»7y = 2 x > 0 .
' '
Thay vao (2) ta du^c:
4x2+8x = V2x + 6 «.4x2+10x + — = 2x + 6 + V2x + 6 + 4
4
V2x + 6 + i
2j
.
Giai ra ,ta dug-c
x = >/l7-3 => y = 13-3N/I7
—•

5^!zilll = l l i o t 3 - 4 t 2 + 5 t - 2 . 0

t^+l

+


a) Ta CO the viet lai h? thanh: 3x3-y3)(x + y) = l (1)
x2+y2=l
Ta thay ve trai ciia phuong trinh (1) la bac 4. De tao ra phucmg trinh dang
cap ta se thay ve phai thanh (x^ + y^ )2.
Nhu vay ta c6:
3x3-y3

^^^^y

x2+y2 0 2x''+3x3y-2x2y2-xy3-2y''=0

'

x=y
o (x - y)(x + 2y)(2x2 + xy + y^) = 0 <=> x = -2y
2x2 + xy + y2 = 0
Neu 2x2 + xy + y2 = 0 <=> —x2 +

/

Neu X = y ta c6 2x2 = 1 o x = ±

N2

X+y

2

= O o x = y = 0 khongthoaman.



V e t r a i ciia cac p h u o n g t r i n h t r o n g h? la p h u o n g t r i n h d i n g cap bac 3 doi
+

Neu x = - 2 y < » 5 y ^ = l » y = +
T o m lai

•u



vol x,yjy

p h u o n g t r i n h c6 cac cap nghi?m:
'2N/5

(x;y) =

5

2 ' 2

-^/5^
'

b) Dieu ki?n y > - 1 . Ta viet lai h ^ thanh:

f-275
5


5

.De thay y > 0 . Ta dat x = t ^

^ ( 2 t + t^) = 3



t2+2

<=>

<=>

thi t h u d u g c h?:

3
,2
.
.
.
= - o 2 t ^ - 3 t + l = 0<=>

' 5

x2 7 y 7 T - 2 x ( y + l ) = l

5

x'^''-3x(y + l ) = 6


+

Ne'u t = 1 t h i

+

l t hthi
i xx = —l ^ y < : > y = 4x<=>x"'= — o x
Ne'u t = —
2
2

X

= ^y o

X =

t= l
2

1 => y = 1

Ta thay cac p h u o n g t r i n h ciia h$ deu la p h u o n g t r i n h d a n g cap bac 3 d o i v o l
T o m lai he c6 cac nghiem: ( x ; y ) = ( l ; l ) .

1

=


^ ^ ^ ^ ^

4

De thay y = - 1 k h o n g phai la nghiem ciia he p h u o n g t r i n h .
b) Dieu k i ^ n : x^y + 2y > 0 <» y > 0 .

Xet y > - 1 . Dat x = t ^ y + 1 thay vao h? ta c6:

T u p h u o n g t r i n h t h u nhat ta c6: xy = - x ^ - x - 3 thay vao p h u o n g t r i n h t h u
t^ - 2 t = 1
y^i)

t^-3t

» t ^ - 3 t - 6 ( t 2 - 2 t ) = 0<»

= 6

+

Ne'u

+

Neu t = 3 « 2 7 ^ ( y + l f -9^{y+

t= 0


hai ta t h u dugc:

t= 3

(x + l ) 2 + 3 ( y + l ) - 2 x 2 - 2 x - 6 - 2 ^ y ( x 2 + 2 ) = 0
«> x^ + 2 - 3y + 2^y{x^

t = 0 t h i x = 0 . K h o n g thoa man he
=

\

6 »

y

= 3^ - 1

x=

Dat J y = t./(x^ +2)

ta t h u duoc: 3t^ - 2t - 1 - 0 <=>

r * " •*
1

duoc: X = - 1 => y - 3
T o m lai h ^ p h u o n g t r i n h c6 m o t cap nghiem (x; y) = ( l ; - 3 )


+xy+x+3=0

V i du 5: G i a i cac

(x + 1)^ + 3 ( y + l ) + 2| x y - J x 2 y + 2y

X

a)

a) Dieu kien: y > 0 . P h u o n g trinh (2) ciia h ^ c6 dang:
o

"y = - l

x~

2x

8v + •3

+ y
/x-\x^
4

V3v

2xy + x"' = 3
xy +


X'

b)

y
2

x^y - 3x - 1 = 3 x ^ ( y r ^ - l)-"^
•Jsx^ - 3xy + 4y^ + ^ x y = 4y

Giai:

2xy + x-' = 3

T r u o n g h o p y - - 1 k h o n g thoa m a n dieu k i ^ n
T r u o n g hop 2xy + x^ = 3 ta c6 h?:

phuong trinh sau

= 0

Giai:

2xy(y + 1) + x^(y + 1) = 3{y + 1)

+2

'

t = 1 ta c6: y = x^ + 2 thay vao p h u o n g t r i n h t h u nhat cua h? ta t h u


Khi

X

2xy^ +(x-'' + 2 x - 3 ) y + x^ = 3
X

va Vx^

I —

V i dy 4: G i a i cac h? phuong trinh sau
a)

"

= 0

Day la p h u o n g t r i n h d i i n g cap bac 2 doi v o i ^

^

Vay h ^ CO 1 cap n g h i e m d u y nhat ( x ; y ) =

xy +

+2)

'


a) D i e u ki?n: y ; t O , x + y ? ^ 0 , — + — > 0 .
3y
4
P h u o n g t r i n h (2) t u o n g d u o n g :

,t.

,if ..


4x + 3y
Sy""

V 12y

6

8y l 6

,. x^
, 4x + 3y
Day la phuong trinh dang cap dol voi — va
oy
6

6 J
"

: • t


hayi^>0,i^>0.
8y

4x + 3y

By

X =

6y

Vay h? C O nghi?m (x; y ) =

r24

4^

. 7

7

ra phuong trinh c6 nghi?m khi va chi khi t = 1 o x = 1
Tom lai h^ phuong trinh c6 nghi^m ( x ; y ) - ( l ; l )
C h u y: Ta cung c6 the tim quan h? x,y d y a vao phuong trinh thu hai ciia
h^ theo each:
,(-8;12).

Phuong trinh c6 d^ing:


V8x^-3xy^4y^-3y^7;:^-y = 0 o

[x,y>0
x^l

8x + 5y
^ / 8 x 2 - 3 x y + 4y2 + 3 y

cap nghi^m nay khong thoa man h?.
T a chia phuong trinh thu hai cua h? cho

-3-+4+
y

-=4.
y

, (^"yK^^^^y)
78x2-3xy + 4y2+3y

^(pOy^p
V'^y + y

x=y

x , y . T a thay neu y = 0 thi tit phuong trinh thu hai cua h^ ta suy ra x = 0,

x

ta thay t = 1 th6a man phuong trinh.


N h u vay ham so' f(t) dong bie'n tren [ l ; +oo) suy ra f(t) > f(1) = 3 . T u do suy

De y rang phuong trinh thu hai cua h? la phuong trinh dang cap doi voi

y>0.

=3

Xet t > l . T a c 6 f ( t ) = f3t^ + 6t]fN/F + V T ^ f + - ^ ^ . ^ ^ ^ — j + 3t^ - 1 ] > 0
\2
Vt.Vt-1
^
'

4 ,
,
y= -^(L)
- y + y - 1 6 y = 16<=>
y = 12=>x = - 8 ( T M )

Xet



phuong trinh tro

o ( t ^ + 3t^ - l ) ( V t + yft^f

Xet ham so' f(t) - (t^ + 3t^ - lj(>/t + r / T ^


T H 2 : X = - - y thay vao (1) ta c6:

y^O

,111,.,

Chia bat phuong trinh cho x^ > 0 ta thu du^c phuong
I
\3

thanh: t^ + 31^ - 1 = 3(Vt - y f t ^ f

28
168,-,
y=
=>x =
(L)
| y 2 + y 2 - 1 6 y = 16<=> ^ 3 7
37 ^ '
4
24
y = —=>x = —

<=>

•'.

Phuong trinh thu nhat cua h^ tro thanh: x^ - 3x - 1 = 3 V ^ ( V l - x -1)^ .


trinh: 1 — - — - = 3 . - - l - - 7 =
. D^t - = t = > t ^ l
Vx
Vxj
X
x^
x-*

2 •

xy >0

o t =l

i M t ; - ',1

=y .

= 2ab o a = b

T H l : X = 6y thay vac (1) ta c6:

x
X

T a xet 0 < X < 1.

6


b) Dieu ki^n:

K h i t = 1 =>

[(t - l)(2t^ + 2t2 +1 + 3) = 0I

Dieu ki?n: 0 < x < 1. T a thay x = 0 khong th6a man phuong trinh.

6

e a t — = a, •^^^-!^ = b s u y r a a^ +
• 8y
6
'
X

[St'* - 4t2 + St - 1 2 = 0

t<4

t<4
|2t'* -1^ + 2t - 3 = 0

. x^
, 4x + 3y
,
cung dau
T a thay phuong trinh c6 nghi?m khi va chi khi — v a
oy
o


t^4

n ,
; —
ft ^4
V8t^-3t2+4 =4-to<^
,
St" - 3t2 + 4 = t^ - St +16

D|t

y ta thu dug-c:

thu duQfC phuong trinh

''•.••.in

I

y
V^y+y

= 0(3) • V i x , y > 0 nen ta suy ra x = y .


TTFTr

PHLTONG P H A P BIEN O O l TL/ONG DLTONG
Bie'n dot titvng ditong la phteang phdp gidi he dua tren nhimg ky thudt ca ban


Dat t = Vx + 1 + 7 4 - x > 0 => \lx + l.y/4-x
ta c6: t +

t2-5

= 5ci> t'^ + 2 t - 1 5 = 0<=>

= - y ^ • Thay vao p h u o n g t r i n h
t = -5
t =3

•J'.

nhir. The, bie'n doi cdc phuang trinh vedqng tich,cgng trk cac phuang trinh trong
he de tqo ra phuang trinh he qua c6 dang dqc biet...
*

>

x =0

K h i t = 3 => N/X + 1 . V 4 - X = 2 • » - X ^ + 3x = 0 O

x =3

Ta xet cac v i d u sau:
V i d u 1: G i a i cac
V ^
a)


p h u o n g t r i n h sau

T o m lai he c6 n g h i e m ( x ; y ) = ( 0 ; 0 ) .

+ V 4 - 2 y + x/5 + 2 y - ( x - l ) 2 ^5
3 x ^ + ( x - y ) 2 = 6 x 3 y + y2

N h a n x e t : D i e u kien t > 0 chua phai la dieu k i f n chat ciia bien t
(j)

That vay ta c6: t = Vx + 1 + V 4 - x => t^ = 5 + 27(x + l ) ( 4 - x ) => t^ > 5

x3-12x =y^-6y2+16
b)

M a t khac theo bat d^ng thuc Co si ta c6

+ y^ + xy - 4x - 6y + 9 = 0

2V(x + l ) ( 4 - x ) < 5 = ^ t 2 < 1 0 « t € [ N / 5 ; v ' l O

2xy - X + 2y = 3
c)

b) He viet lai d u o i dang

\^ +4y^ = 3 x + 6y^ - 4

x-''-12x = ( y - 2 ) 3 - 1 2 ( y - 2 )

X + x ( y - 4 ) + (y-3r

y^-7x-6-^y(x-6)=l

Dat t = y - 2 . Ta c(S he :

d)
sJ2(x-yf

=0

+ 6x - 2y + 4 - 7y = Vx+T

x^^-12x = t - ' ' - ] 2 t

Giai:

<=>

(x-tKx^+t^+xt-i2)=o

n

x ^ + t ^ + x t - 2 ( x + t) + l = 0

(2*)

x^ + x ( t - 2 ) + ( t - l ) ^ = 0

x>-l

T u (*) suy ra

a). D i e u k i ^ n s y < 2

x^+t^+ xt-12 = 0

.

(3*)

x=t

5 + 2y>(x-])^
Vol x = t thay vao ( 2 * ) ta c6 p h u o n g t r i n h 3x^ - 4x + 1 = 0
Xuat phat t u p h u o n g t r i n h (2) ta c6:

V

T u day suy ra 2 n g h i e m cua h ^ la ( x ; y ) = ( l ; 3 ) . '1
3'3

3x''-6x-V + { x - y ) 2 - y 2 = 0
<^ 3x^^(x - 2y) + x(x - 2y) = 0 » x(x - 2y)(3x2 +1) = 0 e>

x=0
X = 2y

Vol (3*) ke't h o p v o l ( 2 * ) ta c6 h ^

V o i x = 0 thay v a o ( l ) t a c 6 : 1+ 7 4 - 2 y + 7 4 + 2y = 5 c ^ 7 4 - 2 y + 7 4 + 2y = 4


(x + tr - x t - 1 2 = 0

Theo ba't dang thuc Cauchy-Schwarz ta c6

(x + t)^ - x t - 2 ( x + t) + l = 0 = 0

X+t = —

xt =

121

( V N ) . D o (x + t f < 4 x t

7 4 - 2 y + 74 + 2 y ) ^ < 2(4 - 2y + 4 + 2y) = 16 <=> 7 4 - 2 y + 74 + 2y < 4
Vay he p h u o n g t r i n h da cho c6 2 nghiem: ( x ; y ) = ( l ; 3 ) ,

Da'u = xay ra k h i : 4 - 2v = 4 + 2v <=> V = 0

(x + l ) ( 2 y - l ) = 2

V o i : X = 2y . Thay vao p h u o n g t r i n h tren ta d u g c
=5<=>

7^

[3'3)

H ? CO n g h i e m : ( 0 ; 0 )


NATTT + V 4 - X + ^5 + \-{x-lf

'I

+ V 4 - X + 7(x + l ) ( 4 - x ) = 5 (*)

) D u a he p h u o n g t r i n h ve dang:

12

"

-

^3 +. ^ ( 2 y -1)3 = 3{x +1)2 + | ( 2 y - 1 ) - 5
(X +1)-^


D$t:

a = x + l; b = 2y-l.

<:i>2(x + l - y ) 2 + ( V ^ - V y ) ^ = 0 « | ' ' / ^ ^ ^ < » x + l = y
[ Vx +1 = ^ y
Thay vao phuong trinh (2) ta c6:

Khi do ta thu dug-c h§ phuong trinh:
ab = 2


ab = 2
^y,,
2a^+b^=6a^+3b-10

,3+ib3=3a2+|b-5'

2'

2

^

^

Dlt a = ^ y ( y - 7 ) ta c6 phuong trinh:

,

:!

Tir h? phuong trinh ban dau ta nham dugc nghi?m la x = y = 1 nen ta se c6

a>-l
a^-1
a =0
<
o
a = -l
a^-a2-2a = 0
a=2


h# nay c6 nghi?m khi: a = 2; b = 1
[(a-2)b = 2 ( l - b )
Dod6tasephantichheved,ng:|^^_^^,^^^^^^^^_^^,^^^^^^
^

Va^ +1 = a +1

2(l-b)

Vi ta luon c6: b ^ 0 nen tu phuong trinh tren ta rut ra a - 2 = — - —

Voi a = 0:

y = 0=>x = - l
y = 7=>x = 6

The xuong phuong tririh duoi ta dugc:
y=
Vol a = - l = > y 2 - 7 y + l = 0<:> ^

i ^ ^ ^ ( a +1) = (b - l)Hh + 2) o (b - if [4(a +1) - b2(b + 2)] = 0

4(a + l) = b2(b + 2)

Voi a = 2 r : > y 2 - 7 y - 8 = 0 0

b+2

• The len phuong trinh tren taco:

b = -2 => a = -1 o X = -2; y = - i ( ^ = b^(b.2).
b
b^ = 4 (Khong TM)
V^y h? da cho c6 2 nghi^m la: (x;y) = (1;1),
x>-l
. Ta Viet lai h? phuong trinh thanh:
y >0

(x;y) = (-l;0),(6;7).

<=> ^ 2 ( x - y ) ^ + 6 x - 2 y + 4 = ^y + Vx + 1 . Binh phuong 2 ve ta thu dugc:

o2l{x

+ lf

-2y(x + l ) + y 2 l + (x + l + y) = 27y(x + l )



2

y=-l
(L)
y = 8=>x = 7

Vi
a)

c)


2: Giai cac

5-3N/5 7 - 3 V 5 '

5 + 375 7 + 375

,(7; 8)

phuong trinh sau

,2
x^-(2y + 2 ) x - 3 y 2 = 0

x^ - 2 x y + 2y^ +2y = 0

x^ + 2xy2 - (y + 3)x - 2y^ - 6y2 +1 = 0

x^-x2y + 2y2+2y-2x =0

x^ + x y + 9y = y^x + y^x^ + 9x
d)

x(y3-x^) = 7

xy^ - 3x^y - 4yx^ - y + 3x^ = 0
3x^y-y2+3xy + l = 0

Giii:


^ 2 ( x - y ) 2 + 6 x - 2 y + 4 - ^ = Vx+T

2x^ - 4 x y + 2y^ + 6x - 2y + 4 = x + y +1 + 2^y(x +1)

2

5-3S

H | phuong trinh da cho c6 nghi?m la :

Vol 4(a + l) = b^(b + 2).Talaic6: ab = 2 o b ( a + l) = b + 2 o a + l = - ^

d) Dieu ki^n:

=>x =

7 + 375
5 + 3>/5
y = —-—=>x =
^

b=l

Voi: b = 1 => a = 2 , suy ra: x = y = 1; .

7-3S

a) Cach 1: Lay phuong trinh thu hai tru phuong trinh thu nhat theo ve ta
du(?c: 2xy^ - (y + 3)x - 2y^ - 6y^ +1 + (2y + 2)x + 3y2 = 0
O 2xy2 + xy - 2y3 - 3y^ +1 - X = 0 <» X (2y^ + y _ 1J _ 2y3 - 3y^ +1 = 0

« ( y + l ) ( 2 y - l ) ( x - y - l ) = 0.
+ Neu y = -1 thay vao phuong trinh (1) ta c6: x^ = 3 o x = ±73


+

1
2
3±2-\/3
Neu y = - thay vao phuong trinh (1) ta c6: 4x - 12x - 3 = 0 <=> x =

^3
- X

+

- 2x^ - 3(x -1)2 = 0 o -4x2 + 6x - 3 = 0 . V6 nghi^m.
Ketluan: ( x ; y ) = ( ^ ^ ; l ) , ( - ^ / 3 ; l ) ,
»

3 - 2 V 2 1^

2 '2

l-t3
t

3 + 2N/2
2


'2

-t^

= 7.

(5).

D|itt = V ^ ( t > 0 ) .

(5)

CO d^ng

= 7 « t ^ - ( 3 - t ^ ) 3 + 7t = 0.

Xet ham so £(t) = t^ - (3 - 1 ^ )3 + 7 t (t > 0). Ta c6

nhu

sau


f'(t) =

+ 9t^ (3 - 1 ^ )2 + 7 > 0.

Cach 2: Phuong trinh thu hai phan richdu(?c: {2y^ + x ) ( x - y - 3 ) + l = 0

V^y phuong trinh f(t) = Oco toi da mpt nghi^m. Mat khac ta c6 f ( l ) = 0 nen


Phuong trinh t h u nhat phan tich du(?c: (x - y)^ - 2{x + 2y2) = 0

suy ra t = 1 la nghi^m duy nhat ciia phuong trinh f(t) = 0. T u do ta du
D^ta = x - y , b = x . 2 y

7

,

X = 1, y = 2. Vgy h? phuong trinh c6 mpt nghi?m duy nhat (x, y) = (1; 2).

, . . [a^ - 2 b = 0
t a c o h , : | ^ ^ ^ ^

d)

dugc viet lai n h u sau:

b) Lay phuong trinh t h u hai trir phuong trinh thu nha't, ta dug-c:
x ^ - x 2 - x 2 y + 2 x y - 2 x = 0, hay ( x ^ - x ^ - 2 x ) - y ( x 2 - 2 x ) = 0.
Do x^ - x^ - 2x = (x + l)(x2 - 2x) nen t u tren, ta c6 (x^ - 2x)(x + 1 - y) = 0.
+

- X"^

Neu y = X - 1 thay vao phuong trinh (1) ta c6:

Neu x = 0:


2:

( x y - y ) ( y - 3 x 2 ) = 4x2y

3x2y - y2 + 3xy + 1 = 0

3 x 2 - y 2 + 3 x y + l = 0>/-:

Xet voi y = 0 thay vao ta thay khong la nghi^m ciia h ^ .
Vol y ^ 0 ta bien doi h? thanh :

> = 0
y = -2

1
X

y=0
+

Neu

+

Neu y = x + l thay vao phuong trinh (1) ta thu dugc: l + 2 y 2 + 2 y = 0v6

X =

(xy2-y) + (3x2-3x3yj = 4 x 2 y ^


y

nghi^m.

D|it:

Ketluan:
H$ phuong trinh c6 cac c^p nghi^m la: (x;y) = (0;0),(0;-2),(2;0),
c) Truoc tien ta d i bien doi phuong trinh (1) trong h? ta dug-c
x2(x2 - y2) + xy(x2 - y^) -9(x - y) = 0 , o ( x - y)[x(x + y ^ - 9

'4

1
X

( y - 3 x 2 ) = 4x2

y)

3 x 2 - y + 3x + - i = 0

y= 3

3x'' - y +

X =

a= x


fab = 4x2
y
K h i do h? tro thanh h? :
a + b = 4x
b = y-3x2

,

•J

-

t - 4 x t + 4x2 o ( t - 2 x ) 2 = 0 o t = 2 x o
=0.

1


1


x(x + y ) 2 = 9

(3)

y=

[x(y3-x3) = 7


(2)

2x = - 1 - 3 x 2 3 x ^ + 2 x 2 + 1 = 0

Tu phuong trinh (3) ta suy ra dugc x, y > 0. Cung Kr (3) bSng phep rut an ta
thu duQ-c y = - = - x. Thay vao phuong trinh (2) ta thu A\xqc phuong trinh
Vx

-4x

Theo Viets thi ta c6 2 so a va b la nghi^m ciia phuong trinh :

R6 rang vol x - y = 0 thi h ^ v6 nghi^m khi do ta dua h? phuong trinh ban
dau ve h ^ phuong trinh

4x^

X

y=

X

Vhy H CO 1 nghi?m (x; y ) = ( - 1 ; l )

yv =
— x
V _
2x


^

y

.2
2x = y - 3x^

rx=-i

1

^

o
2x = - 1 - 3 x 2
X


My» nyi-

—.--

-o

- •

,

.


—•.^xtw^i'

V i d\ 3: Giai cac h f phuang trinh sau

x^ + 1 6 x - 1 5 > 0
- Zx^y - 15x = 6y(2x - 5 - 4y)

a)

c)

b)

- y^ + 9y = x(9 + y - y ^

x^ 2x
+— =
8y
3

4

6 x ^ - 3 x ^ y + 2xy + 4 = y^+4x + 6x^

_ ;j5jj^2 ^

36 =

x + 16-


X

15

= 0 o

x=y
x + y3-9 = 0

O X - — = - 1 8 < » x 2 + 1 8 x - 1 5 = 0<=>
X

Ta chi can giai truong hgp x = y . The vao phuong trinh ban dau ta
dugc. ^ 1 + x + y J T ^ = 2. D l t a = ^ l + x;b = V T o c (b > O) thi
.^"^'^"^
=^a^+(2-af = 2 o a 3 + a 2 - 4 a + 2 = 0 o { a - l ) f a 2 + 2 a - 2 ) = 0
a^+b2=2
^
'
V
/V
/
Tir do suy ra nghi^m cua phvrong trinh ban dau

;

x = 0;x = - 1 1 + 6N/3;X = - 1 1 - e V s

b) Phuang trinh t h u nhat ciia h? <=> (2y - x)[\^ - 12y - is) = 0 o
y=-


• +

2(x2-15)
36x^
x^-lS

thay vao phuang trinh t h u hai cua h | ta duQc:

12


4x^
= ,

3

Vx2-15

x2

. ^

X = -9-4N/6

_9-4V^;^^±1276]

N g h i f m ciia h f da cho la: (x; y) =
TH


- 9 + 476

X =

2:

x = 2y

x^

2x

4x

3

Thay

2x^ x^
-+
4
V 3x

vao

phuang

trinh

thii


hai

ciia

h$

ta

7
llx^
<::>X = 0 (loai) (do dieu ki§n
o—x =.
4
6
V 12
X

KL: Nghi^m ciia h$ da cho la: (x;y) =

x2-15

x^-15
12

) Dieu ki§n

x>2
y>3


Phuang trinh (2) ciia h^ tuang duong vai:
( 2 x - 2 - y ) ( 3 x 2 + y - 2 ) = 0<:>

y = 2x-2
y = 2-3x2

Voi y = 2x - 2 the vao phuang trinh (1) ta dugc:

24

(1)«7X-6N/2X-4-4V6X-15-4 =0

x2+16x-15) + (x2+16x-15) = 0
•-12,
^'"Vx^-lS

x2+16x-15>0

x2+16x-15^0

6

36

x2-15

f
V

2y = x


2x

<=>x = 5

/

Vay h f da cho c6 3 nghi^m la x = y = 0;x = y = - l l + 6V3; x = y = -11 - 6\/3

3x^

x = -3

+ N e u t = -18

Do do x + y'^ - 9 < - 1 < 0 nen x + y'' - 9 = 0 v6 nghi^m.

THI: y =

x=5

+ Neu t = 2<=>x- — = 2 < : > x 2 - 2 x - 1 5 = 0<»

Vi y < 1 va ^ 1 + x + ^ 1 - y = 2 nen ^ 1 + x < 2 o x < 7 .

x^ -15

j

t=2

Dat X - — = t = > t 2 + 1 6 t - 3 6 = 0<=>
x
t = -18

Giki:

x^ - y * +9y = x|9 + y - y ^ j < = > ( x - y ) ^ x + y^ - 9

_

_j g j p ^

Vi x = 0 khong phai la nghi^m. Ta chia hai ve phuang trinh cho x^ ta c6:

[2xy + y - y ^ = 2

a) Tir phuong trinh (2) ciia h§ ta c6:

_ j5

Xet phuang trinh (*) 36x2 ^

2

x ^ y - 8 y ^ + 3x^y = - 4

3x-6V2x-4=473y-9-2y

36x2 ^


= x^ +16X-15

(3)

Den day su dung bat dSng thuc Co si ta c6:
f6N/2x-4=3.2V2(x-2)<3x
^ /^ r

^ ^
,
1—
=i>6V2x-4+4V6x-15^7x-4
4V6x - 1 5 = 2.273(2x - 5) < 2(2x - 2)
Dau " = " xay ra khi chi khi x = 4

,

Tir (3) suy ra x = 4 la nghi^m duy rthat. V^iy h? c6 nghi?m (x;y) = (4; 6)

c6:

y^O)


j:tyTNHHMlV

-

V o i y = 2 - 3 x ^ <.2


v 6 n g h i ^ m do d i e u k i ? n y > 3

V^y h§ da cho chi c6 1 n g h i ^ m ( x ; y ) = (4;6)
d) The p h u o n g t r i n h 2 vao p h u o n g t r i n h 1 a i a h# ta
-

Ta c6:

>,
duQC

phuong trinh :

x^y - 8 y * + Sx^y = - 2 ( 2 x y + y - y^) <=> (x^ - 8 y ^ + 3x^ ) y = (-4x - 2 + 2 y ) y

suy ra: •

x^+4+x

vx^+4-x

=4; y y ^ + 4 + y

DWHKhangVift

y y ^ + 4 - y = 4 nen ta

•y/x^+4+x = - ^ y ^ + 4 + y

<=> X = y .


Vy^ + 4 - y = Vx^ + 4 - X

; ;

V i y = 0 k h o n g la n g h i ^ m a i a h?. Chia ca h a i ve cho y ta d u g c p h u o n g t r i n h

Thay vao p h u o n g t r i n h t h u h a i a i a h ^ ta c6:

x^ - 8y^ + Bx^ = - 4 x - 2 + 2 y o

x 2 - 8 x + 10 = (x + 2 ) V 2 x - l < » x 2 - 8 x + 1 0 - ^ ( x 2 + 4 x + 4 ) ( 2 x - l ) = 0

x^ + Sx^ + 4x = 8y^ + 2 y - 2

D a t : z = x + l = > x = z - l . K h i do ta c6 p h u o n g t r i n h :
+ z = 8y^ + 2 y o

(z - 2y){z^

+ 4y^ + 2zy) = 0 do (z^ + 4y^ + 2zy > 0

<=>z = 2 y = > x + l = 2y=J>x = 2 y - l

x2 + 4x + 4 - 6(2x - 1 ) - ^(x^ + 4 x + 4 ) ( 2 x - l ) = 0 . Chia

x^ + 4x + 4 > 0 . Ta

The vao p h u o n g t r i n h 2 a i a h | ta dug^c p h u o n g t r i n h :
y =l

3 y ^ - y - 2 = 0<»'

-2
V=—
/
3

=>x = l

DMt t = J —

-7
=>x= —
3

H§ phuong trinh da cho c6 hai nghi^m (x;y) = (1;1);
V i dy 4: GiAi cac h$ phuong trinh sau

-7

-2

l 3 ' 3 j

Ix^ + 4 x + 4

2x-l

2x-l


a)

> 0 t h u d u g c p h u o n g t r i n h : t^ - 1 - 6 = 0 <=>

Ket luan:

n
2y-yx^+2y + l

THl: ^

2x2-x3y = 2x2y2-7xy + 6

= ( x - y ) <=>

TH2: ^

a) P h u o n g t r i n h d a u a i a h f d u p e viet l a i n h u sau:

V
o

x +Vx^

/

yjx^ +2y + l

+4


.^yjy^

+ 4 - y = 4

J

=3y->

+2y + l = x + y

6xy = 9y^

x = l ; y = l(TM)
- 2 y - l o

xy = y^ + 3 y - 3

415
1 7 , ^ „•
x = — ; y = -(TM)

+ 2 y + l = x + y . B i n h p h u o n g hai ve p h u o n g t r i n h :

x + y >0

=log2 4

+i-y

V


'

^^S:)!!'

3y>x

x'' + 2y + 1 = 9y^ - 6xy + x^

Giai:

+ l o g 2 yjy

=>t = 3

+ 2 y + l = 3 y - x . B i n h p h u o n g h a i ve p h u o n g t r i n h ta dug^c:

f3y.:

x^ + 2xy + 6 y - (7 + 2 y ) x ^ = - 9

+4

t = -2

P h u o n g t r i n h (1) t u o n g d u o n g :

f

2x + ( 3 - 2 x y ) y 2 = 3


x + Vx

t= 3

p h u o n g t r i n h c6 cac n g h i ^ m la: ( x ; y ) = ( l ; l ) , ( l 3 ; 1 3 )

y(y-x) = 3-3y

logj

- 6 = 0.

x ^ + 2 y + l + x ^ + 2 y + l = x ^ - 2 x y + y^

3y^ + 1 + 2 y ( x + 1 ) = 4 y ^ x 2 + 2 y + l

d)

cho

x = l
Giai t - 3 « ^ ^ - ^ ^ i ^ = 9 < : ^ x 2 - 1 4 x + 13 = 0 o
2x-l
x = 13

xy - 4 ( x + y ) + 1 0 = (x + 2 ) . ^ 2 y - l

c)


trinh

b) D i e u k i ? n : x^ + 2 y + 1 > 0 .

l o g j f x + Vx^ + 4 +log2f>/y^ + 4 - y = 1

b)

, x^ + 4 x + 4

CO

phuong

x^ + 2 y + 1 = x^ + 2 x y + y^

x + y>0
2xy = - y ^ + 2y + 1
xy = y^ + 3y - 3
415,17

V | y h ? c 6 n g h i # m (x;y) = ( l ; l ) .

51 ' 3

x = l;y = l
o

x = —;y =
21^


—(L)
3


CtyTNHH.

c) Tu phuong trinh (1) ta thay: 2x(l - y^) = sjl - y^).
THI: y = l thay vao (2) ta c6:

3
+ xy + -3 = y^

-7x+ 6 = 0 <=> x = l;x = 3;x =-2.

TH2: Ket h
f2x + 2xy + 2xy2 =3 + 3y

,

.

(•)

, -

• .ov

d)


c)

- 3J = 0.

+ Neu: xy = 2 thay vao (*) ta c6:
2x + 4 + 4y = 3 + 3y

2x + 3-x^ + y ( 3 - x 2 ) = 3 + 3y=>y = - ^ - l =>2x ^

= 3-x^ <::>x = l;y = l

V^y he CO nghi?m (x;y) = (l;l),(3;l),(-2;l).
x 4 _ 7 x 2 + 9 - 2 y ( x 2 - x - 3 ) = 0 < : : > ( x 2 - x - 3 ) ( x 2 + x - 3 ) - 2 y ( x 2 - x - 3 ) = 0.
1-N/I3

79 + V I 3

l + ^/l3

79-yJl3'
36

=>y=-

c = ^/5=>y = l -

a)

36


,
[6y-3x + 3xy-12 = 0
o) H? tuong duong: <
[4x-* + 24x2 + 45x = -y^ + 6y - 20

36

Tru hai phuong trinh tren cho nhau ta duc^c:
4x^ + 24x2 + 48x + 32 - - y ^ + 3xy + 12y

N/5;1-

o 4(x + 2)^ + 4y^ = 3y^ + 3xy + 12y

p h u o n g trinh sau

xy - X - y = 1
4x^ - 12x2 + 9x = _y3 + 6y + 7

'

i;^

b)

• :

« ( x + y - l ) ( 2 x - 2 - y f =0


Vay h^ CO nghifm (x; y) =

. fl->/l3 79 + >/l3l f l + 7T3 79-7l3

5: G i i i cac

«

o 4 ( x + y - l ) ( x - l ) ^ - ( x - l ) y + y2 = 3 y ( y 2 + x y - y - l + l) -

Voi y = 2x - 2 thay vao (1) ta du(?c: 2x^ - 5x +1 = 0 <=>

Vay h^ CO nghi^m

Vi

4x^-12x2+9x = - y ^ + 6 y + 7"

X =

: = -yfs => y = 1 +

,

3xy-3x-3y = 3

Voi y = 1 - X thay vao (1) ta du(?c: x^ - x + 2 = 0 (v6 nghi^m).

TH2: 2y^ = x^ + X - 3 thay vao (2) ta c6:


(x;y) =

a) H? tuong duong:

o 4 ( x + y - l ) ( x - l f - ( x - l ) y + y2 =3y2(x + y - i )

d) Phuong trinh (1) tuong duong:

+ X - 3 x2-x3=10o

=_l

Giai:

o 4 ( x + y - l ) ( x - l ) ^ - ( x - l ) y + y2 =3y(y2+x + l)

+ Neu 2xy = 3-x^ thay vao (*) ta c6:

x=

- 4 y 2 . ^

o 4(x -1)^ + 4y^ = 3y^ + 3xy + 3y

Phuong trinh nay v6 nghi^m nen h? v6 nghi^m.

THI: x 2 - x - 3 = 0c>

3


Tru hai phuong trinh cho nhau ta dugc: 4(x -1)^ = -y'^ + 3xy + 3y
=> y(l + y) =-4 .

X=

+ X=

x + y-1

(xy + 2 f + - l - = 2y + i

[2x^-x^y = 2x^y^-7xy + 6
Phuong trinh (3) tuong duong voi: (xy - 2)^2xy +

x2 + y2

angViet

<»4(x + y + 2) (x + 2)^-(x + 2)y + y2 =3y(y2+x + 4)

xy - X + 2y = 4
4x^ + 24x2 +

= _y3 + 6y - 20

The X = xy + 2y - 4 vao VP ta dug^c:

5->/l7

4

5 + Vi7 "
x=-


Tai li$u on thi dai hoc sdng Uio va giai PT, bat PI, he PI. bai Pi

Cty TNHH MTV D W H miang Vift

\^^„i,c,t intn^]^'l

TH2: Ket h(?p vol (1) ta c6 h# moi: • ''^
xy + y +1
[x +y^+x = 3
Giai bang each:

4(x + y + 2)r(x + 2)^-(x + 2)y + y2 =3y(y2+2y + x y - 4 + 4) = 3y2(x + y + 2)
(x + y + 2)(^4(x + 2^ -4(x + 2)y + y2 = 0.

P T ( l ) - P T ( 2 ) « 3 y 2 + x y + x - y - 4 = 0<»(y + l)(x + 3 y - 4 ) = 0.

Voi y = - X - 2 thay vao (1) ta duVoi y = 2x + 2 thay vao (1) ta duQ-c: 2x^ -7x + 4 = 0<::>

X =

X =

V l 7 - 7 l + ^/l7

• Vay hf CO nghi^m (x; y) =


Vay nghi^m ciia h§

x/l7-7
4
N/T7+7'

(x;y) =



,yT7+7 1-N/17'

= 0«>xy = - - 2ci>y =

^4x^ + (4x - 9)(x - y) + ^

a)

1

vx

-1

1-1=
^x 2

M


2

b) <

c) •

2^^

*vX

(x + 1) y + ^xy + x ( l - x )

^x-y

d).

2(x2+y2)_3V2x-l=ll

.

Giai:

3

•6\

) Dieu kien: x, y > 0. Ta viet lai phuong trinh (1) ciia h? thanh:
V 4 x 2 + ( 4 x - 9 ) ( x - y ) - 2 y + 7 ^ - y = 0 (»)

= - 3 (v6 ly)


De thay x = y = 0 khong phai la nghi^m ciia h#. Ta xet x^ + y^ ?t 0.

Vay nghi|m ciia hf (x; y) =
d) Dieu ki?n: x + y 5^ 1 . Phuong trinh (2) tuong duong:
x^ -4y^){x + y - l ) + 2xy = -(x + y - l ) .
Phan tich nhan tu ta duc?c: (x + 2y - l)(x^ - 2y^ - xy + y +1 = 0 .
T H l : x + 2y - 1 = 0 thay vao (1) de dang tim dug-c:
V f - l - 2 > / l 4 3 + N/I41 f 2 V i 4 - l S-N/TI'

p. • '

=4

7x^+16(y-x) + y = 2 7 ^

Nhan lien hc?p (*) ta c6:

/

\

X-'3VX + 3 = 3 7 y - 5 - y

J

T H l : t = - = > x = 2=>y = - - .
TH2: 6t* 2-12t^ +2t^ +4t + 43 = 0 o 6




^ x y - ( x - y ) ( ^ - 2 ) + x / ^ = y + Vy

o (2t-l)(6t''-12t^+2t2+4t + 3 = 0.

1

'_10_17'|
,(i;i),(l;-l),{-2;-i)
, ll'lO

== 3y

47(x + 2)(y + 2x)=3(x + 3)

Thay vao (1) ta dugc:
^3

2^Ju-l 3-y[U

-l-27l4 3 + N/14'

Vi d\ 6) Giai h? phuong trinh voi nghifm la so thyc:

c) Dieu kif n: x ^ 0.
Phuong trinh (2) tuong duong: y + 2 - -

/

^ ( 4 x - 9 ) ( x - y ) - 4 y ^ ^ yOj-y) . Q

V4x^+(4x-9)(x-y)+2y

o(x-y)

8x + 4 y - 9
,/4x2+(4x-9)(x-y)+2y

Vxy+y

^/xy + y

^. ^
.r '

= 0 . De y rSng: Ttr phuong

9(x + 3)^
trinh thu hai ciia h§ ta c6: 8x + 4y =
'— suv ra:
4(x + 2)
^

gr- '••

8 X + 4 y - 9 = 4(x + 2) - 9 -4(x
^J^^4r
^ 0 « 8 x ^+ 4 y - 9 > 0. Nen ta CO ^x = y
+ 2)

Thay vao phuong trinh thu hai ciia hf ta thu dugc:


-

'


x=l
473x(x + 2) = 3(x + 3) <=>

/ ,

27

16-x

7= + 1 =

> 0 . Do do X = y thay vao phuone trinh (1)

thu dup-c: 2x = 3(Vx + 3 + V x - S J
Tom lai

''

'

'

c6 nghi?m duy nhat: ( x ; y ) = ( l ; l )


b) Dieu kifn: x , y > 0. Ta viet lai phuong trinh (1) cua h ? thanh:
^ x y - ( x - y ) ( ^ - 2 ) - y + >^-7y
man h^. T a xet x^ + y^

=0 (*). De thay x = y = 0 khong thoa

<^x''-9x3+9x2+324 = 0 c : > ( x - 6 f (x2+3x + 9) = 0 o x = 6
V|y h0 CO nghi?m x = y = 6.
x^y

0

d) Dieu ki$n:

NhMenh^pntaco: - J - V ) ^ - ! ^ - ^ ) ' . ^ ^ =0
^xy + ( x - y ) ( ^ - 2 ) + y
Vx+^y

1 7
x>-;x^ - x - y > 0

Phuong trinh dau ciia h? duq>c viet l^ii n h u sau:

=0

.(x-y)

x-y-1
Tir phuong trinh thu hai ciia h^ ta c6:
2

4
2
/—
4
-5
( x - l ) (x + 2)
+ x2-x-2--^^
^>0
x + 1- + X - X . y^ + J^^^- 2 = —
x+1
x+1
suy ra X = y thay vao phuong trinh thu hai cua h^ ta c6:

+

x^ - y^ - x - y
,
^
=0

'•J I ' , '

i('^-y)'+^+i
yjx^ - x-y

«(x-y-l)
Si^-yf

V x 2 x- x+ -yy +


+^x-y +l

+y
=0

'x = l
(x + l ) ( 3 x - x ^ ) = 4 o

Mat khac tu phuong trinh (1) ciia h f ta c6:

l±Vi7

X =•

Ket h(?p dieu ki$n ta c6: ( x ; y ) = ( l ; l ) /

' l + ^/l7
4

1 + N/I7
'

Neu

y<0=>3/;r7
^
> 0.
^N-y


v6 ly do x ^ i . N h u v|iy h ? c6 nghi?m

4

c) Dieu ki^n: x > 0,y > 5 . T a viet Igii phuong trinh (1) cua h^ thanh:
^ x y - ( x - y ) ( 7 x y - 2 ) - y + > / x - ^ = 0 (*). De thay x = y = 0 khong thoa
man h^. Ta xet x^ + y^ ;t 0 . Nhan lien h^p (*) ta c6:

X + •

khi y > 0 . Do do
^ ( x - y f + ^ x - y +1

->0

^]x^-x-y+y

Vay X - y -1 = 0 thay vao phuong trinh (2) ta c6: 4x2 - 4x - 9 - 3 7 2 x ^ = 0
o ( 2 x - l ) 2 - 3 V 2 x - l -10 = 0

/

X

<=>(x-yj

,

16-x
=


[Vx^ + i 6 ( y - x ) + 7 ^

y
+-T=^

=0

Vxy + y

T u phuong trinh (1) ta c6: y - 5 - ^ y - 5 + x + 3 - 3Vx + 3 + 2 = 0 . T a coi day
la phuong trinh b$c 2 an yJy-5

. Dieu ki?n de phuong trinh c6 nghi^m la:

A = 9 - 4 (x + 3)-3Vx + 3 + 2 l ^ 0 o V x + 3 ^ ^ " ^ ^ ^ < 1 6 . Tir do suy ra

Dat V 2 x - 1 = t > 0 ta CO
t ^ - 3 t - 1 0 = 0 o ( t - 2 ) ( t 3 + 2 t 2 + 4 t + 5) = 0<:>t = 2 o x = |
Vay h? CO mpt nghi?m la ( x ; y ) =

'5

3^

2'2

i I'll'



V i dv 7) Giai

+2y^ +2x + 8y + 6 = 0

a)

<=> -x^ - 3 x y - 8 x + 4y^ +13y + 9 = 0<:> x^ + (3y + 8)x - (4y2 + 13y + 9J = 0

phuong trinh v6i nghi^m la so thyc:

+ xy + y + 4x + l = 0

Ta C O A = (3y + 8)^ + 4(4y^ + 13y + 9) = 25y^ + lOOy +100 = (5y + lO)^

2x^ + 2xy + y - 5 = 0

b)

y2 + xy + 5x - 7 = 0

Giai:
*

Tu do tinh du^c:

x = u + a thay vao phuong trinh (1) cua h? ta c6:
y=v+b

Cachl:Dat


(u + a)2+2(v + b)2+2(u + a) + 8(v + b) + 6 = 0
o

x=
x=

3y + 8-(5y + 10)

^

2
3y + 8 + (5y + 10)

Tu do ta

a=-l

b + 2=:0

b = -2

CO

cac h dat an phu nhu sau: Dgt

u2+2v2=3
u^ +uv = 2

2x*^ + 2xy + y - 5 - ^y^ + xy + 5x -


X

= u-1

y = v-2

2x^ + (y - 5)x - y^ + y +12 = 0

Nhan xet: Khi gap cac he phuong trinh dang:

thay vao h$ ta c6:

a j X ^ + ajxy + a3y^ + a4X + agy +

=0

b j X ^ + b2xy + b3y^ + b 4 X + b j y + b^ = 0
+ Ta dat x = u + a,y = v + b sau do tim dieu ki?n de phuang trinh khong c6 so'
u =

V

j = S^u^ + uvj <=> u^ + 3uv - 4v^ = 0 <=> u = -4v

Cach 2:Ta cong phuang trinh (1) vai k Ian phuang trinh (2).
+2y^+2x + 8y + 6 + k x^+xy + y + 4x + l

hang bac 1 hoac khong c6 so' hang tu do.
+ Hoac ta cpng phuang trinh (1) voi k Ian phuong trinh (2) sau do chpn k sao
cho C O the bieu dien duQfC x theo y . De c6 dugic quan h^ nay ta can dya


Cong vifc con lai la kha don gian.

=0

<=>(l + k)x^ +(2 + 4k + ky)x + 2y^ +8y + ky + k + 6 = 0
Ta

7j = 0 o

.s ^

x=-y+2

day la h$ dSng cap.

T u h? ta suy ra 2(u^ + 2v^

n,u

b) Lay phuang trinh (1) tru phuang trinh (2) ta thu dugc:

Ta mong muon khong c6 so h^ng b^c nhat trong phuang trinh nen dieu
a+l= 0

= 4y + 9

Phan vi?c con lai la kha don gian.

v * >;


+2v^+2(a + l)u + 4v(b + 2) + a^+2b2+2a + 8b + 6 = 0.

ki?n la:

y. -1

= -V

CO

A = (2 + 4k + ky)2-4(k + l)(2y2+8y + ky + k + 6)
= (k^ - 8k - 8)y2 + (4k2 - 32k - 32)y + Uk^ - 12k - 20 .
Ta mong muon A c6 d^ng (Ay -hB)^ o A = 0 c6 nghi^m kep:

vao tinh chat. Phuang trinh ax^ + bx + c bieu dien du^c thanh dang:
(Ax + B)^ci>A = 0
Doi voi cac

Ta C O the van dung cac huang giai
+ Bie'n doi h^ de tao thanh cac hSng dang thiic
+ Nhan cac phuang trinh voi mpt bieu thiic d^i so' sau do cpng cac phuang
Vi dy 8) Giai h^ phuang trinh vai nghi^m la so' thyc:
a)

i

o (4k2 - 32k - 32)^ - 4(k2 - 8k - 8)(l2k2 - 12k - 2o) = 0 o k = - |
Tu do ta C O each giai nhu sau:
Lay 2 Ian phuang trinh (1) tru 3 Ian phuang trinh (2) cua h? ta c6:


d^i so bac 3:

b) .

x^ + 3xy^ = -49
x^ -8xy + y^ =8y-17x
x3-y3=35
2x^ +3y^ = 4 x - 9 y

c)

d)

x^ + 3x^y = 6xy - 3x -49
x^ - 6 x y + y^ =10y- 25x-9
x^ + y^ = (x - y)(xy - 1)
x^ - x^ + y +1 = xy(x - y - 1 )


Trir hai phuong trinh cho nhau ta c6: y = - 1 thay vao thi h? v6 nghif m

Giii:
a) Phan tich: Ta viet lai

Nh?n thay x = - 1 thi

+3xy^ +49 = 0

nhu sau:


.

KL: Nghi^m cua h# la: (x;y) =

y2+8(x + l ) y + x2+17x = 0

tro thanh:

-3y2+48 = 0
y2-16 = 0

<=>y = ±4

iity

1 3 + 3N/5^
2'
4

1 3-32/5'
2'
4

PHLTONG P H A P D A T A N P H U

Tir do ta CO loi giai nhu sau:

D|t an phu la vi?c chpn cac bieu thuc f(x,y);g(x,y) trong h? phuong trinh


Lay phuong trinh (1) cpng voi 3 Ian phuong trinh (2) ciia h? ta c6:

de d$t thanh cac an phy moi lam don g i ^ cau true cua phuong trinh, h^
phuong trinh. Qua do tao thanh cac h? phuong trinh m o i don gidn hon, hay
quy ve cac d^ng h ^ quen thupc nhu doi xung, dla\ cap...

x^ + 3xy^ + 49 + 3(x2 - 8xy + y^ - 8y + 17x) = 0
o ( x + l)r(x + l ) 2 + 3 ( y - 4 ) 2 ] = 0
T u do ta de dang tim dugc cac nghi^m cua h?: {x;y) = ( - l ; 4 ) , ( - l ; - 4 )
b) Lam tuong ty nhu cau a
Lay phuong trinh (1) cpng voi 3 Ian phuong trinh (2) thi thu du(?c:
(x +1) (x +1)^ + 3(y - 5)^ = 0 . T u do de dang tim dugc cac nghi^m cua h^.
c) Lay phuong trinh (1) t r u 3 Ian phuong trinh (2) ta thu dugc:

De t^o ra an phy ngudi giai can xu ly linh ho^it cac phuong trinh trong h?
thong qua cac ky thuat: Nhom nhan t u chung, chia cac phuong trinh theo
nhung so'hang c6 sin, nhom dya vao cac hang dSng thuc, doi bien theo dac
thii phuong trinh...
Ta quan sat cac VI dy sau:
V i dy 1: GiAi cac h^ phuong trinh sau
a) <

( x - 2 ) 3 = ( y + 3)^<::>x = y + 5
Thay vao phuong trinh (2) ta c6:
2(y + 5)2+3y2 ^4(y + 5 ) - 9 y o 5 y 2 + 2 5 y + 30 = 0 o

y = -3
y = -2

Vay h? phuong trinh c6 cac nghi^m la: (x;y) = (2;-3),(3;-2)

d) Lay 2 Ian phuong trinh (2) tru d i phuong trinh (1) ta thu du(?c:
( x - l ) r y 2 - ( x + 3)y + x 2 - x - 2
Truong hg^p 1: x
Truong hgp 2:

=0

2 x 2 - 2 x y - y 2 =2

b) <

2x^-3x2-3xy2-y3+l = 0

x*-4x^ + y ^ - 6 y + 9 = 0
x^y + x^ + 2 y - 2 2 = 0

Giii:
a) Ta viet lai h? phuong trinh thanh:
3 x 2 - ( x + y r =2

3x2-(x + y)2=2

[3x3+3x2y-(x + y ) 3 - 3 x 2 = - l

[3x^{x + y)-(\ y f = - 1

.2
D§t a = 3x ,b = x + y ta thu du^c h$ phuong trinh:

1 h# v6 nghi?m


o

a-b^

\"
=2

[ab-b^-a = - l "

y2 - ( x + 3)y + x ^ - x - 2 = 0

T u phuong trinh (1) suy ra a = b^ + 2 vao phuong trinh t h u hai aia h? ta

x^ +y^ = ( x - y ) ( x y - l )

thuduQc: ( b 2 + 2 ) b - b ^ - ( b 2 + 2) = - l o b 2 - 2 b + l = 0<=>b = l = > a = 3

Lay 2 Ian phuong trinh (2) t r u d i phuong trinh (1) ta thu dug-c:
(2x + l ) r y 2 - ( x - l ) y + x 2 - x + 2 = 0
^

NT-

+ Neu

1

X =


— => V =

Khi

3±3>/5

+ Neu y ^ - ( 2x - l ) ^y + x ^ -4x + 2 = 0 tacoh^:

y^ - ( x - l ) y + x^ - x + 2 = 0
y 2 - ( x + 3)y + x 2 - x - 2 = 0

a= 3

x2=l

y=0

b=l '

x+y=1

x=- l

Tom l ^ i h? phuong trinh c6 2 c$p nghi?m: (x; y ) = ( l ; O),(-1; 2) -

, ,


-cry


b) Ta viet l?i

Dat x^+v^
y + ~1 = a; X + y +1 = b . Ta c6:

(x^-2f.(y-3f=4

phuong trinh thanh:

x^y + x^ + 2 y - 2 2 = 0
D | t a = x^ - 2; b = y - 3 . Ta CO h? phuong trinh sau:
a2 + b 2 = 4

(a + 2)(b + 3) + a + 2 + 2(b + 3) = 22
(a + b r + 8 ( a + b)-20 = 0
ab + 4(a + b) = 8

a2+b2=4

j(a + b ) 2 - 2 a b = 4

[ab + 4(a + b) = 8
a + bi=2
ab = 0
a + b = -10.(L)
ab = 48

[ab + 4(a + b) = 8

<=> <


ab = 25
x2+y2=5(y
<=>a = b = 5<=>
a + b = 10
x+y=4

V|iy

a)

phuang trinh sau

x2 + y 2 j ( x + y + l) = 25(y + l)

+ xy + 2y^ + x - 8 y = 9

L _ + ^=:0
(x-y)2 8
b)
2 y - i - . ^ =0
^ x-y 4

a) De y rang khi y = -1 thi hf v6 nghiem

( x 2 + y 2 ] ( x + y + l ) = 25(y + l)

Xet y 7i - 1 . Ta vie't lai h? thanh: i
[ x 2 + y 2 + x ( y + l) + (y + l) =10(y + l)


Chia
x 2 +hai
y 2 phuang trinh cua hf cho y +1 ta thu
i ^ -du^c:
^ ( x + y + l) = 25
(x + y + l) = 25
V+1 ^ ^ '
y+1 •
o x2+y2
+ (x + y + l ) = 10
x 2 + y 2 + x ( y + l) + (y + l)^ =10(y + l)
y +1

x = 3;y = l •
x = - - - =11

CO nghiem (x; y) = (3; l). ' 23 ' 11^
2

2(x + y f - y - x + y-x

(y-x)
^-x + -y - x j
Dat x + y = a; y - X +
a + b=: —
4
2a2-b2=-^

x^ +y^ +6xy


Giai:

+ l)

b) Dieu ki^n: x ?t y.
da cho tuong duong:

a = 2,b = 0
Xet a + b = 2 a = 0,b = 2 .
ab = 0
x = ±^/2
+ Neu: a = 0 , b - 2 y = 5
x = ±2
+ Neu a = 2,b = 0=>.
y =3
Tom lai hf c6 cac cap nghiem: (x;y) = (%/2;5J,^-\/2;5J,(2;3),(-2;3)
Vi d\ 2: Giai cac

iNHHmiVDWHKftangVifr

y-x

y-x +y-x
= b; b > 2 h | thanh:
5
y +x= —
^
4
y - X = -2
y +x= 4

1
y-x=--

5
a =—
4
b= -5

V^y hf CO nghifm (x;y) = ^7

3Vl3

8'8 8 ' 8
Vi dvi 3: Giai cac h^ phuang trinh sau
a)

xVl7-4x2 +y7l9-9y2

25 „

=3

V17-4x2 + ^ 1 9 - 9 y 2 = 1 0 - 2 x - 3 y

13

3
X = —;y = —
8^
8

^7 ^3

3)

x^ + X

y^-4y2+y + l = 0

xy+ x 2 y 2 + l - ( 4 - x ^ ) y 3 =0

Giai:
1
Dieuki^n: - : ^ < x < : ^ ; - ^ < y
2
2
3
3
Dey x V l 7 - 4 x 2 lien quan den 2x va V l 7 - 4 x ^ y ^ l 9 - 9 y 2 lien quan deh
3y va
- 9y2 . Va tong binh phuang cua chiing la nh&ng hang so.


D l t 2x + \ / l 7 - 4 x ^ = a;3x + y-y/l^ - 9y^ = b . H | da cho tuong duong:
a + b = 10
b2 - 1 9

a ^-17
4

6


V i dv 4: G i i i cdc h# p h u o n g trinh s a u

a = 5;b = 5
a = 3;b = 7'

= 3

5x''-(x2-l)^y2-llx2

THl:

TH2:

6

6x2

(X

1'

(lo9i).

5x2

-9y2

5
+ 2

X

b) Ta viet l?i h# nhu sau:

->

(
X

6

2'

Dat X —
X

I
X 2 +.

-

= a,

y

x2.4

=2

x + -^ = 2

y

y')

I

y

J

=4

y

a+b=4
^ ^ = b ta CO h? moi
"^a =b=2
ab = 4
1
x+—
.
y,
x+- = 2
y

^-2

x . i =2
y
<r>x = y = l


Vay h^ CO mpt c|ip nghi^m duy nha't x = y = 1

y -y =o

\

2

/•

X

-

/

X -

y2-l =0

a = l,y„ _=o2

X —

1

=

l±Vl7


y = l

1

X =

[y = 2

y

xy+ 1

1^

- y=0

X =

X

x2+4 = 2

y

duoi d^ng:

- i = i
x ~2
y =l

^

x
,
3
,
+ — + l + x-^ =4
xy + 1

X -

= a . H? thanh: 5 a 2 - a 2 y 2 - i = o

y+1
y

X

/

-

Chia hai vecho a2 va d^t y + — = X, — = Y g i a i ra ta du(?c

xy + x2y2 + i + x^y^ =4y^

trinh thii 2 cho y^ ta dug-c:

X


5

6a2 - a y 2

6

^x^ + x y2 + y + l = 4y 2

x^ +x

Dgt



1^ y 2 - l l = 0

Ta thay y = 0 khong thoa man h^.Chia phuong trinh dau cho y^, phuong

Viet l ^ i

6
\

' l 5 + N/I31 f 1 5->/l3'
2'

2

f


y2-y-12 = 0

X

V9yh?c6nghi?m (x;y) =

xy

Chia hai ve phuong trinh cho x^ ta c6:

5±Vl3

-4x2

3y +

5x + y-

a) Nhan thay x = 0 khong la nghi^m ciia h ^ .

x=2

y=—7—
2x +

=4

x+y

Giii


"" = 2

-9y2

3y +

x -y

b)

=-5

1

2x + 7l7- -4x2

5y

6x'* - ( x ^ - x)y2 - ( y +12)x^ = - 6



Vs
1>C

y = 2

V^y h? CO nghi^m (x;y) =
b). Dieu ki^n: \,y ^

Phuong trinh (2) tuong duong:
D § t i ^ = a,ii±y^.b.
X

X

x2.

y+

y

+ 5x - ^

X

=5

2

2

o i i U L + 5.iL-lil = 5
X

X


r
Vay


(x^-y) = x

1 5
1
—+—=4
1 . 5R
a b
c^a=-,b = - «
b + 5a = 5
^

thanh:

CO nghi?m (x;y) =

-1

I

]

2' .

3
o
x =__,y =3
1
x=l,y=-


(x + y 2 ) = 5y

1^

fa

b) Phuang trinh (2) tuong duong:
(2x - y2 ) ( y - 9x2 ) = i8x2y2 ^ g^l^l ^ jg^3 ^ y 3 ^ 2xy

.

9x2y2+18x^+y3

^
ISx^ y^
>'= 5 .
^ = 2<::>9xy +
+— + 2 = 4
c,
X
xy
o9x

3^

H

2x^
y


U'2j

2x

+

= 4 < » 9x + ^

J

2x
Dat a = 9x + ^ ;b = y + . H ? thanh:
x>

V i d\ 5: G i a i cac h$ phuong trinh sau
{xy + 3 ) % ( x + y ) = 8
a)

X

y

_

x^+1

y^+1

b)


1

2x

a+2b=4
= 18

-1

ab = 2

GiAi

9x + ^ = 4
<=>a = 2;b = l o

2x

(1) o x^y^ + 6xy + 9 + x^ + 2xy + y^ = 8 o x^y^ + x^ + y^ +1 = - S x y
o ( x 2 + l ) ( y ^ + l ) = -8xy.

(4x-9x2j^ +2x = 4x-9x^

X = —=>

Phuang trinh (1) khi do la: ^ ^ ^ - ^ " ^ =

9

9x + y = 4x


1 •
y=—
^ 3

9'3

V i d y 6: G i a i cac h ? phuong trinh sau



a) .

XN/X^ +

6 + yVx^ + 3 = 7 x y

b) •

xVx^ + 3 + y-y/y2 + 6 =x^ +y^ + 2

D a t - ^ = a ; ^ =- b . H ? da cho tuang duang vai:
x^+l
y2+l

2x2y + y ^ = 2 x * + x^
(x + 2 ) 7 y + l = ( x + l ) '

Gi4i
Giai he:.


r

1
a = —

x^+1

b=i

y _ i
2,1
4
y +

2

;

4

1
a =—
4

b=-i
-

1


11

y^ +2x = y

x = 0(L)

Vay h§ CO nghi^m (x; y ) =

Nhan thay x = 0, y = 0 khong la nghi^m cua h?.

,

y = 4x-9x^

a) Trien khai phuang trinh (1)

a +b = —
4

2x
= 4.--y +yJ

2

<=>

H f phuang trinh tuang duang voi :

:
x =- l


/

y = 2±V3

y
y^+1

V^y h ? CO nghifm (x;y) = (-1;2 -

_

y=-i

N

J

x=2+±V3
4

y

x J y ^ + 6 + y + y Vx^ + 3
X

.

Vx^+3-x


V

+y

= 9xy

+ X

x'^ + 3

+ X

=9

/

=2
<

y +6 + y

Vx^+3-x

)

+yf^y2+6-

1
2


T =9
\/y^+6-y

x^+3-x

|x V x 2 + 3 - x j +

y[^7y2+6-y = 2

),(-1;2 + >/3),(2 - VS; -l),(2 + V S ; - l ) ,
" O K I (1), cf-fln?

;

=2


rat H f « on mt aat nQesangratrva^ttj

D|t

X

n,

mi

m,

J i,mri vi


-Nguyen

irung^*^;^

Xet h a m so f ( x ) = x^ + x t a c6 f (x) = Sx^ + 1 > 0 suy

Vx^ + 3 - x l = a;y i/y^ + 6 - y = b .

d i $ u tang.
H ? thanh:

b

a

x^

T u do suy ra f ( V 2 - x ) = f ( 7 2 y - l ) < » ^ 2 y - l = V 2 - x < » x = 3-2y

^=3-^=3

vao

2

= 1

+3-X


1V

3/5-2y+27y + 2 = 5 < » D | [ t

ta c6:

x= l

a = l;b = 2
a+2b=5

= 1

a^+2b2 =9
X

TH2:

4

=

<=>s

y = 2

1

3
Vay n g h i ^ m ciia h? ( x ; y ) =


_2_

'4 tVIs'

(x;y) = (-l;2).

•X

ta c6 h?

y =2

a=

-3-^/65 .
23 + ^/65
;b =
:
4
'
8

a =

>/65-3 ^ 23-^/65
-;b = 8

o


Vay h# CO n g h i | m

15

Vl5j

P H U O N G PHAP HAM

^23N/65-185 233 - 23N/65
16

233 + 23V65
1
32
233-23V65 ,
y=
1
>
^
32
y =
^

23V65+185 233 + 23N/65'

32

16

32


b) D i e u k i f n : y > - 1 .
V i X = 0 k h o n g la n g h i f m cua h ^ nen chia p h u o n g t r i n h (1) cho x^ v i x = 0

S6

D i e m m a u chot k h i g i i i h f b a n g p h u o n g p h a p h a m so l a d u a m p t p h u o n g
t r i n h ciia h? ve d?ng:

suy ra h a m so f(x) d o n d i | u tang.

f [ u ( x ; y ) ] = £ [ v ( x ; y ) ] t r o n g d o h a m so dac t r u n g

+
/

y

N3

ta c6: 2 y
x
V

f(t) d o n d i ? u tang, hoac d o n d i ? u g i a m t u do suy ra u ( x ; y) = v(x; y)
+

a = ^5-2y;b = ^ y + 2

thay


phucmg t r i n h sau:

THl:

Vx^+3-x

don

-

a = ^;b = l
c>

a+b = l

ra h a m so f(x)

X

= 2x + x ^ X e t h a m s o f(t) = t ^ + 2 t ta c6 f'(t) = 3 t 2 + 2 > 0

Theo bai ra ta c6: f y

= f(x)

« i

= x o y = x^


De phat h i ^ n ra f [ u ( x ; y ) ] = f [ v ( x ; y ) ] ngoai vi^c t h a n h thao cac k y nang
Thay vao (2) ta dupe:

bien d o i h a n g d a n g thiic, n h o m n h a n t u c h u n g d o i k h i ta can chia cho m p t
bieu t h u c g ( x ; y ) ho?c the m p t b i e u thuc t u p h u o n g t r i n h t h u nhat vao

(x + 2 ) N £ 2 7 l = ( x + l ) ' ^ ( x + 2 f ( x 2 + l ) = (x + l ) '

p h u o n g t r i n h con lai de t^o ra p h u o n g t r i n h c6 cau true h a m so'.

: = -V3,y

Ta xet cac v i dy sau;

V^y h?

Vi dv 1: G i i i cac h$ p h u c m g t r i n h sau
a)

2x^y + y ^ = 2 x ' ^ + x ^

(3-x)>/2^-2y72y-l=0
i , ;
,
^( + 2 + 2^/y + 2 = 5

b)

(x + 2 ) V ^


= (x + l f

GiAi

CO

nghi^m (x;y) =

2

( 2 - x ) V r ^ + V 2 ^ = (2y-l)72y-l + 7 2 y - l o f ( V 2 x - l ) = f(72y-l).

3

(thoa man).

jjj, j j, v

2x3 _ 4^2 + 3x _ 1 ^ 2x3 ^2 - y ) ^ 3 - 2 y

x5+xy''=yl°+y^
b)

V4x + 5 + 7 y ^ + 8 = 6

yf^

= ^U-Xyl3-2y

+1


Giai

a) D i e u k i ^ n : x < 2 , y > - .
Phucmg t r i r J i (1) t u o n g d u o n g :

=

(±^/3;s).

V i dv 2: G i A i cac h ^ p h u o n g t n n h sau
a)

3

c = N/3,y =

a) D i e u k i ^ n : x > — .
4

F, ;

Ta thay y = 0 k h o n g la n g h i ? m ciia h?. chia hai ve ciia (1) cho y^ ta dupe:


u i i »n» mm

T r u theo ve'hai phuang trinh tren ta duQC
X


y

+ i = y 5 + y . Xet ham so f(t) = t ^ + t ta c6 f'(t) = 5t^+1 >0 suy
y

ham so f(x) dan di^u t^ng. Theo bai ra ta c6: f

X

= f(y) <z> — = y<=>x = y
,

74x + 5 + Vx + 8 = 6 o
2V4X + 5

X =

• > 0. Suy ra f(x) dan di^u tang.

Ta CO f ( l ) = 0 => x = 1 la nghi?m duy nha't. T u do tinh dugrc y = ±1
Vay h f da cho

CO

nghi^m ( x ; y ) =

^3

u + Vu^ + 1 = 3 " o I n f u + V u ^ T l


i-' •

(l;±l).

= uln3;

.4

u

1+
f'(u) =

u + Vu^ +1
Mat khac f(0) - 0

u = 0 la nghi^m duy nha't ciia phuang trinh.
.

b) D^t z = 75 - 2y => z = - y - thay vao phuang trinh (1) ta c6:

/

1-1

4x

X

Xet ham so f ( x ) = x^ + x t a c6 f ( x ) = 3x^+1 >0suy

di^utang. Taco f ( j 3 - 2 y ) = f [ ^ l - - J

.(i&'^i'yV

- l n 3 < OVu => f(u) la ham so nghjch bie'n.

- 3 = /

T u do suy r a u = v = 0<=>x = y = l

*0:

W-2-^4-4- = ( 4 - 2 y ) 7 ^
1-i

+ 3' l n 3 > OVt suy ra ham so f(t) dong bieh tren R. Ta c6
Vt + 1
-

Xet ham so f ( u ) = ln(u + Vu^ +1) - u In 3 ta c6

b) Dieu ki?n: x > -2; y < | .Ta thay khi x = 0 thi h# khong c6 nghi§m.
Chia phuang trinh (1) cho

f'(t) = 1 +

f(u) = f(v) <» u = V .Thay vao phuang trinh dau ciia h? (*) ta c6:

1 => y = ± 1 . Xet ham so f(x) = V4x + 5 + Vx + 8 - 6


2Vx + 8

u + Vu^ + 1 + 3 " = v + V v 2 + l + 3 ' ' . Xet ham so f(t) = t + Vt^ + 1 + 3 ' . Ta c6

J )

Thay vao (2) ta du(?c:

Taco f'(x) =

ra

yJS-ly

ra ham so f(x) dan

+ X

= z 3-

5 - z ,2>

o Sx'' + 2x = z^ + z .

Xet f (t) = t^ +1 ^ f ' ( t ) = 3t2 + 1 > 0 suy ra ham f (t) luon dong bieh.

^1--.
Tir do suy ra f(z) = f ( 2 x ) o z = 2 x o 7 5 - 2 y

Thay vao (2) ta dupe: x + 2 - sJ\5-\ 1.


=2xo y=-

111

phuang trinh (2) ciia h# ta dupe: g(x) = 4x2 +

98

Vay h§ CO n g h i f m (x; y) =
V i dv 3: Giai cac
a)

voi x e

-1

y + ^ y 2 - 2 y + 2=3''"^+l

b)

4x2 + l ) x + ( y - 3 ) 7 5 - 2 y = 0
4x2 + y 2 + 2 V 3 - 4 x = 7

Giiii
a) Dat u = x - l ; v = y - l h? thanh:

U + N/U27I=3^

v + > / ^ = 3""


g'(x) = 8 x - 8 x
/

^

Tacog-

'5-4x2

\2

+ 2V3-4x-7 = 0

.De thay x = 0 ho^c x = - deu khong la nghi?m

phuang trinh sau

x +Vx2-2x + 2=3y"Ul

the vao

x>0

Ta thay ve'trai la ham dan di^u tang nen phuang trinh c6 nghi^m duy nha't
x = 7=>y=:

^' ( '

(5


73-4x

= 4x 4 x 2 - 3

V3-4x

< 0 voi

X

\

= 0 = > x = - ; y = 2 1a nghifm duy nha't ciia h?. I 1.

f •

e

^

3^


Thay vao phuong trirUi (2) ta dupe

Vi dv 4: Giii cac h? phuong trinh sau
4 + 9.3x'^-2y _ 4+9"

a)


4" + 4 = 4x + 4^2y - 2x + 4

b)

x + Vx^-2x + 5 = l + 2^y2+2y
(1)
(2)

X+

(y + l ) ' + y ^ / 7 T l = x + ^
: + V x 2 - 2 x + 5 = l + 272x-4y + 2 •
Giii

4 + 3'

Xet ham so
f(.) = 4

/ 1 ^'

In

=4

\
v7y


4+3

2-z

.Z+2

'1^ t
T

3

In

r3^
17J

< » (X -1) + V(x -1)2 + 4 = 2y + y]i2yf

+ 4

Xet ham so f(t) = t + Vt2+4;f'(t) = 1+

*
it'+4

Thay vao (3) ta du^c:
i l | - o f ( . . 2 ) = f(2z).

(y + ^jy^+lf


,t€R taco

= 4 o y + ^y2+l=2o

5
3
Thu lai thay x = - ;y = - thoa man.
2
4

< OVt G R . Do do f(t) nghjch bien tren R,

Theo phuong trinh ta c6 f (t + 2) = f (2t) o t + 2 = 2t o t = 2, tuc la

V|y h? phuong trinh c6 nghi^m (x;y) =
Vi dy 5: Giai cac

x 2 - 2 y = 2.Suyra ( l ) o 2 y = x 2 - 2

a)

Thay vao phuong trinh (2) ta c6:

trong do s = x - 1 , Loga co so' e ca hai ve ta thu du^c:

b)

s + Vs^+1 = 4 ' < » l n s +•is
Vs^+1 = sln4


's^+l

s + Vs^+l

M^t khac f (0) = 0

-ln4 = -

^5 3^
2'4

2^2x + y + 5 + 373x + 2y + l l = x^ + 6x +13
x ^ - y ^ + 2 ( y - x ) = 61n

(1)
(2)

y + Vy2+9
x+
Giai

1

r - In 3 < 0Vs => f (s) la ham so nghjch bien.
VsVl

s = 0 la nghi?m duy nhat cua phuong trinh.

x<5
y <4

Dieu ki^n:
2x + y + 5 > 0
3x + 2y + 11^0
Bien doi phuong trinh (1) ta c6:
3(5 - x) + 2]

'•'-2

= [3(4 - y) + 2 ] 7 4 ^ ( 3 )

Xet ham so: f(t) = (31^+2)t voi t>0 taco: f'(t) = 9t2+2>0

b) Dieu ki?n: x - 2y +1 > 0
Phuong trinh (1) tuong duong voi 2x - 4y + 2 = 2y^ +1 + 2y^y^ +1

, « y = l=>x = |

y^ = x ^ - 2 x + l

Tuc la X - 1 = 0. Suy ra nghi^m duy nhat cua h^ phuong trinh da cho la
(x;y) =

y ' + l = (2-y)

(17 - 3 X ) N / 5 ^ + (3y -14)^4-y = 0

Xet ham so f(s) - ln(s + Vs^+1) - sln4 ta c6

f'(s)-


y<2

phuong trinh sau

4'<+4 = 4x + 4 7 x 2 - 2 - 2 x + 4 < » 4 ' ' " ^ = x - l + . J ( x - l f + l « 4 ' = s + >/s2+l,

1+

> 0, Vt e R

Dodo f ( x - l ) = f(2y)«>x = 2y + l

a) Dieuki^n: y - x + 2>0.D$t z = x 2 - 2 y
P T ( I ) O 4 + 3^+2 =(4 + 9^)7

7(x -1)^ + 4 = 1 + 2f y + ^y2 +1

(3)

Do do f(t) la ham so dong bien tren R.
Tir phuong trinh (3) ta suy ra:


1 ui nnu un ini ««»wpc yung luo vu giui yi,

QUI

fi, i-i,oui rrr- Nfuyju

— J I - . X T X I


Tning^ferr

IVITV

UVVH

KHafig'VifT

Dieu kif n xac djnh ciia phuang trinh (4) la: x > --^ *

Phuong trinh nay c6: f (-2)f (o) < 0 ;f (o)f (l) < 0 ;f (l)f (2) < 0 .Vay phuang
trinh c6 3 nghiem thupc doan (-2;2) nen ta dat x = 2cost voi xerO;n
Thay vao ta c6:
•'' '
8cos^t-4cos^ t-4cost + l = 0=>sint|8cos''t-4cos^ t-4cost + l j = 0

(4) c^x^ + x + 2(x + 2->y3x + 4) + 3(x + 3-V5x + 9) = 0

«sin4t = sin(-3t)«t = ^ ; t = ^ ; t = - ^

f (Ts^) = f ( > / 4 ^ ) = ^ / 4 ^ « y = X -1
Thay vao (2) ta c6:

+ 6x +13 = 2V3x + 4 + sVSxT?

(4)

^ '


2(x2+x)
Sfx^ + x)
A
.=J= + ^- ^ = = 0
o \ X + X + 2 + N/3X + 4 X + 3 +V5X + 9
2
3
=0
o x +X
; + 2 + N/3X + 4 X + 3 + V5X + 9 J
x^ + x = 0

1 + X + 2 +V3x + 4
(*) x ^ + x =

0

X + 3 +V5x + 9

a)

=0

2— = = +
3
4
- = = > 0 do dieu kif n x > —X + 2 +73x^+4 X + 3 + N/5X + 9
3
Ketluan: (x;y) = (0;-l),(-l;-2)


Taco 1 +

b) Phuong trinh dau tien tuong duong voi:
x^-2x + 6lnfx + \/x^ +9l = y^ -2y + 6lnfy + ^/y^ +9
\
V

Theo bat dSng thiic Cauchy ta c6:
27

1

# 7 9 ^ 9 27

^ 9

7

b)

V

^x v

2cos:^;2cos^
7
7

x3(4y2+l) +2(x2+l)V;: = 6


xV

2+

2 7 4 y 2 + l l = x + V x 2 + l (2)

x(x + y) + 7 ^ = 72y f

+1

V

x^y - 5 x 2 + 7(x + y) - 4 = ^^^y _ ^ ^ ^
Giai
Dieu ki^n: x > 0.
<;
Ta thay x = 0 khong la nghiem ciia h§. Chia hai ve ciia (2) cho x^ ta dupe:
2y + 2 y 7 4 y 2 + l = i + l

Xethams6:f(t) = t 3 - 2 t + 61n t + V t ^ + 9 ; t e R .

2

7

37t .
371
Vay h$ CO2cos—;2cos—
3 nghiem la: 2cos—;2cos—
7

7
7
7
(x;y) =
Vi 6: Giai cac h? phuang trinh sau

x = 0=>y = -1
X = -1 => y = -2

Taco f'(t) = 3 t ^ - 2 + , ^ = 3 t ^ .

7

Er^.

X xVx^

bCethamso f(t) = t + t V t ^ taco f'(t) = l + V t ^ +

3j
29
3

Nen t^ + . ^ -2- > 0
3
Vay ham so f(t) dong bieh tren R nen f(x) = f(y) o x = y.
Thay vao phuong trinh thii hai ta c6: x'^ - x^ - 2x +1 = 0.

1)


>O.Nhuvay

nay don di^u tang. Vay tu do suy ra f (2y) = f - « 2y = - thay vao
ta c6: x^ - + 1 - 2 ( x 2 + l ) V ; ^ = 6 « x 3 + x + 2 ( x 2 + l ) 7 ^ = 6

<ethamso f(x) = x^+x + 2 ( x 2 + l ) V ^ - 6 vdi x > 0 taco
t'(x) = 3x2 +1 + 4x>A( + - ^ = - 1 > 0.
Vx


I di u?u un ini uui nyt

sung

T a xet cac v i
V ^ y h? CO n g h i ^ m ( x ; y ) =

Vi

b) D i e u k i ? n : y S O , x + y > 0 . N h ^ n thay y = 0 t h i h? v 6 n g h i e m . Ta xet k h i
y >0

1 : G i i i cac h f p h u o n g t r i n h sau

a) •

T\x p h u c m g t r i n h (1) ta svr d y n g p h u o n g phap lien h o p :
-(x-y)

R6 rang x + 2 y = x + y + y > 0 ;


-1

V2y + 7xT7

sau:

b) •

xy + x + y = x2 - 2 y 2

(1)

x72y-yVx-l =2x-2y

(2)

' .

''' '\'

+ l ) - 2 y 2 - y = 0.

Ta

2x2 + y2 _ 3xy + 3x - 2y + 1 = 0
4x2 - y2

+ X +


4=

+ y + ^ x + 4y
Giii

< 0 , t u d o suy ra x = y

Xet p h u o n g t r i n h (1) ciia h f ta c6:
xy + x + y = x 2 - 2 y 2 « x 2 - x ( y

coi

day

la

T h a y vao (2) ta d u ^ c : x^ - 5x^ + 14x - 4 = 6\/x^ - x + 1 .

t r i n h bac 2 cua X t h i ta c6: A = ( y +1)2 + 8y2 + 4y = (3y +1)2 . T u do suy ra

Bien d o i p h u o n g t r i n h da cho h i o n g d u o n g :

; ^ _ y + l-(3y + l ) _
2
_ y + l + (3y + l )

x^ + 3 x 2 + 6 x + 4 = 8x2 _ 8 X + 8 + 3 N / 8 X 2 - 8 X + 8

X =


o ( x + l f + 3 ( x + l ) - 8 x 2 - 8 x + 8 + 3\/8x2-8x + 8 .
Xet h a m f ( t ) = t^ + 3t ta c6 f "(t) = St^ + 3 > 0 . T u d o ta c6:
f ( x + l ) = f f ^ 8 x 2 - 8 x + 8 l « x + l = \/8x2-8x + 8 o x = l ; y - l .
v.
/
V | y h? CO n g h i ? m ( x ; y ) = ( l ; l ) .

^

.,

= 2y + l

[x>l
T r u a n g h g p 1: x = - y . T u p h u o n g t r i n h (2) ciia h? ta c6 d i e u ki?n:
len: <
y >0
suy ra p h u o n g t r i n h v6 n g h i f m
T r u a n g h o p 2: x = 2y + 1 thay vao p h u o n g t r i n h t h u hai ta c6:
(2y + l ) V 2 y - y V2y = 2y + 2 o

KHI T R O N G H f C 6 CHCTA PHUONG TRINH BAC 2
T H E O AN X, HOAC y

o

(y + l ) ( 7 2 y - 2) = 0 «

y 7 2 7 + 7 2 y = 2(y +1)


y = 2 => X = 5

Vay h? CO m p t cap n g h i ^ m : ( x ; y ) = (5;2)
) Xet p h u o n g t r i n h (1) ciia h? ta c6:
2x2 + y 2 _ 3 x y + 3 x - 2 y + l = 0 o 2 x 2 + x ( 3 - 3 y ) + y 2 - 2 y + l = 0.

K h i t r o n g h? phucmg t r i n h c6 chua p h u o n g t r i n h bac hai theo an x hoac y
ta CO the n g h i deh cac h u o n g x u l y n h u sau:
*

C o i day la p h u o n g t r i n h bac 2 ciia x ta c6:
A = (3-3y)2-8(y2-2y + l) = y2-2y + l = (y-i)2

N e u A c h i n , ta giai x theo y r o i the vao p h u o n g t r i n h con l a i cua h f de
giai tiep

*

N e u A k h o n g c h i n ta t h u o n g x u l y theo each:

+

C p n g hoac t r u cac p h u o n g t r i n h cua h? de tao dug-c p h u o n g t r i n h b^c h a i c6
A chan hoac tao t h a n h cac hang dang t h i i c

+

phuong

D i i n g d i e u k i ^ n A > 0 de t i m m i e n gia t r j cua bien x , y . Sau d o d i i n g h a m

so de d a n h gia p h u o n g t r i n h con l ^ i tren m i e n gia t r i x, y v u a t i m d u ^ c :

x_3y-3-(y-l)^y-l
Suy ra

. X

X

T r u o n g h(?p 1: y = x + 1 thay vao p h u o n g t r i n h (2) ta t h u du(?c:
3x2 - x + 3 = >/3x + l +V5x + 4
o 3 x 2 - 3 x + (x + l - V 3 x + l ) + (x + 2 - V 5 x + 4) = 0

.,t


×