13 lê vân ANH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC CẦN THƠ
HỘI NGHỊ KHOA HỌC SỨC KHỎE QUỐC TẾ 2019

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ LAO PHỔI AFB (+)

TẠI THÀNH PHỐ CẦN THƠ 2014 - 2015
Báo cáo viên: BS. LÊ VÂN ANH


NỘI DUNG
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
2. ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3. KẾT QUẢ - BÀN LUẬN
4. KẾT LUẬN
5. KIẾN NGHỊ


ĐẶT VẤN ĐỀ
2011, WHO ước tính Việt Nam:


12/22 nước có gánh nặng bệnh lao cao.



Tỷ lệ tử vong do lao:

34/100.000 dân (# 29.000 người/năm)



Tỷ lệ hiện mắc các thể:

334/100.000 dân (#290.000 bệnh nhân)



Tỷ lệ lao mới mắc các thể/năm: 199/100.000 dân (#180.000 BN).

 Năm 2011, Cần Thơ ước tính:


lao các thể:

2.003 BN (167/100.000 dân),



lao phổi AFB(+) mới:

1.253 BN (105/100.000 dân).


ĐẶT VẤN ĐỀ (tt)
Chúng tôi nghiên cứu đề tài:
“Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị lao
phổi AFB(+) tại thành phố Cần Thơ năm 2014-2015”.
… để góp thêm chứng cứ cho xây dựng – hiệu chỉnh đường
lối phòng chống lao quốc gia.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
 Nghiên cứu mô tả cắt ngang có phân tích
2 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Tất cả bệnh nhân đến khám và được phát hiện mắc lao
phổi AFB(+) trong năm 2015 và được quản lý điều trị tại các

điểm thuộc mạng lưới chống lao thành phố Cần Thơ từ
07/2014 đến 7/2015.


3 CỠ MẪU

Z21/2p1p
n
d2

p: tỷ lệ ước đoán của quần thể (chọn p = 89,36%).
Thay vào công thức ta có:
n = 406

Dự phòng hao hụt, chúng tôi lấy thêm khoảng 15%
Cỡ mẫu nghiên cứu được lấy tròn 500.


4. TIÊU CHUẨN CHỌN MẪU
 Bệnh nhân thường trú tại thành phố Cần Thơ

 Trường hợp tạm trú: thời gian tạm trú phải > 3 tháng (tính

đến thời điểm khảo sát).
 Bệnh nhân được chẩn đoán xác định là lao phổi AFB(+)
theo các tiêu chuẩn WHO 2006, DAPCLQG.


6. PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU
 Số liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 18.0.


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
1 Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu

Biểu đồ 3.1. Giới tính của đối tượng nghiên cứu
Nhận xét: tỉ lệ BN lao là nam (75,2%) so với nữ (24,8%)


 Kết quả này tương tự với NC:


Lê Thành Tài và Nguyễn Văn Lành 2007, tại thị xã Ngã Bảy, Hậu
Giang, nam giới chiếm 76,8%



Bùi Văn Lộc 2013, tại bệnh viện Lao và Lao phổi TP Cần Thơ là
nam chiếm 82,9%.



Lê Hồng Thúy 2013, nam giới ở lao phổi AFB (+) mới là 75,7% tại

quận Ninh Kiều TP Cần Thơ năm.


Dấu hiệu của bệnh lý khác

4.6%

Ăn uống kém, sụt cân

46.6%

Khó thở

31.8%

Đau, tức ngực

39%

Ớn lạnh, sốt nhẹ về chiều

59.4%

Ho ra máu

34%

Ho đờm kéo dài > 2 tuần

83.6%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Biểu đồ 3.3. Lý do đến khám
Nhận xét: tỉ lệ lý do khám đi khám nhiều là ho đờm kéo dài
> 2 tuần 83,6%; Ớn lạnh, sốt nhẹ về chiều 59,4%.


 Tỉ lệ ho khạc đờm tương tự nghiên cứu của Nguyễn
Thành Hiểu tại Hậu Giang (75,4%). Ớn lạnh, sốt nhẹ về
chiều, cũng tương tự (53,2%)

 Dấu hiệu đau ngực khó thở chiếm 31,8%:


thấp hơn nghiên cứu của Nguyễn Thành Hiểu tại Hậu Giang
(47,7%)



cao hơn nghiên cứu của Lương Văn Châu tại Đồng Nai (12%).

Xác định các yếu tố liên quan
đến kết quả điều trị không thành công


Liên quan gần mức có ý nghĩa thống kê
Giữa có bệnh kết hợp với kết quả điều trị lao phổi AFB (+)
Kết quả điều trị lao phổi AFB (+)
Tổng
Bệnh kết hợp

Thành công

Không thành công

n

%

n

%

n

%

Có *

120

95,2%

6

4,8%

126

100%

Không

368

98,4%

6

1,6%

374

100%

Tổng

488

97,6%

12

2,4%

500

100%

χ2= 4,01 ,

p= 0,045 ,

OR = 0,33

CI% = 0,1 – 1,09

Bệnh lý đi kèm (tiểu đường, gan, thận …) làm tăng kết quả điều trị bất lợi.


 Xin Shen và cs. (2009) tại Thượng Hải Trung Quốc: tử vong ở bệnh
nhân lao có bệnh lý khác kèm theo gấp 1,4 lần sv không có bệnh lý kèm
theo p<0,004).
 M. A. Baker và cs. (2011) Tổng quan các y văn: Thất bại và tử vong ở
BN lao kèm tiểu đường gấp 1,7 lần so với không kèm tiểu đường
(p<0,001)


Liên quan có ý nghĩa về thống kê

Giữa nơi cư trú với kết quả điều trị lao phổi AFB (+)
Kết quả điều trị lao phổi AFB (+)

Nơi cư trú

Thành công

Tổng

Không thành công

n

%

n

%

n

%

Nông thôn*

139

100%

0

0%

139

100%

Thành thị

349

96,7%

12

3,3%

361

100%

Tổng

488

97,6%

12

2,4%

500

100%

χ2= 4,73 ,

p= 0,03 ,

CI% = 1,015 – 1,054

Nhận xét: Tỉ lệ điều trị thành công ở nhóm đối tượng cư trú ở vùng nông
thôn là 100%, cao hơn so với tỉ lệ điều trị thành công ở nhóm cư trú ở
thành thị 96,7%. Kết quả này có ý nghĩa thống kê với p=0,03 (p<0,05)


Liên quan có ý nghĩa về thống kê
Giữa thời gian phát hiện với kết quả điều trị lao phổi AFB+
Kết quả điều trị lao phổi AFB (+)
Thời gian khám
phát hiện

Tổng

Thành công

Không thành công

n

%

n

%

n

%

< 3 tuần (không muộn)*

367

98,7

5

1,3

372

100

> 3 tuần

121

94,5

7

5,5

128

100

Tổng

488

97,6

12

2,4

500

100

χ2= 6,92 ,

p= 0,015 ,

OR = 4,25

CI% = 1,32 – 13,62

Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu:
Virenfeldt và cs. (2014) tại Guinea Bissau: chẩn đoán – điều trị lao muộn
thường có bệnh cảnh lâm sàng nặng hơn không muộn.
M. Jemal và cs tại (2015) tại Ethiopia tỷ lệ tử vong cao quan sát thấy ở BN lao
phổi phát hiện và điều trị muộn.


KẾT LUẬN
 Tỉ lệ mắc lao phổi
- Tỉ lệ mắc năm 2014 chiếm 116/100.000 dân.
- Tỉ lệ mắc ở nam 75,2% cao hơn ở nữ là 24,8%.
- Tỉ lệ mắc ở nông thôn là 27,8% ít hơn so với thành thị

 Kết quả điều trị lao
Kết quả điều trị mới chung: tỉ lệ điều trị thành công là 97,6%; không thành
công là 2,4%.

 Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị lao trong
nghiên cứu này:
•

Phát hiện muộn

•

Nơi cư trú của người bệnh.


KIẾN NGHỊ

Tỉ lệ BN đến khám muộn còn cao và đa số không xác định được nguồn lây. Vì

vậy, các BVĐK, đặc biệt là BV, các TTYT tuyến quận huyện cần cho y lệnh thử
đờm ở những BN có triệu chứng nghi lao đến khám ngay từ lần đầu.
Chú trọng công tác giám sát và tổ chức chăm sóc hỗ trợ cho BN cư ngụ tại

thành thị song song với giáo dục sức khỏe.
Chú ý tầm soát và theo dõi điều trị các bệnh lý phối hợp trong hoạt động của
CTCLQG.


Xin chân thành cảm ơn !