PHẢN xạ XUỐNG sữa BS Lê Ngọc Anh Thy

PHẢN XẠ XUỐNG SỮA - ĐIỀU KIỆN QUAN TRỌNG ĐỂ VẮT/HÚT SỮA
THÀNH CÔNG
Viết bài: BS Lê Ngọc Anh Thy
Vắt/Hút sữa là một kỹ năng cần học hỏi, không tự nhiên có thể vắt/hút
được hiệu quả, vì nó không đúng với sinh lý bình thường là cho con bú
trực tiếp. Hy vọng bài viết giúp mẹ hiểu và áp dụng hiệu quả.
Ở đây không bàn tới khi nào phải vắt sữa bằng tay, khi nào dùng máy, chỉ
tập trung vào kỹ thuật giúp các mẹ vắt/hút sữa hiệu quả.
Vì là kỹ năng cần học hỏi, nên mẹ đừng nản chí khi mới tập vắt hay hút
sữa. Ban đầu có thể được rất ít, nhưng theo thời gian, chừng 1-2 tuần,
mẹ sẽ quen, sẽ thành thạo hơn, sẽ vắt/hút được nhiều hơn.
I. PHẢN XẠ XUỐNG SỮA LÀ GÌ?
Cho dù mẹ vắt sữa bằng tay hay bằng máy, dùng máy đôi hay máy đơn,
thì phản xạ này đều cần phải có.
Khi bé bú mẹ trực tiếp, miệng và lưỡi bé tiếp xúc trực tiếp ti mẹ, kích
thích quầng vú và đầu ti mẹ
-> Não bộ tiết ra oxytocin
-> các nang sữa co thắt đồng loạt
-> sữa được phóng ra đồng loạt ở các nang sữa
-> tạo phản xạ xuống sữa.
Cảm giác của mẹ lúc này: tê tê châm chít ở ngực 2 ngực, hoặc chảy sữa.
Mẹ nào cũng có cảm giác này?
-> Không đúng! Có mẹ cảm nhận được, có mẹ không. (3)
30% các mẹ không cảm nhận được phản xạ này (3).
Hầu hết các mẹ chỉ cảm nhận được phản xạ xuống sữa lúc bắt đầu, những
phản xạ xuống sữa sau đó sẽ không cảm nhận được (mặc dù nó vẫn xảy
ra)
NHƯNG: gọi là bú/hút hiệu quả thì lúc nào cũng phải có phản xạ này (dù
mẹ có cảm nhận được hay không)
Chỉ khi bé bú hay hút sữa thì phản xạ xuống sữa mới xảy ra?
-> Không đúng!

Một số mẹ chỉ cần nhìn hình con, nghe tiếng con khóc, ngửi mùi quần áo
con, nhìn thấy cái máy hút sữa hay vải áo mẹ đang mặc đụng vào đầu vú
là phản xạ xuống sữa cũng xuất hiện (1, 2)
Một cữ bú có mấy lần xuống sữa?
Trong nghiên cứu của Kent (3):
- Khoảng 75% các mẹ có hơn 1 lần xuống sữa.
- Trung bình mỗi bên xuống sữa khoảng 2,2 lần
- Phản xạ xuống sữa càng nhiều lần thì bé càng nhận được nhiều sữa.
Phản xạ xuống sữa kéo dài bao lâu?
Mất khoảng 1-2 phút để kích thích phản xạ xuống sữa,
Phản xạ này kéo dài trung bình khoảng 3 phút.
II. NHỮNG YẾU TỐ ỨC CHẾ PHẢN XẠ XUỐNG SỮA:
- Stress: thường gặp trong những lần đầu tập vắt/hút sữa, khi mẹ có
chuyện buồn trong gia đình
- Áp lực về thời gian: đi làm không có nhiều thời gian hút sữa
- Áp lực từ những người xung quanh: ông bà, hàng xóm nhìn nhận việc hút
sữa là không nên làm
- Áp lực chăm con, không có người phụ giúp
III. MÔI TRƯỜNG GIÚP KÍCH THÍCH PHẢN XẠ XUỐNG SỮA:
- Hút sữa ở nơi quen thuộc, ngồi thoải mái, một số mẹ có thể hút ở tư thế
nằm cũng khá thoải mái.
- Hạn chế sự gián đoạn trong khi hút sữa: nhờ người nhà hỗ trợ trông coi
bé,... Nếu là ở cơ quan, kiếm một phòng kín hay 1 góc kín, xoay mặt vào
trong, dùng áo choàng cho con bú trùm lên người. Dĩ nhiên chỉ hạn chế ở
mức có thể, nhiều mẹ không có người giúp, vừa hút sữa vừa trông con thì
cũng phải chấp nhận.
- Không nhìn chằm chằm vào cái máy hút sữa để xem sữa có ra không, vì
nhìn chằm chằm vào sẽ khiến mẹ stress áp lực, điều này ức chế sự xuống

sữa
- Trong khi hút sữa, hãy mở ti vi/điện thoại xem phim, xem hài, nghe
nhạc... hãy thoải mái đầu óc
- Có thể tự tạo một quy trình quen thuộc trước khi hút sữa, ví dụ ngồi nhắm
mắt hít thở sâu tưởng tượng mình đang ở bãi biển hay một nơi có cảnh


đẹp thật đẹp trong vài phút -> chườm ngực bằng khăn ấm -> massage
ngực quầng vú đầu ti.
- Để quần áo đã mặc của con kế bên, hay nhìn vào hình của bé, tưởng
tượng bé đang bú trực tiếp, hay mở ghi âm giọng của bé.
- Bé bú 1 bên, mẹ vắt hay hút bên còn lại song song
- Trong quá trình vắt/hút sữa, nên dừng lại xen kẽ vài lần để massage
IV. KỸ THUẬT MASSAGE VÊ QUẦNG VÚ ĐẦU TI:
Các mẹ có thể xem nhiều thông tin trên mạng, nhiều cách massage để
kích thích phản xạ xuống sữa, mẹ cứ áp dụng và xem cách nào thích hợp
với mình, miễn cách đó giúp mẹ dễ xuống sữa là được. Mẹ có thể tham
khảo cách dưới đây:
Khi massage vê quầng vú đầu ti, mẹ không cần phải tuân theo 100% theo
hướng dẫn. Mục đích của việc massage giúp mẹ thư giãn, sau đó là kích
thích dây thần kinh quanh quầng vú và đầu ti.
Cả quá trình massage vê quầng vú đầu ti cần khoảng 1-2 phút, tùy từng
mẹ. Nếu mới 30 giây sữa đã xuống thì mẹ vắt hay hút luôn, không cần làm
đủ thời gian đưa ra. Ưu tiên cho thời gian vê quầng vú và đầu ti nhiều hơn
massage ngực, vì các dây thần kinh kích thích phản xạ xuống sữa nằm ở
quanh quầng vú đầu ti.
Có thể chỉ đơn giản là dùng 2 lòng bàn tay xoa bóp nhẹ nhàng 2 bầu ngực
(khoảng 30 giây). Dùng 5 ngón tay chụm lại vê quầng vú đầu ti, lực vê
không quá nhẹ, cũng không quá mạnh gây đau, đủ "phê" là được. Vê cho
tới khi xuống sữa thì dừng, rồi thực hiên vắt tay hay hút máy.

Một số loại máy có chế độ massage, nếu mẹ dùng chế độ massage của
máy mà sữa xuống dễ dàng thì không cần massage bằng tay. Nếu chế độ
massage của máy không giúp mẹ kích thích được phản xạ xuống sữa, mẹ
thử massage bằng tay xem sao, nếu "phê" thì dùng massage tay luôn,
không cần massage bằng máy trở lại.
V. NGUYÊN TẮC CHUNG ÁP DỤNG PHẢN XẠ XUỐNG SỮA VÀO
VẮT/HÚT SỮA:
Không có phương pháp nào có thể rút sữa khỏi ngực mẹ một cách
hiệu quả như việc bé bú trực tiếp.


Lý do: miệng, lưỡi, hàm trên, hàm dưới của bé tạo ra cơ chế kích thích đầu
ti - quầng vú, và tạo ra cơ chế nút, áp lực nút một cách tự nhiên mà việc
dùng tay hay dùng máy không thể nào thay thế được.
Chìa khóa để vắt/hút sữa thành công: Kích thích phản xạ xuống sữa
Cần kích thích phản xạ xuống sữa trước khi vắt/hút và xen kẽ trong quá
trình vắt hút.
(sẽ có bài viết cụ thể cho các mẹ)