Nghiên cứu tài nguyên và môi trường nước bằng phương pháp bản đồ luận án PTS khoa học môi trường

MUC LUC

Trang
1

Mordau
1. Tinh cap thiét cùa luan àn.

1

2. Tinh khoa hoc.

2

3. Muc dich cùa luan àn.

3

4. Nhiem vu cùa luàn àn.

3

5. Giói han pham vi nghien cuu.

4

6. Càc phuong phàp nghien cùru.

4

7. Nhung luan diém bào ve

5

8. NhOng dóng góp mói cùa luan àn.

5

9. BÓ cuc cùa luan àn.

7

Chuong I: Tdng quan càc phuong phàp nghien cóu
tài nguyén va mòi truòmg nuoc.
1.1. Khài niem ve tài nguyen thien nhien, tài nguyen nuóc va
mOi truòng.
1.1.1. Khài niem diéu kien tu nhien, tài nguyen thien nhien, mOi
truòng va phàt Irién ben vChig

9

1.1.2. Phan loai tài nguyen thien nhien.

11

1.1.3. Tài nguyen nuóc va mOi trU(>"ng nu(')c.

17

1.2. Càc phuong phàp mO hình trong nghien etjru tài nguyen nuóc
va mOi iruòfng nuóc.

25

1.2.1. Càc mO hình toàn.

26


1.2.2. MOhinhvatly.

31

1.2.3. MO hình bando.

32

1.3. Nhiem vu cùa thành lap bàn dò lai nguyen nuóc
va mOi truóng nuóc.

38

Chuong H: Nguyén tàc va phuong phàp xày dung bàn do
tài nguyén va mòi truòmg nuóc.

45

2.1. Tài nguyen nuóc va mOi truóng nuóc là dói tugng cùa thành làp
bàn dò.

45

2.2. He phuong phàp xay dung bàn dò TNMTN.

57

2.3. Nguyen tàc va phuong phàp thành lap bàn dò tàc già.

63

2.3.1. Nguyen tàc thành lap bàn dò tàc già.

63

2.3.2. Phucmg phàp thành lap bàn dò tàc già.

64

2.4. Càc phuong phàp thè hien bàn dò.

64

Chuong n i : Phàn loai va xày dung bàn do tài nguyén va moi
truòmg nuóc theo muc dich su dung,

68

3.1. Phan loai bàn dò TNMTN.

68

3.2. Nhung nguón ihOng tin chù yéu de xay dung bàn dó TNMTN.

71

3.3. He thOng tin dia ly (GIS) - bàn dó va khà nàng sur dung
thOng tin bàn dó.

74

3.3.1. He thO'ng thOng tin dia ly - bàn dò.

74

3.3.2. Quy trình thành lap bàn dò TNMTN.

76

3.3.3. Khà nàng sir dung thOng tin bàn dó.

76

3.4. Luàn chumg ty le bàn dó, khài quàt hoà bàn dò.

74

3.4.1. Luàn chùmg ty le bàn dó.

77

3.4.2. Khài quàt hoà.

73


3.5. He phuong phàp thành làp càc loai bàn dò TNMTN theo muc
dich sur dung.

84

3.5.1. Thành làp bàn dò TNMTN phuc vu nOng nghiep.

84

3.5.2. Thành lap bàn dò TNMTN phuc vu cOng nghiep, xày dung.

89

3.5.3. Thành làp bàn dó TNMTN phuc vu dan sinh.

93

Chuong IV: Xày dung bàn dó tài nguyén va moi truòmg nuóc à
càc lành thó khàc nhau cùa Viet Nam.

98

4.1. Nghien cùru xay dung tap bàn dò TNMTN luu vue suoi
Nàm La- thi xà Son La.

98

4.1.1. Muc dich, yeu càu cùa tàp bàn dò TNMTN suoi
Nam La - thi xà Son La.

98

4.1.2. Ca'u truc noi dung lap bàn dò.

99

4.1.3. Co scf du* lieu xay dung tap bàn dò.

100

4.1.4. He phuong phàp thành lap bàn dó.

101

4.1.5. Phan tich dành già.

102

4.2. Nghien cuu xay dung tap bàn dò TNMTN lành IhÓ Ha Noi.

111

4.2.1. Muc dich yeu càu cùa tàp bàn dò TNMTN Ha NOi.

111

4.2.2. Ca'u truc nói dung cùa tap bàn dò.

112

4.2.3. Ci3 so du* lieu xày dung tap bàn dò.

113

4.2.4. He phuong phàp thành lap bàn dó.

114

4.2.5. Phan tich dành già.

115

4.3. Nghien ctru xày dung tap bàn dó TNMTN lành (ho Hai Phòng.

121

4.3.1. Muc dich yeu càu cùa tap bàn dò TNMTN Hai Phòng.

123

4.3.2. Ca'u truc nOi dung tap bàn dò.

124

4.3.3 Co so do lieu de xay dung tap bàn dò.

125


4.3.4. He phuong phàp thành làp bàn dò.

125

4.3.5. Phan tich dành già.

126

4.4. Nhan xét chung
Ketluan

135
137

1. Nhung dóng góp cùa luan àn.

137

2. Tòn tai va kie'n nghi.

138

Tài lieu tham khào.
Phu lue bàn do.


Md DAU

1. Tinh cà'p thiét cùa luan àn:
Viet Nam nàm ò phàn ria bàn dào DOng Duong trai dai tu 8°40' dén
21°30' do vi bàc, trong vùng nhiet dói gió mùa DOng Nam A, co phàn thém lue
dia va vùng bién kinh té chù quyén rOng lón. Lanh Ihó vùng lue dia nuóc ta
khOng rOng vói dien tich 31,1 trieu ha, trong dó 3/4 dien tich là nùi va cao
nguyen, co diéu kien tu nhien (DKTN), tài nguyen thien nhien (TNTN) phong
phù va da dang. Trong dó tài nguyen va mOi truóng nuóc (TNMTN) ò càc vùng
lành thó khàc nhau, co so lugng, chat lugng khàc nhau phan bó phùc tap va luOn
biéndOng theo khòng gian vàthóigian...Dé giài quyét càc vàh de nghien cuu
dành già tài nguyOn nuóc (TNN) va mOi truóng nuóc (MTN) làm co so khoa hoc
phuc vu cho viec qui hoach, phàt trién kinh té xa hOi theo lành thó dòi bòi su hgp
tàc nghien curu cùa nhiéu ngành khoa hoc, cung nhu su liOn ke't chat che cùa
nhiéu phuong phàp nghien cuu. Trong dó, phuong phàp làp mO hình bàn dò dóng
vai trò hét sùrc quan trong. Vàh de này dà dugc minh chung ò nhiéu hOi nghi
khoa hoc quóc té va à Viet Nam.
Su phàt trién manh me nhiéu phuong phàp nghien cùai mói cùng vói tién
bg khoa hoc ky thuàt va cOng nghe trong nhung nàm gàn day da dem lai cho
khoa hoc bàn dó nhung khà nàng mói de phàt trién. Nha't là càc khà nàng luu tru*
he thóng thOng tin dia ly (GIS) va bàn dó trong cOng tàc quàn ly. Phuong phàp
nghien cuu bàn dò ngày càng dugc su dung co hieu qua trong llnh vue nghien
curu dia ly thuy vàn, dành già TNN va bào ve MTN.
Ò nuóc ta trong nhung nàm gàn day càc bàn dò thuy vàn va TNMTN dà
cung càp nhOng thOng tin càn thie't ve su phan bÓ khOng gian va thòi gian, ve
tiém nàng cùa càc nguón nuóc, ve càc diéu kien mOi truóng... Song, so vói yOu
càu thuc tién thi vàn chua dàp ung dugc ihoà dàng. Do dó phuong phàp bàn dò
con càn phài giài quyét bang loat va'n de ve ly luan va phucmg phàp luan nhàm


2-

dàp irng càc nhu càu cu thè cùa thuc tién nghien cuu TNMTN. Tnróc hét, dò là
phuong phàp va cOng ghe xùr ly, chuan hoà, he thóng hoà, luu tru va khai ihàe co
hieu qua mot khói lugng lón tài lieu diéu tra co bàn ve TNMTN bang mO hình
khOng gian truc quan - bàn dò, xeri hoae tàp bàn dó chuyOn ngành. Tiép theo là
dành già long thè lai nguyen - mOi truóng phuc vu cho qui hoach tóng hgp phàt
trién kinh té xà bòi (KT - XH) càc vùng lành thó cùa dà't nuóc han ngàn, han
trung va han dai.
Viec ung dung va hoàn thien phuong phàp nghien cùru bàn dò trong
nghien cuu TNMTN óf nuóc ta là mOt yeu càu bure xùe, co y nghia khoa hoc va
thuc tién lo lón.
2. Tinh khoa hoc:
Trong tinh toàn thuy vàn thuóng su dung nhiéu phuong phàp khàc nhau
nhu phuong phàp tóng hgp dia ly, mO hình toàn ngàu nhien, mO hình toàn tà't
dinh, phuong phàp phan tich he thóng... Trong dó mO hình toàn thè hien tinh thói
gian cùa hien tugng thùy vàn con mO hình bàn dó thè hien tinh khOng gian truc
quan cùa hien tugng thuy vàn. Nhihig tri thuc ve nOi dung thuc chà't cùa càc
DKTN va TNN co thè nhan dugc lù càc ke't qua ùmg dung càc loai phuong phàp
(mO hình) khàc nhau, truóc hét là mO hình toàn, nhung bàn chat nOi dung này
biéh dói trong khOng gian theo nhung qui luàt ón dinh nhu thénào thi chi co thè
nhan Ihùre dugc nhò co mO hình khOng gian truc quan - mO hình bàn dó.
Cho de'n nay, mOt só nhà nghien cùru cho ràng: Nhó co lap mO hình bàn
dó, kliOng nhung co thè nghien cuu càc hình Ihuc ben ngoài cùa càc dò'i tugng
nghien cùru, ma cà bàn chat va nOi dung ben trong cùa chung. Mot sÓ khàc
cho ràng: Day là loai mO hình duy nhà't thìch hgj) dói vói nghien cùai càc hình
thùrc va quan he khOng gian. Ve nguyen tàc, làp mO hình bàn dò cho phép nhan
dugc nhOng tri thùrc mói ve thuc té khàeh quan, h(m nua day là nhung tri thùrc
xàc djnh, chùra dung nh&ng thOng tin mói ve khOng gian cu thè cùa thuc té khàeh

quan nghien cùru. Diéu này co y nghla khoa hoc quan trong de ùmg dung mO hình
hoà bàn dó trong nghien cùru TNN va bào ve MTN.
3. Muc dich cùa luàn àn:
Làm sàng lo nhung khà nàng ùmg dung phuong phàp bàn dó nghien cùn
càc diéu kien dia ly thuy vàn, TNMTN cf mOt sÓ vùng lành thó cùa Viet Nam:
Vùng nùi (luu vue suoi Nàm La, thi xà Son La), vùng dóng bang (Ha Noi), cùa
sOng ven bién (Hai Phòng) nhàm càc muc dich thuc tién khàc nhau.
Tren co sor tóng két càc ke't qua thuc te' dà tich luy dugc trong qua trình
nghien cùru thùr nghiem, dóng góp therri co so khoa hoc cho viec hoàn thien càc
phuong phàp va thù phàp xay dung càc thè loai mO hình bàn dò chuyen ngành
thuy vàn (bàn dò, xeri, làp bàn dò) nhàm dàp ùmg càc nhu càu khai thàc, quàn ly,
su dung va bào ve hgp ly TNN lành Ihó.
4. Nhiem vu cùa luan àn:
- He thóng lai mOt sÓ vàh de ly luàn co bàn ve: DKTN, TNTN, TNMTN;
He phuong phàp mO hình hoà trong llnh vue Ihuy vàn, trong dó co mO hinh hoà

bando.
- Nghien cùru nhung khà nàng ung dung phuong phàp bàn dò vào nghien
CUOI TNMTN. De xuàt mOl sÓ quan diém va nguyOn tàc xay dung càc loai hình
bàn dò ve nuóc.
- Nghien cùru nguyen tàc, phuong phàp dién giài nOi dung càc thè loai bàn
dò, càc he Ihóng bàn dò long hgp chuyen ngành thuy vàn theo he thóng: Kiém ke
- dành già - du bào. Khà nàng luu tru thOng tin bàn dò trong GIS de tien cho viec
quàn ly va sur dung trong thuc té.
- LTng dung phuong phàp bàn dò nghien cùru TNMTN o ba vùng lanh thó
cùa Viet Nam: Vùng nùi (luu vue suoi Nam La, thi xà Son La), vùng dóng bang
(Ha Nói), vùng cùa sOng ven bién (Hai Phòng).


4-

5. Giói han pham vi nghien cùru:
Xày dung tàp bàn dó dành già thuóng là cOng trình nghien cùru khoa hoc
long hgp, mang tinh da ngành, dòi bòi tàp hgp càc nhà khoa hoc co trình do cao
ve moi linh vue. Do dó luàn àn chi dùng lai cr pham vi nghien cùru xày dung tàp
bàn dó TNMTN. Tàc già cQng chi xem xét khà nàng ùmg dung phuong phàp bàn
dó trong nghien cùru tài nguyen va mOi truóng nuóc cr 3 vùng lành thó khàc nhau
cùa Viet Nam.
6. Càc phuong phàp nghien cùru:
Luàn àn dugc thuc hien tren co so su dung càc phuong phàp:
- Phuong phàp phàn tich bàn dò: Dira trOn quan diém he thóng va phuong
phàp phàn tich he thóng, ung dung phuong phàp thành làp he thOng tin dia ly
(GIS), phuong phàp này dugc sur dung trong giai doan xùr ly càc thOng tin (bàn
dó, SÓ lieu, vàn lieu va càc du* lieu khàc) de chon chi lieu va thùr nghiem xày
dung bàn dó thè loai khàc nhau ve dia ly thuy vàn, TNMTN; bao góm: Phan tich
truc quan, phàn tich toàn hoc - thóng ke, phàn tich he thóng va phàn tich tóng
hgp.
- Phuong phàp khào sàt thuc dia: Dugc sur dung de do ve dia hình, diéu ve
ành, kiém tra va bó sung du* lieu xày dung bàn dò.
- Phuong phàp vièn thàm: de kiém tra, chinh ly va ehình xàc hoà su phàn
bó khOng gian cùa càc dói tugng nuóc.
- Phuong phàp dành già tóng hgp: De eia thè hoà càc quan he va tàc dOng
qua lai cùa càc hgp phàn, yéu tó tu nhien, KT - XH dén TNMTN.
- Phuong phàp so sành: So sành càc bàn dò chuyen de, càc ành mày bay,
ành va tru... co cùng chuyen de nhung khàc thòi gian nhau de phàt hien qui luàt
bién dóng trong khOng gian va theo thòi gian cùa càc hien tugng va qua trình
thuy vàn nhàm de xay dung càc bàn dó dOng lue va du bào bién dOng

TNMTN.

-5

- Phuong phàp dành già tàc dOng mOi truCnig: Dugc su dung de xày dung
càc bàn dó dành già hien trang chà't lugng nuóc, nghien cùai nguyen nhàn gay 0
nhiém mOi truóng nuóc.
Luàn àn dugc xày dung tren co scr thu ihàp, xù ly, phàn tich va tóng hgp
nhiéu nguón thóng tin cùa càc co quan Trung uong va dia phuong khàc nhau.
Dóng thòi tàc già luàn àn dà tién hành nhiéu chuyén khào sàt thire dia à càc vùng
lanh thó nghien cùru de kiém tra, thu thàp bÓ sung da lieu, sÓ lieu phiic vu càc
muc lieu nghien cùru cùa luàn àn.
7. Nhumg luàn diém bào ve:
- LTng dung phuong phàp luàn bàn dó nghien cuu TNMTN tren quan diém
he thóng à Viet Nam là co hieu qua cao. Luàn àn dà dua ra nguyen tàc va phucyng
phàp xày dung bàn dó TNMTN theo muc dich su dung va theo lành thó.
- Luàn àn dà de ra huóng hoàn thien càc phuong phàp va thù phàp làp mO
hình bàn dò nghien cùru TNMTN; Dà de xuà't dugc qui trình xày dung càc tap
bàn dó nghien cùru TNMTN ò 3 kièu vùng dia ly thuy vàn cùa Viet Nam:
+

Vùng nùi (Luu vue suoi Nam La - Ibi xà Son La)

+

Vùng dóng bang (Lành thÓ Ha Noi)

+

Vùng cùa sOng - ven bién (Lành thó Hai Phòng)

8. Nhumg dóng góp mói cùa luan àn:
- Luàn àn dà làm sàng lo nhCing dac diém co bàn cùa càc he phuong phàp
mO hình hoà trong linh vue thuy vàn. NhOng vàh de ly luàn ve DKTN va TNTN
co khà nàng ung dung trong nghien cuu TNMTN ò càc vùng lành thó khàc nhau
cùa Viet Nam .
- Luàn àn dà hoàn thien mot buóe co so phuong phàp luan ve nguyen tàc
va he phuong phàp xày dung càc thè loai bàn dò thuy vàn nói chung va bàn dò


6-

TNMTN nói rieng tren quan diém he thóng theo muc dich su dimg va (beo lành

thó.
- Luàn àn dà tóng ke't nhung kinh nghiem thuc té dà c6 va de ra huóng
hoàn thièn càc phuong phàp va thù phàp làp mO hình bàn dò trong nghien cuu
TNMTN. Luan àn dà rut ra hai phuong phàp chù ye'u: Phàn tich va long hgp, tue
là bàn dó dugc thành làp bang con duòng phàn tich tùng khia canh, tinh eha't, càc
phàn càu thành cùa dói tugng hoae hien tugng nghien cuu va he thóng bàn dò
dugc xày dung tren co só nghien ciru dói tugng va hien tugng trong sir thóng
nha'l cùa nò, trong mói quan he hChi co gi&a càc phàn cà'u thành.
- Luàn àn dà xàc dinh dugc phuong phàp phàn ành mói quan he va tàc
dOng qua lai giù*a càc dac trung rieng biet cùa càc nguón nuóc vói càc hgp phàn
khàc nhau cùa mOi truóng tu nhien va xà boi thOng qua càc tàp bàn dò TNMTN
ò càc lành thó dac trung cùa Viet Nam (vùng nùi, dòng bang, cura sOng ven bién).
Tàc già de ra hai huóng eó khà nàng hoàn thien:
+ Nàng cao mùc dO lien ke't nhung tri thùrc phan tich trong làp mO hình bàn
dó phùrc hgp nhàm làng khói lugng thOng tin chuyen ngành thuy vàn.
+ Tren co so càc nguyen tàc phàn vùng lành thó eó khà nàng hoàn thien boi
3 bien phàp:

•

Phàt hien yéu tó chù dao

•

Phàn tich ke't hgp càc da'u hieu

•

Thóng ke dòng thòi, dòng bO mOt tàp hgp càc da'u hieu, hien tugng
va càc quan he cùa chung.

Nh&ng két qua thù nghiem va àp dung thuc té buóe dàu theo nhung
nguyen tàc va phuong phàp neu tren trong luan àn dà cho phép phàn tich dugc su
khàc nhau chù yéu ve diéu kien dja ly thuy vàn, TNMTN cùa càc lành thó khàc
nhau. Càc bàn dó TNMTN dà phàn ành truc quan, sinh dòng hien trang va bàn
cha't bién dOng càc nguón nuóc cà ve lugng va chat. Vah dó này dac biòt co y


7-

"òhài bién dOng càc nguón nuóc cà ve lugng va chà't. Va'n de này dac biet co y
nghla khoa hoc va thuc tién trong viec cung cà'p thOng tin nhanh chóng, truc
quan cho nghien cùru qui hoach khai thàc, su dung va bào ve càc nguón nuóc
theo lành thó.
Xày dung bàn dò TNMTN dà mò ra mOt buóe phàt trién tà't yéu nhàm dàp
ùmg càc nhu càu thuc tién xày dung va phàt trién san xua't theo lành Ihó ve IhOng
tin dành già, du bào.
9. Bo cuc cùa luàn àn:

Luàn àn góm 139 trang dành mày, 7 so dò , 4 bang biéu va 104 lai lieu
tham khào cùa càc tàc già trong va ngoài nuóc. Ngoài phàn mò dàu, két luàn nói
dung cùa luàn àn dugc trình bay trong 4 chuong sau:
Chucmg I:

Tóng quan càc phuong phàp nghien cùru tài nguyen va mOi
truóng nuóc

Chucmg II:

Nguyèn tàc va phuong phàp xày dung bàn dò tài nguyen va mOi
truóng nuóc.

Chuang III:

Phàn loai va xày dung bàn dò tài nguyen va mOi truóng nuóc theo
miie dich su dung.

Chucmg IV: Xày dung tàp bàn dó lai nguyen va mòi iruòng nuóc ò càc
lành thó khàc nhau cùa Viet Nam.
Luàn

àn dugc

hoàn thành

duói su huóng

dàn

khoa

hoc

cùa

PGS.TS. Nguyén Vàn Cu - Phó vien truóng Vien Dia ly - kiem giàm dò'e Phàn
vien Tài nguyen nuóc va MOi truóng va PTS. NgO Ngoe Càt - Phó giàm dóc Phàn
vien TNN va MT.
Trong qua trình thuc hien luàn àn tàc già dà nhàn dugc sir dòng vien, cÓ
vfi va giùp dò cùa càc dòng nghiep trong va ngoài co quan. Nhàn dip này tàc già
xin chan thành càm on Khoa Dia ly va Phòng Dào tao sau dai hoc cùa Tru("yng


Dai hoc Khoa hoc Tu nhien, Ban lanh dao va toàn thè càn bO Vien Dia ly, Trung
tàm KHTN & CNQG, càc BO va càc Ban, Ngành dia phuong trong vùng nghien
cùru dà tao diéu kien ihuàn Igi de cho làe già hoàn thành luàn àn.
Tàc già cung xin chàn Ihành càm on càc Nhà khoa hoc dà dóng góp nhiéu
y kién bó ich giùp cho tàc già bó sung va hoàn chinh luàn àn.


Chutfng I:
TONG QUAN CÀC PHUONG PHÀP NGHIEN C Q u
TÀI NGUYÈN VA MÒI TRUÓNG NUÓC
1,1. Khài ni#m ve tal nguyén thién nhién, tal nguyèn nuóc va mói
truóng.
LLl. Khói niem diéu kien tu nhien, tài nguyén thién nhién, mói truóng va
phàt trién ben vùng,
Viec dói sành càc linh chà't cùa mOi truóng thien nhien va càc hgp phàn
cùa nò vói càc nhu càu khàc nhau cùa dòi song va boat dOng xà hOi là bàn chà't

chù yéu cùa dành già diéu kien Itr nhien (DKTN). Càc ye'u tó tu nhien cùa dòi
song xà boi ( dugc hièu là càc DKTN vói nghla rOng) dugc chia thành hai nhóm
chù yéu: Càc yéu tó tham già truc lie'p trong san xuà't vài chà't va san xuàt phi vài
chà't dugc goi là tài nguyen thien nhien (TNTN) va tàt cà càc yéu tó con lai
thuóng ùmg vói DKTN [10, 16, 17, 27, 76, 77 ]. Su khàc biet này quy dinh su
khàc nhau cùa càc huóng liem càn dành già ehùng.
Thuat ngu "TNTN" ve thuc chà't phàn ành khài niem khOng phài là tu
nhien hoc ma là kinh té, no nàm ngang bang vói khài niem " Tài nguyen lao
dOng". "vàt chà't", "vón dàu tu" [79, 86 ]. Rieng dành già TNTN (bao hàm cà
DKTN khai thàc ehùng) bao giò cung mang y nghla kinh té va là nhiOm vu rieng,
trong dó dành già DKTN co khia canh thành phàn.
DKTN cf nhan thùrc hep hon cùa thuàt ngiJ này - day là "Cic vài thè va lue
tu nhien, ma ò giai doan phàt trién nhà't dinh cùa sue san xuà't de tòn lai cho dòi
song va boat dOng cùa xà hOi loài nguòi, nhung khOng tham già truc tiép trong
boat dOng san xuà't vài chà't va phi vàt chà't cùa con nguòi [65, 68, 86, 88, 95,
104]. Co thè xép vào loai này tà't cà càc bop phdn cùa mOi Iruòng tir nhien va
nhiéu linh chà't cùa ehùng nhu: Cà'u truc dia chà't, thành phàn va càc linh chà't cùa
da't dà, dia hình., khì bau, càc dac trung khàc nhau cùa nuóc, lóp phù thó nhuong
va quàn thè hun co. TrOn day dà de càp dén mOt só tinh quy uóc ve càc khài


-10niem DKTN va TNTN. Tinh quy uóc này biéu lo cà trong dành già DKTN, khi
chù y dèh càc ye'u tó cùa mOi truóng thien nhien, ve hình thùrc dugc coi là tài
nguyen, nhung trong nhung truóng hgp eia thè dugc xem xét là diéu kien trong
dành già TNTN... Tinh cha't hai màt cùa TNTN dà dugc nghien cùru va phàn lich
khà rò trong càc cOng trình cùa A.A.Minxo [68].
Moi truóng, theo dinh nghla cùa nhiéu làe già, là tóng càc diéu kien ben
ngoài eó ành buomg dén su phàt trién bay tòn lai cùa mOt sinh vài bay mOl cOng
dòng. Trong dó thùy quyè'n là mOl bO phàn quan trong cùa mOi Iruòng.
Phàt trién ben vung là phàt trién dàp ung càc nhu càu hien lai ma khOng

làm Ihuong lón de'n khà nàng cùa nhung thè he tuong lai, dàp ùmg càc nhu càu
cùa ho. Khài niem này vùa dung bòa dugc hai cuc dói làp nhau là mOi truóng va
phàt trién; vùa là mOl càch tie'p càn bay giùp la xem xét càc va'n de tài nguyen,
mOi truóng, kinh te'va chinh tri xà boi dang thàeh thùrc ehùng la vào cuòi the' ky
này.
Tur góc do làp mO hình bàn dó cho thà'y bàn chat cùa càc khài niem "MOi
truóng bao quanh", "Tài nguyen" chi là càc mal khàc nhau cùa cùng mOt hien
tugng nghien cùru duy nhà't là thien nhien cùa hành tinh ehùng ta. MOi IrucVng
song, DKTN, TNTN... dugc phàn biet vói nhau khOng phài bòi thành phàn tu
nhien cùa càc ye'u ló, ma bòi dac diém cùa càc quan he cùa ehùng vói con nguòi
va boat dOng cùa nò. Nhu vày, mOl só ye'u ló cùa tu nhien (khoàng san, rirng...)
dói vói con nguòi ( san xuàì, xa hOi) là tài nguyen. Nhung yéu tó khàc chi là diéu
kien tu nhien (Ibi du, dia hình bé mal trai dà't); Con loai ye'u to' thùr ba (da phàn)
vùa là tài nguyen, vùa là DKTN tuy thuOe vào nhung nhu càu cu thè.
Nhu vày, eó thè ggi TNTN là nhang nguón vài chà't va nàng lugng,
nhung linh chà't va quan he cùa càc hình thùrc tòn tai cùa chung, ma a trình dO
phàt irièn hien lai (hoae du bào) càc lue lucmg san xuà't, ehùng dugc su dung
hoàc CÓ thè sur dung nhàm thoà man nhung nhu càu cùa xà bòi [16].


11
Dành già DKTN co thè dinh nghla là su phàn loai càc tinh chat chung cùa
mOi Iruòng tu nhien (MTTN) hoae cùa càc hgp phàn va càc ye'u tó cùa no theo
mùc do phùrc tap de khai thàc hoàc su dung lành thó nào dó, cho viec xàc dinh
phuong huóng boat dOng cùa con nguòi tren lành thó này. Càc ye'u ló co bàn cùa
quan he dành già là: 1- Dói lugng dành già 2- "Chù thè" cùa nò, tir vi tri cùa nò
tiéh hành dành già 3- Càc lieu chuàn dành già, dugc xàc dinh bòi muc dich cùa
nò [5, 57, 64, 65, 74, 77, 94, 103].
Néu nhu càc dói lugng dành già DKTN.- Càc phuc hgp tu nhien, càc hgp
phàn cùa ehùng hoàc càc linh chà't cùa càc hgp phàn - dói vói mòi kbu vue là

xàc dinh, thi càc "chù thè" dành già là da dang. Tinh da dang này dugc xày dung
khOng chi bòi tinh da dang cùa càc phuong huóng boat dOng kinh té va càc boat
dOng khàc cùa con nguòi tren lành thó, ma con bòi khà nàng cu thè hoà cùa
ehùng.
Xày dung bàn dò dành già DKTN va TNTN là làp mO hình khOng gian
truc quan càc nguón vài cha't va nàng lugng cùa tir nhien ve mài già tri cùa ehùng
dò'i vói tùng miic dich su diing. Nhu vày, trong só càc bàn dò tài nguyOn co thè
tàch ra nhóm bàn dó, ma mòi bàn dò trong dó phàn ành nhung dac trung dinh
linh va dinh lugng cùa càc dói tugng tir nhien, nàm trong nhung quan he nhà't
dinh (+,0,-) dói vói miic dich dành già. Khàc vói càc thè loai bàn dò chuyen de
khàc là ò cho càc bàn dò dành già càn phài bao hàm khài niem mùc do ihuàn Igi
hoàc khOng thuàn Igi cùa "khàeh thè", ve mùc dò eó Igi va sir càn thiét cùa
"khàeh thè" dói vói chù thè. Vi vày, sur xuà't hien y nghla dành già trong mO hình
bàn dò chi eó thè eó dugc khi ma trong dó tìm thà'y su phàn ành ye'u ló quan he
giaa "khàeh thè" nghien cùru vói "chù thè" va nha't thiét phài co nhung dac diém
bién dói khOng gian cùa càc quan he này.
7.7.2. Phàn loai tài nguyén thién nhién.
Do TNTN là mot tàp hgp rOng lón, thành phàn cùa TNTN rà't phong phù
va da dang cho nen khi nghien cùru xày dung bàn dó TNTN dòi bòi ])hài tién


-12hành phàn loai ehùng. Viec phàn loai TNTN xuàl phàt tu lieu chuàn khàc nhau
do dó co nhiéu càch phàn loai TNTN khàc nhau phuc vii cho tùng muc dich
nghien cùru cu thè. Nhìn chung tal cà càc càch phàn loai TNTN eó thè chia làm 2
nhóm chinh: nhóm phàn loai theo lieu chuàn tu nhien va nhóm phàn loai theo
tieu chuài kinh té (So dò 1.1).
a) Phàn loai theo tiéu chuSn tu nhién
Trong nhóm phàn loai theo lieu chuàn tu nhien cùa TNTN bao góm mot
só càch phàn loai ma dac trung là: phàn loai theo dàu hieu tu nhien cùa TNTN va
phàn loai theo da'u hieu sinh thài cùa TNTN.

Phàn loai theo dàu hieu tu nhien cùa TNTN dua tren quan diém xem xét
TNTN là nhOng vài thè tu nhien, là nbijng thành phàn cùa vò dia ly trai dà't, do
vày ve mal tir nhien mòi loai TNTN eó nhijng dac diém, tinh chat dac trung
rieng. Dua vào nhung dac diém, tinh chà't dó, TNTN eó thè dugc phàn chia càc
dang nhu: tài nguyen khoàng san, tài nguyen dà't, tài nguyen nuóc, tài nguyen khi
bau, lai nguyen rirng, lai nguyen bién, tài nguyen sinh vài v.v... Càch phàn loai
theo dàu hieu tir nhien nhàm de phàn bièt càc dang va càc loai TNTN theo càc
dac tinh co ly, hoà... cùa ehùng, tu dó xàc dinh già tri sur dting cùa tùng loai tài
nguyen va càc bien phàp ky thuàt khai thàc sur dung chung. Nhìn chung he Ihóng
phàn loai TNTN này chi biéu thi dugc mal vàt chat trong dac tinh 2 mal cùa
TNTN ma khòng chi ra dugc vi tri cùa càc nhóm tài nguyen Irong qua trình tài
san xuàt xà hOi. Do vày, nò Ihuòng dugc sur dung trong càc tài lieu chung va tài
lieu chuyen mOn chù il dugc su diing trong càc tài lieu kinh té.
Phàn loai theo dà'u hieu sinh thài dua theo dàc linh can kiet cùa TNTN
trong qua trình khai thàc su dung. Trong thien nhien eó nhung loai tài nguyOn bi
mài di trong qua trình khai thàc va su dung nhu: lai nguyOn khoàng san, lai
nguyen rùng, lai nguyen nuóc cho cOng, nOng nghiep va sinh boat v.v... nhung
co nhùng loai lai nguyen khOng bi mà't di nhu: tài nguyOn dàt, nàng lugng gió,
nàng lugng thuy Irièu... Theo quan diém phàn loai này ibi tà't cà TNTN co thè


TNsù
dyng
tong
hgp
-n n> e
(/>r 0 a
-p' :> zy JZ
^—"O
o

o - j U) O n
u *(D Ti :> '«CD
.+7^
• * —

}—

-t

G

<>
•§

-rM

G
ji:

+—»

(^03

W)
O

r: vC^
>^
a

G c3


bJì

G

•^
'C^
•i-H

cd-

• • — •

O
bJD

n
a
(Z)

^

^o
-o

5
jn

'rt

^0

ex >
hn

n
'O
jz:

<—'

<])•

n:

1—1

oo

'O


-14chia làm hai nhóm chinh là: nhóm tài nguyen bi can kiet va nhóm tài nguyen
khòng bi can kiet trong qua trình su dung. Trong nhóm thù nhà't lai dugc chia ra
thành: tài nguyen duoe phuc bòi va tài nguyen khOng duoe phuc bòi.
He thóng phàn loai tài nguyen theo dàu hieu sinh thài dugc su dung khà
rOng rài trong càc tài lieu lien quan dèh nhung vàn de bào ve tài nguyOn va mOi

truóng.
b) Phàn loai theo tiéu chu^n kinh té.
Trong nhóm phàn loai theo lieu chuàn kinh te' cùa TNTN dac Irung là
phàn loai theo dà'u hieu su dung va phàn loai theo tinh chà't sur diing TNTN.
+ Phàn loai theo dà'u hieu su dung TNTN xuà't phàt tu muc dich kinh té
cùa càc ngành san xuà't vài chà't va phi vai cbà'l trong he thóng tài san xuà't xà boi.
Theo quan diém phàn loai này, tà't cà TNTN eó thè xe'p vào hai nhóm chinh:
• Tài nguyén phuc vu cho càc ngành san xuàt vàt chat:
COng nghiep, nOng nghiep, làm nghiep, thuy san ...
• Tài nguyén phuc vu cho khu vue san xuàt phi vàt chat:
Cho lieu dùng Irirc tie'p, cho lieu dùng gian tiép
+ Phàn loai theo tinh chat su dung TNTN dira vào nhung mói quan he vói
nhau cùa càc dang su diing TNTN. Theo quan diém này Ibi TNTN eó thè gòm 2
nhóm chinh là:
• Nhóm tài nguyén su dung mot muc dich:
Phàn lón bao gòm nhirng loai tài nguyen khoàng san ma hien nay chù yéu
ehi su dung duói dang khai thàc de che bién. Ngoài ra con co mOt sÓ loai tài
nguyen khàc nhu tài nguyen nàng lugng, tài nguyOn sinh vài bién...


-15• Nhóm tài nguyén su dung nhiéu muc dich:
Bao gòm phàn lón nhung lai nguyen tren mal dà't nhu: tài nguyen dà't, tài
nguyen nuóc, tài nguyen sinh vài... eó thè ^ dung vào nhiéu muc dich khàc nhau
phii ihuOe vào yeu càu khà nàng kinh té - ky thuàt cùa xa bòi. Trong nhóm tài
nguyen sur dung nhiéu muc dich lai dugc chia ra tài nguyen sur dung long hgp va
lai nguyen sur dung "lira chgn".
Phàn loai lai nguyen theo linh chà't su dung cho ehùng ta Ihà'y: dói vói
mot só tài nguyen cu thè, viec khai thàc va su dung phài dugc dành già, tinh toàn
ky sao cho dem lai hieu qua kinh té cao nhà't ve nhiéu màt cho nén kinh té quóc
dàn nói chung, dòng thòi bào dàm dugc nhung yeu càu cùa vàh de bào ve thien

nhien, bào ve mOi truóng va tinh càn bang sinh thài.
Ngoài 2 he thóng phàn loai tren, dua tren co so két hgp nhung nhóm
chinh ve tu nhien va kinh tè cùa TNTN, A.A Minxo dà dua ra quan diém phàn
loai lai nguyen phói hgp trình bay duói dang biéu [68]. Tren càc cOt va càc bang
Ong dua ra nhùng nhóm tu nbièn va kinh té cùa TNTN {Sa dó 1.2). S\s phàn loai
tài nguyen này eó uu diém lón là eó chi ra phàn lón càc loai tài nguyen chi ibuOc
ve mot nhóm tu nhien nhUng lai roi vào mOl nhóm kinh té khàc nhau. Co nghTa
là cùng mot loai tài nguyen nhung co khà nàng su dung nhiéu mal, chi mOt só il
loai tài nguyen do nhùng nguyen nhan ky thuàt, ma thuóng là do càc nguyen
nhàn kinh té nen ehi eó mOl mtjc dich su dung.
Xuà't phàt lù linh da dang va phùc tap cùa TNTN nen moi càch phàn loai
tài nguyen déu co linh tuong dói, chù yéu de nhàn Ihùc va dinh huóng su dung.
Dói vói mòi loai tài nguyOn càn eó càch phàn loai phù hgp de lù dó co thè xàc
dinh vai trò cùa ehùng trong vàn de nghien cùru.
Nhìn chung TNTN là vàn de rà't phùc tap va da dang cho nOn tren thuc té
khòng CÓ mot mOn khoa hoc bay mOt he thóng phàn loai nào hien nay co thè
nghien cùru chung mot càch day dù. Viec nghien cùru mOt càch toàn dien TNTN


3

e
'5i

X

=3

G*^f=^

:a

o

e .

O g

5

.- XJ
OC
G
O JoG izi
u

C!
C
^§

o
«a- —

e:

Q

>
J5

G sCX

U

U

o

ra

p

hi

o

&0vÌ5

g-:S
z ^

00
CJ

OH

O'

^ 2

•c3 ' ^

ra •c3

Z

<
<
o

C

oe
Z

2

00
G

00
G
'O

4-.

o
Q

00

u

00
G
O

'5 a
^>.
G

K
co

z

"^

o
o
G

o
ti

o-

voi

JI!

U

u

•rH

o
-G

>
al

u

ex

G
-w-K

É2

u

- J=l

o -2 •&
,-ì -ta G G
r^ 00^ -^

o

G

^

D
CN

3

i;ì.'S)
G oJH

o

*—'

"O
00
00

ti

Pi

.5^

Z

JG

ai-

e ti

E 00

5

00

2:

CU

- -H

x:
Cu

z

EX

00

tJ
G

^1

tJ

ex

c>0

o

•o
00
00

i5 '"J

6 G

e

00
G
00
G
o

c3GJ

00

•o
oo
oo

00

G

il

>^^>^

S ^ ^ ""^

u

e ^

>^ w
G GJ)

?P
G
G vcd
•G

;=f

O

É2S

e

II
[2

e

G

G ^00 ^«^
e -a

G ;g
00 ' ^

e2

e

G

G
00

>

e g.

G
>
00 00
e
e

• S -G

(2••:••"-'.

.:»'!l..-,

G


-17dé su dimg tói uu ehùng là nhiem vu cùa nhiéu^gành khoa hoc khàc nhau ma
chù yéu là: càc khoa hoc ve trai dàt, càc mOn khoa hoc ky thuàt thuc hành lien
quan dén càc ngành su dung TNTN va khoa hoc kinh te'. Cà 3 llnh vue khoa hoc
dó phài dugc phói hgp chat che vói nhau theo mOt chu trình va nhùng nguyen tàc
thóng nha't. Kinh nghiem ò nhiéu nuóc cho thà'y khOng thè giài quyét nhùng
nhiem vu ly luàn cùng nhu thuc tién lien quan dén llnh vue su dung TNTN bang
viec nghien cùru khai thàc tu nhien don thuàn bay nghien cùru kinh té mOt càch
rieng biet. Càc de àn kinh lève khai thàc va su dung TNTN de ra ma khOng eó su
phàn tich càc ye'u tó tu nhien là hoàn toàn khOng eó y nghla Ihire tién [59,64, 73,
85,91].
1J3, Tài nguyén nu&c va mói tru&ng nude:
Nghien cùu TNMTN lù làu dà Irò thành huóng nghien cùru khoa hoc quan
trong cùa nhiéu ngành khoa hoc nha't là khoa hoc Dia ly. Trong nghien cùu làp
ké hoach va qui hoach phàt trién kinh té theo lanh thó va ló ehùc lanh thó dành
già TNMTN là nhiem vu he't sue quan trong {Sa dò 1.3). Bòi le trong pham vi

cùa mòi lành thó cii thè thi nguón nuóc tu nhien khOng phài là vO tàn va nhiéu
khi khòng co dù khà nàng dàp ùmg nhùng nhu càu phàt trién kinh té cùa vùng [5,
6, 9, 28]. De eó co so khoa hoc xày dung ké hoach phàt trién kinh té - xà bòi (KT
- XH) cùa mòi vùng tiép theo viec kiém ke, dành già lai toàn bO co so vài chà't va
tiém nàng kinh léky thuàt cùa vùng, nhàl thiét phài dành già TNN, xàc dinh khà
nàng khai thàc tói da tùng nguón nuóc cu thè trong vùng dó. Dành già TNN, theo
4 Ha Vàn Khói (1991) [20] càn dugc tién hành trong sir phàn tich càc tàc dòng qua
lai giùa càc phàn tur càu thành he thóng nguón nuóc (so dò 1.3).
Dành già TNMTN dugc biéu là viec xàc dinh só lugng, cha't lugng, già
tri, khà nàng su dung va mùc do ành huòng cùa ehùng dói vói sir phàt trién KT XH, cung nhu ành huòng cùa càc boat dOng KT - XH dói vói càc nguòn nuóc.
Ve mal phuong phàp luàn, dành già TNN dugc nhan thuc là sir so sành
càc tinh chat va c|ae^ìnlt:litnhien vò'nvgéi ^^ùa ehùng vói càc nhu càu này sinh

.4 m


«0

E

o
•§

0

2:

Z'
•"D

0

0
'O

z

>

0
0

—^

t

=)
'<<
0

-o
i3

D

O)
^

0

e ^.

0

0 12

3

0

>
0

o
2L

^;i
-o
9
JZ

(D

•z.
o

X
hX

JZ

z
a:

U)

i0


2:


X
h
X

Tièu ha
Phòng
truóng
Càcye
1

1

U)

cr

1

0
1

o-

—

a
a
'O
bO
C
bO
C

1 0
1 '*
'D e

> 0
U> D)

<

'O .-j

j i -•

[ w
Se U

0 O)

*-•

n:

Xùly
Phòn'
1

>

t

co

1

" '
Dgc trung
Lucng
Chdi" lupng
Dóng thói

->-

nguyèn

UYÉN

e

IVI 9N;

:3

2

E IH

0
D
^

z

•0

0

0

X

-f-<

e

k^
e

0

>o

o

""^

'O

t^

->

ctl-

_L_

lÈTH

0
0

1

con

'<0

1

c
x:
o

CAN

>
D

1

uóc, CÓ
mòi

§

G
'O

molti

o

e

't lugn
chó'n

X

n>

cdp nuoc

È THÓ

2

Su dgn< nuò

0

0

1

1

1

• w

'2

-^

O) h e y
^ 0
D- 0
Q :3
2
1

0 "O
'O —
D D
2: 0
1

1

J7

'O

5


-19trong khai thàc va sur dung ehùng. Vice dành già càc loai TNN thuóng bat dàu tu
xàc dinh Ini lugng dén khai thàc va su dung ehùng vào càc muc liòu kinh té khàc
nhau sao cho co hieu qua kinh té cao. Su khàc nhau ve lành thó trong càc dàc
tinh, tinh chà't va su két hgp hihi co cùa TNN eó ành huòng lón va da dang dén

phàt trién KT - XH. Nhung ành huòng này biéu hien duói nhiéu hình thuc khàc
nhau, nhung chù yéu là hai hình ihurc: só lugng va chà't lugng.
Ành huòng cbà'l lugng biéu hien ò chò tuong ung vói ttmg loai tài nguyCn
ò tùng khu vue cu thè va mOl trình do phàt trién san xuà't nha't dinh chi eó mOt
hoàc mot só bien phàtky thuàt su dung nhà't dinh.
Ành huòng só lugng thuóng xuà't hien trong khuOn khó chat lugng cùa
càc phuong àn khai thàc va su dung. Vi du, ò càc vùng lành thó khàc nhau, do
khói lugng cùa càc nguòn nuóc khàc nhau, nen quy mO khai thàc va su dung
cung khàc nhau, tuy thuOe vào nhu càu va bien phàp khai thàc.
Ò trình do ky thuàt nhà't dinh va DKTN, KT - XH nhà't dinh eó nhutig
phuong phàp ky thuàt tuong ung va hieu qua nhà't dinh trong tùng trucmg hcrp
khai thàc, su dung TNN. San xuà't càng phàt Irién Ibi trình do khai thàc su dung
TNN càng làng va eó hieu qua hon. Cùng vói tién bO cùa khoa hoc va ky thuàt
nhiéu nguón nuóc mói dugc phàt hien Ihem. Do dó viec khai thàc TNN cung
dugc mò róng khOng ngùmg cà ve lugng va chat. Dành già TNN phài gàn vói
trình do ky thuàt va nhu càu boat dOng KT - XH trong tùng giai doan nhà't dinh.
Chinh vi thè dành già TNN là pham Irù mang linh lich su tuong dói.
Dành già TNMTN là vàn de rOng lón, nò bao gòm hai nOi dung chinh là:
Dành già theo yéu ló (dành già tùng nguòn nuóc rieng biet) va dành già TNN
theo lành thÓ nghien cùu ). Day là hai nOi dung cùa mOl vàn de eó lien quan chat
che vói nhau. Giài quyét mOt càch khoa hoc càc nOi dung dó eó y nghla quan
trong dói vói luan chung khai thàc va su dung hgp ly càc nguón nuóc vói hieu
qua KT - XH cao. Song de giài quye'l và'n de này càn phài eó phuong phàp dành
già phù hgp. CÓ thè neu ra nhung nOi dung phuong phàp dành già TNN:


-20• Phuomg phàp dành gió TNN theo yéu to':
Dành già theo yéu tó là nOi dung bàn dò khOng thè Ihie'u dugc trong qua
trình thành làp bàn dò TNN. Dó là nghien curu nhung ành huòng khàc nhau theo
lành thó ve càc dàc tinh va tinh chat tir nhien cùa tùng nguón nuóc dói vói nàng

suàt lao dOng xà boi trong qua trình khai thàc su diing.
Theo quan diém kinh té chinh tri ibi nguòn góc già tri cùa TNN là chi phi
lao dOng xà boi cho khai thàc, san xuà't va làm giàu tài nguyòn. Do chi phi này
lón nèn TNN eó nbOng già tri nhà't dinh. Viec xàc dinh già tri thuc cùa TNN rat
phùc tap, nò phu IbuOc vào càc muc dich sur dung khàc nhau cùa tùng nguòn
nuóc cu thè. Vi du, cùng mOt nguòn nuóc néu sur dung de san xuà't nOng nghiep
Ibi co mot già tri khàc, nhung néu su dung cho cOng nghiep, xày dung co bàn nò
lai mang già tri khàc...
Co so dành già TNN là mói quan he tuong hò cùa sir thóng nhà't tu nhien
- xà boi. Do dó TNN càn dùgc dành già ve tu nhien, ky thuàt va kinh té. Noi
dung phuong phàp dành già thuóng tién hành theo ba giai doan sau:
Ciai doan I: Dành già TNN ve mal tu nhien.
Giai doan dành già ve màt tu nhien nhàm xàc dinh mùc do tin eày cùa
nhi5ng biéu bie't chung ve TNN trong càc vùng lành thó. Noi dung dành già trong
giai doan này truóc hét là viec kiém ke toàn bO càc loai va càc nguòn nuóc cùa
lành thó mOl càch eó he thóng theo nhóm càc ehi lieu tu nhien cùa tài nguyen
thien nhien, bao gòm: trù lugng, chat lugng, dac diém phàn bó, mùc dO tàp trung,
str biéh dOng theo khOng gian va thói gian v.v... cùa tùng nguòn nuóc co trong
vùng. Tuy nhien dói vói mÒi nguòn nuóc cu thè lai eó nhung ehi lieu dàc trung
rieng. Phàn tich càc DKTN mOi truóng co ành huòng tói viec Ihàm dò va khai
thàc su dung tài nguyen trong vùng nhu: diéu kien khi tmmg thuy vàn, dia chat,
dia mao... Tu dó xàc dinh tiém nàng chung va khà nàng thuc té eó thè khai thàc

'


-21 dugc cùa càc nguón nuóc trong tùng giai doan cu thè nhàm dàp ung nhu càu phàt
trién KT - XH cùa vùng nghien cùu.
Do nhung nói dung dành già nhu tren cho nen giai doan dành già TNN ve
mal tu nbièn thuóng là nhiem vu cùa càc chuyen ngành lien quan vói viec khai

thàc su dung tùng nguón nuóc cu tlfé. Càc tài lieu phiie vu cho giai doan dành già
này chù yéu là nhùng két qua DTCB ve DKTN va TNN cùa vùng. Tuy nhien vi
TNN co su bién dOng lón theo khOng gian, nen de dành già, dòi bòi phài eó
nhùng só lieu diéu tra lien tue nhiéu nàm va nhàl là só lieu cùa càc dgt diéu ira
nghien cùu lÓng hgp cùa vùng lành thó mói eó thè rùt ra nhùng nhàn dinh chung
ve dac linh tu nhien va tài nguyen cùa vùng mOl càch tuong dói chinh xàc [2, 3,
4, 8, 12, 27].
Giai doan U: Dành già TNN ve màt ky thuàt
Giai doan dành già ve mal ky thuàt khai tbùc su dung TNN nhàm xàc
dinh xem vói trình dO khoa hoc ky thuàt hien nay (va trong tuong lai 10 - 15 nàm
lói) ehùng la eó khà nàng khai thàc su dung càc nguòn nuóc dà biét bay kbOng?
Nói dung chù yéu cùa giai doan này là dành già hien trang khai thàc cung nhu
trinh do ky thuàt va cOng nghe khai thàc su diing dói vói tùng loai TNN trong
vùng nghien cùu.
Truóc he't là phàn tich dành già hien trang khai thàc sur dung TNN cùa
vùng trong thói gian qua theo càc chi tieu: nàng suàt, san lugng khai thàc, trang
bi ky thuàt, tinh trang cOng nghe, quy mO va co cà'u khai thàc lùng khu vue...
Xàc dinh nhu càu cùa nén kinh té quóc dàn ve tùng loai nuóc va khà nàng dàp
ùng nhu càu dò trong lùng giai doan phàt trién. Dành già khà nàng ky thuàt va
còng nghe khai thàc. Tu dó dua ra càc phuong àn ve mal ky thuàt khai thàc su
dung dói vói tùng nguón nuóc trong vùng.