Phân tích báo cáo tài chính tại công ty CP VCCORP

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI

ĐẶNG THỊ PHƢỢNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
KẾ TOÁN

TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VCCORP

ĐẶNG THỊ PHƢỢNG

2017 - 2019
HÀ NỘI - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VCCORP
ĐẶNG THỊ PHƢỢNG

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
MÃ SỐ: 8.34.03.01

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN XUÂN THÀNH

HÀ NỘI - 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2019

Học viên cao học

Đặng Thị Phƣợng

i


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Xuân Thành đã tận tình hƣớng
dẫn, tận tình giúp đỡ để tác giả có thể hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học cùng tất cả
các giảng viên của Trƣờng Đại học Mở đã tham gia giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều
kiện cho tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu vừa qua.
Tác giả cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty CP VCCORP đã tận tình
giúp đỡ tác giả trong quá trình thu thập tài liệu và thực hiện đề tài nghiên cứu.

Học viên cao học

Đặng Thị Phƣợng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... vii
LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..............................................................1
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................2
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu.........................................................................................3
6. Kết cấu luận văn ......................................................................................................4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
DOANH NGHIỆP .......................................................................................................5
1.1. Khái niệm và

ngh a phân tích áo cáo tài chính oanh nghiệp ........................5

1.1.1. Khái niệm ..........................................................................................................5
1.1.2. Ý ngh a của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp.....................................8
1.1.3. Quan hệ giữa báo cáo tài chình và tình hình tài chính doanh nghiệp .............10
1.2. Nguồn dữ liệu dùng cho phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp ..................10

1.3. Phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp ....................................12
1.3.1. Phƣơng pháp so sánh.......................................................................................12
1.3.2. Phƣơng pháp loại trừ .......................................................................................13
1.3.3. Phƣơng pháp Dupont ......................................................................................13
1.3.4. Phƣơng pháp đồ thị .........................................................................................14
1.3.5. Các phƣơng pháp khác ....................................................................................15
1.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính .................................................................15
1.4.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính ............................................................15
iii


1.4.2. Phân tích cấu trúc tài chính .............................................................................18
1.4.3. Phân tích tình hình thanh toán .........................................................................22
1.4.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp ...........................................27
1.4.5. Phân tích tình hình lƣu chuyển tiền tệ .............................................................31
1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng tới phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp .....32
1.5.1. Các nhân tố chủ quan ......................................................................................32
1.5.2. Các nhân tố khách quan ..................................................................................34
Kết luận chƣơng 1 .....................................................................................................35
CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
VCCORP ...................................................................................................................36
2.1. Tổng quan về Công ty Cổ phần VCCORP ........................................................36
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ......................................................................36
2.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh ...............................37
2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán của Công ty ..............................................39
2.1.4. Đặc điểm tổ chức hệ thống kế toán của Công ty ............................................40
2.2. Nguồn dữ liệu dùng cho phân tích báo cáo tài chính Công ty CP VCCORP ....40
2.3. Nội dung phân tích báo cáo tài chính tại Công ty CP VCCORP .......................41
2.3.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính ............................................................41
2.3.2. Phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp ......................................................44

2.3.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán ......................................56
2.3.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh của Công ty ....................................................65
2.3.5. Phân tích báo cáo lƣu chuyển tiền tệ ...............................................................72
2.4. Đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần VCCORP
...................................................................................................................................76
2.4.1. Những thành tựu đạt đƣợc...............................................................................76
2.4.2. Những tồn tại, hạn chế ....................................................................................77
2.3.3. Nguyên nhân ...................................................................................................78
Kết luận Chƣơng 2 ....................................................................................................78

iv


CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH VÀ KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VCCORP ...........................................79
3.1. Mục tiêu và định hƣớng nâng cao năng lực tài chính của Công ty Cổ phần
VCCORP ...................................................................................................................79
3.1.1. Định hƣớng......................................................................................................79
3.1.2. Mục tiêu ..........................................................................................................80
3.2. Giải pháp cải thiện tình hình tài chính và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ
phần VCCORP ..........................................................................................................80
3.2.1. Về cơ cấu tài chính ..........................................................................................80
3.2.2. Nâng cao tính thanh khoản của tài sản ............................................................82
3.2.3. Cải thiện khả năng thanh toán .........................................................................83
3.2.4. Nâng cao khả năng sinh lời .............................................................................83
3.2.5. Về công tác quản l .........................................................................................86
3.2.6. Quản lý chặt chẽ dòng tiền ..............................................................................86
3.2.7. Làm tốt công tác dự báo tài chính ...................................................................87
3.2.8. Hoàn thiện công tác phân tích tài chính ..........................................................87
3.2.9. Nâng cao năng lực đội ngũ cán ộ làm công tác tài chính kế toán trong Công

ty ................................................................................................................................88
3.3. Kiến nghị ............................................................................................................89
3.3.1. Đối với Nhà nƣớc ............................................................................................89
3.3.2. Đối với Công ty ...............................................................................................89
Kết luận chƣơng 3 .....................................................................................................91
KẾT LUẬN ...............................................................................................................92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................94
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 95

v


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BCTC

Báo cáo tài chính

CP

Cổ phần

CPBH

Chi phí bán hàng

CPQLDN

Chi phí quản lý doanh nghiệp

DN

Doanh nghiệp

DT

Doanh thu

KD

Kinh doanh

HĐKD

Hoạt động kinh doanh

TB

Trung bình

TS

Tài sản

TSCĐ

Tài sản cố định

TSDH

Tài sản dài hạn

TSNH

Tài sản ngắn hạn

VCSH

Vốn chủ sở hữu

vi


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Biểu đồ 2.1: Biến động tài sản dài hạn năm 2016-2018 ...........................................48
Biểu đồ 2.2: Biểu đồ biểu diễn mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn năm 20162018 ...........................................................................................................................51
Biểu đồ 2.3: Kết quả kinh doanh của Công ty giai đoạn năm 2016-2018 ................55
Bảng 2.1: Sự biến động tài sản của Công ty CP VCCORP năm trong năm 20162018 ...........................................................................................................................45
Bảng 2.2: Sự biến động nguồn vốn của Công ty CP VCCORP năm 2016-2018 .....49
Bảng 2.3: Hệ số biểu diễn mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn thời kỳ năm 20162018 ...........................................................................................................................51
Bảng 2.4: Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp giai
đoạn năm 2016-2018 .................................................................................................54
Bảng 2.5: Phân tích các khoản phải thu của Công ty CP VCCORP .........................57
Bảng 2.6 Phân tích tình hình các khoản phải trả của Công ty CP VCCORP ...........60
Bảng 2.7: Phân tích tình hình phải thu khách hàng, phải trả ngƣời bán ...................62
Bảng 2.8: Phân tích khả năng thanh toán của doanh nghiệp ....................................63
Bảng 2.9: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng tài sản ..................................................66
Bảng 2.10: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu ..................................68
Bảng 2.11: Tóm tắt các luồng tiền lƣu chuyển tiền tệ của Công ty CP VCCORP ...74

vii


LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Bất kỳ một doanh nghiệp nào khi bỏ vốn vào kinh oanh đều mong muốn đạt
đƣợc lợi nhuận. Tuy nhiên, để đứng vững trên thị trƣờng không phải là một vấn đề
đơn giản. Nhiều doanh nghiệp phải trả giá quá đắt về vấn đề non kém trong công
việc kinh doanh của mình. Sự phá sản và thành lập doanh nghiệp diễn ra hàng giờ
trên thế giới. Giữa các tổ chức kinh tế lớn trên toàn cầu thì sự cạnh tranh diễn ra ngày
càng gay gắt và luôn là vấn đề muôn thủa. Trong điều kiện kinh oanh theo cơ chế
thị trƣờng có sự điều tiết v mô của nhà nƣớc, các doanh nghiệp đều ình đẳng trƣớc
pháp luật trong kinh doanh. Mỗi doanh nghiệp đều có rất nhiều đối tƣợng quan tâm
đến tình hình tài chính của mình nhƣ các nhà đầu tƣ, nhà cho vay, nhà cung
cấp…Mỗi đối tƣợng này quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên
những gốc độ khác nhau. Song nhìn chung, họ đều quan tâm đến khả năng tạo ra
dòng tiền mặt, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, và mức độ lợi nhuận tối đa.
Nhƣ chúng ta đã iết mọi hoạt động kinh tế của doanh nghiệp đều nằm trong thể tác
động liên hoàn với nhau. Bởi vậy, chỉ có thể phân tích báo cáo tài chính của doanh
nghiệp mới đánh giá đầy đủ và sâu sắc mọi hoạt động kinh tế trong trạng thái thực
của chúng. Trên cơ sở đó, nêu lên một cách tổng hợp về trình độ hoàn thành các mục
tiêu, biểu hiện bằng hệ thống chi tiêu kinh tế kỹ thuật tài chính của doanh nghiệp.
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của các vấn đề trên cùng với quá trình tìm
hiểu thực tế tình hình kinh doanh tại Công ty cổ phần VCCORP, tôi đã chọn đề tài:
“Phân tích áo cáo tài chính tại Công ty cổ phần VCCORP” là đề tài nghiên
cứu của mình. Đề tài nghiên cứu sẽ góp phần mô tả bức tranh tài chính của Công
ty, thông qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính và kết
quả kinh doanh của Công ty cổ phần VCCORP.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, bài viết, đề tài về nội dung này. Các

công trình nghiên cứu về phân tích áo cáo tài chính nhƣ:
1


Luận văn thạc s :“Phân tích tình hình tài chính Công Ty Cổ Phần Thực
Phẩm Đức Việt” của Đào Thị Bằng. Bằng các phƣơng pháp phân tích truyền thống
so sánh, tỷ lệ và mô hình phân tích Dupont, tác giả đã đánh giá đúng thực trạng tài
chính của Công Ty Cổ Phần Thực Phẩm Đức Việt. Từ đó đề xuất các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả tài chính của Công ty.
Luận án tiến s : “Hoàn thiện phân tích tình hình tài chính của các công ty
chứng khoán Việt Nam” của Nguyễn Thị Cẩm Thúy. Trong luận án này, tác giả kết
hợp phƣơng pháp định tính và phƣơng pháp định lƣợng để đánh giá về tình hình tài
chính của các công ty chứng khoán, từ đó tìm ra giải pháp phù hợp đề hoàn thiện tổ
chức, nội ung và phƣơng pháp phân tích tình hình tài chính tại các công ty chứng
khoán nhằm nâng cao chất lƣợng thông tin tài chính công bố công khai trên thị
trƣờng của các công ty chứng khoán ở Việt Nam.
Đặc điểm chung của các công trình khoa học trên là đều đề cập đến việc
phân tích, so sánh các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính, và các nghiên cứu hầu hết
giới hạn phạm vi năm trƣớc so năm nay, chƣa có nghiên cứu nào phân tích báo cáo
tài chính cho một giai đoạn ài, và đề cập đến loại bỏ sự ảnh hƣởng của lạm phát.
Vì vậy luận văn này sẽ làm rõ thực trạng tài chính của một doanh nghiệp qua phân
tích báo tài chính cho một giai đoạn dài, một xu hƣớng và loại bỏ đi yếu tố lạm
phát. Để từ đó thấy rõ đƣợc tiềm lực tài chính thực sự cho một doanh nghiệp và
đƣa ra các giải pháp hữu hiệu khắc phục những hạn chế mà doanh nghiệp đó vƣớng
phải.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu: Đề xuất các giải pháp nhằm giúp Công ty hoàn
thiện phân tích tài chính, để kết quả phân tích tài chính phản ánh đúng, cung cấp
thông tin chính xác trong quá trình điều hành và hoạt động tại Hoàn thiện phân tích
báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần VCCORP, và mục đích lớn nhất là nâng cao

năng lực tài chính của Công ty trong thời gian tới.
* Câu hỏi nghiên cứu

2


Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu đề ra luận văn tập trung giải đáp các câu
hỏi sau:
- Hệ thống hoá về các vấn đề lý luận về phân tích báo cáo tài chính ?
- Phân tích thực trạng tình hình tài chính của Công ty Cổ phần VCCORP giai
đoạn 2016-2018. Đánh giá tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần VCCORP đạt
đƣợc kết quả gì? Còn tồn tại gì? Và nêu nguyên nhân của những hạn chế?
- Đề xuất những giải pháp và kiến nghị khả thi để cải thiện tình hình tài chính
và hiệu quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần VCCORP thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Báo cáo tài chính của của Công ty Cổ phần
VCCORP.
- Phạm vi nghiên cứu :
+ Về không gian nghiên cứu: Công ty Cổ phần VCCORP.
+ Về thời gian nghiên cứu: tác giả nghiên cứu thực trạng hoạt động phân tích
báo cáo tài chính từ năm 2016 đến 2018.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp thu thập số liệu: Đề tài đƣợc tác giả tiến hành thu thập và sử
dụng nguồn dữ liệu thứ cấp bao gồm:
+ Các giáo trình, bài giảng, ài áo để tìm hiểu các vấn đề cơ ản về phân tích
áo cáo tài chính nhƣ: khái niệm, mục tiêu,

ngh a tổ chức, công cụ và kỹ thuật

phân tích, nội dung phân tích tài chính.

+ Các số liệu để phục vụ công tác hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính của
Công ty đƣợc tác giả thu thập qua hệ thống áo cáo tài chính đã đƣợc kiểm toán, hệ
thống áo cáo thƣờng niên, hệ thống báo cáo tổng kết năm, hệ thống báo cáo phân
tích của Công ty đƣợc đăng trên các We site của công ty và các website uy tín về
tài chính nhƣ
Phƣơng pháp xử lý số liệu: Sau khi đã thu thập đƣợc dữ liệu tác giả tiến hành

3


tổng hợp dữ liệu sử dụng các công cụ phân tích (so sánh, dupont...) các công cụ tin
học văn phòng nhƣ Excel để tính toán xem xét áo cáo phân tích đối chiếu so sánh
báo cáo phân tích.
6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Mục lục, Danh mục các công trình nghiên
cứu, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung của luận văn đƣợc chia
thành 3 Chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phân tích báo cáo tài chính tại các doanh nghiệp.
Chƣơng 2: Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần VCCORP.
Chƣơng 3: Giải pháp cải thiện tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của Công
ty Cổ phần VCCORP.

4


CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO
CÁO TÀI CHÍNH TẠI DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm và ý nghĩa ph n tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm
Báo cáo tài chính là những áo cáo tổng hợp nhất về tình hình tài sản, vốn

chủ sở hữu và công nợ cũng nhƣ tình hình tài chính, kết quả kinh oanh trong kỳ
của oanh nghiệp. Nói cách khác, áo cáo tài chính là phƣơng tiện trình ày khả
năng sinh lời và thực trạng tài chính của oanh nghiệp cho những ngƣời quan tâm.
Thông qua áo cáo tài chính, những ngƣời sử ụng thông tin có thể đánh giá, phân
tích và chuẩn đoán đƣợc thực trạng và an ninh tài chính, nắm ắt đƣợc kết quả và
hiệu quả hoạt động kinh oanh, ự áo nhu cầu tài chính trong tƣơng lai của oanh
nghiệp. Do đó, cơ sở ữ liệu sử ụng trong phân tích áo cáo tài chính oanh
nghiệp là hệ thống áo cáo tài chính oanh nghiệp.
“ Báo cáo tài chính là hệ thống báo cáo được lập theo chuẩn mực và chế độ
kế toán hiện hành ( hoặc được chấp nhận) phản ánh các thông tin kinh tế tài chính
chủ yếu của đơn vị.” [VSA 2004]
“ Báo cáo tài chính phản ánh theo một cấu trúc chặt chẽ tình hình tài chính,
kết quả kinh doanh của một doanh nghiệp. Mục đích của báo cáo tài chính là cung
cấp các thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của
một doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu hữu ích cho số đông những người sử dụng
trong việc đưa ra các quyết định kinh tế. Để đạt mục đích này báo cáo tài chính
phải cung cấp những thông tin của một doanh nghiệp về:
-

Tài sản

-

Nợ phải trả

-

Vốn chủ sở hữu

-

Doanh thu, thu nhập khác, chi phí, lãi và lỗ

-

Các luồng tiền” [VAS21,5]
5


Hệ thống báo cáo tài chính gồm: bảng cân đối kế toán,báo cáo kết quả hoạt
động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính.
 Bảng c n đối kế toán
Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính chủ yếu phản ánh tổng quát
tình hình tài sản của doanh nghiệp theo giá trị ghi sổ của tài sản và nguồn hình
thành tài sản tại một thời điểm cuối năm.
Bảng cân đối kế toán cung cấp những thông tin nhƣ tình hình iến động về
quy mô và cơ cấu tài sản, nguồn hình thành tài sản, tình hình thanh toán và khả
năng thanh toán, tình hình phân phối lợi nhuận.
 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một báo cáo tài chính phản ánh
tóm lƣợc các tài khoản doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp
cho một năm kế toán nhất định, bao gồm kết quả hoạt động kinh doanh (hoạt động
bán hàng và cung cấp dịch vụ, hoạt động tài chính) và các hoạt động khác.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cung cấp những thông tin về kết quả
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ, thông tin về tình hình thực hiện
ngh a vụ đối với ngân sách Nhà nƣớc của doanh nghiệp. Từ sự phân tích các số liệu
trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, giúp nhà quản trị doanh nghiệp và các
đối tƣợng sử dụng thông tin đánh giá đƣợc các thay đổi tiềm tàng về nguồn lực
kinh tế mà doanh nghiệp có thể kiểm soát trong tƣơng lai, đánh giá khả năng sinh
lời của doanh nghiệp, hoặc đánh giá tính hiệu quả của các nguồn lực bổ sung mà

doanh nghiệp có thể sử dụng.
 Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ
Lƣu chuyển tiền tệ là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh việc hình thành
và sử dụng lƣợng tiền phát sinh trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp. Thông tin về
lƣu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp cung cấp cho ngƣời sử dụng thông tin có cơ sở
để đánh giá khả năng tạo ra các khoản tiền và việc doanh nghiệp sử dụng những

6


khoản tiền đã tạo ra đó trong hoạt động sản xuất – kinh doanh.
 Thuyết minh báo cáo tài chính
Thuyết minh báo cáo tài chính là báo cáo nhằm thuyết minh và giải trình
bằng lời, bằng số liệu một số chỉ tiêu kinh tế - tài chính chƣa đƣợc thể hiện trên các
báo cáo tài chính ở trên. Bản thuyết minh này cung cấp thông tin bổ sung cần thiết
cho việc đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong năm áo
cáo đƣợc chính xác.
Hiện này có khá nhiều các khái niệm về phân tích áo cáo tài chính đƣợc
đƣa ra:
Theo quan điểm của PGS.TS. Nguyễn Năng Phúc (2013), Phân tích báo cáo
tài chính: "Phân tích BCTC là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu so sánh số liệu
về tài chính trong kỳ hiện tại với các kỳ kinh oanh đã qua. Thông qua việc phân
tích BCTC sẽ cung cấp cho ngƣời sử dụng thông tin có thể đánh giá tiềm năng,
hiệu quả kinh oanh cũng nhƣ những rủi ro về mặt tài chính trong tƣơng lai của
doanh nghiệp."
Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Quang (2011), Phân tích báo cáo tài chính:
"Phân tích báo cáo tài chính thực chất là phân tích các chỉ tiêu tài chính trên hệ
thống báo cáo hoặc các chỉ tiêu tài chính mà nguồn thông tin từ hệ thống báo cáo
nhằm đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, cung cấp thông tin cho mọi
đối tƣợng có nhu cầu theo những mục tiêu khác nhau."

Từ những khái niệm trên ta thấy: Phân tích báo cáo tài chính là quá trình vận
dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích vào các báo cáo tài chính và các tài liệu liên
quan để đƣa ra kết quả. Không chỉ dừng lại là quá trình tính toán các chỉ số, phân
tích báo cáo tài chính còn là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so sánh số
liệu về tài chính trong kỳ hiện tại với các kỳ kinh oanh đã qua nhằm đánh giá
đúng thực trạng tài chính của doanh nghiệp, đánh giá những gì đã làm đƣợc, nắm
vững tiềm năng, ự báo những gì sẽ xảy ra, trên cơ sở đó kiến nghị các biện pháp
để tận dụng triệt để các điểm mạnh, khắc phục các điểm yếu còn tồn tại.
7


1.1.2. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Phân tích báo cáo tài chính là một hệ thống các phƣơng pháp nhằm đánh giá
tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời gian
hoạt động nhất định. Trên cơ sở đó, thông tin có đƣợc từ hoạt động phân tích báo
cáo tài chính giúp các nhà quản trị doanh nghiệp đƣa ra các quyết định kịp thời,
phù hợp trong quá trình kinh doanh.
Trong điều kiện kinh tế thị trƣờng có sự quản l v mô của nhà nƣớc, các
doanh nghiệp thuộc các loại hình kinh tế khác nhau đều ình đẳng trƣớc pháp luật
trong kinh oanh và thƣờng có mối liên hệ với rất nhiều đối tƣợng trong hoạt động
sản xuất kinh oanh. Do đó, có rất nhiều đối tƣợng quan tâm đến tình hình tài chính
của doanh nghiệp nhƣ: Các nhà đầu tƣ, các nhà cho vay, nhà cung cấp, khách hàng.
Mỗi đối tƣợng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp ở các góc độ
khác nhau, nhƣng nói chung đều nhằm có đƣợc thông tin cần thiết cho việc đƣa ra
những quyết định phù hợp với mục tiêu của mình. Các đối tƣợng quan tâm đến
thông tin tài chính của doanh nghiệp có thể đƣợc chia thành 2 nhóm: Nhóm có
quyền lợi trực tiếp và nhóm có quyền lợi gián tiếp.
Nhóm có quyền lợi trực tiếp bao gồm:
 Nhà quản trị doanh nghiệp:
Mục tiêu tiên quyết của các nhà quản trị doanh nghiệp đó là điều hành hoạt

động sản xuất kinh doanh. Những thông tin mà phân tích BCTC cung cấp sẽ giúp
các nhà quản trị trả lời đƣợc các câu hỏi nhƣ: chọn phƣơng án nào sẽ cho hiệu quả
cao nhất? Nên huy động nguồn đầu tƣ nào? Từ đó, các nhà quản trị doanh nghiệp
có thể lập đƣợc kế hoạch cho tƣơng lai, đƣa ra các chiến lƣợc sản phẩm và thị
trƣờng.
 Nhà đầu tư
Phân tích BCTC phải giúp các nhà đầu tƣ trả lời đƣợc câu hỏi: Năng lực của
doanh nghiệp trong điều hành kinh oanh và huy động vốn đầu tƣ nhƣ thế nào?

8


Đồng thời, phân tích áo cáo tài chính giúp các nhà đầu tƣ ự đoán đƣợc về giá trị
đầu tƣ sẽ thu đƣợc trong tƣơng lai và các lợi ích khác.
 Nhà cho vay
Các nhà cho vay sẽ quan tâm đến: Tình hình công nợ, lợi tức thu đƣợc chủ
yếu từ hoạt động nào, tình hình và khả năng tăng trƣởng của doanh nghiệp. Phân
tích BCTC sẽ giúp các nhà cho vay dự đoán đƣợc khả năng trả nợ theo đúng hợp
đồng của doanh nghiệp và khả năng khai thác đƣợc các lợi ích khác đối với nhà cho
vay.
Nhóm có quyền lợi gián tiếp bao gồm:
 Cơ quan nhà nước:
Phân tích BCTC sẽ cho biết hoạt động của doanh nghiệp có thích hợp hay
không. Đồng thời, cung cấp thông tin dự đoán về mức thuế và các mức đóng góp
cho Nhà nƣớc.
 Những người hưởng lương:
Phân tích BCTC giúp những ngƣời lao động của doanh nghiệp có thể đánh
giá xem doanh nghiệp có thể tăng thu nhập cho nhân viên không, từ đó có định
hƣớng việc làm ổn định và yên tâm công tác.
 Các đối thủ cạnh tranh:

Các đối thủ cạnh tranh có thể sử dụng kết quả phân tích BCTC của doanh
nghiệp để đánh giá oanh thu án hàng, khả năng sinh lợi... với mục đích tìm iện
pháp cạnh tranh.
Nhƣ vậy, phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp là một công việc có ý
ngh a rất quan trọng trong việc đánh giá tình hình tài chính và hoạt động sản xuất
kinh doanh của một doanh nghiệp. Nó không chỉ có

ngh a đối với bản thân doanh

nghiệp, mà còn rất cần thiết cho các chủ thể quản lý khác có liên quan.

9


1.1.3. Quan hệ giữa báo cáo tài chình và tình hình tài chính doanh
nghiệp
Báo cáo tài chính là những thông tin kinh tế đƣợc kế toán viên trình bày
ƣới dạng bảng biểu, cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh
doanh và các luồng tiền của doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu cho những ngƣời sử
dụng chúng để đƣa ra các quyết định về kinh tế. Vì thế BCTC là công cụ phản ánh
tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Những thông tin trên BCTC là những căn cứ quan trọng trong việc phân
tích, phát hiện những khả năng tiềm tàng về kinh tế. Trên cơ sở đó, ự đoán tình
hình sản xuất kinh oanh cũng nhƣ xu hƣớng phát triển của doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính cung cấp những thông tin giúp cho việc phân tích tìnhhình
tài sản, tình hình nguồn vốn, tình hình kết quả sản xuất kinh doanh trong một thời
kỳ nhất định.
Các chỉ tiêu, số liệu trên BCTC là những cơ sở quan trọng để tính ra các chỉ
tiêu kinh tế khác, giúp cho việc phân tích hiệu quả sử dụng vốn, hiệu quả quá trình
sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Nhƣ vậy, có thể nói hệ thống BCTC là bức tranh sống động, đầy đủ nhất,
cung cấp toàn bộ những thông tin kế toán hữu ích giúp cho việc phân tích tình trạng
tài chính của doanh nghiệp.
1.2. Nguồn dữ liệu dùng cho ph n tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Để tiến hành phân tích BCTC doanh nghiệp, hệ thống BCTC là cơ sở dữ
liệu cơ ản và quan trọng nhất. Dựa vào các thông tin và mối quan hệ giữa các
thông tin trên BCTC ngƣời sử dụng có đƣợc các thông tin hữu ích từ đó đƣa ra các
quyết định đúng đắn liên quan tới quyết định tài chính của mình cũng nhƣ của
doanh nghiệp.
Hệ thống thông tin trình bày trên BCTC bao gồm bốn nhóm thông tin sau:
- Các thông tin trình bày trên bảng cân đối kế toán:
10


+ Các thông tin phản ánh tình hình TS bao gồm các thông tin về tài sản ngắn
hạn và các thông tin về TSDH. Phân tích tình hình biến động về tài sản cho biết
tình hình tăng giảm về mặt quy mô tài sản và mức độ ảnh hƣởng của từng nhân tố
tới sự biến động này. Ngoài ra việc phân tích các chỉ tiêu về TS còn giúp các đối
tƣợng sử dụng thông tin biết đƣợc sự thay đổi cơ cấu tài sản và mức độ ảnh hƣởng
của nó tới tình hình sản xuất kinh doanh, từ đó khái quát đƣợc thực trạng tài chính
của doanh nghiệp.
+ Các thông tin về nguồn vốn bao gồm thông tin về nợ phải trả và thông tin
về VCSH. Để biết đƣợc khả năng tự chủ, tính độc lập về tài chính của doanh
nghiệp là cao hay thấp việc phân tích tình hình biến động của nguồn vốn, đặc biệt
là cơ cấu nguồn vốn là điều cần thiết.
- Các thông tin trình bày trên báo cáo kết quả kinh doanh gồm thông tin về
doanh thu; thông tin về chi phí và các thông tin về lợi nhuận. Việc phân tích báo
cáo kết quả HĐKD cho iết tình hình tăng giảm quy mô kết quả sản xuất kinh
doanh, kết quả tài chính cuối cùng, cung cấp các thông tin về hiệu quả sản xuất
kinh doanh, từ đó giúp các đối tƣợng sử dụng thông tin có tầm nhìn chiến lƣợc và

đƣa ra các quyết định sát với thực tế của doanh nghiệp.
- Các thông tin trình ày trên áo cáo lƣu chuyển tiền tệ gồm thông tin về
lƣu chuyển tiền tệ từ HĐKD, hoạt động tài chính và hoạt động đầu tƣ. Phân tích
áo cáo lƣu chuyển tiền tệ cung cấp các thông tin về luồng tiền ra và luồng tiền vào
của từng hoạt động trong doanh nghiệp, giúp các đối tƣợng sử dụng thông tin biết
đƣợc thực trạng của luồng tiền đƣợc tạo ra từ các hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp.
- Các thông tin trình bày trên thuyết minh BCTC của doanh nghiệp gồm:
Đặc điểm HĐKD, các chính sách kế toán doanh nghiệp áp dụng, giải thích rõ và
chi tiết về các khoản mục trình bày trong bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả
kinh doanh, áo cáo lƣu chuyển tiền tệ. Phân tích các thông tin trên bản thuyết

11


minh BCTC nhằm làm rõ hơn, chi tiết hơn các thông tin chƣa đƣợc làm rõ trên
BCTC.
1.3. Phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Phƣơng pháp phân tích là cách tiếp cận đối tƣợng phân tích đã đƣợc thể hiện
qua hệ thống chỉ tiêu phân tích, đê iết đƣợc

ngh a và mới quan hệ hữu cơ của

các thông tin từ chỉ tiêu phân tích.
Khi phân tích báo cáo tài chính các nhà phân tích thƣờng sử dụng các
phƣơng pháp sau:
1.3.1. Phương pháp so sánh
Đây là phƣơng pháp đƣợc sử dụng phổ biến trong phân tích, để đánh giá kết
quả, nghiên cứu sự biến động và xác định mức độ biến động của các chỉ tiêu phân
tích. Nội dung so sánh bao gồm:

- So sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch trong kỳ.
- So sánh giữa số thực hiện của kỳ này với kỳ trƣớc.
- So sánh giữa số liệu của doanh nghiệp với số trung bình của ngành, của các
doanh nghiệp khác.
Để đảm bảo các tính chất so sánh đƣợc của chỉ tiêu qua thời gian, các chỉ tiêu
cần đảm bảo thống nhất về nội dung kinh tế, về phƣơng pháp tính toán và về đơn vị
tính của các chỉ tiêu (kể cả hiện vật giá trị và thời gian).
Trong phân tích áo cáo tài chính, phƣơng pháp so sánh thƣờng đƣợc sử dụng
bằng cách so sánh ngang (còn gọi là phân tích ngang) và so sánh dọc (còn gọi là
phân tích dọc). So sánh ngang báo cáo tài chính là việc so sánh, đối chiếu tình hình
biến động về cả số tuyệt đối và số tƣơng đối trên từng chỉ tiêu của từng báo cáo tài
chính. So sánh dọc là việc sử dụng các tỷ lệ, các hệ số thể hiện sự tƣơng quan giữa
các chỉ tiêu trong từng báo cáo tài chính và giữa các báo cáo tài chính.

12


1.3.2. Phương pháp loại trừ
Loại trừ là phƣơng pháp nhằm xác định mức độ ảnh hƣởng lần lƣợt của từng
nhân tố đến chỉ tiêu phân tích và đƣợc thực hiện bằng cách khi xác định sự ảnh
hƣởng của nhân tố này thì phải loại trừ ảnh hƣởng của các nhân tố khác.
Đặc trƣng nổi bật của phƣơng pháp loại trừ là luôn đặt đối tƣợng nghiên cứu
vào các trƣờng hợp giả định khác nhau để xác định ảnh hƣởng của các nhân tố đến
sự biến động của các chỉ tiêu nghiên cứu. Trong thực tế, phƣơng pháp loại trừ đƣợc
thực hiện bằng hai cách là phƣơng pháp thay thế liên hoàn và phƣơng pháp số
chênh lệch.
1.3.3. Phương pháp Dupont
Là phƣơng pháp phân tích dựa trên mối quan hệ tƣơng hỗ giữa các chỉ tiêu
tài chính để biến đổi một chỉ tiêu tổng hợp thành một hàm số của một loạt các biến
số. Chính nhờ sự phân tích mối liên kết giữa các chỉ tiêu mà ngƣời ta có thể phát

hiện ra những nhân tố đã ảnh hƣởng đến chỉ tiêu phân tích theo một trình tự logic.
Nội dung của phƣơng pháp này là tìm cách chia nhỏ một tỷ số tài chính tổng
hợp ra thành các tỷ số tài chính nhỏ hơn. Mỗi tỷ số nhỏ ở ên ƣới đƣợc xem nhƣ
là một nhân tố tác động làm thay đổi tỷ số tổng hợp. Bằng cách này, ngƣời phân
tích có thể tìm hiểu đƣợc đến gốc rễ những nguyên nhân có thể làm thay đổi tỷ số
tổng hợp đầu tiên.
Theo phƣơng pháp này mối quan hệ giữa các nhân tố đƣợc thể hiện nhƣ sau:

13


Tỷ suất sinh lời của vốn CSH
( ROE)

Tỷ suất sinh lời của tài
sản (ROA)

Tổng tài sản BQ/Vốn
CSH BQ

Tỷ suất sinh lời của
doanh thu ( ROS)

Số vòng quay của tài sản

Lợi nhuận sau thuế

Doanh thu thuần
kinh doanh

Doanh thu thuần
kinh doanh

Tổng tài sản bình
quân

1.3.4. Phương pháp đồ thị
Phƣơng pháp đồ thị đƣợc sử dụng để phản ánh trực quan các số liệu phân
tích bằng biểu đồ, đồ thị, qua đó mô tả xu hƣớng, mức độ biến động của chỉ tiêu
nghiên cứu hay thể hiện mối quan hệ kết cấu của các bộ phận trong một tổng thể.
Phƣơng pháp này có ƣu điểm thể hiện rõ ràng, trực quan sự biến động tăng, giảm
hay mối liên hệ giữa các chỉ tiêu. Phƣơng pháp đồ thị ngày nay đã đƣợc vận dụng
khá phổ biến nhằm biểu hiện tính đa ạng và phức tạp của nội dung phân tích.
Phƣơng pháp đồ thị có thể phản ánh ƣới những góc độ sau:
- Biểu thị quy mô (độ lớn) các chỉ tiêu phân tích qua thời gian hoặc có thể
biểu hiện tốc độ tăng trƣởng của chỉ tiêu phân tích qua thời gian.

14


- Biểu hiện mối quan hệ giữa các chỉ tiêu phân tích với các chỉ tiêu nhân tố.
1.3.5. Các phương pháp khác

* Phƣơng pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích
Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng nhằm cụ thể hóa từng bộ phận cấu thành và
quá trình phát triển của đối tƣợng phân tích trong không gian, thời gian khác nhau.
Các chỉ tiêu tài chính thƣờng đƣợc phân tích chi tiết theo yếu tố cấu thành, theo
thời gian và theo địa điểm. Trong phân tích, ngƣời ta thƣờng chi tiết quá trình phát
sinh và kết quả đạt đƣợc của hoạt động tài chính doanh nghiệp thông qua những chỉ
tiêu kinh tế theo những tiêu thức sau:

- Chi tiết theo bộ phận hoặc yếu tố cấu thành của chỉ tiêu nghiên cứu: chia
nhỏ chỉ tiêu nghiên cứu thành các bộ phận cấu thành nên bản thân chỉ tiêu đó.
- Chi tiết theo thời gian phát sinh quá trình và kết quả kinh tế: chia nhỏ quá
trình và kết quả theo trình tự thời gian phát sinh và phát triển.
- Chi tiết theo không gian phát sinh của hiện tƣợng và kết quả kinh tế: chia
nhỏ quá trình và kết quả theo địa điểm phát sinh và phát triển của chỉ tiêu.
* Phƣơng pháp liên hệ c n đối
Phƣơng pháp liên hệ cân đối đƣợc vận dụng để xác định mối quan hệ giữa
các nhân tố ảnh hƣởng tới chỉ tiêu phân tích đƣợc biểu hiện ƣới dạng tổng số hoặc
hiệu số. Trong quá trình phân tích, các nhân tố ảnh hƣởng mang tính chất độc lập
với nhau, cùng tác động tới chỉ tiêu phân tích. Khi xác định sự ảnh hƣởng và mức
độ ảnh hƣởng của từng nhân tố đến chỉ tiêu phân tích chỉ cần xác định mức chênh
lệch của từng nhân tố giữa thời kỳ phân tích và thời kỳ gốc của nhân tố đó. Mỗi sự
biến đổi của từng nhân tố ảnh hƣởng giữa thời kỳ phân tích và thời kỳ gốc sẽ làm
cho chỉ tiêu phân tích thay đổi một lƣợng tƣơng ứng mà không cần đặt nhân tố đó
trong các điều kiện giả định.
1.4. Nội dung ph n tích báo cáo tài chính
1.4.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính
15


Đánh giá khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp cung cấp một cái nhìn
tổng quát nhất về tình hình trong kinh doanh. Điều đó cho phép chủ doanh nghiệp
thấy rõ thực chất của quá trình sản xuất kinh doanh và dự đoán đƣợc khả năng phát
triển hay chiều hƣớng suy thoái của doanh nghiệp, từ đó sẽ có những giải pháp hợp
l để quản lý.
 Ph n tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh
Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn để thấy đƣợc sự biến động qui mô
nguồn vốn; nguyên nhân ảnh hƣởng, xu hƣớng biến động và tính hợp l trong cơ
cấu vốn, chính sách huy động và sử dụng vốn của doanh nghiệp. Các khía cạnh

đƣợc xem xét khi phân tích gồm:
Đánh giá sự biến động về quy mô của vốn (gồm tổng nguồn vốn, VCSH, nợ
phải trả) tăng hay giảm so với kỳ gốc để thấy đƣợc kết quả huy động vốn của
doanh nghiệp trong kỳ phân tích.
Đánh giá cơ cấu vốn (thay đổi về tỷ trọng): Xem xét tỷ trọng từng loại vốn
(VCSH, nợ phải trả) chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng nguồn vốn, biến động
nhƣ thế nào so với kỳ gốc để thấy đƣợc kết quả huy động vốn trong kỳ phân tích.
Đánh giá tốc độ tăng trƣởng vốn tại kỳ phân tích so với kỳ gốc biến động
cao hơn hay thấp hơn, xem xét nguyên nhân ảnh hƣởng tới sự biến động của vốn
giữa kỳ phân tích so với kỳ gốc.
Đánh giá xu hƣớng tăng trƣởng vốn tăng hay giảm theo thời gian cho biết
một phần mức độ phát triển của doanh nghiệp.
Khi đánh giá khái quát tình hình huy động vốn, các nhà phân tích có thể lập
Bảng đánh giá khái quát tình hình huy động vốn.
Để phân tích xu hƣớng tăng trƣởng của vốn, các nhà phân tích sử dụng
phƣơng pháp so sánh ằng số tƣơng đối định gốc tiến hành so sánh tốc độ tăng
trƣởng theo thời gian của tổng số vốn với một kỳ gốc cố định.

16