HOẠI tử CHỎM XƯƠNG đùi , BIẾN DẠNG GỐI, ĐH Y DƯỢC TP HCM

HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG
ĐÙI
COXA VARA – COXA VALGA
BIẾN DẠNG GỐI
NGUYỄN THÀNH NHÂN

Boä moân CTCH ÑHYD
TP. HCM


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Tổng quan:
- Là bệnh hoại tử vô mạch không rõ nguyên nhân xảy ra ở lứa
tuổi thiếu niên
(Idiopathic Juvenile avascular necrosis of the femoral head)
- Tên gọi:
> Legg – Calvé – Perthes disease: LCP
> Perthes diease
> WaldenstrÖm’s diease
> Coxa plana


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Tổng quan:
-

Tỉ lệ: 1/10.000 trẻ em

-

Nam : nữ = 4 : 1

-

Hai chân: 10 – 15%


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Nguyên nhân - Etiology:
-

Chưa được biết rõ

-

Gặp ở trẻ em nhỏ con, chậm trưởng thành  Rối loạn thể chất
toàn thân

-

Do nguyên nhân từ mạch máu nuôi chỏm xương đùi:
+ Thay đổi cấu trúc

-

Bé trai

-

Các yếu tố khác: chấn thương, rối loạn đông máu, nội tiết và
chuyển hóa

-

Do nhiều yếu tố kết hợp

+ Co nhỏ


Hệ thống mạch máu nuôi chỏm xương đùi


Hệ thống mạch máu nuôi chỏm xương đùi


Nguyên nhân gây hoại tử chỏm


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Bệnh lý học - Pathology:
- Quá trình lập đi lập lại:
Thiếu máu nuôi  Gãy xương bệnh lý
- Viêm màng hoạt dịch, tràn dịch khớp
(Synovitis and effusion)
- Phì đại sụn khớp
(Cartilagenous hypertrophy)
- Hoại tử xương
(Bony necrosis)
- Xẹp chỏm
(Collapse)

HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Bệnh lý học - Pathology:
 Widening and flatening of the femoral head


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Bệnh lý học - Pathology:
-

Hầu hết biến dạng xương xảy ra trong giai đoạn “fragmentation
phase”

-

Nếu hoại tử xương kéo dài + vỡ cột ngòai  head collapses, mild
subluxation, bờ ngoài ổ cối ấn lõm lên chỏm

-

Quá trình lành xương đòi hỏi thay thế xương chết (dead bone)
bằng xương mới (living bone)


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Bệnh lý học - Pathology:
-

Quá trình tự điều chỉnh xương xảy ra ở trẻ nhỏ. Ổ cối và chỏm
xương đùi tròn đều trở lại

-

Nếu sụn tiếp hợp ngừng phát triển, hoặc trẻ lớn tuổi thì quá trình
tự điều chỉnh bị giới hạn  Thoái hóa khớp (osteoarthritis) về
sau


HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Diễn tiến – Natural history:
- Tiên lượng: trung bình
- Tiên lượng dựa trên hình dạng hình cầu của chỏm và tuổi của
bệnh nhân
- Tuổi càng nhỏ, tiên lượng càng tốt hơn
- Quá trình tự chỉnh có thể không xảy ra nếu xuất hiện cầu sụn tiếp
hợp (physeal bridge)
- Cầu sụn tiếp hợp thường xuất hiện ở trẻ lớn tuổi hơn
- Đau, hạn chế vận động tái đi tái lại do osteoarthritis  Thay khớp






HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Chẩn đoán – Diagnosis:
-

Tuổi: 2-18 tuổi

-

Bé trai: thường gặp từ 4 – 8 tuổi

-

Cả 2 chân thường sau khởi phát 1 năm

-

Triệu chứng mơ hồ, đau, đi cà nhắc

  vài tháng sau mới phát hiện trên phim


HÌNH ẢNH HỌC


PHÂN LOẠI





HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Chẩn đoán phân biệt – Differential Diagnosis:
-

Nhược giáp (Hypothyroidism)

-

Loạn sản đầu xương (Epiphyseal dysplasia)



HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI
Điều trị – Management:
-

Mục tiêu điều trị là giữ cho chỏm xương đùi có hình cầu

-

Giảm nguy cơ cứng khớp (stiffness)
(degenerative arthritis)

-

Điều trị cả tâm lý – cảm xúc cho trẻ

và thoái hóa khớp