Sáng kiến kinh nghiệmTổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

MỤC LỤC

Nội dung
PHẦN I: LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trang

I.

Lý luận

1

II.

Mục đích nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm

2

III.

Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu

2

IV.

Phương pháp nghiên cứu

3

PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
I.

Cơ sở lý luận

4

II.

Thực trạng của vấn đề

5

1. Thực trạng chung của nhà trường

5

2. Thực trạng của lớp chủ nhiệm

5

Giải quyết vấn đề:

6

1. Tác dụng của trò chơi toán học

6

2. Một số trò chơi toán học lớp 3

7

III.

CHƯƠNG 2
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

GIỚI THIỆU MỘT SỐ TRÒ CHƠI TOÁN HỌC LỚP 3
I.

Trò chơi có nội dung số học và yếu tố đại số:

11

1. Trò chơi: Xếp hàng thứ tự

11

2. Trò chơi: Kết bạn

12

3. Trò chơi: Giành cờ chiến thắng

13

4. Trò chơi: Gieo xúc sắc

14

5. Trò chơi: Phân tích số

15

6. Trò chơi: Giải đáp nhanh

16

7. Trò chơi: Ong đi tìm nhụy

17

8. Trò chơi: Rồng cuốn lên mây

19

9. Trò chơi: Lắp hình

20

10.Trò chơi: Bác mặt nạ thông thái

21

11.Trò chơi:Tìm ngôi sao sáng

22

Trò chơi có nội dung đại lượng và đo đại lượng – yếu tố

II.

III.

IV.

thống kê.

23

1. Trò chơi: Trổ tài mua sắm

23

2. Trò chơi: Tìm đường đi đúng

24

3. Trò chơi: Ai cao ai thấp

25

Trò chơi củng cố nội dung hình học

26

1. Trò chơi: Hái hoa toán học

26

2. Trò chơi: Ai nhanh, ai đúng

29

3. Trò chơi: Nhanh tay, nhanh mắt

29

4. Trò chơi: Nhận diện hình

30

5. Trò chơi: Ghép hình

31

Trò chơi rèn luyện, ứng dụng kỹ năng giải toán

32

1. Trò chơi: Tìm đội vô địch

32

2. Trò chơi: Vượt chướng ngại vật

33

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

CHƯƠNG 3
HƯỚNG DẪN CÁCH LÀM ĐỒ DÙNG
CHO CÁC TRÒ CHƠI
1. Các trò chơi có sử dụng bìa giấy

35

2. Trò chơi lắp hình

35

3. Trò chơi gieo xúc sắc

36

4. Trò chơi bác mặt nạ thông thái

36

KẾT QUẢ THỰC HIỆN

38

PHẦN III: KẾT LUẬN

41

Ý kiến đề xuất

42

Tài liệu tham khảo

43

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

PHẦN I: LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
I. LÝ LUẬN:
Chơi là một hoạt động không thể thiếu được của con người ở mọi lứa tuổi.
Chơi giúp cho trẻ phát triển. Trò chơi học tập có nội dung tri thức gắn với
hoạt động học tập của học sinh và gắn với nội dung bài học, giúp các em khai
thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi và để học.Trò chơi học tập có tác
dụng cả về mặt rèn luyện trí tuệ lẫn thể chất và các phẩm chất đạo đức đáp
ứng được mục tiêu đổi mới phương pháp dạy học là “ Phát huy tính tích cực,
chủ động và sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để các đặc điểm
tâm lý của học sinh tiểu học.” Là phương hướng đổi mới phương pháp dạy và
học môn toán ở bậc tiểu học. Một trong những biện pháp chủ yếu để đạt được
mục đích trên là gây cho học sinh hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui
bằng cách lôi cuốn các em vào những trò chơi toán học hấp dẫn, phù hợp với
trình độ nhận thức, đặc điểm lứa tuổi các em trong giờ học toán, đặc biệt là ở
các lớp đầu cấp.
Sau nhiều năm dạy học tôi có suy nghĩ rằng làm thế nào học sinh của mình
năng động, sáng tạo hơn, tạo được hứng thú trong học tập, giờ học bớt căng
thẳng, bớt áp lực, học sinh được học mà chơi, chơi mà học. Vì vậy tôi đã tìm
tòi các tư liệu liên quan đến trò chơi học tập của môn toán, môn Tiếng Việt,
môn Tự nhiên và Xã hội, và tôi chuyên sâu vào việc thiết kế các trò chơi trong
giờ học toán lớp 3, tôi đã đưa thiết kế này vào các giờ học toán thấy kết quả
học tập của các em tiến bộ hẳn lên. Tôi thấy trò chơi học tập đã làm thay đổi
hình thức hoạt động học tập, tạo ra bầu không khí trong lớp học của tôi trở
nên dễ chịu, thỏa mái hơn, giúp các em rèn luyện, củng cố tiếp thu kiến thức
đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm mà các em đã tích lũy thông qua các
hoạt động chơi. Từ đó rèn luyện kỹ năng kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

1

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

Nhờ sử dụng trò chơi học tập có nội dung toán học lý thú và bổ ích phù hợp
với việc nhận thức của các em, mà quá trình dạy và học trở thành một hoạt
động vui và hấp dẫn hơn. Đối với các em không có phương tiện học tập nào
giúp các em phát triển một cách tự nhiên, có hiệu quả, rèn luyện tính tự chủ
bằng trò chơi học tập. Qua chơi, Các em biết tự kiềm chế , được tham gia học
tập tích cực.
Thông qua trò chơi các em sẽ lĩnh hội những tri thức toán học một cách dễ
dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các em niềm
say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm. Khi giáo viên đưa ra được các
trò chơi toán học một cách thường xuyên, khoa học thì chắc chắn chất lượng
dạy học môn toán sẽ ngày càng nâng cao.
Chính vì những lý do nêu trên nên tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh
nghiệm “ Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học
tập cho học sinh”.

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở tiểu học theo phương
hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, tăng cường
hoạt động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và rèn luyện kỹ
năng vận dụng kiến thức vào thực hiện.
Góp phần gây hứng thú học tập môn toán cho học sinh, một môn học được coi
là khó khăn, hóc búa thì việc đưa ra trò chơi toán học nhằm mục đích, để các em

học mà chơi, chơi mà học. Trò chơi toán học không những chỉ giúp các em lĩnh
hội được tri thức mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu các tri thức đó.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

2

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

III. NHIỆM VỤ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
1. Nhiệm vụ:
- Tìm hiểu về các trò chơi học tập toán 3
- Tìm hiểu về thực trạng tài liệu trò chơi toán học 3
2. Phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng : Học sinh lớp 3 thuộc đơn vị trường các năm học:
Lớp 3H : Thời gian nghiên cứu năm 2008 – 2009 và 2009 – 2010
Lớp 3H : Thời gian nghiên cứu năm 2010 – 2011 và 2011 - 2012
- Tài liệu: sách giáo khoa toán, sách hướng dẫn GV, sách trò chơi toán
học nói chung.

IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng phương pháp sau:
1. Nghiên cứu tài liệu
- Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục…có liên quan đến nội dung đề
tài.
- Đọc sách giáo khoa, sách giáo viên, các loại sách tham khảo: Toán

tuổi thơ, giúp em vui học toán.
2. Nghiên cứu thực tế :
- Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung các trò chơi toán
học
- Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học.
- Học hỏi cách chủ trò ( Học ở giáo viên tổng phụ trách đội, qua các trò
chơi trong sinh hoạt đội,...)

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

3

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

- Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm ( Soạn giáo án đã thông
qua các tiết dạy để kiểm tra tính khả thi của đề tài).

PHẦN II : NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học: Học sinh Tiểu học
luôn luôn hiếu động, ham chơi thích cái mới lạ nhưng lại chóng chán. Đối với
trẻ, trò chơi là một phát hiện mới, kích thích tò mò, muốn tìm hiểu, khám phá.
Do vậy quan điểm “ Thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động
học tập.” là phù hợp với học sinh Tiểu học.

Trò chơi toán học nhằm mục đích là thông qua trò chơi để củng cố kiến
thức của bài học, luyện tập lại kiến thức của bài mới, phát hiện ra kiến thức
mới của bài học. Thông qua trò chơi học sinh nắm được kiến thức của bài học
một cách nhẹ nhàng. Trong quá trình học toán ở Tiểu học, sử dụng trò chơi
toán học có nhiều tác dụng như: Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động
trong giờ học làm cho giờ học bớt căng thẳng, tạo cảm giác thỏa mái, dễ chịu.
Học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, gây hứng thú học tập. Kích thích sự
tìm tòi, tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình.
Thông qua trò chơi, học sinh vận dụng kiến thức năng nổ, hoạt bát, kích
thích trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách
sử lý thông minh trong những tình huống phức tạp tăng cường khả năng vận
dụng trong cuộc sống để dể dàng thích nghi với điều kiện mới của xã hội.
Ngoài ra thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển được
nhiều phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, lòng trung thực, tinh thần
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

4

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

cộng đồng trách nhiệm. Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ học
toán ở tiểu học.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
1. Thực trạng chung của nhà trường:
Qua tìm hiểu một số GV dạy lớp 3, tìm hiểu học sinh, tài liệu tham khảo ở
trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm, tôi nhận thấy: Việc đưa trò chơi toán học

vào dạy toán chưa được thường xuyên, liên tục và đều khắp. Một số GV
không có thời gian do dạy 2 buổi / ngày nên việc nghiên cứu, tìm tòi và thực
hiện trên lớp còn hạn chế. Vì vậy mà giờ học toán còn trầm học sinh còn thụ
động trong học tập, một số học sinh yếu kém còn ngại học toán, đến giờ học
toán các em không hứng thú dẫn đến kết quả học tập không cao. Một số phụ
huynh lo buôn bán, gửi con ở với dì, cậu, ông bà…nên việc quan tâm học tập
của con cái chưa cao, các em chưa tự giác trong học tập.
2. Thực trạng của lớp chủ nhiệm:
Năm nay tôi được phân công dạy lớp 3H. Lớp tôi có 48 học sinh trong đó
có: 21 em nữ, 27 em nam việc giao tiếp của các em chưa mạnh dạn, thiếu tự
tin, tiếp thu bài thụ động. Vì vậy ngay từ đầu năm tôi đã vạch ra kế hoạch
phải làm sao cho lớp mình hoạt động sôi nổi hơn trong giờ học toán. Tôi
thiết kế các trò chơi trong giờ học toán và đưa vào áp dụng trong giờ học thì
không khí học tập khác hẳn, các em học tập tích cực, những em chậm chạp
như em Đạt em Huyền cũng năng động hơn. Những em trầm ít nói cũng hòa
nhập với các bạn hơn, các em tiếp thu bài nhanh hơn, tốt hơn. Tôi thấy rằng
sáng kiến của tôi đưa vào áp dụng không những giúp các em năng động,
sáng tạo mà còn giúp các em biết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, cùng giúp
nhau tiến bộ, các em biết nhường nhịn nhau và ngoan hơn trước rất nhiều. Vì

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

5

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

vậy đưa trò chơi vào giờ học toán ở tiểu học là cần thiết, nhất là trong giờ
học toán của lớp 3.

III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Tác dụng của trò chơi toán học
Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong chính quá
trình hoạt động bản thân trò chơi chứ không nằm ở kết quả chơi.
Trò chơi là loại phổ biến của hoạt động vui chơi là chơi theo luật của trò
chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu của hành
động trò chơi, luật của trò chơi có thể tường minh có thể không.
Trò chơi học tập là trò chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắc gắn với
kiến thức kỹ năng có được trong hoạt động học tập, gần gũi với nội dung bài
học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, thông
qua chơi học sinh được vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào các tình
huống của trò chơi và do đó học sinh được thực hành luyện tập củng cố mở
rộng kiến thức kỹ năng đã học. Như vậy trò chơi học tập các kỹ năng môn
toán được đưa vào trò chơi.
Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh tiểu học, có thể nói nó quan
trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính vì vậy các em luôn
tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi. Được chơi
các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ tình
cảm rất rõ ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại. Vui mừng
khi thấy đồng đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân các em thấy có lỗi khi
không làm tốt được nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà các em khắc phục khó
khăn, phấn đấu hết khả năng để mang lại thắng lợi cho tổ, nhóm trong đó có
mình. Đây chính là đặc tính thi đua rất cao của các trò chơi. Vì vậy khi đã

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

6

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

tham gia trò chơi, học sinh thường vận dụng hết khả năng về sức lực, tập
trung sự chú ý, trí thông minh và sáng tạo của mình.
Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học
sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện
củng cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích lũy qua hoạt
động chơi.
Trò chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ
sử dụng trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui
và hấp hẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục.
2. Một số trò chơi toán học lớp 3
2.1. Tổ chức trò chơi trong môn toán:
Để trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và
thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau:
2.1.1. Nguyên tắc vừa sức, dễ thực hiện:
+ Mỗi trò chơi phải củng cố một nội dung toán học cụ thể trong
chương trình ( có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới,
kiến thức thực hành, luyện tập...)
+ Chương trình toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức: Số học,
yếu tố đại số, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, yếu tố thống kê,
các dạng toán giải.
Các trò chơi được xây dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc của các tiết
học trong 5 mạch kiến thức trên, nhưng có thể mang những cái tên, dễ nhớ

gây hứng thú, góp phần hình thành, củng cố hoặc hệ thống kiến thức.
+ Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện kỹ năng toán học, phát
huy trí tuệ, óc phân tích, tư duy sáng tạo.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

7

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

+ Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian ( thời gian tiến hành từ 57 phút), thích hợp với môi trường học tập.
+ Trò chơi có sức hấp dẫn, thu hút được sự chú ý, tham gia của học
sinh, tạo không khí vui vẻ, thỏa mái.
+ Trò chơi phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học
sinh lớp 3. Tổ chức trò chơi không quá cầu kỳ, phức tạp.
2.1.2. Nguyên tắc khai thác và thực hành:
+ Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản, cũng như đồ
dùng, phương tiện có sẵn của môn học ( ở thư viện, đồ dùng của giáo viên,
Học sinh...)
+ Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần
gũi xung quanh. Sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính giáo
dục, tính thẩm mỹ nhưng ít tốn kém và an toàn.
Từ các nguyên tắc trên, tôi đã căn cứ vào nội dung kiến thức trong sách
giáo khoa, căn cứ vào thời gian, mục tiêu đề ra ở mỗi tiết học cũng như đối
tượng học sinh, môi trường học tập ở đơn vị trường nội thành như trường
Tiểu học Nguyễn Nghiêm nơi tôi đang công tác để tổ chức các trò chơi sử

dụng trong giờ học toán lớp 3.
2.2. Cách tổ chức trò chơi:
2.2.1. Cách tổ chức trò chơi học tập môn toán:
+ Trò chơi học tập thường được tiến hành theo các bước:
- Giới thiệu trò chơi:
Nêu tên trò chơi
Phổ biến luật chơi: Vừa mô tả, vừa thực hành
Phân chia nhóm
- Chơi thử
- Nhấn mạnh luật chơi, nhất là những lỗi thường gặp ở phần chơi thử.
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

8

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

- Chơi thật, xử phạt những người phạm luật chơi.
- Nhận xét kết quả trò chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có
thể nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

9

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm

Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

2.2.2. Người chủ trò:
Người tổ chức trò chơi được gọi là người “chủ trò” hoặc “người đầu
trò”. Những lần chơi đầu giáo viên nên làm chủ trò, khi học sinh đã chơi
quen thì giao cho các em làm chủ trò.
Người tổ chức trò chơi cần:
+ Hăng hái gây hứng thú cho mọi người.
+ Có khả năng lôi kéo và thu hút
+ Kiên nhẫn; nói năng rõ ràng, vui vẻ.
2.2.3. Thưởng - phạt:
Thưởng phạt phải công minh, đúng luật, sao cho người chơi chấp
thuận thoải mái và tự giác, làm cho trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích hứng
thú học tập của học sinh.
+ Thưởng những học sinh tham gia chơi nhiệt tình, đúng luật và
“ thắng” trong cuộc chơi. Hình thức thưởng có thể bằng lời khen ngợi,
khích lệ bằng tràng pháo tay...
+ Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng hình thức đơn giản như chào
các bạn thắng cuộc, kể chuyện vui, hát một bài(câu) hát, múa, nhảy lò cò,...
2.2.4. Những yêu cầu để trò chơi học tập đạt hiệu quả cao:
+ Trò chơi phải có mục đích học tập:
Trò chơi học tập phải nhằm đạt được mục đích học tập gì? Củng cố, bổ
sung kiến thức gì?( Về số, tính toán, giải toán, vẽ, đọc, đếm ứng dụng...)
Rèn luyện những tố chất nào?
+ Trò chơi phải được chuẩn bị tốt
Chuẩn bị tốt có nghĩa là phải nắm vững yêu cầu, mục đích giáo dục của
trò chơi để hướng mọi hoạt động phục vụ cho mục đích yêu cầu ấy. Phải
chuẩn bị tốt các phương tiện ( sân bãi, dụng cụ, vật liệu, mẫu vật đồ chơi)

phục vụ cho trò chơi.
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

10

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

+ Trò chơi phải thu hút được nhiều học sinh tham gia
Học sinh tham gia trò chơi học tập cần:
- Nhiệt tình, tích cực, hào hứng...
- Nghiêm chỉnh chấp hành luật chơi
- Cố gắng vươn lên để “thắng”
- Luôn giữ vững tinh thần đoàn kết, thân ái dù “thắng” hay “thua”
+ Nếu thấy học sinh thờ ơ không tham gia chơi: Cần xem xét lại
cách tổ chức hoặc trò chơi không hấp dẫn.
2.2.5. Những lưu ý khi tổ chức trò chơi học tập môn toán
+ Mỗi trò chơi nói chung thường được gắn với một bài, chương cụ
thể hoặc có những tri thức tổng hợp như giải toán, phối hợp nhiều nội dung
tri thức hình học, số học, phép toán,...
+ Dựa vào hình thức, cách chơi, và luật chơi của trò chơi có thể thay
thế các trò chơi một cách linh hoạt ( Thay số, thay hình, thay sự tương
ứng...) Từ sự thay thế linh hoạt tạo cho giáo viên nhiều cơ hội tổ chức phù
hợp với đối tượng học sinh của mình.
+ Các trò chơi thường được tổ chức theo nhóm ở ngay trong lớp học
với thời gian từ 5 đến 7 phút. Việc chuẩn bị các trò chơi đơn giản, dễ làm, dễ
kiếm (que tính, bìa giấy cũ được dán bồi, mẫu dây thép, sợi dây, bông hoa

giấy...)
+ Giáo viên phải hướng dẫn cụ thể cách chơi rồi sau đó các nhóm tự
đánh giá, giám sát lẫn nhau. Ngoài ra, giáo viên phải có nhận xét, khích lệ,
cũng không nên để thời gian chơi quá dài ảnh hưởng đến giờ học.
+ Căn cứ để thiết kế một trò chơi học tập môn Toán chính là sự kết
hợp giữa các yếu tố cấu thành một trò chơi phổ biến trong sinh hoạt đời
sống của học sinh với nội dung kiến thức học sinh sẽ và đã được học trong
từng bài, từng chương của môn Toán trong chương trình tiểu học.
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

11

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

CHƯƠNG 2
GIỚI THIỆU MỘT SỐ TRÒ CHƠI TOÁN HỌC LỚP 3
I. TRÒ CHƠI CÓ NỘI DUNG SỐ HỌC VÀ YẾU TỐ ĐẠI SỐ.
1. Trò chơi: Xếp hàng thứ tự
1.1. Mục đích: Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số thứ
tự từ bé đến lớn và ngược lại.
1.2. Thời gian chơi: từ 3 đến 5 phút
1.3. Chuẩn bị chị chơi: Giáo viên chuẩn bị hai lá cờ hiệu ( Cờ giấy nhỏ,
hai lá có màu khác nhau).
Học sinh- mỗi đội 5 mảnh bìa ( Có kích thước 10 x 15 cm) trong mỗi
mảnh bìa có ghi các số.
Ví dụ: Tiết 1: Đọc, viết và so sánh các số có 3 chữ số bài tập số 4,5 trang

3 SGK. Khi tổ chức trò chơi giáo viên có thể chuẩn bị nội dung ghi trong
bìa: 537; 162; 537; 621; 126
1.4. Chọn đôi chơi: Mỗi đội 5 em, các em tự đặt tên cho đội mình ( Ví
dụ: tên gọi tương ứng với màu sắc của cờ hiệu như đội Xanh, đội Đỏ )
1.5. Cách chơi: Hai đội trưởng lên nhận bìa của tổ và phát bìa cho mỗi
bạn ở đội mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vừa
nhận trong nhóm với nhau ( trong 1,2 phút )
1.6. Quy ước: Khi cô giáo hô hiệu lệnh và giơ 2 lá cờ trên hai tay về hai
phía ( sang ngang ) yêu cầu các em nghe, giơ biển lên cao và xếp mỗi đội
một hàng ngang, bắt đầu từ cô giáo. Khi cô đưa lá cờ song song về phía
trước các em tập hợp hàng dọc.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

12

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

1.7. Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như: “ Tập hợp theo thứ
tự từ bé đến lớn “; “ Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé” sau hai ba lần thi
thay đổi các biển giữa hai đội rồi tiếp tục chơi.
1.8. Ban thư ký ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng
thứ tự, nhanh, không ồn ào, xô lấn, làm lộn xộn, cho 10 điểm. Xếp chậm,
không thẳng hàng, mất trận tự trừ 2 điểm. Đội nào xếp sai không ghi điểm.
Sau 5 phút kết thúc trò chơi đội nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc.
Trò chơi có thể sử dụng ở các tiết: So sánh các số trong phạm vi 10 000

bài tập số hai trang 101. So sánh các số trong phạm vi 100 000 bài tập số 4
trang 147.
2. Trò chơi: Kết bạn
2.1. Mục đích yêu cầu:
- Rèn luyện, củng cố kĩ năng tính nhẩm nhanh các phép tính cộng,
trừ hoặc nhân, chia (số tròn chục, tròn trăm).
- Luyện tác phong nhanh nhẹn, tinh mắt.
2.2. Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 10 đến 15 tấm bìa hình chữ nhật kích
thước 10 x 15 cm, có dây đeo. Mỗi tấm đều ghi một phép tính hoặc kết quả
tương ứng.
Ví dụ: Tiết cộng trừ các số có 3 chữ số (không nhớ) bài tập số 1 trang 4.
Nội dung ghi trong thẻ như sau:
300 + 400

500 + 40

300

504

700 - 400

700

540

124

100 + 20 + 4

500 + 4

700 – 200 - 20

480

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

13

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

2.3. Thời gian: từ 5 đến 7 phút.
2.4. Cách chơi: Học sinh xung phong lên rút thẻ của mình, sau đó tất cả đội
tập hợp thành vòng tròn, các em đeo thẻ trước ngực, mỗi em tự quan sát số thẻ
của mình đứng trước và sau số thẻ của bạn nào trong nhóm mình. Tự tính nhẩm
kết quả hoặc phép tính tương ứng với kết quả hoặc phép tính ghi trên thẻ của
mình.
2.5. Yêu cầu cả đội cò cò, vừa hát vừa vỗ tay cùng cả lớp: “Lặc cò cò cho
cái giò nó khỏe, đi xen kẽ cho nó khỏe cái giò”. Khi giáo viên hô “Tìm bạn!
tìm bạn!” các em phải nhanh chóng tìm và chạy về với bạn đeo thẻ có kết quả
hoặc phép tính tương ứng với thẻ của mình. Những ai tìm đúng, tìm nhanh
bạn mình nhất thì ghi được 10 điểm. Bạn nào tìm sai phải nhẩm lại để tìm
đúng bạn mình. Sau một lượt giáo viên đổi thẻ lẫn lộn, sau đó cho các em tiếp
tục chơi hoặc nhóm khác chơi.
Trò chơi có thể áp dụng cho tiết luyện tập bài số 2 trang 103 sgk, tiết luyện

tập bài số 3 trang 148 sgk, tiết ôn tập bốn phép tính trong phạm vi 100 000.
3. Trò chơi: Giành cờ chiến thắng
3.1. Mục đích chơi:
- Củng cố khái niệm giảm đi một số lần và gấp lên một số lần.
- Luyện cách xử lý linh hoạt.
3.2. Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị một số phiếu học tập có thể có
nội dung như sau:
- Phiếu 1:
Thêm 20

Giảm 6 lần
Bớt 14

Gấp 9 lần

Gấp 5 lần

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

14

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

- Phiếu 2:
Gấp 4 lần

Giảm 8 lần

Bớt 14

Gấp 7 lần

Thêm 4

- Phiếu 3:

Bớt 27

Gấp 4 lần

Giảm 6 lần
Gấp 3 lần

Giảm 9 lần

3.3. Thời gian: từ 3 đến 5 phút
3.4. Cách chơi: Giáo viên phát cho mỗi bàn một phiếu. Em ngồi đầu dãy
làm phép tính đầu tiên rồi viết kết quả vào hình tròn sau đó chuyển ngay
phiếu cho bạn thứ 2 trong dãy để tính tiếp. Cứ như vậy cho đến học sinh cuối
cùng của dãy.
Nếu nhóm nào về đích trước < làm nhanh và đúng nhất> thì thắng cuộc,
giành được cờ chiến thắng, nhận được phần thưởng bút chì, thước kẻ.
Trong trường hợp các đội làm việc xong một lúc thì đội nào có kết quả
đúng, trật tự khi chơi sẽ thắng cuộc.
< Trò chơi có thể sử dụng trong tiết luyện tập bài số 1 trang 38 SGK, tiết
luyện tập chung bài số 4 trang 77 SGK>

4. Trò chơi: Gieo xúc sắc
4.1. Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững cấu tạo số tự nhiên có 4 chữ số
4.2. Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị 4 con xúc sắc bằng gỗ hình lập
phương trên các mặt có ghi các số trong khoảng từ: 0-9
Học sinh chuẩn bị giấy nháp, bút chì và quan sát sẵn sàng.
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

15

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

4.3. Thời gian: từ 3 đến 5 phút
4.4. Cách chơi: Chơi theo kiểu đồng đội, mỗi đội 4 em <2 đội thi đua>.
Cả lớp quan sát, khuyến khích cổ vũ. Hai đội xếp thành hai hàng, giáo viên
đứng giữa và gieo đồng 4 con xúc sắc. Các em ở 2 đội sẽ bàn nhau phân
công> viết tất cả các số có 4 chữ số đó và góp kết quả lại. Sau 2 phút thì tất cả
dừng bút và nộp kết quả viết cho cô giáo.
Trong một đội nếu quả trùng nhau thì chỉ tính điểm một lần. Giáo viên
kiểm tra kết quả, mỗi kết quả đúng ghi 10 điểm.
(Trò chơi được sử dụng cho tiết các số có 4 chữ số trang 91)
5. Trò chơi: Phân tích số
5.1. Mục đích chơi:
- Giúp học sinh củng cố cách phân tích số có bốn chữ số thành tổng
của các nghìn, trăm, chục, đơn vị và ngược lại.
- Phát triển năng lực phân tích tổng hợp;

- Rèn tác phong nhanh nhẹn.
5.2. Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị 2 bảng phụ hoặc 2 tờ giấy rô ki
có nội dung ghi giống nhau. Một số mảnh giấy ghi kết quả tương ứng.

Ví dụ: Viết số thích hợp vào chỗ chấm.
……… = 1000 + 900 + 50 + 2

7550 = ……. + ……. + …….

……… =9000 + 900 + 90 + 9

7050 = ……. + ……. + …….

…….... = 9000 + 100 + 50 + 2

1095 = ……. + ……. + …….

8001 = 8000 + …….
……… = 7000 + 500

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

8100 = 8000 + ….......
9009 = 9000 + ……..

16

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm

Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

1952
9999

9152
9

7000 + 50
100

7500

7000 + 500 + 50
1000 + 90 + 5

1

- Học sinh chuẩn bị phấn (hoặc bút dạ).
5.3. Thời gian chơi: 3 -5 phút
5.4. Cách chơi: Chơi theo kiểu đồng đội, chia lớp thành 2 nhóm, mỗi
nhóm chọn đội chơi (5 – 10 em), các em còn lại cỗ vũ cho đội mình.
Hai đội xếp thành 2 hàng dọc. Đội trưởng lên nhận và phát cho mỗi bạn
trong đội mình một mảnh giấy ghi kết quả tương ứng với nội dung ghi trên
bảng. Các em đọc, quan sát, so sánh tìm vị trí của mình cần điền (1 – 2 phút).
Khi giáo viên có hiệu lệnh bắt đầu chơi, yêu cầu từng bạn trong đội lên
điền kết quả của mình vào bảng phụ treo trên bảng lớp (phần bài của đội
mình). Bạn thứ nhất điền xong quay xuống nhanh chóng và vỗ vào tay bạn
thứ hai, bạn thứ hai lên điền …. Cứ thế tiếp tục cho đến hết. Học sinh dưới

lớp và giáo viên đánh giá, thống kê điểm. Mỗi kết quả đúng ghi 10 điểm. Đội
nào nhiều điểm sẽ thắng. Trong trường hợp cả 2 đội đều điền đúng kết quả thì
đội nào nhanh hơn, trình bày đẹp hơn sẽ thắng.
(Trò chơi được sử dụng ở tiết các số có bốn chữ số (tiếp theo) bài tập 2
trang 96, vận dụng ở tiết ôn tập các số đến 100000 bài số 3 trang 169 sgk).
6. Trò chơi: Giải đáp nhanh
6.1. Mục đích chơi:
- Luyện kỹ năng tính nhẩm các phép tính cộng, trừ ( tròn chục, tròn
trăm, tròn nghìn), nhân chia trong bảng.
GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

17

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

- Rèn kỹ năng tính toán nhanh.
6.2. Chuẩn bị:
- Chọn 2 đội chơi, mỗi đội tự đặt tên cho mình ( chẳng hạn thỏ Trắng –
thỏ Nâu)
- Cử ban giám khảo, thư ký, các em còn lại cổ vũ cho đội mình.
6.3. Thời gian chơi: 5-7 phút
6.4. Cách chơi: Chơi thi đua giữa hai nhóm. Đại diện hai nhóm oản tù tì
xem bên nào ra đề trước. Nhóm thứ nhất nêu tên một phép nhân, chia đã đọc
hay một phép tính cộng trừ các số tròn chục, tròn trăm. Nhóm thứ hai trả lời
kết quả. Nếu nói sai thì khán giả ( các em ở dưới ) được quyền trả lời.
Sau khi trả lời, nhóm thứ hai nêu nhanh một phép tính khác yêu cầu nhóm

thứ nhất trả lời. Tiến hành tương tự sau khoảng 5 phút thì dừng lại, ban thư kí
tổng hợp xem hai nhóm có bao nhiêu kết quả đúng. Mỗi kết quả đúng ghi 10
điểm. Nhóm nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc.
Trò chơi này được sử dụng ở tiết bảng nhân, bảng chia 6, 7, 8, 9 có bài
tính nhẩm, sử dụng ở tiết luyện tập bài số 2 trang 103 SGK.
7. Trò chơi: Ong đi tìm nhụy
7.1. Mục đích chơi:
- Rèn tính tập thể
- Giúp cho học sinh thuộc các bảng nhân, chia
7.2. chuẩn bị:
- 2 bông 5 cánh, mỗi bông một màu, trên mỗi cánh hoa ghi các số như
sau, mặt sau gắn nam châm.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

18

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

1

10
8

4

7
6

3
2

9

5

- 10 chú Ong trên mình ghi các phép
tính,
mặt sau
có gắn
nam

60 : 6

42 : 6

54 : 6

6:6

12 : 6

48 : 6

36 : 6

30 : 6

18 : 6

24 : 6

châm
- Phấn màu
7.3. Thời gian: từ 3 đến 5 phút
7.4. cách chơi:
- Chọn hai đội, mỗi đội 4 em
- Giáo viên chia bảng làm 2, gắn mỗi bên bản một bông hoa và 5 chú
Ong, ở bên dưới không theo trật tự, đồng thời giới thiệu trò chơi. Cô có 2 bông
hoa trên những cánh hoa là các kết quả của phép tính, còn những chú Ong thì
chở các phép tính đi tìm kết quả của mình. Nhưng các chú Ong không biết phải
tìm như thế nào, các chú muốn nhờ các con giúp, các con có giúp được không?
- 2 đội xếp thành hàng, khi nghe hiệu lệnh” bắt đầu” thì lần lượt từng
bạn lên nối các phép tính với các số thích hợp. Bạn thứ nhất nối xong phép
tính đầu tiên, trao phấn cho bạn thứ 2 lên nối, cứ như vậy cho đến khi nối các
phép tính. Trong vòng 1 phút, đội nào nối đúng và nhanh hơn là đội đó thắng.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

19

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

* Lưu ý: Sau khi học sinh chơi xong, giáo viên chấm và hỏi thêm một số
câu hỏi sau để khắc sâu bài học.
+ Tại sao chú Ong

24: 6

không tìm được đường về nhà ?

+ Phép tính “ 24 : 6 “có kết quả bằng bao nhiêu ?
+ Muốn chú Ong này tìm được về thì phải thay đổi số trên cánh hoa như
thế nào ?
( Trò chơi có thể áp dụng các bảng nhân, chia, cụ thể chi tiết…Bảng chia 6)
8. Trò chơi: Rồng cuốn lên mây
8.1. Mục đích: Kiểm tra kĩ năng tính nhẩm của học sinh.
Ví dụ: củng cố các bảng nhân, chia…
8.2. Chuẩn bị: Một tờ giấy viết sẵn các phép tính nhân, chia trong các
bản nhân chia trong các bản đã học.
8.3. Thời gian: từ 3 đến 5 phút
8.4. Cách chơi: Một em được chủ định làm đầu rồng lên bảng
+ Em cất tiếng hát:
“ Rồng cuốn lên mây
Rồng cuốn lên mây
Ai mà tính giỏi về đây với mình”
+ Sau đó em hỏi:
“ Người tính giỏi có ở nhà hay không ? "
- Một em học sinh trả lời:
“ Có tôi! Có tôi!”
- Em làm đầu rồng ra phép tính đó, ví dụ: “ 42 : 7 bằng bao nhiêu?”
- Em tính giỏi trả lời ( nếu trả lời đúng thì được đi tiếp theo em đầu rồng).

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

20

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

Cứ như thế em làm đầu rồng cứ ra câu hỏi và cuốn đàn lên mây.
- Lưu ý: Ở trò chơi này nên chọn em làm đầu rồng ( là em Trưởng
trò phải nhanh nhẹn, hoạt bát.
9. Trò chơi: Lắp hình
9.1. Mục đích:
- Giúp học sinh rèn luyện kỹ năng nhân nhẩm với số tròn chục, tròn
trăm, nhân số có hai chữ số với số có một chữ số (không nhớ)
- Phát triển năng lực tư duy sáng tạo, giúp các em có tinh thần đoàn
kết.
9.2. Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị một số tấm bìa nhỏ hình như sau:
9.3. Hình vẽ:
400 x 2

82
105

21 x 5

11 x 6

66
34

17 x 2
50 x 1

50
62 x 4

60

248

30 x 2
41 x 2

82
500

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

21

500 x 1

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm


Sáng kiến kinh nghiệm
Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

9.4. Thời gian: từ 3 đến 5 phút
9.5. Cách chơi: Chơi thi đua giữa các nhóm. Chia lớp thành hai nhóm
(mỗi nhóm 6 em). Giáo viên phát cho mỗi nhóm 9 miếng bìa như hình vẽ
trên. Các nhóm thi đua ghép các phép tính với kết quả để tạo thành hình
vuông lớn. Nhóm nào ghép xong trước và đúng sẽ thắng.
( Nếu 2 nhóm ghép xong cùng một lúc thì nhóm nào giữ trật tự trong khi
làm sẽ thắng).
Trò chơi có thể sử dụng ở tiết ôn tập bảng nhân, nhân số có hai chữ số
với số có một chữ số (không nhớ). Tùy trình độ, đối tượng học sinh mà giáo
viên có thể thay đổi nội dung trong tấm bìa.
Trò chơi được sử dụng trong tiết ôn tập bảng nhân bài số 1 trang 9, ôn tập
bảng chia trang 10 SGK.
10. Trò chơi: Bác mặt nạ thông thái
10.1. Mục đích chơi:
- Giúp học sinh củng cố lại thứ tự thực hiện phép tính trong biểu thức.
- Rèn luyện kỹ năng quan sát, khả năng diễn đạt thành thạo, tự tin.
10.2. Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 4 biển hình mặt nạ, một bên có hình
mặt cười một bên có hình mặt mếu, 4 bảng con. Chọn 3 đội chơi, mỗi đội
chơi khoảng 3 em.
Chọn ban thư ký, ban giám khảo, các em còn lại là cổ động viên.
10.3. Thời gian: từ 3 đến 5 phút
10.4. Cách chơi: Chơi thi đua giữa các đội
- Giáo viên lần lượt cho xuất hiện từng bảng con. Trên mỗi bảng con
có ghi cách thực hiện một biểu thức.

GV: Huỳnh Thị Thanh Dung

22

Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm