Phân tích cầu và một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm điện dân dụng tại công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên thị trường Hà Nội đến năm 2020
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (534.79 KB, 63 trang )
TÓM LƯỢC
Nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của
các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh đòi hỏi doanh nghiệp muốn đứng vững trên
thị trường cạnh tranh đầy khốc liệt này thì các sản phẩm của doanh nghiệp phải có sức
cạnh tranh trên thị trường và phải được người tiêu dùng chấp nhận. Bất kỳ một doanh
nghiệp thương mại nào muốn tồn tại và phát triển trên thị trường thì yếu tố về thị
trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp đều được quan tâm và đặt lên hàng đầu.
Doanh nghiệp phải có những chính sách và kế hoạch phù hợp, đúng đắn nhằm đương
đầu với sự cạnh tranh khốc liệt, đồng thời tìm được lợi thế để giành lấy thị phần thích
hợp với khả năng và tầm vóc của mình.
Qua thời gian thực tập tại công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn
xây dựng Đông Anh, tác giả thấy rằng công tác phân tích cầu của công ty còn nhiều
hạn chế. Bên cạnh đó mặt hàng đồ điện dân dụng không phải là mặt hàng mới, thị
trường Hà Nội là thị trường nhiều tiềm năng nên sự cạnh tranh trên thị trường này là
rất gay gắt và quyết liệt. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp cần phải có những chính sách
phân tích cầu và các giải pháp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm một cách hợp lý
để nhằm duy trì và phát triển được hiệu quả của hoạt động tiêu thụ sản phẩm. Vì vậy,
tác giả lựa chọn đề tài “Phân tích cầu và một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ các
sản phẩm điện dân dụng tại công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn
xây dựng Đông Anh trên thị trường Hà Nội đến năm 2020”. Nội dung đề tài tập trung
nghiên cứu giải quyết những vấn đề sau:
Khóa luận đã chỉ ra một số khái niệm cơ bản liên quan đến cầu, phân tích cầu và
tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân dụng. Bằng những phương pháp thu thập dữ liệu,
phương pháp phân tích và xử lý số liệu, khóa luận đã phát hiện ra một số vấn đề cần
giải quyết như: Công tác phân tích cầu còn hạn chế, hoạt động sản xuất kinh doanh của
công ty chưa đạt kết quả cao. Qua nghiên cứu từ năm 2013 – 2016 thì doanh thu của
công ty giảm mạnh và chưa có nhiều đề tài nghiên cứu cầu về sản phẩm đồ điện dân
dụng của công ty.
Dựa trên cơ sở và phân tích, khóa luận đã đề xuất một số giải pháp nhằm thúc
đẩy tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống
điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội và đưa ra một số vấn đề cần
tiếp tục nghiên cứu nằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty.
i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian thực tập tại công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn
xây dựng Đông Anh, với sự giúp đỡ nhiệt tình của ban lãnh đạo và các phòng ban
trong công ty, được tiếp xúc với môi trường kinh doanh thực tế của công ty, nhận được
sự quan tâm của các anh chị trong phòng kinh doanh của công ty, tác giả đã nhận biết
được sự quan trọng của công tác phân tích cầu và nghiên cứu thị trường kinh doanh để có
được kết quả kinh doanh tốt nhất. Để có thể hoàn thành bài khóa luận với đề tài “Phân
tích cầu và một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm điện dân dụng tại công
ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên thị trường Hà
Nội đến năm 2020” tác giả xin được gửi lời chân thành cảm ơn đến:
Đầu tiên, tác giả xin chân thành biết ơn đến sự quan tâm, tận tình dạy dỗ của tất
cả quý thầy cô bộ môn Kinh tế Vi mô cũng như toàn thể các thầy cô khoa Kinh tế - Luật
nói riêng, trường Đại học Thương Mại nói chung. Đồng thời, tác giả xin gửi lời cám ơn
chân thành đến cô giáo – Th.S Ninh Thị Hoàng Lan, giảng viên bộ môn Kinh tế Vi mô đã
nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tác giả hoàn thành đề tài của mình.
Cho phép tác giả gửi lời cám ơn sâu sắc nhất đến cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống
điện và tư vấn xây dựng Đông Anh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tác giả hoàn
thành giai đoạn thực tập và khóa luận tốt nghiệp.
Tuy nhiên, do còn hạn chế về kiến thức và kinh nghiêm nên bài khóa luận không
thể tránh những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cô
để bài khóa luận của tác giả được hoàn thiện hơn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày 25 tháng 04 năm 2017
Sinh viên
ii
MỤC LỤC
TÓM LƯỢC.................................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................ii
MỤC LỤC................................................................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG BIỂU.........................................................................................vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ................................................................................vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................................vii
LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................ix
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.....................................................................ix
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu....................................................................x
3. Xác lập và tuyên bố vấn đề nghiên cứu...............................................................xii
4. Đối tượng, mục tiêu và phạm vi nghiên cứu........................................................xii
5. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................xiii
6. Kết cấu khóa luận..................................................................................................xv
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CẦU, PHÂN TÍCH CẦU VÀ
THÚC ĐẨY TIÊU THỤ SẢN PHẨM CỦA DOANH NGHIỆP...............................1
1.1 Một số khái niệm cơ bản.......................................................................................1
1.1.1 Thị trường............................................................................................................1
1.1.2 Cầu và luật cầu....................................................................................................1
1.1.3 Phân tích cầu.......................................................................................................2
1.1.4 Tiêu thụ sản phẩm...............................................................................................2
1.2 Các yếu tố tác động đến lượng cầu và độ co dãn của cầu...................................2
1.2.1 Các yếu tố tác động đến lượng cầu......................................................................2
1.2.2 Độ dãn của cầu...................................................................................................6
1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp...........8
1.3.1 Yếu tố chủ quan...................................................................................................9
1.3.2 Yếu tố khách quan.............................................................................................10
1.4 Mối quan hệ giữa phân tích cầu và hoạt động tiêu thụ sản phẩm của doanh
nghiệp.......................................................................................................................... 11
1.5 Các phương pháp phân tích cầu và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm của
doanh nghiệp..............................................................................................................12
1.5.1 Các phương pháp phân tích cầu.......................................................................12
1.5.2 Các biện pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm của một doanh nghiệp................14
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CẦU VÀ CÁC GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY TIÊU
THỤ SẢN PHẨM ĐIỆN DÂN DỤNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ XÂY
iii
LẮP HỆ THỐNG ĐIỆN VÀ TƯ VẤN XÂY DỰNG ĐÔNG ANH TRÊN ĐỊA BÀN
HÀ NỘI TỪ NĂM 2013 ĐẾN NĂM 2016................................................................16
2.1 Giới thiệu chung về công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn
xây dựng Đông Anh...................................................................................................16
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển công ty.....................................................16
2.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của công ty................................................................17
2.1.3 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty giai đoạn 2013-2016....................17
2.2 Thực trạng cầu các sản phẩm điện dân dụng của công ty Cổ phần đầu tư xây
lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội từ năm 2013
đến năm 2016.............................................................................................................18
2.2.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu các sản phẩm điện dân dụng của công ty Cổ
phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà
Nội .............................................................................................................................. 18
2.2.2 Thực trạng cầu các sản phẩm điện dân dụng của công ty trên địa bàn Hà Nội
qua số liệu thứ cấp......................................................................................................21
2.2.3 Thực trạng cầu các sản phẩm điện dân dụng trên địa bàn Hà Nội của công ty
qua kết quả điều tra khảo sát......................................................................................24
2.2.4 Ước lượng hàm cầu các sản phẩm điện dân dụng của công ty và phân tích giá
trị độ co dãn của cầu...................................................................................................29
2.3 Các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm điện dân dụng trên thị trường Hà
Nội của công ty đã thực hiện trong giai đoạn 2013-2016........................................32
2.3.1 Chính sách xác định đối tượng khách hàng và thị trường kinh doanh..........32
2.3.2 Các chính sách quảng cáo, giới thiệu sản phẩm đến khách hàng..................32
2.3.4 Chính sách giá cả..............................................................................................32
2.4 Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu.......................................................33
2.4.1 Thành công mà công ty đạt được trong việc mở rộng thị trường các sản phẩm
điện dân dụng trên thị trường Hà Nội giai đoạn 2013-2016.....................................33
2.4.2 Hạn chế còn tồn tại...........................................................................................33
2.4.3 Nguyên nhân của hạn chế................................................................................34
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY TIÊU THỤ SẢN PHẨM
ĐIỆN DÂN DỤNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ XÂY LẮP HỆ THỐNG
ĐIỆN VÀ TƯ VẤN XÂY DỰNG ĐÔNG ANH TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI ĐẾN
NĂM 2020...................................................................................................................36
3.1 Mục tiêu và phương hướng của công ty Cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện
và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020........................36
3.1.1 Mục tiêu phát triển của công ty.........................................................................36
iv
3.1.2 Phương hướng thực hiện mục tiêu...................................................................36
3.2 Một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm điện dân dụng của
công ty đến năm 2020................................................................................................37
3.2.1 Phân tích thông tin thị trường..........................................................................37
3.2.2 Tăng cường công tác phân tích cầu.................................................................38
3.2.3 Xây dựng lại chính sách quảng cáo giới thiệu sản phẩm................................38
3.2.4 Đa dạng hóa sản phẩm chủ lực........................................................................39
3.2.5 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.............................................................39
3.2.5. Nghiên cứu, phân tích tốt hoạt động của đối thủ cạnh tranh......................40
3.3 Kiến nghị với Nhà nước và các cơ quan hữu quan...........................................40
3.4 Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu...................................................41
TÀI LIỆU THAM KHẢO
v
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Kết quả kinh doanh của công ty giai đoạn 2013-2016.................................18
Bảng 2.2: Doanh thu tiêu thụ theo mặt hàng của công ty giai đoạn 2013-2016...........22
Bảng 2.3: Khu vực có khách hàng được phỏng vấn về sản phẩm của công ty.............24
Bảng 2.4: Nghề nghiệp của khách hàng.......................................................................25
Bảng 2.5: Thu nhập của khách hàng............................................................................25
Bảng 2.6: Những địa điểm khách hàng muốn mua sản phẩm đồ điện dân dụng..........26
Bảng 2.7: Các yếu tố tác động đến quyết định mua của khách hàng............................26
Bảng 2.8: Đánh giá sản phẩm đồ điện dân dụng..........................................................27
Biểu đồ 2.1: Đánh giá về lý do khách hàng tiếp tục mua sản phẩm của công ty..........28
Biểu đồ 2.2: Đánh giá về lý do không tiếp tục mua sản phẩm của công ty..................28
Bảng 2.9: Kết quả ước lượng hàm cầu.........................................................................30
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Hình 1.1: Đồ thị đường cầu...........................................................................................3
vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
TỪ VẾT TẮT
DIỄN GIẢI
1
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
2
NQ-CP
Nghị quyết – Chính phủ
3
NĐ-CP
Nghị định – Chính phủ
4
DN
Doanh nghiệp
vii
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Cùng với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của nền kinh tế thế giới, hội nhập
quốc tế và toàn cầu hóa kinh tế quốc tế là một đòi hỏi khách quan, mang tính tất yếu
đối với các quốc gia muốn phát triển. Việt Nam cũng đã nhanh chóng hội nhập kinh tế
thị trường, kinh tế thế giới theo nhiều hướng sâu rộng hơn. Hội nhập kinh tế quốc tế
tạo ra thời cơ cho các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng cũng như các doanh nghiệp
nước ngoài nói chung có thể xâm nhập. Để có thể cạnh tranh và phát triển hơn nữa thì
Việt Nam cần chú trọng đầu tư các ngành mang lại lợi ích kinh tế cao. Các dự án điện
không chỉ tạo ra nhiều lợi ích kinh tế - xã hội cho địa phương như gia tăng giá trị công
nghiệp, tạo việc làm, an sinh xã hội, nguồn thu ngân sách, tạo môi trường thu hút đầu
tư... đồng thời còn góp phần thúc đẩy các ngành sản xuất khác từ công nghiệp, xây
dựng, nông nghiệp đến thương mại, dịch vụ. Sự phát triển của ngành điện đã kéo theo
sự phát triển của ngành sản xuất các thiết bị điện năng, đồ điện dân dụng. Ngoài các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nước thì có rất nhiều doanh nghiệp nước
ngoài sản xuất kinh doanh tại Việt Nam. Các doanh nghiệp sản xuất trong nước cần
biết tận dụng các cơ hội để phát triển, đồng thời các doanh nghiệp phải biết bảo vệ
mình và tìm ra các kế hoạch của riêng mình để có thể tồn tại và phát triển trước sự
xâm nhập ngày càng nhiều của các doanh nghiệp nước ngoài. Doanh nghiệp nào đáp
ứng được đòi hỏi của người tiêu dùng thì doanh nghiệp càng khẳng định được vị trí và
sự phát triển của mình.
Nắm bắt được nhu cầu thị trường là rất cần thiết cho những mục tiêu phát triển,
kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc
tiếp cận với nhu cầu thị trường, công tác phân tích các nhu cầu theo xu hướng của
người tiêu dùng, khả năng tiêu thụ sản phẩm chưa tốt, chưa đưa ra được những chính
sách mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm hiệu quả dẫn tới sự phát triển chậm chạp,
thậm chí là thua lỗ trong sản xuất kinh doanh. Vì vậy, nghiên cứu thị trường là công
việc đầu tiên và quan trọng của bất kỳ công ty nào cần phải làm. Với mục đích thu
thập các thông tin, xử lý thông tin thị trường nhằm xác định khả năng tiêu thụ sản
phẩm của doanh nghiệp từ đó đề ra các chính sách kinh doanh thích hợp nhằm nâng
cao khả năng thích ứng với thị trường luôn luôn biến động.
Công ty Cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh là
công ty chuyên sản xuất và cung cấp các thiết bị điện dân dụng. Đến nay với 5 năm
hoạt động kinh doanh công ty đã có những thành công bước đầu khi sản xuất và kinh
doanh các thiết bị điện dân dụng. Trong tổng doanh thu từ các mặt hàng mà công ty
ix
sản xuất kinh doanh mang lại thì doanh thu về mặt hàng thiết bị điện dân dụng chiếm
tỷ trọng cao nhất. Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây thì các sản phẩm về điện của
các công ty đã phải cạnh tranh trên thị trường phát triển mạnh với sản phẩm của các
công ty như Trang Vàng hay là các công ty sản xuất và kinh doanh thiết bị điện dân
dụng trên địa bàn Hà Nội. Người tiêu dùng sẽ có nhiều lựa chọn hơn khi ngày càng có
nhiều công ty sản xuất và kinh doanh cùng lĩnh vực. Điều này làm cho thị phần của
công ty giảm mạnh và một số lượng khách hàng của công ty đã chuyển sang tiêu dùng
sản phẩm của công ty khác. Từ đó, cho thấy công tác phân tích và nghiên cứu cầu của
công ty chưa tốt, các chính sách nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm chưa hiệu
quả làm cho kết quả hoạt động kinh doanh của công ty đi xuống. Trong thời gian tới,
công ty sẽ phải đối phó với sự cạnh tranh gay gắt hơn, không chỉ sản phẩm trong nước
mà còn sản phẩm của nước ngoài khi mà đất nước đang mở cửa hội nhập với thế giới
và khu vực. Công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông
Anh chỉ mới được thành lập 5 năm, công ty muốn mở rộng thị trường và phát triển thì
cần chú trọng xây dựng những chiến lược kinh doanh nhằm có thể nắm bắt được nhu
cầu của khách hàng, tìm kiếm nhiều khách hàng mới, tiềm năng. Mở rộng thị trường
có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của công ty, nó thúc đẩy nhanh quá trình
sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và tăng lợi nhuận cho công ty. Vì vậy, việc nghiên cứu đề
tài: “Phân tích cầu và một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm điện dân
dụng tại cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên thị
trường Hà Nội đến năm 2020” là vô cùng quan trọng và cần thiết.
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu
Chúng ta có thể thấy việc nghiên cứu phân tích cầu là một việc rất quan trọng đối
với nền kinh tế, đặc biệt là với các công ty kinh doanh hiện nay. Nó giúp cho doanh
nghiệp có các chiến lược trong công tác phân tích cầu trong thời gian tới, biết được
nhu cầu cũng như đưa ra các biện pháp nhằm thúc đẩy tiêu dùng tăng doanh thu cho
công ty. Do đó, mỗi công ty cần có các giải pháp phù hợp để cải thiện cầu về hàng hóa
cũng như doanh thu bán hàng của mình. Theo nghiên cứu, tham khảo và tìm kiếm
thông tin về các đề tài nghiên cứu có liên quan, phát hiện ra một số ưu điểm và hạn chế
từ các công trình nghiên cứu trước. Sau đây là một số công trình nghiên cứu tiêu biểu
của tác giả:
Nguyễn Thị Dung (2015) đã tìm hiểu thực trạng tiêu thụ sản phẩm sữa bột của
công ty TNHH Thái Giang Sơn trong giai đoạn 2012 – 2014 trên thị trường Hà Nội
đồng thời xem xét và phân tích các yếu tố tác động đến cầu của sản phẩm. Phương
pháp phân tích được sử dụng chủ yếu là phân tích qua tài liệu, đồng thời sử dụng phần
mềm SPSS trong phân tích dữ liệu sơ cấp và ứng dụng mô hình kinh tế lượng trong
x
phân tích thứ cấp. Tuy nhiên các giải pháp mà tác giả đưa ra và những giải pháp của
tác giả đối với công ty là chưa có sự thiết thực và có thể áp dụng đối với thực trạng
nền kinh tế. Đề tài của tác giả Nguyễn Thị Đào (2010) phân tích và dự báo cầu sản
phẩm áo sơ mi nam trên địa bàn Hà Nội đã thu thập các số liệu về giá bán của áo sơ mi
nam, thu nhập của người dân và dân số Hà Nội ảnh hưởng đến cầu sản phẩm áo sơ mi
nam và sử dụng mô hình kinh tế lượng để phân tích và xử lý số liệu nhưng tác giả
chưa chỉ ra nhân tố nào là nhân tố ảnh hưởng lớn nhất đến cầu sản phẩm và việc xử lý
số liệu còn hạn chế, các số liệu được sử dụng là số liệu thứ cấp.
Đinh Thị Hiền (2011) đã sử dụng nguồn số liệu thứ cấp, các kết quả báo cáo hoạt
động kinh doanh của công ty, phương pháp điều tra bằng phiếu khảo sát tham khảo ý
kiến khách hàng và phân tích chuyên sâu. Với đề tài này, tác giả đã khái quát được tình
hình tiêu thụ sản phẩm của công ty giai đoạn 2008 – 2010, đưa ra một số giải pháp cụ
thể nhằm tăng doanh thu cho doanh nghiệp. Các kết quả được tác giả sử dụng khá hiệu
quả, tuy nhiên với việc sử dụng số liệu trong giai đoạn hơi ngắn. Ngũ Đức Sơn (2013)
đã đi sâu phân tích tình hình hoạt động kinh doanh của công ty TNHH Giải pháp và tư
vấn Công nghệ Hoàng Mai giai đoạn 2009 – 2012. Bên cạnh đó còn nghiên cứu về cầu
cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến cầu. Chỉ ra những hạn chế, tồn tại trong hoạt động
phát triển của công ty từ đó đưa ra những giải pháp có tính thực tiễn cao trong việc
thúc đẩy mở rộng thi trường tiêu thụ sản phẩm máy tính và thiết bị ngoại vi của công
ty. Tuy nhiên các giải pháp mà tác giả nêu ra vẫn mang tính chung chung và chưa thật
chặt chẽ với thực trạng mà công ty gặp phải.
Đề tài nghiên cứu tình hình phát triển thị trường tiêu thụ của công ty tại khu vực
phía Bắc từ năm 2005 – 2007 thông qua các số liệu thống kê cùng với sử dụng phương
pháp thống kê, phân tích, so sánh. Tuy nhiên, số liệu thu được chỉ dừng lại ở số liệu
thứ cấp, chưa có số liệu sơ cấp thu thập qua bảng hỏi, phiếu điều tra, khảo sát. Nguyễn
Kim Mạnh (2008) đã đi sâu vào phân tích tình hình kinh doanh của công ty giai đoạn
2005 – 2007. Bên cạnh đó, cũng nghiên cứu về cầu đối với sản phẩm dệt may của công
ty, đưa ra dự báo cầu sản phẩm tới năm 2010. Tuy nhiên, số liệu thu thập được chỉ dừng
lại ở số liệu sơ cấp thu thập được qua phiếu điều tra, khảo sát người tiêu dùng.
Ngoài các đề tài trong nước thì tác giả còn tìm hiểu một số đề tài ngoài nước liên
quan đến đề tài nghiên cứu.
“Forecasting of wheat production in Bangladesh”, (Md. Rezaul Karim, Md.
Abdul Awal and M. Akter, 2010). Để phân tích và dự báo cầu về sản lượng lúa mỳ ở
Bangladesh, tác giả đã sử dụng nguồn số liệu thu thập từ Cục thống kê Bangladesh
cũng như lựa chọn mẫu điều tra hành vi của các biến thay đổi theo thời gian trong mô
hình tăng trưởng ở 3 khu vực sản xuất chính là các huyện Dinajpur, Rajshahi và
xi
Rangpur. Qua nghiên cứu, tác giả kết luận: mô hình tuyến tính phù hợp với việc dự
báo ở Dinajpur, còn ở Rajshahi và Rangpur thì mô hình khối có kết quả tốt hơn.
Như vậy, tác giả tập trung vào vấn đề phân tích cầu và mở rộng thị trường là một
đề tài đã được nhiều người nghiên cứu trước đó, song đối với công ty mà tác giả đang
thực hiện là hoàn toàn mới. Vì vậy, việc đưa ra đề tài nghiên cứu: “Phân tích cầu và
một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm điện dân dụng tại công ty Cổ
phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội
đến năm 2020” là hoàn toàn phù hợp.
3. Xác lập và tuyên bố vấn đề nghiên cứu
Từ tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu và các công trình nghiên cứu trên, tác giả
quyết định lựa chọn đề tài “Phân tích cầu và một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ
các sản phẩm điện dân dụng tại Công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư
vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020” khóa luận tốt nghiệp.
Với đề tài này, tác giả tập trung giải quyết các vấn đề sau:
Thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống
điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trong giai đoạn 2012 – 2015 như thế nào? Trong
thời gian qua công ty đã đạt được những thành công gì và còn những tồn tại nào cần
khắc phục?
Thông qua phân tích cầu về mặt hàng đồ điện dân dụng thấy được thực trạng cầu
về mặt hàng này của công ty như thế nào? Các yếu tố tác động tới cầu về sản phẩm
của công ty có những thay đổi ra sao?
Công tác phân tích cầu của công ty đã được chú ý chưa? Những thành tựu đã đạt
được và những hạn chế của công tác này ở công ty như thế nào?
Thị trường của mặt hàng đồ điện dân dụng trong thời gian qua như thế nào? Các
biện pháp để mở rộng thị trường của công ty hiện nay đã hiệu quả hay chưa? Cần phải
có những giải pháp nào cho những bước đi tiếp theo?
Trong thời gian tới, công ty nên có những giải pháp gì để phát huy vai trò của
công tác phân tích cầu về sản phẩm đồ điện dân dụng để có thể mở rộng thị trường tiêu
thụ sản phẩm này trên địa bàn tỉnh Hà Nội.
4. Đối tượng, mục tiêu và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Đề tài đã chọn hoạt động phân tích cầu và mở rộng tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân
dụng của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh
trên địa bàn Hà Nội làm đối tượng nghiên cứu chính của khóa luận.
xii
Mục tiêu nghiên cứu
- Về mặt lý luận: Hệ thống hóa các lý luận cơ bản về cầu, các nhân tố tác động
đến cầu và phân tích cầu. Đề tài còn đi sâu nghiên cứu các vấn đề về thị trường tiêu
thụ sản phẩm và các biện pháp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Từ đó, vận dụng
trong công tác phân tích cầu và đề xuất các giải pháp mở rộng tiêu thụ sản phẩm của
doanh nghiệp trong thời gian tới.
- Về mặt thực tiễn: Đề tài đánh giá được tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh
và tình hình tiêu thụ sản phẩm đồng thời phân tích các yếu tố môi trường tác động đến
cầu sản phẩm của công ty. Những thành tựu và hạn chế của công tác phân tích cầu và
thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm của công ty trong thời gian qua.
Bên cạnh đó, đưa ra những phân tích, kết luận và phát hiện mới thông qua
nghiên cứu về thị trường, về tiêu thụ sản phẩm để từ đó đánh giá những thành công và
hạn chế cũng như chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế này. Trên cơ sở đó đưa ra các
giải pháp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của công ty trên địa
bàn Hà Nội trong thời gian tới.
Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Tác giả nghiên cứu sản phẩm đồ điện dân dụng trong tổng số các
mặt hàng tiêu thụ của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng
Đông Anh. Cụ thể tác giả nghiên cứu về cầu của sản phẩm đồ điện dân dụng trên địa
bàn Hà Nội từ đó đưa ra các giải pháp để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm đồ điện
dân dụng của công ty trên địa bàn Hà Nội.
- Về không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu làm rõ những vấn đề về cầu, phân
tích cầu và các biện pháp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của
công ty tuy nhiên tâp trung tại thị trường Hà Nội.
- Về thời gian: Số liệu sử dụng trong đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động phân
tích cầu và thị trường tiêu thụ sản phẩm trong khoảng 4 năm gần đây (từ năm 2013 –
2016). Và từ đó đưa ra một số giải pháp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm đồ điện
dân dụng của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông
Anh trên địa bàn Hà Nội trong những năm tới.
5. Phương pháp nghiên cứu
a. Phương pháp điều tra khảo sát
Điều tra khảo sát là phương pháp khảo sát một nhóm đối tượng trên một diện
rộng nhằm phát hiện những quy luật phân bố, trình độ phát triển, những đặc điểm về
mặt định tính và định lượng của các đối tượng cần nghiên cứu. Các tài liệu điều tra
được là những thông tin quan trọng về đối tượng cần cho quá trình nghiên cứu và là
căn cứ quan trọng để đề xuất những giải pháp khoa học hay giải pháp thực tiễn.
xiii
Tác giả đã tiến hành lập phiếu điều tra và tiến hành điều tra khảo sát 60 khách
hàng trên địa bàn Hà Nội. Với nội dung điều tra, tác giả lựa chọn những câu hỏi đóng,
đưa ra định hướng trả lời cho người tiêu dùng nhằm xác minh được nhu cầu, sở thích
và thị hiếu của họ. Thời gian điều tra được tác giả tiến hành từ ngày 12/4/2017 –
17/4/2017, kinh phí thực hiện do công ty cung cấp.
b. Phương pháp thống kê
Phương pháp thống kê mà tác giả sử dụng là phương pháp thu thập và xử lý số
liệu. Trong bài tác giả đã tiến hành thu thập dữ liệu, phân tích và đưa ra các kết luận,
đồng thời so sánh các kết luận rút ra với những kiến thức trước đó. Quy trình thu thập
số liệu sơ cấp trong bài nghiên cứu của tác giả được thực hiện thông qua điều tra
khách hàng trên địa bàn Hà Nội.
- Từ việc điều tra từng khách hàng cụ thể, tác giả tổng hợp những phiếu điều tra
trả lời hợp lệ theo thông tin có sẵn trong bảng hỏi, tiến hành nhập số liệu vào bảng, mã
hóa các câu hỏi, nhập các câu trả lời phục vụ cho việc phân tích.
- Kết hợp với số liệu sơ cấp và thứ cấp thu thập được, tác giả sử dụng phần mềm
kinh tế lượng và phần mềm SPSS để ước lượng mô hình hồi quy và phân tích. Trên cơ
sở đó kiểm định sự phù hợp của mô hình so với lý thuyết đưa ra, đánh giá sự ảnh
hưởng của các biến trong mô hình.
c. Phương pháp phân tích hồi quy
Tác giả tiến hành thu phiếu điều tra sau đó tổng hợp các câu trả lời của khách
hàng, tổng hợp những khách hàng có câu trả lời giống nhau, nhập số liệu vào excel,
sau đó sử dụng phần mềm SPSS để chạy mô hình. Mỗi câu hỏi được tác giả phân tích
và chạy mô hình khác nhau trên phần mềm SPSS. Từ mô hình, tác giả sẽ phân tích
được các yếu tố ảnh hưởng tới cầu tiêu dùng các sản phẩm của người tiêu dùng và
đánh giá các mức độ sau khi tiêu dùng các sản phẩm của doanh nghiệp.
Đối với phần mềm eviews, tác giả tiến hành lập bảng số lượng tiêu thụ, giá, giá
của đối thủ cạnh tranh và dân số đối với mặt hàng bóng đèn led của công ty. Nhập số
liệu vào excel, sau đó sử dụng phần mềm eviews để chạy mô hình. Sau khi chạy mô
hình, từ kết quả thu được tác giả đánh giá được tình hình kinh doanh mặt hàng bóng
đèn led của công ty như thế nào và các yếu tố ảnh hưởng đến cầu tiêu thụ bóng đèn led
của công ty.
d. Phương pháp so sánh đối chiếu
Phương pháp này sử dụng các dữ liệu đã thu thập được, các chỉ số đã được tính
toán để so sánh giữa các thời kì khác nhau để làm nổi bật lên tốc độ tăng (giảm) doanh
số từ hoạt động tiêu thụ sản phẩm trên thị trường qua các năm. Qua đó, đánh giá hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp, lợi nhuận của doanh nghiệp qua các năm.
xiv
6. Kết cấu khóa luận
Ngoài các phần: Tóm lược, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục
sơ đồ, hình vẽ, danh mục từ viết tắt, phụ lục và tài liệu tham khảo, khóa luận tốt
nghiệp có kết cấu như sau:
Lời mở đầu bao gồm: Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu; tổng quan các công
trình nghiên cứu; xác lập và tuyên bố vấn đề; mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên
cứu; phương pháp nghiên cứu và kết cấu khóa luận.
Chương 1: Một số lý luận cơ bản về cầu, phân tích cầu và thúc đẩy tiêu thụ sản
phẩm của doanh nghiệp
Trong chương này, tác giả đưa ra một số khái niệm cơ bản về thị trường, cầu, luật
cầu, phân tích cầu và tiêu thụ sản phẩm, từ đó giúp tác giả xây dựng được nội dung các
vấn đề nghiên cứu gồm: các yếu tố tác động đến cầu sản phẩm đồ điện dân dụng, công
tác phân tích cầu và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của công ty cổ phần
đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội.
Chương 2: Thực trạng cầu và các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm điện dân
dụng tại công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh
trên địa bàn Hà Nội từ năm 2013 đến năm 2016
Đây là nội dung chính của bài nghiên cứu. Tác giả đưa ra kết quả hoạt động kinh
doanh của công ty, tiến hành phân tích cầu sản phẩm đồ điện dân dụng qua số liệu thứ
cấp và phiếu điều tra khách hàng. Từ đó, chỉ ra thực trạng công tác phân tích cầu và
hoạt động thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của công ty trên đia bàn Hà
Nội, đồng thời đưa ra một số kết luận từ việc phân tích cầu và hoạt động thúc đẩy tiêu
thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của công ty trong thời gian vừa qua.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm điện dân dụng tại
công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dựng Đông Anh trên địa
bàn Hà Nội đến năm 2020
Từ các kết luận ở chương 2, tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu
thụ sản phẩm đồ điện dân dụng của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư
vấn xây dựng Đông Anh trên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới và đưa ra một số vấn
đề cần tiếp tục nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty.
xv
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CẦU, PHÂN TÍCH CẦU
VÀ THÚC ĐẨY TIÊU THỤ SẢN PHẨM CỦA DOANH NGHIỆP
1.1 Một số khái niệm cơ bản
1.1.1 Thị trường
Theo quan điểm marketing: “Thị trường là tập hợp những người hiện đang mua
và những người sẽ mua một loại sản phẩm nhất định. Một thị trường là tập hợp những
người mua và một ngành sản xuất là tập hợp những người bán”.
Theo quan điểm kinh tế học: “Thị trường là tổng hợp các lực lượng và các điều
kiện, trong đó người mua và người bán thực hiện các quyết định chuyển hàng hóa và
dịch vụ từ người bán sang người mua”.
Theo những lý luận trên ta có thể khái niệm thị trường như sau: “Thị trường là
biểu hiện của quá trình mà trong đó thể hiện các quyết định của người tiêu dùng về
hàng hóa và dịch vụ cũng như các quyết định của các doanh nghiệp về số lượng, chất
lượng, mẫu mã của hàng hóa”. Đó chính là mối quan hệ giữa tổng số cung và tổng số
cầu của từng loại hàng hóa cụ thể.
Ngày nay, khi nền kinh tế phát triển ngày càng nhanh và càng phức tạp hơn, thị
trường cũng biến đổi một cách nhanh chóng phù hợp với điều kiện và trình độ phát
triển của nền kinh tế.
1.1.2 Cầu và luật cầu
Theo David Begg (2007) chỉ ra “Cầu là số lượng hàng hóa mà người mà người
mua muốn mua tại mỗi mức giá chấp nhận được”. Cầu (ký hiệu là D) là số lượng hàng
hóa hoặc dịch vụ mà người mua muốn mua và sẵn sàng mua tại các mức giá khác nhau
trong một khoảng thời gian nhất định, các yếu tố khác không đổi.
Như vậy, khi nói đến cầu tức là nhắc tới đồng thời cả hai yếu tố là khả năng mua
và ý muốn sẵn sàng mua hàng hóa hay dịch vụ cụ thể. Do đó, cần phân biệt rõ cầu với
nhu cầu. Theo Phan Thế Công (2014, tr.50) nêu rõ “Nhu cầu là những mong muốn, sở
thích của người tiêu dùng, nhưng có thể không có khả năng thanh toán. Dù có hay
không có khả năng thanh toán thì người ta vẫn có thể có nhu cầu về sản phẩm đó”.
Theo Phan Thế Công (2014, tr.51) nêu rõ “Luật cầu là số lượng hàng hóa được
cầu trong khoảng thời gian đã cho tăng lên khi giá của hàng hóa đó giảm xuống và
ngược lại, giả định các yếu tố khác không đổi”.
Như vậy, giá hàng hóa/dịch vụ và lượng cầu có mối quan hệ nghịch.
Hiệu ứng thay thế nói lên hầu như các hàng hóa đều có sự thay thế cho nhau
trong tiêu dùng. Khi đó giá của hàng hóa này tăng thì lượng cầu về mặt hàng thay thế
cho nó cũng tăng lên. Do đó, làm cho cầu về hàng hóa đó giảm xuống và ngược lại.
1
Hiệu ứng thu nhập được hiểu là khi giá của hàng hóa thay đổi làm cho thu nhập
thực tế của người tiêu dùng cũng thay đổi. Khi thu nhập thực tế tăng hay giảm đi làm
cho lượng cầu về hàng hóa đó cũng tăng lên hoặc giảm đi ( hàng hóa thông thường).
1.1.3 Phân tích cầu
Theo Vũ Kim Dũng (2003, tr.28.) nêu rõ: “Phân tích cầu là quá trình thiết kế,
thu thập, xử lý thông tin về tình hình tiêu dùng và báo cáo kết quả phân tích thông tin
cần thiết để phục vụ cho việc ra quyết định của nhà quản trị”. Như vậy, để phân tích
cầu tốt cần phải nhìn nhận, đánh giá, bóc tách tất cả các nhân tố ảnh hưởng đến cầu.
Đó là quá trình nghiên cứu tất cả các nhân tố trực tiếp cũng như gián tiếp ảnh hưởng
đến cầu. Nó được bắt đầu từ quan sát khảo sát thục tế, thu thập cho tới phân tích và xử
lý số liệu.
Đối với mỗi doanh nghiệp, phân tích cầu là hoạt động vô cùng cần thiết và quan
trọng.
Phân tích cầu giúp doanh nghiệp phát hiện các nhân tố ảnh hưởng đến cầu sản
phẩm của doanh nghiệp, đồng thời đánh giá được các mức độ của các nhân tố tác động
đến cầu.
Phân tích cầu cung cấp cho doanh nghiệp các thông tin chính xác, kịp thời về
tình hình giá cả, thị trường cũng như đối thủ cạnh tranh.
Những số liệu, những tổng hợp và kết luận của phân tích cầu là cơ sở tin cậy để
dự báo cầu, qua đó công ty sẽ có những kế hoạch, chiến lược kinh doanh nhằm nâng
cao hiệu quả kinh doanh cũng như năng lực cạnh tranh của mình.
1.1.4 Tiêu thụ sản phẩm
Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm để bán
nhằm thu lợi nhuận. Điều này chỉ có thể thực hiện được khi sản phẩm, hàng hóa được
tiêu thụ. Tiêu thụ hàng hóa ngày càng trở nên quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh
doanh của mỗi doanh nghiệp, mỗi nền kinh tế. Có nhiều quan niệm khác nhau về tiêu
thụ sản phẩm, tùy theo góc độ nghiên cứu và mục đích nghiên cứu khác nhau mà
người ta đưa ra các khái niệm khác nhau.
Dưới góc độ kinh doanh: “tiêu thụ sản phẩm là tồng thể các biện pháp về tổ
chức kinh tế và kế hoạch nhằm thực hiện việc nghiên cứu và nắm bắt nhu cầu thị
trường. Nó bao gồm các hoạt động tạo nguồn, chuẩn bị hàng hóa, tổ chức mạng lưới
bán hàng…cho đến dịch vụ sau bán hàng”
1.2 Các yếu tố tác động đến lượng cầu và độ co dãn của cầu
1.2.1 Các yếu tố tác động đến lượng cầu
Giá cả của bản thân hàng hóa (P)
2
Giá của một hàng hóa có tác động trực tiếp đến cầu về hàng hóa đó. Cụ thể, khi
giá hàng hóa tăng lên thì lượng cầu về hàng hóa đó giảm và khi giá cả hàng hóa giảm
đi thì lượng cầu về hàng hóa đó tăng lên (với điều kiện các yếu tố khác không đổi).
Tức là khi giá cả của bản thân hàng hóa thay đổi sẽ gây ra sự trượt dọc trên đường cầu.
Đồ thị đường cầu là đường dốc xuống về phía phải. Điều này được thể hiện qua hình
vẽ dưới đây:
Hình 1.1: Đồ thị đường cầu
Khi giá tăng từ P2 lên P1 thì ta thấy lượng cầu tương ứng giảm từ Q 2 xuống Q1.
Khi đó có sự dịch chuyển dọc từ điểm B đến điểm A trên đường cầu. Mức độ thay đổi
của lượng cầu được tính bằng độ co giãn của cầu theo giá. Độ co giãn của cầu theo giá
cho thấy phản ứng của khách hàng mạnh hay yếu trước sự thay đổi giá của công ty.
Thu nhập của người tiêu dùng (I)
Thu nhập là yếu tố quan trọng tác động đến lượng cầu. Thu nhập ảnh hưởng trực
tiếp đến khả năng mua của người tiêu dùng. Khi thu nhập tăng lên thì người tiêu dùng
cầu nhiều hàng hóa hơn và ngược lại. Tuy nhiên phụ thuộc vào từng loại hàng hóa cụ
thể mà mức thay đổi của cầu sẽ khác nhau. Mặc dù sự tăng lên của thu nhập dẫn đến
sự tăng cầu đối với hầu hết hàng hóa, nó không dẫn đến sự tăng cầu đối với tất cả các
loại hàng hóa. Khi thu nhập tăng lên thì cầu đối với hàng hoá thông thường, hàng cao
cấp, hàng hoá xa xỉ cũng tăng lên và cầu đối với hàng hoá thức cấp sẽ giảm đi. Tuy
nhiên, ở mỗi thời kỳ hay ở các thị trường khác nhau thì sự phân loại đâu là hàng hóa
xa xỉ, thông thường hay thứ cấp cũng có sự khác nhau.
Ví dụ:
- Về hàng hóa thông thường: Người tiêu dùng sẽ mua quần áo, mua ti-vi có thể
truy cập internet, sử dụng các dịch vụ giải trí… nhiều hơn khi thu nhập của họ tăng
lên. Những hàng hóa này là những hàng hóa thông thường.
3
- Về hàng hóa thứ cấp: Gạo, ngô, khoai…là các loại hàng hóa mà khi thu nhập
của người tiêu dùng tăng lên thị họ sẽ tiêu dùng ít hơn. Thay vào đó họ sẽ chuyển sang
tiêu dùng các mặt hàng khác như: thịt, hoa quả.
Giá cả hàng hóa có liên quan (PR)
Cầu của hàng hóa không chỉ phụ thuộc vào giá của hàng hóa mà còn phụ thuộc
vào giá của hàng hóa có liên quan. Hàng hóa liên quan này chia làm hai loại: hàng hóa
thay thế và hàng hóa bổ sung.
Hàng hóa thay thế là những hàng hóa có cùng chức năng và công dụng với hàng
hóa đang xét và có thể sử dụng thay thế cho hàng hóa khác. Khi giá cả của hàng hóa
thay thế cho hàng hóa đó trong tiêu dùng tăng (các yếu tố khác không đổi) làm cho cầu
của hàng hóa đó tăng lên, đường cầu dịch chuyển sang phải và ngược lại.
Ví dụ: Đối với mặt hàng bóng đèn led của công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ
thống điện và tư vấn xây dưng Đông Anh và bóng đèn led của tổng công ty thiết bị
điện Đông Anh EEMC. Đây là 2 hàng hóa thay thế cho nhau, khi giá bóng đèn led của
công ty cổ phần đầu tư xây lắp hệ thống điện và tư vấn xây dưng Đông Anh tăng lên
thì người tiêu dùng sẽ chuyển sang tiêu dùng sản phẩm bóng đèn led của tổng công ty
thiết bị điện Đông Anh EEMC.
Hàng hóa bổ sung là những hàng hóa được sử dụng song hành với nhau để nhằm
thỏa mãn nhu cầu nhất định nào đó. Khi giá hàng hóa bổ sung cho hàng hóa đó trong
tiêu dùng tăng sẽ làm cho cầu về hàng hóa đó giảm, đường cầu dịch chuyển sang trái
và ngược lại.
Ví dụ: Đối với mặt hàng bếp ga và bình ga, đây là 2 hàng hóa bổ sung cho nhau.
Muốn sử dụng được bếp ga người tiêu dùng cần phải mua cả 2 sản phẩm là bếp ga và
bình ga. Vì vậy, khi giá mặt hàng bếp ga tăng lên thì người tiêu dùng sẽ không có nhu
cầu sử dụng bếp ga và cầu về mặt hàng bình ga sẽ giảm.
Số lượng người mua trên thị trường (N)
Số lượng người mua là nhân tố quan trọng ảnh hưởng tới cầu hàng hóa. Khi số
lượng người mua tăng lên thì lượng cầu hàng hóa cũng tăng lên, đường cầu dịch
chuyển sang phải; ngược lại, nếu số lượng người mua giảm đi thì lượng cầu thị trường
giảm, đường cầu dịch chuyển sang trái. Số lượng người mua trên thị trường có mối
quan hệ cùng chiều với cầu của hàng hóa.
Thị hiếu, tập quán của người tiêu dùng (T)
Thị hiếu có ảnh hưởng rất lớn đến cầu của người tiêu dùng. Thị hiếu là sở thích
hay sự ưu tiên của người tiêu dùng đối với loại hàng hóa đó. Đây là một trong hai yếu tố
4
ảnh hưởng tới sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu của khách hàng. Tập quán là những thói quen
mua sắm của người tiêu dùng, được hình thành bởi sự thuận tiện hay thói quen xã hội.
Khi một hàng hóa được người tiêu dùng ưa thích hơn trước làm cho cầu hàng hóa
đó trên thị trường tăng và đường cầu dịch chuyển sang phải. Ngược lại, sự ưa thích về
hàng hóa đó giảm xuống thì cầu về hàng hóa này sẽ giảm và đường cầu dịch chuyển
sang trái. Trên thực tế, việc tác động đến sở thích và thói quen của người tiêu dùng là
vô cùng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp. Vì vậy, doanh nghiệp cần tìm cách nâng
cao thị hiếu đối với sản phẩm.
Kỳ vọng về giá cả của hàng hóa trong tương lai (PE)
Kỳ vọng là sự mong đợi hay dự đoán về giá cả hay thu nhập trong tương lai của
hàng hóa, dịch vụ. Cầu của hàng hóa hay dịch vụ sẽ thay đổi phụ thuộc vào yếu tố kỳ
vọng của người tiêu dùng. Nếu người tiêu dùng kỳ vọng rằng giá cả của hàng hóa nào đó
sẽ giảm trong tương lai thì cầu hiện tại về hàng hóa đó sẽ giảm và ngược lại. Bên cạnh đó
nếu người tiêu dùng kỳ vọng thu nhập của họ trong tương lai giảm đi, thì cầu hiện tại sẽ
tăng lên, người tiêu dùng sẽ đầu tư mua nhiều hơn trong hiện tại và ngược lại.
Ví dụ: Nếu người tiêu dùng kỳ vọng giá xe máy Honda trong năm tới sẽ giảm thì
hiện tại họ sẽ không muốn mua xe máy, để năm sau họ sẽ mua với mức giá rẻ hơn.
Chính sách thuế, trợ cấp của Chính phủ
- Chính sách về thuế:
Khi chính phủ đánh thuế thì cả người bán vá người mua đều bị thiệt: thuế làm
tăng giá mà người mua phải trả và giảm giá mà người bán nhận được.
Thuế đánh vào người mua, đường cầu dịch chuyển xuống dưới (sang trái) một
lượng tương ứng. Người mua sẽ phải trả một mức giá cao hơn mức giá trước khi đành
thuế vì nó bao gồm giá của hàng hóa và thuế mà chính phủ đánh vào người tiêu dùng.
Khi đó, lượng cầu về hàng hóa trên thị trường sẽ giảm.
Khi thuế đánh vào người bán, đường cung dịch chuyển lên trên (sang trái) một
lượng tương ứng. Trong cả hai trường hợp, thì khi thuế được thực thi, giá mà người
mua phải trả tăng, còn giá mà người bán nhận được giảm. Mức thuế chính bằng
khoảng chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Xét cho cùng, người mua và người bán
cùng nhau chia sẻ gánh năng thuế, cho dù nó được đánh theo cách nào.
- Chính sách về trợ cấp:
Khi trợ cấp, chính phủ thực hiện các chính sách ưu đãi hoặc chuyển một khoản
tiền cho nhà sản xuất hoặc người tiêu dùng. Nói cách khác, trợ cấp như là một khoản
thuế âm. Khi có trợ cấp, đường cầu hoặc đường cung sẽ dịch chuyển ngược chiều so
với khi có thuế. Nếu như khi có thuế, đường cầu hoặc đường cung dịch chuyển sang
5
trái (thị trường bị bo hẹp lại) thì khi có trợ cấp, đường cầu hoặc đường cung sẽ dịch
chuyển sang phải (thể hiện sự tăng lên về lượng của hàng hóa dịch vụ giao dịch).
Trợ cấp cho bên sản xuất thì đường cung dịch chuyển, còn nếu trợ cấp cho
phía người tiêu dùng thì đường cầu dịch chuyển (sang phải). Tuy nhiên, dù bên cung
hay bên cầu nhận tiền trợ cấp thì thực tế cả hai bên sẽ cùng chia sẻ lợi ích mà trợ cấp
mang lại. Giá người mua phải trả giảm xuống, giá người bán nhận được tăng lên.
Bên cạnh những yếu tố đã được phân tích trên, vẫn còn rất nhiều yếu tố khác tác
động đến cầu của một hàng hóa hay dịch vụ. Sự tác động đến cầu còn ảnh hưởng bởi
nhiều yếu tố khác nhau như văn hóa, phong tục tập quán, quảng cáo, chất lượng sản
phẩm,… Mỗi yếu tố đều có tác động đến cầu tùy thuộc vào mức độ tác động mạnh hay
yếu làm đường cầu dịch chuyển nhiều hay ít.
Quảng cáo: quảng cáo sẽ làm cho người tiêu dùng biết đến sản phẩm của công ty
từ đó sẽ cho nhu cầu của hàng hóa tăng và lượng cầu có thể tăng lên, tùy thuộc vào các
chính sách quảng cáo của mỗi công ty. Đây là công cụ để gia tăng hiểu biết và thị hiếu
của người tiêu dùng về sản phẩm.
Hàm cầu tổng quát có dạng như sau:
QD = f (P, I, PR, N, T, PE)
Trong đó:
P là giá cả của bản thân hàng hóa
I là thu nhập của người tiêu dùng
PR là giá cả hàng hóa có liên quan
N là số lượng người mua trên thị trường
T là thị hiếu, tập quán của người tiêu dùng
PE là kỳ vọng về giá cả của hàng hóa trong tương lai
Hàm cầu tổng quát cho biết các biến đều là các nhân tố ảnh hưởng đến lượng
cầu, tác động đến lượng cầu như thế nào. Để phân tích tác động đơn lẻ của từng yếu tố
đối với QD chúng ta cần giải thích sự thay đổi của Q D khi một biến thay đổi. Để có thể
biết ảnh hưởng của một yếu tố đơn lẻ, tất cả các yếu tố khác ảnh hưởng đến Q D phải
được giữ không đổi. Vì vậy bất cứ khi nào nói đến ảnh hưởng của một biến cụ thể đến
lượng cầu, ta hàm ý rằng các yếu tố khác là không đổi.
Vậy, ta có phương trình đường cầu tổng quát như sau:
QD = f (P, I, PR, N, T, PE)
1.2.2 Độ dãn của cầu
Độ co dãn của cầu là một chỉ tiêu phản ánh phần trăm thay đổi của lượng cầu khi
các nhân tố ( giá của hàng hóa đó, thu nhập, giá của hàng hóa liên quan) thay đổi 1%
(các nhân tố khác không đổi).
6
Độ co dãn của cầu theo giá
Theo Phan Thế Công (2014, tr.77) nêu rõ: “Độ co dãn của cầu theo giá là hệ số
(tỷ lệ) giữa phần trăm thay đổi trong giá của hàng hóa đó”. Nó đo lường phản ánh của
lượng cầu trước sự biến động của giá cả, cho biết khi giá của hàng hóa tăng 1% thì
lượng cầu của hàng hóa đó giảm bao nhiêu và ngược lại.
7
Công thức tính:
Trong đó:
là phần trăm thay đổi lượng cầu
là phần trăm thay đổi của giá hàng hóa đó
Các trường hợp của độ co dãn:
> 1 khi
d >
=> Cầu co dãn
Doanh nghiệp nên giảm giá để tăng doanh thu và ngược lại khi tăng giá sẽ làm
giảm doanh thu.
< 1 khi
d <
=> Cầu kém co dãn
Doanh nghiệp nên tăng giá bán để tối đa hóa doanh thu
= 1 khi
d =
=> Cầu co dãn đơn vị
Doanh nghiệp tối đa hóa doanh thu
= 0 => Cầu không co dãn
=-
=> Cầu hoàn toàn co dãn
Việc nghiên cứu hệ số co dãn của cầu theo giá giúp cho các doanh nghiệp đưa ra
được chiến lược giá phù hợp để có thể thu về doanh thu cao nhất. Tương ứng với mỗi
doanh nghiệp, khi sản phẩm có độ co dãn của cầu theo giá nằm trong khoảng nào thì
doanh nghiệp sẽ căn cứ vào đó để đưa ra các chiến lược về giá, như tăng giá để tăng
doanh thu hay giảm giá mới tối đa hóa doanh thu, hay doanh nghiệp nên tăng sản
lượng bán để thu về doanh thu cao nhất.
Độ co dãn của cầu theo thu nhập
Theo Phan Thế Công (2014, tr.83) nêu rõ: “ Độ co dãn của cầu theo thu nhập là
hệ số phản ánh phần trăm thay đổi trong lượng cầu so với phần trăm thay đổi trong
thu nhập”. Hay khi thu nhập thay đổi 1% thì lượng cầu về hàng hóa thay đổi bao nhiêu
phần trăm.
Công thức tính:
8
Trong đó:
là phần trăm thay đổi lượng cầu
là phần trăm thay đổi thu nhập của người tiêu dùng
9
Ta có thể xét một số trường hợp:
Nếu
> 1 thì hàng hóa đang xét có thể là hàng hóa xa xỉ, hàng hóa cao cấp
Nếu 0 <
< 1 thì hàng hóa đang xét có thể là hàng hóa thiết yếu
Nếu
< 0 thì hàng hóa đang xét có thể là hàng hóa thứ cấp
Nếu
= 0 thì lượng cầu và thu nhập không có mối quan hệ với nhau
Đối với mỗi doanh nghiệp, cần xác định chính xác độ co dãn của cầu theo thu
nhập để biết được hàng hóa mà doanh nghiệp đang cung cấp thuộc loại hàng hóa nào.
Đối với mỗi loại hàng hóa, khi thu nhập của người tiêu dùng tăng sẽ có nhu cầu tiêu
dùng hàng hóa đó khác nhau.
Độ co dãn của cầu theo giá chéo
Theo Phan Thế Công (2014) nêu rõ: “Độ co dãn của cầu theo giá chéo là hệ số
phản ánh % thay đổi trong lượng cầu của hàng hóa này so với % thay đổi trong giá cả
của hàng hóa kia”. Nói cách khác: Khi giá cả của hàng hóa kia thay đổi 1% thì lượng
cầu của hàng hóa này thay đổi bao nhiêu phần trăm.
Công thức tính:
Trong đó:
là phần trăm thay đổi lượng cầu hàng hóa X
là phần trăm thay đổi của giá hàng hóa Y
Các trường hợp ta có thể xét:
Khi
> 0 thì X và Y là hai hàng hóa thay thế cho nhau
Khi
< 0 thì X và Y là hai hàng hóa bổ sung cho nhau
Khi
= 0 thì hai hàng hóa độc lập với nhau
Độ co dãn của cầu theo giá chéo giúp doanh nghiệp xác định các loại hàng hóa
mà doanh nghiệp đang kinh doanh là hàng hóa thay thế, hàng hóa bổ sung hay hàng
hóa độc lập với nhau so với hàng hóa khác. Từ đó, doanh nghiệp sẽ đưa ra chính sách
giá cả phù hợp để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm.
10
1.3
Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tiêu thụ sản
phẩm của doanh nghiệp
Đối với các doanh nghiệp hoạt động tiêu thụ sản phẩm là giai đoạn cuối cùng của
quá trình sản xuất kinh doanh, là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh
nghiệp. Tiêu thụ sản phẩm là thực hiện mục đích của sản xuất hàng hoá, là đưa sản
phẩm từ nơi sản xuất tới nơi tiêu dùng. Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động
tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp, bao gồm yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan.
1.3.1 Yếu tố chủ quan
Giá của hàng hóa
Giá của bản thân hàng hóa mà doanh nghiệp đang kinh doanh có ảnh hưởng lớn
đến hoạt động tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp. Với mức giá mà doanh nghiệp đưa
ra thấp hơn mức giá thị trường thì lượng cầu tiêu thụ các sản phẩm của doanh nghiệp
sẽ lớn và ngược lại. Bên cạnh đó, giá của đối thủ cạnh tranh kinh doanh cùng mặt hàng
với doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần tìm hiểu giá của đối thủ cạnh tranh để có thể đưa
ra mức giá phù hợp nhất nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm.
Xác định giá đúng sẽ thu hút được khách hàng đảm bảo khả năng tiêu thụ thu
được lợi nhuận cao và tránh được ứ đọng, hạn chế thua lỗ. Tuỳ từng môi trường, từng
đoạn thị trường mà các doanh nghiệp nên đặt giá cao hay thấp để có thể thu hút được
nhiều khách hàng, và do đó sẽ bán được nhiều hàng hóa, tăng doanh số bán hàng cho
doanh nghiệp mình. Hơn nữa giá cả phải được điều chỉnh linh hoạt trong từng giai
đoạn kinh doanh, từng thời kỳ phát triển hay chu kỳ kinh doanh để nhằm thu hút khách
hàng và kích thích sự tiêu dùng của họ, làm tăng tốc độ tiêu thụ sản phẩm hàng hóa
của doanh nghiệp.
Quảng cáo
Mỗi doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh muốn người tiêu dùng biết nhiều hơn đến
các sản phẩm của công ty cần đưa ra các chính sách quảng cáo, giới thiệu sản phẩm
đến người tiêu dùng. Việc đầu tư cho quảng cáo là rất quan trọng, không những giúp
doanh nghiệp đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng. Bên cạnh đó, người tiêu
dùng thường có xu hướng trào lưu, nếu doanh nghiệp nắm bắt được điều này thì đây sẽ
là một lợi thế để doanh nghiệp có thể cạnh tranh với đối thủ và thu hút người tiêu
dùng. Tuy nhiên, quảng cáo là rất tốn kém vì thế để đảm bảo quảng cáo có hiệu quả
cần thuê công ty quảng cáo để soạn thảo chương trình quảng cáo, thuê chuyên gia
phân tích, kích thích tiêu thụ để xây dựng các chương trình quảng cáo, khuyến mãi để
tạo hình ảnh của các doanh nghiệp.
Tiềm lực tài chính của doanh nghiệp
11
