CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG BẢO VỆ AN NINH, TRẬT TỰ CỦA LỰC LƯỢNG CÔNG AN NHÂN DÂN THỜI KỲ ĐỔI MỚI THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

BÙI ANH TUẤN

CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG
BẢO VỆ AN NINH, TRẬT TỰ CỦA LỰC LƯỢNG
CÔNG AN NHÂN DÂN THỜI KỲ ĐỔI MỚI
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 62 31 02 04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS, TS. NGUYỄN ĐÌNH LÊ


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung
thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo
quy định.
Tác giả


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU

1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

6

1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

6

1.2. Kết quả nghiên cứu đã đạt được và những vấn đề luận án cần tiếp tục
nghiên cứu

22

Chương 2: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG
QUẦN CHÚNG BẢO VỆ AN NINH, TRẬT TỰ CỦA CÔNG AN NHÂN DÂN

26

2.1. Khái niệm

26

2.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần chúng
bảo vệ an ninh, trật tự của Công an nhân dân

38

2.3. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần chúng
bảo vệ an ninh trật tự của Công an nhân dân

70

Chương 3: CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG BẢO VỆ AN NINH,
TRẬT TỰ CỦA LỰC LƯỢNG CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG HƠN 30 NĂM
QUA THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

79

3.1. Thực trạng công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự trong
hơn 30 năm qua của Công an nhân dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh

79

3.2. Những vấn đề đặt ra

108

Chương 4: CÔNG TÁC VẬN ĐỘNG QUẦN CHÚNG BẢO VỆ AN NINH,
TRẬT TỰ CỦA LỰC LƯỢNG CÔNG AN NHÂN DÂN THEO TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH TRONG TÌNH HÌNH MỚI

118

4.1. Dự báo những yếu tố tác động đến công tác vận động quần chúng
bảo vệ an ninh, trật tự

118

4.2. Những giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả công tác vận động quần
chúng bảo vệ an ninh, trật tự của lực lượng Công an trong tình hình

mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh

129

KẾT LUẬN

153

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN
LUẬN ÁN

156

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

157


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ có ý nghĩa soi đường cho cuộc đấu tranh giải
phóng dân tộc, mà còn có ý nghĩa to lớn trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước
và đã trở thành tài sản tinh thần to lớn của Đảng và nhân dân ta. Tư tưởng Hồ Chí
Minh về dân vận là một bộ phận khăng khít, quan trọng trong lý luận, chiến lược
cách mạng của Người về cách mạng Việt Nam, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, đã trở
thành quan điểm chỉ đạo, soi đường cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong sự
nghiệp đấu tranh vì độc lập dân tộc và tự do, hạnh phúc cho nhân dân Việt Nam.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ an ninh, trật tự là nền tảng định hướng, là
nguồn gốc tạo nên mọi thắng lợi của cuộc đấu tranh bảo vệ an ninh, trật tự trong

suốt tiến trình lịch sử cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đó là hệ
thống quan điểm về vị trí, vai trò, mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng, phương pháp,
nghệ thuật và tổ chức lực lượng đấu tranh bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự,
an toàn xã hội trong đó, nổi bật lên là về công tác vận động quần chúng bảo vệ an
ninh, trật tự. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở: Công an theo đúng đường lối
nhân dân, biết dựa vào sức nhân dân, tổ chức và giáo dục nhân dân, làm cho mọi
người hiểu rõ phòng gian là nhiệm vụ chung của công dân, là một công việc ái
quốc. Người nhấn mạnh công an phải dựa vào dân, không được xa rời dân. Nếu
không thế sẽ thất bại. Khi nhân dân giúp đỡ ta nhiều thì thành công nhiều, giúp đỡ
ta ít thì thành công ít, giúp đỡ ta hoàn toàn thì thắng lợi hoàn toàn.
Nhận thức sâu sắc và quán triệt đầy đủ quan điểm chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí
Minh và của Đảng, trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực
lượng Công an nhân dân luôn xác định vận động quần chúng là biện pháp cơ bản,
chiến lược của công tác công an, là nền tảng để xây dựng mối quan hệ gắn bó sống
còn với nhân dân, dựa vào nhân dân, được nhân dân giúp đỡ hoàn thành xuất sắc
nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc.
Vì vậy, việc cụ thể hóa, hiện thực hóa tư tưởng Hồ Chí Minh thành nhận thức
và hành động trong thực tiễn là một công tác mang tính khoa học, là một nội dung
quan trọng hàng đầu của công tác lý luận của lực lượng Công an nhân dân hiện nay.


2
Sau hơn 30 năm thực hiện đổi mới do Đảng lãnh đạo, Việt Nam đã đạt được
nhiều thành tựu to lớn trên mọi lĩnh vực, có ý nghĩa lịch sử, tạo cơ sở thuận lợi cho
sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự. Tuy nhiên, chặng đường quá độ đi lên chủ nghĩa
xã hội ở phía trước vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Các thế lực thù địch ra sức
triệt để lợi dụng những vấn đề “dân chủ”, “nhân quyền”, dân tộc, tôn giáo và “tự do
ngôn luận’ nhằm phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kích động nhân dân gây
rối an ninh xã hội. Những thế lực này luôn tìm mọi cách chia rẽ mối quan hệ đã

được xây dựng và củng cố qua đấu tranh cách mạng giữa nhân dân với Đảng, Nhà
nước, giữa nhân dân với các lực lượng vũ trang nhằm phá vỡ nền tảng của sự
nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Những nhân tố đó đang là nguy cơ xâm hại nền tảng tư tưởng của xã hội ta,
phủ nhận chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm suy yếu thế trận lòng
dân và nền an ninh nhân dân. Đồng thời, những mặt trái của cơ chế thị trường, của
quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế, của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước đã làm nảy sinh không ít những vấn đề phức tạp, nghiêm trọng đối với sự
nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự. Những yếu tố tác động đó đặt ra cho công tác bảo vệ
an ninh quốc gia và đảm bảo trật tự an toàn xã hội những phức tạp, tiềm ẩn vô vàn
yếu tố khó lường, đòi hỏi Đảng, Nhà nước và ngành Công an hơn bao giờ hết nhận
sức sâu sắc hơn vai trò to lớn của nhân dân.
Bên cạnh những đóng góp to lớn đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi
nhận, những tấm gương sáng của cán bộ, chiến sĩ công an trong công tác, chiến đấu
mưu trí, dũng cảm, vượt mọi khó khăn gian khổ, sẵn sàng hy sinh quên mình trong
đấu tranh chống tội phạm, được nhân dân tin yêu thì vẫn còn những hạn chế cần
phải xem xét một cách nghiêm túc. Tình hình tiêu cực, biểu hiện suy thoái về đạo
đức, lối sống trong lực lượng Công an có chiều hướng diễn biến phức tạp.
Một bộ phận cán bộ, chiến sĩ Công an trong thực hiện nhiệm vụ chỉ quan tâm
nhiều đến nghiệp vụ đơn thuần, trông cậy vào sự phát triển hiện đại của kỹ thuật
công nghệ hoặc vào các biện pháp công tác khác. Vẫn còn tồn tại một số cá nhân có
thái độ lơ là, ít coi trọng công tác vận động quần chúng, thậm chí xa dân, coi thường
dân. Đặc biệt có những biểu hiện lệch chuẩn về đạo đức, lối sống; tình trạng quan
liêu, hách dịch thiếu trách nhiệm trước nhân dân, sách nhiễu nhân dân, nhất là
những bộ phận trực tiếp tiếp xúc với nhân dân. Tuy đó chỉ là những “con sâu làm


3
rầu nồi canh” nhưng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín và danh dự của lực
lượng Công an nhân dân, làm giảm lòng tin yêu của nhân dân, từ đó làm giảm hiệu

quả của công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự.
Chính vì vậy, nghiên cứu và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn
công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu
quả tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm,
làm thất bại mọi âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh quốc
gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội là rất cần thiết và cấp bách.
Là một cán bộ công an, với nhận thức như vậy, nghiên cứu sinh chọn "Công
tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của lực lượng Công an nhân
dân thời kỳ đổi mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh" làm đề tài tiến sĩ chuyên ngành
Hồ Chí Minh học tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần chúng bảo
vệ an ninh, trật tự và vận dụng vào công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh,
trật tự của lực lượng Công an nhân dân hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống và phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần
chúng bảo vệ an ninh, trật tự của Công an nhân dân.
- Phân tích thực trạng công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự
của Công an nhân dân trong thời kỳ đổi mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh và những
vấn đề đặt ra.
- Đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
về công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự thời gian tới.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là:
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của
lực lượng Công an nhân dân.
- Thực trạng công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của Công
an nhân dân thời kỳ đổi mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

4
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu, khảo sát:
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật
tự (từ năm 1945 đến năm 1969);
- Hệ thống các chỉ thị, nghị quyết, chính sách của Đảng, Nhà nước và Ngành
công an về công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự trong hơn 30 năm
qua (1986- 2017).
- Lực lượng Công an nhân dân vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong thực
tiễn công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự trong thời gian từ 1986
đến nay, trên phạm vi toàn quốc.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước, các quy định của ngành Công an về công tác vận động quần chúng bảo vệ an
ninh, trật tự.
Trong quá trình nghiên cứu, học viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu
của các khoa học liên ngành và chuyên ngành, trong đó, đặc biệt chú trọng kết hợp
các phương pháp phân tích - tổng hợp, thống kê, phương pháp lịch sử, so sánh, khảo
sát, chuyên gia…
5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận án
- Luận án khái quát hóa, làm rõ hơn các nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về
công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự.
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác vận động quần chúng bảo vệ an
ninh, trật tự của Công an nhân dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian xác
định, đặt ra một số vấn đề cần quan tâm.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả công tác vận động
quần chúng trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự của lực lượng Công an nhân dân

trong tình hình mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
6. Ý nghĩa của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận
Làm rõ thêm hệ thống quan điểm của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của quần
chúng nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự. Góp phần nâng cao một


5
bước lý luận về vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của Công an nhân dân
theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Đồng thời có thể dùng làm tài liệu
nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong các trường Công an nhân dân.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Phục vụ thiết thực cho Phong trào thi đua thực hiện học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn lực lượng Công an nhân dân
hiện nay.
Nâng cao hiệu quả công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự trong
của Công an nhân dân trong tình hình mới.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận án được kết
cấu thành 4 chương, 9 tiết.


6
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến tư tưởng Hồ Chí Minh về
công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của Công an nhân dân

Từ trước tới nay, đã có nhiều công trình khoa học của các cơ quan, cá nhân
trực tiếp hoặc gián tiếp nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động
quần chúng (công tác dân vận) và một số nội dung khác có liên quan trong tư tưởng
của Người. Trong khuôn khổ luận án, có thể kể đến một số công trình tiêu biểu sau:
Cuốn sách Tư tưởng dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh [13], trên cơ sở tập
hợp các tham luận tại Hội thảo khoa học được Ban Dân vận Trung ương tổ chức
tháng 11- 1994 tại Hà Nội nhân dịp kỷ niệm 45 năm bài báo Dân vận của Chủ tịch
Hồ Chí Minh ra đời. Sách gồm 3 phần: Phần thứ nhất là “Việc dân vận rất quan
trọng”, gồm 8 bài đề cập những quan điểm chung trong học thuyết Mác- Lê nin và
tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận trong lịch sử; Phần thứ 2 “Dân vận để
làm cho nước ta là nước dân chủ”, gồm 12 bài nghiên cứu nội dung của công tác
dân vận, làm nổi bật thực chất của công tác dân vận để xây dựng nước ta thành một
nước dân chủ; Phần thứ 3 là “Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công” gồm 15
bài tập trung nghiên cứu phương thức công tác dân vận, trong đó dành phần quan
trọng để liên hệ và vận dụng các phương thức đó trong thực tiễn của công tác dân
vận hiện nay. Đây là tài liệu khoa học quý giá để tác giả luận án tiếp cận và chắt lọc
những quan điểm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà khoa học và
thực tiễn có tên tuổi ở nhiều lĩnh vực khi cùng bàn về tư tưởng dân vận của Hồ Chí
Minh về các nội dung: vai trò to lớn của quần chúng nhân dân; phát huy sức mạnh
của quần chúng nhân dân; nội dung vận động nhân dân; phương thức vận động
nhân dân, v.v…
Bài Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận [56] của tác giả Võ Nguyên
Giáp, phát biểu tại Hội thảo Tư tưởng dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 1211-1994 tại Hà Nội, đã phân tích 04 vấn đề lớn, một là: Tư tưởng Hồ Chí Minh: tất


7
cả vì dân, tất cả do dân, có dân là có tất cả; hai là: về vai trò của người dân qua các
cuộc đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc; ba là: ai làm công tác dân vận? và bốn
là: Công tác dân vận trong tình hình hiện nay. Trong nội dung thứ 3, tác giả đã nhấn
mạnh quan điểm độc đáo của mình là “Vấn đề đặt ra cho công tác dân vận là, trong

khi kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phải đổi mới nội dung và
hình thức để kịp thời đáp ứng yêu cầu của cách mạng”.
Đề tài khoa học cấp Nhà nước Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ an ninh, trật
tự [41] của tác giả Phạm Văn Dần hoàn thành năm 1995, là công trình khá sớm
nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác bảo vệ an ninh, trật tự nói chung và
vấn đề phát huy vai trò của quần chúng nhân dân trong đấu tranh chống ngoại xâm,
chống phản cách mạng, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh, trật tự.
Cuốn sách Chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh [115] do tác giả Phùng
Hữu Phú chủ biên, đã nghiên cứu về vấn đề đại đoàn kết dân tộc trong tư tưởng Hồ
Chí Minh, cơ sở và quá trình hình thành, nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí
Minh về đại đoàn kết dân tộc, v.v… Trong đó, tác giả luận án có thể tham khảo nội
dung về nội dung “tin vào dân, dựa vào dân, phấn đấu vì quyền lợi của dân là một
nguyên tắc cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc”, tác giả đã
nêu bật nguyên tắc “tin dân, vì dân, phấn đấu vì dân là hạt nhân cơ bản và còn là sự
quán triệt sâu sắc trong nhận thức, tình cảm, hành động nguyên lý mác xít: Cách
mạng là sự nghiệp của quần chúng.
Luận án tiến sĩ Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người với việc phát huy nhân
tố con người trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay [67] của Lê
Quang Hoan, có Chương 2 “Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về con
người trong cách mạng Việt Nam”, trong đó trình bày mối quan hệ giữa tin dân và
dân tin, và đòi hỏi phải thực hiện cho được niềm tin đó. Theo Hồ Chí Minh, mỗi
cán bộ, đảng viên “trước hết phải tin tưởng lực lượng và trí tuệ của nhân dân là vô
cùng tận”. Đây là điều kiện tiên quyết để có thể tiến hành có hiệu quả công tác vận
động quần chúng nhân dân.
Ban Dân vận Trung ương biên soạn cuốn sách Công tác dân vận của Đảng
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước[12], góp phần tiếp tục
nghiên cứu, làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn công tác dân vận của


8

Đảng thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vì dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đây là cơ sở khoa học giúp cho công tác tham
mưu đề xuất với Đảng và Nhà nước nội dung, phương thức công tác dân vận trong
thời kỳ mới. Nội dung cuốn sách gồm 3 chương, trong đó có Chương 1 với tiêu đề
“Một số vấn đề lý luận về công tác dân vận”, với hai nội dung: “Chủ nghĩa Mác Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về quần chúng nhân dân và công tác dân vận”,
“Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về công tác
dân vận”, công trình này đưa ra quan điểm chỉ đạo công tác dân vận của Đảng ta
trong thời kỳ đổi mới, thấm nhuần sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, như: cách mạng
là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân; công tác quần chúng là trách nhiệm của
Đảng, Nhà nước và của các đoàn thể nhân dân; động lực thúc đẩy phong trào quần
chúng là đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân và kết hợp hài hòa các lợi ích,
thống nhất quyền lợi với nghĩa vụ công dân.
Sách Phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh [76] của tác giả Đặng Xuân
Kỳ (chủ biên), đã trình bày một cách cơ bản, hệ thống phương pháp và phong cách
Hồ Chí Minh, từ khái niệm đến hệ thống phương pháp và phong cách và mối liên
hệ giữa phương pháp cách mạng Việt Nam và phong cách của những người cộng
sản chân chính, v.v… Từ đó, tác giả cũng khẳng định tầm quan trọng của việc
nghiên cứu, vận dụng sáng tạo phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh vào sự
nghiệp đổi mới của nước ta hiện nay. Trong trình bày hệ thống phương pháp, phong
cách của Hồ Chí Minh, tập thể tác giả đã đề cập đến một nội dung có liên quan trực
tiếp đến đề tài luận án, đó là: “Tập hợp, huy động lực lượng toàn dân tham gia sự
nghiệp cách mạng”.
Cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ [40] của tác giả Phạm Hồng
Chương, đã trình bày lịch sử hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ, những
quan điểm của Hồ Chí Minh về dân chủ như dân chủ là gì, dân chủ trong các lĩnh
vực chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội; những yêu cầu của thực hành dân chủ và cuối
cùng là phân tích những vấn đề thực tiễn hiện nay và việc đưa tư tưởng dân chủ Hồ
Chí Minh vào cuộc sống. Qua cuốn sách, có thể thấy rõ những nội dung sâu sắc về
tư tưởng “dân là chủ” của Hồ Chí Minh: “Nước ta là một nước dân chủ, địa vị cao
nhất là dân, vì dân là chủ”, đó là sự khẳng định mạnh mẽ quyền lực của nhân dân và

9
thể hiện nó trong thực tiễn là hòn đá thử về một nền dân chủ, một thiết chế dân chủ
ở mức độ nào. Với việc trình bày một cách hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về dân
chủ, công trình có giá trị tham khảo quan trọng cho tác giả luận án.
Viện Chiến lược và khoa học công an - Bộ Công an biên soạn cuốn Tư tưởng
Hồ Chí Minh về bảo vệ an ninh, trật tự [149], là công trình khoa học đầu tiên trình
bày một cách có hệ thống những vấn đề cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo
vệ an ninh, trật tự. Nội dung cuốn sách đã sơ bộ phân tích được những quan điểm
của Hồ Chí Minh về bảo vệ an ninh, trật tự như; vai trò và sức mạnh của nhân dân,
đại đoàn kết toàn dân tộc, nhân đạo và nhân văn, về các vấn đề nghệ thuật lãnh đạo
và về xây dựng lực lượng Công an nhân dân Việt Nam. Đặc biệt, lần đầu tiên, các
tác giả đã đưa ra một khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ an ninh, trật tự là
“một bộ phận quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, bao gồm những
vấn đề cơ bản về nhận thức, quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng, phương
pháp, nghệ thuật và tổ chức lực lượng đấu tranh bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn
trật tự, an toàn xã hội.
Cuốn sách Phương pháp dân chủ Hồ Chí Minh [29] của TS. Phạm Văn
Bính, đã góp phần xác định và làm rõ hơn những vấn đề cơ bản trong phương pháp
dân chủ của Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất hướng áp dụng phương pháp dân chủ của
Hồ Chí Minh trong hoàn thiện phương pháp lãnh đạo của Đảng ta trong giai đoạn
hiện nay, đặc biệt là nội dung cần tham khảo là “cơ sở hình thành phương pháp dân
chủ của Hồ Chí Minh” trong đó có những nội dung về sự tiếp thu những yếu tố và
hình thức dân chủ trong văn hóa truyền thống Việt Nam của Hồ Chí Minh, về ảnh
hưởng của văn hóa dân chủ phương Đông, giá trị tư tưởng và hình thức dân chủ tư
sản phương Tây, tư tưởng dân chủ của chủ nghĩa Mác - Lê nin và hình thức dân chủ
Xô viết, v.v… Về cơ bản, đây cũng là những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí
Minh về công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự.
Kỷ yếu Hội thảo khoa học 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí

Minh của Học viện Chính trị - Hành chính khu vực I, bao gồm 27 bài viết xoay
quanh các vấn đề: tư tưởng Hồ Chí Minh về củng cố và tăng cường vai trò lãnh đạo
của Đảng cầm quyền, xây dựng, rèn luyện đạo đức cách mạng, xây dựng nền văn


10
hóa mới, con người mới, chiến lược đại đoàn kết toàn dân… trong Di chúc, đáng
chú ý, là nội dung mà luận án có thể tham khảo là “Về bài học lấy dân làm gốc
trong tư tưởng Hồ Chí Minh” và “Thực hiện “Di chúc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh
trong việc củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc”. Những bài viết này gợi mở một số khía cạnh trong tư tưởng Hồ
Chí Minh về công tác vận động quần chúng nhằm phát huy vai trò của nhân dân
trong sự nghiệp cách mạng.
Cuốn sách Góp phần nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh [141] của tác giả
Nguyễn Văn Trung, trong đó tập hợp các bài viết chuyên sâu nghiên cứu về quá
trình hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh, nguồn gốc tư tưởng Hồ
Chí Minh và những luận điểm sáng tạo lớn của Hồ Chí Minh về các vấn đề của
cách mạng Việt Nam. Đặc biệt trong đó có nội dung được luận án quan tâm
là:“quan điểm nhân dân - toàn dân. Có dân là có tất cả” của Hồ Chí Minh. Nội
dung này có giá trị tham khảo khi nghiên cứu vai trò của nhân dân trong bảo vệ an
ninh, trật tự.
Luận án tiến sĩ triết học của Hà Trọng Thà: Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò
quần chúng nhân dân đối với sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc ở Việt Nam hiện
nay [130], đã luận giải cơ sở thực tiễn và tiền đề lý luận hình thành tư tưởng Hồ Chí
Minh về vai trò của quần chúng nhân dân; nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí
Minh về vai trò của quần chúng nhân dân đối với sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ
quốc; vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của quần chúng nhân dân đối với
sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc ở Việt Nam hiện nay. Nhiều nội dung của luận án
có giá trị tham khảo nhất định, trong đó có phần trình bày quan điểm của Hồ Chí
Minh về tuyên truyền, vận động, tổ chức nhằm phát huy vai trò quần chúng nhân

dân là lực lượng cơ bản trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Cuốn sách Nghiên cứu, học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh [57] của
tác giả Võ Nguyên Giáp, tuyển chọn các bài nói, bài viết của Đại tướng trong nhiều
năm qua, trong đó nhiều bài có giá trị gợi mở quan trọng. Chẳng hạn các bài: Một
số vấn đề về nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự
nghiệp xây dựng con người mới, v.v… Đặc biệt trong bài Thực hiện tốt Sáu điều


11
Bác Hồ dạy để xứng đáng là công an của nhân dân Việt Nam anh hùng, tác giả đã
nhấn mạnh: “hiện giờ nói chung nhân dân rất biết ơn công an và tin ở công an,
mong có công an để có cuộc sống yên vui, nhưng cũng có phần nào, nơi nào đó còn
ngại công an. Cho nên công an phải kính trọng và lễ phép với nhân dân. Nhân dân
là nói đến toàn dân, nói đến các đoàn thể thanh niên, phụ nữ, công nhân, nông dân,
cựu chiến binh… Công an phải có quan hệ thật tốt với các đoàn thể nhân dân như
lời dạy của Bác”.
Cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân dân [109] của tác giả Trần Quang
Nhiếp, Nhà xuất bản Công an nhân dân xuất bản (2014), đã phân tích sức mạnh của
nhân dân, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân dân trong sự nghiệp cách mạng của dân
tộc, về sự gắn bó giữa Đảng với nhân dân và vấn đề đặt ra về sức mạnh trong quan
hệ giữa Đảng với nhân dân. Tác giả đã nhấn mạnh “tư tưởng Hồ Chí Minh- linh
hồn sức mạnh của Đảng ở năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu”; “sức mạnh tư tưởng
Hồ Chí Minh hòa trong sức mạnh của Đảng với lịch sử dân tộc”. Nội dung cuốn
sách cũng đề cập đến nội dung, hình thức biểu hiện sức mạnh của sự thống nhất tư
tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản và nhân dân; nhận diện các loại hình sức mạnh
trong lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc. Qua đó, tác giả rút ra những giá trị
lịch sử, giá trị khoa học của sức mạnh thống nhất ba yếu tố đặc thù ở Việt Nam
trong thế kỷ XX.
Tác giả Nguyễn Cao Sơn trong bài viết Phát huy vai trò của quần chúng
nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự - Tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh

[124] đã tập trung chứng minh những giá trị nhân văn Hồ Chí Minh trong việc phát
huy vai trò của nhân dân trong sự nghiệp giữ gìn an ninh, trật tự như: giữ an ninh
cho nhân dân mục tiêu cao nhất của sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự; nhân dân vừa
là mục tiêu, vừa là chủ thể của sự nghiệp giữ gìn an ninh, trật tự; giá trị nhân văn Hồ
Chí Minh qua hoạt động tuyên truyền, giáo dục lực lượng Công an nhân dân phát
huy vai trò của nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự.
Cuốn sách Phát huy các nguồn lực của dân làm lợi cho dân theo tư tưởng
Hồ Chí Minh [3] do tác giả Phạm Ngọc Anh chủ biên, đã tập trung nghiên cứu một
cách cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy các nguồn lực của dân, đồng thời
đưa ra những đánh giá tổng quan về các giá trị và điều kiện để phát huy tư tưởng Hồ


12
Chí Minh. Đồng thời các tác giả cũng đề ra các giải pháp chủ yếu nhằm vận dụng
sáng tạo và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy các nguồn lực của dân làm
lợi cho dân trong công cuộc đổi mới hiện nay. Nội dung cuốn sách cũng đề cập đến
quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin về nhân dân, quan niệm của Hồ Chí Minh về
vai trò của nhân dân trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đặc biệt đã phân tích
quan niệm của Hồ Chí Minh về nhu cầu, lợi ích của nhân dân, đó cũng được xác
định là một trong những vấn đề cốt lõi trong tư tưởng lấy dân làm gốc của Hồ Chí
Minh, v.v…
Cuốn sách Hồ Chí Minh - lấy dân làm gốc [114] của tác giả Bùi Đình Phong,
tập hợp 22 bài nghiên cứu của tác giả, trong đó có nhiều nội dung tham khảo có giá
trị như “Dân ủy quyền cho Quốc hội bầu Chính phủ để phục vụ dân”, “Mối quan hệ
giữa cán bộ với dân”, “Dân chủ Hồ Chí Minh - một giá trị văn hóa”, “Dân là gốc,
dân là chủ, dân làm chủ”, “Mất lòng tin của dân là mất tất cả”, “Tăng cường mối
quan hệ giữa Đảng cầm quyền với dân dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh”. Đây
là những bài viết góp phần đi sâu luận giải vai trò và việc phát huy vai trò của nhân
dân trong sự nghiệp cách mạng. Vì thế, công trình cũng có giá trị tham khảo khi
thực hiện luận án.

Cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh- Giá trị nhân văn và phát triển của Học
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Cuốn sách đã tập trung khẳng định và làm
sáng tỏ những giá trị nhân văn và phát triển trong tư tưởng Hồ Chí Minh trên nhiều
khía cạnh: chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, giáo dục đào tạo, quốc phòng, an ninh,
đối ngoại, v.v, qua đó góp phần khẳng định giá trị và sức sống tư tưởng của Người
với tư cách là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng ta
trong suốt quá trình đấu tranh cách mạng trước đây cũng như sự nghiệp đổi mới
hiện nay. Trong đó có nhiều nội dung liên quan đến quá trình nghiên cứu của luận
án như bài “Nội dung và giá trị thời đại của tư tưởng Hồ Chí Minh về con người”,
“Giá trị nhân văn và phát triển trong tư tưởng dân chủ Hồ Chí Minh”, "Vai trò
động lực của yếu tố con người trong triết lý phát triển Hồ Chí Minh”, v.v… Các
công trình nói trên đã phân tích vai trò con người với tư cách động lực của phát
triển xã hội, nội dung và những giá trị cần phát huy trong tư tưởng dân chủ của Hồ
Chí Minh.


13
Cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh, một số vấn đề lý luận và thực tiễn [148],
do Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng tổ chức biên soạn, tập hợp nhiều
công trình nghiên cứu khoa học đã công bố nghiên cứu nội dung tư tưởng Hồ Chí
Minh trên các góc độ tiếp cận và khía cạnh khác nhau, chủ yếu vào hai phần chính
là: (1)Tư tưởng Hồ Chí Minh về những vấn đề chung của cách mạng: lý luận và
thực tiễn; (2) Tư tưởng Hồ Chí Minh về các lĩnh vực cụ thể của đời sống xã hội: lý
luận và thực tiễn. Trong đó có những nội dung có liên quan đến đề tài luận án như
“Về dân chủ trong tư tưởng Hồ Chí Minh”; “Quan điểm của Hồ Chí Minh về công
tác dân vận”; “Vai trò động lực của yếu tố con người trong triết lý phát triển Hồ
Chí Minh”. Những bài viết này đã luận giải nhiều khía cạnh khác nhau trong tư
tưởng Hồ Chí Minh về vận động quần chúng.
Cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội mới [2] do tác giả
Phạm Ngọc Anh (chủ biên), tập hợp nhiều bài tham luận Hội thảo khoa học “Tư

tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội mới - Giá trị lý luận và thực tiễn”. Cuốn
sách đã góp phần làm sáng tỏ hơn cơ sở hình thành, những nội dung cơ bản và giá
trị lý luận, thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội mới, trong đó có
những vấn đề như: “Phát huy vai trò của nhân dân trong xây dựng nhà nước ở Việt
Nam hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh”; “Một số vấn đề về xây dựng nhà nước
thật sự của dân, do dân, vì dân ở nước ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh"; v.v… Những
nội dung này đề cập đến một số phương pháp, cách thức, nội dung, điều kiện phát
huy vai trò của nhân dân trong sự nghiệp cách mạng, có giá trị tham khảo đối với
tác giả luận án.
Tác giả Đặng Văn Phúc trong bài viết Chủ tịch Hồ Chí Minh với tư tưởng
nhân dân là nền tảng của sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự [116], đã tập trung luận
giải những quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò to lớn của nhân dân trong sự
nghiệp cách mạng, trên cơ sở đó phân tích một số nội dung trong tư tưởng của
Người về vai trò của nhân dân trong bảo vệ an ninh trật tự với lập luận chủ yếu là:
giữ gìn an ninh, trật tự trước hết là việc của công an, bộ đội, cảnh sát. Nhưng chính
quyền ta là chính quyền dân chủ nên bất kỳ việc to nhỏ đều phải dựa vào lực lượng
của nhân dân để phụng sự lợi ích của nhân dân. Việc giữ gìn an ninh, trật tự càng
phải dựa vào sáng kiến và lực lượng của nhân dân. Muốn vậy, nhân dân phải đặt


14
dưới sự tổ chức hướng dẫn, chỉ đạo của lực lượng Công an.
Cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh: nhận thức và hành động [4], của tác giả
Phạm Ngọc Anh, tác giả đã phân tích những luận điểm sáng tạo của Hồ Chí Minh
trên nhiều lĩnh vực, trong đó có những nội dung về “những giá trị cốt lõi của tư
tưởng Hồ Chí Minh về dân vận”, “Cán bộ, công tác cán bộ là công việc gốc” hay
“Nhà nước pháp quyền và công bộc của nhân dân". Những nội dung này góp phần
cung cấp một số nhận thức mới, có tính hệ thống về tư tưởng vận động quần chúng
của Hồ Chí Minh, về vai trò của cán bộ, của Nhà nước trong thực hiện công tác này.
Bài Giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận, của

tác giả Nguyễn Thị Thu Thúy, đã phân tích 02 luận điểm cơ bản: thứ nhất, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ quần chúng nhân dân là chủ thể của cuộc cách mạng,
là nhân tố quyết định mọi sự thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Nhưng
để nhân dân nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình thì Đảng phải tiến hành
công tác tuyên truyền, vận động để người dân giác ngộ, tự nguyện làm tốt bổn
phận và trách nhiệm của mình. Đó chính là công tác dân vận của Đảng. Thứ hai,
tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận là một tài sản vô giá. Đó là sự kế thừa tư tưởng
“trọng dân”, “tin dân”, “dựa vào dân’ của ông cha ta, những giá trị văn hóa, nhân
văn, nhân bản của phương Đông, phương Tây mà đỉnh cao là chủ nghĩa Mác Lênin.
Bài Giá trị nhân văn trong tư tưởng dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh
[108], của Ngô Thị Bích Ngọc in trong Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia kỷ niệm
125 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5/ 2015, đã nêu một số nhận thức mới về
tính nhân văn trong tư tưởng dân vận Hồ Chí Minh. Tác giả đưa ra luận điểm về
tính nhân văn của tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận “không những thấy tư tưởng
tiến bộ, đúng đắn của chủ nghĩa Mác- Lê nin về vai trò của quần chúng trong lịch
sử, mà còn thấy thấm đẫm những giá trị nhân văn, sự phát triển sáng tạo và truyền
thống văn hóa của dân tộc Việt Nam. Giá trị nhân văn đó được thể thiện hết sức
phong phú ở quan điểm quần chúng, quan niệm về nhân dân, tình thương yêu nhân
dân, yêu thương con người, tin tưởng ở sức mạnh đoàn kết của nhân dân, tinh thần
trách nhiệm, hết lòng phục vụ nhân dân”. Luận điểm trên góp phần khẳng định giá
trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân dân và vận động nhân dân trong cách mạng.


15
1.1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng, giải pháp tiến
hành công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của Công an nhân
dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Hiện đã có nhiều công trình khoa học trong và ngoài ngành công an nghiên
cứu các vấn đề có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến thực trạng và giải pháp tiến
hành công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự theo tư tưởng Hồ Chí

Minh. Có thể đề cập đến những công trình nổi bật sau:
Cuốn sách Đổi mới công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam
trong tình hình mới: Công trình khẳng định công tác dân vận của Quân đội nhân
dân là một bộ phận trong công tác dân vận của Đảng cộng sản Việt Nam. Đồng thời
chỉ rõ trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới, thực hiện cơ chế kinh tế thị
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa càng đòi hỏi phải được tăng cường tuyên
truyền vận động nhân dân cả về bề rộng lẫn chiều sâu. Tuy không trực tiếp nghiên
cứu thực trạng và giải pháp đổi mới công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh,
trật tự của Công an nhân dân, nhưng công trình gợi mở cách tiếp cận nghiên cứu
vấn đề, bởi Quân đội nhân dân và Công an nhân dân đều là lực lượng vũ trang và có
những điểm tương đồng nhất định khi tiến hành công tác vận động quần chúng.
Đề tài khoa học cấp Bộ: “Tổng kết lịch sử vận động quần chúng bảo vệ an
ninh trật tự” của Bộ Công an, [23]. Đề tài khoa học đánh giá, tổng kết lịch sử công
tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự, trong đó, tác giả luận án có thể
tham khảo nội dung về thực tiễn công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật
tự thời kỳ đổi mới; các bài học kinh nghiệm rút ra trong công tác vận động quần
chúng bảo vệ an ninh, trật tự thời kỳ đổi mới.
Tổng kết lịch sử “Đảng lãnh đạo công tác bảo vệ an ninh, trật tự”(1945 2000) của Bộ Công an [42], do Phạm Văn Dần (chủ biên). Khái quát lịch sử quá
trình Đảng lãnh đạo công tác bảo vệ an ninh, trật tự (1945 - 2000); tổng kết những
vấn đề về đường lối, phương châm, nguyên tắc, chính sách và nghệ thuật chỉ đạo
của Đảng đối với đấu tranh phản cách mạng và tội phạm khác trong lịch sử cách
mạng Việt Nam; rút ra những bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo công tác bảo vệ
an ninh, trật tự.
Cuốn sách Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác dân vận trong


16
thời kỳ đổi mới [13] của Ban Dân vận Trung ương, gồm những bài tham luận của
các đồng chí lãnh đạo Ban Dân vận trung ương, các đoàn thể quần chúng, một số
ban, ngành địa phương, các nhà khoa học tham gia Hội thảo khoa học của Ban

Dân vận trung ương. Nội dung cuốn sách đã cung cấp nhiều luận điểm về khái
niệm, nguồn gốc và quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận, đồng
thời làm sáng rõ vai trò của tư tưởng Hồ Chí Minh với công tác dân vận, đặc biệt
là công tác dân vận theo tư tưởng của Người ở các ban, ngành, đoàn thể và các địa
phương. Trong đó, có bài “Công an của ta là công an của nhân dân, vì nhân dân
mà phục vụ và dựa vào dân mà làm việc” đã phân tích rõ vấn đề vận dụng tư
tưởng của Hồ Chí Minh về dân vận vào công tác công an trong tình hình mới.
Công an phải vì nhân dân mà phục vụ, dựa vào dân mà làm việc.
Cuốn sách Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ
quốc và các đoàn thể nhân dân trong thời kỳ mới [63] của nhiều tác giả do Trần
Hậu (chủ biên), đã đề cập khá sâu sắc một số vấn đề lý luận của Chủ nghĩa Mác Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về phương thức lãnh đạo của Đảng đối với các đoàn
thể quần chúng và giải pháp tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân trong
thời kỳ mới. Luận án có thể tham khảo được từ công trình này những nội dung liên
quan đến nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong tiến hành công tác vận động quần chúng
bảo vệ an ninh, trật tự của Công an nhân dân.
Sách “Vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự
nghiệp đổi mới [113] của tác giả Bùi Đình Phong, Nhà xuất bản Lao động xuất bản
(2007), viết về sự vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng ta về các lĩnh
vực như độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, về xây dựng Đảng, Nhà nước và đại
đoàn kết dân tộc, về văn hóa xã hội, v.v… Tác giả luận án có thể đúc rút nhiều gợi
mở cho Công an nhân dân trong vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận
động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự hiện nay.
Cuốn sách Di sản Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay, tập hợp hàng chục
bài viết chọn lọc từ Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế kỷ niệm 120 năm Ngày sinh
Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890- 19/5/2010), trong đó thể hiện sự dày công
nghiên cứu, thảo luận về những di sản văn hóa, tinh thần vô giá mà Người để lại, để
cho những di sản này mãi mãi soi đường cho chúng ta đi đến tương lai tươi sáng


17

của nhân loại. Trong đó, bài “Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng lực lượng
toàn dân bảo vệ an ninh, trật tự” của tác giả Lê Hồng Anh, trình bày 04 quan điểm
của Hồ Chí Minh là: An ninh cho nhân dân là mục tiêu cao nhất của sự nghiệp bảo
vệ an ninh, trật tự; Nhân dân là lực lượng vĩ đại nhất, không ai thắng được lực
lượng đó; Công an phải dựa vào sức mạnh rộng lớn của nhân dân để bảo vệ an ninh,
trật tự, công an phải kính trọng và phụng sự nhân dân; và Công an phải không
ngừng giáo dục tinh thần làm chủ và tinh thần cảnh giác cho nhân dân; tổ chức và
hướng dẫn cho nhân dân tự bảo vệ an ninh, trật tự. Đây là những gợi mở mang tính
định hướng cho tác giả luận án.
Cuốn sách Góp phần nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng lực lượng Công an nhân dân trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế [16], của tác giả Nguyễn Bình Ban đã đi sâu
nghiên cứu một số nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng lực lượng
Công an nhân dân và quán triệt, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng lực
lượng Công an nhân dân trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và
hội nhập quốc tế. Từ đó tác giả đưa ra một số giải pháp cơ bản, góp phần nâng cao
hiệu quả việc nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác, chiến
đấu, học tập và xây dựng lực lượng Công an nhân dân ngày càng vững mạnh. Cụ
thể hơn, nội dung cuốn sách nhấn mạnh và đi sâu vào vấn đề khẳng định Công an
nhân dân Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tính cách mạng và tính nhân
dân sâu sắc, từ đó phải coi trọng việc xây dựng người công an cách mạng toàn diện
về đức tài, về bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn nghiệp vụ, tuân thủ lề lối làm
việc dân chủ, sâu sát, gắn bó máu thịt với nhân dân, với địa bàn cơ sở. Đây là những
cơ sở quan trọng để có thể tiến hành một cách có hiệu quả công tác vận động quần
chúng bảo vệ an ninh, trật tự theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Cuốn sách “Vận dụng tư tưởng dân vận của Hồ Chí Minh trong phong trào
toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc của lực lượng Công an nhân dân [74], của tác giả
Vũ Đức Khiển - Phạm Duy Hoàng là tài liệu tổng hợp về tư tưởng dân vận của Hồ
Chí Minh và việc vận dụng tư tưởng đó trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh
Tổ quốc của lực lượng Công an nhân dân. Trong đó, các tác giả đã đi sâu phân tích

sự vận dụng tư tưởng dân vận của Hồ Chí Minh vào phong trào toàn dân bảo vệ an


18
ninh Tổ quốc như: “tin tưởng ở nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy sức mạnh
toàn dân là phương châm hành động của Công an nhân dân, quán triệt phương
châm “tất cả vì dân”, phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo
của Đảng và cuối cùng là những bài học kinh nghiệm rút ra từ quá trình vận dụng tư
tưởng dân vận Hồ Chí Minh trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Tuy
nhiên, các tác giả chỉ nghiên cứu nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào
toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, mà chưa nghiên cứu toàn diện về tư tưởng của
Người và sự vận dụng vào công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự.
Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc chỉ là một nội dung trong công tác vận
động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự.
Cuốn sách Nhân dân, cội nguồn sức mạnh bảo vệ an ninh Tổ quốc [119] của
tác giả Trần Đại Quang, tập hợp nhiều bài viết của tác giả trong các hội nghị chuyên
đề về Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trong đó tác giả đã nghiên cứu
sâu về vai trò của quần chúng nhân dân: nhân dân là nền tảng, sức mạnh to lớn
trong cuộc đấu tranh bảo vệ an ninh trật tự và nêu rõ quan điểm trong bối cảnh tình
hình an ninh trật tự phức tạp và diễn biến phức tạp như hiện nay, tư tưởng Hồ Chí
Minh về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc vẫn còn nguyên vẹn giá trị và
là bài học quý giá đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, nhất là lực lượng công
an. Cuốn sách cũng trình bày thêm về cách thức, phương pháp và những bài học rút
ra trong quá trình xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh, trật tự trong tình
hình mới.
Bộ Công an - Ban Tuyên giáo Trung ương - Báo Nhân dân - Tạp chí Cộng
sản xuất bản Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia 70 năm Công an nhân dân Việt
Nam xây dựng, chiến đấu và trưởng thành; 10 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an
ninh Tổ quốc [26]. Đây là cuộc hội thảo cấp quốc gia, thu hút được nhiều nhà khoa
học lớn và các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước tham gia viết bài mang tính lý

luận và thực tiễn cao nhân dịp Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Công an nhân
dân. Hội thảo bao gồm 07 chủ đề lớn, bao gồm chủ đề: Phát huy sức mạnh khối đại
đoàn kết toàn dân trong bảo vệ an ninh, trật tự. Trong các bài viết thuộc chủ đề
này, đáng chú ý có bài Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận và ý nghĩa thực tiễn trong
tổ chức xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, của tác giả Phạm


19
Ngọc Anh. Bài viết đã khẳng định những giá trị cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh
về dân vận; về phẩm chất và phong cách người cán bộ dân vận; đặc biệt đã phân
tích ý nghĩa của tư tưởng dân vận Hồ Chí Minh đối với việc tổ chức xây dựng
phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Tác giả cũng đánh giá công tác vận
động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự là “biện pháp căn cơ để hình thành nhân
cách văn hóa người công an cách mạng gần dân, trọng dân, tin dân, yêu dân để dân
tin, dân phục và thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ; đặt sự tu dưỡng rèn luyện, phấn đấu
của mỗi cán bộ, chiến sĩ công an dưới sự theo dõi, nhận xét, đánh giá, kiểm tra,
giám sát, phản biện của nhân dân”. Đây là một tài liệu tham khảo quan trọng của
luận án.
Cũng trong Hội thảo nói trên có bài viết Ban Dân vận Trung ương phối hợp
với Bộ Công an thực hiện tốt công tác dân vận trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật
tự theo tư tưởng Hồ Chí Minh [26]. Ngoài sự khẳng định “tư tưởng Hồ Chí Minh về
dân vận là kim chỉ nam theo suốt chặng đường lịch sử oai hùng của dân tộc… luôn
có ý nghĩa xuyên suốt mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng
của các ngành, các cấp, là công tác đặc biệt cơ bản trong sự nghiệp bảo vệ an ninh
quốc gia và giữ gìn trật tự xã hội”, thì tác giả đã tổng kết 4 thành tựu của Chương
trình phối hợp giữa Ban Dân vận trung ương với Bộ Công an thực hiện công tác
dân vận trong bảo vệ an ninh, trật tự, đặc biệt là những yếu tố khó khăn, thuận lợi
và một số giải pháp nhằm làm tốt hơn Chương trình phối hợp trong giai đoạn mới.
Bài viết Thấm nhuần sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào toàn dân
bảo vệ an ninh Tổ quốc của tác giả Trần Đại Quang, đăng trong Kỷ yếu Hội thảo

khoa học quốc gia [118] kỷ niệm 125 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã
khẳng định “tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc,
đã và đang soi đường thắng lợi trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật
tự an toàn xã hội của đất nước”. Tác giả cũng nêu bật quan điểm cơ bản, cốt lõi,
nhất quán trong tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ
quốc là nhân dân: “Nhân dân là nền tảng, sức mạnh to lớn trong cuộc đấu tranh bảo
vệ an ninh, trật tự”. Trong bối cảnh hiện nay, “tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào
toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc vẫn sống động, vẫn còn nguyên giá trị và là bài
học quý báu đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, nhất là lực lượng công an


20
nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc. Thấm nhuần sâu sắc tư tưởng vĩ
đại và những lời dạy của Người, Công an nhân dân xác định rõ biện pháp vận động
quần chúng là một trong bảy biện pháp công tác công an, làm nền tảng cho các biện
pháp khác và toàn bộ hoạt động của lực lượng công an”. Bài viết cung cấp nhiều
quan điểm có giá trị định hướng cho việc nghiên cứu đề tài luận án.
Tác giả Nguyễn Việt Hùng có một số công trình nghiên cứu trực tiếp nội
dung của tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy vai trò của nhân dân trong bảo vệ an
ninh, trật tự như bài viết: tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò và phát huy vai trò của
nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự, in trong Sách tham khảo Vận
dụng một số nội dung khoa học chính trị trong công tác công an [70]. Trong bài
viết này, tác giả nêu lên một số nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của nhân
dân trong bảo vệ an ninh, trật tự và cho rằng để phát huy vai trò của nhân dân trong
sự nghiệp giữ gìn trật tự, an ninh Hồ Chí Minh yêu cầu phải coi trọng công tác xây
dựng, củng cố tổ chức của quần chúng; đặc biệt là coi trọng công tác tuyên truyền,
giáo dục, vận động quần chúng và phát huy vai trò của quần chúng cần thông qua
sức mạnh của toàn bộ hệ thống chính trị.
Cuốn sách Quần chúng nhân dân - nhân tố quyết định thắng lợi cuộc đấu
tranh bảo vệ an ninh, trật tự [81] của tác giả Tô Lâm, bao gồm 47 bài nói, bài viết

của tác giả về vai trò của nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự; quan
điểm của Đảng về xây dựng thế trận an ninh nhân dân; tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; về đường lối, chủ
trương, chính sách, nguyên tắc, phương châm hoạt động của công tác dân vận bảo
vệ an ninh, trật tự nói chung và phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc nói
riêng. Trong đó tác giả nhấn mạnh “hệ thống quan điểm của Đảng về bảo vệ an
ninh, trật tự được hình thành trên những cơ sở rất vững chắc như truyền thống dân
tộc, chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Tác giả khẳng định “Lịch sử
Công an nhân dân 72 năm qua gắn liền với việc thực hiện tốt Sáu điều Chủ tịch Hồ
Chí Minh dạy Công an nhân dân và tiếp mãi về sau vẫn là như vậy”.
Cuốn sách Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt để phát triển
đất nước [140], tuyển chọn 10 bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về
tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư


21
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
trong nội bộ. Trong đó có nội dung “Củng cố và xây dựng tổ chức đảng thật sự
xứng đáng là người lãnh đạo, người đày tớ trung thành của nhân dân” đã nêu những
hạn chế, yếu kém của công tác dân vận trong tình hình hiện nay và sự cần thiết phải
tăng cường củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân để phát huy sức
mạnh to lớn của nhân dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bài viết cung cấp nhiều cơ
sở lý luận quan trọng cho thực hiện đề tài luận án.
Bài viết Phát huy vai trò của quần chúng nhân dân - Yếu tố quyết định thắng
lợi của cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội [30],
của tác giả Phạm Thái Bình, đã khẳng định, để phát huy vai trò quần chúng nhân
dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm bảo đảm trật tự an toàn ở nước ta trong
giai đoạn hiện nay, lực lượng Công an nhân dân cần tập trung vào một số nội dung
sau: Một là, làm tốt công tác tuyên truyền để quần chúng nhân dân nâng cao tinh
thần cảnh giác, ý thức chủ động, tích cực đấu tranh phòng, chống tội phạm; Hai là,

phải làm cho dân tin, dân yêu, dân ủng hộ; Ba là, để phát huy vai trò quần chúng
nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm cần làm tốt công tác nghiên cứu,
nắm tình hình, nắm rõ tâm tư và nguyện vọng của quần chúng, từ đó đề ra nội dung,
yêu cầu phù hợp phát động phong trào quần chúng đấu tranh phòng chống tội
phạm; Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác vận động quần
chúng, xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; Năm là, phát huy
vai trò của quần chúng nhân dân trong phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ
của lực lượng Công an nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Gần đây nhất, tác giả Bùi Văn Nam có công trình Tư tưởng Hồ Chí Minh về
phát huy sức mạnh nhân dân trong xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh
Tổ quốc [106], đã đi sâu phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh nhân dân
trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự; khẳng định nhân dân là nguồn gốc sức
mạnh, là nhân tố quyết định thành công của cách mạng Việt Nam; đề ra phương
hướng và giải pháp nhằm vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh để phát huy sức
mạnh nhân dân trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.


22
1.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN
ÁN CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU

1.2.1. Những kết quả nghiên cứu đạt được
Cho đến nay đã có rất nhiều cuốn sách, đề tài khoa học, bài viết nghiên cứu
về các vấn đề có liên quan trực tiếp đến đề tài tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác
vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của lực lượng Công an nhân dân, và
chủ yếu là các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trong nước. Các công
trình nghiên cứu của học giả nước ngoài về Hồ Chí Minh rất phong phú và nhiều
công trình có giá trị. Tuy nhiên, thực tế khảo sát tình hình nghiên cứu cho thấy, hầu
như không có công trình nghiên cứu nước ngoài nào đề cập trực tiếp đến tư tưởng
Hồ Chí Minh về công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của Công an

nhân dân. Một số công trình nghiên cứu của học giả nước ngoài có đề cập đến một
số vấn đề có liên quan như tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân dân, về dân chủ, v.v…
thì giá trị không cao hoặc quá xa với đề tài luận án, nên để tránh tản mạn, tác giả
luận án không đưa vào phần tổng quan.
Những công trình nghiên cứu trong nước có liên quan trực tiếp đến đề tài
luận án đã đạt được nhiều kết quả quan trọng:
Thứ nhất, trên phương diện nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác
vận động quần chúng, trong đó có công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh,
trật tự của Công an nhân dân.
Một là, đã làm rõ được một số cơ sở chủ yếu hình thành nên tư tưởng Hồ Chí
Minh về công tác vận động quần chúng, trong đó có công tác vận động quần chúng
của Công an nhân dân. Tuy nhiên, số lượng công trình đề cập đến vấn đề này chưa
nhiều, và nội dung các công trình này mới là những nhận thức bước đầu.
Hai là, đã hệ thống hóa và phân tích khá sâu sắc những nội dung cơ bản
trong tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận, công tác vận động quần chúng;
cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công an nhân
dân, các mảng công tác chủ yếu của Công an nhân dân, về công tác bảo vệ an ninh,
trật tự của công an nhân dân. Một số công trình cũng đã bước đầu nghiên cứu tư
tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự của
Công an nhân dân. Tuy nhiên, vẫn chưa có công trình nào trình bày được một cách
hệ thống, toàn diện và sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động quần