bài giảng hội thoại

H c h c n a h c maừi
Ngửụứi thửùc hieọn: Leõ ẹỡnh Vieõn
10

Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Có mấy cách thực hiện hành động
nói?Cho ví d minh h a ?ụ ọ
Câu 2: Xác đònh hành động nói của các
câu sau:
(1) Thầy giáo mới ngày mai sẽ đến.
(2) Hôm nay là bài học Anh văn cuối
cùng của các con.
(3) Thầy mong các con hết sức chú ý.
(Buổi học cuối cùng)
Câu Kiểu câu Hành động nói Cách thực hiện
(1)
(2)
(3)

Đoạn trích“Trong lòng mẹ”
I.
I.
Vai xã hội trong hội thoại:
Vai xã hội trong hội thoại:
Ví dụ 1:

Ví dụ 1:
Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi:
- Hồng ! mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?

[…] Nhận ra những ý nghó cay độc trong giọng nói và trên nét
mặt khi cười rất kòch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi
biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi
những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tơi, một người
đàn bà đã bò cái tội là goá chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ
con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương yêu và
lòng kính mến mẹ tôi lại bò những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm
đến. [..]
Tôi cũng cười đáp lại cô tôi:
- Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu
cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
- Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước
đâu!


- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ
mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
[…] Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:
- Sao cô biết mợ con có con?
Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nge. Có một bà
họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một ….hôm đi qua
chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn.
[…]
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi.
Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt
tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.
Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật .như hòn đá hay cục
thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà nhai, mà nghiến

cho kì nát vụn mới thôi.


Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghò:
- Vậy mày hỏi cô Thông – tên người đàn bà họ nội xa kia – chỗ ở
của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về.
Trước sau gì cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao?
Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói
tiếp:
-Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù
sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng,
người ta hỏi đến chứ?

(
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

I.
I.
Vai xã hội trong hội thoại:
Vai xã hội trong hội thoại:
Ví dụ 1:
Đoạn trích“Trong lòng mẹ”
-Hai nhân v t tham gia h i tho i : Hồng và người côậ ộ ạ
+ Người cô : vai trên
•
+Bé Hồng : vai dưới

 Quan hệ thân tộc trên dưới
Vai xã hội là vò trí của người tham gia hội thoại đối với
người kháctrong cuộc thoại.

Ngang vai với bố gọi là cô
(Theo thứ bậc gia đình Hồng là cháu)






Quan hệ trên dưới: Nữ Hoàng vai trên – Tể tướng
Quan hệ trên dưới: Nữ Hoàng vai trên – Tể tướng
vai dưới
vai dưới


( theo đòa vò trong xã hội)
( theo đòa vò trong xã hội)
I.
I.
Vai xã hội trong hội thoại:
Vai xã hội trong hội thoại:
* Ví dụ 1: Đoạn trích“Trong lòng mẹ”
Ví d 2:ụ

Ví dụ 3:
Ví dụ 3:


Vô-lô-đi-a đang chuẩn bò bài thì một bạn
Vô-lô-đi-a đang chuẩn bò bài thì một bạn
đến rủ đi bắn chim vì cậu ta vừa được bố mua

đến rủ đi bắn chim vì cậu ta vừa được bố mua
cho khẩu súng mới. Khẩu súng mới, điều đó
cho khẩu súng mới. Khẩu súng mới, điều đó
thật hấp dẫn! Nghe bạn nói, Vô-lô-đi-a đứng
thật hấp dẫn! Nghe bạn nói, Vô-lô-đi-a đứng
dậy mở toang cửa sổ, ló đầu ra ngoài và hỏi
dậy mở toang cửa sổ, ló đầu ra ngoài và hỏi
bạn một cách tỉ mỉ về khẩu súng.
bạn một cách tỉ mỉ về khẩu súng.


Nhưng rồi Vô-lô-đi-a trả lời bạn với vẻ
Nhưng rồi Vô-lô-đi-a trả lời bạn với vẻ
luyến tiếc:
luyến tiếc:
-
Mình bận học, không đi được!
Mình bận học, không đi được!


Cậu bạn châm chọc:
Cậu bạn châm chọc:
-Học gạo để lấy điểm năm à?
-Học gạo để lấy điểm năm à?
-Mình không học gạo mà là học, học không
-Mình không học gạo mà là học, học không
phải vì điểm, hiểu không?
phải vì điểm, hiểu không?