skkn nâng cao chất lượng dạy và học chương cấu tạo động cơ đốt trong – công nghệ 11 THPT thông qua việc sử dụng video clip

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH

*****

BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC
CHƯƠNG “CẤU TẠO ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG” CÔNG NGHỆ 11 THPT
THÔNG QUA VIỆC SỬ DỤNG VIDEO CLIP

Hà Tĩnh, Năm học 2018 - 2019


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH

*****

BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC
CHƯƠNG “CẤU TẠO ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG” CÔNG NGHỆ 11 THPT
THÔNG QUA VIỆC SỬ DỤNG VIDEO CLIP

Người thực hiện: Nguyễn Thị Kim Oanh
Đơn vị: Trường THPT Nghèn

MỤC LỤC

Hà Tĩnh, Năm học 2018 - 2019

Bìa
Trang phụ bìa
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt trong đề tài
Bản cam kết
Phần mở đầu
I. Bối ảnh của đề tài
II. Lí do chọn đề tài
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
IV. Mục đích nghiên cứu
V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu

Phần nội dung
I. Cơ sở lí luận
1. II. Thực trạng của vấn đề
III. Các biện pháp để tiến hành giải quyết vấn đề
IV. Hiệu quả mang lại của sáng kiến
V. Khả năng áp dụng và triển khai
VI. Ý nghĩa của sáng kiến

Phần kết luận
I. Những bài học kinh nghiệm
II. Những kiến nghị, đề xuất

Phụ lục
Tài liệu tham khảo

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI

Viết tắt

Viết đầy đủ

ĐC

Đối chứng

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

PPDH

Phương pháp dạy học

SGK

Sách giáo khoa

TN

Thực nghiệm

THPT

Trung học phổ thông

TNSP

Thực nghiệm sư phạm


BẢN CAM KẾT
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu nêu trong sáng kiến là trung thực. Không sao chép chuyên đề, bài
viết, công trình nghiên cứu của người khác; không vi phạm bản quyền.
Tác giả


PHẦN MỞ ĐẦU
I. Bối cảnh của đề tài
Để đáp ứng yêu cầu về vấn đề đổi mới toàn diện giáo dục hiện nay, tất
cả các giáo viên trong ngành giáo dục đã và đang tiếp tục đổi mới mạnh mẽ
phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ
áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến
khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật kiến thức, kĩ năng, phát triển năng
lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang hình thức học tập đa dạng, chú ý các
hoạt động ngoại khoá, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy và học.
II. Lí do chọn đề tài
Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học thì phương tiện dạy học
đóng vai trò quan trọng. Phương tiện dạy học hiện đại ứng dụng công nghệ thông

tin ngày càng phổ biến và chiếm ưu thế.
Chương trình Công nghệ 11, chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” là một
trong những chương có nội dung rất quan trọng và khá trừu tượng đối với học
sinh. Sách giáo khoa THPT đã được biên soạn với hình thức và nội dung phong
phú. Tuy nhiên, nguồn tư liệu về hình ảnh chưa nhiều. Để khắc phục hạn chế trên,
giáo viên (GV) bộ môn thường tìm kiếm các videoclip đưa vào các bài dạy nhằm
tăng tính hấp dẫn, tính trực quan cho học sinh (HS), nhưng việc tìm kiếm tài liệu
mất nhiều thời gian và đôi khi chưa đủ đáp ứng yêu cầu sử dụng.
Với những lí do trên tôi chọn đề tài “Nâng cao chất lượng dạy và học
chương Cấu tạo động cơ đốt trong – Công nghệ 11 THPT thông qua việc sử
dụng video clip”
Đề tài thể hiện cách nhận thức của tôi về vấn đề đổi mới giáo dục, hi vọng sẽ
đóng góp một phần nhỏ vào việc đào tạo những con người mới năng động, tự lực,
sáng tạo, yêu tổ quốc, yêu đồng bào, làm việc hiệu quả như mục tiêu của công
cuộc đổi mới toàn diện giáo dục đề ra.


III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
1. Phạm vi nghiên cứu
Chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” Công nghệ 11 THPT và sử dụng các
video clip hỗ trợ trong dạy học môn Công Nghệ trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh
2. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
- Lí luận và phương pháp dạy học môn Công nghệ ở trường THPT
- Nội dung chương trình Công nghệ 11 THPT
- Một số ứng dụng của CNTT trong dạy học Công nghệ
IV. Mục đích nghiên cứu
Sử dụng các video clip nhằm tích cực hoá hoạt động nhận thức của học
sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Công nghệ ở trường THPT.
Đóng góp của đề tài về mặt lí luận: Hệ thống hoá cơ sở lí luận của việc xây
dựng và sử dụng video clip trong dạy học môn Công nghệ ở trường THPT

Về ứng dụng: Sưu tầm hệ thống video clip phục vụ dạy học chương “Cấu
tạo động cơ đốt trong”. Biên soạn 4 giáo án trong chương “Cấu tạo động cơ đốt
trong” có sử dụng các video clip. Thiết kế 1 buổi ngoại khóa để học sinh trải
nghiệm sáng tạo.
V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu

1. Giải pháp cũ thường làm:
Sách giáo khoa Công nghệ 11 THPT đã được biên soạn với hình thức
và nội dung phong phú. Ở các trường THPT hiện nay đã được trang bị thiết
bị dạy học như mô hình động cơ đốt trong, tranh ảnh nhưng vẫn không đủ
phục vụ cho nhiều lớp học trong cùng một khoảng thời gian. Các hình ảnh
tĩnh không thể hiện được rõ nội dung và bản chất vấn đề cần nêu. Để khắc
phục hạn chế trên, giáo viên bộ môn thường tìm kiếm các videoclip đưa vào
các bài dạy nhằm tăng tính hấp dẫn, tính trực quan cho học sinh, nhưng việc
tìm kiếm tài liệu mất nhiều thời gian và đôi khi chưa đủ đáp ứng yêu cầu sử
dụng. Nhiều giáo viên vẫn còn phân vân không biết sử dụng như thế nào cho


hợp lí và đặc biệt nguồn tài liệu phong phú trên mạng đó đã được kiểm định
hay chưa.
2. Những điểm mới của sáng kiến:
- Sáng kiến đã góp phần làm sáng tỏ cơ sở lí luận của việc xây dựng và sử

dụng video clip trong dạy học môn Công nghệ ở trường THPT.
- Sưu tầm, phân loại hệ thống video clip phục vụ dạy học chương “Cấu tạo
động cơ đốt trong”.
- Hướng dẫn người sử dụng biết cách cắt và xử lý các video clip cho phù
hợp.
- Biên soạn 4 giáo án trong chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” có sử dụng
các video clip. Giáo viên dễ dàng sử dụng, thay đổi nội dung cho phù hợp

với từng đối tượng học sinh.
- Sử dụng các video clip để thiết kế 1 buổi ngoại khóa có nội dung về động
cơ đốt trong.


PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC SỬ DỤNG HỆ THỐNG VIDEO CLIP
TRONG DẠY HỌC CÔNG NGHỆ Ở TRƯỜNG THPT
1. Khái niệm video clip
Video là một dạng hình ảnh động tập hợp của rất nhiều hình ảnh tĩnh kết
hợp lại với nhau, thường thì 1 giây có 24 hình.
2. Yêu cầu đối với video clip
Đối tượng phục vụ của video clip hỗ trợ dạy học là GV và HS vì vậy nội
dung của tài liệu phải được lựa chọn và xây dựng sao cho nó có thể đáp ứng nhu
cầu người sử dụng. Video clip phải đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc: đảm bảo
mục tiêu dạy học, đảm bảo tính sư phạm, đảm bảo tính đặc thù của bộ môn.
3. Một số yêu cầu đối với người sử dụng video clip
- Biết sử dụng các phần mềm mở được các file video.
- Biết cách sử dụng máy tính, lắp ghép các thiết bị ngoại vi như loa, máy chiếu
projecter vào máy tính.
- Khi sử dụng giáo án, GV cần phải chỉnh sửa để phù hợp với đối tượng HS.
II. Thực trạng của vấn đề
1. Thực trạng dạy học môn công nghệ ở các trường THPT hiện nay
Nội dung kiến thức của chương: nghiên cứu về cấu tạo, nhiệm vụ và
nguyên lí làm việc của các cơ cấu, các hệ thống của động cơ đốt trong. Khi dạy
đến phần nguyên lí hoạt động của các cơ cấu, hệ thống của động cơ đốt trong thì
việc sử dụng hình ảnh tĩnh không thể hiện được hết bản chất của hiện tượng.
Số lượng mô hình động cơ đốt trong không đủ để cho các giáo viên dạy
trong cùng một thời điểm. Hơn nữa mô hình động cơ đốt trong đã bị hư hỏng,
không hoạt động được.

2. Khó khăn gặp phải trong vấn đề chọn sáng kiến
Các video clip đăng tải trên mạng có nội dung bằng tiếng việt rất ít. Phải
tìm kiếm trên các trang mạng nước ngoài. Việc tìm kiếm thông tin bằng tiếng
nước ngoài là một vấn đề khó khăn.


Các video có nội dung rất dài, tải về máy chiếm nhiều dung lượng. Việc xử
lí cắt ghép các video mất rất nhiều thời gian.
3. Thuận lợi khi thực hiện:
Hầu hết các lớp học ở trường tiến hành thực nghiệm đều có máy chiếu nên
việc áp dụng thực nghiệm để kiểm tra đánh giá rất thuận tiện.
III. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
1. Các bước cụ thể tiến hành
- Tìm hiểu nội dung dạy học chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” Công nghệ 11
THPT.
- Tìm hiểu thực trạng dạy và học môn Công nghệ 11 THPT ở một số trường thuộc
tỉnh Hà Tĩnh.
- Sưu tầm, tổng hợp các video clip.
- Phân loại, cắt ghép, sắp xếp các video clip theo từng bài trong chương.
- Soạn 4 giáo án có sử dụng các video clip
- Thiết kế nội dung buổi ngoại khóa
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm
- Đánh giá kết quả thực nghiệm qua các bài kiểm tra của học sinh, dự giờ các tiết
thực nghiệm, toàn tổ trao đổi góp ý.
2. Phương pháp tiến hành
- Tìm hiểu thực trạng dạy và học: Gặp gỡ ban giám hiệu nhà trường, tham quan
phòng máy vi tính, phòng thí nghiệm. Trao đổi trực tiếp với tổ bộ môn và các GV
môn Công nghệ, dự giờ, sử dụng phiếu thăm dò ý kiến.
- Đánh giá kết quả thực nghiệm: Ngoài việc kiểm tra kết quả học tập sau mỗi tiết
học, chúng tôi tiến hành cho các lớp đối chứng và thực nghiệm làm bài kiểm tra

cuối chương. Sau đó chúng tôi tiến hành chấm bài và xử lí kết quả thu được theo
phương pháp thống kê toán học.


IV. Hiệu quả mang lại của sáng kiến
Giáo án, bài giảng mà chúng tôi tiến hành giảng dạy được được sử dụng
video clip hỗ trợ dạy học chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” Công nghệ 11
THPT bao gồm:
Giáo án 1: Cơ cấu phân phối khí
Giáo án 2: Cơ cấu trục khuỷu thanh truyền
Giáo án 3: Hệ thống bôi trơn
Giáo án 4: Hệ thống làm mát
Kết quả thực nghiệm sư phạm
- Đánh giá định tính
Chúng tôi sử dụng video clip hỗ trợ trong các tiết dạy có tác dụng kích
thích HS tự lực xây dựng kiến thức mới, khai thác các khía cạnh của kiến thức.
Các tiết dạy thực nghiệm đã lôi cuốn sự chú ý của HS, các em tích cực suy nghĩ,
mạnh dạn tranh luận và tự tin trình bày quan điểm của mình trước tập thể. Cuối
các tiết học, chúng tôi sử dụng các câu hỏi trắc nghiệm để củng cố kiến thức, ở lớp
thực nghiệm các em trả lời đúng nhiều hơn, diễn đạt rõ ràng và khá mạch lạc. Điều
này chứng tỏ các em ở lớp thực nghiệm nắm vững kiến thức hơn lớp đối chứng.
- Đánh giá định lượng
Để đánh giá kết quả TNSP, ngoài việc kiểm tra kết quả học tập sau mỗi tiết
học, chúng tôi tiến hành cho 6 lớp TN và ĐC làm bài kiểm tra cuối chương. Bài
kiểm tra HS làm trong thời gian 45 phút với 25 câu trắc nghiệm khách quan, sử
dụng phần mềm trộn đề để tăng tính khách quan. Sau đó chúng tôi tiến hành chấm
bài và xử lí kết quả thu được theo phương pháp thống kê toán học. Kết quả: điểm
trung bình cộng của nhóm thực nghiệm cao hơn điểm trung bình cộng của nhóm
đối chứng là thực chất, không phải do ngẫu nhiên. Điều đó cho phép kết luận việc
sử dụng video clip hỗ trợ vào dạy học chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” Công

nghệ 11 THPT đã mang lại hiệu quả cao hơn so với tiến trình dạy học thông
thường.


V. Khả năng ứng dụng triển khai:
Sáng kiến được triển khai ở môn Công nghệ khối lớp 11. Hệ thống các
video clip không chỉ áp dụng cho các tiết dạy trên lớp mà còn có thể sử dụng để
thiết kế các buổi trải nghiệm sáng tạo cho học sinh. Đặc biệt có thể triển khai ở các
ngành như động cơ đốt trong, ngành cơ khí của các trường cao đẳng, dạy nghề.
VI. Ý nghĩa của sáng kiến
Chất lượng dạy và học chương “Cấu tạo động cơ đốt trong” được nâng cao
thông qua việc xây sử dụng Video clip. Góp phần phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền
thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc của giáo viên


PHẦN KẾT LUẬN
I. Những bài học kinh nghiệm
Các video clip hỗ trợ dạy học có thể cắt ghép để phù hợp với thời gian, nội
dung bài dạy và đối tượng học sinh.
Trong các tiết thực nghiệm ban đầu, cần có sự hỗ trợ của đồng nghiệp trong
việc dự giờ, đánh giá. Qua những nhận xét và góp ý của đồng nghiệp, chúng tôi
tiếp nhận ý kiến để hoàn thiện hơn. Đợt thực nghiệm ban đầu cho kết quả tốt,
chúng tôi áp dụng dạy thực nghiệm lần hai với tất cả các lớp trong khối. năm học
này chúng tôi sẽ áp dụng đề tài cho nhiều trường trong tỉnh.
II. Những kiến nghị, đề xuất
Để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp hạy học với sự hỗ trợ của
Video clip, cần tổ chức cho HS làm quen với môi trường học tập mới từ các lớp
dưới và từ các phần học trước. Trang bị cho HS những kiến thức và kĩ năng tin
học cơ bản phục vụ cho mục đích học tập.

Phải nâng cao cơ sở vật chất như: phương tiện nghe nhìn , máy chiếu, máy
vi tính…cho các trường phổ thông. Nên có phòng học bộ môn để tạo điều kiện sử
dụng phương pháp dạy học hiện đại vào quá trình dạy học một cách tốt nhất.
Số lượng HS mỗi lớp nên có khoảng từ 30 đến 35 HS để tạo điều kiện
thuận lợi cho việc tổ chức học tập, thảo luận theo nhóm.
Có biện pháp khuyến khích GV ứng dụng phương tiện dạy học hiện đại
trong quá trình dạy học
Mặc dầu đã có nhiều cố gắng trong việc nghiên cứu xây dựng và tiến hành
đưa đề tài áp dụng vào dạy học nhưng do giới hạn về nội dung của đề tài, thời gian
thực hiện , điều kiện cơ sở vật chất nên đề tài chỉ dừng lại ở chương “Cấu tạo động
cơ đốt trong”. Có thể mở rộng đề tài cho một khối lớp hoặc cả chương trình Công
nghệ THPT nếu có sự cộng tác nhiệt tình của đồng nghiệp. Trong thời gian tới,
cùng với sự giúp đỡ, sự ủng hộ và cộng tác của đồng nghiệp và sự cố gắng của bản
thân. Hy vọng đề tài sẽ được hoàn thiện và mang lại hiệu quả cao hơn trong dạy
học Công nghệ.


Tài liệu tham khảo
[1]. Nguyễn Văn Khôi (chủ biên), Nguyễn Văn Ánh, Nguyễn Trọng Bình, Đặng
Văn Cứ, Nguyễn Trọng Khanh, Trần Hữu Quế (2015), Sách giáo khoa Công
nghệ 11, NXB Giáo dục.
[2]. Nguyễn Văn Khôi (chủ biên), Nguyễn Văn Ánh, Nguyễn Trọng Bình, Đặng
Văn Cứ, Nguyễn Trọng Khanh, Trần Hữu Quế (2015), Sách giáo viên Công
nghệ 11, NXB Giáo dục.
[3]. Nguyễn Thị Dung, Lê Thị Thu Hằng, Đỗ Ngọc Hồng, Nguyễn Văn Khôi,
Phan Thị Lạc, Trần Thị Nhung (2005), Giáo dục bảo vệ môi trường trong môn
công nghệ trung học phổ thông, NXB Giáo dục.
[4]. Thái Duy Tuyên, PPDH truyền thống và đổi mới, NXBGD, HN.
Website
[5]. />[6].

PHỤ LỤC
GIÁO ÁN CÁC BÀI TRONG CHƯƠNG “CẤU TẠO ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG”
Ngày soạn ......................
Tiết .......

Bài 23 : CƠ CẤU TRỤC KHUỶU THANH TRUYỀN

I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Hiểu được nhiệm vụ, cấu tạo của pittông, trục khuỷu, thanh truyền.
2. Kỹ năng
-Vận dụng kiến thức đó biết để có thể trình bày trên mô hình
3. Thái độ
- HS có ý thức trong học tập
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên
- Tranh vẽ H 23.1, H23.2. H23.3, H23.4
- Một số video clip
2. Học sinh
III. Bài cũ
- Nêu nhiệm vụ của thân máy và nắp máy
IV.Tổ chức hoạt động dạy học
Hoạt động 1: Giới thiệu chung về cơ cấu trục khuỷu thanh truyền
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS

Kiến thức cần đạt


- Yêu cầu HS đọc SGK, trả - Nghiên cứu SGK,
lời câu hỏi
trả lời câu hỏi.
? Cơ cấu trục khuỷu thanh
truyền được chia thành mấy
nhóm?
? Khi động cơ hoạt động,
pittông, trục khuỷu, thanh
truyền chuyển động như thế
nào?
- Cho HS quan sát 2 video - Xem video clip
về hoạt động của pittông,
thanh truyền và trục khuỷu

- GV phân lớp thành 3
nhóm nghiên cứu về nhiệm
vụ, cấu tạo của pittông,
thanh truyền và trục
khuỷu.
- Các nhóm nhận
nhiệm vụ. Trao đổi,
cử đại diện trình bày.

I. Giới thiệu chung
+ Chia làm 3 nhóm: nhóm pittông,
nhóm trục khuỷu, nhóm thanh
truyền.

+ Pittông chuyển động tịnh tiến,
thanh truyền truyền lực, trục
khuỷu chuyển động quay


Hoạt động 2: Tìm hiểu về pittông
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
Kiến thức cần đạt
HS
- Yêu cầu HS phải trả lời - Nhóm 1 cử đại diện II. Pittông
được các câu hỏi sau:
trình bày
1. Nhiệm vụ:
+ Cùng với xilanh và nắp máy tạo
? Nêu nhiệm vụ của pittông?
thành không gian làm việc.
+ Nhận lực đẩy của khí cháy rồi
truyền lực cho trục khuỷu để sinh
công và nhận lực từ trục khuỷu để
thực hiện quá trình nạp, nén, thải.
2. Cấu tạo:
? Nêu cấu tạo của pittông?
+ Pittông gồm 3 phần: đỉnh, đầu
và thân.
+ Đỉnh có 3 dạng: bằng, lồi, lõm

? Đỉnh pittông có mấy dạng?
Nhiệm vụ?

? Cấu tạo, nhiệm vụ của đầu
và thân pittông?

+ Đầu : bao kín buồng cháy. Trên
đầu có các rãnh để lắp mecxăng,
mecxăng khí lắp ở trên, mecxăng
dầu lắp ở dưới.
+ Thân: dẫn hướng chuyển động


cho pittông, liên kết với thanh
truyền để truyền lực. Trên thân có
lỗ ngang để lắp chốt pittông.

? Tại sao không làm pittông
khít với xilanh để không
+ Khi động cơ hoạt
phải sử dụng xecmăng?
động, nhiệt độ và ma
sát giữa các chi tiết
rất lớn. Xéc măng
còn có tác dụng để
đưa dầu đi bôi trơn,
làm mát các chi tiết.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về thanh truyền
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS

- Nhóm 2 cử đại diện
trình bày.
? Nêu nhiệm vụ và cấu tạo - HS có thể chỉ trên
của thanh truyền?
tranh vẽ
- GV giới thiệu H 23.3

? Tại sao ở đầu nhỏ và đầu
to thanh truyền lại phải lắp

Kiến thức cần đạt
III. Thanh truyền
1. Nhiệm vụ :
- Truyền lực giữa pittông và trục
khuỷu
2. Cấu tạo:
Gồm 3 phần: đầu nhỏ, thân và đầu
to


bạc lót và ổ bi?
Gợi ý: lắp thêm bạc hoặc ổ
bi để làm giảm ma sát,
giảm độ mài mòn.
Hoạt động 4: Tìm hiểu về trục khuỷu
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS

Kiến thức cần đạt

IV. Trục khuỷu
1. Nhiệm vụ:
? Nêu nhiệm vụ và cấu tạo - Đại diện nhóm 3 - Nhận lực từ thanh truyền tạo
của trục khuỷu
trình bày cấu tạo và momen quay, dẫn động các cơ cấu
nhiệm vụ trục khuỷu. và hệ thống của động cơ.
2. Cấu tạo :
Gồm: cổ khuỷu, chốt khuỷu, má
khuỷu.

- Yêu cầu HS chỉ trên hình + Lắp thêm đối trọng
vẽ
để cân bằng trục
khuỷu.
? Trên má khuỷu làm thêm
đối trọng để làm gì?
Hoạt động 5: Củng cố kiến thức
-

GV nhắc lại kiến thức trọng tâm của bài:cấu tạo và nhiệm vụ của pittông,
trục khuỷu, thanh truyền
GV cho HS xem clip về quy trình sản xuất pitton


Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà
- Làm bài tập 1, 2, 3 trang 109
- Đọc và nghiên cứu bài 24 cơ cấu phân phối khí

Ngày soạn ......................
Tiết .......

Bài 24:

CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ

I. Mục tiêu
1.Kiến thức
- Hiểu nhiệm vụ, cấu tạo chung và nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí.
- Đọc được sơ đồ nguyên lý của cơ cấu phân phối khí dùng xupáp.
2. Kỹ năng
- Sử dụng mô hình trình bày được cấu tạo cơ cấu phân phối khí dùng xupáp treo.
3. Thái độ
- HS có ý thức trong học tập
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên
- Tranh vẽ H24.2.
- Video clip về cơ cấu phân phối khí dùng xuppap treo
2. Học sinh
- Đọc và nghiên cứu cấu tạo động cơ 4 kì
III. Bài cũ
- Nêu cấu tạo động cơ đốt trong
IV.Tổ chức hoạt động dạy học
Hoạt động 1: Tìm hiểu nhiệm vụ và phân loại cơ cấu phân phối khí
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS

+ Khi ĐCĐT làm việc, cần
có quá trình trao đổi khí, quá
trình này không diễn ra liên
tục trong suốt quá trình làm
việc của động cơ. Nên việc
đóng mở các cửa phải phù
hợp với các quá trình.
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi
? Nêu nhiệm vụ và phân loại - Nêu nhiệm vụ. Phân
của cơ cấu phân phối khí?
loại thì nên lập theo
sơ đồ khối

Kiến thức cần đạt
I. Nhiệm vụ và phân loại
1. Nhiệm vụ:
- Đóng mở các cửa nạp và cửa
thải đúng lúc để động cơ thực hiện
quá trình nạp khí mới vào xilanh
và thải khí đã cháy trong xilanh ra
ngoài.
2. Phân loại:


Cơ cấu phân phối khí
Cơ cấu phân phối khí
dùng xupáp

Cơ cấu phân phối khí

dùng xupáp đặt

Cơ cấu phân phối khí
dùng van trượt

Cơ cấu phân phối khí
dùng xupáp treo

Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của cơ cấu phân phối khí dùng xupáp
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS

Kiến thức cần đạt

- Cho Hs quan sát hình vẽ và
II. Cơ cấu phân phối khí dùng
video clip về cơ cấu phân
xuppap.
phối khí dùng xuppap
- HS lên nêu cấu tạo 1. Cấu tạo:
dựa vào hình ảnh
1. Trục cam và cam
2. Con đội
3. Lò xo xuppap
4. Xupap
5. Nắp máy
6. Trục khuỷu
7. Đũa đẩy

Video
8. Trục cò mổ
9. Cò mổ
10. Bánh răng phân
phối

- Sau khi quan sát video, trả
lời các câu hỏi sau:
? Hãy kể tên các chi tiết
chính trong cơ cấu phân

+ Gồm trục cam, cam, con đội,
đũa đẩy, cò mổ, xupáp, lò xo
xupáp.


phối khí xupáp treo.
? Trên mỗi cam dẫn động
được mấy xupáp ?
? Tại sao trong động cơ 4 kì,
số vòng quay của trục cam
chỉ bằng 1/2 số vòng quay
của trục khuỷu?
? Những dấu hiệu chủ yếu
để phân biệt cơ cấu phân
phối khí xupáp đặt và cơ cấu
phân phối khí xupáp treo?
? Chi tiết nào của động cơ 2
kì làm nhiệm vụ van trượt
của cơ cấu phân phối khí ?

+Trên mỗi cam dẫn động được
một xupáp.
+ Trong 1 chu trình, trục khuỷu
quay 2 vòng, 1xupáp chỉ mở 1 lần
nên trục cam chỉ quay 1 vòng.
+ Cơ cấu phân phối khí dùng
xupáp treo là cơ cấu mà xupáp
được lắp trên nắp máy, cơ cấu
phân phối khí xupáp đặt là cơ cấu
mà xupáp được lắp ở trên thân
xilanh.
+ Pittông là cơ cấu làm nhiệm vụ
van trượt của cơ cấu phân phối khí

Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng
xupáp.
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS
- Cho HS xem video clip về - Quan sát video
nguyên lí làm việc của động
cơ đốt trong 4 kì. Yêu cầu
quan sát kĩ hoạt động của
các chi tiết cơ cấu phân phối
khí

Kiến thức cần đạt
2. Nguyên lí làm việc :

- GV trình bày nguyên lý
làm việc của cơ cấu phân - HS tiếp thu kiến Vấu cam (1) tác động làm con đội
thức.
(2) đi lên, đũa đẩy (7) đi lên, cò
phối khí xupáp treo:
mổ (9) quay cùng chiều kim đồng
Vấu cam (1) tác động làm
hồ, xupáp (4) đi xuống, lò xo (3)
con đội (2) đi lên, đũa đẩy
bị nén, cửa nạp mở ra, khí nạp
(7) đi lên, cò mổ (9) quay
tràn vào xilanh.
cùng chiều kim đồng hồ,
Khi lò xo giãn ra, kéo xupáp đi lên
xupáp (4) đi xuống, lò xo (3)
đóng kín của nạp.


bị nén, cửa nạp mở ra, khí
nạp tràn vào xilanh.
Khi lò xo giãn ra, kéo xupáp
đi lên đóng kín của nạp.
? Trình bày nguyên lý làm - HS trình bày tương
việc của cơ cấu phân phối tự trường hợp trên,
khí xupáp đặt
nhưng cần chú ý, con
đội tác dụng trực tiếp
lên xupáp
Hoạt động 4: Củng cố kiến thức

- GV nhắc lại những kiến thức trọng tâm của bài
- Yêu cầu HS so sánh ưu và nhược điểm của cơ cấu phân phối khí dùng xupap treo
và xupap đặt
* Xupap đặt có ưu điểm:
+ Kết cấu dẫn động cam đơn giản, chiều cao máy nhỏ
+ Khoảng cách truyền động cam ngắn ( từ trục khuỷu đến trục cam)
+ Xupap không có khả năng rơi chạm đỉnh pittông
* Xupap đặt có nhược điểm:
+ Thể tích vùng buồng đốt lớn do vậy tỷ lệ nén nhỏ
+ Khả năng thải khí cháy chậm và sót lại nhiều
Do vậy xupap đặt chỉ dùng cho động cơ xăng loại trước đây
* Xupap treo có ưu điểm:
+ Kết cấu buồng đốt gọn do vậy tỷ lệ nén có thể lớn
+ Khả năng thải khí cháy nhanh, ít gây kích nổ
* Xupap treo có nhược điểm:
+ Kết cấu phức tạp, số lượng chi tiết nhiều
+ Khoảng cách truyền động cam dài, hoặc dẫn động xupap xa
+ Dễ bị xảy ra hiện tượng xupap chạm đỉnh pittông ( do tuột cá hay điều chỉnh
cam sai)
Ngày nay động cơ xăng và diezen thường dùng xupap treo, vừa nhằm tăng công
suất động cơ và hạn chế chất độc hại trong khí thải.
Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà
- Yêu cầu HS làm bài tập 1, 2, 3 trang 113 SGK


Ngày soạn ......................
Tiết .......

Bài 25 :

HỆ THỐNG BÔI TRƠN

I. Mục tiêu
1.Kiến thức
- Hiểu nhiệm vụ của hệ thống bôi trơn; cấu tạo chung và nguyên lý làm việc của
hệ thống bôi trơn cưỡng bức.
- Đọc được sơ đồ nguyên lý của hệ thống bôi trơn cưỡng bức.
2. Kỹ năng
- Sử dụng hình vẽ, trình bày được sơ đồ nguyên lý hệ thống bôi trơn cưỡng bức
3. Thái độ
- HS có ý thức trong học tập
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên
- Tranh vẽ H25.1.
- Video clip về hệ thống bôi trơn
2. Học sinh
- Đọc và nghiên cứu bài 25
III. Bài cũ
- Trình bày nhiệm vụ và nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí xupáp đặt.
IV.Tổ chức hoạt động dạy học
Hoạt động 1: Tìm hiểu nhiệm vụ và phân loại hệ thống bôi trơn
Hoạt động của GV

Hoạt động học của
HS

Kiến thức cần đạt
I. Nhiệm vụ và phân loại
1. Nhiệm vụ:

- Cho HS quan sát 2 video - HS quan sát video
clip về hệ thống bôi trơn