skkn một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện bơi tự cứu đuối nước cho học sinh tiểu học

Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

TÊN CƠ SỞ ĐƯỢC YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN:

I.

+ Phòng giáo dục và đào tạo huyện Yên Khánh
+ Trường tiểu học Khánh phú - huyện Yên Khánh - tỉnh Ninh Bình
II.

TÁC GIẢ CỦA SÁNG KIẾN

Họ và tên : Đinh Tuyết Mai
Chức vụ: Giáo viên.
Điện thoại: 0377.980.758
E-mail:
Đơn vị: Trường Tiểu Học Khánh Phú.
III. TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, LĨNH VỰC ÁP DỤNG:
- Tên sáng kiến: “Một số biện pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả
trong tập luyện bơi lội tự cứu đuối nước cho học sinh tiểu học”.
- Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục thể chất

Đinh Tuyết Mai

1

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện

bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo báo cáo của tổng Cục thống kê về phòng chống tai nạn thương tích
trẻ em ở Việt Nam cho thấy, trung bình mỗi năm có khoảng 7.300 trẻ nhỏ và trẻ
vị thành niên tử vong do tai nạn thương tích và ngày càng có xu hướng gia tăng
(năm sau thường cao hơn năm trước), trong đó tai nạn đuối nước là nguyên nhân
hàng đầu, chiếm 48,8%. Tỷ lệ chết đuối ở trẻ em nước ta cao gấp 10 lần các
nước phát triển. 70% trẻ chết đuối và suýt chết đuối ở lứa tuổi dưới 15. Có 53%
các trường hợp chết đuối xảy ra khi trẻ em chơi gần ao hồ, sông suối, kênh
mương không có sự bảo vệ của người lớn. Ðây thực sự là tình trạng đáng báo
động, bởi hầu hết trẻ bị đuối nước là do sự bất cẩn của cha mẹ và người chăm
sóc trẻ. Ngoài ra còn do môi trường xã hội tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng chưa có
biện pháp can thiệp, trẻ chưa được dạy kỹ năng phòng tránh, kiến thức sơ cứu còn
hạn chế,… Hằng năm, số trẻ đuối nước khá phổ biến và diễn ra khắp nơi, nhất là
ở vùng sông nước.
Từ tháng 4/2016 trở lại đây, những vụ đuối nước thương tâm như vụ 9 em
học sinh tắm sông tại Quảng Ngãi thiệt mạng đã khiến cho những bậc làm cha
mẹ không khỏi xót xa. Hay như mới đây nhất, là vụ lật tàu du lịch trên sông Hàn
6/2016 đã cướp đi sinh mạng của 2 chị em ruột cháu Trịnh Kim Phượng (7 tuổi)
và Trịnh Tiến Huy (4 tuổi) quê ở Bắc Kạn…
Năm 2017, theo kết quả điều tra của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc tại Việt Nam
(UNICEF), trung bình mỗi năm ở Việt Nam có khoảng trên 7.000 trẻ em bị chết
đuối (chiếm tỷ lệ 22,6% tai nạn thương tích), đứng sau tỷ lệ tử vong do tai nạn
giao thông là 26,7%.
Theo thống kê từ Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Hòa Bình, chỉ
trong tháng 4 - 5/2018, toàn tỉnh đã xảy ra 7 vụ đuối nước, làm 8 người tử vong
tại các huyện: Đà Bắc, Kỳ Sơn, Lạc Sơn, Lương Sơn. Tất cả nạn nhân của các
vụ đuối nước xảy ra từ đầu năm đến nay đều là trẻ em sinh các năm 2003, 2005,
2006, 2007, 2010, 2014, 2016. Tại Đắk Lắk, theo thống kê của Sở Lao động Đinh Tuyết Mai

2

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
Thương binh và Xã hội tỉnh này, trong 2 năm 2016 – 2017, toàn tỉnh có 2.046
trẻ em bị tai nạn thương tích, trong đó có 112 em tử vong. Tử vong do đuối nước
là 97 trường hợp, chiếm gần 86% trẻ em tử vong do tai nạn thương tích. Phần
lớn các vụ đuối nước xảy ra từ trẻ 10 đến 14 tuổi, nhiều vụ việc thương tâm xảy
ra làm 2 đến 3 em ra đi cùng một lúc.
Còn trên địa bàn tỉnh Gia Lai, trong gần 6 tháng đầu năm 2018, đã có 27 trường
hợp do đuối nước, trong đó đa số là học sinh. Những trường hợp đuối nước trên
có điểm chung là thường gặp nạn ở các ao, hồ do người dân đào để phục vụ tưới
hoa màu.
Nghỉ hè luôn là thời điểm được các bạn học sinh, sinh viên háo hức chờ
đợi, bởi đây là thời gian các bạn tạm gác lại chuyện đèn sách để vui chơi thỏa
thích, tự thưởng cho mình bằng những chuyến du lịch khám phá thiên nhiên, học
hỏi cuộc sống thực tế qua các chuyến tham quan dã ngoại… sau một năm nỗ lực
phấn đấu học tập. Còn gì sảng khoái khi được tắm và ngâm mình trong dòng
nước mát lạnh vào những buổi trưa hè nóng nực để quên đi những lo toan muộn
phiền trong cuộc sống. Tuy vậy, đôi lúc vì quá mải mê vui chơi hoặc thiếu trang
bị kiến thức về đuối nước đã dẫn đến một số tai nạn đáng tiếc.

Đuối nước là một trong những nguyên nhân thương tích gây tử vong hàng đầu ở trẻ em.

Vậy đuối nước là gì?
Theo tổ chức y tế thế giới, đuối nước là hiện tượng mà khí quản của người
lớn hay trẻ nhỏ bị một chất lỏng (thường là nước) xâm nhập vào dẫn tới khó thở.

Đinh Tuyết Mai

3

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
Hậu quả của ngạt thở lâu có thể là tử vong (chết đuối) hoặc không tử vong,
nhưng gây tổn hại nghiêm trọng cho hệ thần kinh. Ngoài ra, cũng có quan niệm
ngắn gọn hơn, đuối nước là tình trạng thiếu oxy do cơ thể bị chìm trong nước.
Nguyên nhân gây đuối nước:
- Đuối nước hay xảy ra đối với trẻ lớn tuổi do bản tính hiếu động, tò mò;
đối với trẻ nhỏ do tính thích nghịch nước hoặc do sự bất cẩn của gia đình. Cho
dù trẻ em không biết bơi lội hay biết bơi lội nhưng do sự chủ quan nên cũng
không lường trước hết được sự nguy hiểm của tai nạn. Ngoài ra, môi trường
sống chung quanh cũng luôn luôn có những yếu tố nguy cơ rình rập gây nên tai
nạn đuối nước cho trẻ em như chậu nước, chum vại, bể nước, giếng nước...
không có nắp đậy an toàn; sông, hồ, suối, ao nước... không được rào chắn và
không có biển báo nguy hiểm. Hơn nữa, tình trạng xây dựng các công trình, đào
bới khai thác cát, đất đá tràn lan, sự vô ý thức của con người... đã để lại các hố
ao sâu gây nguy hiểm như hố vôi tôi, hố lấy đất làm gạch ngói, hố lấy cát, hố lấy
nước tưới hoa màu… không có hàng rào cũng là những nơi dễ gây nên tai nạn
đuối nước.
- Tai nạn do đuối nước có thể xảy ra trong các trường hợp: ngạt nước,
những người không biết bơi ngã xuống nước, hoặc trẻ em ngã cắm đầu vào chậu
nước hay bồn tắm; ngất đột ngột khi vừa tiếp xúc với nước; lặn sâu dưới nước
khi hết hơi không ngoi lên kịp bị ngạt; bơi quá mệt, cơ thể mất nhiệt do nước
lạnh, bị chuột rút rồi ngất đi…

- Ngoài ra, phải kể đến một thực trạng: đó là khi các em cứu lẫn nhau, do
chưa có kiến thức trong việc cấp cứu, sơ cứu người bị chết đuối, dẫn đến tình
trạng số lượng trẻ bị chết đuối tăng lên.
- Trẻ em chết đuối vì người lớn lơ là đuối nước đang gia tăng trong cộng
đồng do nhiều nguyên nhân như môi trường không an toàn, người lớn chưa giám
sát trẻ một cách chặt chẽ, kiến thức phòng tránh, sơ cứu của người dân còn hạn
chế, nhiều trẻ không biết bơi,…
Đinh Tuyết Mai

4

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
- Thông thường thì gia đình là nơi trẻ em được bảo vệ tốt nhất, nhưng một
thực tế là hiện nay nhiều gia đình chưa quan tâm, quản lý và giám sát trẻ đúng
mức. Đây cũng là chính là yếu tố khiến tỷ lệ tai nạn đuối nước ngày càng tăng.
Nước ta là khu vực có rất nhiều sông, suối, giếng, ao, hồ, hệ thống kênh
rạch chằng chịt, là môi trường không an toàn đối với trẻ nhỏ. Ngay cả những
dụng cụ chứa nước trong gia đình như bể, lu, vại,… không có nắp đậy cũng gây
nguy hiểm cho trẻ. Chỉ một vài giây lơi lỏng của người lớn là trẻ em có thể rơi
xuống ao, hồ, sông, suối, giếng nước,… và có thể bị ngạt và chết đuối chỉ sau 2
phút rơi xuống nước.
Do vậy việc hướng dẫn tập bơi tự cứu là việc làm cần thiết, cấp bách cho
trẻ em nói chung và học sinh tiểu học nói riêng.
Tập luyện Bơi lội tự cứu đuối nước thường xuyên, đúng phương pháp
khoa học góp phần bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho HS, thúc đẩy sự phát
triển các tố chất thể lực, đặc biệt là các tố chất vận động (sức nhanh, sức mạnh,

sức bền, độ mềm dẻo, tính khéo léo). Tập luyện bơi tự cứu giúp học sinh có khả
năng tự cứu đuối tốt hơn, nâng cao thành tích bơi lội phát rõ rệt.
Vậy để rèn luyện sức khỏe, phát triển kĩ thuật và nâng cao thành tích bơi,
đồng thời phòng chống đuối nước cho trẻ em chúng ta nên sử dụng những bài
tập gì và vận dụng chúng như thế nào vào phương pháp dạy bơi tự cứu?
Để giải quyết vấn đề này tôi đưa ra: “Một số biện pháp nhằm nâng cao
hiệu quả trong tập luyện bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học”, với
mong muốn là giúp cho học sinh có kĩ năng, phương pháp rèn luyện, thực hành
kĩ năng bơi . Qua đó, giúp cho học sinh nắm vững được kĩ thuật bơi tự cứu để có
thể phòng chống đuối nước mọi lúc mọi nơi một cách khoa học và bền vững.

Đinh Tuyết Mai

5

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
IV. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
A. GIẢI PHÁP CŨ THƯỜNG LÀM

1. Giải pháp đã thực hiện
Hiện nay việc phòng chống đuối nước đã và đang được sự quan tâm của lãnh
đạo ngành, trường và đa số phụ huynh học sinh nên cơ sở vật chất trang thiết bị
đã có sự đầu tư nhằm phục vụ cho việc tổ chức lớp bơi, cùng với sự nhiệt tình
của một số giáo viên và sự yêu thích, đam mê bơi lội của học sinh là điều kiện
thuận lợi cho việc tổ chức phổ cập bơi.
Trong những năm học trước bản thân tôi đã thực hiện những giải pháp:

* Triển khai các bài học lý thuyết về bơi lội, phòng chống đuối nước và các
tai nạn thương tích trong cuộc sống:
+ Khuyến cáo các bạn học sinh không nên chơi đùa gần ao, hồ, sông

suối, những nơi tiềm ẩn rủi ro đuối nước.
+ Chỉ bơi ở những nơi có người và phương tiện cứu hộ, tuân thủ các
quy định của bể bơi, khu vực bơi.
+ Khi đi tắm biển hay sông, người biết bơi hay không cũng chỉ nên
tắm gần bờ, đặc biệt là ở biển, vì dù biết bơi cũng rất khó để bơi do sóng
biển đánh liên tục. Nhiều người thường nằm trên phao khi tắm biển. Điều
này cũng khá nguy hiểm vì bạn sẽ dễ bị cuốn ra xa mà không biết, nhiều
khả năng bạn sẽ bị sóng đánh úp, những cơn sóng dồn dập khiến bạn
không biết xử lý như thế nào và sẽ bị uống nước nhiều, mất sức.
+ Chấp hành tốt các quy định về an toàn khi tham gia các phương tiện
giao thông đường thủy như mặc áo phao.
* Cho học sinh học các động tác kỹ thuật mô phỏng trên sân tập nhà
trường.
Đinh Tuyết Mai

6

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
* Lồng ghép, tích hợp các nội dung bơi lội phòng chống đuối nước; An
toàn giao thông; Bảo vệ môi trường; Kỹ năng sống vào trong từng tiết
học.
* Tổ chức các lớp học thực hành bơi vào dịp hè. Vào cuối năm học tổ

chức phát phiếu cho các em có nhu cầu có thể xuống hồ bơi gần trường học
các lớp thực hành bơi từ phổ tu đến nâng cao vào các ngày trong tuần
2. Ưu nhược điểm của các giải pháp
* Ưu điểm:
- Dễ xếp tiết, dễ quản lý cho giáo viên và học sinh.
- Dễ lồng ghép kiến thức vào các tiết học.
- Có thể linh động về thời gian
- Học sinh có thể nắm được cơ bản về lý thuyết phòng chống đuối nước và
các tai nạn thương tích thường gặp trong cuộc sống
* Nhược điểm:
+ việc học bơi tự cứu đuối nước chỉ được lồng ghép trong chương trình môn
thể thao tự chọn và chỉ giới hạn trong những khoảng thời gian ngắn. Học sinh
chỉ được học các động tác kỹ thuật mô phỏng trên sân tập nhà trường. Thời gian
dạy môn bơi trong các nhà trường phụ thuộc vào thời tiết, khí hậu. Ở miền Bắc,
thường chỉ thực hiện việc dạy bơi từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 10 hàng năm.
+ Trong quá trình lên lớp, giáo viên vẫn còn thực hiện các bước lên lớp một
cách cứng nhắc, tuần tự đi từ bước này sang bước khác, làm cho giờ học chưa
hứng thú, nhàm chán, nặng nề. Trong các giờ học thực hành bơi, giáo viên
chỉ động viên phụ huynh đưa trẻ đến các bể bơi để được chơi, tiếp xúc và làm
quen với nước. Chỉ một số ít học sinh được gia đình cho đi học bơi của các huấn
7
Đinh Tuyết Mai
Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
luyện viên tại bể bơi. Chính vì thế mà tỷ lệ học sinh được thực hành và biết bơi
là rất thấp.
+ Trên địa bàn huyện nhà có rất nhiều sông hồ nhưng lại không có rất ít hồ

bơi để các em vui chơi, tập luyện và thực hành những kỹ thuật đã học. Môn bơi
lội lại không phải là môn học chính khoá và các trường không có đủ điều kiện
vật chất để giảng dạy vì thế mà phong trào tập luyện chưa thường xuyên, không
có hệ thống bài bản và phương pháp cần thiết để hỗ trợ môn bơi lội này.
+ Cũng từ khó khăn về cơ sở vật chất dẫn tới số lượng học sinh tham gia tập
luyện môn bơi là rất ít, mặc dù rất muốn tham gia nhưng lại không được phép
của Cha, mẹ vì sợ nguy hiểm đến tính mạng mà vì thế phong trào tập luyện hầu
như không có chỉ khi thi đấu mới tập luyện vì thế chưa có nhiều hạt nhân chủ
chốt khi tham gia các cuộc thi.
+ Điều kiện tập luyện chưa đảm bảo, trang thiết bị, đồ dùng dạy học môn
thể dục nói chung và phân môn bơi tự cứu đuối nước nói riêng còn ít nên hạn
chế trong tập luyện của các em cũng như trong công tác giảng dạy của GV.

+ GV chưa phân hóa đối tượng học sinh. Giữa các em khối 1,2 khối 3,4
và khối 4,5 đặc điểm tâm lí, cơ thể khác nhau như thế nào để đưa ra biện
pháp luyện tập phù hợp.
+ Đối với học sinh khối 1,2,3 không có tiết thể thao tự chọn nên khó
sắp xếp được lồng ghép nội dung bơi vào các tiết dạy
+ Học sinh chưa thấy rõ tầm tầm quan trọng của việc học bơi tự cứu nên
chưa chủ động, tập trung, tích cực, tự giác học tập.
+ Nhà trường lại chưa có bể bơi để chủ động cho học sinh thực hành Bơi lội
tự cứu đuối nước. Số lượng học sinh có điều kiện học thêm thực hành tại hồ bơi
còn hạn chế.
B. GIẢI PHÁP MỚI CẢI TIẾN

1. Làm tốt công tác tuyên truyền dạy bơi cho học sinh
Mặc dù đứng trước thực tế khó khăn đó nhưng những năm qua, ngành
GD&ĐT luôn quan tâm chỉ đạo đẩy mạnh công tác phòng chống đuối nước cho
trẻ em và công tác dạy bơi ở các nhà trường. Song song với việc tích cực tham
8

Đinh Tuyết Mai
Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
mưu cho các cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản, chỉ thị hướng dẫn và
triển khai thực hiện việc dạy bơi, tăng cường phòng chống đuối nước trẻ em
trong nhà trường, ngành GD&ĐT đã quán triệt sâu sắc đến toàn thể các đơn vị
giáo dục, học sinh, phụ huynh về hướng dẫn của Bộ GD&ĐT và các văn bản,
chỉ thị của UBND tỉnh, huyện về tăng cường phòng, chống đuối nước trong nhà
trường. Hàng năm, ngành GD&ĐT đều tổ chức tập huấn về công tác phòng
chống đuối nước cho giáo viên và học sinh các nhà trường theo từng cấp học; tổ
chức các giải bơi cho học sinh các trường trung học phổ thông nhằm phát hiện,
bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu để làm nòng cốt cho các nhà trường,
đồng thời, chọn học sinh vào đội tuyển tham dự các giải bơi do cấp huyện, tỉnh
tổ chức.
Cùng với nhà trường, các cấp, các ngành, đoàn thể chính quyền địa
phương tuyên truyền cho phụ huynh học sinh thấy được tầm quan trọng, lợi ích
của việc học bơi của con em mình để cha mẹ học sinh cùng vào cuộc, tạo mọi
điều kiện và tích cực phối hợp với nhà trường, giáo viên trong việc tổ chức dạy
bơi cho học sinh.
Bên cạnh đó tôi đã tích cực làm công tác xã hội hóa tranh thủ sự trợ giúp
của doanh nghiệp đóng trên địa bàn xã đặc biệt là doanh nghiệp Đỗ Xuân Thuội
nơi có bể bơi hỗ trợ một phần kinh phí và tạo điều kiện bố trí dành nhiều thời
gian luyện tập hợp lý cho học sinh thực hành tại bể bơi.
Khuyến khích động viên học sinh, cha mẹ học sinh đăng kí các lớp học
bơi trong hè để tăng cường sức khỏe, rèn luyện kĩ năng bơi cho các em.
2. Chú trọng hướng dẫn kỹ thuật động tác “Bơi tự cứu”
- Yêu cầu HS biết các động tác và thực hiện các động tác ở mức độ tương

đối chính xác và biết vận dụng trong giờ học thể dục, sinh hoạt ở trường cũng
như thực hành tại bể bơi.
- Trước hết giáo viên cần hướng dẫn kỹ thuật các bước bơi tự cứu chính
xác, ngắn gọn dễ hiểu và đầy đủ. Cụ thể:

Đinh Tuyết Mai

9

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
- Điều đầu tiên dạy cho học sinh sự khác biệt cơ bản của môi trường nước
và môi trường không khí, sự khác biệt của hệ hô hấp, cơ chế vận động của hai
môi trường.
Thứ nhất: Bình tĩnh mở mắt, nín thở để phổi không bị sặc nước, dùng
bàn tay kết hợp lòng bàn chân phẩy để đẩy người nổi lên. Sau khi lên hít một hơi
bằng miệng sau đó từ từ thở ra bằng mũi. Mắt quan sát nhanh phương hướng
thuận lợi nhất để có thể di chuyển vào bờ an toàn.
Thứ hai: Tiếp tục thả lỏng người để nước đẩy lên sát mặt nước trở về tư
thế bập bênh bán an toàn, đầu nổi sát mặt nước, chân ở phía nước sâu. Thực chất
đây là thả nổi nhờ lực đẩy nổi Archimedes của nước, nhớ rằng bình tĩnh thì nổi,
hoảng loạn thì chìm.
Thứ ba: Dùng tay làm mái chèo, chân làm bánh lái quạt nước đẩy đầu
nhô khỏi mặt nước hoặc cũng có thể quạt nước xiên, đẩy người bơi đi dễ dàng
bởi trong nước người trở nên nhẹ hơn so với trên cạn. Hạn chế tối đa lực cản của
nước bằng các kỹ thuật cơ bản. Các hoạt động pải nhịp nhàng tránh loạn xạ để
lực đẩy và lực cản không triệt tiêu nhau dẫn đến không di chuyển được hoạc di

chuyển chậm.
Thứ 4: Khi đã lên bờ an toàn cần vệ sinh cơ thể sạch sẽ tránh bệnh tật,
giữ ấm và khô thoáng cơ thể. Nếu thấy sức khỏe không tốt cần báo cáo với nhà
trường hoặc gia đình để được kịp thời thăm khám tại các cơ sở y tế.
3. Hướng dẫn học sinh tự tập luyện trước kỹ thuật “Bơi tự cứu”
- Tự tập luyện trước kỹ thuật “Bơi tự cứu” thế nào?
Trước hết là chữa bệnh sợ nước và học cách thở cho học sinh với nguyên
tắc: Trên mặt nước há to miệng hít vào, còn dưới mặt nước, thở ra từ từ bằng
mũi. Có thể tập trên cạn - không có nước, hoặc có thể úp mặt vào chậu nước để
tập. Lưu ý là học sinh dưới 15 tuổi chỉ được tập thở với chậu nước khi có người
lớn trông coi, giám sát.

Đinh Tuyết Mai

10

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
Tiếp đó, học cách nín thở dưới nước, cũng với một chậu nước nhỏ. Có thể
tập thở khi tắm sen, khi dội nước lên đầu.
Với “Bơi tự cứu” thì chân (tay) chỉ cần đạp hay quạt nước nhẹ nhàng, cốt
giữ cho phần đầu, miệng có lúc nào đó nhô khỏi mặt nước để thở là được. “Bơi
tự cứu” vì thế không tốn sức và gần với thả nổi nhiều hơn.
- Tại sao lại nên học bơi tự cứu trên cạn chứ không phải dưới nước?
Đầu óc con người khó có thể tập trung làm tốt nhiều việc cùng lúc, vì vậy
với bao động tác cần thực hiện cùng lúc để không bị chìm, bị sặc đã làm cho
việc học bơi dưới nước trở nên quá khó đối với nhiều người. Tập trung vào thở thì

quên mất tay nên quạt thế nào; tập trung được vào tay thì lại quên chân, quên thở.
Học bơi trên cạn có thể chia các động tác, kỹ năng bơi thành các mảnh nhỏ,
rất nhỏ để tập tuần tự đến “nhuyễn” rồi lắp ghép chúng từng bước với nhau. Tập
thành thạo thở, quạt tay, đập chân, rồi ghép thở với tay, thở với chân, tay với
chân... và cuối cùng thành một vũ điệu của Thở - Tay - Chân trên cạn. Việc phát
hiện, chỉnh sửa các động tác sai khi tập trên cạn cũng dễ hơn dưới nước rất nhiều.
4. Quan tâm đến việc thực hành bơi dưới nước
* Tập thở
Hướng dẫn học sinh phải học điều khiển hơi thở, làm quen với việc chìm
xuống nước, không sợ nước. Sau đó, học cách thực hành hoạt động tay và chân,
phải nín thở, thả lỏng cơ thể, tự khắc người sẽ nổi lên. Xuống nước và nín thở,
thả lỏng cơ thể hoàn toàn.
Kỹ năng cơ bản của việc hít thở dưới nước
- Chìm xuống và thở ra dưới nước (trước khi chìm xuống nước cần hít
một hơi thật sâu, sau đó chìm xuống, thở từ từ ra bằng mũi (nhả bong bóng ra từ
mũi).
- Nổi lên khỏi mặt nước, hít vào bằng miệng (cần phải hít thở thật nhanh
để có nhiều ô xy hơn).

Đinh Tuyết Mai

11

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Thở ra bong bóng bằng mũi dưới nước, hít vào bằng miệng trên không

* Thực hành kỹ thuật tay đơn giản (tay bơi kiểu ếch).
+ Nhịp 1: Hai tay khép sát vào thân, các ngón tay khép vào nhau, hai lòng
bàn tay ép vào nhau vị trí bàn tay trước và sát ngực.
+ Nhịp 2: Thẳng hai tay từ ngực qua trán và duỗi về phía trước, lòng bàn
tay hướng xuống dưới.
+ Nhịp 3: Dùng hai lòng bàn tay kéo nước từ trên xuống dưới vòng đều
hai bên.
+ Nhịp 4: thu tay về nhịp 1(lưu ý hạn chế tối đa sự cản nước khi thu tay).
Lặp lại liên tục như vậy cho đến khi thành thục. Các em có thể làm như
vậy khi ở trên bờ hay khi xuống nước. Cách tập cánh tay này cần dùng lực mạnh
một chút. Khi tay duỗi nên thẳng với thân, ép sát vào thân thì mới đủ lực để đẩy
cơ thể về phía trước.
* Thực hành bơi chân
+ Nhịp 1: Hai chân duỗi thẳng, hai mũi chân duỗi thẳng.
+ Nhịp 2: Hai chân khép sát đồng thời duỗi thẳng mũi chân khi co.
+ Nhịp 3: Mở hai mũi chân ra hai bên đồng thời mở gối ra hai bên dùng
lòng bàn chân dạp nước.
+ Nhịp 4: Khép hai chân về tư thế của nhịp 1.
* Kết hợp bơi với bàn tay và bàn chân
Khi học sinh đã tập được cách bơi tay và chân riêng lẻ một cách thành
thục, trong vòng tối thiểu 30 phút cho mỗi bài tập, có thể tập kết hợp sau khi
chắc chắn rằng tay và chân đã làm đúng nhiệm vụ của mình.
12
Đinh Tuyết Mai
Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
* Bơi kết hợp toàn diện

Hướng dẫn hoc sinh kết hợp tập nín thở, hít thở, kết hợp tay chân, nên
bình tĩnh tập luyện, bước nào chưa đạt yêu cầu thì đầu tư thời gian để tập kỹ
thuật đó cho đến khi thành thục là có thể bơi được.

Bơi phối hợp toàn diện
5. Sử dụng phương pháp giảng dạy, hình thức tổ chức phù hợp cho
từng tiết học tạo hứng thú cho học sinh.
Trong tiết học thể dục không nhất thiết phải tuân theo quy định khuôn
khổ mà phải luôn luôn thay đổi đưa vào một số phương pháp mới dễ gây hứng
thú cho học sinh. Đó là thông qua một số biện pháp trò chơi, thi đấu giữa các
nhóm, tổ, tăng độ khó…
Giáo viên nêu tên động tác và khẩu lệnh, giải thích phải kết hợp với làm
mẫu động tác. Có thể dùng tranh ảnh, hình vẽ, video để minh họa làm tăng sự
chú ý trong các em.
- Khi làm mẫu giáo viên phải chú ý tới từng đối tượng học sinh.
- Đối với học sinh lớp 1, lớp 2 các em có khuynh hướng ghi nhớ một
cách máy móc, chưa có khả năng phân tích tự giác, các em thường bắt trước, cố
gắng làm theo các động tác, điệu bộ, cử chỉ của giáo viên.
Đinh Tuyết Mai

13

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
- Học sinh lớp 4,5 khả năng ghi nhớ nhanh, tốt hơn, do đó giáo viên cần
chú ý sử dụng linh hoạt các phương pháp, biện pháp giảng dạy nhằm kích thích
sự suy nghĩ, tính sáng tạo, ý thức tự giác - tính tích cực tập luyện của HS.

* Khi học sinh tập luyện.
- HS chia nhóm luyện tập.
- Giáo viên quan sát lớp và sửa động tác sai của HS. Giáo viên kèm những
em yếu hơn.
- Cá nhân thực hiện động tác nhóm trưởng sửa chữa. Những HS thực
hiện đúng động tác chỉnh sửa cho những bạn tập sai.
* Phương pháp thi đấu:
Ví dụ: Sau khi tiến hành tập luyện xong, giáo viên cho từng nhóm (tổ)
hoặc cá nhân thi đấu. Từ đó tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển về kĩ năng, kĩ
xảo nhằm nâng cao thành tích phát hiện những học sinh có tố chất năng lực để
tạo nguồn cho các hội thi...
- Giáo viên cùng học sinh quan sát nhận xét đánh giá và tuyên dương tổ,
cá nhân thực hiện tốt. Từ đó giúp học sinh cố gắng hơn trong học tập.
* Phương pháp trò chơi:
- Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi bổ trợ cho bơi lội tự
cứu đuối nước như “ Thi bơi thuyền trên cạn”, “Tìm người chỉ huy”, “Đứng

ngồi theo lệnh”, “Người thừa thứ 3”, " Bơi tiếp sức "....
Các trò chơi này vừa giúp các em thoải mái thư giãn, tạo không khí vui
tươi, lành mạnh hào hứng vừa giúp cho các em ôn lại kiến thức nội dung bài học.
Sau mỗi tiết học tôi tự rút kinh nghiệm, những lưu ý, điều chỉnh từng bài
dạy cho phù hợp để đạt kết quả cao nhất.
- Rút kinh nghiệm về thời gian phân bố cho các động tác, bài tập, trò
chơi, những lỗi sai phạm của học sinh thường mắc phải, phương pháp và hình
thức tổ chức lớp...
- Trong từng tiết dạy giáo viên cần phân loại đối tượng để giao các nhiệm
vụ, bài tập cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Đinh Tuyết Mai

14

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
- Tích cực bồi dưỡng học sinh có năng khiếu về bơi để tham gia các giải
đấu cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh.

6. Nâng cao ý thức tự học, tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ,
- Tham dự đầy đủ các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn, tổ chuyên môn
liên trường theo quy định.
- Học hỏi, trao đổi các phương pháp trong giảng dạy cùng đồng nghiệp.
- Cập nhật các thông tin thể thao mới, đặc biệt là thành tích của các vận
động viên bơi trong nước và quốc tế tại các kì thi đấu thể thao trong nước, khu
vực và quốc tế làm tư liệu khơi gợi thần tượng cho học sinh học tập và noi theo.
- Thường xuyên rèn luyện kĩ năng bơi của mình với nhiều kiểu bơi khác
nhau, đảm bảo đúng kĩ thuật, nâng cao thành tích.
- Tham gia làm huấn luyện viên cho các giải đấu, đại hội thể dục thể thao
các cấp để nâng cao năng lực sư phạm và tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong
hướng dẫn học sinh học bơi.

Đinh Tuyết Mai

15

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện

bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
C. Một số hình ảnh hoạt động thể dục của học sinh lớp trường tiểu học
Khánh Phú khi áp dụng các phương pháp.

Đinh Tuyết Mai

16

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Đinh Tuyết Mai

17

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Đinh Tuyết Mai

18

Trường tiểu học Khánh Phú

Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Đinh Tuyết Mai

19

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Đinh Tuyết Mai

20

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Đinh Tuyết Mai

21

Trường tiểu học Khánh Phú

Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.

Đinh Tuyết Mai

22

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
D. Kết quả
Sau khi nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp trên vào giảng dạy tôi
nhận thấy:
- Cha mẹ và các em đã thực sự quan tâm và chú ý nhiều hơn đến việc học
bơi lội tự cứu đuối và nâng cao hiểu biết trong việc phòng tránh đuối nước.
- Rèn luyện cho học sinh tính kỷ luật, tác phong nhanh nhẹn, khỏe mạnh
tinh thần tập thể cao.
- Giúp các em biết vận dụng những điều đã học vào cuộc sống hàng ngày.
* Kết quả

Học kì I năm học

2017-2018

Nội dung
Số học sinh được học động tác
bơi lội tự cứu đuối trên cạn

Số học sinh được thực hành bơi
lội tự cứu đuối tại bể bơi

2018-2019

240/470 hs

542/542 hs

51,06%

100%

175/470 hs

285/542 hs

37,23%

52.58%

So sánh kết quả kiểm tra ở học kì I vừa qua với năm học trước tôi thấy
rằng: Khi vận dụng các phương pháp linh hoạt vào các tiết dạy Bơi lội tự cứu
đuối nước, chất lượng dạy học nội dung Bơi lội bộ môn Thể dục ở trường TH
Khánh Phú được nâng cao rõ rệt, học sinh có đam mê, có hứng thú học bơi tự
cứu đuối nước hơn.
Bảng so sánh kết quả số lượng tỉ lệ học sinh biết bơi tự cứu năm học 2017
- 2018 và năm 2018 - 2019:
Năm học 2017 - 2018

Năm học 2018 - 2019

(470em)
Tỷ lệ học sinh

Số lượng

(542em)

Tỷ lệ %

Số lượng

Tỷ lệ %

285

52,58%

biết bơi tự cứu
đuối nước

Đinh Tuyết Mai

175

37,23%

23

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
Qua bảng thống kê cũng như quá trình dạy thể dục ở trường TH Khánh
Phú tôi thấy việc áp dụng đề tài này là rất phù hợp và mang lại hiệu quả cao.
* Thành tích TDTT trong nhà trường
Trong Hội khỏe Phù Đổng do Phòng giáo dục tổ chức nhà trường đạt
những thành tích đáng khích lệ:
- 01 Giải Ba: Bơi ếch Nam – nữ
- Có 05 học sinh tham gia thi môn bơi lội vòng Huyện
V. HIỆU QUẢ KINH TẾ VÀ XÃ HỘI
1. Hiệu quả kinh tế
Với việc áp dụng một số biện pháp vào phục vụ giảng dạy nội dung bơi tự
cứu đuối trong chương trình môn Thể dục cấp tiểu học, nhằm mục đích phát
triển các tố chất và tư thế rèn luyện cơ bản cho các em đã đem lại hiệu quả rõ
rệt. Bản thân nhận thấy học sinh có sự tiến bộ đáng kể về kĩ năng bơi tự cứu và
về thể lực, tinh thần đoàn kết.
Đa số các em đã nắm được kỹ thuật bơi tự cứu, không còn cảm giác sợ
nước. Số lượng các em biết bơi tự cứu đuối nước năm sau nhiều hơn năm trước.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh ta, chưa có trường học nào xây dựng được bể
bơi hoặc công trình bơi lội chính quy, hiện đại bởi ngoài yêu cầu về quỹ đất thì
kinh phí xây dựng một bể bơi khá lớn, trong khi đó, công tác xã hội hóa chỉ ở
một mức độ nhất định. Với các biện pháp học bơi tự cứu này, học sinh có thể
luyện tập mọi lúc, mọi nơi. Nhiều gia đình các em còn khó khăn về điều kiện
kinh tế, khi áp dụng các giải pháp trên giúp 100% các em nắm vững kĩ thuật bơi
tự cứu một cách dễ dàng mà không tốn nhiều kinh phí.
Đặc biệt các em có thể tự cứu khi ngã xuống nước, tránh được những tai
nạn đáng tiếc xảy ra làm tổn hại đến tính mạng của bản thân và những mất mát

không đáng có của gia đình các em.
• Chi phí học bơi tại các hồ bơi thường khá cao:
+ Học phí bơi 1 em 500.000đ/ khóa (12 buổi)
+ Tiền vé vào hồ bơi 15.000 * 12 buổi = 180.000đ
Đinh Tuyết Mai

24

Trường tiểu học Khánh Phú


Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong tập luyện
bơi tự cứu đuối nước cho học sinh Tiểu học.
→Chi phí cho 1 học sinh 1 khóa bơi là 680.000đ
→ Chi phí bơi cho 285 em học sinh khi học bơi ngoài: 193.800.000đ
• Chi phí khi áp dụng các phương pháp học bơi tại trường:
+ Phí hồ bơi: 200.000đ/ ngày * 60 ngày = 12.000.000đ
 Sau khi áp dụng các phương pháp trong sang kiến với 285 em học sinh
đăng ký học bơi tại trường :
+ Chi phí của 1 học sinh 50.000đ, tiết kiệm được 630.000đ
+ Chi phí của 285 học sinh trong trường : 14.250.000đ, tiết kiệm được
179.550.000đ.
Như vậy sau khi áp dụng các giải pháp vào việc dạy bơi cho học sinh tập
trung ở trường với mỗi em học sinh tiết kiệm được 630.000đ so với học tự
nguyện tại các lớp bơi ngoài các trung tâm và với tổng số học sinh đăng ký học
bơi tại trường đã tiết kiệm được 179.550.000đ. Nếu áp dụng rộng rãi ra các
trường trong địa bàn huyện con số tiết kiệm được không hề nhỏ.
2. Hiệu quả xã hội
Luyện tập bơi tự cứu và bơi lội nhằm rèn luyện sức khỏe giúp các em biết
phòng vệ tự cứu mình, hạn chế tối đa tai nạn về đuối nước cho bản thân các em.

Đồng thời nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp, các ngành và xã hội trong
việc quan tâm, chăm sóc giáo dục các em thiếu niên, nhi đồng. Trong đó phòng
chống các tại nạn về đuối nước là yêu cầu cấp thiết hiện nay.
Phòng tránh được tình trạng đuối nước cũng là sân chơi thiết thực, lí thú
và bổ ích cho các em rèn luyện kĩ năng sống, có kinh nghiệm cọ sát với sông
nước, ứng phó với các tình huống khẩn cấp trong cuộc sống
VI. ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
1. Điều kiện
Muốn giảng dạy có hiệu quả, chất lượng giảng dạy Thể dục cơ bản cho
học sinh Tiểu học nói riêng ở các nội dung khác nhau và các đối tượng khác nói
chung, giáo viên phải không ngừng đầu tư trí tuệ, công sức vào việc đổi mới
Đinh Tuyết Mai

25

Trường tiểu học Khánh Phú