luận văn đại học sư phạm Ngữ văn

LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian cố gắng, tôi đã hoàn thành khóa luận tốt nghiệp với
đề tài Ngôn từ trong tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh. Tôi xin
gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới các thầy cô giáo trong khoa Ngữ
văn, các thầy cô giáo trong tổ Lí luận văn học và đặc biệt là cô giáo Nguyễn
Thị Vân Anh đã tạo điều kiện giúp đỡ và hướng dẫn nhiệt tình để tôi hoàn
thành khóa luận tốt nghiệp này.
Hà Nội, ngày…. tháng 05 năm 2010
Sinh viên
Nguyễn Thị Phương Thảo
LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận này được hoàn thành dưới sự hướng dẫn trực tiếp của cô giáo
Nguyễn Thị Vân Anh. Tôi xin cam đoan: Khóa luận là kết quả nghiên cứu,
tìm tòi của riêng tôi. Những gì được triển khai trong khóa luận không trùng
khớp với bất cứ một công trình nghiên cứu của tác giả nào đã được công bố
trước đó. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.


Hà Nội, ngày... tháng 05 năm 2010
Sinh viên
Nguyễn Thị Phương Thảo
MỤC LỤC
Mở đầu................................................................................................................
7
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................
7
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề...............................................................................
9
3. Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................
12

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.......................................................................
12
5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................
13
6. Đóng góp của khóa luận..................................................................................
14
7. Bố cục khóa luận.............................................................................................
14
Nội dung.............................................................................................................
15
Chương 1: Những vấn đề chung về ngôn ngữ nghệ thuật và ngôn ngữ
tiểu thuyết Việt Nam sau năm 1975.................................................................
15
1.1. Vài nét về ngôn ngữ nghệ thuật....................................................................
15
1.2. Vài nét về ngôn ngữ tiểu thuyết và ngôn ngữ tiểu thuyết Việt Nam sau
năm 1975.............................................................................................................
19
1.2.1. Ngôn ngữ tiểu thuyết.................................................................................
19
1.2.2. Ngôn ngữ tiểu thuyết Việt Nam từ sau năm 1975.....................................
20
1.2.2.1. Ngôn ngữ đậm chất hiện thực, đời thường.............................................
21
1.2.2.2. Ngôn ngữ tăng cường tính tốc độ, thông tin và tính triết luận...............
22
1.2.2.3. Ngôn ngữ mang tính đa dạng về giọng điệu...........................................
23
Chương 2: Đặc điểm ngôn từ trong tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của
Bảo Ninh.............................................................................................................

26
2.1. Đặc điểm của ngôn ngữ trần thuật................................................................
26
2.1.1. Ngôn ngữ trần thuật thông qua các điểm nhìn..........................................
26
2.1.1.1. Ngôn ngữ trần thuật qua điểm nhìn của nhân vật Kiên..........................
28
2.1.1.2. Ngôn ngữ trần thuật qua điểm nhìn của các nhân vật khác....................
31
2.1.2. Ngôn ngữ trần thuật đa giọng điệu............................................................
33
2.1.2.1. Ngôn ngữ trần thuật mang giọng ngậm ngùi, buồn thương...................
34
2.1.2.2. Ngôn ngữ trần thuật mang giọng mỉa mai, chua xót..............................
37
2.1.2.3. Ngôn ngữ trần thuật mang giọng tra vấn, hoài nghi...............................
40
2.1.2.4. Ngôn ngữ trần thuật có sự đan xen giọng điệu.......................................
43
2.2. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật.................................................................
46
2.2.1. Ngôn ngữ đối thoại....................................................................................
46
2.2.2. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm......................................................................
50
Chương 3: Một số thủ pháp sáng tạo ngôn từ trong tiểu thuyết Nỗi buồn
chiến tranh của Bảo Ninh..................................................................................
55
3.1. Một hệ thống từ vựng phong phú, độc đáo...................................................
55

3.1.1. Sử dụng lớp từ kì lạ, gây ấn tượng mạnh đối với người đọc.....................
55
3.1.2. Sử dụng lớp từ mang tính triết lí cao.........................................................
57
3.1.3. Sử dụng lớp từ mang tính khẩu ngữ cao....................................................
58
3.2. Tạo cú pháp linh hoạt, mềm dẻo..................................................................
61
3.3. Lặp lại nhiều từ ngữ, hình ảnh nhằm sáng tạo những biểu tượng trùng