MỸ THUẬT THỜI TÂY SƠN

MỸ THUẬT THỜI TÂY SƠN
Tháng Năm 2, 2010 bởi khanhhoathuynga
MỸ THUẬT THỜI TÂY SƠN
Trong Thế kỷ 18 , nước Đại Việt nằm dưới quyền cai trị tượng trưng của vua Lê , có
danh mà không có quyền hành chính trị . Quyền lực thực sự nằm trong tay hai gia
đình phong kiến , các chúa Trịnh ở phía bắc ,kiểm soát nhà vua và điều khiển triều
đình ở Thăng Long và các chúa Nguyễn ở phía nam , đóng đô tại thành Xuân Phú .
Hai bên từng đánh lẫn nhau để giành quyền kiểm soát toàn bộ đất nước trong suốt 45
năm va đều tuyên bố trung thành với nhà Lê để củng cố quyền lực cho mình .
Cuộc chiến Trịnh Nguyễn phân tranh kết thúc năm 1672 và cuộc sống của những
người nông dân ở phía bắc của các chúa Trịnh khá yên bình .Trong khi đó ở phía
nam , các chúa Nguyễn thường gây chiến với Đế Chế Khmer yếu ớt ở bên cạnh và sau
đó là với cả một nước khá mạnh là nước Xiêm . các chúa Nguyễn thường thắng trận
và mở mang thêm đất đai phía nam . Từ giữa thế kỷ , người nông dân bị bần cùng và
họ đứng lên khởi nghĩa cả ở Đàng ngoài lẫn Đàng trong .
Năm 1771 Anh em nhà Nguyễn Nhạc , Nguyễn Lữ và Nguyễn Huệ nổi lên lập đồn ải ở
đất Tây Sơn tỉnh Bình Định . Thanh thế của anh em Tây Sơn ngày càng lớn ,họ được
hưởng ứng không những của người nghèo mà còn có của người giàu có , các thổ hào
nữa. Sự nghiệp oanh liệt mà chớp nhoáng của Quang Trung Nguyễn Huệ (1753-
1792)như kỳ công xóa bỏ nạn phân tranh Trịnh- Nguyễn , rồi võ công BÌnh Xiêm
(1786)diệt Thanh (1789).
Kể từ năm 1787 , với sự giúp đỡ mạnh mẽ hơn của người Pháp thông qua giám Mục
Pigneau de Béhaine (tức Bá Đa Lộc ), Nguyễn Ánh quay trở lại Gia Định . Trong lúc
Nguyễn Huệ bận đối phó tình hình Bắc Hà , Nguyễn Lữ qua đời , Nguyễn Nhạc bất
lực , Ánh nhanh chóng chiếm lại đất đai ở Nam bộ rồi đánh lấn ra Diên Khang ,Bình
Thuận – đất của Nguyễn Nhạc .Nguyễn Nhạc già yếu không cứu được chỉ còn lo giữ
Qui Nhơn , Quảng Ngãi , Phú Yên . Vua Quang Trung đang định chuẩn bị phối hợp
với vua anh đem quân vào nam đánh Gia Định thì qua đời (1792), con là Nguyễn
Quang Toản còn nhỏ tuổi lên nối ngôi , tức là vua Cảnh Thịnh . Nhà Tây Sơn nhanh
chóng suy yếu . Nội bộ xảy ra tranh chấp , giữa năm 1802 Nguyễn Ánh tiến ra chiếm
được Thăng Long , Quang Toản không chống nổi , bỏ chạy và bị bắt . triều đình Tây

Sơn bị sụp đổ .
BIÊN NIÊN CÁC SỰ KIỆN :
-1771 : Anh em Tây Sơn nổi dậy
-1776: Nguyễn Nhạc xưng là Tây Sơn Vương
-1777: Nguyễn Huệ tiêu diệt chúa Nguyễn tại Gia Định
-1778: Nguyễn Nhạc xưng đế , đặt tên hiệu là Thái Đức
-1780: Nguyễn Ánh xưng vương tại Gia Định
-1782: Nguyễn Ánh bị quân tây Sơn đuổi , chạy ra Phú Quốc
-1783: Nguyễn Ánh lánh nạn tại Côn Sơn
-1785 : Nguyễn Huệ đánh bại quân Xiêm tại Rạch Gầm –Xoài Mút , Nguyễn Ánh
chạy sang Xiêm .
-1786:Nguyễn Huệ lật đổ chúa Trịnh
-1787: Nguyễn Huệ trở lại Long Xuyên
-1788:Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng Đế
-1789: Nguyễn Huệ đại phá quân Thanh , Nguyễn Ánh lấy thành Gia Định
-1792: Vua Quang Trung mất
-1793 :Nguyễn Nhạc mất
-1799: Nguyễn Ánh chiếm thành Qui Nhơn .
-1801: Nguyền Ánh lấy được Phú Xuân .
Các bài đã đăng :
NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC THỜI TÂY SƠN
Tháng Năm 2, 2010 bởi khanhhoathuynga
NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC .
Chùa Tây Phương (hay Sùng Phúc Tự). Chùa thường gọi là chùa Tây Phương . Tọa
lạc trện đỉnh đồi tây Phương , hình cong như lưỡi câu (xưa gọi là núi Câu lậu ) cao
chừng 50m , thuộc núi Ngưu Lĩnh ( núi con Trâu ), xã Thạch Xá , huyện Thạch Thất ,
tỉnh Hà Tây cũ , thành phố Hà Nội ngày nay . Chùa cách trung tâm Hà Nội 40km về
hướng tây bắc , cách thị xã Sơn Tây 18km về hướng đông nam .
Từ chân núi , qua 239 bậc lát đá ong thì đến đỉnh núi và cổng chùa .Chùa Tây
Phương gồm ba nếp nhà song song : bái đường , chính điện và hậu cung .

Mỗi nếp có hai tầng mái kiểu chồng diêm , tường xây toàn bằng gạch Bát Tràng nung
đỏ , để trần , tạo thành một không khí rất thô sơ mộc mạc ,điểm những cửa sổ tròn
với biểu tượng sắc và không , các cột gỗ đều kê trên đá tảng xanh trong khắc hình
cánh sen . mái lợp hai lớp ngói : mái trên có múi in nổi hình lá đề , lớp dưới là ngói lót
hình vuông sơn ngũ sắc như màu áo cà sa xếp trên những hang rui gỗ làm thành ô
vuông vắn đều đặn . Xung quanh diềm mái của ba tòa nhà đều trạm trổ tinh tế theo
hình lá triện cuốn , trên mài gắn nhiều con giống bằng đất nung , các đầu đao mái
cũng bằng đất nung đường nét nổi lên hình hoa , lá ,rồng , phượng ,giàu sức khái
quát và khả năng truyền cảm . Cột chùa kê trên những tảng đá chạm hình cánh sen .
Toàn bộ ngôi chùa toát ra một tính hoành tráng và phóng khoáng phù hợp với triết lý
“sắc sắc không không “ của nhà Phật .
Chùa được dựng từ lâu đời và đã được trùng tu nhiều lần vào các thế kỷ XVI , XVII,
XVIII . năm 1554 , chùa được xây lại trên nền cũ . Năm 1632 , chùa xây dựng thượng
điện 3 gian và hậu cung cùng hành lang 20 gian . năm 1660 , Tây Đô Vương Trịnh
Tạc cho xây lại chùa mới . Đến năm 1794 , dưới thời Tây Sơn , chùa được đại trùng
tu , lấy tên chùa Tây Phương .
Năm 1893, Tỳ Kheo Thích Thanh Ngọc trụ trì đã tổ chức trùng tu chùa , tạc tượng
quan âm trăm tay , Thiện Tài Long Nữ ,Bát Bộ Kim Cang , La Hán

Nơi đây còn là nơi tập trung những kiệt tác quý hiếm có của nghệ thuật điêu khắc tôn
giáo bao gồm chạm trổ ,phù điêu và tạc tượng . Khắp chùa chỗ nào có gỗ là có chạm
trổ . các đầu bẩy , cac bức cổn , xà nách , ván long …đều có chạm trổ đề tài trang trí
quen thuộc của dân tộc Việt : hình lá dâu , lá đề , hoa sen , hoa cúc ,rồng , phượng ,hổ
phù …rất tinh xảo .
Điện Phật ở cả 3 nếp nhà đều bài trí tôn nghiêm . Hệ thống tượng thờ ở chùa khá đầy
đủ , chủ yếu được tạc bằng gỗ mít . Trong chùa có 72 pho tượng cùng với các phù
điêu có mặt tại mọi nơi . các tượng được tạc bằng gỗ mít sơn son thếp vàng . Nhiều
pho được tạc cao hơn người thật như 8 pho tượng Kim Cương và Hộ Pháp , cao
chừng 3m , trang nghiêm phúc hậu . Phần lớn các tượng này đều được coi là có niên
đại cuối thế kỷ 18 . Một số tượng khác được tạc vào giữa thế kỷ 19 .

Các bài đã đăng :
HỆ THỐNG TƯỢNG Ở CHÙA
Tháng Năm 2, 2010 bởi khanhhoathuynga
HỆ THỐNG TƯỢNG Ở CHÙA TÂY PHƯƠNG
Bộ tượng tam thế Phật với ba pho tượng Phật : Quá Khứ , Hiện Tại , Vị Lai ( còn gọi
là Tam Thân : Pháp Thân , Ứng Thân và Hóa Thân ) ngồi ở tư thế tọa thiền , y phục
gập nếp đơn giản phủ kín cơ thể , được coi là có niên đại đầu thế kỷ 17 .
Bộ tượng Di Đà Tam Tôn : gồm tượng Đức Phật A Di Đà , đứng hai bên là Quan Âm
Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát
Tượng Tuyết Sơn miêu tả Đức Phật Thích Ca trong thời kỳ tu khổ hạnh : mỗi ngày
ăn một hạt kê , một hạt vừng ,tự hành xác để vươn lên thế giới tinh thần sáng láng .
Tượng màu đen thẫm khoác áo cà sa mỏng , tay chân gầy khẳng khiu , xương nổi lên
trước ngực . Toàn bộ cơ thể chìm trong suy tưởng , mắt trũng sâu , hướng về nội
tâm .
Hai bên tượng Tuyết Sơn có tượng A Nan và Ca Diếp đứng đầu .
Tượng Đức Phật Di lặc tương trưng cho vị Phật của thế giới cực lạc tương lai . Người
mập mạp , ngồi hơi ngả về phía sau , toàn thân toát ra sự thỏa mãn , sung sướng .
Tượng Vă Thù Bồ Tát : Đứng chắp tay , chân đi đất , các ngón chân bấm móng
xuống mặt bệ .
Tượng Phổ Hiền Bồ Tát : Chắp tay trước ngực , khuôn mặt sáng rộng nổi lên trên
tấm thân phủ đầy y phục .
Tượng Bát Bộ Kim Cương , thể hiện trình độ rất cao về nghệ thuật lắp ghép gỗ và
cách bố cục , chuyển động của một thân thể mang giáp trụ trong các thế võ .