Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung

Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 1 / 23

Mục
đích:

Cung cấp một số ví dụ về các thủ tục kiểm toán tiếp theo (thử nghiệm cơ bản và thử nghiệm
kiểm soát) có thể sử dụng để xử lý các rủi ro có sai sót trọng yếu được đánh giá ở cấp độ cơ sở
dẫn liệu.

Cách sử dụng thư viện
1. Các thủ tục trong thư viện này chỉ là một số ví dụ về các thủ tục kiểm toán. Chúng được thiết kế để bổ
sung (hoặc mở rộng) cho các thủ tục kiểm toán cơ bản thực hiện đối với các khoản mục của BCTC (ví
dụ, các khoản phải thu, phải trả…). Các thủ tục có thể được lựa chọn dựa trên mức độ phù hợp của
chúng với các rủi ro có sai sót trọng yếu được đánh giá ở cấp độ cơ sở dẫn liệu.
2. Các DNKiT có thể bổ sung các thủ tục vào thư viện này để xử lý các yếu tố rủi ro cụ thể có thể tồn tại
với các ngành nghề chuyên biệt hoặc các HĐKiT cụ thể.
3. KTV có thể lựa chọn các thủ tục được thực hiện và tham chiếu chéo đến các thủ tục đã được thực hiện
đối với khoản mục trên BCTC có liên quan.

AA = Cơ sở dẫn liệu được xử lý và PSC = Thủ tục được hoàn thành thành công

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

Tổng quan
1. Bằng chứng về gian lận có thể có

CEAV

Trong trường hợp phát hiện bằng chứng về các
bất thường:
a) Ghi chép các phát hiện và bằng chứng hỗ
trợ;
b) Thực hiện các thủ tục bổ sung cần thiết để
xác nhận hoặc loại bỏ các nghi ngờ;

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 2 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết

dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

c) Xác minh thực tế (chứ không phải ở trạng
thái các nghi ngờ) về vấn đề đó với cá nhân
liên quan trực tiếp;
d) Nếu các nghi ngờ không được loại bỏ, tiếp
tục thảo luận vấn đề với cấp quản lý cao hơn
(ít nhất là cao hơn một cấp độ của các nhân
viên liên quan). Ghi chép các giải thích của
BGĐ và kế hoạch của BGĐ để xử lý vấn đề
đó. Nếu nghi ngờ liên quan đến BGĐ, báo
cáo vấn đề đó với BQT hoặc xem xét tham
khảo ý kiến của chuyên gia tư vấn pháp luật;
e) Thảo luận kết quả, nội dung của các phát
hiện với nhóm kiểm toán và cân nhắc:
–

Những thay đổi được yêu cầu về các rủi
ro đã được đánh giá ở cấp độ BCTC và
cấp độ cơ sở dẫn liệu;

–

Thay đổi các biện pháp xử lý tổng thể ở
cấp độ BCTC (giấy làm việc A810);

–

Các thủ tục bổ sung ở các khoản mục
khác trên BCTC;

f) Báo cáo các phát hiện và các biện pháp xử
lý đến BQT.
D Tài sản
D130 — CTKiT — Tiền và các khoản tương
đương tiền
(Lưu ý: Các thủ tục này đồng thời áp dụng cho
khoản thấu chi ngân hàng)
1. Các khoản thanh toán bất thường – rủi ro
gian lận

EA

Rà soát các khoản thanh toán trước và sau ngày
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 3 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

kết thúc kỳ kế toán và thu thập để giải thích lý
do cho tài liệu:
•

Các khoản thanh toán lớn hoặc bất thường;

•

Thanh toán cho các nhà cung không thường
xuyên hoặc cho nhà cung cấp có địa chỉ
không thể xác minh hoặc địa chỉ trùng với
địa chỉ của BGĐ hoặc nhân viên khác;

•

Các khoản thanh toán bất thường cho nhân
viên;

•

Các khoản thanh toán trùng lặp;

•

Các giao dịch bất thường giữa các ngân
hàng.

(Xem xét sử dụng dữ liệu trích xuất/công cụ
phân tích)
2. Biến động các số dư tiền mặt lớn (Rửa tiền) –
Rủi ro gian lận

EA

Đọc lướt sổ phụ ngân hàng hoặc tài liệu kế toán
về các giao dịch nộp tiền trọng yếu (đặc biệt là
từ nước ngoài) và các giao dịch rút tiền mà các
giao dịch này là không cần thiết cho hoạt động
của đơn vị. Thu thập các giải trình từ BGĐ cho
các giao dịch đã phát hiện và xem xét các thủ
tục tiếp theo (nếu có) nếu cần thiết.
3. Các số dư séc chưa sử dụng trọng yếu

EA

Đối với các số dư séc trọng yếu mà chưa được
thực hiện cho đến khi kết thúc cuộc kiểm toán,
xác nhận với nhà cung cấp về các khoản thanh
toán liên quan.
4. Số dư TK ngân hàng

EA

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 4 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc

những khó
khăn gặp phải

Soát xét số dư TK trung bình (các TK chính)
theo các tháng trong kỳ. Thu thập các giải thích
lý do về các biến động lớn và các thay đổi/giao
dịch của các khoản tiền lớn.
5. Tiền mặt được giữ ở nhiều nơi/nhiều mục
đích tại ngày kết thúc kỳ kế toán

EA

Kiểm kê một số lượng tiền đáng kể (khoảng
80% của tổng số dư tiền) tại cùng một thời điểm
hoặc đảm bảo rằng số dư tiền không bị di
chuyển giữa các lần kiểm kê.
6. Các TK ngân hàng đã bị đóng.

CEA

Ghi chép các lý do về việc đóng bất kỳ TK nào
trong kỳ, soát xét sổ phụ ngân hàng cuối cùng
tìm kiếm các giao dịch bất thường và thu thập
xác nhận để kiểm tra các TK đã đóng.
D230.1 — CTKiT — Các khoản đầu tư vào công
ty con, công ty liên doanh, công ty liên kết, đầu
tư góp vốn vào đơn vị khác
1. Nguồn bằng chứng – rủi ro gian lận

E

Khi tồn tại rủi ro gian lận, cần đánh giá tính hợp
pháp của vốn chủ sở hữu hoặc lợi ích liên doanh
mà đơn vị có khoản đầu tư. Xem xét:
a) Kiểm tra sổ đăng ký cổ đông để xác minh
lợi ích vốn cổ phần của đơn vị.
b) Xác nhận chi tiết về thỏa thuận liên doanh
trực tiếp với (các) bên liên doanh khác.
2. Tài liệu gốc – rủi ro gian lận

EA

Soát xét tất cả các tài liệu gốc liên quan, các
thỏa thuận, giấy chứng nhận góp vốn hoặc giấy
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 5 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

chứng nhận cổ phần cho các khoản đầu tư
lớn/trọng yếu.
3. Chính sách đầu tư

A

Thu thập bản sao chính sách đầu tư của đơn vị
và xác định thẩm quyền phê duyệt quyết định
đầu tư. Xác định tất cả các giao dịch được thực
hiện là phù hợp với chính sách đầu tư của đơn
vị.
D230.2 — CTKiT —Các khoản đầu tư tài chính
ngắn hạn, dài hạn (bao gồm chứng khoán kinh
doanh, đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn)
1. Các nguồn bằng chứng – rủi ro gian lận

E

Đánh giá tính hợp pháp của tổ chức lưu ký hoặc
phát hành mà từ đó khoản đầu tư được xác nhận
hoặc từ đó mà báo cáo môi giới ban đầu được
cung cấp. Xem xét các vấn đề:
•

Soát xét các tài liệu được công bố từ công ty
đầu tư hoặc công ty môi giới để đánh giá
tình hình tài chính và quá trình tuân thủ
pháp luật và các quy định của công ty.

•

Khi có thể, xác nhận phần lớn khoản đầu tư
trực tiếp với đại lý chuyển nhượng của đơn
vị mà nhà đầu tư có cổ phần nắm giữ.

•

Xác nhận tư cách thành viên của đơn vị môi
giới với các cơ quan có thẩm quyền.

•

Tìm hiểu danh tiếng của nhà môi giới và các
vấn đề về tuân thủ pháp luật hoặc kiên tụng.

2. Các tài liệu gốc – rủi ro gian lận.

EA

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)

Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 6 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

Soát xét tất cả các tài liệu gốc có liên quan, các
hợp đồng, chứng chỉ tiền gửi, chứng nhận cổ
phần của các khoản đầu tư quan trọng.
3. Chính sách đầu tư

A

Thu thập bản sao chính sách đầu tư của đơn vị
và xác minh thẩm quyền phê duyệt các quyết
định đầu tư theo các quy mô. Kiểm tra xem tất
cả các giao dịch được thực hiện có tuân thủ theo

chính sách đầu tư của đơn vị hay không.
D330 — CTKiT — Các khoản phải thu khách
hàng ngắn hạn, dài hạn và D430 — CTKiT —
Phải thu nội bộ và các khoản phải thu khác ngắn
hạn, dài hạn
1. Xác nhận – không phải tại ngày kết thúc kỳ
kế toán

C

Nếu các xác nhận được thực hiện không phải tại
ngày kết thúc kỳ kế toán:
a) Xem xét các TK phải thu từ ngày xác nhận
đến ngày kết thúc kỳ kế toán. Điều tra và
giải thích các khoản mục bất thường. Đối
chiếu các bút toán với các chứng từ gốc (ví
dụ, nhật ký bán hàng và thu tiền).
b) Thu thập bảng tổng hợp công nợ theo đối
tượng phải thu tại ngày kết thúc kỳ kế toán.
Đối chiếu với sổ cái TK. So sánh các số dư
TK của khách hàng cụ thể với số dư tại ngày
xác nhận và yêu cầu xác nhận dạng khẳng
định đối với các khoản mục mới hoặc quan
trọng.
2. Tuổi nợ của khoản phải thu: tính chính xác
số học - rủi ro gian lận

CEA

A

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 7 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

a) Thu thập và tham chiếu tuổi nợ tương ứng
với bảng tổng hợp tuổi nợ phải thu (xem xét
sử dụng công cụ phân tích dữ liệu).
b) Kiểm tra tính chính xác tuổi nợ bằng các thủ
tục:
–

Kiểm tra chọn mẫu một số hóa đơn trên
bảng tổng hợp tuổi nợ phải thu;

–

Sử dụng ngày hóa đơn trên các hóa đơn
đã chọn, tính toán thời gian chưa thanh
toán và đối chiếu với bảng tổng hợp tuổi
nợ;

–

Điều tra và ghi nhận bất kỳ sự khác biệt
nào.

3. Xác nhận khoản phải thu, các khoản người
mua trả tiền trước – Rủi ro gian lận

EA

a) Xác minh một mẫu bao gồm tên, địa chỉ, fax
và số điện thoại của khách hàng đã được lựa
chọn với danh bạ hoặc niên giám trang vàng
DN nhằm đảm bảo chắc chắn các khách
hàng này có hoạt động kinh doanh.
b) Ngoài việc gửi xác nhận, xem xét gọi điện
cho một số khách hàng để xác minh chi tiết
về điều khoản thanh toán/điều kiện bán
hàng. Phỏng vấn về bất kỳ thỏa thuận phụ

hoặc điều khoản đặc biệt.
c) Xem xét chỉ chấp nhận bản gốc xác nhận
(được ký) hay chấp nhận tất cả các bản xác
nhận qua phương tiện fax kèm theo xác
nhận đã trao đổi qua điện thoại.
4. Dự phòng phải thu khó đòi

V

a) Kiểm tra một mẫu các khoản thanh toán sau
ngày khóa sổ kế toán với chứng từ ngân
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 8 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp

ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

hàng.
b) Soát xét tất cả các bản ghi nợ phát hành sau
ngày kết thúc kỳ kế toán. Xem xét việc soát
xét hồ sơ khách hàng hoặc các tài liệu hỗ trợ
nếu thích hợp.
c) Soát xét tất cả các khoản nợ phải thu đã
được xóa sổ sau ngày kết thúc kỳ kế toán để
đảm bảo tất cả các khoản nợ phải thu không
phải là nợ khó đòi trong kỳ trước đó.
5. Khoản phải thu khách hàng trọng yếu

V

Đối với khoản phải thu khách hàng trọng yếu
chưa thu được tiền sau ngày kết thúc kỳ kế toán
đến ngày trước khi công bố BCTC, xem xét thu
thập báo cáo công nợ hoặc tài liệu tương đương
để xác nhận tín dụng của khách hàng
D530 — CTKiT — HTK
1. Các giao dịch (bằng tiền) không được ghi CEA
nhận – Rủi ro gian lận
a) Phỏng vấn các nhân viên vận hành về loại
và sự tồn tại của giao dịch tiền mặt và liệu
chúng có luôn được ghi chép và phản ánh lại
trong sổ kế toán hay không.
b) So sánh doanh thu và lợi nhuận gộp biên

của mỗi loại hàng bán ra theo tháng trong
hai kỳ kế toán. Đối với các tháng mà doanh
số và/hoặc lợi nhuận gộp thấp hơn bình
thường:
–

Phỏng vấn và ghi chép các giải thích cho
lý do doanh số và/hoặc lợi nhuận gộp
thấp hơn.

–

Soát xét các phiếu vận chuyển hàng
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 9 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

hoặc kế hoạch công việc và đối chiếu
mẫu của phiếu vận chuyển/nghiệp vụ
với nhật ký bán hàng. Phỏng vấn các
trường hợp hàng bán ra đã được vận
chuyển hoặc dịch vụ đã được thực hiện
nhưng không xuất hóa đơn bán hàng.
Ghi chép các giải thích và xem xét thực hiện
các thủ tục kiểm toán tiếp theo.
2. Bán phế liệu lớn – Rủi ro gian lận

CE

a) Phỏng vấn các kiểm soát của BGĐ đối với
việc theo dõi tỷ lệ phế liệu (ví dụ, tỷ lệ sản
phẩm hỏng,…) và doanh số.
b) Sử dụng thông tin thu thập về tỷ lệ phế liệu
(từ công việc xác định giá trị HTK):
–

Ước tính doanh thu bán phế liệu xấp xỉ
dựa vào giá bán phếp liệu trung bình.

–

So sánh số liệu ước tính và doanh thu
bán phế liệu thực tế.

Ghi chép về các biến động lớn hoặc bất thường.

3. Thủ tục phân tích

CEA

a) So sánh tỷ suất lợi nhuận gộp (ví dụ, phần
trăm của doanh thu) của dòng sản phẩm
hoặc loại hàng bán ra trong ba kỳ kế toán
gần nhất.
b) So sánh tỷ suất lợi nhuận gộp theo sản phẩm
với tỷ lệ phần trăm lợi nhuận tiêu chuẩn trên
sản phẩm.
c) So sánh tỷ suất lợi nhuận gộp theo tháng
cho hai kỳ kế toán gần nhất. Ghi chép các
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 10 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?

được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

chênh lệch về tỷ suất lợi nhuận gộp của
tháng trước và sau ngày kết thúc kỳ kế toán.
Ghi chép về những biến động lớn hoặc thay đổi
bất thường.

4. Hàng hóa lỗi thời chậm luân chuyển

V

Thu thập doanh số bán hàng theo loại hàng bán
ra, ghi chép xu hướng doanh số và doanh số của
các sản phẩm tương tự.
a) So sánh doanh thu theo sản phẩm và số
lượng tồn kho và tỷ lệ vòng quay HTK với
kỳ trước. Phỏng vấn và ghi chép cho các
giải thích về:
–

Các mặt hàng mà doanh số giảm nhưng

số lượng tồn kho là bằng hoặc cao hơn
kỳ trước.

–

Số lượng tồn kho vượt quá quá mức dựa
trên doanh thu và HTK trong quá khứ.

b) Phỏng vấn và ghi chép các thảo luận với bộ
phận bán hàng hoặc nhân viên vận hành về
những sản phẩm có doanh số bán không tốt,
những sản phẩm mới, sản phẩm được bán với
giá rẻ hơn đối thủ cạnh tranh và sản phẩm bị
ảnh hưởng bởi công nghệ mới.
D730.1 — CTKiT — TSCĐ hữu hình
1. Tài liệu hỗ trợ – Rủi ro gian lận

EA

Soát xét các tài liệu về các TSCĐ tăng trong kỳ
lớn:
a) Lưu ý địa chỉ giao hàng, sự khác biệt giữa
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 11 / 23

Có thỏa

Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

giá mua với đơn đặt hàng và mục đích mua
tài sản.
b) Kiểm kê tài sản lớn.
c) Kiểm tra tên của các nhà cung cấp có phải là
bên liên quan đã biết, để đảm bảo các giao
dịch mua bán với bên liên quan được xác
định.
2. Thuê hoạt động

CEA

Soát xét tất cả các hợp đồng thuê hoạt động
được ký trong kỳ để đảm bảo các hợp đồng này
không đáp ứng các điều kiện của hợp đồng thuê
tài chính.

3. Kiểm kê tài sản – Tính hiện hữu

E

Thực hiện kiểm kê tài sản hoặc soát xét các hồ
sơ đảm bảo để chắc chắn tài sản tồn tại và
khách hàng có quyền sở hữu với tài sản.
E NỢ PHẢI TRẢ
E130 — CTKiT — Vay và nợ ngắn hạn, dài hạn
1. Thuyết minh cho các khoản phải trả và nợ EA
ngân hàng - Nguồn tài chính
Soát xét nguồn và điều khoản của các khoản
vay của đơn vị. Xem xét việc sử dụng các
nguồn phi thương mại như các khoản vay nước
ngoài, các khoản vay lãi suất cao và vay các bên
liên quan thay vì các tổ chức tài chính. Ghi chép
giải thích cho bất kỳ nguồn tài trợ hoặc điều
khoản bất thường, bất kỳ rủi ro bổ sung nào
được tạo ra và tác động tài chính đối với đơn vị.
Khi cần thiết, xem xét thực hiện các thủ tục bổ

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 12 / 23

Có thỏa
Tham

Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

sung để xử lý các rủi ro được xác định.
2. Xác nhận vay và nợ ngắn hạn, dài hạn – Rủi EA
ro gian lận
Ngoài thủ tục xác nhận thực hiện bổ sung các
thủ tục sau:
a) Xác minh tên, địa chỉ, fax và số điện thoại
của chủ nợ đã được lựa chọn với danh bạ
hoặc niên giám trang vàng DN nhằm đảm
bảo rằng các chủ nợ này có hoạt động kinh
doanh.
b) Ngoài việc gửi xác nhận, xem xét gọi điện
cho một số chủ nợ để xác minh chi tiết về
điều khoản/điều kiện nợ/vay. Phỏng vấn về
bất kỳ thỏa thuận phụ hoặc điều khoản đặc
biệt.
c) Xem xét chấp nhận bản gốc xác nhận (được

ký) hay chấp nhận tất cả các bản xác nhận
qua phương tiện fax kèm theo xác nhận đã
trao đổi qua điện thoại.
Ghi chép các phát hiện.
E230 — CTKiT — Phải trả người bán ngắn hạn,
dài hạn; E630 — CTKiT — Phải trả nội bộ và
các khoản phải trả khác ngắn hạn, dài hạn;
H180 — CTKiT — Các khoản dự phòng, nợ
tiềm tàng và các cam kết
1. Xác nhận phải trả - Rủi ro gian lận

CE

a) Xác minh một mẫu bao gồm tên, địa chỉ, fax
và số điện thoại của nhà cung cấp đã được
lựa chọn với danh bạ hoặc niên giám trang
vàng DN nhằm đảm bảo chắc chắn các nhà

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 13 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?

được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

cung cấp này có hoạt động kinh doanh.
b) Ngoài việc gửi xác nhận, xem xét gọi điện
cho một số nhà cung cấp để xác minh chi
tiết về điều khoản/điều kiện thanh toán.
Phỏng vấn về bất kỳ thỏa thuận phụ hoặc
điều khoản đặc biệt.
c) Xem xét chỉ chấp nhận bản gốc xác nhận
(được ký) hay chấp nhận tất cả các bản xác
nhận qua phương tiện fax kèm theo xác
nhận thông qua điện thoại.
2. Tuổi nợ của khoản nợ phải trả - Tính chính A
xác số học
a) Thu thập và tham chiếu tuổi nợ tương ứng
với bảng tổng hợp tuổi nợ phải trả, và xem
xét sử dụng công cụ phân tích dữ liệu.
b) Kiểm tra tính chính xác tuổi nợ bằng các thủ
tục:
–

Kiểm tra chọn mẫu một số hóa đơn trên
bảng tổng hợp tuổi nợ phải trả;

–

Sử dụng ngày hóa đơn trên các hóa đơn
đã chọn, tính toán thời gian chưa thanh
toán và đối chiếu với bảng tổng hợp tuổi
nợ;

–

Điều tra và ghi nhận bất kỳ sự khác biệt
nào.

F130 — CTKiT — Vốn chủ sở hữu
1. Xác nhận

CEA

a) Xác nhận với các chủ sở hữu về các giao dịch
liên quan đến vốn chủ sở hữu trong kỳ và số

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 14 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

dư vốn chủ sở hữu cuối kỳ.
b) Đối chiếu tất cả các giao dịch về vốn chủ sở CEA
hữu với tài liệu đăng ký cổ phần và xác
nhận chi tiết với bên tư vấn pháp lý.
G130 — CTKiT — Doanh thu bán hàng và cung
cấp dịch vụ
1. Ghi nhận doanh thu – Xác nhận các điều A
khoản hợp đồng
Đối với mỗi khách hàng chính hoặc giao dịch
bán hàng quan trọng, kiểm tra sự tuân thủ đối
với các điều khoản hợp đồng chính và sự thiếu
vắng của các điều khoản ngoài hợp đồng, đồng
thời phỏng vấn các nhân sự không thuộc bộ
phận tài chính (ví dụ, bộ phận bán hàng, bộ

phận marketing, bộ phận pháp chế) để xác định
sự tồn tại của các điều khoản ngoài hợp đồng.
Chon một mẫu theo xét đoán chuyên môn
gồm____hợp đồng trước và sau ngày kết thúc
kỳ kế toán để đảm bảo rằng:
a) Doanh thu được ghi nhận tuân theo các
chính sách kế toán áp dụng;
b) Doanh thu được ghi nhận đúng kỳ;
c) Bất kỳ khoản bảo hành nào liên quan đến
doanh thu được ghi nhận một cách phù hợp.
2. Ghi nhận doanh thu – Đúng kỳ

EA

Xem xét có mặt tại một hoặc một số địa điểm cụ
thể tại thời điểm cuối kỳ để quan sát hàng bán
ra được vận chuyển hoặc sẵn sàng để vận
chuyển (hoặc trả lại chờ xử lý) và xem xét mở
rộng các thủ tục kiểm tra tính đúng kỳ.
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 15 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết

dẫn liệu chiếu quả không?
được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)
3.

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

Ghi nhận doanh thu – Các giao dịch bất A
thường.
Thu thập các dữ liệu bán hàng chi tiết cho kỳ
này và kỳ trước và thực hiện:

a) Phân tích xu hướng doanh thu theo danh
mục hàng bán, theo tháng, đơn vị kinh
doanh, khu vực địa lý… và so sánh với các
kỳ trước và các xu hướng đã biết để xác
định các mối quan hệ bán hàng hoặc giao
dịch bất thường;
b) Thảo luận các xu hướng và mối quan hệ bất
thường với các nhân viên không thuộc bộ
phận tài chính;
c) Thu thập giải trình của BGĐ và các tài liệu
hỗ trợ chứng minh các xu hướng và giao
dịch này;

d) Ghi chép các kết quả và kết luận và xem xét
các thủ tục kiểm toán bổ sung dựa trên các
kết quả phân tích của KTV.
4. Doanh thu chưa được ghi nhận

C

a) Soát xét nhật ký thực hiện hợp đồng của
nhân viên để đảm bảo doanh thu được ghi
nhận đầy đủ cho từng công việc đã thực
hiện.
b) Nếu không có doanh thu được ghi nhận,
phỏng vấn các công việc thực hiện và lý do
của việc này. Đồng thời xác định khoảng
thời gian để đơn vị hoàn tất sản phẩm cũng
như các nguyên vật liệu được sử dụng hoặc
vận chuyển đến nơi sản xuất (nếu có).

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 16 / 23

Có thỏa
Tham
Cơ sở
mãn với kết
dẫn liệu chiếu quả không?

được xử giấy làm (Có/Không)
việc
lý
(Chữ ký)
5. Bán hàng chưa thu tiền

Tóm tắt
trường hợp
ngoại lệ hoặc
những khó
khăn gặp phải

C

Chọn một mẫu theo xét đoán chuyên môn gồm
các khoản bán hàng chưa thu tiền lớn và thực
hiện các thủ tục sau:
a) Đối chiếu các khoản doanh thu bán hàng
chưa thu được tiền với nhật ký bán hàng.
b) Kiểm tra các thông tin bổ sung và đi kèm
của các hóa đơn được lựa chọn.
c) Đảm bảo rằng các khoản bán hàng chưa thu
tiền được phê duyệt/hoặc được ủy quyền
phê duyệt phù hợp.
d) Đối chiếu các hóa đơn bán hàng được chọn
và các khoản phải thu với số cái TK phải thu
khách hàng.
e) Đối chiếu số lượng hàng hóa đã giao hoặc bị
trả lại với các bút toán ghi nhận HTK theo
phương pháp kê khai thường xuyên.

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 17 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành
dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)

Tóm
trường
ngoại lệ

tắt
hợp

hoặc những
khó khăn gặp
phải

C100 THỬ NGHIỆM KIỂM SOÁT
Các thủ tục dưới đây là một danh sách các thủ tục
mẫu có thể được sử dụng để thiết kế một thử
nghiệm kiểm soát cho mỗi cơ sở dẫn liệu liên quan
và mức độ đảm bảo yêu cầu.
C110 CHU TRÌNH BÁN HÀNG, PHẢI THU,
THU TIỀN
1. Thử nghiệm kiểm soát – Doanh thu
Chọn một mẫu bao gồm___hóa đơn từ nhật ký CEA
bán hàng và một mẫu bao gồm____phiếu vận
chuyển từ sổ ghi chép vận chuyển, bộ phận bán
hàng…và thực hiện các thủ tục sau:
Đảm bảo có các bằng chứng cho thấy:
a) Phiếu giao hàng hoặc hóa đơn được ký bởi
khách hàng làm bằng chứng cho việc đã
giao hàng.
b) Bất kỳ khoản bán hàng chưa thu tiền liên
quan nào đều được phê duyệt bởi cấp quản
lý.
c) Hàng tuần danh sách các khoản bán hàng
chưa thu tiền đã được trưởng bộ phận bán
hàng và Phó Giám đốc bán hàng soát xét.
d) Trường hợp hàng được mua bằng tín dụng,
đảm bảo rằng hạn mức tín dụng hoặc hàng
bán đã được phê duyệt.
e) Trưởng bộ phận bán hàng và Phó Giám đốc
bán hàng soát xét báo cáo bán hàng hàng
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)

Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 18 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành
dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)

Tóm
trường
ngoại lệ

hoặc những
khó khăn gặp
phải

tháng theo loại hàng bán và theo địa điểm
bán hàng.
2. Thử nghiệm kiểm soát – Các khoản phải thu

tắt
hợp

CEA

a) Đảm bảo sự độc lập giữa các bộ phận: Tách
biệt trách nhiệm trong việc thu tiền, nộp tiền
và ghi sổ kế toán;
b) Các séc nhận được đều được đánh dấu “chỉ
dành cho nộp tiền”;
c) Giám đốc tín dụng soát xét tuổi nợ của các
khoản phải thu trên cơ sở hàng tháng và
theo dõi các khoản phải thu quá hạn;
d) Tổng các khoản bán hàng thu tiền mặt được
đối chiếu với tiền mặt trong két trên cơ sở
hàng ngày;
e) Hạn mức tín dụng được cấp có thẩm quyền
phê duyệt và được theo dõi bởi giám đốc tín
dụng;
f) Khác hàng vượt quá hạn mức tín dụng phải
được đánh dấu trong hệ thống.
C120 CHU TRÌNH MUA HÀNG, PHẢI TRẢ,
TRẢ TIỀN
1. Thử nghiệm kiểm soát – Mua hàng, phải trả, trả CEA
tiền.
Chọn một mẫu gồm____các hóa đơn từ nhật ký mua
hàng và một mẫu gồm ____các khoản mua hàng từ
báo cáo nhập hàng hoặc sổ ghi chép HTK theo
phương pháp kê khai thường xuyên và thực hiện:
Đảm bảo có các bằng chứng cho thấy:

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)

Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 19 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành
dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)

Tóm
trường
ngoại lệ

tắt
hợp

hoặc những
khó khăn gặp
phải

a) Giao dịch mua hàng đã được người có thẩm
quyền phê duyệt phù hợp với chính sách mua
hàng của đơn vị.

b) Đơn mua hàng được phê duyệt và ký bởi người
có thẩm quyền.
c) Biên bản giao nhận hàng hóa đã được xác nhận
(ví dụ, được ký bởi bộ phận tiếp nhận).
d) Hóa đơn đã được mã hóa và phê duyệt bởi
Giám đốc bộ phận.
e) Hóa đơn, phiếu mua hàng và/hoặc biên nhận
hàng phải khớp nhau trước khi được nhập vào
hệ thống kế toán.
f) Đơn mua hàng được đóng tự động khi hóa đơn
được ghi nhận vào sổ cái.
g) Các chênh lệch giữa đơn mua hàng và hóa đơn
được theo dõi bởi trưởng bộ phận kế toán.
h) Các chứng từ có 2 chữ ký.
i) Đảm bảo tính độc lập giữa các bộ phận: Tách
biệt trách nhiệm giữa quá trình đặt hàng, nhận
hàng và xử lý hóa đơn.
j) Đối với HTK theo phương pháp kê khai thường
xuyên, HTK được tự động cập nhật khi hóa đơn
được ghi nhận.
C130 CHU TRÌNH HTK, TÍNH GIÁ THÀNH,
GIÁ VỐN
1. Ghi nhận HTK theo phương pháp kê khai A
thường xuyên

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung

Trang 20 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành
dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)

Tóm
trường
ngoại lệ

hoặc những
khó khăn gặp
phải

Đối chiếu số lượng HTK nhận được theo các
hóa đơn được lựa chọn với sổ kế toán HTK theo
phương pháp kê khai thường xuyên.
2. Kế toán thủ công

A

Khi đơn vị sử dụng kế toán thủ công, lựa chọn
một hoặc một số kỳ kế toán (ví dụ, theo tháng);

và
a) Bổ sung nhật ký mua hàng;
b) Đối chiếu nhật ký mua hàng với sổ cái TK.
3. Sổ quỹ

A

Để đảm bảo rằng các khoản thanh toán được ghi
nhận chính xác trên sổ cái, thực hiện các thủ tục
sau:
a) Đối chiếu một mẫu chọn từ các chứng từ
thanh toán tiền với sổ quỹ;
b) Chọn mẫu từ các chứng từ thanh toán để
kiểm tra sự phù hợp trong việc phân
bổ/phân loại các TK (chú ý việc phân bổ các
khoản thanh toán, ví dụ, khoản chi phí).
c) Đối chiếu một mẫu chọn từ các chứng từ
thanh toán với sổ cái các khoản phải trả;
d) Kiểm tra một quyển chứng từ đảm bảo việc
đánh số thứ tự các chứng từ là phù hợp và
các tờ chứng từ chưa sử dụng hoặc bị hủy
bỏ có được lưu trữ trong hồ sơ.
4. Các khoản thanh toán ảo (gian lận)

tắt
hợp

E

a) Thu thập các danh sách thanh toán lương và

nhật ký mua hàng hoặc danh sách nhà cung
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 21 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành
dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)

Tóm
trường
ngoại lệ

hoặc những
khó khăn gặp
phải

cấp. So sánh địa chỉ của nhân viên và nhà
cung cấp. Điều tra và ghi lại sự trùng khớp
tìm được;

b) Thu thập nhật ký mua hàng hoặc danh sách
nhà cung cấp và kiểm tra địa chỉ của các nhà
cung cấp này xem chúng có thực sự tồn tại
không;
c) Phỏng vấn xem liệu có bất kỳ nhân viên nào
có quan hệ với các nhà cung cấp hay không;
Điều tra các khoản mục bất thường và ghi
chép lại các kết quả thu được.
C140 CHU TRÌNH TIỀN LƯƠNG VÀ PHẢI
TRẢ NGƯỜI LAO ĐỘNG
1. Các ghi chép sổ kế toán thủ công

A

Khi đơn vị thực hiện ghi chép kế toán thủ công,
chọn một hoặc hiều hơn một kỳ kế toán (ví dụ,
theo tháng) và:
a) Chọn bút toán thanh toán lương
b) Đối chiếu bút toán thanh toán lương và sổ
cái TK.
2. Nhân sự ảo (gian lận)

tắt
hợp

EA

a) Thu thập các đăng ký thanh toán lương và thông
tin từ ngân hàng cho kỳ kế toán và soát xét
thông tin để xác định các khoản thanh toán cho

các nhân viên khác nhau và cho cùng một địa
chỉ hoặc TK ngân hàng.
b) So sánh danh sách nhân viên trong bảng đăng
ký thanh toán lương với các tài liệu nội bộ khác
như danh sách email, số điện thoại…để chắc
Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 22 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành
dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)

Tóm
trường
ngoại lệ

hoặc những
khó khăn gặp
phải

chắn các nhân viên đang thực sự làm việc tại
công ty.
Điều tra các khoản mục bất thường và ghi lại các
kết quả đã thực hiện.
3. Các khoản thanh toán ảo (gian lận)

EA

Khi phát hiện rủi ro tồn tại các khoản thanh toán
ảo, xem xét thực hiện các thủ tục sau để bổ sung
cho các kiểm tra chi tiết hoặc thử nghiệm kiểm
soát:
a) Thu thập các danh sách đăng ký thanh toán
lương và nhật ký mua hàng hoặc danh sách
nhà cung cấp. So sánh địa chỉ của nhân viên
và
nhà
cung
cấp.
Điều tra và ghi lại bất kỳ sự trùng khớp tìm
được.
b) Soát xét các hợp đồng dịch vụ lớn, chi phí
du lịch hoặc sửa chữa để đảm bảo rằng các
dịch vụ đã thực sự được cung cấp cho đơn
vị. Xem xét:
–

Các chi phí sửa chữa liên quan đến
phương tiện giao thông của công ty hay

phương tiện đi thuê;

–

Các dịch vụ sửa chữa bảo dưỡng được
thực hiện cho các địa điểm đã biết;

–

Chi phí du lịch, đi lại… liên quan đến
các nhân viên đã biết và sử dụng cho
mục đích SXKD.

tắt
hợp

Điều tra các khoản mục bất thường và ghi chép
lại các kết quả.

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)


Thư viện các thủ tục kiểm toán bổ sung
Trang 23 / 23

Thủ tục
được hoàn
Cơ sở Tham
thành thành

dẫn liệu chiếu
công?
được xử giấy làm (Có/Không)
lý
việc
(Chữ ký)
4. Tiền lương nhân viên

Tóm
trường
ngoại lệ

tắt
hợp

hoặc những
khó khăn gặp
phải

CEA

Lương theo giờ
Chọn một mẫu gồm
nhân viên từ bảng chấm
công theo tuần/tháng một mẫu gồm
nhân viên
từ sổ nhật ký thanh toán lương và thực hiện:
Và/Hoặc
Lương cố định
Chọn một mẫu gồm

nhân viên từ sổ nhật ký
thanh toán lương và thực hiện:
Đảm bảo có các bằng chứng cho thấy:
a) Bảng chấm công đã được người quản lý duyệt
trước khi thanh toán lương.
b) Mức lương theo giờ hoặc mức lương cố định
theo năm đã được phê duyệt (ví dụ, đã ký hợp
đồng lao động hoặc phê duyệt mức tăng lương).
c) Trong trường hợp đơn vị sử dụng dịch vụ trả
lương từ bên thứ ba, nhân sự tiền lương cần đối
chiếu tổng số giờ công của kỳ thanh toán (của
đơn vị) với bảng tổng hợp tiền lương do bên thứ
ba lập trước khi tiến hành thanh toán.
d) Khi sử dụng dịch vụ trả lương từ bên thứ ba,
nhân sự tiền lương cần xem xét sự hợp lý của
các khoản lương đã được tính toán bởi bên cung
cấp dịch vụ.
e) Giám đốc tài chính /trưởng bộ phận soát xét
bảng tổng hợp lương và phê duyệt các bút toán
thanh toán lương.

Chương trình kiểm toán mẫu (Áp dụng chính thức từ ngày 01/01/2020)
(Ban hành theo Quyết định số … -2019/QĐ-VACPA ngày …/…/2019 của Chủ tịch VACPA)