HOÀN THIỆN NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH THỰC HIỆN DOANH THU TẠI CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG TIÊU DÙNG VÀ THỦ CÔNG MỸ NGHỆ HÀ NỘI

HOÀN THIỆN NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH
TÌNH HÌNH THỰC HIỆN DOANH THU TẠI CÔNG TY XUẤT
NHẬP KHẨU HÀNG TIÊU DÙNG VÀ THỦ CÔNG MỸ NGHỆ HÀ
NỘI.
I. SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN.
1. Sự cần thiết phải hoàn thiện
Phân tích hoạt động kinh tế nói chung cũng như phân tích tình hình
thực hiện doanh thu nói riêng có vai trò rất quan trọng trong quản lý kinh tế
của doanh nghiệp. Để quản lý tốt một doanh nghiệp đòi hỏi các nhà quản lý
phải đưa ra được những chủ trương, chính sách và biện pháp quản lý đúng
đắn, phù hợp với tình hình thực tiễn và quy luật khách quan. Muốn vậy đòi
hỏi các nhà quản lý phải thường xuyên tiến hành phân tích các hiện tượng
kinh tế cũng như quá trình và kết quả sản xuất kinh doanh. Những số liệu,
tài liệu phân tích hoạt động kinh tế là những thông tin đáng tin cậy, làm cơ
sở quan trọng cho việc đề ra những quyết định tối ưu trong kinh doanh và
quản lý. Các quyết định của nhà quản lý nếu thiếu sự nghiên cứu, phân tích
một cách đầy đủ toàn diện các số liệu thông tin thì sẽ dẫn đến những quyết
định thoát ly thực tế, không phù hợp với những yêu cầu khách quan, từ đó
dẫn đến khả năng rủi ro, thua lỗ trong sản xuất kinh doanh.
Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, nền kinh tế nước ta chuyển sang
nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, mở rộng quan hệ kinh tế với nước
ngoài, sự tác động của các yếu tố có liên quan đến tình hình sản xuất và lưu
thông hàng hoá ngày càng nhiều. Đồng thời, mức độ cạnh tranh giữa các
doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế ngày càng gay gắt thì càng đòi
hỏi các nhà quản lý phải thường xuyên đổi mới và ngày càng hoàn thiện nội
dung và phương pháp phân tích các hiện tượng và quá trình kinh tế để đề ra
1
được những quyết định hợp lý, tối ưu nhất trong việc chỉ đạo kinh doanh
cũng như quản lý kinh tế.
Tóm lại, việc hoàn thiện nội dung và phương pháp phân tích hoạt động
kinh tế nói chung và phân tích tình hình thực hiện doanh thu nói riêng tại các

doanh nghiệp là rất cần thiết. Bởi vì phân tích hoạt động kinh tế không chỉ là
một phương pháp quản lý có hiệu quả mà nó còn là một công cụ rất quan
trọng không thể thiếu được trong quá trình thu thập, xử lý thông tin để đưa
ra các quyết định trong kinh doanh và quản lý.Vai trò quan trọng của phân
tích trong việc đưa ra những quyết định trong quản lý có thể minh hoạ theo
sơ đồ sau:
Thu thập
Thông tin
Phân tích
Thông tin
Các quyết định trong quản lý

Từ sơ đồ trên ta thấy rằng các quyết định của nhà quản lý có phát huy
hiệu lực và mang lại hiệu quả hay không hoàn toàn phụ thuộc vào việc thu
thập và phân tích thông tin. Để việc thu thập và phân tích thông tin được đầy
đủ, chính xác và phản ánh đúng thực trạng kinh tế tại doanh nghiệp thì việc
hoàn thiện công tác phân tích kinh tế trong các doanh nghiệp là hết sức cần
thiết.

2. Nguyên tắc của việc hoàn thiện:
Việc hoàn thiện phải dựa vào tình hình thực tế của Công ty và kết hợp
với các nội dung phân tích hiện hành để tìm ra những hạn chế trong nội
dung phân tích mà Công ty đã thực hiện từ đó đưa ra các ý kiến đề xuất
nhằm hoàn thiện nội dung phân tích tại Công ty.
2
Hoàn thiện công tác phân tích tại Công ty có thể thực hiện trên nhiều
khía cạnh khác nhau. Có thể tiến hành hoàn thiện ở khâu tổ chức phân tích
kinh tế, hoàn thiện tổ chức lực lượng phân tích kinh tế, hoàn thiện quy trình
tổ chức công tác phân tích kinh tế, hoàn thiện nội dung hay phương pháp
phân tích tại Công ty. Tuy nhiên việc hoàn thiện phải đảm bảo sao cho công

tác phân tích phải thực hiện ngày càng tốt hơn nhiệm vụ của mình. Đó là:
-Phân tích hoạt động kinh tế phải kiểm tra, đánh giá một cách chính
xác, toàn diện và khách quan tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch sản
xuất kinh doanh của Công ty bao gồm cả các chỉ tiêu định mức kinh tế kỹ
thuật.
-Phân tích hoạt động kinh tế phải góp phần vào việc thực hiện tốt các
nguyên tắc của hạch toán kinh tế tại Công ty.
-Phân tích hoạt động kinh tế có nhiệm vụ phát hiện và khai thác
những khả năng tiềm tàng nhằm thúc đẩy quá trình hoạt động sản xuất kinh
doanh của Công ty và mang lại hiệu quả kinh tế cao.
II. NỘI DUNG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH.
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động kinh doanh luôn có những
thay đổi đòi hỏi phân tích hoạt động kinh tế nói chung và nội dung phân tích
doanh thu nói riêng phải phản ánh các thông tin một các kịp thời đầy đủ để
giúp lãnh đạo Công ty đưa ra những quyết định kinh doanh đúng đắn. Về cơ
bản nội dung phân tích doanh thu tại Công ty xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng
và thủ công mỹ nghệ Hà Nội đã đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế tại
Công ty, đáp ứng được nhu cầu quản lý của Công ty và giúp Công ty lập các
báo cáo phân tích đầy đủ, kịp thời.
Tuy nhiên trong bộ máy quản lý của Công ty không có bộ phận chức
năng chuyên làm tất cả các công việc về phân tích kinh tế. Việc phân tích tình
hình thực hiện doanh thu của Công ty do phòng kế toán tài vụ đảm nhận.
3
Trong điều kiện đó, một mặt cần kết hợp chức năng của từng bộ phận để
phân công rõ trách nhiệm từng phòng, ban, bộ phận thực hiện từng công
việc hoặc phần hành phân tích. Đồng thời, cần có những bộ phận trung tâm
và thành lập hội đồng phân tích làm tham mưu cho giám đốc về phân tích
kinh tế. Cụ thể, lực lượng phân tích có thể được tổ chức như sau:
- Bộ phận kế toán tài vụ có nhiệm vụ phân tích tất cả các vấn đề về
vốn: từ kế hoạch tài chính, dự toán chi phí đến tiến độ huy động, sử dụng các

loại vốn và định kỳ đánh giá tình hình tài chính của Công ty, phân tích chi phí
kinh doanh, phân tích tình hình thực hiện doanh thu…
- Bộ phận quản lý nhân sự có nhiệm vụ phân tích toàn bộ các vấn đề về
lao động, việc làm…
- Hội đồng phân tích của Công ty có nhiệm vụ giúp giám đốc toàn bộ
công tác tổ chức phân tích kinh tế từ việc xây dựng nội quy, quy trình phân
tích đến hướng dẫn thực hiện các quy trình và tổ chức hội nghị phân tích.
Để công tác phân tích tình hình thực hiện doanh thu của Công ty ngày
càng hoàn thiện và có những đóng góp hiệu quả hơn cho việc ra các quyết
định trong quản lý và kinh doanh thì vấn đề đặt ra là phải hoàn thiện quá
trình thu thập thông tin. Vì để có thể tiến hành phân tích hoạt động kinh tế
nói chung va phân tích tình hình thực hiện doanh thu nói riêng đòi hỏi phải
thu thập một lượng thông tin cần thiết, đầy đủ kịp thời phù hợp với mục
đích yêu cầu về nội dung và phạm vi của đối tượng phân tích.
1. Hoàn thiện quá trình thu thập thông tin.
Những thông tin sử dụng trong công tác phân tích tình hình thực hiện
doanh thu tại Công ty được thu thập từ các sổ kế toán của Công ty. Căn cứ
các hoá đơn, chứng từ liên quan đến việc cung cấp hàng hoá, dịch vụ của
Công ty bộ phận kế toán tiến hành song song việc ghi sổ kế toán và vào số
liệu cho phần mềm kế toán mà Công ty đang sử dụng. Bộ phận kế toán của
4
Công ty có sự chuyên môn hoá, mỗi người chịu trách nhiệm về một mảng
nhất định trong công tác kế toán. Có nhân viên chuyên đảm nhiệm việc ghi sổ
kế toán, có nhân viên chuyên sử dụng phần mềm kế toán. Cũng do sự phân
công công việc như vậy nên khi có sự thay đổi, điều chỉnh về số liệu có bộ
phận chưa điều chỉnh kịp nên dẫn đến sự sai lệch giữa số liệu sổ kế toán và
số liệu do phần mềm kế toán trên máy vi tính cung cấp. Sự sai lệch số liệu
như vậy làm ảnh hưởng đến việc thu thập thông tin sử dụng trong công tác
phân tích.
Hoạt động chủ yếu của Công ty là kinh doanh xuất nhập khẩu nên

phương tiện thanh toán chủ yếu là thanh toán bằng ngoại tệ thông qua
chuyển khoản. Để thực hiện được một hợp đồng xuất khẩu sẽ mất một thời
gian dài thường là vài tháng. Từ lúc giao hàng cho đến khi người mua chấp
nhận thanh toán và lúc người bán chuyển trả tiền vào tài khoản ngân hàng
của Công ty cũng mất một khoảng thời gian tương đối dài. Mặt khác do sự
luôn luôn biến động của tỷ giá ngoại tệ nên việc điều chỉnh tăng giảm doanh
thu do có những điều chỉnh về tỷ giá là điều không tránh khỏi. Do đó để việc
thu thập số liệu cho công tác phân tích tình hình thực hiện doanh thu của
Công ty được chính xác thì ngoài việc căn cứ vào số liệu từ sổ kế toán ta phải
căn cứ vào các hoá đơn, chứng từ gốc.
Việc phân tích hoạt động kinh tế nói chung và phân tích tình hình thực
hiện doanh thu tại Công ty nói riêng đòi hỏi việc cung cấp số liệu không chỉ
chính xác mà phải đầy đủ và kịp thời. Có như vậy việc phân tích mới giúp cho
Công ty có những quyết định hay điều chỉnh kịp thời trong công tác quản lý
và kinh doanh. Tại Công ty xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng và thủ công mỹ
nghệ Hà Nội việc kinh doanh xuất nhập khẩu các loại hàng hoá lại do các
phòng nghiệp vụ đảm nhiệm.
Khi có đơn đặt hàng, tuỳ theo mặt hàng mà Công ty giao cho các
phòng nghiệp vụ đảm nhiệm. Khi có hoá đơn, chứng từ của lô hàng xuất
5
khẩu về thì các phòng nghiệp vụ chuyển sang phòng kế toán tài vụ để các
nhân viên kế toán tiến hành ghi sổ. Tuy nhiên các hoá đơn, chứng từ thường
về chậm hoặc do các phòng nghiệp vụ chuyển lên phòng kế toán không kịp
thời cũng có khi bị mất mát làm cho việc cung cấp số liệu cho công tác phân
tích bị chậm trễ, không đầy đủ. Để phục vụ tốt cho việc thu thập số liệu cho
công tác phân tích đòi hỏi Công ty phải có biện pháp sao cho việc quản lý và
luân chuyển hệ thống hoá đơn, chứng từ một cách hợp lý. Các phòng nghiệp
vụ khi có chứng từ về phải chuyển ngay sang cho phòng kế toán tài vụ tránh
hiện tượng chậm trễ, mất mát.
Khi đã có đầy đủ số liệu phục vụ cho công tác phân tích, bộ phận phân

tích tiến hành tính toán các số liệu đó thông qua việc sử dụng các phương
pháp phân tích. Việc vận dụng các phương pháp phân tích thích hợp đối với
mỗi chỉ tiêu và nội dung phân tích một cách phù hợp sẽ làm cho các số liệu
đó phản ánh một cách chính xác và toàn diện các hiện tượng kinh tế. Vì vậy
hoàn thiện và bổ sung thêm các phương pháp phân tích trong công tác phân
tích doanh thu tại Công ty là rất cần thiết.
2. Hoàn thiện phương pháp phân tích.
Công tác phân tích doanh thu tại Công ty xuất nhập khẩu hàng tiêu
dùng và thủ công mỹ nghệ chủ yếu sử dụng phương pháp so sánh với số
tương đối hoàn thành kế hoạch. Như vậy chưa phản ánh hết được ý nghĩa
kinh tế của các số liệu thu thập được. Công ty nên sử dụng thêm các phương
pháp phân tích khác như phương pháp thay thế liên hoàn. Công ty có thể sử
dụng phương pháp phân tích này trong nội dung phân tích ảnh hưởng của
các nhân tố tới doanh thu như: ảnh hưởng của đơn giá bán và số lượng
hàng bán ra, ảnh hưởng của số lượng lao động và năng suất lao động.
Đối với trường hợp công thức tính doanh thu có dạng tích số, số nhân
tố ảnh hưởng có từ 2 đến 3 nhân tố, số liệu có ít chữ số và là số nguyên thì sử
6
dụng phương pháp số chênh lệch. Phương pháp số chênh lệch cho phép tính
ngay kết quả cuối cùng bằng cách xác định được mức độ ảnh hưởng của
nhân tố nào thì lấy ngay số chênh lệch giữa kỳ gốc và kỳ phân tích của nhân
tố đó rồi nhân với số liệu kỳ gốc của nhân tố đứng sau và số liệu kỳ phân tích
của nhân tố đứng trước. Công ty nên sử dụng phương pháp phân tích này để
tính toán trong trường hợp phải xác định ảnh hưởng của trên 2 nhân tố tới
doanh thu như phân tích ảnh hưởng của số ngày lao động bình quân, số lao
động bình quân và năng suất lao động bình quân.
Khi sử dụng kết hợp các phương pháp này một cách linh hoạt sẽ giúp
cho ban giám đốc Công ty có thể đưa ra những nhận xét, đánh giá và đề xuất
các biện pháp khá đầy đủ và cụ thể.
Ngoài ra Công ty có thể sử dụng thêm các phương pháp như: Phương

pháp cân đối, phương pháp chỉ số để cho việc phân tích, đánh giá tình hình
thực hiện doanh thu được đầy đủ, chính xác và toàn diện hơn.
Các biểu mẫu sử dụng trong phân tích các nội dung trên nên sử dụng
biểu 8 cột. Trong đó có thêm các cột tỷ trọng. Các biểu mẫu phân tích hoạt
động kinh tế nói chung và phân tích doanh thu tiêu thụ nói riêng của Công ty
phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Phù hợp với nội dung và hệ thống chỉ tiêu phân tích.
- Số lượng mẫu biểu phải cung cấp đủ số liệu phục vụ cho công tác
phân tích.
- Việc tính toán các chỉ tiêu và số liệu trên biểu mẫu phải rõ ràng, đầy
đủ.
- Hệ thống mẫu biểu phải bao gồm hai bộ phận: Một biểu phục vụ cho
đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch các chỉ tiêu và mẫu biểu phục vụ cho
đánh giá sự biến động của các chỉ tiêu qua các thời kỳ khác.
Để thực hiện phân tích doanh thu ta có thể di sâu phân tích ở nhiều nội
dung, nhiều khía cạnh. Tuy nhiên để việc phân tích mang lại hiệu quả cao
7
nhất với mức chi phí phục vụ cho công tác phân tích là thấp nhất Công ty cần
lựa chọn một số nội dung phân tích phù hợp với đặc điểm hoạt động sản
xuất kinh doanh của Công ty. Vì vậy việc hoàn thiện các nội dung phân tích
mà Công ty đã thực hiện trong thời gian qua và bổ sung thêm một số nội
dung phân tích mới để cho việc nhận xét, đánh giá tình hình thực hiện doanh
thu chính xác và toan diện hơn là điều cần thiết. Dưới đây là một số ý kiến đề
xuất nhằm hoàn thiện nội dung phân tích tại Công ty.
3. Hoàn thiện nội dung phân tích
Trong quá trình phân tích tình hình thực hiện doanh thu Công ty đã sử
dụng một số nội dung phân tích tương đối có hiệu quả. Các nội dung phân
tích này đã phản ánh một cách tương đối chính xác các nghiệp vụ kinh tế
phát sinh và thực trạng doanh thu tại Công ty. Công ty đã tiến hành phân
tích tình hình thực hiện doanh thu theo các nội dung sau: Phân tích doanh

thu theo tháng, quý; phân tích doanh thu theo kết cấu; phân tích doanh thu
theo các mặt hàng kinh doanh.
Để công tác phân tích phản ánh tình hình thực hiện doanh thu một
cách đầy đủ và toàn diện hơn nữa Công ty nên bổ sung thêm một số nội dung
phân tích sau:
3.1 Phân tích tốc độ phát triển của chỉ tiêu doanh thu qua các năm.
Công ty nên phân tích tốc độ phát triển doanh thu qua các năm, qua
đó thấy được sự biến động và xu hướng phát triển của doanh thu làm cơ sở
cho việc xây dựng các kế hoạch trung và dài hạn.
8
Khi thực hiện nội dung phân tích này Công ty nên áp dụng phương
pháp phân tích là tính toán các chỉ tiêu tỷ lệ phát triển liên hoàn, tỷ lệ phát
triển định gốc và tỷ lệ phát triển bình quân.
Đơn vị: Đồng
Năm
Chỉ
tiêu
2000 2001 2002 2003 2004
Tổng
doan
h thu
76.384.564.2
14
85.687.594.3
25
112.598.349.2
58
150.302.237.1
99
250.952.843.0

89
i
δ
-
9.303.030.11
1
26.910.754.93
3
37.703.887.94
1
100.650.605.8
90
t
i
(%) - 112,2 131,4 133,5 167
T
i
(%) 100 112,2 147,4 196,8 328,5
Bảng phân tích tốc độ phát triển doanh thu
Trong đó:
9
i
δ
: Lượng tăng giảm tuyệt đối liên hoàn.
t
i
: Tốc độ phát triển liên hoàn.
T
i
: Tốc độ phát triển định gốc.

i
δ
= y
i
– y
(i-1)
t
i
(%
)
=
y
i
y
(i-1)
T
i
(%)

=
y
i
y
1


y
i
: doanh thu năm i
y

(i-1)
: doanh thu năm i-1
y
1
: doanh thu năm được chọn làm năm gốc
Nhận xét:
10