CHUYÊN ĐỀ DẠY TOÁN LỚP 2 NHƯ THẾ NÀO ĐỂ ĐÁP ỨNG YC ĐỔI MỚI

Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
A. phần mở đầu
i. lý do chọn chuyên đề
Thế kỷ XXI, thế kỷ của khoa học kỹ thuật phát triển không ngừng.Yêu cầu
chủ nhân tơng lai của thế kỷ XXI phải là những con ngời có năng lực, trí tuệ cao. Để đào
tạo những con ngời đáp ứng yêu cầu của xã hội trong thời kỳ mới, đó là nhiệm vụ của
ngành giáo dục, trong đó bậc Tiểu học là bậc học đóng vai trò làm nền móng. Nghị quyết
TW II khoá VIII đã nêu rõ mục tiêu giáo dục tiểu học đến năm 2020 là Nâng cao chất l -
ợng toàn diện bậc tiểu học . Cùng với những môn học khác, môn Toán ở tiểu học giữ một
vị trí hết sức quan trọng trong việc hình thành nhân cách, phát triển năng lực trí tuệ cho học
sinh. Nó trang bị cho học sinh những kiến thức cần thiết nhằm phục vụ đời sống và phát
triển của xã hội. Môn Toán ở lớp 1 và lớp 2 là cơ sở ban đầu có tính quyết định cho việc
dạy học Toán sau này của học sinh.
Để đáp ứng yêu cầu phát triển của nền giáo dục, chơng trình giáo dục tiểu học đã thực
hiện đổi mới sách giáo khoa và nội dung chơng trình dạy học ở các lớp, các môn học nói
chung và môn Toán lớp 2 nói riêng. Năm học này là năm học thứ năm thực hiện chơng
trình này. Để thực hiện tốt mục tiêu của môn Toán, ngời giáo viên phải thực hiện đổi mới
các phơng pháp dạy học, sao cho học sinh là ngời chủ động nắm bắt kiến thức của môn học
một cách tích cực, sáng tạo góp phần hình thành phơng pháp và nhu cầu tự học, tự phát hiện
và tự giải quyết vấn đề đặt ra trong bài học. Từ đó chiếm lĩnh nội dung mới của bài học,
môn học.
Thực hiện tốt chủ đề năm học: Tiếp tục ổn định - phát triển hội nhập trên cơ
sở Hiện đại -tăng tốc - bền vững góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung sách giáo
khoa và phơng pháp dạy học. Ban giám hiệu trờng tiểu học Đằng Hải đã chỉ đạo toàn bộ
các khối đặc biệt là khối 2 nghiên cứu và thực hiện chuyên đề: Dạy học Toán lớp 2 nh
thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới. Để tìm ra những biện pháp tối u nhất góp phần nâng
cao chất lợng giảng dạy của môn học.
ii. cơ sở lý luận
1
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
Trong dạy học Toán ở phổ thông nói chung, ở tiểu học nói riêng thì môn Toán lớp 2 có

vị trí vô cùng quan trọng, khi học Toán học sinh phải t duy một cách tích cực và linh hoạt
huy động tích hợp các kiến thức và khả năng đã có vào tình huống khác nhau. Vì vậy có thể
coi việc học Toán là một trong những biểu hiện năng động nhất của hành động trí tuệ học
sinh, cũng qua việc dạy học Toán giáo viên giúp học sinh từng bớc phát triển năng lực t duy,
rèn luyện phơng pháp và kỹ năng suy luận lôgic, khêu gợi và tập dợt khả năng quan sát,
phỏng đoán, tìm tòi. Có thể nói : Dạy học toán không chỉ dạy tri thức và kỹ năng, mà còn
hình thành và phát triển ở học sinh phơng pháp năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề.
Vậy nên, khi giảng dạy giáo viên cần tích cực đổi mới phơng pháp dạy học cho phù hợp
với đặc điểm nhận thức của lứa tuổi học sinh, để có những tác động tích cực đến quá trình
lĩnh hội tri thức của trẻ. Tri giác của trẻ em lứa tuổi từ 6 8 tuổi thờng gắn với hoạt động.
Về t duy, thì t duy trực quan hành động chiếm u thế. Do vậy ngời giáo viên thờng xuyên có
biện pháp kích thích học sinh học tập nh: khen ngợi, tuyên dơng, thởng điểm, .tạo hứng
thú cho học sinh phát triển ghi nhớ các biểu tợng, khái niệm kiến thức đến từ cả năm giác
quan: thị giác( nhìn), xúc giác(sờ mó), vị giác(nếm), khứu giác(ngửi), thính giác(nghe) từ
đó giúp học sinh tiếp thu tri thức hiểu bài nhanh, khắc sâu, nhớ lâu kiến thức bài học.
iii. cơ sở thực tiễn
1. Thuận lợi
- Đã qua 5 năm nghiên cứu thay sách giáo khoa và đổi mới nội dung chơng trình, ph-
ơng pháp dạy học.Học sinh đã làm quen với học Toán qua chơng trình học lớp 1. Đội ngũ
giáo viên nhiệt tình, ham học hỏi nên việc tiếp cận với chơng trình mới, với việc đổi mới
phơng pháp và phơng tiện dạy học hiện đại khá nhanh chóng, thành thạo.
- Giáo viên đợc trang bị đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo và đặc
biệt là đồ dùng dạy học môn Toán lớp 2 khá đầy đủ, đẹp, phong phú về thể loại.
Bộ đồ dùng của giáo viên và học sinh giống nhau, khi sử dụng rất thuận lợi.
-Sự chỉ đạo sâu sát của Phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trờng, chuyên môn nhà tr-
ờng có vai trò tích cực giúp giáo viên khối 2 đi đúng chơng trình nội dung môn toán lớp 2.
- Cơ sở vật chất nhà trờng đợc trang bị đầy đủ đặc biệt là đồ dùng dạy học hiện đại nh
máy chiếu projecteur, một máy quét .cũng tạo điều kiện thuận lợi giúp giáo viên, học sinh
hoàn thành tốt việc dạy và học.
- Học sinh khối 2 đều đợc học 2 buổi /ngày. Vì vậy có nhiều thời gian cho việc luyện

tập thực hành ở buổi 2.
2
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
- Sự quan tâm của phụ huynh học sinh cũng góp phần nâng cao chất lợng các môn học
nói chung và môn toán nói riêng.
2. Khó khăn
- Giáo viên: Một số giáo viên việc sử dụng đồ dùng dạy học còn hạn chế, có đồng chí
ngại dùng, còn lúng túng, vụng về khi sử dụng, nên hiệu quả tiết dạy cha cao.
- Học sinh:ở độ tuổi các em dễ tiếp thu nhng lại chóng quên dẫn đến việc học tập cha
cao.
Bên cạnh đó còn một số phụ huynh cha thực sự quan tâm đến con em mình, còn có
quan điểm Trăm sự nhờ nhà tr ờng, nhờ côcũng làm ảnh hởng không nhỏ đến chất lợng
học tập của học sinh.
Chính vì vậy Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới là một
vấn đề bức xúc, cần thiết đặt ra đối với mỗi thầy cô giáo và với ngời quản lý chỉ đạo. Để
giáo viên tự tin trong giảng dạy, học sinh chủ động trong học tập, học sinh tự tìm kiếm kiến
thức mới. Nhằm nâng cao chất lợng giảng dạy môn Toán nói chung và Toán lớp 2 nói
riêng. Đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục, theo kịp sự phát triển nhanh chóng của
xã hội.
Những vấn đề trăn trở và tồn tại trên đây là động cơ thúc đẩy chúng tôi nghiên cứu
thực tế giảng dạy, tìm tòi tham khảo sách báo tạp chí để nghiên cứu chuyên đề:
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới.
b. phần nội dung
i. nội dung chơng trình môn toán:
1. Về cấu trúc chơng trình Toán tiểu học.
- Thu gọn việc dạy số tự nhiên chủ yếu ở lớp 1, 2, 3 :
- Lớp 4 dạy sâu hơn về số tự nhiên, phân số và ôn tập .
- Lớp 5 dùng thời gian chủ yếu học dãy số thập phân với 4 phép tính, tính phần trăm
- Trên cơ sở dạy số điều chỉnh dạy đại lợng và đo đại lợng, các yếu tố đại số, giải các
bài toán có lời văn, yếu tố thống kê.

3
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
- Tiếp tục quán triệt quan điểm của toán học hiện đại trong quá trình dạy học toán tiểu
học. Đặc biệt khi dạy học về số tự nhiên, phân số, số thập phân.
2. Nội dung chơng trình Toán 2 trong hệ thống nội dung chơng trình dạy Toán ở Tiểu
học .

b. Chơng trình:
Lớp 1: 1 tuần 4 tiết x 35 tuần = 140 tiết/ 1 năm học.
Lớp 2, 3, 4, 5: 1 tuần 5 tiết x 35 tuần = 175 tiết/ 1 năm học.
II. Sự cần thiết của việc đổi mới phơng pháp dạy học toán 2.
Để nâng cao chất lợng dạy học, nâng cao hiệu quả đào tạo của giáo dục, thì định hớng
chung của đổi mới phơng pháp dạy học ở tiểu học nói chung và môn Toán nói riêng, là dạy
học trên cơ sở tổ chức và hớng dẫn các hoạt động học tập tích cực chủ động, sáng tạo của
học sinh, kết hợp với mặt tích cực của các phơng pháp truyền thống. Song việc vận dụng
linh hoạt, phù hợp với phơng pháp dạy học là yếu tố quan trọng quyết định chất lợng giờ
dạy. Vì vậy việc thực hiện đổi mới phơng pháp dạy học Toán 2 phải đảm bảo yêu cầu sau.
4
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
+ HS phải tham gia các hoạt động học tập một cách tích cực, hứng thú, tự tin và tự
nhiên. Tạo cho học sinh tính tự giác, tích cực trong học tập.
+ Giáo viên phải tổ chức hớng dẫn nhẹ nhàng dới sự trợ giúp đúng mức, đúng lúc của
sách giáo khoa, đồ dùng dạy học Toán, để từng học sinh (từng nhóm học sinh) tự phát hiện
và tự giải quyết vấn đề của bài học, tự chiếm lĩnh nội dung kiến thức và có thể vận dụng đ-
ợc kiến thức đó vào luyện tập thực hành, giúp cho việc phát triển năng lực cá nhân học sinh.
+ Đổi mới phơng pháp dạy học theo hớng hiện đại hoá. Thay thế các phơng pháp dạy
học đơn điệu ít tác dụng bằng các phơng tiện kĩ thuật hiện đại. Giúp học sinh hứng thú
trong học tập, hiểu sâu, nhớ lâu kiến thức.
III. Các phơng pháp dạy học toán 2
1. Phơng pháp trực quan:

Phơng pháp trực quan trong dạy học Toán ở tiểu học nói chung và dạy học Toán 2 nói
riêng là phơng pháp đặc biệt quan trọng, phơng pháp này đòi hỏi giáo viên tổ chức hớng
dẫn học sinh hoạt động trực tiếp trên các sự vật cụ thể, dựa vào đó nắm bắt đợc kiến thức kĩ
năng của môn Toán.
Đối với lớp 2 khi sử dụng phơng pháp này, học sinh cần phải huy động các giác quan
nh tay cầm, mắt nhìn, tai nghe tức là học sinh phải làm việc bằng tay trên các đồ dùng
học tập để nhận biết phát hiện kiến thức mới và điều quan trọng là trực quan phải là các vật
thực, tranh ảnh, mô hình hay que tính, quả cam
Ví dụ:
Khi dạy bài 11 trừ đi một số Giáo viên hớng dẫn học sinh sử dụng các bó que tính
và que tính rời (hoặc quan sát tranh vẽ trong SGK) để học sinh tự nêu đợc chẳng hạn: Có
một bó một chục que tính và một que tính, tức là 11 que tính lấy bớt đi 5 que tính thì còn
lại mấy que tính? Tức là 11 5 = ? Giáo viên hớng dẫn học sinh thực hiện các thao tác
trên que tính, để nêu và làm đợc chẳng hạn: Để bớt đi 5 que tính, lúc đầu ta bớt đi một que
tính rời (11 1 = 10) sau đó, phải tháo bó que tính ra để có 10 que tính rời, lấy bớt tiếp 4
que tính nữa còn lại 6 que tính (10 4 = 6). Vậy 11 5 = 6. Học sinh sẽ tìm đợc kết quả
5
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
của các phép tính trừ: 11 2, 11 3, 11 4, 11 5, 11 6, 11 7, 11 8, 11
9. Sau khi học sinh đã tự tìm đợc kết qủa các phép tính trừ nêu trên, giáo viên tổ chức cho
học sinh ghi nhớ các công thức trong bảng trừ của bài 11 trừ đi một số.
2. Phơng pháp gợi mở vấn đáp:
Phơng pháp gợi mở vấn đáp là phơng pháp dạy học không trực tiếp đa ra những kiến
thức hoàn chỉnh mà sử dụng một hệ thống câu hỏi để hớng dẫn học sinh suy nghĩ và lần lợt
trả lời từng câu hỏi, từng bớc tiến dần đến kết luận cần thiết, giúp học tìm ra những kiến
thức mới.
Ví dụ:
Khi dạy bài: Phép nhân
Giáo viên đa ra hệ thống câu hỏi:
+ Mỗi tấm bìa có mâý chấm tròn? ( 2 chấm tròn)

+ Có mấy tấm bìa? ( 5 tấm bìa)
+ Hai chấm tròn đợc lấy mấy lần (2 chấm tròn đợc lấy 5 lần).
Học sinh tính đợc tổng số chấm tròn sau đó nhận xét đợc 2 đợc cộng 5 lần và viết đ-
ợc phép nhân 2 x5 = 10.
Đặc biệt khi sử dụng phơng pháp này giờ học sẽ sôi nổi hơn phát huy đợc khả năng
học tập của từng học sinh, rèn luyện đợc cách suy nghĩ, cách diễn đạt bằng lời, phát triển
các năng lực t duy của học sinh.
Dạy toán 2 còn giúp học sinh nắm chắc các kiến thức và kĩ năng cơ bản nhất, thông
dụng nhất hình thành đợc phơng pháp học tập, đặc biệt là phơng pháp tự học. Thiết lập mối
quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức đã học. Thờng xuyên phải huy động kiến thức đã
học để phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức mới. Đặt kiến thức mới trong mối quan hệ với các
kiến thức đã học.
Ví dụ: Khi dạy học phép cộng có nhớ trong phạm vi 100 chơng trình đã cấu tạo từng
bộ ba các bài học dạng 9 + 5, 49 + 5, 49 + 25 để học sinh vận dụng ngay kiến thức của tiết
học trớc trong và các tiết học tiếp liền.
Khi dạy phép trừ có nhớ trong phạm vi 100 mỗi công thức cần ghi nhớ đều đợc đặt
trong mối quan hệ với các kiến thức đã học.
Chẳng hạn: Với 11 9 cần đợc đặt trong mối quan hệ với phép cộng 9 + 2 = 11, 2
+ 9 = 11. Và cách tìm một số hạng khi biết tổng và số hạng kia: 9 = 11 2; 2 = 11 9.
6
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
Đồng thời trong quá trình sử dụng các đồ dùng học tập để tìm ra 11 9 = 2 học sinh sử
dụng các kiến thức đã học nh 11 1 = 10; 10 8 = 2.
3. Phơng pháp giảng giải minh hoạ:
Phơng pháp giảng giải minh hoạ trong dạy học Toán là phơng pháp dùng lời nói để
giải thích tài liệu Toán, kết hợp các phơng tiện trực quan để hỗ trợ cho việc giải thích.
Tuy nhiên với phơng pháp này GV cần nói ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu.
4. Phơng pháp thực hành luyện tập:
Phơng pháp thực hành luyện tập là phơng pháp GV tổ chức cho HS luyện tập các kiến
thức kĩ năng của HS thông qua các hoạt động thực hành luyện tập. Hoạt động thực hành

luyện tập chiếm hơn 50% tổng thời lợng dạy học ở lớp 2. Vì vậy phơng pháp này đợc sử
dụng thờng xuyên trong các tiết dạy nh học kiến thức mới, trong các tiết ôn tập, luyện tập.
Nhiệm vụ chủ yếu của dạy học thực hành luyện tập là củng cố kiến thức và kĩ năng cơ
bản của chơng trình, rèn luyện các năng lực thực hành, giúp HS nhận ra rằng: học không
chỉ để biết mà học còn để làm, để vận dụng.
Ví dụ: Khi dạy bài: Đờng gấp khúc, độ dài đờng gấp khúc.
Học sinh luyện tập làm việc cá nhân với bài 1: Nối các điểm để có đờng gấp khúc
gồm 2 đoạn thẳng,3 đoạn thẳng. Qua đó giúp học sinh củng cố kiến thức về vẽ đờng gấp
khúc có 2 đoạn thẳng từ 3điểm, vẽ đờng gấp khúc có 3đoạn thẳng từ 4điểm. Hoặc ở bài 4
HS đợc thực hành tính độ dài đoạn dây đồng đợc uốn thành hình tam giác có 3 cạnh bằng
nhau và bằng 4cm. Từ đó các em củng cố và khắc sâu cách tính độ dài đờng gấp khúc với 2
cách:
Cách 1: Làm bằng phép tính cộng 4+4+ 4= 12(cm),
Cách 2: Làm bằng phép tính nhân 4x3= 12(cm) .
Ngoài ra còn mở rộng thêm cho học sinh về đờng gấp khúc khép kín.
* Khi dạy thực hành luyện tập cần chú ý:
+ Giúp học sinh nhận ra kiến thức mới học trong sự đa dạng phong phú của các bài
thực hành luyện tập.
+ Giúp học sinh thực hành luyện tập theo khả năng của mình.
+ Tạo ra sự hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các đối tợng học sinh.
+ Khuyến khích học sinh tự kiểm tra kết quả thực hành luyện tập
7
Dạy học Toán lớp 2 nh thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới
+ Tập cho học sinh thõi quen không thoả mãn bài làm của mình, với cách giải quyết
vấn đề đó, giáo viên không nên áp đặthọc sinh theo phơng án có sẵn, hãy động viên các
em tìm và lựa chọn phơng án tốt nhất.
Tóm lại:
Trong dạy học Toán ngời giáo viên cần biết vận dụng linh hoạt và lựa chọn các ph-
ơng pháp vào từng hoạt động của các dạng bài học, để hớng dẫn học sinh tự tìm tòi
chiếm lĩnh kiến thức mới, hớng dẫn học sinh thực hành hình thành và rèn luyện kĩ

năng Toán học, hớng dẫn học sinh giải Toán, kết hợp việc vận dụng phơng pháp dạy
học hợp tác theo nhóm nhỏ, hay trò chơi Toán học, nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới
trong dạy học Toán 2.

IV / những điểm cần chú ý khi dạy các mạch kiến thức ở toán 2
1. Về số học
Với mục tiêu học tập môn toán ở tiểu học là giúp cho học sinh thành thạo bốn phép
tính số học, là cơ sở phát triển t duy và vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Vì vậy mạch
kiến thức số học là trọng tâm, là hạt nhân của môn toán tiểu học nói chung và toán lớp 2
nói riêng.
1.1 Nội dung dạy học các số tự nhiên đến 1000.
a. Mục tiêu:
Sau khi học xong lớp 1, học sinh đã biết đọc, viết, đếm, so sánh các số trong phạm vi
100.
- Đến lớp 2 vòng số đợc mở rộng đến 1000. Việc giúp học sinh nắm chắc các kiến
thức về đọc, viết, đếm, so sánh các số đợc tổ chức qua các giai đoạn nh: đơn vị chục, trăm,
đồng thời viết thêm đơn vị nghìn.
- Học sinh nắm đợc các số tròn trăm, so sánh và thứ tự các số tròn trăm.
- Đọc, viết, so sánh và các số tròn chục, thứ tự các số tròn chục trong phạm vi 200.
- Đọc viết các số có 3 chữ số và so sánh các số có 3 chữ số, tới đây học sinh sẽ đọc
viết và so sánh thành thạo các số trong phạm vi 1000.
- Viết thành tổng các trăm, chục và đơn vị.
b. Phơng tiện, đồ dùng dạy học
8