Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “…tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận
của mỗi người dân yêu nước”. Bác kêu gọi “tôi muốn đồng bào ta ai cũng cố
gắng tập thể dục” và “tự tôi ngày nào cũng tập”. Trong công cuộc xây dựng và
bảo vệ đất nước xã hội chủ nghĩa thì con người là yếu tố quyết định mà sức khỏe
là vốn quý nhất của con người. Để có con người hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu
ngày càng cao của xã hội thì giáo dục cần phải đáp ứng được hai yêu cầu phát
triển trí lực và thể lực. Vì thế, trong công tác giáo dục hiện nay, ngoài việc trang
bị cho học sinh về mặt tri thức thì việc giáo dục thể chất trong nhà trường đóng
góp một vai trò quan trọng.
Vĩnh tường là một huyện có phong trào thể dục thể thao rất mạnh trong
tỉnh, trong đó có một số môn thể thao là thế mạnh của huyện như bóng chuyền,
bóng bàn, cầu lông, đá cầu. Làm cho phong trào thể dục thể thao của huyện Vĩnh
Tường ngày càng phát triển hơn nữa thì không chỉ có ở các cuộc thi mang tính cọ
sát trong huyện mà cần được vươn xa hơn nữa, cần được đầu tư về cơ sở vật chất,
nhân tố thể thao…v..v. Để có được nhân tố thể thao thì chính trong các trường
học THPT và THCS trong huyện làm lòng cốt, chính vì vậy việc đầu tư cơ sở vật
chất cũng như thống nhất và quy định những nội dung học bắt buộc trong môn
thể dục ở các trường THPT là rất cần thiết.
Hiện nay, môn học thể thao tự chọn là một nội dung được học tập xuyên
suốt ở các cấp học với số tiết được phân bố ngày một nhiều hơn. Chính vì thế thể
thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất
ở nhà trường. Thể thao tự chọn là một nội dung được giảng dạy nhằm đi sâu vào
sự yêu thích của học sinh và phát triển năng khiếu cá nhân. Do đó, thể thao tự
chọn được học sinh yêu thích và say mê tập luyện. Trong số các môn thể thao tự
chọn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, bơi, đẩy tạ,… thì môn bóng chuyền là
môn thể thao được nhiều giáo viên lựa chọn để giảng day cho học sinh. Bởi vì
môn bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù hợp với
điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường.

Môn thể thao tự chọn Bóng chuyền có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát
triển của các em về mọi mặt Trí - Đức - Thể - Mỹ. Nếu trong tiết dạy thể thao tự
1


chọn có chất lượng sẽ giúp cho học sinh nắm được kiến thức từ đó hình thành kỹ
năng vận động, tạo ra những giờ học vui vẻ và bổ ích cho học sinh.
Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã khẳng định, quá trình hình thành
kỹ năng, kỹ xảo vận động dựa trên quá trình nhận thức “Từ trực quan sinh động
đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Như vậy, tính trực
quan trong quá trình giảng dạy thể dục thể thao giữ một vai trò quan trọng. Vì
hoạt động tiếp thu kiến thức động tác của học sinh về cơ bản là mang tính chất
thực tiễn vận động phát triển các cơ quan cảm giác, từ đó học sinh hình thành thói
quen vận động đúng.
Để xây dựng kỹ năng vận động được tiến hành không chỉ bằng thị phạm
động tác, mà bằng cả lời nói và tư duy, tức là phải sử dụng các phương pháp dạy
học thể dục trong việc xây dựng kỹ năng vận động cho người luyện tập thể dục
thể thao mà đối tượng ở đây là học sinh trung học phổ thông, và người huấn
luyện hướng dẫn đó là giáo viên dạy thể dục thể thao. Trong thời gian của một
tiết dạy chỉ 45 phút mà có đến hai hay ba nội dung học khác nhau đan xen vào,
giáo viên phải làm thế nào để truyền tải kiến thức giúp học sinh nhanh chóng
hình thành kỹ năng vận động, nghĩa là vừa xây dựng nhận thức cho các em về kỹ
thuật động tác vừa phải đảm bảo đủ lượng vận động cần thiết cho các em trong
một tiết học, hay nói cách khác trong một thời gian cực ngắn người giáo viên phải
vừa giúp các em nắm được yếu lĩnh kỹ thuật động tác, vừa phải hướng dẫn cho
các em thực hiện động tác.
Muốn đạt được điều này, theo tôi, người thầy phải tăng cường sử dụng các
phương pháp và các hình thức tổ chức như phương pháp sử dụng lời nói, nhóm
phương pháp trực quan, nhóm phương pháp luyện tập. Hay phải tăng cường làm
mẫu thị phạm kết hợp với sử dụng lời nói giảng giải ngắn gọn, mấu chốt, đủ ý.

Hay nói cách khác là vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực như: Dạy
học vấn đáp; Dạy và học phát hiện giải quyết vấn đề; Dạy và học hợp tác trong
nhóm nhỏ vào giảng dạy để giúp học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động.
Trong quá trình giảng dạy, người giáo viên còn dùng các động tác bổ trợ là
những động tác đơn giản hơn hoặc có kết cấu gần giống nhưng dùng sức nhẹ hơn
động tác chính. Ngoài ra chúng ta thường sử dụng thêm các phương pháp trò
chơi, thi đấu và tổng hợp,…vào giáo dục thể chất.

2


Vậy làm thế nào để học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận
động trong môn thể thao tự chọn bóng chuyền và tiến tới phát triển các tố chât
nâng cao sức khoẻ?
Qua thực tế giảng dạy từ khi về trường đến nay tôi nhận thấy rằng cần phải
đầu tư cho môn Bóng chuyền nhiều hơn ở các mặt để góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục thể chất trong nhà trường. Đặc biệt là đối với học sinh khối 10 là
học sinh đầu cấp cần nắm vững kỹ thuật cơ bản về môn thể thao tự chọn này là
một điều kiện hết sức cần thiết thuận lợi cho việc phát triển kỹ năng, kỹ xảo vận
động làm nền tảng cho các năm học tiếp theo. Vậy việc tìm ra phương pháp để
truyền đạt cho học sinh là một vấn đề cần thiết để nâng cao chất lượng dạy và học
môn Bóng chuyền.
Vì lí do đó, tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu “Một số phương pháp giảng dạy
nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11” để có thể giảng
dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho học sinh tập luyện tiến bộ và ngày càng
yêu thích môn Bóng chuyền. Qua đó góp phần làm tốt hơn nữa công tác rèn luyện
sức khỏe cho học sinh Trung học phổ thông.
2. Tên sáng kiến:
“ Một số số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn
bóng chuyền cho học sinh nữ lớp 11 trường THPT Nguyễn Thị Giang ”

3. Tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Nguyễn Thị Trang
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Nguyễn Thị Giang-Vĩnh
Tường-Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 0987811184. E_mail:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
.................................................................................................................................
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Môn bóng chuyến ở lớp 10 + 11 THPT
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
Từ đầu học kỳ 1 năm học 2018-2019 đến hết năm học 2018-2019

3


7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
7.1. Mục đích của đề tài .
- Nghiên cứu nhằm đưa ra các phương pháp giảng dạy vào trong quá trình
dạy học, qua đó để kiểm tra đánh giá kết quả tác dụng cũng như khẳng định tính
thiết thực của nó trong quá trình giảng dạy môn thể thao tự chọn bóng chuyền nói
riêng cũng như việc huấn luyện thể dục thể thao nói chung.
- Biết cách và thực hiện cơ bản đúng các kỹ thuật như: Tư thế chuẩn bị,
một số động tác di chuyển cơ bản, chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt,
chuyền bóng thấp tay, đệm bóng,
- Nhằm nâng cao kết quả môn thể dục nói chung và môn bóng chuyền nói
riêng, bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu môn bóng chuyền.
- Thúc đẩy phong trào tập luyện môn bóng chuyền trong nhà trường cũng
như trên địa bàn trường đóng.
- Đề tài đã giả quyết được sự yếu kém về kỹ thuật và thể lực của học sinh
THPT nói chung và thể lực chuyên môn bóng chuyền nói riêng .

- Mục tiêu của tôi đó là đem đề tài trao đổi với các đồng nghiệp nhằm mục
đích nâng cao nghiệp vụ công tác của bản thân góp phần vào việc nâng cao thể
lực và năng lực làm việc của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT .
- Nêu được những khó khăn bất cập trong giảng dạy môn Bóng chuyền
trong chương trình Thể dục THPT
7.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp tổng hợp phân tích tài liệu.
- Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp điều tra sư phạm.
- Phương pháp tính toán và xử lí số liệu.
- Khảo sát kỹ thuật và số lần thực hiện được của học sinh thông qua kiểm
tra chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay, phát
bóng thấp tay của các em học sinh lớp 11.
7.3. Phạm vi nghiên cứu.
- Tìm hiểu, nghiên cứu phân phối chương trình, sách giáo khoa và thực
tiễn dạy học môn bóng chuyền ở lớp 10 + 11 THPT
4


- Vận dụng một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học
tập chuyên môn môn bóng chuyền.
- Học sinh khóa 2017 - 2020 Trường THPT Nguyễn Thị Giang, Huyện
Vĩnh Tường, Tỉnh Vĩnh Phúc.
- Nghiên cứu kỹ thuật của học sinh thông qua kiểm tra chuyền bóng cao
tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay, phát bóng thấp tay ở học sinh
lớp 10.
- Nghiên cứu điều kiện và thực tiễn giảng dạy nội dung môn thể thao tự
chọn bóng chuyền qua các năm.
- Nghiên cứu sức khoẻ, trình độ tập luyện, tâm sinh lí giới tính, từ đó tìm
ra các phương pháp, biện pháp nhằm xây dựng tâm lí thoải mái, hứng thú trong

học tập, từ đó phát huy tính tích cực, tự giác cho các em giúp cho các em nâng
cao kỹ thuật cũng như số lần thực hiện động tác hay thành tích của các em trong
tập luyện.
- So sánh kết quả giảng dạy theo phương pháp mới với phương pháp cũ.
7.4. Trang thiết bị:
Bóng chuyền, cột lưới, sân bóng chuyền, đồng hồ bấm giây, dây nhảy, còi.
7.5. Nội dung
7.5.1. Cơ sở lý luận.
Để đất nước ta có nguồn lực lượng lao động đảm bảo sức khoẻ, đạt chuẩn
về trình độ kiến thức, có kĩ thuật tay nghề cao, đó là mục tiêu của sự nghiệp giáo
dục hiện nay và giáo dục thể chất nói riêng để xây dựng con người phát triển một
cách cân đối và toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước. Vì vậy, muốn
đạt được mục đích của giáo dục thể chất thì cần phải làm cho môn học thể dục trở
thành môn học yêu thích của học sinh. Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy giáo dục
thể chất còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn về trang thiết bị dạy học và sân bãi
học tập, một số thiết bị dạy học thì đã cũ kỉ, hư hỏng, giáo viên chủ yếu giảng dạy
trong điều kiện thiếu thốn và học sinh tự trang bị cho mình những thiết bị học tập,
những khó khăn, thiếu thốn đó chủ yếu ở các trường xa trung tâm và các trường ở
miền núi càng khó khăn hơn so với các trường ở thành phố. Bên cạch đó, một tiết
học thể dục thường đan xen hai hay ba nội dung học tập lại càng thêm khó khăn
trong việc tiếp thu kiến thức hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động ở học sinh và
đa phần học sinh còn xem nhẹ môn học thể dục và coi
5


thể dục là môn học phụ, còn e ngại và lười biếng trong tập luyện chính vì thế chất
lượng của giáo dục thể chất vẫn chưa cao, hiệu quả còn tương đối thấp so với một
số môn văn hoá khác.
7.5.2. Thực trạng giảng dạy môn Bóng Chuyền hiện nay.
Trường THPT Nguyễn Thị Giang đóng trên địa bàn nông thôn với đa số

học sinh là con em nhân dân chủ yếu sống bằng nông nghiệp, cơ sở vật chất, sân
bãi phục vụ cho giảng dạy và học tập trong trường đang còn thiếu thốn. Thời tiết
khắc nghiệt, có những thời điểm mưa gió quá nhiều làm cho sân bãi ngập trong
nước cũng có những thời điểm quá nắng nóng do đó ảnh hưởng lớn đến quá trình
giảng dạy và học tập môn thể dục. Từ thực trạng đó việc dạy và học môn thể dục
trở nên rời rạc không liên tục làm hạn chế sự hình thành kỹ năng vận động của
học sinh.
Nội dung thể thao tự chọn bóng chuyền các em học sinh cấp dưới chỉ mới
được tiếp xúc ít, chưa nắm được các kỹ thuật cơ bản. Nên khi lên lớp trên các em
đang còn bỡ ngỡ và khi học lại gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi tập luyện
không được thường xuyên, điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị dạy và học
không đảm bảo sẽ tạo cho các em uể oải, mất hứng thú trong học tập, không chú
trọng và hình thành được kỹ năng, kỹ xảo vận động dẫn đến kỹ thuật và số lần
thực hiện động tác cũng như thành tích thấp không ổn định.
7.5.3. Những khó khăn bất cập khi giảng dạy môn Bóng chuyền.
- Các phương tiện phục vụ cho giảng dạy và học tập như tranh ảnh, hệ
thống sân bãi chật chội không đảm bảo, dụng cụ thiếu thốn.
- Sân tập còn thiếu và chưa đạt chuẩn, nhiều giờ học gặp thời tiết không
thuận lợi như rất nắng nóng hoặc mưa nhiều dẫn đến không học được và không
gây được hứng thú cho học sinh khi tập luyện.
- Các tiết học trong nội dung thể thao tự chọn thường bị gián đoạn bởi điều
kiện thời tiết.
- Thời gian của một tiết học hạn chế nên giáo viên chỉ hướng dẫn cho học
sinh tập luyện kĩ thuật và từ đó học sinh tự tập là chính, không có điều kiện để
giáo viên sửa sai nhiều cho các em, thời gian các em thi đấu tập ít và vui chơi hạn
chế.
- Đa số học sinh chưa làm quen với môn bóng chuyền.
6

- Từ những tồn tại và khó khăn đó nên công tác giáo dục thể chất nói
chung và công tác dạy và học chính khoá môn thể dục nói riêng hiệu quả không
cao, chưa đáp ứng được mục tiêu giáo dục đề ra là phát triển con người toàn diện.
- Để khắc phục tình trạng trên, trong quá trình giảng dạy nhiều năm tôi đã
trăn trở, suy nghĩ nhằm tìm ra những phương pháp giảng dạy thích hợp để nâng
cao hiệu quả của nhiệm vụ dạy và học.
7.5.4. Chọn đối tượng.
Đối tượng tôi chọn là 2 lớp khối 11 với 80 em. Về trình độ cũng như tố
chất của các em là ngang nhau và tôi chia thành 2 nhóm. Nhóm 1 thực nghiệm và
nhóm 2 đối chứng.
- Học sinh các lớp 11A2, nhóm thực nghiệm
- Học sinh lớp 11A3 nhóm đối chứng.
- Học sinh trường THPT Nguyễn Thi Giang.
- Nhóm thứ nhất áp dụng các phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu
quả học môn bóng chuyền.
- Nhóm 2 giữ nguyên phương pháp tập luyện cũ.
7.5.4.1. Kết quả khảo sát đầu năm học.
Khảo sát kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền
bóng thấp tay, và phát bóng thấp tay chính diện thông qua kiểm tra các em học
sinh đầu năm học lớp 11 Trường THPT Nguyễn Thị Giang chưa áp dụng phương
pháp gồm 2 lớp 11A2, 11A3
Kết quả đạt như sau:
 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
Lớp
11 A2
11 A3
Điểm
(40 HS)
(40 HS)
(Đ)

7
17,5% 10
25%
Chưa(Đ)
33
82,5% 30
75%
 Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay
Lớp
11 A2
11 A3
Điểm
(40 HS)
(40 HS)
(Đ)
12
30%
15
37,5%
Chưa(Đ)
28
70%
25
62,5%
7


 Kĩ thuật phát bóng thấp tay
Lớp
11 A2

11 A3
Điểm
(40 HS)
(40 HS)
(Đ)
15
37,5% 19
47,5%
Chưa(Đ)

27

62,5%

21

52,5%

 Ghi chú: Điểm đạt (Đ) thực hiện tương đối đúng KT động tác. Điểm chưa đạt
(CĐ) thực hiện chưa đúng KT động tác, hoặc chưa thực hiện được động tác
 Nhận xét:
Qua kết quả khảo sát ban đầu nhìn chung các em học sinh ở các lớp trên
đạt kết quả rất thấp. Về kỹ thuật chỉ được một số em thực hiện tương đối tốt dẫn
đến kết quả của những em đó có nổi trội hơn các em khác. Còn hầu hết các em
khác do kỹ thuật chưa có nên kết quả không cao. Qua đó tôi nắm được các em
đang còn yếu ở mặt nào, những kết quả trên là cơ sở để tôi đi sâu vào nghiên cứu
“Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn
bóng chuyền ” để có thể giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho học sinh
tập luyện tiến bộ và ngày càng yêu thích môn Bóng chuyền nhằm góp phần làm
tốt hơn nữa trong công tác rèn luyện sức khỏe cho học sinh, từ đó các em chủ

động hơn, tích cực hơn, hứng thú hơn trong học tập.
7.5.4.2. Một số phuơng pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn
Bóng Chuyền.
 Phương pháp:
Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan,
phương pháp luyện tập.
Đội hình dạy kỹ thuật .
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x

8

x


+ Giáo viên giới thiệu tên các động tác kỹ thuật, tính năng, tác dụng cho học
sinh.
+ Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý
và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem
tranh ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em.
+ Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét.
+ Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho
học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập,
giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện
theo khẩu lệnh chung.
+ Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau,
em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em tự
trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc.

* Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại kỹ
thuật động tác đó. Cho các em tự nhận xét bạn làm chỗ nào đúng chỗ nào đang
còn sai, hướng khắc phục. Giáo viên lại kiến thức, nhắc cho học sinh những sai
lầm thường mắc và cách sửa sai.
+Tư thế chuẩn bị: Sai vì đứng khoảng cách giữa hai chân quá lớn hoặc bàn
chân chạm đất cả bàn, trọng tâm cơ thể dồn không đúng chân, nên khi di chuyển
rất chậm và khó khăn.
Cách sửa: Chỉ dẫn cho các em tư thế của hai bàn chân và khoảng cách hai bàn
chân, sau đó cho học sinh tập riêng tư thế chân để giáo viên kiểm tra và sửa sai.

+ Di chuyển: Sai thân người nhấp nhô, không ổn định, bước chân quá cao,
nhảy bước. Mất thăng bằng khi di chuyển.
Cách sửa: Không thay đổi tư thế thân trên, giữ góc độ đúng giữa cẳng chân
và đùi. Thân trên hơi đổ về trước, không để trọng tâm rơi ra phía sau gót chân.
+ Bước nhảy: Sai vì xuất phát chậm, do tư thế đứng chuẩn bị không đúng.
Dừng lại không dừng được ngay, do không biết dùng gót chân chạm đất ở bước
cuối cùng.
Cách sửa: Tập lại tư thế đứng chuẩn bị cơ bản, tập đứng tại chỗ đưa một
chân ra trước chạm đất bằng gót chân, tập chạy và dừng lại hoặc thay đổi theo
hướng tín hiệu.
9


 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt):
Đội hình dạy kỹ thuật .
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x

x

x x x x x x x x x x x x x

Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt) thường được sử dụng
khi bóng có điểm rơi ngang đầu và trước mặt. Đây là cầu nối giữa phòng thủ và
tấn công, và là giai đoạn trọng tâm để điều chỉnh và tổ chức các phối hợp chiến
thuật trong tấn công cũng như trong phản công. Ở kỹ thuật này điều cốt lõi là học
sinh phải nắm và hiểu được mẫu chốt kĩ thuật động tác và thực hiện một cách cơ
bản đúng về kỹ thuật.
Khi bóng đến, tay tiếp xúc bóng ở phía sau và chếch xuống bên dưới của
bóng. Tầm tiếp xúc ngang trán, cách trán khoảng 15 – 20cm. Tầm chuyền bóng
có thể thay đổi tùy thuộc vào trình độ và đặc điểm cá nhân người tập.
 Phương pháp:
Đội hình tập luyện không có bóng.
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x

Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương
pháp luyện tập.
+ Giáo viên giới thiệu tên các động tác kĩ thuật, tính năng, tác dụng cho học
sinh

10


+ Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý
và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem
tranh ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em.

+ Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét.
+ Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho
học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập,
giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện
theo khẩu lệnh chung.
+ Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau,
em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em tự
trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc.
+ Luyện tập hình tay chuyền bóng, tầm tiếp xúc bóng. Tập không có bóng
và có bóng.
+ Luyện tập kỹ thuật chuyền bóng mô phỏng từ hình tay tiếp xúc bóng đến
phối hợp toàn thân chuyền bóng.
Đội hình tập luyện với bóng.

xxxxx

xxxxxxxxxx
X

X

GV

+ Tự tung bóng và đón bóng theo hình tay khi tiếp xúc bóng.
11


+ Cầm bóng theo hình tay khi chuyền bóng, phối hợp lực toàn thân và đẩy
bóng đi theo hướng chuyền.
+ Một người tung bóng, một người đón bóng theo tư thế chuyền (yêu cầu

đúng về hình tay, tầm tiếp xúc, điểm tiếp xúc giữa các ngón tay và bóng).
+ Tự tung bóng, đón bóng đúng kỹ thuật và chuyền bóng đi.
+ Một người tung bóng, một người chuyền bóng.
+ Hai, ba người chuyền bóng cho nhau.
+ Giáo viên triển khai tập đồng loạt cả lớp (không bóng). Giáo viên chia
nhóm cho học sinh tập luyện theo đội hình từng đôi một, tập từ không bóng đến
có bóng và vào trong sân có lưới để tập. Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho
các em.
* Sau khi tập xong giáo viên củng cố bằng cách gọi một số em của các
nhóm lên thực hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ
thực hiện kỹ thuật (chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,
…), cho các nhóm đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau.
Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm.
Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai.
+ Chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt) sai như: Bóng đi thấp;
Bóng không đi xa; Đau ngón tay khi chuyền bóng.
Cách sửa: Tập lại hình tay khi tiếp xúc bóng. Nâng góc độ hướng chuyển
động của hai tay khi chuyền bóng. Tập lại tư thế tiếp xúc bóng, hướng phát lực đi
qua tâm bóng. Hai người tự tập, một người tung bóng một người chuyền bóng trả
lại, cự li chuyền bóng và tung bóng tăng dần. Phối hợp đạp chân, kết hợp với tay
đẩy bóng đi. Tiếp xúc bóng không đúng, cần xèo rộng bàn tay để khi tiếp xúc
bóng phần thân đốt các ngón tay ôm lấy bóng.
 Kỹ thuật đệm bóng:
Đây là kỹ thuật cơ bản được sử dụng trong phòng thủ, đồng thời cũng được
yểm hộ tấn công. Đệm bóng gồm hai kỹ thuật chính: Đệm bóng bằng hai tay và
một tay. Đệm bóng là cơ sở để phát triển thành nhiều kỹ thuật ứng dụng khác
nhau: lăn ngã cứu bóng, cá nhảy,…
Kỹ thuật cơ bản được sử dụng nhiều nhất trong thi đấu và cho những người
mới tập là kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay.
12

Lực để đánh bóng tùy thuộc vào tốc độ bóng đến và cự li (khoảng cách) vị
trí cần đưa bóng đến.
Góc độ của đường bóng đến quyết định góc độ của tay (góc tạo thành giữa
cẳng tay và mặt đất) khi bóng đến.
 Phương pháp:
Đội hình tập luyện không có bóng.
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x

Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương
pháp luyện tập.
+ Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý,
những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác tiếp xúc bóng, đệm bóng đi, kết
thúc động tác).
+ Giáo viên kết hợp cho các em xem hình ảnh minh họa, học sinh chú ý
nghe, quan sát giáo viên làm mẫu.
+ Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét
nhanh, giáo viên nhận xét lại.
Đội hình tập luyện với bóng.

xxxxx

xxxxxxxxxx
X

X

GV
13


+ Một người tung cho một người đệm (tăng dần khoảng cách giữa hai
người, tăng dần lực đánh bóng).
+ Hai người cùng đệm hoặc một người chuyền, một người đệm.
. + Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho các em và chú ý cự li tập luyện cho
hợp lí tránh xẩy ra chấn thương.
* Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi một số em của các nhóm lên thực
hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật
(chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm
đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau.
Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm.
Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai.
+ Đệm bóng sai vì di chuyển chậm, không kịp đến để đệm bóng; thân ngã
quá nhiều về trước; hai tay gập ở khớp khuỷu; vị trí tiếp xúc bóng không đúng;
bóng đi thấp; bóng không đi theo ý muốn; đánh bóng không có lực.
Cách sửa: Nhắc lại những kỹ thuật cơ bản của động tác, tay đánh bóng đưa
từ dưới lên – ra trước, hạ thấp gối phối hợp đạp chân với tay đánh bóng. Tập lại
tư thế mô phỏng hình tay, tập tiếp xúc bóng cố định, một người đứng bên cạch
giữ bóng, phối hợp giữa tay và đạp chân, thân đẩy bóng đi. Một người tung bóng
người kia đệm bóng.
 Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện:
Phát bóng là một trong những kỹ thuật quan trọng của bóng chuyền. Phát
bóng không chỉ đơn thuần là quả bóng khởi đầu mà nó còn là vũ khí tấn công sắc
bén ở trong một trận đấu. Vì vậy kỹ thuật phát bóng cần được chú ý và tập luyện
thật tốt.
 Phương pháp:

Đội hình tập luyện không có bóng.
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x

14


Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương
pháp luyện tập.
+ Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý, về
yêu cầu chung của từng yếu lĩnh, những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác
tay tiếp xúc bóng, kết thúc động tác).
+ Bên cạch làm mẫu động tác thì giáo viên cho các em xem hình ảnh minh
họa về kỹ thuật động tác.
+ Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét
nhanh, giáo viên nhận xét lai.
+ Luyện tập TTCB và chuyển động của tay đánh bóng (không bóng).
+ Luyện tập phối hợp kỹ thuật tung bóng và đánh bóng (không bóng).
+ Tự tung bóng theo yêu cầu kỹ thuật và để bóng rơi xuống đất, học sinh tự
kiểm tra độ cao của bóng khi tung và độ chính xác của điểm rơi khi bóng chạm đất.

+ Tung bóng và mô phỏng kỹ thuật đánh bóng (tay không chạm vào bóng).
+ Phát bóng và tường, phát bóng cho bạn ở cự li gần, tập trung chú ý điểm
tay tiếp xúc bóng.
+ Phát bóng qua lưới từ giữa sân, sau đó lùi dần về biên ngang.
+ Luyện tập hoàn chỉnh kỹ thuật: khả năng dùng sức, phối hợp lực toàn thân.
+ Điều chỉnh điển rơi của bóng khi phát theo đúng ý muốn.
- Một bên phát bóng còn bên kia các bạn phục vụ nhặt bóng và lăn sang cho

bạn phát, sau đó đổi bên phát bóng.
Đội hình tập luyện với bóng.

15


XXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXX
* Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi một số em của các nhóm lên thực
hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật
(chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm
đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau.
Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm.
Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai.
+ Những sai lầm thường mắc trong phát bóng thấp tay chính diện: Tung
bóng không đúng; điểm tiếp xúc bóng chưa đúng nên bóng chỉ bay lên cao,
không đi xa, bóng đi lệch hướng.
Cách sửa: Tại chỗ tập tư thế chuẩn bị (không bóng), tại chỗ tập động tác
tung bóng nhiều lần và thẳng hướng, tay tiếp xúc bóng đúng vị trí (đánh vào giữa
sau và dưới tâm bóng). Đứng mũi chân trước đúng hướng phát bóng. Tập phát
bóng qua lưới vào các vị trí khác nhau ở bên kia sân.
16


 Đấu tập, thi đấu:
- Trong quá trình giảng dạy các kỹ thuật thì giáo viên có thể vận dụng
phương pháp đấu tập và thi đấu vào tổ chức cho các em vận dụng các kỹ thuật đã
học vào thực tế, vận dụng các điểm luật vào đấu tập và tập làm công tác trọng tài,
và đó cũng là biện pháp nhằm nâng cao kỹ năng, kỹ xảo vận động, thấy được

điểm mạnh – yếu của mình. rèn luyện nâng cao sức khỏe, tinh thần đoàn kết cho
các em. Ngoài ra tạo không khí vui chơi, rèn luyện thể lực.
Phương pháp:
Giáo viên cho các em thành lập nhiều đội để thi đấu trong thời gian ngắn
nhất định và thay nhau vào thi đấu tập.
7.6. Kiểm tra đánh giá và kết quả thực hiện.
Qua kết quả thu được sau khi kiểm tra đánh giá giữa các lớp thực nghiệm
nghiên cứu và các lớp đối chứng tôi thấy được sự khác biệt giữa các lớp. Lớp
được áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào trong quá trình giảng dạy thì
các em hiểu và nắm bắt được kĩ thuật từ đó trong quá trình học tập và kiểm tra
đánh giá đạt kết quả cao hơn và có sự khác biệt hơn so với các lớp không được
vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào học tập.
Kết quả đạt được như sau:
 Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
Lớp
Điểm

Lớp áp dụng
11A2( 40 HS)

Lớp không áp dụng
11A3( 40HS)

Đạt
Chưa đạt

38
2

12

28

95%
5%

 Kỹ thuật đệm bóng
Lớp Lớp áp dụng
Điểm
11A2 (40HS)
Đạt

39

Chưa đạt

12,5%

30%
70%

Lớp không áp dụng
11A3 (40HS)

97,5%

17

17

42,5%

23

57,5%


 Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện
Lớp
Điểm

Lớp áp dụng
11A2( 40HS)

Lớp không áp dụng
11A3(40HS)

Đạt

40

100%

19

47,5%

Chưa đạt

0

0%

21

52,5%

- Kết quả kiểm tra ở trên cho thấy kết quả của các em có sự thay đổi rõ rệt. Cụ
thể ở lớp 11 A2 (lớp áp dụng thực nghiệm):
Các lớp không được áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào trong quá
trình học tập thì không có sự chuyển biến và thay đổi về chất lượng và kết quả học
tập không cao.
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Đối với giáo viên: Tự trao dồi kiến thức, tích cực học hỏi kinh nghiệm từ đồng
nghiệp, nâng cao nghiệp vụ sư phạm, áp dụng những phương pháp cũng như kiến
thức mới vào giảng dạy để tạo ra những giờ học vui vẻ và hứng thú cho học sinh.
Đối với học sinh: Không ngừng học tập và rèn luyện trong các giờ học thể dục
Tích cực tham gia các hoạt động thể dục thể thao của trường cũng như của
huyện và tỉnh tổ chức.
Phần lớn học sinh đều yêu thích và nhiệt tình, hăng say tập luyện.
Ở trong nhà trường có nhiều giáo viên yêu thích và chơi tốt môn bóng chuyền
qua đó lối cuốn nhiều học sinh chơi và tập luyện thể thao.
Đối với nhà trường: Tạo điều kiện về cơ sở vật chất đầy đủ cho các giờ học thể dục

Được sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường và các
đoàn thể trong Nhà trường đã xây dựng sân bóng chuyền để giúp cho học sinh có
điều kiện tổ chức tập luyện và tổ chức thi đấu giao lưu môn bóng chuyền.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến:

18

- Qua so sánh 2 bảng thành tích kiểm tra trên của 2 nhóm đối tượng thực
nghiệm và không thực nghiệm tôi thấy. Kết quả học tập của các em được nâng
lên rõ rệt.
Thứ nhất: các em được áp dụng các phương pháp giảng dạy có tinh thần thoải
mái hơn, yêu thích tập luyện hơn mặc dù tập luyện mệt hơn khi học Bóng
Chuyền. Kết quả kiểm tra đánh giá về kỹ thuật cũng như tố chất thể lực của nhóm
được thực nghiệm tăng lên rõ rệt.
Thứ hai: Từ cơ sở các phương pháp giảng dạy ở các giờ học, ở lớp, các
em đã tích cực hơn trong việc luyện tập ở nhà và ở các câu lạc bộ bóng chuyền ở
địa phương. Từ đó các em phát triển tốt hơn về mặt thể chất cũng như trình độ,
thể lực và kỹ thuật của môn bóng chuyền chuẩn bị cho việc tiếp thu nhanh các
môn học khác.
So sánh thành tích kiểm tra của 2 nhóm nghiên cứu:
Loại giỏi: Quân bình tăng 11,4% (Do loại trung bình và chưa đạt giảm)
Loại khá: Quân bình tăng 29,3% (Do loại trung bình và chưa đạt giảm)
Loại đạt: Quân bình giảm 34,8% (Do loại khá giỏi tăng lên)
Chưa đạt: Quân bình giảm 5,8% ( Do loại khá giỏi tăng lên)
Và thời gian nghiên cứu và đem vào áp dụng các phương pháp giảng dạy
vào môn học bóng chuyền cho các em học sinh, tôi thấy kỹ thuật của các em
được nâng lên rõ rệt. Từ đó các em thực hiện kỹ thuật được tốt hơn. Giờ học của
các em sinh động hơn, không bị nhàm chán, gò bó. Khi các em vui chơi thể thao (
chơi bóng chuyền) ở ngoài giờ học, ở nhà , ở các câu lạc bộ ở địa phương cũng
tốt hơn. Và nhất là các buổi đấu tập, các em đã nhanh nhẹn hơn, kỹ thuật chuẩn
hơn trong từng pha dứt điểm.
Với con số 40 em được thực nghiệm và 40 em không được áp dụng bài tập
trên ở 2 lớp 11 trong 1 năm liên tục ở Trường THPT Nguyễn Thị Giang - huyện
VT - tỉnh VP, tôi thấy kết quả rất tốt với các em được thực nghiệm. Vì vậy tôi
mạnh dạn đem một phần sáng kiến nhỏ của mình trong hai năm làm công tác

giảng dạy ở trường phổ thông để góp phần chung vào việc đào tạo thế hệ trẻ.
Để đạt được mục đích giáo dục thể chất trong sự nghiệp giáo dục con người phát
triển toàn diện, việc sử dụng những phương pháp giảng dạy nhằm nhanh chóng
hoàn thiện kỹ năng vận động, góp phần nâng cao sức khoẻ cho học sinh là rất cần
thiết, đặc biệt trong những tiết học có nhiều nội dung lồng ghép với nhiều kỹ
19


thuật khác nhau. Vì vậy, vận dụng “Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng
cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11 ” đã giúp các em nhanh chóng
nhận thức được tính chất và yêu cầu động tác sớm hơn từ đó hoàn thiện được kỹ
năng, kỹ xảo vận động. Bên cạch đó còn giúp cho giáo viên tích lũy thêm những
phương pháp dạy học tích cực, biết vận dụng các phương pháp vào bài giảng một
cách khoa học. Sẽ dẫn tới những tiết học thực sự sinh động sôi nổi, học sinh trở
nên hứng thú hăng say học tập tích cực thêm mà không bị nhàm chán. Do đó,
theo bản thân tôi có thể áp dụng phương pháp này vào từng tiết dạy để giảng dạy
cho học sinh.
Những kinh nghiệm được trình bày trên đây là xuất phát từ thực tiễn mà bản
thân tôi đã đúc rút trong quá trình giảng dạy tại trường THPT Nguyễn Thị Giang.
Bản thân công tác chưa lâu nên chắc chắn kinh nghiệm còn hạn chế và thiếu sót.
Rất mong được sự quan tâm và đóng góp ý kiến chân thành từ các đồng chí, đồng
nghiệp để tôi có thêm những kinh nghiệm quý báu. Ngày càng hoàn thiện hơn
trong quá trình giảng dạy, đem lại kết quả cao hơn.
Giáo dục thể chất là môn học rất có ý nghĩa, mang tính giáo dục cao, không
chỉ tạo ra những con người khỏe mạnh về thể chất, mà thông qua đó còn giáo dục
về đạo đức, ý chí, tính kiên trì, lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết,…Vì vậy để đạt
được ý nghĩa ấy của môn thể dục thì giáo viên phải có phương pháp để cho
những giờ dạy đạt kết quả cao, giáo viên phải luôn bám sát từng khâu lên lớp,
giảng dạy cần phải lựa chọn những phương pháp và hình thức đa dạng, hấp dẫn,
tạo không khí sôi nổi, thoải mái, vui vẻ, lối cuốn học sinh, tạo sự hưng phấn khi

tập luyện, làm cho học sinh hứng thú say mê trong khi học, hiểu được ý nghĩa của
việc tập luyện. Từ đó học sinh mới ý thức được việc tập luyện và vận dụng được
những điều đã tiếp thu được vào học tập, lao động và vui chơi.
Trên đây là nội dung đề tài của tôi mặc dù đã được đầu tư nghiên cứu, song
thời gian nghiên cứu chưa được nhiều, điều kiện phục vụ nghiên cứu có hạn. Hơn
nữa điều kiện về sân bãi và dụng cụ tập luyện phục vụ cho việc học tập đang còn
hạn chế, tài liệu nghiên cứu không được nhiều chắc rằng còn nhiều thiếu sót
mong được các anh chị đồng nghiệp tiếp tục nghiên cứu bổ sung và hoàn thiện
thêm để có được những phương pháp dạy học hay để áp dụng vào giảng dạy gây
sự kích thích, đam mê và hứng thú học tập cho học sinh, để đạt hiệu quả cao hơn
và được nhân rộng nhiều hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ dạy
và học môn thể dục.
20


Trên đây là một số kinh nghiệm tích luỹ được của bản thân trong quá trình
giảng dạy, tuy chưa được đầy đủ song cũng là một phần đóng góp nhỏ cho công
tác giáo dục thể chất, rất mong được sự góp ý, bổ sung của các đồng chí đồng
nghiệp.
Mặt khác là một thành viên trong nhóm thể dục mong được sự quan tâm về
kinh phí, cơ sở vật chất của ban giám hiệu, giúp chung tôi thực hiện tốt công tác
nâng cao chyên môn giảng dạy trong nhà trường.
Tôi xin trân trọng cảm ơn !
............., ngày.....tháng......năm......

............., ngày.....tháng......năm......

Thủ trưởng đơn vị/

Tác giả sáng kiến

(Ký tên, đóng dấu)

(Ký, ghi rõ họ tên)

Nguyễn Thị Trang

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Luật giáo dục.
2. Kế hoạch năm học 2018 – 2019 của trường THPT Nguyễn Thị Giang.
3. Sách giáo giáo viên Thể dục lớp 10, 11, 12.
4. Giáo trình bóng chuyền trường ĐHSP TDTT Hà Nội
5. Sách luật thi đấu bóng chuyền trường ĐHSP TDTT Hà Nội.
6. Giáo trình điền kinh trường ĐHSP TDTT Hà Nội.
7. Giáo trình thể dục trường ĐHSP TDTT Hà Nội.

22


MỰC LỤC
Trang
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT……………………………………………….
MỰC LỤC ………………………………………………………………………..
1. LỜI GIỚI THIỆU……………………………………………………………..1
2. TÊN SÁNG KIẾN ……………………………………………………………3
3.TÁC GIẢ SÁNG KIẾN ……………………………………………………….3

4. CHỦ ĐẦU TƯ SÁNG KIẾN ……………………………………...................3
5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN ………………………………………..3
6. NGÀY SÁNG KIẾN ÁP DỤNG………………………………......................3
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT SÁNG KIẾN
7.1 Mục đích của đề tài …………………………………………………………4
7.2 Phương pháp nghiện cứu ……………………………………………………4
7.3 Phạp vi nghiên cứu ………………………………………………………….4
7.4 Trang thiết bị ………………………………………………………………..5
7.5 Nội dung …………………………………………………………………….5
7.5.1 Cơ sở lý luận ………………………………………………………………5
7.5.2 Thực trạng giảng dạy môn bóng chuyền hiện nay ………………...............6
7.5.3 Những khó khăn bất cập khi giảng dạy môn bóng chuyền ……………….6
7.5.4 chọn đối tượng …………………………………………………………….7
7.6 KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN……………….......17
8. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN...……...........18
9. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC HOẶC DỰ KIẾN CÓ THỂ THU ĐƯỢC
DO ÁP DỤNG SÁNG KIẾN ………………………………………………….18
TÀI LIỆU THAM KHẢO

23