Xây dựng mô hình tổ khoa học xã hội tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học

Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO LẬP THẠCH
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LẬP THẠCH

Tên sáng kiến kinh nghiệm:
XÂY DỰNG MÔ HÌNH TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI
TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC

Lĩnh vực : Quản lí
Mã: 44
Ngƣời thực hiện: TRẦN NGỌC KHANG
Điện thoại: 0988753176 Email:

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

1


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Năm học: 2018 - 2019
BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
XÂY DỰNG MÔ HÌNH TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI
TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
MỞ ĐẦU
1. Lời giới thiệu

Chiến lược phát triển kinh tế xã hội Việt Nam 2011- 2020 đã nêu rõ: “ Phát
triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục
Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế ”. Chiến lược đó cũng chỉ rõ: “ Phát triển và nâng cao nguồn nhân
lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược”.
Đứng trước nhiệm vụ đó, việc đổi mới cách dạy và cách học ở tất cả các
trường học là hết sức quan trọng. Trong những năm qua, đổi mới phương pháp
dạy học không còn là vấn đề tự thân của nhà trường mà thu hút sự quan tâm của
nhiều tầng lớp xã hội. Điều đó đã được quán triệt từ Nghị quyết Trung ương 2
khóa VIII của ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam: “Phải đổi mới
phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện
thành nếp tư duy sáng tạo của người học; từng bước áp dụng những phương pháp
tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, bảo đảm thời gian tự học,
tự nghiên cứu cho học sinh”.
Theo tinh thần Đại hội XI của Đảng: Về phương pháp dạy học, cần đổi mới
nội dung và phương pháp dạy học theo hướng “ coi trọng việc bồi dưỡng năng lực
tự học của học sinh” ở tất cả các lớp. Đối với các môn khoa học tự nhiên, cần tạo
điều kiện cho người học phát huy tư duy sáng tạo, rèn kĩ năng thực hành, học sinh

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

2


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

cần được tham gia nhiều hơn vào các hoạt động thí nghiệm thực hành, ứng dụng
kiến thức đã học vào cuộc sống.

Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương
khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, cụ thể là yêu cầu đổi
mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; tập trung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật
và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc quản lý đổi mới phương pháp dạy học,
trong những năm qua, Bộ GD&ĐT đã triển khai thực hiện chủ trương: “Mỗi giáo
viên, cán bộ quản lý giáo dục thực hiện một đổi mới trong phương pháp dạy học
và quản lý. Mỗi trường có một kế hoạch cụ thể về đổi mới phương pháp dạy học.
Mỗi tỉnh có một chương trình đổi mới phương pháp dạy học”.
Trong hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc,
của Phòng GD&ĐT Lập Thạch trong hai năm gần đây luôn xác định đổi mới
phương pháp dạy học một trong các nhiệm vụ trọng tâm của các nhà trường. Cụ
thể, trong năm học 2017- 2018 là : “Đổi mới phương pháp dạy học; Đổi mới hình
thức tổ chức dạy học; Đổi mới kiểm tra đánh giá; Tăng cường quản lý đổi mới
phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá”. Năm học 2018-2019: “ Xây dựng kế
hoạch bài học theo hướng tăng cường, phát huy tính chủ động, tích cực, tự lực của
học sinh thông qua viẹc thiết ké tiến trình dạy học thành các hoạt động học”
Trong những năm qua, trường THCS Lập Thạch, huyện Lập Thạch, tỉnh
Vĩnh Phúc nói chung, Tổ khoa học xã hội của nhà trường mà tôi đang phụ trách
nói riêng đã có nhiều cố gắng trong việc tổ chức các hoạt động đổi mới phương
pháp dạy học, nhưng hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học vẫn còn hạn chế.
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

3


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Xuất phát từ những lí do trên tôi chọn đề tài: “Xây dựng mô hình Tổ Khoa
học xã hội tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học”
2. Tên sáng kiến: “Xây dựng mô hình tổ Khoa học xã hội tổ chức các hoạt
động đổi mới phƣơng pháp dạy học”
3. Tác giả sáng kiến:
Họ và tên: Trần Ngọc Khang
Địa chỉ: Trường THCS Lập Thạch, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
Số điện thoại: 0988.753.176; Email:
4. Chủ đầu tƣ tạo ra sáng kiến: Trần Ngọc Khang
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
- Chỉ đạo hoạt động đổi mới phương pháp dạy học các tổ chuyên môn ở
trường THCS
6. Ngày sáng kiến đƣợc áp dụng lần đầu: Tháng 10/2018
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
7.1. Về nội dung của sáng kiến
7.1.1. Tình hình thực tế tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy
học ở tổ Khoa học xã hội trường THCS Lập Thạch, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh
Phúc
7.1.1.1. Tình hình chung của nhà trường và tổ Khoa học xã hội trường
THCS Lập Thạch, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

4


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Trường THCS Lập Thạch là một trường THCS của huyện Lập Thạch, tỉnh
Vĩnh Phúc hoạt động theo mô hình trường THCS chất lượng cao của huyện Lập
Thạch. Với nhiệm vụ là nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, phát hiện và bồi
dưỡng học sinh giỏi học sinh năng khiếu bậc THCS tạo nguồn nhân tài cho quê
hương Lập Thạch, trong những năm qua, Trường THCS Lập Thạch đặc biệt chú
trọng phát triển sự nghiệp giáo dục, tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh.
Ban Giám hiệu (BGH) nhà trường đã làm tốt công tác tham mưu với cấp ủy Đảng,
chính quyền đầu tư xây dựng cơ sở vật chất (CSVC), tăng cường đội ngũ giáo
viên nhằm đảm bảo đáp ứng yêu cầu của một trường chất lượng cao. Đồng thời,
đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục đến mọi tầng lớp nhân dân. Đến nay,
trường có 5 dãy nhà cao tầng kiên cố bao gồm: 18 phòng học văn hóa, 4 phòng
học bộ môn, 1 phòng Lab, 1 phòng tiếng, các phòng chức năng; thư viện với trên
1.000 đầu sách và các thiết bị đồ dùng dạy học phát huy hiệu quả trong nâng cao
chất lượng dạy - học của nhà trường; phòng y tế thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc
sức khỏe ban đầu cho học sinh; dãy nhà 3 tầng có bếp ăn và 40 phòng nghỉ đảm
bảo cho trên 300 học sinh ở xa ăn bán trú
Năm học 2018- 2019 nhà trường có 16 lớp với tổng số 546 học sinh, đội
ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên có tổng số 47 người, trong đó CB quản lý: 04( 01
CBQL tăng cường công tác tại Phòng Giáo dục và Đào tạo Lập Thạch), giáo viên
38 , nhân viên 05. 100%CBQL và giáo viên có trình độ trên chuẩn, 4 đồng chí
CBQL có trình độ Thạc sĩ.
Tổ Khoa học tự xã hội là một trong hai tổ chuyên môn của nhà trường, tổ
được biên chế giáo viên được đào tạo giảng dạy các bộ môn: Ngữ văn, Lịch sử, Địa
lí, Giáo dục công dân, Ngoại ngữ, Âm nhạc, Mỹ Thuật. Tổng số giáo viên của tổ là
17 đồng chí. Đa số giáo viên trong tổ tích cực đổi mới phương pháp dạy học, đổi
mới hình thức kiểm tra, đánh giá; soạn giảng giáo án chu đáo, chất lượng và đẩy
mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và thiết bị dạy học vào bài giảng đem lại
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

5


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

hiệu quả giáo dục.

7.1.1.2. Thực trạng việc tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy
học ở tổ Khoa học xã hội của nhà trường
a. Thực trạng nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học ở giáo viên và Tổ
trưởng, Tổ phó tổ Khoa học xã hội:
Nhận thức đúng và đầy đủ về bản chất của đổi mới phương pháp dạy học sẽ
giúp cho giáo viên, cán bộ quản lý triển khai tốt những chỉ đạo về đổi mới phương
pháp dạy học trong thực tiễn. Qua điều tra cho thấy có 14/17 đồng chí ( 83%) hiểu
đúng định hướng, lợi ích, hiệu quả cũng như yêu cầu của đổi mới phương pháp
dạy học. Khi tổ chức dạy học, một số giáo viên đã chú ý nhiều hơn đến việc áp
dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của
học sinh. đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động học tập của HS, tạo điều kiện để
học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau (81,5%), dành thời gian để học sinh
được thực hành luyện tập(66,67%), khuyến khích sự hợp tác cùng tham gia của tất
cả học sinh (50%) . Tuy nhiên vẫn còn 3/17 giáo viên (17%) hiểu chưa đầy đủ đổi
mới phương pháp dạy học, một số tiêu chí cốt lõi của đổi mới phương pháp dạy
học là tạo điều kiện để học sinh tìm tòi, phát hiện kiến thức và khuyến khích tính
chủ động sáng tạo của học sinh thì GV chưa quan tâm (63,3%). Các giáo viên
chưa nhận thức được tự học là con đường đi tới kiến thức, là cách thức nghiên
cứu, tìm hiểu và chiếm lĩnh cần thiết ở mỗi học sinh. Nhiều giáo viên chưa có nhu
cầu thường xuyên tìm đọc tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học để tăng cường
năng lực chuyên môn, chỉ khi hội giảng hay chỉ định giảng dạy thì giáo viên mới

đầu tư cho một tiết dạy để “ biểu diễn”. Động lực đổi mới phương pháp chỉ là từ
ngoài vào, từ trên xuống, chưa phải là động lực từ bên trong mỗi giáo viên
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

6


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

b. Thực trạng vận dụng các phương pháp dạy học trong các giờ học của tổ
Khoa học xã hội
Giáo viên mới chỉ quan tâm việc đảm bảo đủ nội dung bài học, chưa quan
tâm hoặc lúng túng trong việc vận dụng các phương pháp dạy học sao cho phù hợp
với đối tượng học sinh để phát huy năng lực học tập của tất cả học sinh
Giáo viên dạy học còn thuyết trình nhiều, thậm chí áp đặt cách hiểu của
mình cho học sinh. 60% học sinh cho biết các em phải thường xuyên nghe giảng
và ghi chép; 65,3% số học sinh thường xuyên được thảo luận nhóm
Việc phân hóa đối tượng học sinh trong môt lớp để giảng dạy có hiệu quả
chưa được quan tâm đầu tư (58.33% giáo viên chỉ quan tâm đến câu trả lời của
học sinh khá - giỏi)
c. Thực trạng việc rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh trong các giờ học
của tổ Khoa học xã hội
Cơ bản các giáo viên trong tổ đã khuyến khích được tính chủ động, sáng tạo
của học sinh trong giờ học, tăng cường sự tham gia của học sinh vào quá trình dạy
học, tăng cường sự tương tác giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với nhau.
Bên cạnh đó vẫn còn những giáo viên chưa phân hóa được đối tượng, chưa có
biện pháp phù hợp tác động tới đối tượng học sinh với năng lực khác nhau, đặc
biệt chưa quan tâm rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh. Có giáo viên chỉ chú

trọng đến việc cho học sinh ghi nhớ nội dung kiến thức của bài học mà chưa chú
trọng đến việc hình thành các kĩ năng, đặc biệt là kĩ năng tự học của học sinh.
Nguyên nhân cơ bản là do giáo viên chưa hiểu đầy đủ về đổi mới phương pháp
dạy học và cách thức tích cực hóa các hoạt động học tập của học sinh.

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

7


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

d. Thực trạng việc tạo lập môi trường học tập, hứng thú học tập cho học
sinh trong các giờ học ở tổ Khoa học xã hội
Các giáo viên đã quan tâm đến việc tạo không khí thoải mái và tăng cường
hứng thú học tập cho học sinh qua tạo tình huống học tập, sử dụng phương tiện
dạy học như bảng phụ, phiếu học tập.
Đa số các giáo viên (15/17- tỉ lệ 88%) đã biết phối hợp nhiều hình thức tổ
chức như: tổ chức học tập cả lớp, theo nhóm, cá nhân trong một tiết học để lôi
cuốn học sinh tham gia
e. Thực trạng việc sử dụng các phương tiện dạy học trong giờ học của tổ
Khoa học xã họi:
Đa số giáo viên đã nhận thức được vai trò của phương tiện dạy học và có ý
thức sử dụng phương tiện dạy học để tăng cường hiệu quả đổi mới phương pháp
dạy học. Hiện nhà trường có đủ cơ sở vật chất, các phương tiện dạy học phục vụ
giảng dạy của giáo viên như máy chiếu đa năng, phòng bộ môn…
Phương tiện dạy học được sử dụng thường xuyên nhất là hệ thống các thiết
bị công nghệ được trang bị trên 9 phòng học lí thuyết và 5 phòng bộ môn. Thiết bị

được giáo viên tự làm nhiều nhất là các bảng biểu, biểu đồ, tranh ảnh. Phương tiện
dạy học chủ yếu để minh họa hoặc tăng tính trực quan cho nội dung dạy học
(65%), kích thích hứng thú học tập của học sinh (70%), hướng dẫn học sinh làm
việc với phương tiện dạy học để phát hiện kiến thức ( 62%). Một số ít giáo viên sử
dụng phương tiện dạy học để hình thành và rèn kĩ năng hay tăng cường thực hành
luyện tập cho học sinh theo hướng phát huy tính tích cực của người học (20%)
Do chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kĩ năng nên vẫn giáo viên còn
lúng túng trong sử dụng phương tiện dạy học nhất là các phương tiện hiện đại như
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

8


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

sử dụng máy chiếu đa năng, liên kết mạng Internet (11%), chỉ có lực lượng trẻ tiếp
cận và khai thác tốt việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học (91%)
f. Thực trạng kết hợp đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới đánh giá
trong các giờ học của tổ Khoa học xã hội
Đa số các giáo viên trong tổ đã kết hợp đổi mới phương pháp dạy học với
đổi mới đánh giá, có nhận thức tốt về tác dụng tương tác giữa hai nhân tố này
trong thực tiễn dạy học. Trong các giờ học giáo viên đã chú ý kiểm tra kiến thức
học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau nhưng tập trung chủ yếu vẫn là kiểm tra
miệng đầu giờ. Giáo viên đã chú ý đến việc tạo lập và duy trì sự tương tác giữa
giáo viên với học sinh, học sinh với học sinh bằng hệ thống câu hỏi, câu trả lời,
những lời bình, nhận xét (13/17-76,47% GV đã thực hiện tốt yêu cầu này). Tuy
nhiên hình thức giáo viên sử dụng trong giờ học vẫn chủ yếu là hỏi- đáp, ít tạo
điều kiện để học sinh đánh giá kết quả học tập của bạn hoặc của chính mình hoặc

mới chỉ cho học sinh nhận xét chung về trình bày hay câu trả lời của bạn. Nguyên
nhân cơ bản là do giáo viên chưa đưa ra đáp án và yêu cầu cần đạt ở mỗi câu hỏi,
bài tập để học sinh có thể tự đánh giá lẫn nhau
g. Thực trạng đổi mới thiết kế kế hoạch bài học của tổ Khoa học xã hội
Đa số giáo viên nhận thức đúng về tầm quan trọng của kế hoạch dạy học
cũng như cách thiết kế bài học theo hướng tổ chức hoạt động khi đổi mới phương
pháp dạy học. Tuy nhiên hiệu quả vận dụng vào thực tiễn thiết kế kế hoạch dạy
học của giáo viên chưa cao, còn một số hạn chế cần khắc phục như:
- Việc thiết kế bài học chưa thể hiện được hướng đổi mới phương pháp dạy
học theo quan điểm tích cực hóa các hoạt động học tập của học sinh.

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

9


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Nội dung thiết kế chưa bám sát chuẩn chương trình môn học, chưa thể
hiện đúng mục tiêu và yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ năng của nội dung dạy học
- Nhiều giáo viên quan niệm chưa đúng về giáo án điện tử, lạm dụng trình
chiếu giáo án điện tử trong giờ học.
h. Thực trạng các điều kiện hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học ở tổ Khoa
học xã hội
Về chương trình, sách giáo khoa, sách giáo viên: Đã có nhiều điểm mới đặc
biệt là thể hiện được tương đối rõ nét định hướng đổi mới phương pháp dạy học,
một số hướng dẫn của sách giáo viên bước đầu giúp giáo viên hình dung cách thiết
kế bài học theo hướng chú trọng tới phát triển năng lực tự học của học sinh

Các tài liệu đổi mới phương pháp dạy học: 100% giáo viên đã được tiếp
cận với các văn bản hướng dẫn chỉ đạo của ngành về đổi mới phương pháp dạy
học
Việc tập huấn, bồi dưỡng giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học: 100%
giáo viên được tham gia các lớp tập huấn bồi dưỡng về đổi mới phương pháp dạy
học
Cơ sở vật chất, phương tiện dạy học: Nhà trường được công nhận trường
đạt chuẩn quốc gia đoạn 2 và là trường trọng điểm nên nên cơ sở vật chất, thiết bị
phục vụ dạy và học tương đối đầy đủ, đảm bảo tốt cho hỗ trợ việc đổi mới phương
pháp dạy học của giáo viên
Nguồn nhân lực của tổ: Đa số giáo viên trẻ, được đào tạo đại học (Trình độ
đạt trên chuẩn) nên việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ có nhiều thuận lợi
và hiệu quả
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

10


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Những điểm mạnh của tổ trong việc xây dựng mô hình tổ chuyên môn tổ
chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học
Đội ngũ trẻ, nhiệt tình, đã được tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học
và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của tổ có nhiều thuận lợi
Tổ có tinh thần đoàn kết, hợp tác giúp đỡ nhau trong hoạt động
* Những điểm yếu của tổ trong việc tổ chức các hoạt động đổi mới phương
pháo dạy học:
Còn giáo viên trong tổ chưa bắt nhịp với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy

học, có sức ỳ nên việc đổi mới phương pháp dạy học còn thực hiện chưa tốt, còn
gặp khó khăn trong việc tiếp cận và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học
7.1.2. Một số kinh nghiệm của bản thân trong việc xây dựng mô hình tổ
chuyên môn tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học:
a. Sự quyết tâm của người thầy, yếu tố đầu tiên đảm bảo cho sự thành công
của việc đổi mới
Để đổi mới phương pháp dạy học, yếu tố quyết định là bản thân người giáo
viên có quyết tâm hay không. Nếu quyết tâm thì trong hoàn cảnh nào chúng ta
cũng tìm ra phương pháp phù hợp. Trong mỗi bài giảng, người thầy phải đầu tư
thời gian để tìm hiểu nội dung bài dạy thông qua các hình thức như: tham khảo
sách giáo viên, tham khảo từ đồng nghiệp, từ mạng Internet, thậm chí từ học trò để
tìm ra lối đi riêng cho tiết dạy của mình
Tất nhiên chuyên môn vững vàng và nghiệp vụ giỏi là yếu tố quan trọng để
giáo viên có thể đổi mới phương pháp dạy học. Có chuyên môn vững thì giáo viên
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

11


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

có thể thiết kế được các hoạt động nhằm tích cực hóa các hoạt động học tập của
học sinh. Vì vậy mỗi thầy cô giáo phải không ngừng tự học tập và sáng tạo trong
công việc
b. Sử dụng công nghệ thông tin là cách tác động mạnh mẽ nhất đến đổi mới
phương pháp dạy học
Người giáo viên phải hiểu rõ công nghệ thông tin chỉ là phương tiện chuyển

tin
Biết khai thác nguồn tài nguyên phong phú trên Internet để làm tốt việc ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
Tôn trọng tính sáng tạo của học sinh, hiểu tâm lí lứa tuổi của trẻ
Biết sử dụng công nghệ thông tin là công cụ ghi nhớ, để tổng hợp thông tin,
trình bày, trao đổi hợp tác với người khác.
Biết khai thác các phần mềm dạy học cho từng bộ môn, sử dụng phần mềm
bản đồ tư duy, sử dụng đồ dùng tự làm thô sơ.
Thực tế cho thấy những giờ dạy do giáo viên thiết kế có ứng dụng công
nghệ thông tin thì việc tổ chức các hoạt động của thầy rất hiệu quả, tận dụng được
nhiều thời gian cho giáo viên tổ chức các hoạt động học tập. Tuy nhên cũng có
một số giờ dạy, giáo viên chỉ sử dụng phương tiện này như một phương tiện để “
chiếu chép”, chưa sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin theo hướng tích cực.
7.1.3. Vấn đề cần ưu tiên giải quyết
a.Tăng cường tập huấn bồi dưỡng giáo viên về đổi mới phương pháp dạy
học
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

12


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Thực tế cho thấy, bên cạnh nhiều giáo viên đã nhận thức sâu sắc về đổi mới
phương pháp dạy học vẫn còn một số giáo viên hiểu biết chưa đúng, chưa đầy đủ
về đổi mới phương pháp dạy học. Vì vậy, việc tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ đổi
mới phương pháp dạy học cho giáo viên là cần thiết, nội dung đổi mới phương
pháp cần kết hợp chặt chẽ với phương pháp kiểm tra đánh giá học sinh

b. Tăng cường cơ sở vật chất, các phương tiện, thiêt bị hỗ trợ cho dạy và
học
Bên cạnh thiết bị được trang bị, cần đẩy mạnh phong trào tự làm đồ dùng
dạy học của giáo viên để phát huy tính năng động , sáng tạo của giáo viên trong
dạy học
c. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
Tổ chuyên môn cần tăng cường tổ chức tập huấn bồi dưỡng sử dụng máy
tính, các phần mềm ứng dụng trong dạy học, kĩ năng sử dụng máy chiếu để giáo
viên biết cách khai thác tài liệu trên Internet, chủ động sử dụng máy chiếu ở phòng
học bộ môn trong giờ dạy
d. Tổ chức viết sáng kiến kinh nghiệm về đổi mới phương pháp dạy học cho
từng bộ môn
Thông qua việc viết và báo cáo sáng kiến kinh nghiệm ở tổ chuyên môn,
mỗi giáo viên được trang bị thêm kiến thức về đổi mới phương pháp bộ môn,
phương pháp liên môn từ đó tích lũy thêm kinh nghiệm trong việc đổi mới phương
pháp bộ môn mình phụ trách.
e. Đẩy mạnh hoạt động sinh hoạt chuyên môn liên trường

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

13


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Thông qua sinh hoạt chuyên môn ở cụm, giáo viên bộ môn được giao lưu,
trao đổi, học hỏi thêm kinh nghiệm về đổi mới phương pháp dạy học
7.1.4. Kế hoạch hành động để xây dựng mô hình Tổ Khoa học xã hội tổ

chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học.
7.1.4.1 Các mục tiêu của nhà trường về xây dựng mô hình tổ Khoa học xã
họi tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học năm học 2018- 2019
a. Xây dựng đội ngũ giáo viên các bộ môn tổ Khoa học xã hội nhận thức
đúng và đầy đủ về bản chất đổi mới phương pháp dạy học
b. Tạo động lực để giáo viên tham gia đổi mới phương pháp dạy học một
cách tự giác, chủ động, tích cực góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động
chuyên môn của nhà trường
c. Tăng cường năng lực giáo viên về phương pháp dạy học và đổi mới
phương pháp dạy học cho đội ngũ giáo viên của tổ
7.1.5. Kế hoạch xây dựng mô hình tổ Khoa học xã hội tổ chức các hoạt
động đổi mới phương pháp dạy học năm học 2018-2019
a. Các hoạt động sẽ thực hiện khi triển khai mô hình tổ Khoa học xã hội đổi
mới phương pháp dạy học
+ Thành lập ban chỉ đạo tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy
học của tổ gồm:
- Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn của tổ- Trưởng ban
- Tổ trưởng chuyên môn - Phó ban
- Tổ phó chuyên môn, các nhóm trưởng nhóm bộ môn - ủy viên
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

14


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

b. Chỉ đạo dạy mẫu cho mỗi nhóm môn
Các nhóm bộ môn phân công giáo viên trong nhóm tổ chức dạy mẫu theo

tinh thần đổi mới phương pháp
Yêu cầu cần đạt: Mối nhóm bộ môn sau khi dự giờ, tổ chức rút kinh
nghiệm, thống nhất những điểm đã làm tốt theo tinh thần đổi mới phương pháp,
điểm yếu cần khắc phục trong tổ chức hoạt động giờ dạy
Ngày thực hiện: Thứ năm tuần 2, tuần 4 tháng 11/2018
Người phụ trách: Ban chỉ đạo tổ Khoa học xã hội.
c. Chỉ đạo các thành viên trong nhóm thực hành một tiết dạy theo tinh thần
đổi mới
Yêu cầu cần đạt: Bài dạy phải được theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy

học
Thời gian thực hiện: tuần 2; tuần 4 các tháng tiếp theo trong năm học
Người phụ trách: Ban chỉ đạo đổi mới phương pháp của tổ
Phối hợp: Các thành viên trong tổ dự giờ, đánh giá rút kinh nghiệm cho
đồng nghiệp để thống nhất cách thiết kế, tổ chức các hoạt động trong giờ dạy
7.1.6. Các hoạt động sẽ thực hiện sau 02 tháng đầu cuối của học kì II năm
học 2018- 2019 ( Tháng 11; tháng 12/2018)
a. Chỉ đạo lập kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học của cá nhân cho từng
bộ môn

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

15


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yêu cầu: - Phân tích thực trạng hoạt động đổi mới phương pháp dạy học bộ môn

mình đang phụ trách
- Xác định mục tiêu, chỉ tiêu cần đạt được của hoạt động đổi mới phương
pháp dạy học bộ môn, khả thi của mục tiêu, chỉ tiêu đó.
- Xác định các hoạt động đổi mới ứng với các mục tiêu đã nêu
- Kế hoạch đề xuất thực hiện kế hoạch đó với ban chỉ đạo
Người phụ trách: Giáo viên trong tổ
b. Chỉ đạo cá nhân viết sáng kiến đổi mới phương pháp dạy học bộ môn
Tổ chuyên môn lên kế hoạch để các tổ viên báo cáo đề tài sáng kiến kinh
nghiệm vào các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ hàng tháng, tổ chức rút kinh
nghiệm trước toàn thể thành viên trong tổ để thống nhất nội dung cần thực hiện
cho các bộ môn
c. Sơ kết 3 tháng triển khai các hoạt động đổi mới phương pháp của tổ
Ban chỉ đạo tổ chức sơ kết các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của
tổ đã triển khai, đánh giá, rút kinh nghiệm, nhân rộng điển hình cá nhân thực hiện
tốt trong đợt triển khai
7.1.7. Các hoạt động sẽ thực hiện để xây dựng mô hình Tổ khoa học xã hội
tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học năm học 2018- 2019
a. Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động đổi mới
phương pháp dạy học trong năm học
Tóm tắt kế hoạch gồm:
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

16


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Phần 1: Phân tích thực trạng

Phần 2: Các mục tiêu và chỉ tiêu thực hiện của nhà trường
Phần 3: Các mục tiêu và chỉ tiêu kế hoạch tổ chức các hoạt động đổi mới
phương pháp dạy học của tổ
Phần 4: Thông tin về nguồn lực phục vụ cho đổi mới phương pháp dạy học
trong năm học của tổ
Phần 5: Giám sát đánh giá thực hiện kế hoạch
b. Tăng cường chỉ đạo thực hiện kế hoạch đổi mới
Nâng cao nhận thức về hoạt động đổi mới phương pháp dạy học cho đội
ngũ giáo viên của tổ chuyên môn
Tranh thủ sự ủng hộ của các nhân tố trong nhà trường tham gia hoạt động
đổi mới phương pháp dạy học
Chỉ đạo sử dụng phương tiện, thiết bị dạy học phục vụ yêu cầu đổi mới
Tổ chức thao giảng, hội giảng nhân dịp các ngày lễ lớn trong năm học
Tổ chức học hỏi kinh nghiệm, nêu gương giáo viên dạy tốt, khích lệ đổi mới
Tạo động lực cho người học để người học tham gia tích cực, chủ động trong
học tập
c. Tập trung chỉ đạo giảng dạy các bộ môn khoa học tự nhiên theo hướng
đổi mới phương pháp gắn chặt với đặc trưng các bộ môn khoa học tự nhiên như:
+ Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

17


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

+ Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
+ Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác

+ Kết hợp tốt đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò
d. Chỉ đạo vận dụng các phương pháp dạy học đặc thù cho các môn khoa
họa tự nhiên một cách sáng tạo, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo
của học sinh
+ Phương pháp vấn đáp
+ Phương pháp báo cáo nhỏ của học sinh
+ Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
+ Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ
+ Phương pháp trực quan
+ Phương pháp thí nghiệm
+ Phương pháp thực hành
+ Phương pháp “Bàn tay nặn bột”
e. Tổ chức tổng kết 01 năm thực hiện đổi mới phương pháp của tổ
KẾT LUẬN

Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa các hoạt động học
tập của học sinh là một khâu đột phá quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục.
Việc đổi mới phương pháp dạy học ở các trường THCS triển khai trong bối cảnh
có những điều kiện thuận lợi nhưng cũng không ít những khó khăn. Có thể khái
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

18


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

quát những nét chính về đổi mới phương pháp dạy học THCS thời gian qua như
sau

- Đổi mới phương pháp được thực hiện trong bối cảnh: yêu cầu đổi mới
phương pháp được xác định rõ trong các văn bản, nghị quyết TW Đảng, Quốc hội,
trong các văn bản pháp quy của nhà nước như luật giáo dục, chương trình giáo
dục,…; Bộ giáo dục đã triển khai nhiều hoạt động thực hiện đổi mới phương pháp
dạy học. Ở cơ sở cũng đã tiến hành bồi dưỡng nghiệp vụ đổi mới phương pháp
dạy học cho đội ngũ, bước đầu có nhiều thành công trong đổi mới phương pháp
- Các trường THCS đã có nhiều cố gắng trong thực hiện đổ mới phương
pháp dạy học
- Một số vấn đề cần điều chỉnh để có thể nâng cao hơn nữa chất lượng và
hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
Nhận thức về đổi mới của một bộ phận cán bộ quản lý và giáo viên chưa
hoàn toàn đầy đủ
Thực tế triển khai vận dụng đổi mới phương pháp dạy học trong các giờ học
bộ môn chưa nhuần nhuyễn, nhiều giáo viên còn lúng túng khi thực hiện
Các điều kiện hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học chưa thực sự thuận lợi,
không tạo điều kiện cho giáo viên thực hiện tốt đổi mới phương pháp dạy học
7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến:
Sáng kiến có thể áp dụng xây dựng mô hình các tổ chuyên môn tổ chức các
hoạt động đối mới phương pháp dạy học ở tất cả các trường cấp THCS
8. Những thông tin cần đƣợc bảo mật (nếu có):
------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

19


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Không

9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
9.1. Về tài liệu
Nghiên cứu và biên soạn sách giáo khoa, sách giáo viên thể hiện được các
hướng đổi mới nội dung và phương pháp dạy học khác nhau, cho các vùng miền
khác nhau
Nghiên cứu hứng thú học tập bộ môn nhằm đề xuất giải pháp giúp học sinh
tạo được động lực học tập, có niềm vui và hứng thú học tập
Nghiên cứu và biên soạn tài liệu hướng dẫn phương pháp học các bộ môn
Có những nghiên cứu mới về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
sinh
Biên soạn tài liệu băng hình, bồi dưỡng chuyên đề năng lực dạy học cho GV

THCS
9.2. Về quản lý chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học
Có chính sách khen thưởng và động viên kịp thời nhằm tạo động lực cho
đổi mới phương pháp dạy học ở giáo viên
Quản lý và chỉ đạo chặt chẽ nội dung và hình thức của các hoạt động bồi
dưỡng nhận thức. nâng cao năng lực giáo viên
Trang bị thêm cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đảm bảo phục vụ tốt cho công
tác đổi mới phương pháp dạy học ở cơ sở

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

20


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nhà trường quan tâm, đầu tư gói cước Internet tốc độ cao đảm bảo việc truy
cập, khai thác thông tin trên mạng của nhà trường đạt hiệu quả cao
10. Đánh giá lợi ích thu đƣợc đƣợc do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác
giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần
đầu
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Sau một năm thực hiện xây dựng mô hình tổ Khoa học xã hội tổ chức các
hoạt động đổi mới phương pháp dạy học thì nhận thức của giáo viên tổ Khoa học
xã hội của nhà trường đã có chuyển biến rất tích cực, giáo viên tổ chức giờ dạy
trên lớp chủ động hơn, linh hoạt hơn, sáng tạo hơn. Giúp học sinh hứng thú học
tập và hiệu qủa giờ dạy đạt cao hơn.
10.2 Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân
Do áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, các giờ dạy của tổ Khoa học xã hội của
nhà trường nói riêng, các tổ chuyên môn của nhà trường nói chung đã có hiệu quả
rất cao. Kết quả giảng dạy đã chuyến biến tích cực. Cụ thể năm học vừa qua chất
lượng toàn diện của nhà trường đã được nâng lên một cách rõ rệt. Tổng hợp kết
quả như sau:
* Chất lượng mũi nhọn HSG:
Cấp tỉnh: Năm học 2018-2019 nhà trường có 74 học sinh tham dự kì thi
chọn HSG các môn văn hóa lớp 9 cấp tỉnh đạt 57 giải trong đó có 04 HS đạt giải
nhất( 02 giải nhất thuộc các môn Ngữ văn, Địa lí), 18 giả nhì, 21 giả ba và 14 giảo
KK. Có 51học sinh lớp 8 tham dự kì thi chọn HSG các môn khoa học tự nhiên ------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

21


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

khoa học xã hội lớp 8 cấp tỉnh, trong đó có 37 em dạt giải ( 1Nhất, 7 nhì, 15 gải
ba, 14 giả KK) đây là một thành tích đáng khích lệ trong công tác bồi dưỡng HSG
của nhà trường, thể hiện được hiệu quả, sự nỗ lực trong hoạt động đổi mới phương
pháp dạy học của hai tổ chuyên môn.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp
dụng sáng kiến lần đầu:
SốTên tổ chức/cá
TT
nhân

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

1. Tổ Khoa học xã
hội

THCS Lập Thạch - Lập

Tổ Khoa học xã hội

Thạch

2. Nguyễn Minh
Đông

Tổ trưởng tổ KHTN-

Tham khảo chỉ đạo tổ

THCS Lập Thạch

Khoa học tự nhiên

12. Kết quả xếp loại sáng kiến cấp trƣờng.

-

Tổng điểm:
Xếp loại:................................

Lập Thạch, ngày

tháng 5 năm 2019

Thủ trƣởng đơn vị

Nguỹen Xuân Phương

...........................

Lập Thạch, ngày 25 tháng 4 năm 2019

Tác giả sáng kiến

Trần Ngọc Khang

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

22


Báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm cơ sở
Năm học 2018- 2019
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------Tác giá sáng kiến: Trần Ngọc Khang- THCS Lập Thạch - Lập Thạch

23