BÁO cáo CHUYÊN đề sử DỤNG TRÒ CHƠI học tập để NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢNG dạy môn KHOA học lớp 5

Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
“SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP
ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY MÔN KHOA HỌC LỚP 5”

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Khoa học là môn học rất quan trọng trong chương trình tiểu học, giúp học
sinh hình thành những biểu tượng, khái niệm về các sự vật, hiện tượng hay
khám phá, tìm hiểu tính chất, công dụng, … của các sự vật, hiện tượng đó. Môn
học này xây dựng cho học sinh tiểu học những biểu tượng đúng đắn về các hiện
tượng tự nhiên dựa trên việc quan sát các hiện tượng đó, thiết lập mối quan hệ
sơ bộ giữa chúng, giải thích được nguyên nhân của hiện tượng, thấy được vai trò
tích cực của con người trong việc nhận thức, khám phá và cùng sống với tự
nhiên. Học sinh sẽ có được một số kĩ năng ban đầu: ứng xử thích hợp trong một
số tình huống có liên quan đến sức khỏe; quan sát, làm thí nghiệm, thực hành
khoa học đơn giản; nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập, biết tìm
thông tin để giải đáp, diễn đạt những hiểu biết bằng lời nói, sơ đồ, hình vẽ, ..;
phân tích, so sánh, rút ra những dấu hiệu chung và riêng của một số sự vật, hiện
tượng đơn giản trong tự nhiên. Mặt khác, môn Khoa học còn giúp học sinh làm
quen với việc nghiên cứu khoa học, hình thành cho học sinh lòng say mê khoa
học, biết vận dụng những điều đã học vào trong đời sống.
Để nâng cao hiệu quả giảng dạy tốt môn khoa học, người giáo viên cần biết
phối kết hợp các phương pháp dạy học như : Phương pháp quan sát; phương
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

1


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

pháp thí nghiệm; phương pháp nhóm; phương pháp trò chơi học tập …Trong đó
phương pháp sử dụng trò chơi học tập là một trong những phương pháp dạy học
có hiệu quả nhằm khuyến khích sự tò mò khoa học, thói quen đặt câu hỏi, tìm
câu giải thích khi các em được tiếp cận với thực tế, qua đó các em dễ dàng ghi
nhớ nội dung bài học. Trò chơi học tập còn có một vai trò rất lớn trong mỗi tiết
học vì nó làm thay đổi không khí lớp học, tập thể có được bầu không khí vui vẻ,
thân ái, thông cảm...; quá trình học tập còn trở thành một hình thức vui chơi hấp
dẫn; học sinh thấy nhanh nhẹn cởi mở hơn, học sinh tiếp thu bài tự giác, tích
cực hơn.
Sau nhiều năm được phân công giảng dạy môn Khoa học lớp 5, chúng tôi
đã tiến hành điều tra cụ thể về tình hình học sinh, sự mong muốn và khả năng
tham gia trò chơi học tập trong môn khoa học nói riêng và trong các môn học
khác nói chung. Kết quả như sau:
- Số học sinh muốn được tham gia, hiểu mục đích và thu được kết quả sau
trò chơi học tập: 40%
- Số học sinh muốn được tham gia, nhưng chỉ tham gia với mục đích vui
chơi là chính mà chưa hiểu, chưa thu được kết quả sau trò chơi học tập: 30%
- Số học sinh chưa muốn tham gia: 30%
Sở dĩ các em chưa muốn tham gia hoặc tham gia mà chưa thu được kết quả là
do một số nguyên nhân sau:
1. Các em chưa hiểu mục tiêu của trò chơi: Chơi để làm gì? Chơi nhằm
mục đích gì?
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

2


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

2. Các em chưa hiểu rõ cách chơi, luật chơi, sự thi đua “thưởng-phạt”…

giữa
các đội chơi.
3. Trò chơi giáo viên đưa ra chưa thú vị, chưa đủ hấp dẫn để lôi cuốn học
sinh.
4. Trò chơi quá khó, các các em không thể tham gia.
5. Giáo viên không chủ động về thời gian, về các tình huống xảy ra dẫn
đến tình trạng trò chơi bỏ dở hoặc kết thúc trò chơi mà không thu hoạch được gì.
Vì thế việc sử dụng trò chơi học tập trong các tiết học Khoa học chưa thực sự
hiệu quả. Với mong muốn phát huy những điểm ưu việt của trò chơi học tập
trong các tiết Khoa học lớp 5 nên chúng tôi đã mạnh dạn thực hiện chuyên đề
Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn khoa học lớp
5.
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Trò chơi học tập là gì?
* Vui chơi là một hoạt động không thể thiếu được của con người ở mọi lứa
tuổi, đặc biệt ở lứa tuổi tiểu học. Bởi lẽ, nó phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý
của lứa tuổi này. Bởi vậy Trò chơi học tập được đánh giá cao trong giảng dạy.
* Trò chơi học tập là gì? Trò chơi không chỉ là một “công cụ” dạy học mà nó
còn là con đường sáng tạo xuyên suốt quá trình học tập của học sinh. Phương
pháp tổ chức trò chơi không chỉ là sự đánh giá trong quá trình dạy và học của
thầy và trò mà nó còn tạo cho ta cảm giác thoải mái, tự tin, có sự sáng tạo, nhanh
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

3


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

trí, có óc tư duy, tưởng tượng của học sinh. Dạy kết hợp với tổ chức trò chơi
chính là việc giáo viên hướng dẫn học sinh hoàn thành tốt phẩm chất của con

người mới xã hội chủ nghĩa.
* Tổ chức trò chơi là một hình thức tổ chức dạy học, chơi là một biện pháp
học tập có hiệu quả của học sinh. Thông qua trò chơi, học sinh được tập luyện,
làm việc cá nhân, làm việc theo đơn vị tập thể theo sự phân công với tinh thần
hợp tác.
3. Những giải pháp đề ra:
3.1.Giáo viên cần lựa chọn trò chơi phù hợp với nội dung bài dạy.
Không phải tiết khoa học nào cũng cần sử dụng đến phương pháp Trò chơi
học tập. Nếu như vậy thì giáo viên đã quá lạm dụng phương pháp này. Vì thế với
mỗi tiết dạy, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của bài học, lựa chọn phương
pháp dạy học cho phù hợp với nội dung từng phần, áp dụng linh hoạt các
phương pháp dạy học trong tiết dạy sao cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, học sinh
tiếp thu bài tích cực, chủ động hơn. Tuỳ từng bài mà giáo viên sử dụng phương
pháp Trò chơi học tập cho thích hợp. Khi đã lựa chọn được phương pháp dạy
học cho mỗi hoạt động, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu để xây dựng hình
thức tổ chức cho hoạt động đó.
3.2.Giúp học sinh xác định rõ mục đích của trò chơi.
Trước khi tổ chức cho HS tham gia chơi, giáo viên cần giúp học sinh hiểu:
Qua trò chơi, các em sẽ tìm được những kiến thức gì, cũng cố hay khắc sâu, hệ
thống được những kiến thức gì?
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

4


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

Phần lớn Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5 ở 2 dạng kiến thức:
chơi để khám phá, hình thành kiến thức mới và chơi để củng cố, hệ thống hoá
kiến thức đã học. Cụ thể như sau:

+ Trò chơi để hình thành kiến thức mới.

Bài

Trang

1

4

Tên trò chơi
Bé là con ai?

Mục đích trò chơi
Học sinh nhận ra, mỗi trẻ em
đều có những đặc điểm giống
bố, mẹ mình.

2

6

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh biết phân biệt đặc
điểm về mặt sinh học và xã hội
của nam và nữ.

6

14

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh hiểu một số đặc
điểm chung của trẻ ở từng giai
đoạn từ 3 đến 10 tuổi.

11

30

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh biết tác nhân gây
bệnh, sự nguy hiểm của bệnh
viêm não.

16

34

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh giải thích được
HIV, AIDS là gì? các đường lây
bệnh HIV,

17

36

HIV lây hay không
lây?

Học sinh biết các hành vi
tiếp xúc thông thường không lây
HIV.

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

5


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

36

74

Nhà khoa học trẻ

Học sinh biết các phương
pháp tách các chất ra khỏi hỗn
hợp.

77
37

Học sinh biết phương pháp

Đố bạn

sản xuất muối từ nước biển, sản
xuất nước cất tiêm .

38+39

78

Bức thư bí mật

Học sinh biết vai trò của
nhiệt trong biến đổi hoá học.

55

112

Ghép chữ

Học sinh biết đặc điểm bên
ngoài của động vật đẻ con, động
vật đẻ trứng.

57

116

Bắt trước tiếng kêu

Học sinh biết thời gian, địa
điểm sinh sản của ếch.

+ Trò chơi để củng cố hoá kiến thức

Bài

Trang

Tên trò chơi

7

16

Ai, đang ở giai đoạn nào?

Mục đích trò chơi
Củng cố hiểu biết về lứa tuổi
vị thành niên, tuổi trưởng thành,
tuổi già.

9,10

20

Chiếc ghế nguy hiểm

Thực hành để củng cố sự
hiểu biết về tác hại của chất gây

nghiện.

11

24

Ai nhanh, ai đúng?

Củng cố về giá trị dinh

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

6


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

dưỡng của thuốc và cách sử
dụng thuốc an toàn.
18

38

Ứng xử khôn khéo

Học sinh biết cách ứng xử
khi bị xâm hại.

20,21

42

Ai nhanh, ai đúng?

Củng cố cách phòng tránh
một số bệnh thường gặp đã học.

31

64

Ai nhanh, ai đúng?

Họ sinh biết được nhiều đồ
vật được làm từ chất dẻo.

49,50

100

Ai nhanh, ai đúng?

Củng cố về tính chất một số
vật liệu và sự biến đổi hoá học.

52

106

Ghép chữ

Củng cố về sự sinh sản ở
thực vật có hoa.

63

130

Ai nhanh, ai đúng?

Hệ thống một số nguồn tài
nguyên và tác dụng của chúng.

63

133

Ai nhanh, aiđúng?

Hệ thống kiến thức về môi
trường.

69

142

Chữ gì?

Củng cố kiến thức có liên
quan đến sự ô nhiễm môi

trường.

- Khi nêu mục tiêu của trò chơi, giáo viên cần đưa ra một cách khéo léo, hấp
dẫn, có tính chất gợi mở để tạo sự tò mò khám phá cho học sinh .
- Sau khi các em đã hiểu được mục đích của trò chơi, thấy được sự hấp dẫn
của trò chơi các em sẽ chủ động tham gia chơi mà không cần giáo viên ép buộc.
Để có được điều đó, giáo viên cần xây dựng trò chơi học tập sao cho hợp lý: hợp

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

7


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

lý về thời gian; hợp lý về hình thức chơi, về luật chơi, về hình thức khen
thưởng…
3.3. Cách xây dựng trò chơi học tập.
Giáo viên có thể tổ chức một hoạt động học tập thành một trò chơi học tập
khi đã có đủ các điều kiện sau:
- Về đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho trò chơi.
- Về thời gian, thời điểm chơi, không gian chơi.
- Có cách chơi, luật chơi rõ ràng.
- Có cách tính điểm để phân định “thắng- thua”, khen thưởng…
Các yếu tố đó là sự chuẩn bị cụ thể chu đáo của giáo viên, góp phần quyết
định sự thành công hay không của trò chơi.
* Sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho học sinh tham gia trò chơi.
Đối với mỗi tiết học nói chung hay với mỗi trò chơi học tập nói riêng,
giáo viên cần xác định rõ: Để phục vụ cho trò chơi này cần đến những đồ dùng
nào? dụng cụ nào? phương tiện nào?... Từ đó, giáo viên dành thời gian để chuẩn

bị hoặc giao cho học sinh chuẩn bị chu đáo.
*Ví dụ:
+ Thực hiện trò chơi tiếp sức “ HIV lây hay không?’’ (T17-trang 36) cần
chuẩn bị:
- 2 bộ thẻ chữ ghi các hành vi có nguy cơ lây nhiễm hoặc không lây nhiễm
như

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

8


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

khoác vai

cầm tay

dùng chung dao cạo nghịch bơm, kim tiêm đã dùng.

cùng chơi bi

uống chung
ly nước

đánh răng chung bàn chải

2 bảng từ có nội dung giống nhau:
Các hành vi

Các hành vi

có nguy cơ lây nhiễm HIV

không có nguy cơ lây nhiễm HIV

Những tấm thẻ chữ, giáo viên không cần làm cầu kì, không có dấu hiệu phân
biệt ở hai hành vi khác nhau, nhưng chữ viết phải rõ ràng, phía sau thẻ có gắn
nam châm để học sinh gắn thẻ lên bảng lớp một cách dễ dàng.
Sự chuẩn bị chu đáo, hấp dẫn sẽ tạo niềm hứng khởi, thu hút học sinh tham
gia. Sự rõ ràng, khoa học sẽ giúp các em dễ tìm hiểu, dễ nhận biết kiến thức,
nhiệm vụ của bản thân trong quá trình tham gia chơi. Sự chuẩn bị cho một trò
chơi không nhất thiết phải quá cầu kì, đôi khi còn dễ tìm, dễ kiếm .

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

9


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

+ Để chuẩn bị “ Chiếc ghế nguy hiểm” cho trò chơi Bài10 – trang 20, giáo
viên chỉ cần lấy luôn chiếc ghế của mình, phủ lên ghế một tấm vải tối màu để
học sinh không phát hiện được bên trong ghế là cái gì? Sự chuẩn bị này tuy đơn
giản nhưng vẫn tạo được sự tò mò, tâm trạng hồi hộp của học sinh khi đến gần
chiếc ghế, chiếc ghế ấy sẽ thu hút học sinh tham gia vào trò chơi.
Với sự chuẩn bị như vậy, giáo viên sẽ khuyến khích các em tham gia vào
trò chơi. Ngoài việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, giáo viên cần biết bố trí thời
gian cho các hoạt động trong tiết học một cách hợp lý. Trò chơi học tập cũng là
một hoạt động trong tiết học. Bởi vậy, giáo viên cần sắp xếp thời gian, thời điểm

phù hợp cho mỗi trò chơi.
* Xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi.
Để xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi, giáo viên cần đọc kĩ mục
tiêu tiết dạy, mục tiêu của trò chơi để phân bố thời gian cho hợp lý.
Ở những trò chơi hình thành kiến thức mới, hoạt động này được diễn ra đầu
tiết học hoặc đầu một phần nội dung bài học. Những trò chơi để củng cố nội
dung kiến thức đã học thường diễn ra cuối tiết học hoặc cuối một phần nội dung
vừa học. Tuy nhiên, trò chơi diễn ra vào thời điểm nào, giáo viên cũng cần xác
định thời gian cho hợp lý, không để ảnh hưởng đến thời gian của tiết học hoặc
thời gian của tiết học khác.
* Ví dụ:
- Trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng?” (Bài14 - trang 30), đây là hoạt động đầu
tiên của tiết học, cũng là một hoạt động chính giúp học sinh hiểu được :
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
10


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

+ Tác nhân gây bệnh viêm não.
+ Tác hại của bệnh viên não.
+ Lứa tuổi hay mắc bệnh viêm não.
+ Đường lây truyền bệnh viêm não.
Bởi vậy, giáo viên cần dành từ 4-5 phút để học sinh có đủ thời gian để đọc
các thông tin trong sách giáo khoa - thảo luận rồi lựa chọn đáp án đúng. Đáp án
đúng chính là những kiến thức mới mà các em đã tự tìm hiểu, khám phá cho bản
thân.
Việc chuẩn bị chu đáo sẽ giúp cho giáo viên tự tin, chủ động trong tiết dạy.
Bởi vậy ngoài việc chuẩn bị về đồ dùng dụng cụ, xác định thời gian, thời điểm
cho hợp lý giáo viên cần xác định địa đểm, số lượng học sinh tham gia chơi cho

mỗi trò chơi để phù hợp cả về không gian, thời gian, phù hợp với cả ba đối
tượng học sinh.
* Địa điểm và đối tượng học sinh tham gia chơi.
Phần lớn các trò chơi được diễn ra trong lớp học. Tuy vậy, với mỗi trò chơi
cũng cần có khoảng không gian chơi cho phù hợp
*Ví dụ:
- Những trò chơi để hình thành kiến thức mới, thường tất cả các học sinh
được tham gia chơi, do vậy các em có thể ngồi ngay trong bàn học theo từng đội
chơi, như trò chơi: Ai nhanh, ai đúng? (Bài16 - trang 33 ). Hay trò chơi: Chiếc
ghế nguy hiểm (Bài 20 – trang 23), mặc dù đây là trò chơi để củng cố nội dung
nhưng tất cả học sinh cần được tham gia, các em cần xếp thành hàng dọc để lần
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
11


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

lượt đi qua chiếc ghế nguy hiểm. Bởi vậy, nếu trời không mưa, các em sẽ xếp
hàng ngoài sân rồi lần lượt đi qua chiếc ghế vào lớp.
Nếu trời mưa, giáo viên cần sắp xếp bàn ghế gọn gàng để học sinh xếp hàng
trong lớp.
Những chuẩn bị này, dù là rất nhỏ nhưng giáo viên cũng cần để ý tới để chủ
động trong mọi tình huống.
Khi sự chuẩn bị đã chu đáo, giáo viên sẽ tổ chức trò chơi học tập cho các
em tham gia sao cho học sinh hào hứng làm việc và thu được kết quả tốt, đó là
điều hết sức quan trọng.
3.4 Tiến hành tổ chức Trò chơi học tập.
Với mỗi trò chơi giáo viên cần tiến hành qua 3 bước sau:
Bước1: giáo viên nêu mục đích và hướng dẫn cách chơi, luật chơi.
- Tên trò chơi hấp dẫn, dễ hiểu sẽ lôi cuốn các em tham gia chơi.

+ Ví dụ: “Chiếc ghế nguy hiểm”; “Bức thư bí mật”; “Ô chữ kì diệu”…
- Mục đích trò chơi sẽ giúp các em định hình được mình tham gia chơi để
làm gì? Mình sẽ tìm thấy kiến thức gì qua trò chơi này?... Từ đó học sinh xác
định nhiệm vụ của bản thân trong khi chơi.
- Hướng dẫn cách chơi cụ thể giúp các em hiểu được từng bước hoạt động
mà mình phải tiến hành.
- Luật chơi rõ ràng giúp các em chơi tích cực, tự giác.
- Hình thức “thưởng- phạt” sẽ là động cơ thúc đẩy sự cố gắng của mình.
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
12


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

Bước2: Học sinh tham gia chơi.(Học sinh có thể chơi thử nếu cần thiết).
Khi các em đã hiểu rõ mục đích, cách chơi và luật chơi, các em sẽ tham gia
trò chơi một cách chủ động, tự tin, hào hứng. Ở bước này học sinh là người
quyết định cho kết quả của trò chơi, do vậy các em phải làm việc tích cực, tuy
nhiên ở một số trò chơi học sinh vẫn cần có sự giúp đỡ của giáo viên hoặc sự tán
thưởng của bạn. Ở những trò chơi hình thành kiến thức mới, giáo viên cần quan
sát, nhắc nhở, giúp đỡ các em nếu các em còn lúng túng. Ở trò chơi củng cố nội
dung vừa học, bè bạn cũng cần có sự động viên bằng những tràng vỗ tay…
( nhưng không quá ồn ào tránh ảnh hưởng đến lớp khác).
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
Đây là bước thu hoạch của cả một quá trình chuẩn bị và làm việc ở trên. Bởi
vậy, giáo viên không được coi nhẹ bước này.
Sau khi các đội chơi đã hoàn thành, giáo viên hoặc cán sự môn học sẽ là
trọng tài để phân định “thắng-thua” và quan trọng hơn là kết luận được rút ra để
hình thành kiến thức mới hoặc để nhấn mạnh, khắc sâu kiến thức đã học.
- Học sinh hoặc đại diện của đội chơi báo cáo kết quả .

- Trọng tài đánh giá, phân định “thắng-thua’’- tuyên dương đội thắng cuộc.
- Em học tập được gì qua trò chơi?
*Ví dụ:
Trò chơi: Ai nhanh, ai đúng? (Bài 31 – trang 63) :
Bước 1: Giáo viên giới thiệu :
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
13


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

- Chất dẻo có ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Nó được dùng để chế tạo
nhiều đồ dùng. Để tìm được những bạn có nhiều hiểu biết về công dụng của
chất dẻo chúng ta hãy cùng chơi trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng?”.
- Thành lập hai đội chơi, các em sẽ cử đội trưởng cho đội mình.
- Các em sẽ kể tên các đồ dùng bằng chất dẻo. Các bạn dưới lớp cổ vũ. Sau
2 phút đội nào có đáp án viết lên bảng lớp nhanh nhất và đúng nhất là thắng
cuộc, đội thắng cuộc sẽ được nhận một phần thưởng xứng đáng.
Bước 2: Học sinh hoạt động theo các yêu cầu trên.
Giáo viên quan sát, nhắc nhở học sinh (nếu học sinh còn lúng túng ).
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
- Trọng tài phân định “thắng – thua, thưởng cho đội thắng một tràng pháo
tay.
- Em rút ra được kiến thức gì qua trò chơi này?
Với sự chuẩn bị chu đáo, từ khâu soạn bài, chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ đến
khâu tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi và bước thu hoạch ở phần đánh giá,
nhận xét rồi đi đến nội dung bài học cần rút ra, chúng tôi thấy kết quả việc dạy
và học môn Khoa học đã có sự thay đổi tốt hơn.
4. Bài soạn minh họa:
Khoa học

BÀI 31: CHẤT DẺO
I. Mục tiêu:
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
14


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

Giúp học sinh:
- Nêu được một số đồ dùng bằng chất dẻo và đặc điểm của chúng.
- Biết được nguồn gốc và tính chất của chất dẻo
- Biết cách bảo quản các đồ dùng làm bằng chất dẻo
II. Đồ dùng dạy học:
- Một số đồ vật bằng chất dẻo: Ống nhựa, máng luồn dây điện, xô, chậu,
…
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu:
Giáo viên

Học sinh

1. Ổn định
2. Bài cũ
- Câu hỏi:
+ Hãy nêu tính chất của cao su.
+ Cao su thường được dùng để làm - 2 HS trình bày
gì?

- Lớp nhận xét.

- GV nhận xét.

3. Bài mới
* Hoạt động 1: Kể tên và nêu đặc
điểm của một số đồ dùng bằng nhựa.
- Kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng của
học sinh
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
15


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

- Chia nhóm, yêu cầu các nhóm quan - Thảo luận nhóm.
sát một số đồ dùng bằng nhựa được - Đại diện các nhóm lên trình bày.
đem đến lớp, kết hợp quan sát các - Lớp nhận xét, hoàn chỉnh kết quả:
hình trang 64 SGK để tìm hiểu về
tính chất của các đồ dùng được làm
bằng nhựa

Hình 1: Các ống nhựa cứng, chịu được
sức nén; các máng luồn dây điện thường
không cứng lắm, không thấm nước….
Hình 2: Các loại ống nhựa có màu trắng
hoặc đen, mềm, đàn hồi có thể cuộn lại
được, không thấm nước…
Hình 3: Áo mưa mỏng mềm, không
thấm nước…
Hình 4: Chậu, xô nhựa đều không thấm
nước…

- GV nhận xét, thống nhất các kết

quả
* Hoạt động 2: Nguồn gốc, tính chất - HS thực hiện.
và công dụng của chất dẻo.

- HS lần lượt trả lời từng câu hỏi

- GV yêu cầu HS đọc nội dung trong - Lớp nhận xét, bổ sung, hoàn chỉnh các
mục Thực hành ở trang 65 SGK và đáp án:
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
16


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

trả lời các câu hỏi.

+ Chất dẻo không có sẵn trong tự
nhiên,nó được làm ra từ than đá và dầu

+ Chất dẻo có sẵn trong tự nhiên mỏ
không? Nó được làm ra từ gì?

+ Tính chất của chất dẻo là cách điện,

+ Nêu tính chất chung của chất dẻo

cách nhiệt, nhẹ, rất bền, khó vỡ, có tính
dẻo ở nhiệt độ cao
+ Ngày nay, các sản phẩm bằng chất dẻo

+ Ngày này, chất dẻo có thể thay thế
những vật liệu nào để chế tạo ra các
sản phẩm thường dùng hằng ngày?

có thể thay thế cho gỗ, da, thủy tinh, vải
và kim loại vì chúng bền, nhẹ, sạch,
nhiều màu sắc đẹp và rẻ.

Tại sao?
- GV nhận xét, thống nhất các kết
quả. Yêu cầu học sinh nêu ví dụ
- Thảo luận cặp

minh họa.

*Hoạt động 3: Cách bảo quản các - Đại diện trình bày
đồ dùng bằng chất dẻo.

- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.

+ Nêu cách bảo quản các đồ dùng + Các đồ dùng bằng chất dẻo sau khi
bằng chất dẻo

dùng xong cần được rửa sạch và lau chùi
bảo đảm vệ sinh; không để gần lửa, ở
ngoài nắng.
- Thi đua tiếp sức
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019

17

Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

- GV nhận xét, thống nhất các kết
quả
* Trò chơi: Ai nhanh ai đúng
- GV tổ chức cho HS thi kể tên các - Chén, đĩa, dao, dĩa, vỏ bọc ghế, áo
đồ dùng được làm bằng chất dẻo. mưa, chai, lọ, đồ chơi, bàn chải, chuỗi,
Trong cùng một khoảng thời gian, hạt, nút áo, thắt lưng, bàn, ghế, túi đựng
nhóm nào viết được tên nhiều đồ hàng, áo, quần, bí tất, dép, keo dán, phủ
dùng bằng chất dẻo là nhóm đó ngoài bìa sách, dây dù, vải dù,..
thắng.
4. Tổng kết - dặn dò
- Học ghi nhớ.
- Nhận xét tiết học.

PHẦN III: KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Để sử dụng Trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học
lớp 5, giáo viên cần lưu ý:
- Giáo viên và học sinh cần xác định rõ mục đích của mỗi trò chơi trong
mỗi tiết học, từ đó có hướng đi đúng đắn cho việc làm tiếp theo của mình.
- Giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo về đồ dùng học tập để phục vụ trò
chơi, đồ dùng cần đảm bảo tính khoa học, thẩm mĩ, phù hợp với đặc điểm tâm
sinh lý của trẻ em; giáo viên cần có sự chuẩn bị về không gian, thời gian, thời
điểm diễn ra trò chơi, không lạm dụng trò chơi biến cả tiết học thành tiết chơi
Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
18

Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

hoặc tổ chức quá nhiều trò chơi trong tiết học tạo cho học sinh sự thái quá; giáo
viên cần chuẩn bị về hình thức tổ chức, có luật chơi rõ ràng, đơn giản, dễ nhớ,
dễ thực hiện, không đòi hỏi thời gian dài cho việc huấn luyện. Giáo viên cần xác
định về số lượng học sinh tham gia sao cho đủ cả các đối tượng đều được hoạt
động.
- Tổ chức trò chơi theo 3 bước đã trình bày ở trên.
Nếu giáo viên thực hiện tốt những việc làm trên, có ý thức coi trọng Phương
pháp Trò chơi học tập, hiểu được tầm quan trọng của phương pháp này: không
chỉ đơn thuần là cung cấp kiến thức cho học sinh, phát huy tính tích cực, chủ
động tìm tòi, khám phá kiến thức cho học sinh mà còn tạo cho các em niềm vui
học tập mỗi khi đến trường…Chắc chắn chất lượng dạy và học môn khoa học
nói riêng và các môn học khác nói chung sẽ được nâng cao.
Trên đây là một số biện pháp sử dụng trò chơi học tập trong quá trình
giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5. Trong quá
trình thực hiện chúng tôi đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ song không
tránh được những thiếu sót. Vậy chúng tôi rất mong nhận được sự quan tâm,
giúp đỡ và đóng góp ý kiến chân thành của các cấp lãnh đạo và bạn bè đồng
nghiệp để chuyên đề ngày càng hoàn thiện hơn và có tính ứng dụng cao trong
giảng dạy Khoa học lớp 5.

Xác nhận của nhà trường
Hiệu trưởng

Yên Đồng, ngày 15 tháng 12 năm 2018
Người thực hiện

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
19

Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

Tập thể giáo viên tổ 4+5
Nguyễn Ngọc Thanh

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
20


Chuyên đề Sử dụng trò chơi học tập để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Khoa học lớp 5

Trường Tiểu học Yên Đồng – Năm học : 2018 - 2019
21