TỔNG QUAN VỀ NH THƯƠNG MẠI

I. TỔNG QUAN VỀ NH THƯƠNG MẠI
1. Khái niệm về NHTM
NHTM loại NH giao dịch trực tiếp với các công ty, xí nghiệp, tổ chức KT và cá
nhân, bằng cách nhận tiền gửi, tiền tiết kiệm, rồi sử dụng vốn đó để cho vay, chiết khấu,
cung cấp các phương tiện thanh toán và cung ứng dịch vụ NH cho các đối tượng nói
trên.NHTM là loại NH có số lượng lớn và rất phổ biến trong nền KT. Sự có mặt của
NHTM trong hầu hết các hoạt động của nền KT-XH đã chứng minh rằng: ở đâu NHTM
phát triển thì ở đó sẽ có sự phát triển với tốc độ cao của nền KT.
NHTM là định chế tài chính trung gian quan trọng vào loại bậc nhất trong nền KT
thị trường. Nhờ vậy mà các nguồn tiền nhàn rỗi nằm rải rác trong xã hội sẽ được huy động,
tập trung lại, đồng thời sử dụng số vốn đó để cấp tín dụng cho các tổ chức KT, cá nhân để
phát triển KT-XH.
NHTM là tổ chức tài chính tiền gửi và cho vay tiền,là nơi trực tiếp giao dịch với
công chúng để nhận ký thác, cho vay và cung ứng những dịch vụ tài chính.
 Khái niệm chung nhất về NHTM: NHTM là một doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh về
tiền tệ với hoạt động thường xuyên là huy động vốn, cho vay, chiết khấu, bão lãnh, cung
cấp các dịch vụ tài chính và các hoạt động khác có liên quan. NHTM là tổ chức tài chính
trung gian cung cấp danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng.
2. Quá trình ra đời và phát triển của NHTM
Quá trình hình thành NH qua quy trình sau: lưu thông tiền đúctiền đúc bị hao
mòngây khó khăn cho việc lưu thông trao đổi hàng hóalàm nảy sinh nghề đổi tiền
đúcthu nhận và bảo quản tiền đúcCho vayPhát triển các hoạt động dịch vụ.
3. Phân loại NHTM
3.1. Căn cứ vào phạm vi hoạt động và tính chất KT: 2 loại
• NHTM chuyên doanh: Là những NHTM hoạt động kinh doanh trên từng lĩnh vực
KTXH như: công nghiệp, thương nghiệp, ngoại thương, nhà đất, bất động sản…
Hoạt động của NH này hướng đến sự độc quyền trên thị trường tín dụng.
• NHTM hỗn hợp:Loại hình NH này hoạt động theo hướng đa ngành đa lĩnh vực,
nhằm mục đích tối đa hóa lợi nhuận, cho nên phần lớn các NH hiện nay là loại NH
hỗn hợp, mặc dù tên gọi có thể là chuyên doanh nhưng hoạt động lại mang tính chất
là NH hỗn hợp.

3.2. Căn cứ vào tính chất sở hữu: gồm 5 loại:
• NHTM nhà nước: Vốn tự có do ngân sách nhà nước cấp phát ban đầu và sẽ được
bổ sung khi cần thiết nhằm mục đích thực hiện ý chí quản lý của nhà nước trên lĩnh
vực tiền tệ, tín dụng và tạo nguồn thu nhập cho ngân sách.
• NHTM cổ phần: NHTM cổ phần có loại hình sở hữu hỗn hợp. Vốn điều lệ NH
hình thành theo cơ chế góp vốn cổ phần, trong quá trình kinh doanh cần mở rộng
quy mô NH có thể phát hành thêm cổ phiếu mới.
• NHTM liên doanh: Là cơ chế góp vốn liên doanh giữa đối tác trong nước (nhà
nước hoặc một NHTM quốc doanh) với đối tác nước ngoài, đặt trụ sở kinh doanh
trong nước và vận hành trong khuôn khố pháp lý trong nước.
• Chi nhánh NH nước ngoài: Do NH nước ngoài thành lập đặt trụ sở trong nước,
hoạt động theo luật pháp trong nước. Vốn điều lệ do NH chính quốc cung ứng theo
mức vốn quy định của NHTW nước sở tại quy định.
• NHTM nước ngoài: Đây là các NHTM được thành lập bằng 100% vốn đầu tư
nước ngoài, có hội sở chính được đặt trong nước và hoạt động theo luật pháp trong
nước.
4. Hê thống NHTM ở Việt Nam
Là hệ thống NH đa năng, kinh doanh tổng hợp. Hệ thống này bao gồm:
• NHTM nhà nước - NHTM quốc doanh (state owned commercial banks):
Là NHTM được thành lập bằng 100% vốn ngân sách nhà nước. Gồm: NH Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Bank for Agriculture and Rural
Development of VN-BARDV), NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam (Bank for
Investment and Development of VN-BIDV), NH Phát triển Nhà Đồng bằng sông
Cửu Long (Mekong Delta Housing Development Bank-MHB).
• NHTM cổ phần - NHTM CP (joint stock commercial banks): Được thành
lập dưới hình thức cổ phần giữa Nhà nước và nhân dân. Một số NH cổ phần quy
mô lớn: NH Ngoại thương Việt Nam (Bank for Foreign Trade of Vietnam-
BFTV, thường gọi là Vietcombank). NH Công thương Việt Nam (VietinBank)
…
• NH liên doanh( joint venture banks): Được thành lập bằng vốn liên doanh

giữa NH Việt Nam và NH nước ngoài có trụ sở tại Việt Nam, hoạt động theo
pháp luật Việt Nam. Hiện ở Việt Nam có 5 NH liên doanh:
 Indo Vina Bank: Đây là liên doanh giữa NH Công thương Việt Nam (ICBV)
với Suma Bank của Đài Loan.
 Vid Public Bank: Đây là NH liên doanh giữa NH Đầu tư và Phát triển Việt
Nam (BIDV) với Public Bank của Malaysia để hoạt động chủ yếu trong lĩnh
vực tín dụng trung và dài hạn.
 Vina Shinhan Bank: là NH liên doanh giữa NH Ngoại Thương Việt Nam
(Vietcombank) với Shinhan Bank của Hàn Quốc.
 Vina Siam Bank: là NH liên doanh giữa NH Nông Nghiệp và Phát triển
nông thôn Việt Nam với Siam Bank của Hàn Quốc.
 Vina Russia Bank: NH liên doanh giữa BIDV của Việt Nam với NH Ngoại
thương của Nga.
• Chi nhánh NH nước ngoài (foreign bank branches): Được lập theo pháp
luật nước ngoài, được phép mở chi nhánh tại Việt Nam, hoạt động theo pháp
luật Việt Nam.
• NHTM 100% vốn nước ngoài (foreign bank): Là NH của người nước ngoài
được phép thành lập và hoạt động tại Việt Nam. Đây là loại NH nước ngoài có
tư cách pháp nhân đầy đủ, hoạt động của NH nước ngoài phải tuân thủ hoàn toàn
hệ thống luật pháp của Việt Nam.
Đến cuối tháng 6/2011 đã có năm NH 100% vốn nước ngoài đã được cấp giấy phép
thành lập và hoạt động tại Việt Nam: HSBC, Standard Chartered, ANZ, Shinhan Việt
Nam, Hong Leong Việt Nam.