Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
1. Cơ sở lý luận.
Khám phá khoa học là phương tiện để giao tiếp và làm quen với môi
trường xung quanh, để giao lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình hình thành và
nhận thức sự vật, hiện tượng xung quanh mà giáo dục thái độ ứng xử đúng đắn
với thiên nhiên, với xã hội cho trẻ. Thông qua môn học này hình thành cho trẻ kỉ
năng quan sát, tư duy, phân tích tổng hợp khái quát. Khám phá khoa học với trẻ
mầm non là quá trình tham gia các hoạt động thăm dò, tìm hiểu thế giới tự nhiên
qua đó giúp trẻ được hoạt động và tự phục vụ bản thân, những công việc đó có
thể sẽ là bài học trải nghiệm tốt cho trẻ về khoa học.
Khi nói đến trẻ mầm non không ai không biết trẻ ở lứa tuổi này rất thích
tìm hiểu, khám phá môi trường xung quanh, bởi thế giới xung quanh thật bao la
rộng lớn, có biết bao điều mới lạ hấp dẫn và còn có bao lạ lẫm khó hiểu, trẻ tò
mò muốn biết, muốn được khám phá. Khám phá khoa học mang lại nguồn biểu
tượng vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động, đầy hấp dẫn với trẻ thơ, từ môi
trường tự nhiên (cỏ cây, hoa lá, chim ….) đến môi trường xã hội (công việc của
mỗi người trong xã hội, mối quan hệ của con người với nhau …) và trẻ hiểu biết
về chính bản thân mình, vì thế trẻ luôn có niềm khao khát khám phá, tìm hiểu về
chúng. Khám phá khoa học đòi hỏi trẻ phải sử dụng tích cực các giác quan chính
vì vậy sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích, so sánh, tổng
hợp… nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ sẽ nhạy bén, chính xác, những biểu
tượng, kết quả trẻ thu nhận được trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn.
Ngày nay, nhờ sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, công
nghệ thông tin đã đến rất gần với các em, nên trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với
phim ảnh, với nhiều hình ảnh sống động, hấp dẫn, vì vậy qua những thí nghiệm
nhỏ trẻ được tự mình thực hiện trong độ tuổi mầm non sẽ hình thành ở trẻ những
biểu tượng về chính là cơ sở khoa học sau này của trẻ.
Chính vì những lí do trên, để tổ chức hoạt động khám phá khoa học đồng
thời giúp trẻ hứng thú tiếp cận và học tốt hoạt động khám phá khoa học tôi luôn
trăn trở nghiên cứu một số biện pháp nhằm tạo hứng thú cho trẻ tham gia hoạt
động khám phá khoa học một cách tốt nhất.
Nhận thức được điều đó bản thân tôi, một giáo viên mầm non đã luôn cố
gắng xây dựng môi trường lớp học thân thiện và đặc biệt sáng tạo trong các bài
giảng điện tử cho bé yêu của mình để mỗi sớm mai thức dậy bé lại hào hứng:
“Bố mẹ ơi cho con tới lớp”!
Xuất phát từ thực tế đó và cũng để đưa trẻ đến gần với sự phát triển hiện
đại của nền khoa học kỹ thuật tôi đã đưa øng dông công nghệ thông tin
trong so¹n gi¶ng, qua nhiều năm tích luỹ các kiến thức về công nghệ thông
tin, cũng như tham khảo ý kiến của các đồng nghiệp có kinh nghiệm, cùng với
1/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
niềm say mê tự học hỏi và đã qua ứng dụng, tôi quyết định đi sâu nghiên cứu về
đề tài: "Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tích cực tham gia hoạt
động KPKH trong trường mầm non Phúc Lý”.
2.Cơ sở thực tiễn:
Năm hoc 2017- 2018 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo
lớn. Đa số các các cháu đã qua lớp bé, và lớp nhỡ đã được làm quen với các hoạt
động ở trường mẫu giáo.
Việc tổ chức cho trẻ khám phá môi trường xung quanh từ lâu đã được đưa
vào. Trong thực tế là giáo viên mầm non tôi rất quan tâm và đã biết cách cho trẻ
tham gia vào hoạt động khám phá đạt được một số hiệu quả nhất định. Đó là trẻ
hiểu biết một số sự vật hiện tượng xung qanh như biết tên gọi, đặc điểm, ích lợi
của sự vật hiện tượng. Thông qua đó hình thành cho trẻ một số kỹ năng nhằm
phát triển toàn diện trẻ.
Giáo viên còn lúng túng trong việc thiết kế trò chơi và sử dung trò chơi
chưa linh hoạt, phù hợp với đặc điểm cá nhân trẻ và điểu kiện thực tiễn của
trường lớp, địa phương. Bên cạnh đó phụ huynh là nông dân, ngày qua ngày lo
kinh tế, ít có thời gian quan tâm đến trẻ, mọi hoạt động đều nhờ đến trường, ít có
thời gian trò chuyện quan tâm đến con trẻ.
Từ đó dẫn đến các kiến thức của trẻ nắm bắt chưa được chắc chắn, hay
quên , hay nhẫm lẫn với sự vật hiện tượng, kỹ năng của trẻ chưa được rèn luyện
tới hiệu quả giáo dục chưa cao. Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta chưa hình
thành thói quen chủ động, thích tự trải nghiệm khám phá về thế giới xung
quanh.
Quá trình tổ chức hoạt động KPKH cho trẻ mẫu giáo lớn cũng gặp phải
những thuận lợi và khó khăn sau:
*Thuận lợi:
Bản thân tôi đã có nhiều năm làm trong nghề và đã được dạy qua tất cả
các lứa tuổi của trẻ mầm non nên điều đó cũng giúp cho tôi nắm bắt được tâm lý
trẻ ở từng giai đoạn dễ hơn.
Việc lựa chọn hình thức cho trẻ tham gia vào hoạt động KPKH và tiếp cận
dựa trên đặc điểm tình hình của trẻ do đó buộc người giáo viên phải lựa chọn
hình thức cho phù hợp với trẻ làm sao để trẻ dễ dàng tiếp thu.
Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận, cũng như của
các cấp, ngành, Ban giám hiệu trường chúng tôi đã trang bị dàn máy vi tính bao
gồm cả loa, âm ly loa, màn chiếu, projector để hỗ trợ tối ưu trong việc đảm bảo
cho chất lượng hình ảnh rõ nét nhất, âm thanh tốt nhất.
Giáo viên mầm non có thể chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài nguyên
giáo dục qua mạng thông tin truyền thông, Internet,…Nguồn tài nguyên vô
cùng phong phú với hình ảnh, âm thanh, văn bản, phim…sống động tự nhiên
2/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ mầm non cũng như ảnh
hưởng đến quá trình hình thành nhân cách toàn diện ở trẻ.
Tiết kiệm được thời gian làm đồ dùng đồ chơi cho giáo viên và chi phí
cho trường mầm non.
* Khó khăn:
Do trường mới tách và hoạt động độc lập được hơn 1 năm nên về điều
kiện cở sở vật chất vẫn còn nhiều khó khăn.
Vốn hiểu biết của trẻ về môi trường khoa học còn hạn chế
Đồ dùng phục vụ cho các hoạt động KPKH trong nhà trường còn chưa
nhiều.
Từ những thực trạng trên tôi đã mạnh dạn nghiện cứu chọn đề tài “Một số
biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tích cực tham gia hoạt động KPKH trong
trường mầm non…”
II. Khảo sát thực tế tài trường mầm non …
Khảo sát đầu năm học hoạt động học có chủ đích KPKH khi chưa ứng
dụng các biện pháp, với tổng số trẻ MG lớn A1 là: 49 trẻ
Nội dung khảo sát
Số trẻ
Tỷ lệ %
Khả năng tập trung chú ý, hứng thú của trẻ khi
26/49
53
tham gia hoạt động KPKH.
Trẻ tích cực tự giác trong giờ học
22/49
44.9
Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, tham gia trò chơi
31/49
63.3
Trẻ có các kỹ năng phán đoán, phân tích so
24/49
49
sánh, tổng hợp tốt
III. Thời gian nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
1. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 3 năm 2018
1. Phạm vi nghiên cứu: Trẻ học lớp MG lớn 5-6 tuổi hiện đang theo học
tại trường mầm non ….
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Các giải pháp ứng dụng CNTT vào tổ chức hoạt động KPKH
Biện pháp 1. Tìm kiếm các giáo án PowerPoint KPKH trên Internet hoặc
tự thiết kế những giáo án PowerPoint.
Biện pháp 2. Nghiên cứu chương trình, lựa chọn đề tài xây dựng bài giảng
vào hoạt động KPKH.
Biện pháp 3. Ứng dụng trong giờ Hoạt động có chủ đích KPKH
Biện pháp 4. Phát triển kỹ năng quan sát, so sánh và phân loại ở trẻ.
Biện pháp 5. Một số trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho trẻ hoạt động
khám phá khoa học
Biện pháp 6. Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động trải nghiệm.
3/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Biện pháp 7. Kết hợp với gia đình
Biện pháp 8. Tự học, tự rèn.
2. Tác dụng của giải pháp
Biện pháp 1.Tìm kiếm các giáo án PowerPoint KPKH trên Internet hoặc
tự thiết kế những giáo án PowerPoint: giúp trẻ tiếp cận với ứng dụng công nghệ
thông tin vào hoạt động KPKH với những hình ảnh đẹp hơn những video o rõ
nét hơn.
Biện pháp 2.Nghiên cứu chương trình, lựa chọn đề tài xây dựng bài giảng
vào hoạt động KPKH: lựa chọn các nội dung phù hợp với trẻ theo lứa tuổi và
tích hợp với các chủ đề.
Biện pháp 3. Ứng dụng trong giờ Hoạt động có chủ đích KPKH: Trẻ được
hoạt động và có thêm hiểu biết của mình về khoa học thông qua các hoạt động
mà giáo viên đưa ra.
Biện pháp 4. Phát triển kỹ năng quan sát, so sánh và phân loại ở trẻ: giúp
trẻ tư duy và có thêm nhiều hiểu biết về môi trường khoa học.
Biện pháp 5. Một số trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho trẻ hoạt động
khám phá khoa học: tạo cho trẻ thích thủ và sự thoải mái khi tham gia vào hoạt
động
Biện pháp 6. Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động trải nghiệm: Trẻ được tự
mình tìm hiểu và trải nghiệm
Biện pháp 7. Kết hợp với gia đình: Tạo môi quan hệ giữa nhà trường và
gia đình để có những biện pháp phát triển tốt nhất co trẻ.
Biện pháp 8: Tự học tự rèn: Nâng cao kiến thức cũng nhữ nghiệp vụ của
bản thân giáo viên.
3. Cách thức thực hiện các biện pháp:
3.1. Biện pháp 1: Tìm kiếm các giáo án PowerPoint KPKH trên
Internet hoặc tự thiết kế những giáo án PowerPoint.
Khai thác các tư liệu, hình ảnh trên mạng:
Mạng internet là một thư viện khổng lồ về mọi thông tin, tư liệu, hình ảnh…Các
trang web tôi thường truy cập để lấy thông tin về chuyên môn, cập nhật các giáo
án điện tử hay như: www.mamnon.com;www.thuathienhue.edu.vn;
;, giáo án.com.vn, thuviengiaoan.vn. Cùng với các trang web về
giáo dục, địa chỉ tôi thường xuyên vào đó để tìm kiếm hình ảnh về mọi lĩnh vực
đó là google. Với tốc độ tìm kiếm cực nhanh, số lượng nhiều vô kể, tôi luôn thấy
google là lực lượng trợ giúp đắc lực cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào
giảng dạy. Ví dụ: Muốn tìm PowerPoint KPKH vòng đời phát triển của bướm ta
chỉ việc vào Google gõ PowerPoint KPKH vòng đời phát triển của bướm nhấn
tìm kiếm, khi đã hiển thị các trang web có PowerPoint KPKH vòng đời của
bướm ta nhấn vào đó để tải về.
Tự thiết kế 1 số trò chơi, giáo án điện tử trên phần mềm Powerpoint
Trước hết tôi cài phần mềm Microsoft Office 2003
4/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Hoặc Microsoft office 2007
Sau đó tôi vào mục Microsoft office Powerpoint để thiết kế bài giảng ứng
dụng CNTT của mình.
5/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Sau đó tôi Formart background để chọn hình nền cho toàn bộ các slied
trong bài giảng ứng dụng CNTT
6/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Rồi tôi chọn hình nền phù hợp với bài KPKH mà mình muốn dạy trẻ cài
vào bằng cách như sau:
Tiếp đó tôi sưu tầm những hình ảnh có liên quan đến nội dung KPKH để
chọn hình đưa vào máy tính. Sau đó sử dụng một số phần mềm photoshop, hoặc
sử dụng ứng dụng paint để cắt dán hình ảnh theo ý tưởng của mình, phối màu,
tạo được tính thẩm mỹ cao…cho các slide. Copy các hình ảnh và Paste vào các
slide.
7/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Để cho các hình ảnh đã được cắt rời chuyển động ta clich vào hình ảnh
đó, tiếp theo vào slide show – Custom Animotion – Add Effect – Motion Paths
để chọn các hướng di chuyển theo ý muốn.
Sau đó chúng ta có thể lồng tiếng cho các Slide bằng biện pháp lồng tiếng
trên phầm mềm Super MP3 bằng cách:
8/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
- Donwload phần mềm trên mạng về, chỉnh sửa cho phù hợp, tạo cho nó
đường linh vào ổ ta thường hay sử dụng.
- Mở phần mềm ghi âm/ Bấm vào nút Recorde màu đỏ để bắt đầu ghi âm/
dừng lại thì bấm Stop.
- Với phần mềm này, tôi có thể lồng tiếng cho từng Slide với các câu hỏi
minh họa phù hợp, giới thiệu tên trò chơi, hướng dẫn cách chơi, kết hợp với hình
ảnh động tôi đã sưu tầm trên mạng, tạo ra những hình ảnh động, rất hấp dẫn trẻ.
- Sau khi đã lồng tiếng xong tôi đưa vào các trang Slide bằng cách:
+ Insert/ Movie and Sounds/ Sounnds from file/ chọn âm thanh/ đưa vào Slide
phù hợp.
3.2 Biện pháp 2: Nghiên cứu chương trình, lựa chọn đề tài xây dựng
bài giảng vào hoạt động KPKH:
Tuy nhiên lựa chọn đề tài ứng dụng được công nghệ thông tin vào trong
bài giảng cũng phải theo một số những tiêu chí nhất định để tránh việc lựa chọn
đề tài không phù hợp và họat động không mang lại hiệu quả. Các tiêu chí mà tôi
đưa ra sau đây là những tiêu chí mà tôi đã rút kết được sau một quá trình thực
hiện chuyên đề trong dạy trẻ KPKH
Tiêu chí 1: Chọn đề tài mang mục đích giúp trẻ hiểu về hoạt động KPKH
1 cách rõ ràng hơn theo đúng độ tuổi của trẻ.
Tiêu chí 2: Chọn đề tài mà hoạt động KPKH mang tính rõ nét để trẻ dễ
nhận ra, có sự tương tác giữa các hình ảnh và nội dung hoạt động KPKH nhằm
thu hút sự hứng thú và tập trung cho trẻ
Tiêu chí 3: Chọn các đề tài cần có nhiều âm thanh đi kèm hình ảnh cho trẻ
trực quan sinh động.
Tiêu chí 4: Hạn chế chọn các đề tài khó tìm tư liệu hình ảnhminh họa
9/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Dựa trên kế hoạch năm học của nhà trường xây dựng và căn cứ vào nội
dung trong chương trình theo độ tuổi; Căn cứ vào thời gian, thời điểm thực hiện
vào giai đoạn nào của chương trình năm học; Căn cứ vào mức độ phát triển, khả
năng thực tế của trẻ. Nhà trường đã xây dựng và lập kế hoạch nội dung, các hoạt
động KPKH cho trẻ khối mẫu giáo lớn.
Chúng tôi xác định độ khó của từng hoạt động và sắp xếp theo trình tự để
đưa vào hướng dẫn trẻ cho phù hợp đi từ dễ đến khó đảm bảo củng cố, phát triển
những vận động trẻ đã biết, đồng thời chuẩn bị cho những kỹ năng vận động cao
hơn. Nội dung trong chương trình đã được trình bày theo từng loại vận động và
theo mức độ tăng dần từ dễ đến khó, đồng thời phù hợp với từng tháng, với các
hoạt động khác và các sự kiện. Khi lập được kế hoạch tổ chức rồi tôi thấy rất
yên tâm và thực hiện rất hiệu quả.
Ví dụ: KẾ HOẠCH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KPKH
KHỐI MẪU GIÁO LỚN
STT CHỦ ĐỀ
1
Động vật
2
Thực vật
NỘI DUNG
- Vòng đời của
bướm.
- Tìm hiểu về động
vật sống trong
rừng…..
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Trẻ biết được vòng đời phát triển của
bướm trải qua 4 giai đoạn.....
- Trẻ biết được ở từng giai đoạn bướm
phát triển như thế nào.
- Trẻ kể được tên 1 số động vật sống
trong rừng......
- Trẻ biết được đặc điểm của các loại
động vật đó......
- Sự phát triển của - Sự phát triển của cây trải qua mấy
cây.
giai đoạn......
- Sự nảy mầm của - Cây cần gì để phát triển.....
hạt.
- Sự phát triển của hạt trải qua mấy giai
- Tìm hiểu về 1 số đoạn.....
loài hoa.
- Hạt cần những điều kiện gì để nảy
10/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
STT CHỦ ĐỀ
3
4
5
NỘI DUNG YÊU CẦU CẦN ĐẠT
mầm và phát triển.....
- Đặc điểm của các loại hoa....
- Không khí và ánh - Không khí và ánh sáng ảnh hưởng
sáng
đến cuộc sống như thế nào......
Nước và - Thí nghiệm vật - Muốn cho bầu không khí trong lành
hiện
nổi và vật chìm.
phải làm gì....
tượng tự - Tan hay không - Tại sao các vật đó lại nổi và tại sao lại
nhiên
tan.
chìm......
- Những chất gì có thế tan và những
chất gì không tan....
-Tìm
hiểu
về - Địa chỉ trường mầm non của bé...
trường mầm non.
- Trường bé như thế nào....
Trường
- Tìm hiểu về lớp - bé học lớp nào.
mầm non
học của bé.
- Lớp bé có mấy cô.
- ở lớp bé có những gì.
- Tìm hiểu về - Ở đường bộ có những phương tiện
phương tiện giao giao thông nào...
thông đường bộ.
- Tại sao con biết đó là phương tiện
Giao
- Tìm hiểu về giao giao thông đường bộ.
thông
thông đường hàng - Có những biển báo giáo thông nào.
không.
- Cách nhận biết các loại biển báo giáo
- Tìm hiểu về biển thông.
báo giao thông
Qua việc xây dựng kế hoạch tổ chức cho trẻ hoạt động KPKH giúp giáo
viên truyền đạt kiến thức, kỹ năng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
3.3. Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động KPKH có ứng dụng CNTT
Sau khi đã sưu tầm những giáo án điện tử phù hợp với nội dung bài dạy
trên mạng Internet hay do mình tự thiết kế, tôi tiến hành ứng dụng vào bài dạy.
Thông thường ứng dụng CNTT thường được đưa vào bài dạy trẻ trong hoạt
động học KPKH. Đôi khi chúng ta có thể áp dụng vào lúc giáo viên gợi mở ý
tưởng cho trẻ hoặc lúc giáo viên củng cố lại kiến thức với trẻ, ở lần này giáo
viên kết hợp hình ảnh minh họa trên máy với những kiến thức cần củng cố cho
trẻ. Hoặc trong phần trò chơi cô đưa câu hỏi và hình ảnh minh họa ngay trên
máy.
11/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Ví dụ: Tổ chức hoạt động học có chủ đích KPKH: Vòng đời của bướm
chủ đề: Thế giới động vật.
Ho¹t ®éng 1: C« cho trÎ xem vận động theo nhạc bài hát gọi
bướm và
trß chuyÖn víi trÎ vÒ bài hát đó.
(ảnh minh họa hoạt động 1 )
C« giíi thiÖu tªn hoạt động KPKH: Vòng đời của bướm:
Hoạt động 2: Cô cho trẻ nói về vòng đời của bướm theo hiểu biết của
mình .
(ảnh minh họa hoạt động 2)
12/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Trẻ tìm hiểu vòng đời của bướm qua sách 3D.
(ảnh minh họa trẻ xem sách 3D)
Cô chốt và củng cố lại bài học thông qua các Video về vòng đời của bướm.
(ảnh minh họa trẻ xem video củng cố bài học )
Việc ứng dụng CNTT vào trong giờ hoạt động KPKH làm trẻ rất hứng
thú với tiết học tuy nhiên giáo viên không nên quá lạm dụng vào máy tính mà
13/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
phải biết vận dụng linh hoạt có khoa học của các phương pháp giáo dục nhằm
kích thích được hứng thú của trẻ.
3.4. Biện pháp 4: Phát triển kỹ năng quan sát, so sánh và phân loại ở trẻ.
Ngoài việc dùng những video trên mạng internets thì một trong những
phương pháp quan trọng và không thể thiếu đối với khám phá khoa học là quan
sát, so sánh và phân loại. Với mỗi bài tuỳ thuộc vào đối tượng cho trẻ làm quen,
tôi tìm những cách vào bài khác nhau để gây sự chú ý, tò mò của trẻ, có thể
dùng câu đố, bài hát… Để trẻ nhận biết đối tượng bằng tranh ảnh và đồ vật, vật
thật và mô hình.
Với mỗi đối tượng trẻ được làm quen, trẻ được quan sát thật kỹ, trẻ biết
đưa ra ý kiến nhận xét của mình, cùng với đó là câu hỏi gợi mở của cô, cứ mỗi
lần làm quen như vậy tôi lồng ghép nội dung giáo dục vào bài. Trẻ không những
hiểu về vật đó mà còn có cách ứng xử, hành động với chúng.
Qua các buổi dạo chơi, thăm quan, hoạt động ngoài trời, dã ngoại … khi
trẻ quan sát tôi hướng trẻ sử dụng mọi giác quan để trẻ có thể chỉ ra chọn vẹn
đối tượng đó. Qua hoạt động cho trẻ quan sát cô đưa ra các câu hỏi đàm thoại để
cho trẻ so sánh và phân loại từ đó sẽ phát huy khả năng sáng tạo và tư duy cho
trẻ.
Ví dụ : Cô và trẻ quan sát vườn rau của lớp có nhiều loại rau khác nhau, hướng
trẻ nhận biết sự nảy mầm và phát triển của các loại rau đó . Cho trẻ chăm sóc các loại
rau.
(ảnh minh họa trẻ quan sát vườn rau)
14/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
Trẻ được quan sát kỹ, có được đầy đủ các đặc điểm của đối tượng nên trẻ
so sánh rất tốt và phân loại rất nhanh.
(ảnh minh họa trẻ quan sát )
(ảnh minh họa trẻ so sánh cây mới gieo và cây đã phát triển)
Dạo chơi thăm quan hoạt động ngoài trời, không những để trẻ khám phá
thế giới xung quanh mình mà tôi còn giáo dục tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo
15/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
vệ môi trường. Tôi cũng luôn chú ý kiến thức xã hội với trẻ về công việc của
mỗi người, về mối quan hệ giữa con người với nhau, đặc biệt là giáo dục Bảo vệ
môi trường. Với trẻ mặc dù kiến thức rất đơn giản như tạo cho trẻ thói quen vứt
rác đúng nơi quy định, chăm sóc vườn rau bắt sâu cho rau và ý thức bảo vệ môi
trường xanh sạch đẹp.
(ảnh minh họa giáo dục trẻ khi đi quan sát )
3.5. Biện pháp 5: Một số trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho trẻ hoạt
động khám phá khoa học
Đối với trẻ mầm non thì việc “Chơi mà học- học mà chơi” sẽ giúp trẻ tiếp
thu những kiến thức một cách dễ dàng và sâu sắc nhất. Sau thời gian trò chuyện,
đàm thoại với cô trẻ được hoạt động, được tham gia vào các trò chơi hứng thú.
Qua đó, trẻ không chỉ ngồi nghe cô nói và trả lời các câu hỏi của cô mà trẻ còn
có cơ hội để bộc lộ các hiểu biết của mình thông qua các trò chơi. Ngoài ra trò
chơi còn có tác dụng cũng cố, bổ sung và phát triển thêm các tri thức mà trẻ vừa
lĩnh hội, tái tạo lại biểu tượng đã học thông qua những hoạt động thực tiễn. Do
đó trò chơi củng cố trong giờ hoạt động khám phá là rất quan trọng. Trò chơi
càng phong phú đa dạng bao nhiêu thì các tri thức trẻ lĩnh hội càng sâu sắc và trẻ
càng nhớ lâu bấy nhiêu.
Ví dụ 1: Cô sẽ tạo 1 gói bài tập và cho trẻ lên tự chọn từng loại bài tập
trên máy và chơi bài tập đó.
16/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
(ảnh minh họa trò chơi gói bài tập)
Ví dụ 2: Cô giáo cô thể ứng dụng CNTT vào hoạt động củng cố thì cô
giáo có thể cho trẻ chơi các trò chơi khác sau đây:
Trò chơi 1: Thi bé thông minh (chủ đề nhu cầu dinh dưỡng)
– Chuẩn bị một hình ảnh thực phẩm trên màn hình vi tính.
– Cách chơi: Cho trẻ chơi theo nhóm hoặc cá nhân, Cô phát cho trẻ một rổ
đựng sắc xô và cho trẻ thời gian suy nghĩ. Khi thời gian kết thúc đại diện của đội
lắc xắc xô trước sẽ lên chọn các bức tranh mô phỏng thực phẩm mà trẻ nên ăn
để đảm bảo cho cơ thể phát triển khỏe mạnh bằng cách kích chuột vào các hình
bên dưới thì bức tranh đó sẽ hiện ra.
17/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
(ảnh minh họa trò chơi)
Trò chơi 2: Tìm nhà cho thú (chủ đề động vật)
– Chuẩn bị: Một số tranh về động vật và 2 khung tượng trưng nhà cho
động vật.
– Các chơi: chơi theo nhóm hoặc cá nhân. Trên mỗi nhà có hình ảnh thức
ăn của từng nhóm của động vật nhiệm vụ của trẻ là tìm đúng động vật của từng
nhóm.
(ảnh minh họa trò chơi )
18/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
(ảnh minh họa trò chơi)
19/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
3.6. Biện pháp 6: Tạo điều kiện cho trẻ hoạt động trải nghiệm
Trẻ mầm non là lứa tuổi rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi, thích
được sờ, ngửi, nắn…Vì vậy một trong những phương pháp giáo dục mang lại
hiệu quả cao nhất đối với trẻ khi tổ chức hoạt động khám phá là phương pháp
thực hành và trải nghiệm. Ngoài việc được xem các video băng hình về KPKH
trên máy tính thì thông qua các thao tác nhìn, sờ, ném, ngửi…trẻ dễ dàng lĩnh
hội nắm bắt và khắc sâu kiến thức. Khi tổ chức hoat động khám phá khoa học
thiếu những thao tác thực hành trải nghiệm thì trẻ không tập trung, chú ý và sẽ
không khắc sâu được kiến thức hoặc mau quên.
Vì trẻ mẫu giáo có sự tưởng tượng chưa phong phú, kinh nghiệm sống của
trẻ còn ít nên tôi thường xuyên tận dụng các vật thật để dạy trẻ. Khi cho trẻ được
tiếp xúc với vật thật thì tôi nhận thấy trẻ hứng thú và nắm bắt kiến thức một cách
rõ ràng nhất.
Tạo điều kiện cho trẻ thực hành trải nghiệm với sự vật hiện tượng chính là
cho trẻ luôn luôn làm quen với sự vật hiện tượng xung quanh một cách trực tiếp
như nhìn, sờ, nếm, ngửi. Trong qua đó trẻ được bộc lộ tính cách và được hình
thành phát triển tâm lý và phát triển thêm vốn từ cho trẻ.
Nếm:
Ví dụ: Khi tìm hiểu về quả cam tôi dùng quả cam thật cho trẻ quan sát và
trải nghiệm, cho trẻ nếm, ngửi. Đây là quả gì? nhìn xem quả cam có hình gì?
Màu gì? Hãy sờ xem vỏ của chúng có đặc điểm gì? muốn biết cam có mùi gì
hãy đưa lên mũi ngửi xem nào…Tôi bổ cam và cho trẻ nếm thử vị của cam sau
đó hỏi trẻ về vị của cam (có trẻ nói chua, trẻ nói ngọt) từ đó tôi giải thích “Qủa
cam chưa chín có vị chua, còn quả cam chín có vị ngọt” khi được trải nghiệm
thực tế thì trẻ đã nắm vững những kiến thức tôi muốn truyền đạt.
20/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
(ảnh minh họa trẻ trải nghiệm nếm)
Qua bài về quả cam tôi không những đã cho trẻ tìm hiểu một cách tổng
quát về quả cam mà còn dạy trẻ kĩ năng bổ cam và vứt rác đúng nơi.
Ngửi:
Ví dụ: Khi dạy về các loại hoa. Cô cho trẻ quan sát các loại hoa và nhận
xét được đặc điểm của mỗi loại hoa. Sau đó cô lần lượt cho trẻ ngửi hoa và nhận
xét mùi hương của mỗi loại hoa.
(ảnh minh họa trẻ ngửi hoa )
Ngoài việc tạo cơ hội cho trẻ trực tiếp trải nghiệm với đồ thật vật thật,
thông qua hoạt động khám phá tôi còn thường xuyên cho trẻ tham gia trải
nghiệm tìm hiểu các hiện tượng thông qua hoạt động thực hành thí nghiệm thí
nghiệm đơn giản luôn tạo cho trẻ sự hứng thú, kích thích trẻ tích cực hoạt động,
21/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
phát triển ở trẻ tính tò mò, ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tòi, phát triển óc
quan sát, phán đoán và các năng lực hoạt động trí tuệ.
Ví dụ: Thí nghiệm về vật nổi vật chìm dưới nước.
* Chuẩn bị:
Đồ dùng: Các mẫu gỗ, bi sắt đường kính 3-4cm, thìa inox, cục nam châm,
một miếng xốp, giấy, chậu đựng nước sạch.
Đồ chơi: Thuyền giấy, lá mít trẻ đã gấp, bóng nhựa, đồ chơi nhựa.
Tiến hành: Cho trẻ tự lấy đồ chơi đã chuẩn bị sẳn thả vào chậu nước và
yêu cầu trẻ nhận xét vật nào chìm? vật nào nổi tại sao?
Kết quả: Qua thí nghiệm này giúp trẻ hiểu những đồ vật làm từ những
nguyên liệu nặng sắt, thép, nhôm… như bi sắt, bát, thìa inox…thì chìm, những
đồ vật làm từ nguyên liệu nhẹ: gỗ, xốp, giấy, nhựa,….thì nổi trên nước.
(ảnh minh họa thí nghiệm chìm nổi )
Hoặc cho trẻ làm thí nghiệm về sự đổi màu của nước, tan hay không tan để giúp
trẻ có thêm những hiểu biết của mình về thế giới xung quanh.
22/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
(ảnh minh họa thí nghiệm sự đổi màu của nước)
(ảnh minh họa trẻ trải nghiệm làmthí nghiệm)
23/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
(ảnh minh họa trẻ làm thí nghiệm)
Qua việc tạo các điều kiện cho trẻ tiếp xúc các sự vật hiện tượng và môi
trường xung quanh bằng các thí nghiệm, thử nghiệm tôi thấy nhận thức của trẻ
được mở rộng, khả năng quan sát, tri giác của trẻ phát triển tốt đa số trẻ thể hiện
được tính tích cực chủ động khi quan sát đối tượng trong quá trình quan sát trẻ
tỏ ra nhanh nhẹn linh hoạt và phát triển nhiều vốn kinh nghiệm, vốn từ của trẻ
trở nên phong phú hơn khả năng diễn đạt tốt hơn.
3.7. Biện pháp 7: Kết hợp với gia đình
Trẻ nhỏ rất thích được nghe bố mẹ, ông bà kể cho nghe những câu chuyện
về thế giới xung quanh và càng thích thú hơn nếu vừa được nghe, được xem
những hình ảnh minh họa nội dung câu chuyện đó. Giáo viên phải thường xuyên
trao đổi, khuyến khích phụ huynh quan tâm và đáp ứng những sở thích chính
đáng của con trẻ.
Công tác kết hợp với phụ huynh trong hoạt động giáo dục luôn nhận được
sự ủng hộ nhiệt tình và kết quả ngoài mong đợi. Khi bắt đầu mở chủ điểm, tôi
thường thông báo tới phụ huynh dưới nhiều hình thức như viết bảng thông báo,
trao đổi trực tiếp với phụ huynh về việc sưu tầm tranh ảnh, tư liệu có liên quan
đến chủ đề. Những tư liệu phụ huynh sưu tầm luôn phong phú, sử dụng được
nhiều trong các tiết học cũng như các hoạt động khác.
Tuyên truyền, kết hợp cùng phụ huynh sưu tầm các tư liệu có liên quan
trên mạng internet và cùng dạy trẻ các thao tác như di chuột, bật tắt máy.
Để đạt hiệu quả cao trong các hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin,
trẻ cần có các kỹ năng nhất định như tắt mở máy, di chuột…Vì thế, giáo viên
24/26
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động
KPKH trong trường mầm non Phúc Lý
cũng cần thường xuyên trao đổi với phụ về cách hướng dẫn thêm cho trẻ tại gia
đình.
3.8. Biện pháp 8: Tự học, tự rèn
Giáo viên không ngừng học tập, rèn luyện, học hỏi, bồi dưỡng nâng cao
trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm của bản thân với nhiều hình thức tham
khảo tài liệu, tích cực dự giờ rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp nhằm đảm bảo tốt
nhất vào quá trình giáo dục, hoàn thiện nhân cách cho trẻ.
Thường xuyên học hỏi, trao đổi với những đồng nghiệp có kinh nghiệm.
Đôi khi, chỉ là những thao tác nhỏ, tôi tự tìm hiểu thường mất nhiều thời gian
nhưng khi trao đổi với các bạn đồng nghiệp, những khó khăn được tháo gỡ rất
nhanh với nhiều ý kiến đóng góp thật sự hữu hiệu. Qua đó, tôi tích luỹ được
thêm các kinh nghiệm cho bản thân để xây dựng các giáo trình và trò chơi trên
phương tiện công nghệ thông tin.
Tham gia thao giảng, dự giờ các tiết học có ứng dụng CNTT để được sự
chỉ đạo, rút kinh nghiệm của BGH, phụ trách chuyên môn về ứng dụng hiều quả,
hợp lý CNTT vào giảng dạy.
Giáo viên nên linh hoạt trong việc tự thiết kế các giáo án điện tử phù hợp
với từng lứa tuổi và phù hợp với nội dung từng bài dạy để tạo cho trẻ cảm giác
mới lạ, gây hứng thú chơi cho trẻ.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Thông qua việc áp dụng ‘‘Một số biện pháp giúp trẻ Mẫu giáo 5 -6 tuổi
tích cực tham gia hoạt động KPKH trong trường mầm non…” tôi thấy các
cháu lớp tôi đã tiến bộ rất nhiều, mạnh dạn tự tin, tích cực tham gia vào hoạt
động KPKH , thích học KPKH, nâng cao sự hiểu biết cho trẻ về thế giới xung
quanh vì vậy trẻ có thêm nhiều kiến thức, làm cho trẻ yêu quý thiên nhiên.
Sau khi tiến hành các biện pháp trên, qua khảo sát đã thu được kết quả:
Nội dung khảo sát
Tỷ lệ
Đầu năm
Cuối năm
% tăng
so với
Tỷ lệ
Tỷ lệ đầu
Số trẻ
Số trẻ
năm
%
%
Khả năng tập trung chú ý, hứng
thú của trẻ khi tham gia hoạt động 26/49
KPKH.
25/26
53%
45/49
92%
39%