THỰC TRẠNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI CHI NHÁNH NHCT KHU VỰC BA ĐÌNH

THỰC TRẠNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI
CHI NHÁNH NHCT KHU VỰC BA ĐÌNH
I./ GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CHI NHÁNH NHCT KHU VỰC BA ĐÌNH.
1./ Khát niệm chung về chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình :
Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình là một doanh nghiệp
Nhà nước được tách ra từ Ngân hàng Nhà nước thành phố Hà Nội từ tháng
07/1988 theo nghị định 53/HĐBT (Hội đồng Bộ trưởng nay là Chính Phủ) ngày
26/03/1988. Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình được thành lập theo quyết định
93/NHCT-TCB, ngày 24/03/1993 của Tổng Giám đốc NHCT Việt Nam, giấy
phép kinh doanh số 302331, do Uỷ ban kế hoạch Nhà nước thành phố Hà Nội
cấp ngày 17/10/1994.
Từ năm 1990 trở về trước, hệ thống Ngân hàng Việt Nam được tổ chức
một cấp từ trên xuống, từ trung ương đến địa phương. Đến tháng 07/1988 hệ
thống Ngân hàng Việt Nam mới phân thành 2 cấp đó là : Ngân hàng Nhà nước
và Ngân hàng Thương mại.
Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình là chi nhánh phụ thuộc của NHCT
Việt Nam . Hiện nay chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình có mạng lưới các phòng
giao dịch và quỹ tiết kiệm được bố trí rải rác trên các địa bàn dân cư của các
quận, huyện trong thành phố, trong tương lai sắp tới mạng lưới này còn tiếp tục
được mở rộng ở hầu hết các quận huyện, từ đó tăng khả năng giao dịch với
khách hàng.
Những năm đầu được thành lập cũng như toàn bộ hệ thống ngân hàng nói
riêng hay cả nền kinh tế nói chung thì chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình cũng
chịu ảnh hưởng do cơ chế quản lý tập chung của thời kỳ bao cấp để lại. Mặt khác,
bước đầu đặt chân sang nền kinh tế thị trường chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình
và các tổ chức tín dụng khác trong địa bàn đã cạnh tranh nhau để giành giật thị
trường. Trong giai đoạn này mục tiêu chiếm lĩnh thị trường (vay và cho vay) được
chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình đặt làm trọng tâm. Chính vì vậy ở những năm
1988 – 1991 chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình hoạt động chưa có lãi.
Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình đã đề ra hàng loạt các chính sách khách
hàng linh hoạt và thích hợp, đảm bảo giữ vững được khách hàng truyền thống cũng

như thu hút thêm nhiều khách hàng mới. Nằm trên địa bàn tập chung đông đúc dân
cư, tập chung các cơ quan lãnh đạo Đảng và Nhà nước và nhiều tổ chức tín dụng
khác.
Bên cạnh đó nguồn tiền gửi tại ngân hàng phần lớn từ dân cư với thời hạn
ngắn. Do vậy ít nhiều cũng ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Đứng trước những thử thách to lớn đó, chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình với
những nỗ lực của mình và sự giúp đỡ của các cấp lãnh đạo ngân hàng đã không
ngừng phát triển. Đặc biệt nhất, kể từ những năm 1996 cho đến nay chi nhánh
NHCT khu vực Ba Đình luôn là “lá cờ đầu” của toàn ngành. Những năm 1996 trờ
về đây, trong bối cảnh nền kinh tế xã hội nước ta có nhiều biến động phức tạp đã
làm cho sản xuất trong nước không ổn định, ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động
sản xuất kinh doanh của các ngành kinh tế nói chung và của ngành Ngân hàng
Thương mại nói riêng. Với tình hình đó, hướng theo mục tiêu tăng trưởng kinh tế,
kiềm chế lạm phát và các định hướng lớn của ngành, với sự hướng dẫn, chỉ đạo kịp
thời của các cấp lãnh đạo chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình bằng những biện
pháp thích hợp vừa tháo gỡ những khó khăn vừa dảm bảo vốn đầu tư tín dụng có
hiêụ quả. Nhờ đó hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình
không ngừng phát triển và đã đạt được những kết quả tốt đẹp, đóng góp vào sự
phát triển kinh tế của thủ đô cũng như của đất nước.
Trong 10 năm đổi mới chi nhánh luôn được Ngân hàng Công thương
Việt Nam công nhận là đơn vị kinh doanh xuất sắc và giỏi trong hệ thống
Ngân hàng Công thương Việt Nam, chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình được
xếp thứ 2 trong toàn hệ thống Ngân hàng Công thương Việt Nam về chỉ tiêu
kinh doanh hàng năm.
2./ Cơ cấu tổ chức của chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình:
Thực hiện quyết định số 151/QĐ - HĐQT – NHCT1 của Hội đồng quản trị
NHCT Việt Nam, chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình thực hiện theo dự án hiện đại
hoá, chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình gồm có các phòng ban sau:
Trụ sở chính : 126 Đội Cấn – Quận Ba Đình – Hà Nội
Ban giám đốc

Phòng
Kế toán giao dịch
Phòng
Khách h ng sà ố 1
Phòng
Khách h ng sà ố 2
Phòng
Khách h ng cá nhânà
Phòng
Tổ chức h nh chínhà
Phòng
Tổng hợp v tià ếp thị
Phòng
T i trà ợ thương mại
Phòng
Tiền tệ kho quỹ
Phòng
Thông tin điện toán
Phòng
Kế toán t i chínhà
Phòng
Kiểm tra nội bộ
Các phòng
giao dịch
Các Quỹ tiết kiệm/ Điểm giao dịch
Sơ đồ : Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình
Ban Giám Đốc gồm : 1 Giám Đốc và 4 Phó Giám Đốc.
Các phòng nghiệp vụ gồm có 11 phòng ban chức năng.
a./ Phòng kế toán giao dịch. Thực hiện các giao dịch trực tiếp với khách hàng,
tổ chức hạch toán kế toán theo quy định của Nhà nước và của Ngân hàng Công

thương Việt Nam. Cung cấp dịch vụ Ngân hàng theo qui định của NHNN và
NHCN. Quản lý hệ thống giao dịch trên máy, quản lý quỹ tiền mặt trong ngày
thực hiện nhiệm vụ tư vấn cho khách hàng về sử dụng các sản phẩm của Ngân
hàng.
b./ Phòng khách hàng số 1.là phòng nghiệp vụ trực tiếp giao dịch với khách hàng
là các doanh nghiệp lớn để khai thác vốn bằng VNĐ & Ngoại tệ. Xử lý các nghiệp
vụ liên quan đến cho vay, quản lý các sản phẩm cho vay phù hợp với chế độ, thể lệ
hiện hành và hướng dẫn của NHCT.
c./ Phòng khách hàng số 2:là phòng nghiệp vụ trực tiếp giao dịch với khách hàng
là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, để khai thác vốn bằng VNĐ & Ngoại tệ. Xử lý các
nghiệp vụ liên quan đến cho vay, quản lý các sản phẩm cho vay phù hợp với chế độ
thể lệ hiện hành của NHNN và hướng dẫn của NHCT Việt Nam.
d./ Phòng khách hàng cá nhân:là phòng nghiệp vụ trực tiếp giao dịch với khách
hàng là các cá nhân huy động vốn bằng VNĐ & Ngoại tệ. Xử lý các nghiệp vụ liên
quan đến cho vay, quản lý các sản phẩm cho vay phù hợp với chế độ, thể lệ hiện
hành của NHNN và hướng dẫn của NHCT Việt Nam. Quản lý hoạt động của các
quỹ tiết kiệm, điểm giao dịch.
e./ Phòng tổng hợp tiếp thị.là phòng nghiệp vụ tham mưu cho giám đốc chi nhánh,
dự kiến kế hoạch kinh doanh, tổng hợp, phân tích đánh giá tình hình hoạt động
kinh doanh, thực hiện báo cáo hoạt động hàng năm của chi nhánh.
f./ Phòng kế toán tài chính.là phòng nghiệp vụ tham mưu cho giám đốc thực hiện
công tác quản lý tài chính và thực hiện nhiệm vụ chi tiêu nội bộ tại chi nhánh theo
đúng quy định của NHCT Việt Nam.
g./ Phòng kiểm tra nội bộ.là phòng nghiệp vụ có chức năng giúp giám đốc giám
sát, kiểm tra, kiểm toán các mặt hoạt động kinh doanh của chi nhánh nhằm đảm
bảo việc thực hiện theo đúng pháp luật của NN và cơ chế quản lý của ngành.
h./ Phòng tiền tệ kho quỹ.là phòng nghiệp vụ quản lý an toàn kho quỹ, quản lý quỹ
tiền mặt theo quy định của NHNN và NHCT Việt Nam. Ứng và thu tiền cho các
quỹ tiết kiệm, các điểm giao dịch trong và ngoài quầy, thu chi tiền mặt cho các DN
có thu, chi tiền mặt lớn.

i./ Phòng thông tin điện toán: thực hiện công tác duy trì hệ thống, bảo trì, bảo
dưỡng máy tính đảm bảo thông suốt hoạt động của hệ thống mạng, máy tính của
chi nhánh.
k./ Phòng tổ chức – hành chính.là phòng nghiệp vụ thực hiện công tác tổ chức cán
bộ và đào tạo tại chi nhánh theo đúng chủ trương, chính sách của NN và quy định
của NHCT Việt Nam. Thực hiện công tác quản trị và văn phòng phục vụ hoạt động
kinh doanh tại chi nhánh, thực hiện công tác bảo vệ an ninh, an toàn chi nhánh.
l./ Phòng tài trợ thương mại.là phòng nghiệp vụ thực hiện nghiệp vụ về tài trợ
thương mại tại chi nhánh theo quy định của NHCT Việt Nam.
II./ THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN
MẶT TẠI CHI NHÁNH NHCT KHU VỰC BA ĐÌNH.
1. Kết quả kinh doanh của Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình.
Ngay từ những tháng đầu của năm 2003 đất nước ta đã phải đương đầu với
một số khó khăn lớn như: thiên tai ở Miền Trung và Tây Nguyên, cuộc chiến tranh
ở Irắc đã tác động bất lợi đối với nền kinh tế nước ta, giá cả của các mặt hàng đều
tăng do giá nhập khẩu một số nguyên vật liệu từ nước ngoài tăng cao, một số
doanh nghiệp xuất khẩu trong nước đã mất thị trường. Tuy vậy kim ngạnh xuất
khẩu của cả nước vẫn đạt tốc độ tăng trưởng 21,8% nhiều ngành đã vượt mục tiêu
kế hoạch xuất khẩu cả năm như: dệt may điện tử, gạo, hạt điều, than đá... Với sự nỗ
lực lớn của các ngành kinh tế, năm 2003 GDP của Việt Nam vẫn đạt mức tăng
trưởng 7,24%.
Trong lĩnh vực Ngân hàng, do tác động cắt giảm lãi suất của Cục dự trữ liên
bang Hoa Kỳ xuống mức thấp nhất chỉ còn 1%/năm, nên tình hình lãi xuất của
nước ta đã có xu hướng trái chiều giữa đồng VN và ngoại tệ trong suốt một thời
gian dài và tác động chuyển dịch trong cơ cấu vốn huy động; vốn huy động bằng
VNĐ đã có nhiều kênh huy động với lãi suất hấp dẫn khách hàng như: Trái phiếu
Chính phủ, Kỳ phiếu của Tổng Công ty Dầu khí... nên kết quả hoạt động kinh
doanh của các Ngân hàng cùng gặp nhiều khó khăn.
Đứng trước tình hình chung đó công với sự khó khăn về địa bàn hẹp có
nhiều tổ chức tín dụng hoạt ddộng cạnh tranh hàng ngày về huy động vốn và khách

hàng vay vốn. Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình đã có những chính sách khách
hàng linh hoạt và thích hợp, đảm bảo giữ vững được khách hàng truyền thống và
nâng cao chất lượng trong công tác đầu tư vốn, tiết kiệm chi phí. Do vậy kết quả
hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình qua các năm như
sau:
a. Doanh thu (tổng thu nhập) năm 2001 là 114.858,6 triệu đồng tăng
35,7% so với năm trước, năm 2002 tổng thu nhập là 162.920 triệu đồng tăng
48.061,4 triệu đồng, tương ứng với tốc độ tăng là +29,5% so với năm 2001. Năm
2003 tổng thu nhập tăng trưởng mạnh và đạt ở mức côn số kỷ lục là: tốc độ tăng
+45,4% (tương ứng với mức tiền tăng là 73.977 triệu đồng) so với năm 2002.
b. Tổng chi phí năm 2001 tổng chi phí là 104.517,2 triệu đồng năm 2002
tổng chi phí là 133.483 triệu đồng tăng +21,7% (tương ứng với mức tiền tăng là
28.965,8 triệu đồng). Năm 2003 tổng chi phí cũng tăng mạnh cùng với sự tăng
trưởng của doanh thu với con số là 42.583 triệu đồng (tương ứng với tốc độ tăng
trưởng là +32%) so với năm 2002.
c. Tổng lợi nhuận năm 2001 tổng lợi nhuận của Chi nhánh NHCT khu vực
Ba Đình đạt tốc độ tăng trưởng thấp, tổng lợi nhuận là 10.341,4 triệu đồng. Nhưng
sang năm 2003 do Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình cải thiện các chính sách
cùng với việc tăng cường quản lý các khoản mục chi phí do vậy năm 2002 lợi
nhuận tăng trưởng đột biến ở mức cao chưa từng có, tốc độ tăng trưởng là 184,7%
(tương ứng với mức tăng số tiền là 19.095,6 triệu đồng). Như vậy qua 2 chỉ tiêu là
doanh thu và chi phí ta nhận thấy doanh thu tăng, chi phí tăng nhẹ hơn một chút thì
lợi nhuận tăng khá cao.
Lợi nhuận tỷ lệ thuận với doanh thu và tỷ lệ nghịch với chi phí , sang năm
2003 tốc độ tăng trưởng có chiều hướng giảm nhẹ so với năm 2002 nhưng số tiền
tăng (về mặt giá trị) lại cực kỳ cao, tốc độ tăng là +106,6% tương ứng với mức
tăng của số tiền là 31.394 triệu đồng.
Qua số liệu trên bảng 1 ta thấy kết quả kinh doanh của Chi nhánh NHCT
khu vực Ba Đình là rất khả quan, doanh thu và lợi nhuận qua các năm đều tăng
trưởng đều đặn, tuy rằng tốc độ tăng có chiều hướng giảm dần, nhưng đó là kết quả

của sự nỗ lực hết mình của tập thể CBCNV trong toàn Chi nhánh. Chi nhánh đã
không ngừng khắc phục những mặt yếu, nâng cao các mặt mạnh và tưngd bước
hoàn thiện các quy chế, chính sách để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho Chi nhánh trong
môi trường kinh doanh khốc liệt giữa các Ngân hàng. Bên cạnh đó cũng cần phải
đề cập đến sự hỗ trợ và quan tậm sát sao kịp thời của NHCT VN, của các cấp lãnh
đạo và các ban ngành đoàn thể.
2. Tình hình chung về công tác thanh toán không dùng tiền mặt.
Ngay từ những ngày đầu thành lập và đi vào hoạt động, Chi nhánh NHCT
khu vực Ba Đình đã rất quan tâm trong hoạt động kinh doanh nói chung và đặc biệt
là trong công tác thanh toán nói riêng. Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình đã
không ngừng nâng cao chất lượng của công tác thanh toán để đáp ứng nhu cầu sản
xuất và lưu thông hàng hoá và đã thu được những kết quả khả quan. Các luồng chu
chuyển tiền tệ ngày một tập chung qua Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình hiều
hơn, thể hiện qua doanh số thanh toán không ngừng tăng lên trong đó doanh số
thanh toán không dùng tiền mặt cũng tăng mạnh. Chi nhánh NHCT khu vực Ba
Đình đã góp phần xoá đi sự khan hiếm tiền mặt do tâm lý thích dùng tiền mặt trong
thanh toán của dân cư.
Thực tế của công tác thanh toán của Chi nhánh NHCT khu vực Ba Đình
được thể hiện qua số liệu của bảng 2 như sau:
Qua bảng 2 ta thấy:
Hoạt động thanh toán của Chi nhánh đã có sự chuyển biến đáng khích lệ,
mặc dù điều kiện kinh doanh của Chi nhánh mới đi vào hoạt động gặp rất nhiều
khó khăn và trên điạ bàn thành phố Hà Nội có rất nhiều các tổ chức tín dụng khác
có sự phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh khốc liệt, việc thanh toán của Chi nhánh
cũng gặp nhiều khó khăn, công nghệ kỹ thuật phục vụ cho công tác thanh toán còn
nhiều hạn chế và thiếu kinh nghiệm trong nghiệp vụ chuyên môn. Tổng doanh số
thanh toán của Chi nhánh năm 2001 là 21.151.497,3 triệu đồng, năm 2002 con số
này là 28.429.431,8 triệu đồng tăng 7.277.934,5 triệu đồng so với năm 2001 tương
ứng với tốc độ tăng trưởng 34,4%. Qua đây ta thấy được rằng sự lớn mạnh cũng
như sự nỗ lực vượt bậc của tập thể 257 CBCNV trong toàn Chi nhánh. Song năm

2003 tốc độ tăng trưởng có chiều hướng giảm nhưng xét về mặt giá trị thì tăng khá
lớn, cụ thể là năm 2003 tổng doanh số thanh toán của Chi nhánh đạt được là
32.196.412 triệu đồng tăng 3.766.980,2 triệu đồng tương ứng với tốc độ tăng là
13,3% so với năm 2002.
Nhìn vào bảng 2 ta thấy:
Thanh toán bằng tiền mặt của Chi nhánh qua các năm có tỷ trọng thấp và
giảm dần (trong tổng doanh số thanh toán). Cụ thể năm 2001 tỷ trọng của thanh