Hoàn thiện kiểm toán khoản mục Tài sản cố định trong kiểm toán Báo cáo tài chính do công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam thực hiện.DOC

MỤC LỤC
Tài kho n liên quanả ............................................................................................. 56
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BCTC Báo cáo tài chính
TSCĐ Tài sản cố định
TSCĐHH Tài sản cố định hữu hình
TSCĐVH Tài sản cố định vô hình
XDCBDD Xây dựng cơ bản dở dang
HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ
KTV Kiểm toán viên
PM Mức trọng yếu
TE Sai sót có thể bỏ qua
SAD Tổng giá trị các sai lệch có thể chấp nhận được

================================================================
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG CHUYÊN
ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Sơ đồ
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý công ty Ernst & Young Việt Nam:
Sơ đồ 2: Tổ chức bộ máy kiểm toán của công ty TNHH Ernst & Young
Sơ đồ 3: Quy trình kiểm toán tại công ty theo phương pháp GAM
Bảng biểu
Bảng 1: Doanh thu của Big4 toàn cầu
Bảng 2: Doanh thu của Big4 Việt Nam
Bảng 3: Doanh thu các dịch vụ của công ty
Bảng 4: Hệ thống phần hành kiểm toán
Bảng 5: Mẫu giấy tờ làm việc của công ty Ernst & Young Việt Nam
Bảng 6: Tìm hiểu HTKSNB đối với các nghiệp vụ về TSCĐ tại công ty ABC
Bảng 7: Xác địch PM, TE VÀ SAD tại công ty ABC
Bảng 8: Xác định các nghiệp vụ kinh tế quan trọng và các sai sót có thể bỏ qua tại
công ty ABC.

Bảng 9: Đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty ABC
Bảng 10: Chương trình kiểm toán TSCĐ áp dụng cho công ty ABC
Bảng 11: Thực hiện Thử nghiệm kiểm soát khoản mục TSCĐ tại công ty ABC
Bảng 12: Phân tích tình hình biến động của TSCĐ
Bảng 13: Phân tích tình hình biến động của giá trị hao mòn TSCĐ
Bảng 14: Bảng tổng hợp tình hình biến động TSCĐHH của công ty ABC
Bảng 15: Bảng tổng hợp tình hình tăng TSCĐHH tại công ty ABC
Bảng 16: Sử dụng phần mểm MicroSTART xác định số lượng mẫu chọn
Bảng 17: Sử dụng chương trình EY Random xác định mẫu chọn
Bảng 18: Kiểm tra các nghiệp vụ tăng TSCĐHH tại công ty ABC
Bảng 19: Kiểm tra các nghiệp vụ giảm TSCĐHH tại công ty ABC
=============================================================


================================================================
Bảng 20: Bảng tổng hợp biến động TSCĐVH tại công ty ABC
Bảng 21: Bảng tổng hợp biến động TSCĐ thuê tài chính tại công ty ABC
Bảng 22: Bảng kiểm tra khấu hao TSCĐHH tại công ty ABC
Bảng 23: Bảng kiểm tra khấu hao TSCĐVH tại công ty ABC
Bảng 24: Tổng hợp chi phí XDCBDD tại công ty ABC
Bảng 25: Kiểm tra chi tiết các chi phí XDCB tăng trong kỳ của công ty ABC
Bảng 26: Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ giảm chi phí XDCB tại công ty ABC
Bảng 27: Bảng tổng hợp TSCĐ toàn công ty ABC
Bảng 28: Tìm hiểu HTKSNB của công ty ABC đối với các nghiệp vụ về TSCĐ
Bảng 29: Xác định PM, TE và SAD tại công ty XYZ
Bảng 30: Xác định các nghiệp vụ quan trọng và sai sót có thể xảy ra
Bảng 31: Đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty XYZ
Bảng 32: Thực hiện thử nghiệm kiểm soát đối với các nghiệp vụ về TSCĐ tại công ty
XYZ
Bảng 33: Thực hiện thủ tục phân tích đối với nguyên giá TSCĐHH

Bảng 34: Thực hiện thủ tục phân tích đối với nguyên giá TSCĐVH
Bảng 35: Thực hiện thủ tục phân tích đối với nguyên giá TSCĐ thuê tài chính
Bảng 36: Kiểm tra số dư đầu kỳ của TSCĐHH
Bảng 37: Kiểm toán các nghiệp vụ tăng, giảm TSCĐHH tháng 12 tại công ty XYZ
Bảng 38: Kiểm tra chi tiết chi phí XDCBDD phát sinh tháng 12/2007
=============================================================



================================================================
LỜI MỞ ĐẦU
“Việt Nam, miền đất hứa của các nhà đầu tư”, đây là tựa đề của hàng loạt bài
báo trong và ngoài nước viết về sự phát triển và triển vọng của đất nước trong thời
gian tới. Sau sự kiện Việt Nam gia nhập WTO, hình ảnh Việt Nam được quảng bá
rộng rãi và nền kinh tế Việt Nam đón nhận rất nhiều nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài.
Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp tăng nguồn vốn đầu tư, tiếp cận tư duy kinh
doanh hiện đại và đổi mới công nghệ. Song song với nó, thách thức về chiến lược
kinh doanh khả thi, tình hình tài chính hấp dẫn làm đau đầu nhiều chủ doanh nghiệp.
Trong thực tế không ít công ty đã phản ánh sai lệch tình hình kinh doanh của
mình để làm Báo cáo tài chính trở nên đẹp và hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư. Một
trong những hành vi gian lận xảy ra nhiều nhất đó là phóng đại tài sản, khai tăng,
khai khống và khai giảm khấu hao Tài sản cố định đặc biệt trong các doanh nghiệp
sản xuất. Bởi vì, Tài sản cố định lớn tạo cơ sở vững chắc cho chiến lược phát triển
dài hạn, khả năng mở rộng sản xuất, kinh doanh, tăng trưởng và tăng độ an toàn khi
đầu tư.
Vấn đề này đã đặt ra câu hỏi lớn cho các nhà làm luật và thúc đẩy nhu cầu
kiểm toán đối với Báo cáo tài chính mà đặc biệt là kiểm toán Tài sản cố định. Đây là
khoản mục phức tạp, gồm nhiều tài khoản con có đặc điểm, với quy trình kế toán
khác nhau, ảnh hưởng tới nhiều khoản mục khác trên Báo cáo tài chính. Vì vậy các
sai phạm có thể xảy ra rất đa dạng và khó phát hiện.

Qua quá trình thực tập tại công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam, em đã tìm
hiểu quy trình kiểm toán và lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện kiểm toán khoản mục
Tài sản cố định trong kiểm toán Báo cáo tài chính do công ty TNHH Ernst &
Young Việt Nam thực hiện” là đề tài nghiên cứu trong quá trình thực tập tốt nghiệp
của mình.
Nội dung chuyên đề gồm có ba phần chính:
Chương I: Tổng quan về công ty kiểm toán Ernst & Young
=============================================================

1

================================================================
Chương II: Thực trạng kiểm toán Tài sản cố định tại công ty TNHH Ernst &
Young Việt Nam
Chương III: Nhận xét và bài học rút ra từ quy trình kiểm toán TSCĐ trong
kiểm toán BCTC do công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam thực hiện
Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của cô giáo ThS. Tạ Thu
Trang đã giúp em hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp này.
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY KIỂM TOÁN
=============================================================

2

================================================================
ERNST & YOUNG
1.1Lịch sử hình thành và phát triển của công ty kiểm toán Ernst & Young
Ernst & Young là một trong những cái tên được nhiều người biết đến khi nhắc
đến lĩnh vực kiểm toán. Cái tên được khai sinh từ năm 1929 và từ đó đã trở thành
thương hiệu nổi tiếng toàn cầu. Công ty kiểm toán Ernst & Young là công ty hoạt
động trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán với bề dày gần 80 năm kinh nghiệm và

phong cách làm việc chuyên nghiệp làm hài lòng rất nhiều khách hàng sử dụng dịch
vụ của công ty.
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của công ty Ernst & Young toàn cầu
Lí do công ty mang tên Ernst & Young là bởi nó xuất phát từ tên của hai thành
viên tạo tiền đề cho việc sáng lập và phát triển trên toàn cầu: A.C. Ernst và Arthur
Young. Từ khi thành lập, Ernst & Young đã nhanh chóng khẳng định chất lượng và
đẳng cấp, trở thành một trong những công ty dẫn đầu trong sự phát triển mang tính
toàn cầu. Ernst & Young được nhắc đến với sự đổi mới và nỗ lực, nhạy bén và nắm
bắt, tin cậy và tín nhiệm đã tạo ra phong cách riêng của công ty
Trong suốt quá trình hoạt động Ernst & Young luôn nằm trong top các công ty
kiểm toán dẫn đầu trên thế giới về chất lượng dịch vụ đem đến cho khách hàng và
doanh thu hàng năm. Tự hào là một trong những Big4 của làng kiểm toán thế giới,
công ty luôn không ngừng trau dồi, nâng cao kĩ thuật kiểm toán để đạt được phương
châm của mình “Quality in everything we do”- chất lượng trong mọi công việc. Để
làm được điều đó, Ernst & Young đã đặt ra tiêu chí “People first” -con người đầu
tiên, chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Điều đó đã tạo ra các thành tựu rất đáng tự hào cho công ty như được bầu chọn
là một trong 100 công ty cung cấp dịch vụ tài chính, kế toán-kiểm toán hàng đầu do
tạp chí Working Mother của Mỹ bình chọn vào tháng 9 năm 2007. Tại Canada, đây là
công ty tư vấn thuế hàng đầu. Tại Australia, công tu vinh dự là công ty kiểm toán với
nguồn nhân lực và công nghệ tốt nhất và vào tháng 9 năm 2006, giành được giải
=============================================================

3

================================================================
thưởng công ty của năm. Tại Việt Nam, Ernst & Young được chú ý với đội ngũ kiểm
toán trong lĩnh vực ngân hàng tốt nhất…
1.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của công ty TNHH Ernst & Young Việt
Nam

Đổi mới và nhạy bén, công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam tự hào trở
thành công ty kế toán-kiểm toán và dịch vụ chuyên nghiệp 100% vốn đầu tư nước
ngoài đầu tiên được thành lập tại Việt Nam. Văn phòng đại diện của công ty tại Việt
Nam đã chính thức đi vào hoạt động năm 1992 với số vốn đầu tư ban đầu 1 tỷ USD
theo giấy phép đầu tư Số 448/GP ngày 3 tháng 11 năm 1992 và giấy phép đầu tư điều
chỉnh Số 448/GPĐC1 ngày 23 tháng 1 năm 2002 do Ủy ban Nhà nước về Hợp tác và
Đầu tư, nay là Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp.
Ernst & Young Việt Nam có văn phòng đại diện tại hai trung tâm kinh tế của cả
nước là Hà Nội và Hồ Chí Minh. Văn phòng tại Hà Nội: tầng 15 tòa nhà Daeha
Business Centre, 360 Kim Mã, Hà Nội. Văn phòng tại Hồ Chí Minh: lầu 8, Sài Gòn
Riverside Office, 2A Tôn Đức Thắng, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Khi mới thành lập, số nhân viên của công ty chỉ có 10 người (1992), 12 người
(1995) và hiện hay con số này là gần 300 nhân viên và 13 partners (chủ phần hùn)
trong và ngoài nước.
Mười lăm năm là khoảng thời gian Ernst & Young Việt Nam nghiên cứu, tích
lũy được những kiến thức và có được hiểu biết sâu rộng về các doanh nghiệp Việt
Nam. Đối với từng loại hình doanh nghiệp, từng lĩnh vực hoạt động kinh doanh, công
ty đều trải nghiệm để xây dựng phương thức cung cấp dịch vụ thích hợp để đem đến
hiệu quả cao nhất. Không những thế công ty đã điều chỉnh quy trình, phương pháp
kiểm toán quốc tế để thích hợp với hệ thống luật pháp, chính sách, chế độ, quy định
của Nhà nước, Bộ Tài chính, Tổng cục thuế vốn rất phức tạp ở Việt Nam. Điều đó đã
tạo ra thế mạnh của công ty trong việc cung cấp dịch vụ kiểm toán và tư vấn tài
chính.
=============================================================

4

================================================================
Sự phát triển của Ernst & Young Việt Nam gắn liền với sự phát triển của Ernst
& Young toàn cầu, chính vì thế sự hội nhập toàn cầu cũng đồng nghĩa với công ty có

được sự liên kết quốc tế chặt chẽ. Thông qua sự hỗ trợ của Ernst & Young toàn cầu,
Ernst & Young Việt Nam đã tiếp cận được với kiến thức, phương thức hoạt động
chuẩn quốc tế, tiếp cận với các chuyên gia quốc tế để phát triển nguồn nhân lực trong
nước và tiếp thu kinh nghiệm tốt nhất.

1.2Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lí của công ty kiểm toán Ernst&Young
1.2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lí
Ernst & Young Việt nam là một bộ phận của Ernst & Young toàn cầu nên cơ
cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty về cơ bản chính là cơ cấu thống nhất trên
toàn thế giới. Tuy nhiên, Ernst & Young Việt Nam đã điều chỉnh, thay đổi một số bộ
phận chức năng để phù hợp với môi trường kinh doanh tại Việt Nam, và phù hợp với
các loại hình dịch vụ công ty cung cấp.
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý công ty Ernst & Young Việt Nam:
=============================================================

5
Partner
Tổng giám đốc
Partner
Phó Tổng giám đốc
Bộ phận hành chính
Bộ phận nghiệp vụ
Bộ
phận kế
toán
Bộ
phận
Tin
học
Bộ

phận
văn
phòng
Bộ phận
Kiểm
toán
Bộ phận
tư vấn
thuế
Bộ phận
tư vấn tài
chính kế
toán
Bộ
phận
nhân
sự

================================================================
Chức năng, nhiệm vụ của Ban giám đốc và của từng phòng ban được quy định
rất cụ thể và chặt chẽ:
 Tổng giám đốc là người quản lý toàn diện tất cả hoạt động của công ty tại Việt
Nam, đưa ra chiến lược kinh doanh và các quyết định quan trọng của công ty.
Tổng giám đốc quản lý văn phòng tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh và có trách
nhiệm báo cáo tình hình hoạt động kinh doanh với Ban giám đốc Ernst & Young
khu vực và toàn cầu.
 Phó Tổng giám đốc : trực tiếp chịu trách nhiệm quản lý các văn phòng tại Hà Nội
và TP Hồ Chí Minh và báo cáo lên Tổng giám đốc. Thực hiện theo kế hoạch,
chiến lược chung của công ty.
Ban giám đốc của công ty gồm có Tổng giám đốc, các Phó tổng giám đốc. Họ

là những partner – chủ phần hùn- với trình độ chuyên môn giỏi, kinh nghiệm làm
việc lâu năm, xuất sắc trong công việc. Ban giám đốc có quyền chấp nhận khách
hàng kiểm toán, kí hợp đồng kiểm toán, trực tiếp đánh giá rủi ro kiểm toán, thực hiện
việc soát xét cuối cùng đối với mọi hồ sơ kiểm toán và ra quyết định kiểm toán, đại
diện công ty kí và ban hành Báo cáo kiểm toán và thư quản lí gửi tới khách hàng.
 Bộ phận nghiệp vụ : thực hiện cung cấp các dịch vụ của công ty cho khách hàng.
Là bộ phận rất chủ chốt và quan trọng của công ty.
 Bộ phận kiểm toán
Đây là bộ phận với số nhân viên lớn nhất trong công ty. Bộ phận này được chia
thành các bốn mảng:
- Kiểm toán BCTC của doanh nghiệp sản xuất
- Kiểm toán BCTC của ngân hàng
- Kiểm toán chương trình, dự án
- Kiểm toán báo cáo quyết toán công trình xây dựng cơ bản
 Bộ phận tư vấn thuế
Cung cấp các dịch vụ tư vấn về thuế nhằm nâng cao trình độ quản lí thuế và tài
chính đối với từng khách hàng.
=============================================================

6

================================================================
 Bộ phận tư vấn tài chính - kế toán: thực hiện tư vấn kế toán và tài chính doanh
nghiệp, kiểm soát nội bộ doanh nghiệp, thẩm định doanh nghiệp, xác định cơ cấu
vốn… Trong đó tư vấn quản trị doanh nghiệp là thế mạnh đối với dịch vụ tư vấn
công nghệ thông tin trong quản lý và tư vấn quản lí nguồn nhân lực nhằm tìm
kiếm, tuyển chọn nhân tài.
 Bộ phận hành chính : chịu trách nhiệm quản lý chung về mặt hành chính toàn
công ty.
 Bộ phận nhân sự: tìm kiếm, tuyển dụng đào tạo nhân viên mới, theo dõi, quản lý

tình hình nhân viên trong công ty. Thực hiện việc tính lương, thưởng hàng tháng,
xây dựng, điều chỉnh các quy định về tổ chức nhân sự.
 Bộ phận kế toán: ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hàng ngày như: doanh
thu cung cấp dịch vụ, chi phí ăn ở, đi lại, làm việc của nhân viên, chi lương,
thưởng, tính bảo hiểm, thuế thu nhập của nhân viên và toàn công ty…
 Bộ phận tin học: trợ giúp nhân viên trong công ty qua việc cung cấp các thiết bị
máy tính, phần cứng, phần mềm, sửa chữa nâng cấp máy móc thiết bị văn phòng.
 Bộ phận văn phòng: chịu trách nhiệm soạn thảo, quản lí công văn đến và đi, các
quyết định quản lý, phối hợp với bộ phận kế toán về vấn đề nhân sự, quản lý hồ
sơ kiểm toán. Đặc biệt, bộ phận văn phòng còn chịu trách nhiệm cập nhật, bổ
sung kiến thức, tin tức mới về kiểm toán, tài chính thế giới nhằm nâng cao tri thức
cho nhân viên trong công ty.
1.2.2 Sự thừa nhận của thị trường quốc tế và trong nước đối với công ty
Ersnt&Young
Công ty kiểm toán Ernst & Young toàn cầu là một trong bốn công ty kiểm toán
có uy tín nhất trên thế giới. Khách hàng đến với công ty vì chất lượng dịch vụ cung
cấp và cũng vì danh tiếng đó. Bởi các Báo cáo tài chính được công ty kiểm toán đều
có sự tin tưởng cao của người sử dụng và các bên quan tâm.
=============================================================

7

================================================================
Tại Việt Nam, công ty Ernst & Young qua hơn 15 năm phát triển đã tạo dựng
được uy tín cho riêng mình mà không phải từ uy tín của công ty kiểm toán Ernst &
Young toàn cầu.
Khách hàng đến với công ty đều là những công ty có quy mô lớn, hoạt động
trong mọi lĩnh vực và có uy tín trên thị trường. Họ đã tin tưởng đến Ernst & Young
kiểm toán cho mình bởi chất lượng dịch vụ cung cấp cao, đáp ứng được nhu cầu của
khách hàng. Điều đó đã cho thấy sự thừa nhận của thị trường đối với công ty Ernst &

Young.
1.3 Các loại hình dịch vụ và thị trường của công ty kiểm toán Ersnt&Young
1.3.1 Các loại hình dịch vụ công ty cung cấp:
Công ty kiểm toán Ernst & Young Việt Nam cam kết làm hài lòng tất cả các
khách hàng bằng chất lượng dịch vụ cung cấp. Nhu cầu của khách hàng rất đa dạng,
phong phú và thay đổi không ngừng. Vì thế công ty luôn mở rộng và phát triển các
dịch vụ mới để đáp ứng sự tín nhiệm và nhu cầu ấy. Chính vì vậy danh mục các dịch
vụ công ty cung cấp không chỉ nằm ở lĩnh vực kế toán, kiểm toán, tư vấn tài chính
mà còn mở rộng sang quản lý nguồn nhân lực.
 Dịch vụ kế toán và kiểm toán
Đây là dịch vụ chính mà công ty cung cấp, cũng là dịch vụ mang lại danh tiếng
và doanh thu chủ yếu (70%) cho công ty Ernst & Young. Trong đó bao gồm các lĩnh
vực kiểm toán sau:
- Kiểm toán Báo cáo tài chính
- Kiểm toán chương trình, dự án
- Kiểm toán báo cáo quyết toán công trình xây dựng cơ bản
- Kiểm toán hoạt động
- Kiểm toán quyết toán vốn đầu tư
Ngoài ra, Ernst & Young Việt Nam còn cung cấp các dịch vụ khác như thực
hiện việc soát xét về khả năng sát nhập, mua bán doanh nghiệp, soát xét BCTC hàng
quý và thực hiện hợp nhất BCTC trong tập đoàn quốc tế
=============================================================

8

================================================================
 Dịch vụ tư vấn thuế
Thuế bao gồm rất nhiều loại, từ thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế
xuất nhập khẩu…với cách thức hạch toán và quyết toán rất phức tạp nên không phải
mọi doanh nghiệp đều có thể tự thực hiện. Hơn nữa, luật thuế tại Việt Nam còn chưa

thống nhất, rõ ràng, dễ hiểu nên việc thực hiện sai luật, lách luật, trốn thuế còn rất
phổ biến. Vì thế nhu cầu về tư vấn thuế ngày càng tăng và công ty dã cung cấp dịch
vụ tư vấn thuế để giảm bớt công việc khó khăn cho bản thân doanh nghiệp và cơ
quan thuế.
 Tư vấn kinh doanh
Ernst & Young Việt Nam nắm bắt được nhu cầu đối với tư vấn kinh doanh bởi
chính những thiếu sót trong quản lý, kinh doanh của các doanh nghiệp. Và sự hiểu
biết chuyên sâu của các chuyên gia, kinh nghiệm quốc tế đảm bảo đem lại hiệu quả
cao nhất cho việc kinh doanh của khách hàng.
 Các dịch vụ tư vấn kế toán bao gồm : ghi chép, lưu giữ sổ sách, lập Báo cáo tài
chính quý năm phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, lĩnh vực, ngành nghề
kinh doanh theo quy định pháp luật, chế độ kế toán hiện hành. Có thể tư vấn tổ
chức bộ máy kế toán, tổ chức công tác kế toán cho các doanh nghiệp mới thành
lập, xây dựng hệ thống thông tin, hệ thống kiểm soát nội bộ phục vụ công tác
quản trị nội bộ.
 Các dịch vụ tư vấn tài chính của công ty rất đa dạng:
Với mục tiêu đem lại tính hiệu năng và hiệu quả của khách hàng, công ty tiến
hành phân tích nguồn lực của khách hàng để xác định hướng phát triển, chiến lược
kinh doanh, nghiên cứu thì trường, xác định cơ cấu vốn, huy động vốn, thẩm định giá
trị doanh nghiệp, tư vấn gia nhập thị trường, thủ tục cấp giấy phép đầu tư…
 Dịch vụ kiểm soát rủi ro kinh doanh
Đầu tư kinh doanh tại thị trường Việt Nam còn khá mới, them vào đó việc gia
nhập WTO mang lại cơ hội vàng cho các doanh nghiệp. Cơ hội nhiều nhưng thách
thức cũng lớn, thách thức lớn nhất là không nắm được luật chơi của thị trường toàn
cầu, rủi ro gặp phải trong kinh doanh là không thể tránh khỏi. Do vậy, nhu cầu về
=============================================================

9

================================================================

dịch vụ kiểm soát rủi ro kinh doanh ngày càng tăng cao, và công ty Ernst & Young
chính là sự lựa chọn của rất nhiều khách hàng.
 Dịch vụ kiểm soát rủi ro kĩ thuật và bảo mật
Đây là dịch vụ rất mới của công ty. Công nghệ thông tin ngày càng phát triển
và được ứng dụng trong nhiều hoạt động. Tại công ty, bộ phận công nghệ thông tin
của công ty được thành lập không chỉ với mục đích hỗ trợ công việc cho các kiểm
toán viên mà còn có chức năng tư vấn, nghiên cứu, xây dựng, cài đặt cho khách hàng
các chương trình, phần mềm kế toán quản trị, phần mềm kế toán cho các doanh
nghiệp sản xuất…
 Quản lý nguồn nhân lực
Đây cũng là một trong những dịch vụ rất mới mẻ của công ty. Tuy chỉ chiếm tỉ
lệ rất nhỏ trong doanh thu nhưng có khả năng phát triển mạnh trong tương lai.
1.3.2 Thị trường hoạt động của công ty
Tại Việt Nam, kiểm toán là ngành nghề còn khá mới nhưng đang phát triển vô
cùng mạnh mẽ. Có thể nói đây là thị trường khá hấp dẫn, ngày càng nhiều doanh
nghiệp, công ty có nhu cầu kiểm toán, do vậy quy mô khách hàng cũng như đối thủ
cạnh tranh của Ernst & Young ngày một mở rộng.
 Khách hàng
Ernst & Young có thể tự hào bởi hệ thống khách hàng của mình, công ty đã
phát triển mạng lưới khách hàng rộng khắp Việt Nam, tăng về số lượng và phong phú
về lĩnh vực: sản xuất và chế biến, ngân hàng, khách sạn, khu nghỉ mát, các dự án của
chính phủ, phi chính phủ…
- Ngân hàng: Công ty Ernst & Young là đơn vị kiểm toán duy nhất được thực
hiện kiểm toán cho năm ngân hàng quốc doanh lớn nhất cả nước như
VietComBank, Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam BIDV, ngân hàng
công thương ICB, tập đoàn tài chính và bảo hiểm Bảo Việt
=============================================================

10

================================================================
- Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh dịch vụ: Kinh Do corporation, Hoang
Anh Gia Lai Group, AA Corporation, công ty tài chính Vina Capital, Thien
Long Pen, Pho 24
Số lượng khách hàng hàng năm lên tới hơn 300 khách hàng, đó là chưa kể đến
các dự án lớn của chính phủ, phi chính phủ. Đặc biệt hơn nữa, Ernst & Young Việt
Nam còn kí kết hợp đồng với các công ty ở thị trường nước bạn như Lào và
Campuchia.
 Đối thủ cạnh tranh
Là một trong Big4, Ernst & Young luôn luôn nằm trong top các công ty kiểm
toán dẫn đầu về chất lượng. Tuy nhiên, công ty cũng đã và đang đứng trước sự cạnh
tranh rất mạnh mẽ của các công ty còn lại trong Big4. Đó là Price Waterhouse
Cooper, KPMG, Deloitte Touch Tomatsu. Đó là các công ty lớn và tiếng tăm trong
làng kiểm toán thế giới, cùng nhau chia sẻ miếng bánh thị trường hấp dẫn.
Không chỉ có các công ty thuộc top 4, Ernst & Young Việt Nam còn có các đối
thủ khác, tuy quy mô và doanh thu không lớn nhưng cũng có tiềm năng phát triển. Đó
là Grant Thornton, ACPA, AASC, AISC, ACC…
1.3.3 Phương hướng phát triển của công ty trong tương lai
Công ty kiểm toán Ernst & Young Việt Nam với 16 năm hoạt động và phát triển đã
đạt được những mục tiêu của mình. Nhưng đó vẫn chưa đủ với một công ty kiểm
toán danh tiếng.
• Hiện tại, công ty Ernst & Young toàn cầu đứng thứ 3 trên thế giới, và công ty
Ernst & Young Việt Nam đang vững vàng ở vị trí thứ 2. Nhưng mục tiêu công ty
đang hướng tới là vị trí thứ nhất trên cả thị trường trong nước và toàn cầu.
• Với phương châm “Quality in everything we do”, công ty đang nghiên cứu, áp
dụng phương pháp kiểm toán hiệu quả nhất, thường xuyên thay đổi để phù hợp
với điều kiện của từng quốc gia và khu vực.
• “People first”- đó là tiêu chí và là chìa khóa thành công của công ty. Vì vậy, tuyển
dụng và đào tạo đội ngũ nhân viên, nhân tài là kế hoạch dài hạn của công ty trong
tương lai, thường xuyên tổ chức các khóa học ngắn ngày để bồi dưỡng, nâng cao

=============================================================

11

================================================================
nghiệp vụ, chia sẻ kiến thức và thông tin qua mạng lưới “trung tâm tri thức”
(Centre of Business Knowlegde)
• Mở rộng hơn nữa dịch vụ cung cấp. Dịch vụ chính của công ty là kiểm toán, còn
các dịch vụ khác chưa có được sự phát triển như mong muốn. Do đó, công ty sẽ
hướng tới phát triển các dịch vụ khác như tư vấn, đào tạo, công nghệ…
• Mở rộng mạng lưới kiểm toán rộng khắp. Công ty tiến tới sẽ mở rộng chi nhánh
ra Châu Phi, thị trường còn đang rất tiềm năng chưa được khai thác. Ở Việt Nam,
công ty đang hướng tới mở rộng quy mô khắp từ Bắc chí Nam để đáp ứng nhu
cầu kiểm toán ngày càng tăng…
1.3.4 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong những năm gần đây
Công ty kiểm toán Ernst & Young toàn cầu đã đứng ở vị trí Big4 từ rất lâu bởi
đã thỏa mãn ba tiêu chí trên và luôn là một trong những công ty dẫn đầu, đặc biệt về
doanh thu.
Doanh thu qua các năm của công ty:
- Năm 2006: 18,4 tỷ USD
- Năm 2007: 22 tỷ USD
- Tăng 3,6 tỷ tương ứng với tốc độ tăng trưởng gần 20%/năm
Có thể so sánh doanh thu của các công ty trong Big4 trong năm 2006 như sau:
• Toàn cầu:
Bảng 1: Doanh thu của Big4 toàn cầu
TT Tên Hãng Kiểm toán Doanh thu (tỷ USD) Tốc độ tăng doanh thu (%)
1 PWC 21,986 9
2 Deloitte 20,000 10
3 Ernst & Young 18,400 9
4 KPMG International 16,880 8

(Theo Baker Tilly International)
• Tại Việt Nam:
Bảng 2: Doanh thu của Big4 Việt Nam
=============================================================

12

================================================================
TT Tên Công ty Kiểm toán
Doanh thu (triệu
VND)
Tốc độ tăng doanh thu
(%)
1
Công ty TNHH Price Waterhouser Coopers VN
(PWC)
172,528 72
2
Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam
(E&Y)
137,638 31
3 Công ty TNHH KPMG Việt Nam 133,586 44
4 Công ty Kiểm toán Việt Nam TNHH (VACO) 81,599 26
(Theo kiemtoan.com.vn)
Trong đó, doanh thu của dịch vụ kiểm toán chiếm tỉ lệ rất lớn, đóng góp vào doanh
thu của toàn công ty:
Bảng 3: Doanh thu các dịch vụ của công ty
Lĩnh vực hoạt động Năm 2007
% tăng
trưởng

% tổng doanh thu
Kiểm toán 14.530 16 64
Thuế 5.566 18 25
Tư vấn doanh nghiệp
2.463 19 11
Tổng 22.559 15 100
1.4 Thực trạng tổ chức kiểm toán tại công ty kiểm toán Ernst & Young
1.4.1 Tổ chức bộ máy kiểm toán của công ty kiểm toán Ernst & Young
Kiểm toán là dịch vụ chính và chủ yếu của công ty Ernst & Young do vậy việc tổ
chức bộ máy kiểm toán một cách hiệu quả và thích hợp với phong cách, phương
châm hoạt động của công ty là nhân tố quyết định đến sự thành bại và uy tín của
Ernst & Young toàn cầu.
=============================================================

13

================================================================
Sơ đồ 2: Tổ chức bộ máy kiểm toán của công ty TNHH Ernst & Young
• Trợ lí kiểm toán viên cấp 1 (Staff 1): là những nhân viên mới được tuyển dụng
hoặc những nhân viên đang làm việc tại công ty dưới 1 năm
• Trợ lí kiểm toán viên cấp 2 (Staff 2): Là những nhân viên đã làm việc được từ 1-2
năm, trợ giúp cho các kiểm toán viên.
• Kiểm toán viên: thường gồm những người đã làm việc được hơn 2 năm, có nhiều
kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn, thành thạo công việc
• Trưởng nhóm kiểm toán (Kiểm toán viên cao cấp): những nhân viên đã làm việc
khá lâu tại công ty, thường sẽ là chủ nhiệm kiểm toán
• Quản lý kiểm toán: là những người làm việc lâu năm, có kiến thức, trình độ cao,
giàu kinh nghiệm, có thành tích nổi bật trong công việc.
• Quản lý kiểm toán cao cấp: là những người sẽ bao quát, giám sát công việc của
các thành viên trong nhóm kiểm toán và của quản lý kiểm toán.

• Giám đốc: có trách nhiệm xem xét đánh giá công tác kiểm toán của nhóm kiểm
toán và quản lý, đưa ra quyết định kiểm toán và kí báo cáo kiểm toán. Là người
chịu trách nhiệm cuối cùng đối với kết quả kiểm toán.
• Tổng/Phó tổng giám đốc: giám sát, kiểm tra công việc một cách tổng quát
=============================================================

Người giám sát độc lập
(Independent Review)
Tổng/Phó tổng giám đốc
(Engagement Partner
)
Giám đốc/ Quản lý
(Director/Manager)
Kiểm toán viên
(Senior)
Trợ lí kiểm toán
(Staff)
Trưởng nhóm kiểm toán
(Senior -in-charge)
Trợ lí kiểm toán
(internee)
14

================================================================
• Người giám sát độc lập: kiểm tra lại phương pháp, kết quả công việc của toàn bộ
bộ máy kiểm toán một cách độc lập.
1.4.2 Quy trình kiểm toán áp dụng tại công ty Ersnt & Young Việt Nam
Tất cả các công ty kiểm toán quốc tế và Việt Nam đều có phương pháp, phong
cách kiểm toán riêng có, rất đặc trưng theo ý tưởng của người sáng lập, môi trường
kinh doanh, đặc điểm vùng miền và thậm chí theo cả vị trí địa lý. Đối với công ty

kiểm toán Ernst & Young Việt Nam, tất cả các cuộc kiểm toán đều được tiến hành
theo trình tự chuẩn được áp dụng trên hệ thống Ernst & Young toàn cầu và tuân theo
phương pháp kiểm toán GAM. Tại Việt Nam, quy trình kiểm toán đã được xây dựng
để phù hợp với nền kinh tế đổi mới và hội nhập, ở đó các doanh nghiệp kinh doanh
theo luật doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra, quy trình kiểm toán của Ernst & Young
Việt Nam được điều chỉnh linh hoạt theo mỗi lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh của
khách hàng nhưng vẫn tuân thủ Chuẩn mực kiểm toán quốc tế và Việt Nam.
Quy trình kiểm toán của công ty kiểm toán Ernst & Young Việt Nam có thể
được khái quát qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 3: Quy trình kiểm toán tại công ty theo phương pháp GAM
1.4.2.1 Lập kế hoạch và xác định rủi ro kiểm toán
=============================================================

15
Lập kế hoạch và xác định rủi ro kiểm toán
Xác định phương pháp và đánh giá rủi ro kiểm toán
Thực hiện kiểm toán
Đưa ra kết luận kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán

================================================================
Đây là giai đoạn đầu tiên và cũng là giai đoạn rất quan trọng của mọi cuộc
kiểm toán, bởi thực hiện tốt giai đoạn này thì quá trình thực hiện kiểm toán mới đạt
hiệu quả cao nhất. Giai đoạn này chỉ được thực hiện bởi trưởng nhóm kiểm toán và
các cấp cao hơn. Các bước công việc ở giai đoạn này bao gồm
1. Tìm hiểu nhu cầu của khách hàng, xác định phạm vi kiểm toán và xây dựng
nhóm kiểm toán
2. Đánh giá việc chấp nhận kiểm toán khách hàng mới hoặc tiếp tục kiểm toán.
3. Tìm hiểu tình hình kinh doanh của khách hàng
4. Tìm hiểu môi trường công nghệ thông tin của khách hàng và xác định nhu cầu
về chuyên gia công nghệ thông tin (IT)

5. Đánh giá rủi ro kiểm soát
6. Tiến hành thảo luận nhóm kiểm toán
7. Xác định rủi ro xảy ra gian lận
8. Xác định mức trọng yếu (PM), sai sót có thể bỏ (TE) qua và tổng giá trị các
sai lệch có thể chấp nhận được (SAD).
9. Xác định các khoản mục trọng yếu và các cơ sở dẫn liệu có liên quan
1.4.2.2 Xác định phương pháp kiểm toán và đánh giá rủi ro kiểm toán
1. Lập kế hoạch kiểm toán
2. Xác định các nghiệp vụ kinh tế quan trọng
3. Tìm hiểu quá trình xử lí nghiệp vụ, những sai sót có thể xảy ra và sự kiểm soát
4. Thực hiện kiểm toán từ đầu đến cuối nghiệp vụ đó
5. Tìm hiểu và đánh giá quá trình lên Báo cáo tài chính
6. Lựa chọn các hoạt động kiểm soát để kiểm toán
7. Tìm hiểu và đánh giá hoạt động kiểm soát của hệ thống công nghệ thông tin
8. Đánh giá rủi ro kiểm toán
9. Thiết kế thử nghiệm kiểm soát
10.Thiết kế thử nghiệm đối với các bút toán và các thủ tục bắt buộc khác
11.Thiết kế thủ nghiệm cơ bản
=============================================================

16

================================================================
12.Thiết kế thủ tục kiểm toán toàn diện
13.Chuẩn bị báo cáo về các chiến lược kiểm toán
1.4.2.3 Thực hiện kiểm toán
1. Thực hiện thử nghiệm kiểm soát
Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát đã được lập theo kế hoạch hoặc đã điều
chỉnh lại. Sau đó, KTV dựa vào kết quả thử nghiệm để đánh giá lại hệ thống kiểm
soát nội bộ.

2. Thực hiện thử nghiệm đối với các bút toán và các thủ tục bắt buộc khác
KTV sẽ thực hiện các thử nghiệm theo kế hoạch đối với các bút toán và thủ tục
bắt buộc khác và đánh giá kết quả.
3. Thực hiện thử nghiệm đối với các hoạt động kiểm soát của hệ thống công nghệ
thông tin
Bước công việc này có thể cần sự tham gia của chuyên gia CNTT nếu hệ thống
IT của khách hàng phức tạp. KTV đánh giá kết quả đạt được.
4. Thực hiện thử nghiệm cơ bản
KTV sử dụng các phương pháp: quan sát, phỏng vấn, kiểm tra tài liệu, tính toán lại,
so sánh, đối chiếu… để thực hiện thực nghiệm cơ bản và đánh giá kết quả
5. Thực hiện các thủ tục kiểm toán toán toàn diện
6. Đánh giá lại rủi ro kiểm toán
Từ kết quả thử nghiệm kiểm toán ở bước trên, KTV sẽ đánh giá lại rủi ro tiềm
tàng, kiểm soát và rủi ro kiểm toán kế hoạch.
1.4.2.4 Đưa ra kết luận kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán
Công việc này do các chủ nhiệm kiểm toán và các cấp cao hơn thực hiện bởi
giai đoạn này cần những người có kinh nghiệm lâu năm và chuyên môn giỏi.
1. Tổng hợp công việc
2. Đánh giá tổng các sai lệch
3. Tiến hành soát xét cuối cùng về báo cáo tài chính
=============================================================

17

================================================================
4. Chuẩn bị bản tổng hợp các soát xét
5. Hoàn thành việc soát xét và phê duyện bản tổng hợp
6. Chuẩn bị và gửi khách hàng Báo cáo kiểm toán
7. Hoàn tất hồ sơ kiểm toán và kết thúc hợp đồng kiểm toán
1.4.3 Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán của công ty

Công ty Ernst & Young Việt Nam có hệ thống kiểm soát chất lượng theo tiêu
chuẩn của Ernst & Young toàn cầu. Việc áp thực hiện kiểm soát chất lượng không
chỉ nhằm tuân thủ Chuẩn mực kiểm toán số 220 của Bộ Tài chính mà còn vì chính lợi
ích lâu dài của công ty. Công ty đã xây dựng và ngày càng hoàn thiện các chính sách
và thủ tục kiểm soát chất lượng để đảm bảo tất cả các cuộc kiểm toán đều có chất
lượng. Điều đó được thể hiện ở các nội dung cụ thể như sau:
 Tuân thủ nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp
Trước khi bắt đầu làm việc tại công ty, mọi nhân viên đều phải: Khai báo họ
tên, chức vụ, đơn vị công tác của người thân nếu họ làm việc tại công ty là khách
hàng của Ernst & Young Việt Nam. Khi đó, nhân viên sẽ không được tham gia kiểm
toán các công ty đó để đảm bảo tính độc lập và khách quan; kí tên vào bản cam đoan
giữ bí mật liên quan đến khách hàng và công ty.
 Kỹ năng và năng lực chuyên môn
Công ty luôn tự hào vì là một trong số ít các công ty quan tâm đến chất lượng
đội ngũ nhân viên qua tiêu chí “People first”. Do vậy tuyển dụng và đào tạo luôn là
mối quan tâm hàng đầu.
- Tuyển dụng: có kế hoạch tuyển dụng trong từng giai đoạn rõ ràng
- Đào tạo kiến thức chuyên môn. Tất cả các nhân viên đều phải tham dự khóa
học đào tạo ở mọi cấp độ (Staff, senior, manager)
- Cơ hội thăng tiến: thông thường, nhân viên sẽ được thăng cấp 1 năm 1 lần tùy
thuộc vào khả năng và sự cống hiến cho công việc.
 Phân công công việc
=============================================================

18

================================================================
- Công ty luôn lên kế hoạch làm việc cho từng nhân viên: lịch cụ thể về thời
gian, khách hàng, địa điểm
- Trưởng nhóm luôn có trách nhiệm phân chia công việc cho các thành viên tùy

thuộc vào trình độ và kinh nghiệm của họ
 Hướng dẫn thực hiện công việc và giám sát quá trình, kết quả làm việc.
Các thành viên trong nhóm luôn giám sát công việc của nhau để phát hiện sai
sót, hướng dẫn và điều chỉnh kịp thời từ việc nhỏ nhất là phỏng vấn khách hàng, đối
chiếu tới lên báo cáo kiểm toán.
 Tham khảo ý kiến của các chuyên gia
Công viêc nhiều khi rất phức tạp khi kiểm toán các khách hàng kinh doanh
trong lĩnh vực đặc thù như: than, vàng bạc đá quý…nên nhu cầu về chuyên gia bên
ngoài là rất cần thiết. Công ty lập kế hoạch cụ thể, đánh giá tính độc lập, chuyên môn
và cả uy tín của các chuyên gia.
 Duy trì và chấp nhận khách hàng
Những nhà quản lí cấp cao trong công ty sẽ có trách nhiệm đánh giá và chấp
nhận khách hàng qua việc thu thập, xem xét tài liệu liên quan đến khách hàng, tìm
kiếm nguồn thông tin đáng tin cậy về tính pháp lí, tình hình hoạt động, tính chính trực
của khách hàng để giảm thiểu rủi ro cho công ty.
 Kiểm tra
Tất cả các mảng dịch vụ công ty cung cấp đều được giám sát, kiểm tra thường
xuyên bởi các cấp quản lí theo chiều dọc.
• Trợ lí kiểm toán viên cấp 2 giám sát, hướng dẫn công việc cho trợ lí KTV cấp 1
• Kiểm toán viên sẽ hướng xuyên kiểm tra công việc của các trợ lí kiểm toán.
• Chủ nhiệm kiểm toán tổng hợp công việc của mọi người, kiểm tra, xem xét, đánh
giá kết quả từng công việc để phát hiện những công việc chưa hoàn thành, chưa
tốt để yêu cầu các thành viên trong nhóm hoàn thiện, sửa chữa.
• Quản lí kiểm toán sẽ kiểm tra thường xuyên tiến độ công việc, giấy tờ làm việc và
kiểm tra toàn diện khi kết thúc cuộc kiểm toán.
=============================================================

19

================================================================

• Giám đốc sẽ là người xem xét, đánh giá cuối cùng một cách tổng hợp, sửa chữa,
hoàn thiện để đưa cấp cao hơn phê duyệt
• Tổng/Phó tổng giám đốc phê duyệt báo cáo kiểm toán sau khi xem xét cẩn thận.
• Ngoài ra, Ernst & Young còn bổ nhiệm một số người có chuyên mô, giỏi, kinh
nghiệm lâu năm, thường là các Kiểm toán viên quốc tế để giám sát, kiểm tra một
cách độc lập bên cạnh các nhà quản lí cao cấp.
1.4.4 Tổ chức hệ thống hồ sơ kiểm toán
 Hồ sơ kiểm tóan thường bao gồm hai phần chính: Hồ sơ kiểm toán chung và hồ
sơ kiểm toán năm.
- Hồ sơ kiểm toán chung lưu giữ tất cả thông tin, tài liệu về khách hàng để
phục vụ cho nhiều cuộc kiểm toán
Hồ sơ kiểm toán năm lưu trữ tất cả giấy tờ làm việc cần thiết phản ánh quá
trình kiểm toán, kết quả kiểm toán trong năm đó. Và được chia làm nhiều phần:
Phần A: Lưu giữ các thông tin, BCTC của kháng trong 2, 3 năm gần nhất
Phần B: Lưu trữ kế hoạch, chương trình kiểm toán, kết quả thực hiện kiểm soát
nội bộ và các thủ tục thực hiện trước khi kiểm toán chi tiết.
Phần C – T: gồm giấy tờ làm việc, phản ánh các phần kiểm toán cụ thể: phần
hành, tài khoản, nghiệp vụ hoặc các vấn đề khác. Ví dụ như:
Bảng 4: Hệ thống phần hành kiểm toán
Phần hành Ký hiệu
Tiền C
Phải thu khách hàng E
Hàng tồn kho F
Tài sản cố định K
Phải trả người bán P
Phần cuối cùng là báo cáo kiểm toán và thư quản lý.
Hồ sơ kiểm toán chung và hồ sơ kiểm toán năm không chỉ được lưu trữ dưới dạng
file giấy mà còn được tải lên hệ thống mạng nội bộ (GAMx), thường xuyên được cập
nhật để lưu trữ trong một thời gian dài và mọi người đều có thể tìm hiểu và nắm rõ
thông tin khi tiến hành đánh giá khách hàng hay tiếp tục kiểm toán khách hàng.

=============================================================

20

================================================================
Tại văn phòng, các hồ sơ kiểm toán trong hai năm tài chính đều được lưu giữ
và có người bảo quản. Quá hai năm, các hồ sơ này sẽ được lưu kho và bảo quản tại
kho riêng biệt với văn phòng.
 Tổ chức giấy tờ làm việc (Workingpapers)
Giấy tờ làm việc của công ty kiểm toán Ernst & Young Việt Nam đều được qui
định theo một mẫu chuẩn riêng do Ernst & Young Việt Nam toàn cầu thiết kế.
Bảng 5: Mẫu giấy tờ làm việc của công ty Ernst & Young Việt Nam
Các giấy tờ đều được kí hiệu riêng (gọi là Ref) để có thể đối chiếu một cách dễ dàng
theo nguyên tắc:
to
from
A
. Theo ví dụ trên, số 100 trên C1 được tập hợp từ CC2 thì
ở góc trên bên trái của số 100 sẽ ghi CC2. Số 100 trên CC2 là chi tiết cho CC1 thì ở
góc dưới bên phải sẽ ghi C1. Tương tự, Số 300 trên A1 được tập hợp từ C1 thì sẽ ghi
C1 ở góc trên bên trái. Số 300 trên C1 là chi tiết cho A1 thi sẽ ghi A1 ở góc dưới bên
phải.
=============================================================

21
Pbc /TQA ABC co.
E-1 20/02/2008
31.12.2007
Account Receivable
Customer A: USD 100.000

Customer B: USD 85.000
Customer C: USD 55.000
Total: A/R: USD 240.000
A1
Financial statement
Assets
Bank C1 300
A/R E1 200
C1
Leadsheet Banks
Cash at bank
Bank A CC2 100
Bank B CC3 200
Total 300 A1
CC2
Bank comfirmation
Bank A
Item 1 70
Item 2 10
Item 3 20
Total 100 C1