SKKN một số BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO dục đạo đức học SINH lớp CHỦ NHIỆM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số:……………………….
1. Tên sáng kiến:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
HỌC SINH LỚP CHỦ NHIỆM
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chủ nhiệm lớp cấp THCS
3. Mô tả bản chất của sáng kiến:
3.1.Tình trạng giải pháp đã biết:
- Hiện nay mạng lưới Internet phát triển rộng khắp không chỉ có ở thành thị
mà đã lan rộng tới vùng nông thôn. Nó đã tác động mạnh đến tâm sinh lí của học
sinh trường, thậm chí lôi kéo học sinh, làm ảnh hưởng đến việc học tập của các em
và làm cho đạo đức của học sinh ngày càng giảm sút.
- Bên cạnh đó, vẫn còn một bộ phận gia đình chưa thật sự quan tâm, chưa
nhận thức đúng đắn, thiếu trách nhiệm trong việc quản lí, giáo dục, định hướng
tương lai cho các em. Từ đó dẫn đến ham chơi, cúp tiết, việc học tập sa sút, đạo đức
yếu kém do tiếp xúc nhiều đối tượng xấu. Thậm chí xa vào các tệ nạn xã hội, bỏ
học, vi phạm pháp luật…
- Xuất phát từ yêu cầu phát triển ngày càng cao của xã hội hiện nay đòi hỏi
phải có một thế hệ tương lai toàn diện giỏi về tài năng, chuẩn về đạo đức. Là một
1


giáo viên chủ nhiệm không chỉ dạy cho học sinh của mình những kiến thức văn hoá
cơ bản trên lớp là đủ mà đòi hỏi phải dạy cho các em biết cách sống, cách làm
người. Cho nên, bên cạnh việc giáo dục văn hoá còn phải giáo dục đạo đức cho các
em ngay cả trên lớp học và quản lý các em ngoài giờ lên lớp nữa.
- Xuất phát từ thực trạng của trường còn một bộ phận nhỏ giáo viên kể cả giáo
viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn chưa nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng

của việc theo dõi, quản lí, thiếu quan tâm giáo dục đạo đức cho các em. Còn một bộ
phận giáo viên dù có lòng nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, nhưng do chưa có kinh
nghiệm nhiều trong việc quản lí, giáo dục các em nên cuối cùng mang lại hiệu quả
giáo dục đạo đức không cao.
- Qua thực tế giảng dạy bộ môn Ngữ Văn, tôi nhận thấy hiện trạng suy
thoái đạo đức ở một bộ phận học sinh ngày càng xuống cấp. Nguyên nhân do
nhiều yếu tố gây nên, trong đó yếu tố làm giảm đặc biệt hiệu quả giáo dục đạo đức
cho các em là sự thiếu quan tâm, thiếu nhận thức, thiếu trách nhiệm từ phụ huynh
học sinh và do tác hại của Game Online. Xuất phát từ những vấn đề mang tính thực
tiễn trên nên tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài: "Một số biện pháp nâng cao hiệu
quả giáo dục đạo đức học sinh lớp chủ nhiệm".
.Ưu điểm:
- Được phân công chủ nhiệm lớp nhiều năm nên có điều kiện tiếp cận được
nhiều đối tượng, nhiều hành vi sai trái của các em. Nên tôi có cơ hội thử nghiệm
nhiều phương pháp, nhiều biện pháp giáo dục đạo đức học sinh đặc biệt là học sinh
lớp chủ nhiệm.
2


- Đa số giáo viên của trường nhiệt tình, có nhiều kinh nghiệm trong việc giáo
dục học sinh tạo điều kiện cho tôi học hỏi thêm những biện pháp cũng như đem lại
hiệu quả trong công tác.
- Được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên, sâu sắc của các cấp lãnh đạo; sự
phối hợp chặt chẽ với Chi Đoàn, Đội Thiếu niên Tiền Phong Hồ Chí Minh đặc biệt
là sự giúp đỡ tận tình của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường trong
việc tìm kiếm tài liệu và thông tin phục vụ cho việc làm đề tài.
. Nhựơc điểm::
- Số lượng học sinh rất đa dạng phức tạp về thành phần gia đình, đặc điểm
tâm sinh lí. Đa số phân bố ở nhiều địa bàn khác nhau nên chịu tác động, ảnh hưởng
của điều kiện bên ngoài rất lớn.

- Một bộ phận phụ huynh học sinh do hoàn cảnh kinh tế gia đình hoặc có một
số em sống với ông bà vì cha mẹ đi làm ăn xa nên đôi khi ít quan tâm đến việc học
tập và quan hệ xã hội của các em nên ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phối hợp giáo
dục học sinh giữa gia đình và nhà trường, thường xuyên gây mất trật tự trong lớp,
vô lễ với thầy cô, cúp tiết.
3.2. Nội dung giải pháp dề nghị công nhận sáng kiến:
● Mục đích của giải pháp:
- Học sinh Trung học cơ sở có đặc trưng nổi bật là sự phát triển về tâm sinh lý, liên quan đến giai đoạn dậy thì, đổi thay từ trẻ nhỏ thành người lớn, chuyển
biến từ thơ ấu sang tuổi trưởng thành. Các em nhận ra sự phát triển mạnh mẽ và đột
ngột đó, bắt đầu chú ý đến cơ thể, đến vẻ ngoài của mình. Vì vậy, gia đình và nhà
3


trường phải chú ý đến đặc điểm này để giáo dục, điều chỉnh hành vi các em cho
hợp lý. Ở lứa tuổi này, các em mong muốn khẳng định các giá trị phẩm chất và
năng lực của bản thân, muốn sống tự lập, mong làm những việc có ý nghĩa. Sự
tham gia vào đời sống của người lớn, đảm nhiệm một số công việc của người lớn
làm chúng ta phải thay đổi quan điểm, thái độ đối với các em, vì chúng không còn
là trẻ con nữa. Do vậy, trong quan hệ qua lại với người lớn dễ nảy sinh xung đột
nếu như người lớn luôn đối xử với các em như cách cũ, không thay đổi. Điều này
làm tăng tính tích cực trong học tập và hoạt động xã hội của học sinh. Tuy nhiên
các em cũng chưa hiểu rõ hạn chế và sức lực của mình, có khi các em còn đánh giá
lại các giá trị của người lớn.
- Những biểu hiện như sự bướng bỉnh, dễ bị kích động, sự vụng về, kết quả học
tập giảm sút,… là những biểu hiện dễ thấy ở lứa tuổi này. Sự thay đổi về tính tình
như trở nên e thẹn, nhút nhát hoặc khoe khoang, có khi hăng hái, nhiệt tình, có khi
thờ ơ là những biểu hiện mất thăng bằng về sinh lý do sự biến đổi không đều ở tuổi
dậy thì, cơ thể phát triển nhanh trong một thời gian ngắn, những suy nghĩ tâm tư
tình cảm lại chưa ổn định.
- Để định hướng tốt cho sự phát triển nhân cách của các em, thầy cô giáo,

cha mẹ học sinh và những người lớn xung quanh cần đi sâu vào thế giới nội tâm,
hiểu rõ nhu cầu và đặc điểm tâm sinh lý của chúng để kịp thời điều chỉnh uốn nắn,
thúc đẩy lôi cuốn học sinh vào các hoạt động phát huy được tính tích cực và sự độc
lập sáng tạo, hình thành và phát triển nhân cách các em một cách toàn diện.
● Nội dung giải pháp:
4


- Quá trình giáo dục đạo đức, với tư cách là một loại hình giao lưu và hoạt
động chung của học sinh và giáo viên, bao hàm hai mặt: sự tác động có mục đích,
có kế hoạch của nhà giáo dục thông qua các phương tiện thông tin và giao tiếp để
ảnh hưởng đến các mặt nhân cách (nhận thức, tình cảm, ý chí) của người học, mặt
khác là sự hưởng ứng tích cực, chủ động của người học và sự tự giác hoàn thiện
nhân cách bản thân. Sự thống nhất giữa tác động sư phạm của người thầy và hoạt
động tự giác hoàn thiện nhân cách của trò thể hiện bản chất của quá trình giáo dục.
Quá trình này phải bao hàm và phải dẫn đến quá trình tự giáo dục của các em.
- Giáo dục đạo đức học sinh là phải biết tổ chức và lãnh đạo các loại hình hoạt
động phong phú và đa dạng, các mối quan hệ nhiều mặt của chúng với những
người khác và với thế giới xung quanh cũng như các dạng hoạt động và giao lưu
giữa các học sinh với nhau. Trong quá trình này, vai trò thầy giáo là chủ đạo, thầy
là người hướng dẫn tổ chức các hoạt động cho học sinh như: học tập, lao động, giao
lưu, hoạt động xã hội, hội thao, hội thi,…sẽ tác động tích cực lên các mặt nhận
thức, thái độ, hành vi của các em khi lĩnh hội chuẩn mực đạo đức, kinh nghiệm ứng
xử,…
a. Các biện pháp nâng cao giáo dục đạo đức cho hoc sinh:
Thông qua thời gian 16 năm công tác đúc kết từ kinh nghiệm thực tiễn,
nghiên cứu sách báo, tài liệu và học hỏi từ đồng nghiệp, tôi tự rút ra cho mình
những biện pháp để thực hiện thành công quá trình giáo dục đạo đức đối với học
sinh bậc Trung học cơ sở như sau:

5


a.1. Giáo dục đạo đức học sinh trong phạm vi một tiết Sinh hoạt lớp và các
tiết chuyên môn thì người giáo viên chủ nhiệm cần nắm một số vấn đề cơ bản
sau:
a.1.1. Mục tiêu giáo dục:
- Củng cố và bổ sung kiến thức trong giờ học trên lớp.
- Giáo dục đạo đức nhằm hình thành và phát triển nhân cách.
a.1.2. Nội dung chương trình sinh hoạt:
- Thực hiện giáo dục trí tuệ, đạo đức các em thông qua các bài học, các chủ
điểm tháng, các ngày lễ, ngày kỉ niệm trong năm, thông qua lời nói, cách trả lời câu
hỏi, thái độ học tập của học sinh, giáo viên phát hiện những biểu hiện sai trái và
chấn chỉnh kịp thời; cần đặt cho các em vào vị trí của người đối diện với hành vi đó
đẻ cho các em tự cảm nhận được các sai của mình.
- Giáo dục học sinh học và đăng ký làm theo 5 điều Bác Hồ dạy (do Liên Đội
phát động). Giáo viên có tổng kết theo tháng, theo đợt để giúp các em tự theo dõi
quá trình rèn luyện của mình.
- Triển khai các tiêu chí, danh hiệu cần đạt được cuối năm để các em biết và
phấn đấu thực hiện tốt các yêu cầu đề ra; thường xuyên nhắc nhở, cảnh báo các học
sinh có biểu hiện giảm sút trong học tập cũng như trong rèn luyện đạo đức.
- Tổ chức nhiều loại hình thi đua giữa các tổ, các cá nhân trong lớp, có tổng
kết và khen thưởng cuối học kỳ như: thi đua ý kiến xây dựng bài, bình bầu cá nhân
điển hình hàng tuần,…; tạo điều kiện cho các em giao lưu, học hỏi bằng cách tổ
chức học tập theo nhóm cùng tiến,… Qua đó giúp học sinh rèn luyện kỹ năng, đồng
6


thời bộc lộ những tính cách như: nhút nhát, nóng nảy, bướng bỉnh,…nhằm giúp cho
giáo viên chủ nhiệm tìm ra những giải pháp phù hợp để chấn chỉnh, sửa chữa

những hành vi sai trái của các em.
Cụ thể ở lớp, học sinh còn học yếu ở rất nhiều môn do mất nhiều kiến thức
cơ bản và không có phương pháp học tập phù hợp với bộ môn, tôi đã mạnh dạn đề
nghị với phụ huynh học sinh hỗ trợ tổ chức nhóm học tập cho các em, lịch học tự
chọn, nội dung học nhóm là ôn lại bài cũ và chuẩn bị bài mới cho ngày sau, mỗi
nhóm có nhóm trưởng và phải báo cáo kết quả học tập cuối tuần, có rút kinh
nghiệm, tuyên dương, phê bình,…Tuy kết quả học tập có chuyển biến chậm (do
trình độ học sinh không đồng đều và ý thức học tập của một vài học sinh còn kém)
nhưng qua đó ý thức của mỗi học sinh được nâng lên thấy rõ.
a.1.3. Những điều cần lưu ý đối với giáo viên chủ nhiệm:
- Là tấm gương sáng cho học sinh về mọi mặt để các em noi theo. Chính từ
những phong cách, lối sống, tinh thần của người thầy ảnh hưởng rất lớn đến vấn đề
đạo đức của học sinh.
- Cần nắm được mục tiêu giáo dục của cấp học, môn học từng khối lớp.
- Cần phải kết hợp chặt chẽ giữa ba môi trường: Gia đình - nhà trường và xã
hội. Trong đó giữa nhà trường và gia đình là chủ yếu để trao đổi phản ánh kịp thời
những hành vi chưa đúng để gia đình và nhà trường cùng giáo dục cho các em.
- Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, tâm tư nguyện vọng của từng học sinh để kịp
thời uốn nắn, cảm thông, chia sẻ…

7


- Cần nhận thức đầy đủ, đúng đắn vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ của
mình. Giáo viên chủ nhiệm phải vừa là người thầy, vừa là người cha, người mẹ,
người anh, người chị tận tâm dìu dắt các em sống xứng đáng với xã hội.
- Khi giáo dục đạo đức học sinh tránh sử dụng hình thức đánh đập; xúc phạm
danh dự, nhân phẩm mà tuỳ theo đối tượng ta phải tìm hiểu nguyên nhân vì sao các
em vi phạm, vi phạm do gia đình nuông chìu, do tự chứng tỏ bản lĩnh, do bất mãn
vấn đề nào đó, do bản tính,... Từ đó ta mới đề ra các biện pháp giáo dục cho hợp lí

như trao đổi trực tiếp với gia đình (nếu gia đình không hợp tác sẽ nhờ sự hỗ trợ của
chính quyền địa phương), hay hướng các em vào hoạt động chung của lớp bằng
cách giao việc đúng đối tượng, hay giải quyết thỏa đáng hoặc làm thông tư tưởng
của các em,...
- Xây dựng đội ngủ cán bộ lớp đáng tin cậy nhằm nắm bắt thông tin từ học
sinh. Ban cán bộ lớp phải là lực lượng nòng cốt giúp giáo viên chủ nhiệm theo dõi
sát học sinh trong và ngoài giờ học, những biểu hiện hành vi sai trái của các em
phải được nắm bắt và ghi nhận kịp thời như ngoài giờ học các em có tụ tập tại các
điểm Net, đi về có đảm bảo an toàn giao thông không, hay quan hệ đối xử với nhau
ngoài lớp của các em như thế nào,..
- Giáo viên chủ nhiệm còn phải là người bạn trong giờ chơi của các em, có
thể ngồi lại nói chuyện, quan sát các em vui chơi. Nhìn những biểu hiện, nghe
những lời nói của các em thì ít nhiều người giáo viên cũng đoán được hướng phát
triển tâm sinh lí từng học sinh của mình.

8


- Khi các em có sự thay đổi trong tình cảm khác giới, trước hết giáo viên chủ
nhiệm phải là người ổn định dư luận đầu tiên ở lớp. Giáo viên chủ nhiệm cần có
những cuộc nói chuyện riêng giúp các em định hình và nhận diện rõ tình cảm của
mình chỉ là những xúc cảm của tuổi mới lớn, làm cho các em biết cân nặng nhẹ
giữa các việc mình đang làm và sẽ làm. Giáo viên chủ nhiệm phải đến với các em
bằng chính tình cảm của mình, cảm hoá các em bằng chính con người của mình.
Đó là biện pháp giáo dục hữu hiệu nhất.
b. Tham mưu, phối hợp với Ban giám hiệu, bộ phận phổ cập, các tổ chức
Đoàn - Đội:
- Thường xuyên tham mưu với các cấp lãnh đạo để nắm chắc các chỉ tiêu đầu
năm đề ra.
- Xác định những nhiệm vụ, nội dung giáo dục đạo đức thống nhất giữa nhà

trường và gia đình trong từng thời kỳ, từng giai đoạn bằng cách trao đổi trực tiếp
ngoài giờ hoặc thông qua các cuộc họp.
- Giáo viên chủ nhiệm phải là người theo sát trong mọi hoạt động thi đua, vui
chơi, giải trí của học sinh do Đoàn - Đội phát động. Qua các biểu hiện của các em,
Giáo viên chủ nhiệm sẽ hiểu rõ hơn đối tượng mình đang nghiên cứu
c. Phối hợp với giáo viên bộ môn:
Thông qua phản ảnh của giáo viên bộ môn về các biểu hiện tiến bộ cũng
như suy thoái trong học tập của các em hay các biểu hiện khác thường trong giờ
học như lơ là, phát biểu linh tinh, nói chuyện trong giờ học,..giúp giáo viên chủ
nhiệm có hướng điều chỉnh kịp thời.
9


Công tác phối hợp với giáo viên bộ môn phải được thực hiện thường xuyên
để kịp thời cập nhật được thông tin mình cần.
d. Phối hợp với gia đình học sinh:
- Thường xuyên trao đổi, gặp gỡ phụ huynh học sinh để tìm ra phương pháp
tổ chức giáo dục đạo đức học sinh tại gia đình.
- Liên hệ với gia đình học sinh thông qua sổ liên lạc hoặc điện thoại, hội nghị
phụ huynh học sinh, trực tiếp đến nhà,...
đ. Phối hợp với đại diện cha mẹ học sinh của lớp:
Thông qua Ban đại diện cha mẹ học sinh để nắm bắt và tìm hiểu thêm những
gia đình không quan tâm đến con cái hoặc là những gia đình có hoàn cảnh khó
khăn.
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Giải pháp trên được áp dụng có hiệu quả trong công tác giáo dục đạo đức
học sinh trong nhà trường. Đề tài này có thể ứng dụng trong phạm vi các trường
Trung học cơ sở và triển khai áp dụng trong năm học này. Các phân môn có thể
triển khai áp dụng: Hoạt động giáo dục Ngoài giờ lên lớp, Sinh hoạt Đội, Giáo dục
công dân,…và tất cả giáo viên đều tham gia vào quá trình giáo dục.

Đồng thời về phía nhà trường, một lực lượng giáo dục rất quan trọng góp
phần hình thành nhân cách của học sinh thì việc phối hợp chặt chẽ với gia đình và
xã hội ngày càng cao hơn, tạo được sự đồng thuận trong việc giáo dục các em, luôn
coi trọng kỷ cương – tình thương – trách nhiệm.

10


Thực tế cho thấy, nếu nơi nào có sự phối kết hợp chặt chẽ, thường xuyên có
hiệu quả giữa ba lực lượng giáo dục là gia đình – nhà trường – xã hội thì hiện trạng
học sinh chưa ngoan, bỏ học của học sinh sẽ giảm đi rất nhiều.
3.4. Hiệu quả của sáng kiến:
Ở những năm trước đa số các em ý thức còn kém, nhiều em chưa có tinh thần
trách nhiệm trong học tập, việc học tập sa sút, đạo đức của một vài em có chiều
hướng đi xuống. Sau khi áp dụng các biện pháp nêu trên, tôi thấy có hiệu quả rõ rệt.
- Học lực:

Năm học

Giỏi %

Khá %

Trung bình %

Yếu %

2015 - 2016

32.9

49.1

15.4

2.6

2016 - 2017

91.9

8.1

00

0.0

- Hạnh kiểm:
Năm học

Tốt %

Khá %

Trung bình %

2015 - 2016

87.4

2.6

0.0

2016 - 2017

100

00

0.0

Từ kết quả trên cho thấy hiệu quả của việc giáo dục đạo đức học sinh thông
qua các biện pháp đã nghiên cứu trong đề tài là có ý nghĩa về mặt thống kê. Qua
đó, có cơ sở để kết luận rằng các biện pháp giáo dục đạo đức học sinh trong đề tài
này bước đầu đã đem lại hiệu quả nhất định và đang áp dụng trong năm học 20172018.
3.5. Tài liệu kèm theo gồm:
11


- Báo thiếu niên tiền phong
- Giáo Dục Thời đại
-Tìm hiểu về tâm sinh lí học sinh THCS

12


13