Tiểu luận ngôn ngữ báo chí, khảo sát các công trình nghiên cứu đề cập đến những đóng góp của nhà báo hoàng tùng đối với báo chí việt nam

Câu 1: Khảo sát các công trình nghiên cứu đề cập đến những đóng góp của nhà báo
Hoàng Tùng đối với báo chí Việt Nam

Bảng 1: Đặc sắc ngôn ngữ chính luận của nhà báo Hoàng Tùng giai đoạn 19851994
Năm

Tổng số bài Xã luận

Bình luận

Khác

1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994

3
6
67
1
1
3
37
15

0
1
0
0
0
0
0
5

2
2
0
0
0
1
0
5

1
3
67
1
1
2
37
5

% chính
luận

33.3 %
66,7 %
100%
100%
100%
66,7%
100%
66,7%

Bảng 2: Bảng thống kê các tác phẩm báo chí của nhà báo Hoàng Tùng năm 1987
STT

Thời gian

Nhan đề

thể loại

1

7/3/1987

Bảo đảm an toàn giao thông

xã luận

7/4/1987

Hiệu quả hợp tác quốc tế về khoa học, kỹ
thuật

xã luận

3

7/6/1987

Phát huy khả năng vận tải thô sơ và cơ giới
nhỏ

xã luận

4

7/7/1987

Bảo vệ nguồn lợi hải sản

xã luận

5

7/8/1987

Thực hiện tốt chế độ quyết toán vật tư

xã luận

6

7/9/1987

Khắc phục khó khăn, giành thế chủ động
trong sản xuất nông nghiệp

xã luận

7

7/11/1987

Làm tốt cuộc vận động kế hoặc hóa dân số

xã luận

2


8

7/13/1987

Thiết thực hưởng ứng "Những việc cần làm
ngay"

9

7/14/1987

Sắp xếp lại sản xuất, hạ giá thành sản phẩm

xã luận

10

7/15/1987

Chúc mừng Đảng cộng sản Nhật Bản

xã luận

11

7/16/1987

Tiết kiệm lương thực

xã luận

7/17/1987

Đăng ký kinh doanh thương nghiệp và dịch
vụ

xã luận

13

7/18/1987

Mối quan hệ đoàn kết và hợp tác mẫu mực
Việt - Lào

xã luận

14

7/20/1987

Giữ vững trật tự, an toàn xã hội

xã luận

7/21/1987

Sử dụng tiết kiệm trật tự, ngyên liệu, một
biện pháp giảm giá đầu ra của sản xuất

xã luận

16

7/22/1987

Khai thác chiều sâu các công trình thủy lợi
phục vụ sản xuất

xã luận

17

7/23/1987

Hàng bán lẻ phải đến tay người tiêu dung

xã luận

18

7/24/1987

Những đòi hỏi bức bách của mùa vụ

xã luận

7/25/1987

Nâng cao hiệu quả hoạt động của nhóm sản
phẩm

xã luận

20

7/28/1987

Thực hiện chế độ hợp đồng kinh tế, phải
tính đến hiệu quả thiết thực

xã luận

21

7/29/1987

Tăng hiệu quả kinh tế nuôi trồng thủy sản

xã luận

22

7/30/1987

Vấn đề dân chủ trong đại hội nông dân tập
thể

xã luận

23

7/31/1987

Phòng , chống bão lụt là việc cấp bách

xã luận

24

8/1/1987

Hiệu qủa thủy điện nhỏ

xã luận

25

8/3/1987

Đủ giống và giống tốt cho vụ đông

xã luận

12

15

19

xã luận


26

8/4/1987

Sắp xếp lại sản xuất hàng tiêu dùng

xã luận

27

8/5/1987

Quản lý việc sử dụng tiền mặt

xã luận

28

8/6/1987

Làm đúng cam kế thợp đồng giao hàng với
nước ngoài

xã luận

29

8/7/1987

Thông tin và dân chủ hóa

xã luận

30

8/8/1987

Quyền chủ động của công đoàn cơ sở

xã luận

31

8/10/1987

Gắn liền sản xuất với bảo vệ sản xuất

xã luận

32

8/11/1987

Tiết kiệm chi, nhất là chi ngoại tệ

xã luận

8/12/1987

Bảo quản và sử dụng tốt các vật tư, thiết bị
ở các công trường

xã luận

8/13/1987

Làm ngay những việc cần thiết cho cuộc
sống nhà giáo và điều kiện học tập của con
em chúng ta

xã luận

8/14/1987

Xây dựng lối sống lành mạnh trong thanh
niên

xã luận

36

8/15/1987

Bốn thập kỷ vẻ vang của dân tộc Ấn Độ vĩ
đại

xã luận

37

8/17/1987

Dân chủ là điều kiện của đổi mới

xã luận

38

8/18/1987

Không dùng tiền công liên hoan, chè chén

xã luận

8/19/1987

Tinh thần cách mạng tháng Tám với công
cuộc đổi mới hiện nay

xã luận

8/20/1987

Chủ động và sẵn sàng phòng, chống thiên
tai

xã luận

41

8/21/1987

Toàn dân tham gia ý kiến xây dựng Luật đất
đai
xã luận

42

8/22/1987

Nâng cao chất lượng công tác vận động

33

34
35

39
40

xã luận


thanh niên trong quân đội
8/24/1987

Khẩn trương chuẩn bị vụ đông, tăng sản
lượng màu lương thực

xã luận

8/25/1987

Phát huy những nhân tố mới trong giáo dục
đại học và chuyên nghiệp

xã luận

8/26/1987

Giảm đến mức thấp nhất dư hao, mất mát
hàng hóa trong khâu lưu thông

xã luận

8/27/1987

Tổ chức phong trào hành động cách mạng
của nông dân

xã luận

8/28/1987

Sắp xếp lại hệ thống tổ chức kinh doanh
thương nghiệp xã hội chủ nghĩa

xã luận

8/29/1987

Chính sách đại đoàn kết dân tộc của CHND
Campuchia

xã luận

8/31/1987

Xây dựng tổ chức cơ sở Đảng trong quân

đội trong sạch, vững mạnh

xã luận

50

9/4/1987

Tập trung hết mức cho các mục tiêu chủ yếu
của kế hoạch nhà nước
xã luận

51

9/5/1987

Sự mở đầu tốt đẹp của năm học mới

xã luận

52

9/7/1987

Chăm sóc và bảo vệ lúa mùa cuối vụ

xã luận

53

9/8/1987

Triệt để tiết kiệm trong sản xuất- kinh doanh xã luận

54

9/9/1987

Tiết kiệm chi phí xây dựng cơ bản

xã luận

55

9/10/1987

Tiết kiệm năng lượng

xã luận

56

9/11/1987

Tiết kiệm tiêu dùng, giảm chi hành chính

xã luận

57

9/14/1987

Khai thác triệt để các nguồn thu cho ngân
sách

xã luận

58

9/15/1987

Quản lý tiền mặt

xã luận

43
44
45
46
47
48
49


9/16/1987

Thương nghiệp xã hội chủ nghĩa thực hiện
mua hàng tại gốc, bán hàng đến tay người
tiêu dùng

xã luận

60

9/17/1987

Tiết kiệm phải trở thành phong trào cách
mạng của quần chúng

xã luận

61

9/19/1987

Quản lý xuất nhập khẩu

xã luận

9/21/1987

Chuẩn bị mọi điều kiện bước vào sản xuất
vụ đông

xã luận

9/22/1987

Chịu trách nhiệm với người tiêu dùng về
chất lượng sản phẩm

xã luận

9/24/1987

Khai thác và sử dụng tốt hơn nữa nguồn vật
tư thứ liệu

xã luận

9/25/1987

Nâng cao hiệu quả báo chí trong đấu tranh
chống tiêu cực

xã luận

66

9/26/1987

Thực hiện thành công cuộc vận động làm
cho Đảng và Nhà nước ta trong sạch, có sức
chiến đấu cao, xã hội ta lành mạnh
xã luận

67

9/28/1987

Tiết kiệm trong sản xuất nông nghiệp

59

62
63
64
65

xã luận

Nhà báo Hoàng Tùng: Cây đại thụ của báo chí cách mạng Việt Nam
Nhà báo Hoàng Tùng được biết đến là một nhà lãnh đạo xuất sắc, có nhiều đóng
góp lớn trong sự nghiệp tư tưởng, văn hóa, báo chí. Ông là học trò xuất sắc của
Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí, truyền thông.
Hà Nam là vùng đất có bề dày lịch sử văn hiến, quê hương của nhiều nhà cách
mạng, nhà văn hóa có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của đất nước, trong
đó có nhà báo Hoàng Tùng- người từng giữ nhiều cương vị lãnh đạo chủ chốt, là
cán bộ cấp cao của Đảng: nguyên Bí thư TW Đảng, nguyên Trưởng Ban Tuyên
huấn TW, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo
Việt Nam,…


Ông tên thật là Trần Khánh Thọ, sinh ngày 14/1/1920, tại xã Nhân Hòa, huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam. Năm 17 tuổi, ông đã tham gia hoạt động cách mạng. Năm
1940 bị thực dân Pháp bắt, giam cầm tại nhà tù Sơn La. Tại đây, ông được kết nạp
vào Đảng tại Chi bộ nhà tù. Cũng như bao tử tù cộng sản, ông đã biến nhà tù thành
trường học: học làm báo cách mạng. Sau khi ra tù, ông tiếp tục tham gia hoạt động
cách mạng, trở thành Chủ tịch Ủy ban nhân dân cách mạng, rồi Bí thư Thành ủy
Hà Nội năm 1945, khi mới 25 tuổi. Từ đó, ông được giao nhiều trọng trách quan

trọng: Bí thư Thành ủy Hải Phòng, Phó Bí thư Khu ủy khu III ( Khu Tả ngạn sông
Hồng), Phó Trưởng ban Tổ chức TW Đảng, Chánh văn phòng TW Đảng, Phó
Trưởng ban rồi Trưởng ban Tuyên huấn TW, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Ủy
viên dự khuyết Ban Chấp hành TW Đảng khóa III, Ủy viên TW khóa IV và Bí thư
TW Đảng khóa V, 5 khóa đại biểu Quốc hội ( từ khóa III đến khóa VII), Chủ tịch
Hội Nhà báo Việt Nam, Giám đốc Nhà xuất bản Sự Thật, v.v…

Chân dung nhà báo Hoàng Tùng (Nguồn ảnh: Internet)
Quãng thời gian dài nhất, ghi nhiều dấu ấn nhất trong cuộc đời của nhà báo Hoàng
Tùng là gần 30 năm làm Tổng Biên tập Báo Nhân Dân và 25 năm làm Chủ tịch
Hội Nhà báo Việt Nam. Đây là thời kỳ sự nghiệp báo chí của ông thăng hoa, để lại


nhiều dấu ấn sâu sắc của một người lãnh đạo, đồng thời là người cầm bút trực tiếp
làm báo.
Ông viết hàng nghìn bài báo, các bài báo của ông chủ yếu viết về xã luận, bình
luận, mang hơi thở nóng bỏng của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất
đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bài viết của ông mang đầy chất lửa, đanh
thép, sắc sảo, lay động lòng người, bởi lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh, ngôn ngữ
đặc sắc, có dấu ấn riêng. Ông được mọi người trong làng báo nhận định là một nhà
báo bậc thầy, cây đại thụ của nền Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Nhà báo Hà Đăng, nguyên Tổng biên tập Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, nguyên
Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương nhận xét: “Phần lớn cuộc đời hoạt
động của anh gắn bó mật thiết với mặt trận tư tưởng, văn hóa và báo chí của Đảng,
trong đó, anh vừa là chiến sĩ, vừa là người chỉ huy. Anh để lại dấu ấn sâu sắc của
một người lãnh đạo đồng thời là người cầm bút trực tiếp. Học Bác Hồ, học đồng
chí Trường Chinh về tư tưởng báo chí và cách làm báo là điều anh luôn ghi nhớ.
Rất đúng khi nói Hoàng Tùng là nhà chính luận bậc thầy. Những bài chính luận của
anh trực tiếp đề cập những vấn đề chính trị, xã hội rộng lớn nhất, nóng bỏng
nhất… Phong cách của anh rất riêng, đến nỗi không chỉ những người làm Báo

Nhân Dân mà cả giới báo chí, qua những bài viết ký tên hay không ký tên đều nhận
ra rằng đó là bài của Hoàng Tùng”.
Vào những thời điểm có tính bước ngoặt, nhà báo Hoàng Tùng đã xông thẳng vào
những vấn đề đang còn nhiều tranh cãi, chưa ngã ngũ. Điển hình là vào năm 1979,
khi nhân dân tìm cách bung ra sản xuất, trong Đảng đang le lói những ánh nắng đổi
mới đầu tiên, cũng là lúc diễn ra tranh cãi gay gắt về phương thức đổi mới trong
thời kỳ quá độ. Nhà báo Hoàng Tùng đã viết liền hai bài xã luận đăng trên báo
Nhân Dân "Nhiệt tình cách mạng và quy luật khách quan" và "Động lực tinh thần
và lợi ích vật chất" gây chấn động dư luận.
GS. TS Tạ Ngọc Tấn - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch
Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng: “Trong cuộc sống đời thường, Hoàng
Tùng là một người thông tuệ, rất hóm hỉnh, đôi khi pha chút hài hước. Khi viết
báo, ông là một cây bút sắc sảo với lối tư duy rất riêng, không chấp nhận lối mòn,
luôn hướng tới sự mới mẻ, độc đáo. Đó cũng chính là những đặc điểm làm nên


phong cách chính luận Hoàng Tùng, không thể lẫn với những cây bút nổi tiếng
đương thời”.
Nhà báo Phan Quang, nguyên Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, nguyên
Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đánh giá: Nhà báo Hoàng Tùng là học trò xuất sắc
của Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí và truyền thông. Ông là nhà báo, là người chỉ
đạo báo chí sắc sảo, năng động, hiểu biết rộng, nhạy bén với cái mới, chan hòa với
thực tiễn, am tường nghiệp vụ truyền thông. Yêu cầu khắt khe với chính mình, đòi
hỏi cao mà thông thoáng với cộng sự, khó mà dễ, tưởng dễ thực ra khó, đấy chính
là nét tiêu biểu tạo nên phong cách nhà báo và nhà lãnh đạo Hoàng Tùng.
Nhà báo Hoàng Tùng không chỉ là cây bút chính luận tài ba, sắc sảo, bản lĩnh hàng
đầu trong làng báo, mà còn là nhà quản lý báo chí, lãnh đạo báo chí tài ba. Nói về
thể loại chính luận, chia sẻ với đồng nghiệp, nhà báo Hoàng Tùng đã từng nói: “
Thể loại chính luận là thể loại quan trọng nhất đối với mỗi tờ báo vì ngoài tính
thông tin, hướng dẫn dư luận còn thể hiện rõ quan điểm của mỗi nhà báo. Trước

hết, nhà báo phải nắm được sự kiện, trình bày sự kiện đó một cách trung thực và
điều quan trọng là phải đánh giá được sự kiện đó”.
Phát hiện các nhân tố mới, nhân rộng điển hình tiên tiến là cách làm truyền thống,
mang lại nhiều thành quả cho báo chí cách mạng Việt Nam. Nhà báo Hoàng Tùng
với tư cách là Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đã chỉ đạo cán bộ, phóng viên Báo
Nhân Dân đi vào cuộc sống, viết về các nhân tố mới, điển hình mới, cổ vũ nhiều
phong trào hành động cách mạng như Thanh niên "Ba sẵn sàng", Phụ nữ "Ba đảm
đang", "Đại phong" trong nông nghiệp, "Duyên hải" trong công nghiệp, "Ba nhất"
trong quân đội, “Bắc Lý” trong giáo dục ...
Trong nhiều năm tham gia lãnh đạo hoặc trực tiếp làm Trưởng ban Tuyên huấn
TW, có lúc kiêm Chủ tịch Hội Nhà báo, nhà báo Hoàng Tùng đều truyền ngọn lửa
chiến đấu ấy cho đội ngũ những người làm công tác tư tưởng, văn hóa và báo chí
của ta. Ông đã đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khóa 3 và khóa
4 trong suốt 25 năm, từ năm 1962 đến năm 1987. Dưới sự dẫn dắt, chỉ đạo của nhà
báo Hoàng Tùng, Hội Nhà báo Việt Nam thời kỳ này đã gặt hái được nhiều thành
công rực rỡ, đội ngũ người làm báo yêu nước đã không ngừng được bổ sung, bồi
dưỡng, lớn mạnh có bản lĩnh chính trị vững vàng, góp phần không nhỏ về công tác


tư tưởng trong cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước, đồng thời mang đậm tính nhân
văn, yêu chuộng hòa bình.

Nhà báo Hoàng Tùng trở về nơi ra đời Hội Nhà báo Việt Nam (Nguồn ảnh: Báo
Sài Gòn Giải Phóng)
Tâm sự về nghề, ông thường dành những lời tâm huyết với đồng nghiệp: nghề báo
là một nghề đặc biệt; mỗi nhà báo hãy biết tôn trọng sự thật và luôn có trách nhiệm
với từng bài viết, từng con chữ viết ra; mỗi nhà báo hãy luôn nhớ và thấm nhuần
lời dạy của nhà báo vĩ đại Hồ Chí Minh: "Mỗi khi viết một bài báo, thì tự đặt ra
câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết như thế nào cho phổ thông, dễ hiểu,
ngắn gọn, dễ đọc". Đã nhiều lần ông chia sẻ cùng các đồng nghiệp rằng: Ngôn ngữ

báo chí của "Nhà báo vĩ đại Hồ Chí Minh" là sự kết tinh hài hoà, tài tình, linh hoạt
giữa ngôn ngữ văn hoá, ngôn ngữ báo chí và ngôn ngữ đại chúng. Chính vì thế,
những bài viết của Người luôn có ấn tượng, gần gũi, lắng sâu đối với cán bộ, đảng
viên, quần chúng nhân dân. Phong cách làm báo của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là
đường hướng và mục tiêu phấn đấu trong suốt cuộc đời hoạt động chính trị và làm
báo của Hoàng Tùng.


Dãy phố mang tên nhà báo Hoàng Tùng (Nguồn ảnh: Báo Hà Nam)

Trong 30 năm làm Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, đồng chí Hoàng Tùng đã viết
hàng ngàn bài xã luận, bình luận, luận văn tuyên truyền cũng như các chân dung và
những đóng góp của các nhà cách mạng, nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin.
Trong lời nói đầu tập sách “Những bài báo chính luận” của nhà báo Hoàng Tùng,
xuất bản nhân kỷ niệm 50 năm Báo Nhân Dân ra số đầu, Ban Biên tập Báo Nhân
Dân nêu rõ:“Trong cuộc đời làm báo của mình, Hoàng Tùng đã viết hàng nghìn bài
báo, trở thành một cây bút chính luận sắc sảo của làng báo cách mạng Việt Nam”.
Nhà báo Thịnh Giang cho biết: “tôi đã đọc 568 trang sách tập hợp những bài báo
chính luận của ông liền một mạch với niềm cảm hứng, say mê. Cuốn hút như được
sống lại một thời kỳ hào hùng của đất nước, của dân tộc náo nức, xả thân vì nghĩa
lớn giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hấp
dẫn bởi giọng văn hào sảng, khúc triết, đầy cảm xúc truyền lửa cho người đọc. Thú


vị và kính phục bởi tư duy sắc sảo, cách viết dí dỏm đôi khi dân dã nhưng có sức
thuyết phục đến không ngờ. Có thể nói đây là nét rất riêng, mang phong cách của
Hoàng Tùng”. Thực tế là những bài chính luận (đặc biệt là xã luận) của nhà báo
Hoàng Tùng đã góp phần làm nên “thương hiệu” chính luận của Báo Nhân Dân,
được đồng nghiệp đánh giá cao và bạn đọc ghi nhận. Rất nhiều người thuộc thế hệ
lớn tuổi còn nhắc lại những ấn tượng khó quên: sáng sáng mở Đài Tiếng nói Việt

Nam đón chờ nghe xã luận Báo Nhân Dân, lấy đó là định hướng, là sự khích lệ,
niềm tin.Nhấn mạnh vấn đề này, nhà báo Phan Quang cho rằng: “Văn chính luận
của ông đăng trên báo thường ngắn gọn, hàm súc, có sức thuyết phục người đọc
bằng lập luận vững vàng, ngôn từ sắc nét, lại đậm phong cách dân gian. Chủ đề các
bài viết của ông phần nhiều thuộc “quốc gia đại sự”: cách mạng giải phóng dân
tộc, chống chủ nghĩa thực dân Pháp, chiến lược và sách lược chống Mỹ, cứu nước,
đấu tranh thống nhất nước nhà, cải tạo kinh tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội, lịch
sử Đảng Cộng sản và lịch sử cách mạng Việt Nam, tính chất thời đại, tình đoàn kết
quốc tế dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh, v.v… Một số bài ông viết thời kỳ
kháng chiến chống Mỹ, về Đảng, về Bác Hồ… có thể xếp vào loại gọi là “hùng
văn”. Hùng hồn mà không sáo rỗng nhờ lập luận chặt chẽ, cứ liệu khó phản bác.
Tính cổ động và sức tập hợp cao - văn chính luận những tưởng khô khan, không
ngờ vẫn có thể đi thẳng vào lòng người”.
Đối với sự nghiệp báo chí của đồng chí Hoàng Tùng nói, như PGS.TS Nguyễn Văn
Dững, Trưởng khoa Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền: “Chúng tôi càng
không dám tham vọng đánh giá về Ông, dù chỉ một góc nhìn nhỏ hẹp về sự nghiệp
báo chí chính luận; mà chỉ tranh thủ cơ hội này để góp thêm tiếng nói của những
lớp người đi sau về một người thuộc bậc cha chú trong nghề báo”…
Cho nên chúng tôi cũng chỉ có thể “mạo muội” nêu một số đóng góp quan trọng,
nổi bật của Ông đối với cách mạng:
Thứ nhất, Nhà báo Hoàng Tùng được giác ngộ lý tưởng cách mạng từ rất sớm
trong đấu tranh gian khổ ác liệt để rồi không ngừng phấn đấu, rèn luyện vươn lên
hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và cách mạng giao. Lý tưởng cách mạng và sự cống
hiến cho cách mạng đã được ông thể hiện trong các bài báo của mình với sự hào
sảng, khích lệ, nhiệt huyết truyền lửa cho người đọc. Các bài báo chính luận của


nhà báo Hoàng Tùng trải dài từ cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chống
bành trướng xâm lược cho đến sự nghiệp đổi mới, đều thể hiện rõ tính mục đích và
nhiệm vụ chính trị của mỗi giai đoạn cụ thể. Nhà báo Hoàng Tùng xác định, làm

báo là làm chính trị, cho nên viết báo, nhất là viết chính luận phải phục vụ nhiệm
vụ chính trị, lấy chính trị làm trọng.
Thứ hai, Nhà báo Hoàng Tùng là người thông minh, hiếu học, tự học suốt đời.
Cũng như hầu hết các nhà cách mạng nước ta thuộc thế hệ đầu, không mấy ai có
điều kiện học hành đến nơi đến chốn tại nhà trường, trong khi nhiệm vụ cách mạng
lại đòi hỏi nhà báo phải có vốn kiến thức khá. Mặc dù không có điều kiện học tập
chính qui trường lớp nhưng noi gương, học tập Chủ tịch Hồ Chí Minh, người “suốt
đời học, dạy người học, mở mang việc học”, người dặn cán bộ “Không biết rõ,
hiểu rõ, chớ nói, chớ viết”, Hoàng Tùng đã không ngừng phấn đấu nâng cao kiến
thức của mình. Khâm phục tấm gương tự học của đồng chí Trường Chinh, nhà báo
Hoàng Tùng cho rằng: “Muốn thành nhà báo phải biết cho đủ điều”. Có lần ông
tâm sự “người ta bảo mình khai lý lịch ở phần trình độ văn hoá, ông viết: tự học.
Các trường đại học đã tốt nghiệp: đại học cơm vắt, ngủ rừng tham gia hoạt động
cách mạng, đặc biệt là trường “Đại học nhà tù Sơn La” (1940-1945).
Theo nhà báo Phạm Đạo, trong một lần đến thăm ông thấy một bên là chiếc radio
to bằng nửa viên gạch bên kia là một tác phẩm của C.Mác hay F.Ăng-ghen viết
bằng tiếng Pháp, “Thì ra ở cái tuổi hơn 80, gần đất xa trời rồi nhưng nhà báo
Hoàng Tùng vẫn đọc C.Mác - F.Ăng-ghen bằng nguyên tác. “Ông nói với tôi: Tục
ngữ ca dao Việt Nam rất gần gũi với phép biện chứng của Ăng-ghen nhưng không
ai tổng kết thành học thuyết. Ông sôi nổi đặt ra câu hỏi lớn: Thời đại nông nô,
phong kiến đẻ cái cối xay gió. Thời đại tư bản đế quốc đẻ ra cái máy hơi nước.
Thời đại ngày nay ngoài cái máy vi tính sẽ đẻ ra “cái khỉ gió” gì nữa? Báo chí phải
tham gia dự báo xu thế phát triển của xã hội, dự báo con đường phát triển của thế
giới loài người chứ” - nhà báo Phạm Đạo chia sẻ. Những bài báo chính luận của
ông giàu cảm xúc, đi vào lòng người có tính định hướng chính trị cao là do nó đã
“thấm” được lý luận Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Ở nhà báo Hoàng Tùng các bài xã luận còn mang hơi thở của những hùng văn
thiên cổ của các bậc anh hùng hào kiệt từ thời kỳ Lý, Trần, Lê. Cả thơ chữ Nôm và
chữ Hán. Ông viện dẫn nhiều bài thơ, ý thơ, những triết lý thâm thuý của các nhà

nhà tư tưởng anh hùng của đất nước để đánh địch. Điều này có thể lý giải ở Hoàng
Tùng là sự kết hợp truyền thống yêu nước của dân tộc ta với phong trào cách mạng
cùng Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành máu thịt trong
mỗi bài báo chính luận vừa dân tộc vừa hiện đại và tính đại chúng. Trong các bài
viết của mình bằng những lý lẽ của lập luận, bình luận, phê phán, đấu tranh bao giờ
cũng có “gốc tích" từ trong trước tác của các nhà kinh điển hoặc từ thực tiễn cuộc
sống đang vận động đã làm cho người nghe bị hấp dẫn, bị cuốn hút theo tầng sâu
của tư duy lý luận – thực tiễn.
Thứ ba, trong các chuyên đề bài giảng, bài nói chuyện của Hoàng Tùng, bao giờ
cũng thể hiện tính Đảng, tính chiến đấu của người cộng sản, tính lịch sử logic, và
thực tiễn cao. Ở Ông thường bắt đầu từ các khái niệm cơ bản được giải thích khá
rành rẽ, từ những quan điểm tiếp cận khác nhau, cùng với sự phê phán, chỉ trích
hoặc tán thành và cuối cùng đưa người nghe tiếp nhận và nắm được vấn đề. Ở tầm
cao trí tuệ Hoàng Tùng có khả năng nắm bắt nhanh, hiểu sâu các chủ trương đường
lối quan điểm của Đảng, cùng với năng lực tư duy biện chứng chặt chẽ, lôi cuốn
cảm xúc đã đưa ông trở thành nhà tuyên truyền tài năng góp phần làm tốt công tác
tư tưởng của Đảng.
GS.TS Tạ Ngọc Tấn, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
cho biết: “Hoàng Tùng là bậc thầy trên các diễn đàn thời sự chính trị. Ông có giọng
nói chuyện trầm ấm, cách nói chậm rãi, có nhịp điệu, khi nhắc từng từ một cách
khắc khoải, lúc lại dồn dập như tuôn trào những ngôn từ mạnh mẽ. Ông là người
có khiếu hài hước và thường nói về những điều hài hước với khuôn mặt tỉnh bơ
hoặc một cái nháy mắt đầy ý nhị. Với sự hiểu biết bách khoa của một nhà báo, nền
tảng lý luận cơ bản và phương pháp tư duy sắc sảo của một nhà chính trị, Hoàng
Tùng hút hồn người nghe bằng những thông tin mới mẻ, những bình luận đặc sắc
nhiều khi bất ngờ, sự hài hước có chút pha trò đôi khi ngay cả với những chủ đề
thời sự nghiêm chỉnh về quan hệ quốc tế”. Ông luôn khắt khe với chính mình,
nghiêm khắc trong công việc, khiêm tốn không chưng tên tuổi, nói theo cách của
Bác Hồ, người “viết báo không nhằm lưu danh thiên cổ” những nét tiêu biểu đó tạo

nên phong cách nhà báo và nhà lãnh đạo báo chí Hoàng Tùng.
Thứ tư, ở nhà báo Hoàng Tùng toát lên một tài năng, năng lực rồi dào sức sống
mãnh liệt cụ thể qua từng câu chữ trang viết, mỗi bài báo; khả năng ứng biến


nhanh qua các bài viết trúng và đúng những vấn đề cuộc sống đặt ra đáp ứng yêu
cầu của cách mạng theo từng thời đoạn và thậm chí từng ngày, từng tuần.Thế mạnh
của Hoàng Tùng là nắm chắc vấn đề đã đành. Ông có tài thể hiện rất nhanh ý đồ
của tập thể lãnh đạo. Vì vậy, một sức ép thường xuyên hiện hữu: phần lớn các cuộc
họp kết thúc muộn vào cuối ngày, mà nội nhật sáng mai báo đã phải có bài. Sức ép
ấy cũng là một thử thách và rèn luyện tài năng. “Trong hoạt động báo chí hàng
ngày, muốn khắc phục được mâu thuẫn giữa yêu cầu viết nhanh, thông tin nhanh,
đánh giá nhanh, giải thích và giải đáp nhanh một cách thuyết phục các sự kiện và
vấn đề thời sự,.…nhưng phải đúng và trúng, thì căn yếu nhất là cần quan điểm
chính trị đúng Ông đều giải quyết tốt. Những phẩm chất này, theo chúng tôi, hiện
hữu rõ nét và vượt trội ở Hoàng Tùng”- PGS.TS Nguyễn Văn Dững chia sẻ.
Thứ năm, nhà báo Hoàng Tùng luôn có tinh thần triệt để cách mạng, đổi mới
không chấp nhận lối mòn, luôn hướng tới sự mới mẻ, độc đáo để đạt được hiệu quả
cao trong công việc, không khoan nhượng với sự bảo thủ trong tư duy, trì trệ trong
hành động. Tinh thần đổi mới ấy đã thổi vào những bài xã luận có sức lay động cả
dân tộc, tạo nên sức mạnh chiến thắng trong những thời điểm quan trọng của lịch
sử. Với những luận điểm, luận cứ và luận chứng rõ ràng; vô cùng nhuần nhị giữa
tình cảm và lý trí; vừa trữ tình vừa hào sảng như lời hịch, có sức động viên to lớn.
Bằng bút pháp riêng, độc đáo, lời văn hào hùng, sáng sủa, các bài viết sắc sảo của
nhà báo Hoàng Tùng cho người đọc thấy được xu thế, bước đi của dân tộc về cuộc
đấu tranh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, về công cuộc phát triển kinh tế - xã hội,
xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa và những xúc cảm, tha thiết,
khi viết về Đảng, về nhân dân và đặc biệt là về Hồ Chí Minh.

Câu 2: Đặc sắc ngôn ngữ chính luận của nhà báo Hoàng Tùng 1985-1994 (Nghệ
thuật đặt tít độc đáo, hấp dẫn? Kết cấu tp hài hòa, logic? Giọng điệu riêng đặc sắc?
Cấu trúc câu? Ngôn từ diễn đạt phong phú, thuyết phục?)
Chương I: Sơ lược về nhà báo Hoàng Tùng
Tiểu sử
Hoàng Tùng, tên thật là Trần Khánh Thọ, sinh ngày14 tháng 1 năm 1920, mất
ngày 29 tháng 6 năm 2010; quê quán xã Nhân Hòa, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.


Chân dung nhà báo Hoàng Tùng (Nguồn ảnh: Internet)

Năm 1935, tham gia phong trào công nhân chống Pháp ở Cẩm Phả, bị bắt tù và
được Lê Ðức Thọ giới thiệu giúp việc cho Bí thư Tỉnh ủy Đảng Cộng sản Đông
Dương tỉnh Nam Ðịnh.
Từ năm 1937, tham gia hoạt động trong tổ chức Ðoàn Thanh niên Dân chủ và sau
đó là Ðoàn Thanh niên phản đế; phụ trách tổ chức đoàn thanh niên tại thành phố
Nam Ðịnh.
Tháng 6 năm 1940, bị bắt, bị tòa án chính quyền đương thời kết án 5 năm tù khổ
sai và giam giữ tại nhà tù Sơn La.
Tháng 11 năm 1943, gia nhập vào Ðảng Cộng sản Việt Nam tại Chi bộ nhà tù Sơn
La.
Sau cuộc đảo chính của Nhật, tham gia lãnh đạo những người tù chính trị phá bỏ
nhà tù, vượt ngục về địa phương hoạt động.


Tháng 4 năm 1945, trở về Bắc Ninh hoạt động, đã tích cực mở rộng phong trào
quần chúng lao động và xây dựng tổ chức cơ sở của Đảng Cộng sản Việt Nam,
chuẩn bị khởi nghĩa và được chỉ định tham gia vào Tỉnh ủy Đảng Cộng sản Việt
Nam tỉnh Bắc Ninh.
Tháng 5 năm 1945, được phân công về tham gia Ban Chỉ đạo khu an toàn của

Trung ương Ðảng Cộng sản Việt Nam, sau đó làm Bí thư Đảng của Ban Chỉ đạo
khu an toàn của Trung ương Ðảng Cộng sản Việt Nam.
Công tác Đảng và chính quyền
Tháng 8 năm 1945, ông tham gia chỉ đạo khởi nghĩa ở ngoại thành Hà Nội và được
chỉ định làm Chủ tịch Ủy ban nhân dân cách mạng khi mới 25 tuổi. Trong những
ngày đầu của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ông đảm nhận nhiều chức vụ
quan trọng khác của Đảng.
Tháng 10 năm 1945, ông làm Ủy viên Xử ủy Bắc kỳ, Bí thư Thành ủy Hà Nội thay
ông Trần Danh Tuyên.
Tháng 4 năm 1946, ông làm Bí thư Thành ủy Hải Phòng thay ông Lê Quang
Đạo về làm Bí thư Thành úy Hà Nội.
Tháng 8 năm 1946, ông làm Xử ủy viên Xứ ủy Bắc Kỳ của Ðảng Cộng sản Việt
Nam.
Tháng 2 năm 1947, ông làm Phó Bí thư Khu ủy III (Khu Tả ngạn Sông Hồng).
Tháng 1 năm 1948, ông làm Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Đảng và Thư ký
Tạp chí "Sinh hoạt nội bộ" của Ðảng.
Tháng 6 năm 1948, ông làm Phó Trưởng ban Thi đua Trung ương;
Tháng 1 năm 1950, ông làm Chủ nhiệm Báo "Sự thật" của Ðảng Cộng sản Việt
Nam.
Ðầu năm 1951, ông phụ trách Văn phòng Tổng Bí thư Trường Chinh.
Từ tháng 8 năm 1951 đến tháng 3 năm 1953, ông đi học lý luận ở Trung
Quốc cùng ông Nguyễn Duy Thân.
Tháng 4 năm 1953, ông làm Chánh Văn phòng Trung ương Ðảng.


Từ tháng 2 năm 1954 đến năm 1982, ông làm Tổng Biên tập Báo Nhân dân, cơ
quan ngôn luận của Đảng, là Tổng biên tập báo Đảng lâu nhất[1]; từ năm 1968 ông
kiêm chức Phó trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương.
Tại Ðại hội Ðảng Cộng sản Việt Nam III, ông được bầu làm Ủy viên Dự
khuyếtBan Chấp hành Trung ương Ðảng Cộng sản Việt Nam Khóa III (19601976).

Tại Ðại hội Ðảng Cộng sản Việt Nam IV, ông tiếp tục được bầu lại vào Ban Chấp
hành Trung ương Khóa IV (1976 – 1982).
Năm 1980, ông làm Trưởng ban Tuyên huấn Trung ương.
Tại Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ V của Ðảng Cộng sản Việt Nam, tiếp tục được
bầu lại vào Ban Chấp hành Trung ương Khóa V (1982-1986), được Ban Chấp hành
Trung ương bầu làm Ủy viên Ban Bí thư và được phân công phụ trách công tác tư
tưởng, thôi giữ chức vụ Tổng biên tập báo Nhân dân.
Tháng 4 năm 1987 đến năm 1989, làm Giám đốc Nhà xuất bản Sự thật.
Ông là đại biểu Quốc hội các khóa III (1964-1971), IV (1971-1975), V (19751976), VI (1976-1981), VII (1981-1987).
Ông về nghỉ hưu, sống tại số nhà 6B Ðường Thành, phường Cửa Ðông, quận Hoàn
Kiếm, thành phố Hà Nội.


Nhà báo Hoàng Tùng khi nghỉ hưu. Ảnh: Thành Phương

Ngày 29 tháng 6 năm 2010 (tức ngày 18-5 năm Canh Dần), ông mất (15 giờ 20
phút) tại Hà Nội; hưởng thọ 91 tuổi. An táng ngày 2 tháng 7 năm 2010 tại Nghĩa
trang Mai Dịch, Hà Nội.
Quá trình đến với nghề báo của nhà báo Hoàng Tùng
Nhà báo Hoàng Tùng tham gia viết báo từ khá sớm, ngay từ khi ông mới chỉ là một
cậu thanh niên mới tròn 21 tuổi.
Tuy nhiên, Quãng thời gian dài nhất, ghi nhiều dấu ấn nhất trong cuộc đời của nhà
báo Hoàng Tùng là gần 30 năm làm Tổng Biên tập Báo Nhân Dân và 25 năm làm
Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Đây là thời kỳ sự nghiệp báo chí của ông thăng
hoa, để lại nhiều dấu ấn sâu sắc của một người lãnh đạo, đồng thời là người cầm
bút trực tiếp làm báo.
Ông viết hàng nghìn bài báo, các bài báo của ông chủ yếu viết về xã luận, bình
luận, mang hơi thở nóng bỏng của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất
đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bài viết của ông mang đầy chất lửa, đanh
thép, sắc sảo, lay động lòng người, bởi lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh, ngôn ngữ

đặc sắc, có dấu ấn riêng. Ông được mọi người trong làng báo nhận định là một nhà
báo bậc thầy, cây đại thụ của nền Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Nhà báo Hà Đăng, nguyên Tổng biên tập Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, nguyên
Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương nhận xét: “Phần lớn cuộc đời hoạt
động của anh gắn bó mật thiết với mặt trận tư tưởng, văn hóa và báo chí của Đảng,
trong đó, anh vừa là chiến sĩ, vừa là người chỉ huy. Anh để lại dấu ấn sâu sắc của
một người lãnh đạo đồng thời là người cầm bút trực tiếp. Học Bác Hồ, học đồng
chí Trường Chinh về tư tưởng báo chí và cách làm báo là điều anh luôn ghi nhớ.
Rất đúng khi nói Hoàng Tùng là nhà chính luận bậc thầy. Những bài chính luận của
anh trực tiếp đề cập những vấn đề chính trị, xã hội rộng lớn nhất, nóng bỏng
nhất… Phong cách của anh rất riêng, đến nỗi không chỉ những người làm Báo
Nhân Dân mà cả giới báo chí, qua những bài viết ký tên hay không ký tên đều nhận
ra rằng đó là bài của Hoàng Tùng”.

Chương 2: Đặc sắc ngôn ngữ chính luận của nhà báo Hoàng Tùng giai đoạn 19851994

Nhà báo Hoàng Tùng: Nhân cách cao thượng, tư duy đặc sắc
Nhà báo Hoàng Tùng là người có nhân cách cao thượng, gần gũi mọi người, nhất
là đối với lớp trẻ và những trí thức bình dân, không phân biệt sang, hèn, địa vị cao,
thấp, không hề lên mặt “quan cách mạng”. Có lần, nhà báo Hoàng Tùng tâm sự:
“Vấn đề không phải ở cái ghế, mà ở cái đầu. Có người ngồi ghế cao nhưng đầu óc
lại rỗng tuếch, lại có người ngồi ghế thấp nhưng đầu óc lại tinh thông. Cho hay, ở
đời, đừng nên phân biệt cao, thấp, sang, hèn làm gì, mà phải tính đến sự cống hiến
cho xã hội của người đó”. Theo nhà báo Hoàng Tùng, nhân cách chính là phẩm
chất con người, mà phẩm chất lại do cái đức, cái tài tạo nên. Nhà báo Hoàng Tùng
thường nói với thế hệ đi sau về chủ nghĩa nhân đạo, rằng chủ nghĩa nhân đạo xã
hội chủ nghĩa là chủ nghĩa nhân đạo chân chính của toàn nhân loại mà mục đích là
giải phóng những người lao động thoát khỏi sự áp bức, bất công. Nguyên tắc cao

nhất của chủ nghĩa nhân đạo xã hội chủ nghĩa là vì lợi ích của con người, lợi ích


của nhân dân lao động và lợi ích của bản thân. Trong xã hội xã hội chủ nghĩa,
người là vốn quý nhất.
Từ những nghiên cứu về những bài viết, cuốn sách của nhà báo, cho thấy tư duy
của Hoàng Tùng rất đặc sắc, nhạy bén lắm. Theo lời kể lại, nhà báo Hoàng Tùng
viết rất nhanh và rất hay. Khi nhân dân ta tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ,
cứu nước, chúng ta đã được thưởng thức những bài xã luận đăng trên báo “Nhân
Dân” do bác Hoàng Tùng viết. Những bài bác viết, đọc lên thấy sang sảng, rạo rực
lòng người, hừng hực khí thế, như tiếng trống, tiếng kèn thúc giục người chiến sĩ
xông trận nơi tiền tuyến. Bản anh hùng ca chiến trận Việt Nam được nhà báo cự
phách Hoàng Tùng thể hiện một cách vô cùng sinh động trong các bài viết, cuốn
sách của mình. Năm 1984, NXB Sự thật ra cuốn sách “Đẩy lùi nguy cơ chiến tranh
hạt nhân, bảo vệ hòa bình và sự sống” của bác. Sách mỏng, chỉ 51 trang, vậy mà
gói đủ sự phân tích rất sâu sắc nguyên nhân vì sao nhân dân thế giới rất muốn hòa
bình nhưng lại phải hứng chịu chiến tranh. Đó là vì lợi ích ích kỷ mà các nước lớn
xâm lược nước bé, những tay lái súng muốn chiến tranh để trục lợi và điều này
thuộc về bản chất của chủ nghĩa tư bản. Cuốn sách chỉ ra khả năng to lớn của loài
người đẩy lùi nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
Tư duy đặc sắc của nhà báo Hoàng Tùng còn thể hiện ở khả năng lựa chọn ngôn
ngữ. Có lần, nhà báo Hoàng Tùng nói: “Viết kinh tế thị trường, chính là kinh tế
chợ, có khi nói thẳng là kinh tế chợ để cho bà con lao động dễ hiểu”. Bác Hoàng
Tùng là người hiểu nhiều, biết rộng. Bác thường kể cho thế hệ sau nghe về Ngô
Quyền bố trí chiến trận thế nào để chiến thắng quân Nam Hán. Lý Thường Kiệt
dùng binh thế nào để thắng được quân Tống. Trần Hưng Đạo với chiến lược quân
sự thần kỳ đã đánh tan quân Nguyên. Lê Lợi, Nguyễn Trãi biết “đánh vào lòng
người” trước khi “đánh vào lòng địch” để tiêu diệt quân Minh. Quang Trung đánh
tan tác quân Thanh xâm lược bằng trọng dụng nhân tài. Bác Hoàng Tùng am tường
nhân vật lịch sử.

Nhà báo Hà Đăng, nguyên Tổng biên tập Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, nguyên
Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương nhận xét: “Phần lớn cuộc đời hoạt
động của anh gắn bó mật thiết với mặt trận tư tưởng, văn hóa và báo chí của Đảng,
trong đó, anh vừa là chiến sĩ, vừa là người chỉ huy. Anh để lại dấu ấn sâu sắc của


một người lãnh đạo đồng thời là người cầm bút trực tiếp. Học Bác Hồ, học đồng
chí Trường Chinh về tư tưởng báo chí và cách làm báo là điều anh luôn ghi nhớ.
Rất đúng khi nói Hoàng Tùng là nhà chính luận bậc thầy. Những bài chính luận của
anh trực tiếp đề cập những vấn đề chính trị, xã hội rộng lớn nhất, nóng bỏng
nhất… Phong cách của anh rất riêng, đến nỗi không chỉ những người làm Báo
Nhân Dân mà cả giới báo chí, qua những bài viết ký tên hay không ký tên đều nhận
ra rằng đó là bài của Hoàng Tùng”.
Vào những thời điểm có tính bước ngoặt, nhà báo Hoàng Tùng đã xông thẳng vào
những vấn đề đang còn nhiều tranh cãi, chưa ngã ngũ. Điển hình là vào năm 1979,
khi nhân dân tìm cách bung ra sản xuất, trong Đảng đang le lói những ánh nắng đổi
mới đầu tiên, cũng là lúc diễn ra tranh cãi gay gắt về phương thức đổi mới trong
thời kỳ quá độ. Nhà báo Hoàng Tùng đã viết liền hai bài xã luận đăng trên báo
Nhân Dân "Nhiệt tình cách mạng và quy luật khách quan" và "Động lực tinh thần
và lợi ích vật chất" gây chấn động dư luận.
GS. TS Tạ Ngọc Tấn - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch
Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng: “Trong cuộc sống đời thường, Hoàng
Tùng là một người thông tuệ, rất hóm hỉnh, đôi khi pha chút hài hước. Khi viết
báo, ông là một cây bút sắc sảo với lối tư duy rất riêng, không chấp nhận lối mòn,
luôn hướng tới sự mới mẻ, độc đáo. Đó cũng chính là những đặc điểm làm nên
phong cách chính luận Hoàng Tùng, không thể lẫn với những cây bút nổi tiếng
đương thời”.

Nhà báo Phan Quang, nguyên Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, nguyên

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đánh giá: Nhà báo Hoàng Tùng là học trò xuất sắc
của Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí và truyền thông. Ông là nhà báo, là người chỉ
đạo báo chí sắc sảo, năng động, hiểu biết rộng, nhạy bén với cái mới, chan hòa với
thực tiễn, am tường nghiệp vụ truyền thông. Yêu cầu khắt khe với chính mình, đòi
hỏi cao mà thông thoáng với cộng sự, khó mà dễ, tưởng dễ thực ra khó, đấy chính
là nét tiêu biểu tạo nên phong cách nhà báo và nhà lãnh đạo Hoàng Tùng.


Nhà báo Hoàng Tùng không chỉ là cây bút chính luận tài ba, sắc sảo, bản lĩnh hàng
đầu trong làng báo, mà còn là nhà quản lý báo chí, lãnh đạo báo chí tài ba. Nói về
thể loại chính luận, chia sẻ với đồng nghiệp, nhà báo Hoàng Tùng đã từng nói: “
Thể loại chính luận là thể loại quan trọng nhất đối với mỗi tờ báo vì ngoài tính
thông tin, hướng dẫn dư luận còn thể hiện rõ quan điểm của mỗi nhà báo. Trước
hết, nhà báo phải nắm được sự kiện, trình bày sự kiện đó một cách trung thực và
điều quan trọng là phải đánh giá được sự kiện đó”.
Phát hiện các nhân tố mới, nhân rộng điển hình tiên tiến là cách làm truyền thống,
mang lại nhiều thành quả cho báo chí cách mạng Việt Nam. Nhà báo Hoàng Tùng
với tư cách là Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đã chỉ đạo cán bộ, phóng viên Báo
Nhân Dân đi vào cuộc sống, viết về các nhân tố mới, điển hình mới, cổ vũ nhiều
phong trào hành động cách mạng như Thanh niên "Ba sẵn sàng", Phụ nữ "Ba đảm
đang", "Đại phong" trong nông nghiệp, "Duyên hải" trong công nghiệp, "Ba nhất"
trong quân đội, “Bắc Lý” trong giáo dục ...
Trong nhiều năm tham gia lãnh đạo hoặc trực tiếp làm Trưởng ban Tuyên huấn
TW, có lúc kiêm Chủ tịch Hội Nhà báo, nhà báo Hoàng Tùng đều truyền ngọn lửa
chiến đấu ấy cho đội ngũ những người làm công tác tư tưởng, văn hóa và báo chí
của ta. Ông đã đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khóa 3 và khóa
4 trong suốt 25 năm, từ năm 1962 đến năm 1987. Dưới sự dẫn dắt, chỉ đạo của nhà
báo Hoàng Tùng, Hội Nhà báo Việt Nam thời kỳ này đã gặt hái được nhiều thành
công rực rỡ, đội ngũ người làm báo yêu nước đã không ngừng được bổ sung, bồi
dưỡng, lớn mạnh có bản lĩnh chính trị vững vàng, góp phần không nhỏ về công tác

tư tưởng trong cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước, đồng thời mang đậm tính nhân
văn, yêu chuộng hòa bình.


Nhà báo Hoàng Tùng trở về nơi ra đời Hội Nhà báo Việt Nam (Nguồn ảnh: Báo
Sài Gòn Giải Phóng)

Nghệ thuật đặt tít độc đáo hấp dẫn
Nhà báo Hà Đăng có viết về Hoàng Tùng:
Anh Hoàng Tùng là nhà lãnh đạo lớn trong ngành báo, là cây đại thụ trong làng
báo. Những bài chính luận của anh hết sức sâu sắc, đề cập đến những vấn đế chính
trị, xã hội lớn. Anh có bản lĩnh chính trị, tư tưởng cực kỳ vững vàng, phát ngôn rất
trung thành với chủ trương, đường lối của Đảng với chữ nghĩa, văn phong chuẩn
xác, nhiều ý mới chứ không theo lối mòn. Văn chương của anh dung dị, sắc bén.
Trong 30 năm làm Tổng biên tập báo Nhân dân, anh đã rèn luyện, đào tạo và
chuyền đạt rất nhiều kinh nghiệm làm báo. Tôi vẫn thường nói với các nhà báo trẻ
rằng, ở báo Nhân Dân, chúng tôi có nhiều người thầy để học, trước hết là Hoàng
Tùng và Thép Mới. Học Hoàng Tùng về cách viết bình luận. Học Thép Mới về
cách viết phóng sự điều tra mang bút pháp văn học. Học cả hai anh về sự sắc sảo,
nhạy bén trước những vấn đề chính trị, xã hội rộng lớn.


Hoàng Tùng viết bài và chữa bài như múa bút. Chữ anh viết khó đọc nhưng nội
dung, ý tứ t`hì không chê vào đâu được. Có khi một bài chính luận dài, anh viết
không quá một giờ đồng hồ. Các bài xã luận, bình luận do các biên tập viên gửi tới,
anh đều sửa rất nhanh. Tôi nhớ có lần anh nhận được bài xã luận về sự suy yếu của
nước Anh, Hoàng Tùng đọc lướt qua, giật lại tít: “Sư tử rụng răng”. Tít quá đúng
và hấp dẫn. Hay như vụ Nguyễn Khánh đảo chính Dương Văn Minh, lên làm Chủ
tịch Hội đồng quân nhân cách mạng kiêm Thủ tướng Ngụy quyền Sài Gòn, anh
Hoàng Tùng giật lại tít bài thành: “Bù nhìn của bù nhìn”...

Hoàng Tùng ghét những bài viết chữ nghĩa cẩu thả, dài dòng. Anh bảo, bỏ những
chữ thì, là, mà… sẽ tiết kiệm được nhiều đất, dành để đăng tải các thông tin hữu
ích khác… Phóng viên, báo chí nước ngoài khi sang Việt Nam thường tìm đến anh
để trao đổi, phỏng vấn. Họ nói anh bình luận rất sắc sảo, nói ngắn nhưng rất nhiều
ý mới…
Vị thế trong làng báo của anh có thể nói là lỗi lạc. Nhà báo Hồng Hà đã nói rất
đúng về anh, sau bác Trường Chinh thì Hoàng Tùng là người thầy của những người
làm báo ở Việt Nam.
Trong làng báo Việt Nam, Hoàng Tùng chiếm ngôi vị số một về chính luận. Đọc
bài viết của ông, thấy rất dụng công trong việc tu từ, đặc biệt trong việc đặt tít.
Những tít bài của ông thường rất giản dị, gần với lời ăn tiếng nói của nhân dân, thể
hiện rất rõ chủ đề, tư tưởng và gây ấn tượng. Chẳng hạn, “Tiết kiệm phải trở thành
phong trào cách mạng của quần chúng” (ND, 17-9-1987); “Tập trung hết mức cho
các mục tiêu chủ yếu của kế hoạch nhà nước” (ND, 4-9-1987); “Một thế giới quá
thừa phương tiện chiến tranh” (ND, 7-3-1992); “Té ra vẫn còn lắm chuyện” (ND,
11-5-1992)… Chuyện ông biên tập cũng thú vị. Có vị cán bộ cấp vụ viết bài
“Phong trào đấu tranh của Phật giáo chống Mỹ - Diệm”, ông sửa thành “Cửa từ bi
nổi giận” làm tác giả phục lăn. Một ông khác viết xã luận “Nâng cao chất lượng
sản phẩm công nghiệp”, ông phê bên lề: “Trước hết phải nâng cao chất lượng sản
phẩm này”. Có ông còn bị phê “Viết như c…” .
Bài học về ngôn ngữ, câu văn của nhà báo Hoàng Tùng
Khi nhà báo Hoàng Tùng viết một cách giản dị, ai nấy thấy rất dễ vào lòng người.
Bài “Cách mạng và đổi mới” (ND, 15,16-8-1988), ông mở đầu: “Chúng ta đã 42
lần kỷ niệm cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám”. Vậy thôi, mà ta thấy có gì quan