LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM KẾT HỢP HỌC SINH
SINH VIÊN
I. SỰ CẦN THIẾT VÀ TÁC DỤNG CỦA BẢO HIỂM KẾT HỢP HỌC SINH – SINH VIÊN.
1. Sự cần thiết khách quan.
Trong cuộc sống hàng ngày, để tồn tại và phát triển con người phải tìm
mọi biện pháp để đấu tranh phòng ngừa những rủi ro luôn gần kề chúng ta.
Tuy nhiên, ốm đau, bệnh tật và tai nạn lại cứ luôn ẩn lấp bên cạnh, sẵn sàng
hoành hành tới cuộc sống của con người. Bất cứ người nào trong xã hội, từ lúc
sinh ra đến lúc già không ai lại chắc chắn không mắc một căn bệnh nào hay
không gặp rủi ro nào gây ảnh hưởng đến tính mạng và tình trạng sức khoẻ,
nhất là đối tượng trẻ em. Đây là đối tượng trong xã hội còn non trẻ về sức khoẻ
và kinh nghiệm sống. Trong điều kiện kinh tế xã hội và môi trường sống hiện
nay thì trẻ em cần được quan tâm hàng đầu. Bởi vì trong cuộc sống hàng ngày
của các em ngoài những rủi ro là bệnh tật còn có những rủi ro về tai nạn có thể
đến bất cứ lúc nào. Do vậy, các em rất cần được bảo vệ để cho sự phát triển
đầy đủ sau này.
Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên cũng là một loại hình bảo hiểm con
người. Quỹ được hình thành từ sự đóng góp bằng tiền của cha mẹ học sinh (gọi
là phí bảo hiểm). Nguồn tài chính này chủ yếu được sử dụng để chi trả kịp thời
những thiệt hại về tính mạng và tình trạng sức khoẻ cho học sinh - sinh viên
khi tai nạn xảy ra nhằm phục hồi sức khoẻ và cuộc sống cũng như học tập cho
các em.
Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là một nghiệp vụ bảo hiểm rất
thiết thực, góp phần bảo vệ quyền lợi cho học sinh – sinh viên, giúp các em có
thể học tập liên tục không bị gián đoạn do các rủi ro gây nên. Đặc biệt nó có
liên quan đến quyền con người và quyền trẻ em. Vì vậy việc triển khai nghiệp
vụ bảo hiểm này cho học sinh – sinh viên là rất cần thiết. Với Bộ luật “Luật bảo
vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em”. Tại nước ta được Quốc hội thông qua ngày
12/5/1991. Trong luật này có quy định rõ trẻ em có quyền có tài sản, quyền
thừa kế, quyền được hưởng các chế độ bảo hiểm theo quy định của pháp luật.
Mặc dù trong điều kiện bộn bề của đất nước ta hiện nay cần có rất nhiều các
vấn đề về kinh tế xã hội cần giải quyết, song Đảng và Nhà nước vẫn giành sự
quan tâm cho thế hệ trẻ. Điều này được thể hiện một phần ở việc cho phép các
công ty bảo hiểm triển khai nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên.
Đất nước ta là một đất nước đang phát triển. Do đó, cần rất nhiều
nguồn vốn đầu tư cả trong và ngoài nước. Đặc biệt Đảng và Nhà nước ta đang
xác định vốn ngoài nước là quan trọng, nhưng mang tính chất quyết định hơn
lại là vốn trong nước. Để có thể tập trung được nhiều nguồn vốn trong nước
thì đòi hỏi phải sử dụng mọi biện pháp huy động từ nguồn vốn nhàn rỗi trong
dân cư. Bảo hiểm cũng là một hình thức như vậy, trong đó có bảo hiểm kết hợp
học sinh - sinh viên. Nguồn phí thu được không được dùng để chi trả ngay cho
những đối tượng gặp phải rủi ro mà được trải ra trong năm bảo hiểm đó nên
nguồn vốn này sẽ được đầu tư bằng các hình thức khác nhau mà các công ty
bảo hiểm thực hiện. Điều này ta thấy việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm kết
hợp học sinh - sinh viên là rất cần thiết.
Nhìn chung, hầu hết các trường học nước ta, công tác sơ cấp cứu ban
đầu còn rất hạn chế. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự hạn chế này là
do “tủ thuốc” ở các trường học không có hoặc là có nhưng rất nghèo làn về
chủng loại cũng như về tính năng chữa bệnh. Với đặc điểm, đặc trưng của
nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là sẽ trích một tỷ lệ nhất định
so với phí để lập quỹ hình thành nên tủ thuốc trường học. Để khắc phục hạn
chế đã nêu trên thì việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh
viên có thể góp phần vào việc thực hiện điều này.
Nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là loại hình bảo hiểm tự
nguyện, phí bảo hiểm hoàn toàn do người tham gia đóng góp và hình thành
nên một quỹ lớn dùng để chi trả cho đối tượng là học sinh - sinh viên khi gặp
tai nạn, rủi ro, giúp cho học sinh - sinh viên có điều kiện học tập tốt hơn, góp
phần ổn định cuộc sống cho các gia đình học sinh - sinh viên không may gặp tai
nạn, rủi ro. Đặc biệt đối với những gia đình gặp khó khăn về kinh tế. Họ cho
con em mình đi học cũng là sự cố gắng lớn rồi, cho nên khi con em họ gặp rủi
ro thì rất có thể các em phải thôi học. Do vậy, nghiệp vụ này đã thể hiện tinh
thần nhân đạo, thể hiện tinh thần đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của cha ông ta.
Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên cũng đảm bảo nguyên tắc cơ bản
“lấy số đông bù số ít”. Đây là nguyên tắc cực kỳ quan trọng trong kinh doanh
bảo hiểm. Theo nguyên tắc này, khi nghiệp vụ được triển khai mỗi em đóng góp
một khoản tiền (phí bảo hiểm) hình thành nên một quỹ bảo hiểm chung. Như
vậy có thể thấy nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là cần thiết
khách quan và việc triển khai nghiệp vụ này tại các công ty bảo hiểm là rất phù
hợp với điều kiện nước ta hiện nay.
2. Tác dụng
Cùng với sự phát triển nhanh chóng ổn định của nền kinh tế nước ta nói
chung, các nghành kinh tế nói riêng. Thị trường bảo hiểm Việt Nam ngày càng
trở nên sôi động. Trong thời gian qua đã có nhiều công ty bảo hiểm được
thành lập dưới các hình thức khác nhau như: công ty cổ phần bảo hiểm
Petrolimex (PJICO), doanh nghiệp có vốn đầu tư 100% vốn nước ngoài
(Prudential, AIA). Bản thân các công ty bảo hiểm cũng không ngừng mở rộng
quy mô, phạm vi, lĩnh vực hoạt động của mình. Bằng cách mở rộng việc thành
lập các chi nhánh văn phòng khu vực. Trong đó một trong những nghiệp vụ
được triển khai và đẩy mạnh là nghiệp vụ bảo hiểm con người. Chính vì vậy mà
những năm gần đây, bảo hiểm con người được các công ty bảo hiểm tập trung
đặc biệt bổ sung, hoàn thiện và mở rộng phạm vi hoạt động của mình lên rất
nhiều. Trong đó có nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên. Chúng ta có
thể dễ dàng thấy được một số tác dụng chủ yếu của nghiệp vụ này như sau:
Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là công cụ hữu hiệu để các gia đình
ổn định về mặt tài chính. Trong điều kiện nền kinh tế đất nước ta đang phát
triển, đời sống của người dân còn khó khăn, đặc biệt là đối với tầng lớp có thu
nhập thấp như nông dân, công nhân, viên chức nhà nước. Do đó, việc có một
quỹ được hình thành do sự đóng góp của các bên nhằm trợ giúp cho các gia
đình có con em đi học tham gia bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là rất cần
thiết. Với nguyên tắc số đông bù số ít, các gia đình có con em đi học tham gia
bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên với một chi phí thấp. Nếu không may xảy
ra tai nạn thì bảo hiểm sẽ đứng ra chi trả chi phí khám, điều trị, các gia đình
tránh được tình trạng rắc rối về mặt tài chính vì nhiều khi đó là chi phí lớn tới
mức không thể tự trang trải. Do đó, bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là
người bạn đáng tin cậy cho các bậc phụ huynh khi có con em đi học.
Ngoài chức năng, nghĩa vụ của công ty bảo hiểm là chi trả khi rủi ro xảy
ra, công ty bảo hiểm còn có nghĩa vụ cùng với bên tham gia bảo hiểm đề xuất
áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro. Do vậy, bảo hiểm kết hợp học sinh -
sinh viên là lời nhắc nhở cho các bậc cha mẹ và các em học sinh - sinh viên luôn
có ý thức đề phòng tai nạn. Một nguyên tắc bất di bất dịch của bảo hiểm là chỉ
bảo hiểm cho những rủi ro bất ngờ không lường trước được chứ không phải
tai nạn do cố tình. Do đó, khi tham gia ngoài trách nhiệm của chính các em là
phải tự bảo vệ mình thì phần trách nhiệm của gia đình khi các em ở nhà và nhà
trường khi các em ở trường là rất lớn. Các bậc phụ huynh cần phải đề ra thời
gian biểu cho con em mình khi ở nhà để tiện theo dõi, nhà trường cần đề ra các
nội quy, quy tắc chặt chẽ cùng với các biện pháp kỷ luật nếu các em vi phạm.
Điều này có ý nghĩa quan trọng, góp phần vào hạn chế tai nạn xảy ra cho các
em, đảm bảo cho cơ thể phát triển khoẻ mạnh, không ngừng trao đổi, rèn luyện
về tư cách đạo đức và khoa học để phấn đấu thành người có ích cho đất nước.
Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên góp phần giúp học sinh - sinh viên
học tập tốt hơn, tham gia học tập liên tục, đặc biệt là đối tượng học sinh -sinh
viên con nhà nghèo không may gặp tai nạn rủi ro. Đối với tầng lớp dân cư có
thu nhập cao thì vấn đề trang trải cho chi phí khám và điều trị thương tật là
không mấy khó khăn. Tuy nhiên, trong điều kiện đất nước ta hiện nay phần lớn
dân cư có thu nhập ở mức thấp, đặc biệt là dân cư nông thôn, miền núi, cao
nguyên. Đây là lớp người thực sự khó khăn ngay cả trong việc duy trì cho các
em theo học, nên khi gặp rủi ro, tai nạn các em khó có thể tiếp tục học được. Do
vậy, với việc tham gia bảo hiểm học sinh - sinh viên sẽ bù đắp những chi phí
điều trị để từ đó giúp cho việc học tập của các em được liên tục và ổn định.
Một tác dụng quan trọng của hoạt động bảo hiểm nói chung và nghiệp
vụ bảo hiểm học sinh - sinh viên nói riêng đó là có tác dụng huy động vốn cho
nền kinh tế quốc dân. Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên tạo lập quỹ tiền tệ
tập trung lớn, ngoài phần bù đắp cho việc chi trả, chi trả còn góp phần vào đầu
tư phát triển kinh tế. Bảo hiểm hoạt động theo nguyên tắc "số đông bù số ít" có
nghĩa là huy động sự đóng góp phần nhỏ của nhiều người để chi trả số tiền lớn
cho số ít người, những người mà họ gặp phải rủi ro. Thông qua nghiệp vụ bảo
hiểm này công ty sẽ thu một khoản phí (thường rất nhỏ) của từng người để
tạo quỹ bảo hiểm lớn. Một phần quỹ này được giữ lại cho việc chi trả chi trả,
phần còn lại được đầu tư trở lại cho nền kinh tế từ đó góp phần vào quá trình
phát triển nền kinh tế của đất nước.
Nghiệp vụ bảo hiểm học sinh - sinh viên phát sinh mối quan hệ giữa Gia
đình - Nhà trường - Công ty bảo hiểm. Trong quá trình triển khai nghiệp vụ
bảo hiểm này từ khâu khai thác đến khâu giải quyết chi trả và tiến hành chi trả
thì mối quan hệ ba bên luôn luôn được bền chặt. Trong quá trình khai thác để
nghiệp vụ này đến được với các em và để cho các em hiểu được nghiệp vụ bảo
hiểm này từ đó tích cực tham gia thì cán bộ khai thác của các công ty bảo hiểm
phải thông qua nhà trường tổ chức những buổi tiếp súc với các em học sinh để
từ đó có thể giúp cho các em hiểu được và từ đó xuất phát nhu cầu tham gia.
Người quyết định đến việc tham gia bảo hiểm lại là gia đình của các em. Sau
khi ký kết hợp đồng bảo hiểm thì công ty bảo hiểm còn phải phối hợp với gia
đình và nhà trường để cùng nhau giúp các em học sinh áp dụng các biện pháp
đề phòng rủi ro và giải quyết khiếu nại (nếu không may rủi ro xảy ra) sao cho
đạt kết quả và hiệu quả cao nhất, kịp thời nhất. Như vậy thông qua nghiệp vụ
bảo hiểm học sinh - sinh viên gắn kết mối quan hệ giữa công ty bảo hiểm với
nhà trường và gia đình, làm tổng hoà các mối quan hệ xã hội.
Để cạnh tranh và đứng vững trên thị trường các công ty bảo hiểm phải
không ngừng mở rộng phạm vi và quy mô hoạt động của mình. Để thực hiện
được điều này thì công ty phải tăng số lượng nhân viên khai thác.Từ đó tạo
thêm việc làm cho cán bộ công nhân viên và không ngừng cải thiện thu nhập.
II. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM KẾT HỢP HỌC SINH - SINH VIÊN
1. Đối tượng và phạm vi bảo hiểm
1.1. Đối tượng bảo hiểm
Đây là nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên nên đối tượng
bảo hiểm là tính mạng và tình trạng sức khoẻ của các em học sinh - sinh viên.
Người tham gia bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là người ký kết
hợp đồng bảo hiểm và nộp phí bảo hiểm nhưng không phải nộp cho chính bản
thân mình mà nộp cho người thứ ba (người được bảo hiểm). Người tham gia
bảo hiểm là cha mẹ hay người đỡ đầu có trách nhiệm nuôi nấng, chăm sóc các
em đứng ra mua bảo hiểm cho con em mình. Tuy nhiên, ở sinh viên vừa là
người tham gia bảo hiểm, vừa là người được bảo hiểm.
Người được bảo hiểm là học sinh đang học ở các trường như: nhà trẻ,
mẫu giáo, phổ thông cơ sở, phổ thông trung học, trung học chuyên nghiệp và
dạy nghề... là sinh viên các trường cao đẳng, đại học, học viện... bao gồm cả học
sinh đang theo học tại các trường dân lập hay công lập.
Học sinh tham gia loại hình bảo hiểm này vẫn được tham gia và hưởng
quyền lợi của các loại hình bảo hiểm khác nếu ký kết các hợp đồng độc lập với
nhau.
1.2. Phạm vi bảo hiểm
Trên lý thuyết phạm vi bảo hiểm của nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp học
sinh - sinh viên gồm những rủi ro sau:
- Bị chết trong mọi trường hợp.
- Bị tai nạn thương tật.
- Bị ốm đau, bệnh tật phải nằm viện điều trị phẫu thuật.
Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp sau đây không thuộc phạm vi bảo hiểm:
- Học sinh đến tuổi thành niên bị chết do tự tử, tiêm chích ma tuý...
- Do hành động cố ý của người được bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm hay
người được hưởng quyền lợi bảo hiểm (trừ những người được bảo hiểm chưa
đến tuổi vị thành niên).
- Điều trị hoặc phẫu thuật các bệnh bẩm sinh, chỉnh hình, thẩm mỹ, làm chân
tay giả, răng giả...
- Chiến tranh phóng xạ.
Trong thực tế phạm vi bảo hiểm của các công ty bảo hiểm triển khai có sự khác
nhau, cụ thể đối với công ty bảo hiểm PJICO bao gồm:
1.2.1. Những rủi ro được bảo hiểm
Đối với bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên, những rủi ro được bảo
hiểm là những rủi ro trong lãnh thổ việt nam đối với người được bảo hiểm như
sau:
- Chết do mọi nguyên nhân.
- Thương tật thân thể do tai nạn.
- Ốm đau, phẫu thuật phải nằm viện phẫu thuật.
Như vậy điều khoản bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên được xây dựng trên
các quy tắc bảo hiểm có liên quan đã được ban hành:
- Quy tắc bảo hiểm sinh mạng cá nhân (ban hành theo quyết định số
391/TC/QĐ/BHXH ngày 20/9/1991 của Bộ tài chính.
- Quy tắc bảo hiểm tai nạn thân thể học sinh 24/24 giờ (ban hành kèm theo
quy định số 256/TC/QĐ/BHXH ngày 22/7/1991 Bộ tài chính)
- Quy tắc bảo hiểm nằm viện và phẫu thuật (ban hành kèm theo quyết định số
466/TC/QĐ/BH ngày 2/7/1993 của Bộ tài chính).
Bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên là một trong những sản phẩm bảo hiểm
của PJICO, ra đời phù hợp với tình hình thị trường, nhằm đạt được mục đích
mềm dẻo, linh hoạt trong hoạt động. Học sinh - sinh viên trở thành người được
bảo hiểm khi đóng phí để tham gia bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên. Học
sinh - sinh viên đó được hưởng quyền lợi trong những trường hợp sau:
Trường hợp I: Chết hoặc thương tật thân thể do tai nạn. Tai nạn thuộc
phạm vi bảo hiểm được cấu thành bởi 3 yếu tố:
- Một lực từ bên ngoài: là việc không lường trước được, không mong đợi xảy
ra, tai nạn tại một thời điểm nhất định. Nó diễn ra trong một thời gian ngắn,
không phải là một quá trình kéo dài.
- Ngoài ý muốn: có nghĩa là người được bảo hiểm không gây tai nạn.
- Tác động lên thân thể và là nguyên nhân trực tiếp làm cho người được bảo
hiểm bị chết hoặc bị thương tật thân thể. Phạm vi bảo hiểm còn được mở rộng
đối với trường hợp tai nạn xảy ra do người được bảo hiểm có hành động cứu
người, tài sản của nhà nước, của nhân dân và chống hành vi phạm pháp.
Trường hợp II: Ốm đau, tai nạn, phải nằm viện, hay phẫu thuật tại bệnh
viên. Ở đây bệnh viện được hiểu là một cơ sở khám chữa bệnh hợp pháp, được
Nhà nước công nhận, có khả năng và phương tiện chuẩn đoán bệnh, điều trị
bệnh và phẫu thuật, có điều kiện thuận lợi cho việc điều trị nội trú.
Nằm viện là người được bảo hiểm cần lưu trữ ít nhất 24 giờ ở bệnh viện để
điều trị lâm sàng.
Học sinh được coi là phẫu thuật khi trải qua các ca mổ để điều trị các
thương tật hoặc các bệnh tật do các phẫu thuật viên có bằng cấp thực hiện. Để
được hưởng những rủi ro trên xảy ra thì người được bảo hiểm phải có thời
gian điều trị nội trú tại bệnh viện hoặc phẫu thuật do ốm đau bệnh tật.
Ví dụ: Học sinh A tham gia bảo hiểm kết hợp học sinh - sinh viên phải phẫu
thuật do đau ruột thừa. Do vậy bảo hiểm trợ cấp như sau:
Trợ cấp nằm viện phẫu thuật = Số ngày nằm viện
×
0,3% STBH
Trợ cấp phẫu thuật được hưởng theo quy định số 446/TC/BHXH của Bộ tài
chính ban hành ngày 02/03/1993.
Điều kiện bảo hiểm: Đây là những quy định phạm vi, trách nhiệm của
người bảo hiểm đối với tổn thất của người được bảo hiểm.
Đối với nghiệp vụ bảo hiểm học sinh - sinh viên có 3 điều kiện bảo hiểm
là:
Chết do mọi nguyên nhân (Điều kiện bảo hiểm A)
Thương tật thân thể do tai nạn (Điều kiện bảo hiểm B)
Ốm đau, bệnh tật phải nằm viện phẫu thuật (Điều kiện bảo hiểm C)
+ Điều kiện bảo hiểm A.
− Theo điều kiện bảo hiểm này sẽ bảo hiểm cho trường hợp chết ro mọi
nguyên nhân. Trừ trường hợp chết do nguyên nhân từ những rủi ro không
được bảo hiểm.
− Về hiệu lực bảo hiểm: Đối với trường hợp chết do tai nạn và các hợp đồng
tái tục liên tục. Bảo hiểm có hiệu lực ngay sau khi người tham gia bảo hiểm
đóng phí đầy đủ theo quy định. Đối với trường hợp chết không do tai nạn và
hợp đồng bảo hiểm không liên tục. Bảo hiểm có hiệu lực sau 30 ngày kể từ
ngày đóng phí bảo hiểm.
− Quyền lợi của người được bảo hiểm: trường hợp người được bảo hiểm
chết thuộc phạm vi bảo hiểm. PJICO trả toàn bộ số tiền bảo hiểm ghi trên giấy
chứng nhận bảo hiểm.
+ Điều kiện bảo hiểm B.
− Theo điều kiện bảo hiểm này, sẽ bảo hiểm cho trường hợp thương tật
thân thể do tai nạn. Trừ những thiệt hại do nguyên nhân từ những rủi ro
không được bảo hiểm.
− Hiệu lực bảo hiểm: Bảo hiểm có hiệu lực kể từ khi đóng phí bảo hiểm.
− Quyền lợi của người được bảo hiểm: Trường hợp người được bảo hiểm bị
thương tật thân thể thuộc phạm vi được bảo hiểm. PJICO trả tiền bảo hiểm
theo bảng tỷ lệ trả tiền bảo hiểm ban hành kèm theo quyết định số 05/TCBH
ngày 2/1/1993 của Bộ tài chính.
+ Điều kiện bảo hiểm C.
− Điều kiện bảo hiểm này sẽ trả tiền cho trường hợp ốm đau, bệnh tật phải
nằm viện hoặc phẫu thuật. Trừ những thiệt hại do rủi ro không được bảo
hiểm.