Thực trạng huy động vốn của các Doanh nghiệp VN hiện nay.DOC

Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C

I - MỞ ĐẦU
Để thành lập một doanh nghiệp và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh
doanh, vốn là điều kiện khơng thể thiếu, nó phản ánh nguồn lực tài chính
được đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Nhu cầu về vốn là một trong những bức
xúc của doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi mà các doanh
nghiệp đều mong muốn đầu tư mở rộng sản xuất, đa dạng hoá dịch vụ nhằm
tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp sau khi Việt Nam gia nhập
Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Doanh nghiệp có nhiều hình thức để
huy động vốn như phát hành cổ phiếu, trái phiếu, vay vốn ngân hàng, tín dụng
từ nhà cung cấp, thuê tài chính, v.v. Mỗi cách thức huy động vốn đều có
những ưu, nhược điểm riêng.
Các nguồn vốn của một doanh nghiệp:
•

Nguồn vốn tự có của chủ doanh nghiệp là khoản đầu tư ban đầu khi
thành lập doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp Nhà nước, nguồn vốn
tự có là vốn đầu tư của ngân sách Nhà nước. Đối với công ty cổ phần
hoặc công ty tnhh, nguồn vốn ban đầu do các cổ đơng hoặc thành
viên đóng góp để hình thành cơng ty. Đối với các Cơng ty cổ
phần,vốn kinh doanh có thể huy động thêm từ việc phát hành cổ
phiếu. Công ty TNHH không thể phát hành cổ phiếu mà chỉ có thể
phát hành trái phiếu.

•

Vốn vay: Ngồi phần vốn tự có của daonh nghiệp (vốn góp) thì
nguồn vốn vay có vị trí đặc biệt quan trọng trong hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp. Nó có thể đáp ứng các nhu cầu về vốn
trong ngắn hạn hoặc dài hạn, có thể huy động được số vốn lớn, tức

thời

•

Vốn chiếm dụng của nhà cung cấp (Tín dụng thương mại): Đây cũng
là một nguồn vốn tương đối quan trọng trong doanh nghiệp. Nguồn
vốn này xuất phát từ việc doanh nghiệp chiếm dụng tiền hàng của
nhà cung cấp (trả chậm), việc chiếm dụng này có thể phải trả phí (lãi)
hoặc khơng phải trả phí nhưng lại đáp ứng được việc doanh nghiệp
có nguyên vật liệu, điện, nước,... để sản xuất kinh doanh mà chỉ phải
1


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
bỏ ra ngay lập tức một số tiền ít hơn số tiền đáng lẽ phải bỏ ra ngay
lập tức để có được số nguyên vật liệu, điên, máy móc,... để tiến hành
sản xuất.
•

Nguồn vốn khác lợi nhuận để lại, lương cán bộ cơng nhân viên chậm
thanh tốn.

II .Tình hình thực trạng huy động vốn của các
doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.
•

Nhìn chung có 6 hình thức huy động vốn và mỗi loại có những ưu
điểm và nhược điểm mà tuỳ theo từng hồn cảnh cụ thể của từng
cơng ty mà có cách huy động vốn cho phù hợp.

1. Nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp.

1.1. Vốn góp ban đầu.
Góp vốn là việc đưa tài sản vào công ty để trở thành chủ sở hữu hoặc
các chủ sở hữu chung của công ty. Tài sản góp vốn có thể là tiền Việt Nam,
ngoại tệ tự do chuyển đổi, vàng, giá trị quyền sử dụng đất, giá trị quyền sở
hữu trí tuệ, cơng nghệ, bí quyết kỹ thuật, các tài sản khác ghi trong Điều lệ
cơng ty do thành viên góp để tạo thành vốn của cơng ty.
- Phần vốn góp là tỷ lệ vốn mà chủ sở hữu hoặc chủ sở hữu chung của
cơng ty góp vào vốn điều lệ. Vốn điều lệ là số vốn do các thành viên, cổ đơng
góp hoặc cam kết góp trong một thời hạn nhất định và được ghi vào Điều lệ
công ty.
- Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu phải có theo quy định của pháp
luật để thành lập doanh nghiệp.
- Vốn có quyền biểu quyết là phần vốn góp hoặc cổ phần, theo đó người
sở hữu có quyền biểu quyết về những vấn đề thuộc thẩm quyền quyết định
của Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đơng.
Tuy nhiên nguồn vốn góp ban đầu cũng tuỳ thuộc vào từng quy định.
● Công ty trách nhiệm hữu hạn 2 thành viên trở lên: Thành viên phải
góp vốn đầy đủ và đúng hạn bằng loại tài sản góp vốn như đã cam kết.
Trường hợp thành viên thay đổi loại tài sản góp vốn đã cam kết thì phải được
sự nhất trí của các thành viên cịn lại; cơng ty thơng báo bằng văn bản nội
2


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
dung thay đổi đó đến cơ quan đăng ký kinh doanh trong thời hạn bảy ngày
làm việc, kể từ ngày chấp thuận sự thay đổi.
● Công ty trách nhiệm hữu han một thành viên:Quyết định tăng vốn
điều lệ của công ty; chuyển nhượng một phần hoặc tồn bộ vốn điều lệ của

cơng ty cho tổ chức, cá nhân khác.Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành
viên tăng vốn điều lệ bằng việc chủ sở hữu công ty đầu tư thêm hoặc huy
động thêm vốn góp của người khác.
Chủ sở hữu quyết định hình thức tăng và mức tăng vốn điều lệ. Trường
hợp tăng vốn điều lệ bằng việc huy động thêm phần vốn góp của người khác,
cơng ty phải đăng ký chuyển đổi thành công ty trách nhiệm hai thành viên trở
lên trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày thành viên mới cam kết góp vốn
vào cơng ty.
● Cơng ty cổ phần ;Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và
nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào
doanh nghiệp, và vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ
phần.
● Doanh nghiệp tư nhân:
+ Vốn đầu tư của chủ doanh nghiệp tư nhân do chủ doanh nghiệp tự
đăng ký. Chủ doanh nghiệp tư nhân có nghĩa vụ đăng ký chính xác tổng số
vốn đầu tư, trong đó nêu rõ số vốn bằng tiền Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển
đổi, vàng và các tài sản khác; đối với vốn bằng tài sản khác còn phải ghi rõ
loại tài sản, số lượng và giá trị còn lại của mỗi loại tài sản.
+ Toàn bộ vốn và tài sản kể cả vốn vay và tài sản thuê được sử dụng vào
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải được ghi chép đầy đủ vào sổ kế
toán và báo cáo tài chính của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
+ Trong quá trình hoạt động, chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền tăng
hoặc giảm vốn đầu tư của mình vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Việc tăng hoặc giảm vốn đầu tư của chủ doanh nghiệp phải được ghi chép đầy
đủ vào sổ kế toán. Trường hợp giảm vốn đầu tư xuống thấp hơn vốn đầu tư đã
đăng ký thì chủ doanh nghiệp tư nhân chỉ được giảm vốn sau khi đã đăng ký
với cơ quan đăng ký kinh doanh.
● Nhóm cơng ty:
3

Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
+ Trường hợp công ty mẹ không đền bù cho công ty con theo quy định
tại khoản 3 Điều này thì chủ nợ hoặc thành viên, cổ đơng có sở hữu ít nhất
1% vốn điều lệ của cơng ty con có quyền nhân danh chính mình hoặc nhân
danh cơng ty con địi công ty mẹ đền bù thiệt hại cho công ty con.
+ Trường hợp hoạt động kinh doanh như quy định tại khoản 3 Điều này
do công ty con thực hiện đem lại lợi ích cho cơng ty con khác của cùng một
cơng ty mẹ thì cơng ty con được hưởng lợi đó phải liên đới cùng cơng ty mẹ
hồn trả khoản lợi được hưởng đó cho cơng ty con bị thiệt hại.
Tuy nhiên tỉ lệ và quy mơ góp vồn của các bên tham gia công ty phụ
thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như: luật pháp,đặc điểm ngành kinh tế-kỹ
thuật,cơ cấu liên doanh,quy mô công ty…
A, Đặc điểm của vơn góp ban đầu:
+Ưu điểm:đây là vốn góp của chủ sở hữu nên thuân tiện và dễ dàng
trong viêc huy động, chi phí thấp lợi nhn cao hơn do khơng phải mất lãi
vay, có thể xử dụng dài hạn…
+Nhược điểm: khả năng góp vốn của những người chủ sở hữu ban đầu
là không lớn,giới hạn về quy mô của doanh nghiệp

1.2. Nguồn vốn từ lợi nhuân không chia.
Quy mô số vốn ban đầu là rất quan trọng ,tuy nhiên số vốn này cũng cần
được tăng theo quy mô phát triển của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp hoạt
động có hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ có những điều kiện thuận lợi để tăng
trưởng nguồn vốn.Nguồn vốn từ lợi nhuận không chia là bộ phận lơi nhuận
được sư dungj để tái đầu tư, mở rộng sản xuất.
Đây là một phương thức tạo nguồn tài chính quan trọng và khá hấp dẫn
của các doanh nghiệp
- Đặc điểm của nguồn vốn từ lợi nhuận không chia:
+ Ưu điểm của loại vốn này: giảm chi phí,giảm bớt sự phụ thuộc vào

bên ngồi so với các cach thức huy động khác,dễ huy động,tiện lợi,không
phải xin phép.Không tốn kém chi phí, khơng làm lỗng quyền kiểm sốt ngân
hàng và khơng phải hồn trả. Phương pháp này giúp ngân hàng không phụ
thuộc vào thị trường vốn nên tránh được chi phí huy động vốn.
+ Nhược điểm: vốn tái đầu tư tù lợi nhuận để lại chỉ có thể thực hiện
4


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
được nếu như doanh nghiệp đã đang hoạt động có lợi nhuận và đươc phép tái
đầu tư. Nguồn vốn này phải được sự đồng ý của chủ sơ hữu,không chủ đông
được và cơ hợi đầu tư là ít nên phải biết nắm thời cơ đầu tư hợp lý. Khi đem
vốn đi tái đầu tư thì doanh nghiêp cần phải chứng minh cho chủ đầu tư rằng
kỳ vọng lợi nhuận đạt được phải lớn hơn mức khi họ đem đầu tư vào các
doanh nghiệp khác.Ưu điểm: Hạn chế: Chỉ áp dụng với các ngân hàng lớn,
làm ăn có lãi liên tục và đều đặn. Hình thức này khơng thể áp dụng thường
xun vì nó làm ảnh hưởng đến quyền lợi của cổ đơng.
Phương pháp này phụ thuộc vào:
a) Chính sách cổ tức của ngân hàng: Chính sách này cho biết ngân hàng
cần phải giữ lại bao nhiêu thu nhập để tăng vốn phục vụ cho mở rộng kinh
doanh và bao nhiêu thu nhập sẽ được chia cho các cổ đơng. Ta có:
Tỷ lệ thu nhập giữ lại
(Lợi nhuận không chia)

=

Mức thu nhập giữ lại
Thu nhập sau thuế
Tổng giá trị cổ tức
Thu nhập sau thuế

Tỷ lệ chi trả cổ tức =
Tỷ lệ thu nhập giữ lại quá thấp sẽ làm cho mức tăng trưởng vốn ngân
hàng sẽ chậm, dẫn đến giảm khả năng mở rộng tài sản sinh lời, tăng rủi ro phá
sản. Ngược lại, nếu tỷ lệ thu nhập giữ lại quá lớn sẽ làm giảm thu nhập của cổ
đông dẫn đến thị giá cổ phiếu của ngân hàng bị giảm.
b) Tốc độ tăng vốn từ nguồn nội bộ: Một tỷ lệ tăng trưởng vốn từ nguồn
nội bộ lý tưởng phải đáp ứng cả hai yêu cầu: Một là, ngân hàng tăng trưởng
được tài sản có (đạc biệt là các khoản cho vay); Hai là, không làm suy giảm
quá mức tỷ số vốn/tài sản của ngân hàng.

1.3. Vốn từ phát hành cổ phiếu.
Công ty huy động vốn khi thành lập hoặc để mở rộng kinh doanh
bằng hình thức phát hành cổ phiếu thì nguồn vốn huy động đó khơng cấu
thành một khoản nợ mà cơng ty phải có trách nhiệm hồn trả cũng như áp lực
về khả năng cân đối thanh khoản của công ty sẽ giảm rất nhiều, trong khi sử
dụng các phương thức khác như phát hành trái phiếu công ty, vay nợ từ các tổ
chức tín dụng... thì hồn tồn ngược lại. Tuy nhiên, mỗi phương thức huy

5


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
động đều có những ưu nhược điểm riêng và nhà quản lý công ty phải cân
nhắc, lựa chọn tùy từng thời điểm và dựa trên những đặc thù cũng như chiến
lược kinh doanh của công ty để quyết định phương thức áp dụng thích hợp.
Đây là cơng cụ giúp doanh nghiệp thu được lượng vốn lớn để mở rộng
và phát triển doanh nghiệp. Hình thức này giúp doanh nghiệp tăng lượng vốn
đối ứng để thực hiện các dự án có quy mơ lớn, cũng như nâng cao khả năng
vay vốn của doanh nghiệp. Với việc huy động vốn thông qua việc phát hành

cổ phiếu, doanh nghiệp không phải trả lại tiền gốc cũng như không bắt buộc
phải trả cổ tức nếu làm ăn không hiệu quả. Tuy nhiên, việc phát hành cổ phiếu
thường làm giảm khả năng kiểm soát của những người chủ sở hữu hiện tại đối
với doanh nghiệp, do vậy chủ các doanh nghiệp nhỏ không mong muốn thực
hiện công cụ này. Cổ tức cũng không được xem là chi phí của doanh nghiệp
nên doanh nghiệp khơng được hưởng lợi về thuế thu nhập doanh nghiệp như
trong trường hợp lãi suất đi vay ngân hàng hoặc trái phiếu. Các nhà đầu tư
thường xem việc phát hành thêm cổ phiếu là một tín hiệu tiêu cực mà nguyên
nhân chính là sự bất đối xứng về thông tin, do doanh nghiệp không thể cung
cấp hết tồn bộ thơng tin ra thị trường, có thể là vì lý do cạnh tranh. Ngồi ra
nhà đầu tư có thể suy đốn rằng cơng ty phát hành thêm cổ phiếu vì giá thị
trường ở thời điểm đó là cao so với giá trị thực của cơng ty, và phát hành
thêm cổ phiếu sẽ làm lợi nhuận thu được trên mỗi cổ phiếu bị giảm. Do vậy
giá cổ phiếu thường bị giảm giá khi doanh nghiệp công bố phát hành thêm cổ
phiếu.
+ Ưu điểm: giúp phát triển thị trường chứng khốn. Q trình này cũng
dễ được tiến hành một cách minh bạch khi cơng chúng có thể theo dõi ai mua
cổ phiếu và mua bao nhiêu. Phương thức này có thể dùng để bán cổ phiếu
từng bước một thay vì bán một khoản ban đầu với mục đích “khám phá
riêng”. Phương thức này cũng có thể tránh việc một nhà đầu tư có quyền lực
chính trị mua tất cả cổ phiếu. Vì lý do này, phương thức phát hành cổ phiếu sẽ
hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài hơn.
+ Nhược điểm: Bên cạnh những ưu điểm, loại hình cơng ty này cũng có
những nhược điểm cơ bản, cụ thể là: Mức thuế tương đối cao vì ngồi thuế,
cơng ty phải thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước, các cổ đơng cịn
6


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
phải chịu thuế thu nhập bổ sung từ nguồn cổ tức và lãi cổ phần theo qui định

của Nhà nước; Chi phí thành lập công ty khá tốn kém; Khả năng bảo mật kinh
doanh và tài chính bị hạn chế do phải công khai và báo cáo với các cổ đông
của công ty; Khả năng thay đổi phạm vi kinh doanh kém linh hoạt do phải
tuân thủ theo những qui định trong Bản Điều Lệ của công ty. Tuy nhiên, với
môi trường kinh doanh hiện nay trên thế giới cũng như tại Việt Nam, những
nhược điểm trên hồn tồn có khả năng khắc phục, hạn chế tối đa và đồng
thời phát huy được những ưu điểm của loại hình này.
•

Cổ phiếu thường: là loại cổ phiếu có thu nhập phụ̀ thuộc vào hoạt
động kinh doanh của công ty. Người sở hữu cổ phiếu phổ thông được
tham gia họp Đại hội đồng cổ đông và được bỏ phiếu quyết định
những vấn đề quan trọng nhất của công ty, được quyền bầu cử và
ứng cử vào Hội đồng quản trị của công ty.
Các cổ đơng sở hữu cổ phiếu thơng thường có quyền hạn và trách

nhiệm đối với công ty như:
- Được chia cổ tức theo kết quả kinh doanh;
- Được quyền bầu cử, ứng cử vào bộ máy quản trị và kiểm soát công ty;
- Và phải chịu trách nhiệm về sự thua lỗ hoặc phá sản tương ứng với
phần vốn góp của mình.
•

Cổ phiếu ưu đãi: tương tự như cổ phiếu phổ thơng nhưng cổ đơng sở
hữu nó khơng được tham gia bầu cử và ứng cử vào Hội đồng quản
trị, nhưng lại có quyền được hưởng thu nhập cố định hàng năm theo
một tỷ lệ lãi suất cố định không phụ thuộc vào lợi nhuận của công ty,
được ưu tiên chia lãi cổ phần trước cổ đông phổ thông và được ưu
tiên chia tài sản cịn lại của cơng ty khi công ty thanh lý, giải thể.

Các cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi cũng là hình thức đầu tư vốn cổ
phần như cổ phiếu thông thường nhưng quyền hạn và trách nhiệm hạn chế
như: lợi tức cố định; không có quyền bầu cử, ứng cử...v.v.

2. Nợ và phương thức huy động nợ của doanh nghiệp
2.1. Nguồn vốn tín dụng ngân hàng và tín dụng thương mại:
Là một trong những hình thức được sử dụng nhiều nhất ở các doanh
nghiệp ở Việt Nam hiện nay. Đối với cách thức huy động vốn này, doanh
7


Lê Thị Kim Hồn – QTKD Thương Mại 48C
nghiệp có thể vay vốn ngắn hạn hoặc dài hạn, do vậy có thế đáp ứng được
nhu cầu về vốn của doanh nghiệp cho các mục tiêu khác nhau. Thêm vào đó,
lãi suất vay ngân hàng được xem là chi phí của doanh nghiệp, do vậy doanh
nghiệp được giảm một phần thuế thu nhập. Tuy nhiên, để vay được vốn ngân
hàng, các doanh nghiệp phải có bản báo cáo kế hoạch sử dụng vốn cụ thể để
ngân hàng thẩm định cũng như cần có tài sản để thế chấp cho các khoản vay
đó. Ngồi ra, doanh nghiệp cần tn thủ những quy định do ngân hàng đề ra
trong việc sử dụng nguồn vốn vay. Kết quả là doanh nghiệp giảm sự chủ động
trong việc vay và sử dụng vốn vì phụ thuộc vào đánh giá của ngân hàng cũng
như các quy định do các tổ chức tín dụng đặt ra.
Mặc dù được sử dụng phổ biến nhất ở Việt nam, nhưng có thể kể đến
các nhược điểm chủ yếu của phương án này là chi phí vốn khá lớn (lãi suất
cao), thủ tục phức tạp, thời gian thẩm định dự án cho tới khi ký hợp đồng tín
dụng và bắt đầu giải ngân có thể tới hàng năm, hoặc hơn, điều này làm lỡ
nhiều cơ hôị của nhà đầu tư. Thêm nữa, các điều kiện của Ngân hàng đưa ra
thường là khá ngặt nghèo, điều kiện cho vay thường là giảm thiểu tối đa rủi ro
cho Ngân hàng. Bù lại, chủ đầu tư không phải chia sẻ phần lợi nhuận thu
được với bất kỳ ai, so với một vài phương án khác…

•

Tuy nhiên, sử dụng nguồn vốn này cần lưu ý: không nên chiếm dụng
quá nhiều hoặc quá lâu một khoản nợ nào đó vì nó sẽ ảnh hưởng đến
uy tín của doanh nghiệp với đối tác, với thị trường hoặc kiện tụng
pháp luật, tốt nhất nên có sự thoả thuận về việc chiếm dụng vốn.

Theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam: Năm 2007 tiếp tục là một năm sôi
động của ngành ngân hàng với tốc độ tăng trưởng huy động vốn ước đạt
36,5% và tăng trưởng dư nợ tín dụng đạt 34%, gấp gần hai lần so với mức dự
báo hồi đầu năm.
Vay vốn ngân hàng
Ưu điểm: Thuần túy là các khoản nợ.
Nhược điểm: Có thể rất khó để vay tiền, có quá nhiều giấy tờ thủ tục.
Hãy lựa chọn ngân hàng nào trong cộng đồng của bạn hiểu được loại hình
hoạt động của cơng ty bạn. Cứ sau 6 tháng hoặc một khoảng thời gian tương

8


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
đương, đề nghị tăng hạn mức thẻ tín dụng và tăng hạn mức tín dụng cơng ty.
Mỗi một lần tăng như vậy tốn một chút phí.
Vay nợ cá nhân, vay vốn khơng thế chấp, vay vốn nhỏ, tạm ứng tiền mặt
thương mại và vay vốn đảm bảo bằng tài sản
Ưu điểm: Nhanh chóng có tiền mặt.
Nhược điểm: Lãi suất có thể khá cao, vay nợ cá nhân sẽ gây rủi ro đối
với quan hệ cá nhân.
Vay nợ cá nhân. Theo thống kê của trường Babson College về kinh
doanh, khoảng 100 tỉ USD được đầu tư khơng chính thức vào những vụ khởi

nghiệp hàng năm. Trong đó, bạn bè và người thân trong gia đình đóng góp
vào doanh nghiệp tới hớn 60 tỉ USD. Vấn đề ở đây là cần có một thỏa thuận
đầu tư có hiệu lực để làm rõ đó là khoản vay, khoản góp vốn, hay là một món
quà đối với chủ doanh nghiệp.
Nếu là khoản vay, trong văn bản phải nói rõ lãi suất và kỳ hạn thanh
tốn. Nếu là khoản góp vốn, phải xác định tỉ lệ sở hữu ngay từ khi bắt đầu.
Nếu việc khởi nghiệp thành công và công ty được niêm yết ra công chúng, thì
người góp vốn có thể được đảm bảo rằng anh ta sẽ được đền bù xứng đáng.
Nếu khởi nghiệp thất bại, thì người cho vay/nhà đầu tư có thể ghi lại khoản lỗ
này để được khấu trừ thuế.
Tạm ứng tiền mặt thương mại (Merchant cash advances). Loại hình này
cịn được gọi là tìm kiếm vốn bằng các khoản phải thu dựa trên thẻ tín dụng.
Cơng ty đưa ra loại hình dịch vụ này sẽ tạm ứng tiền mặt cho các doanh
nghiệp thỏa mãn một số tiêu chuẩn dựa vào tiền sử bán hàng của họ. Sau đó,
doanh nghiệp đi vay phải trả khoản tạm ứng này, cộng thêm phần lãi, bằng
cách trừ đi doanh thu trong tương lai. Ưu điểm là doanh nghiệp nhận được
tiền mặt nhanh chóng, tuy nhiên nhược điểm là ngành dịch vụ này khơng
chính thống, do đó tiền phí có thể rất cao. Đây cũng là một lựa chọn để bạn
xem xét nếu bạn không thể tìm kiếm các khoản đầu tư an tồn từ các nguồn
khác.
Cho vay đảm bảo bằng tài sản. Loại hình huy động vốn này cho phép
vay nợ dựa trên các khoản phải thu, với hạn mức tín dụng hoặc factoring. Nếu
theo phương thức đầu tiên, bên cho vay sẽ xem xét các khoản phải thu và đưa
9


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
ra một hạn mức tín dụng với lãi suất gần bằng lãi suất ngân hàng. Với nghiệp
vụ factoring, ngân hàng có thể cho vay trên từng hóa đơn bán hàng riêng lẻ.
Bên cho vay cũng có thể muốn cho vay trên bộ hồ sơ bao gồm hợp đồng mua

hàng và các hóa đơn, vì hợp đồng mua hàng cho thấy ý định mua và hóa đơn
được xuất khi đã hồn tất việc bán hàng. Với phương pháp huy động vốn
thông qua hợp đồng mua hàng, bên cho vay sẽ cho phép vay tới 50% hoặc
60% giá trị đơn hàng, và bạn sẽ cần phải chứng minh rằng hợp đồng mua
hàng cuối cùng dẫn tới hóa đơn (bạn thực sự mua hàng).
Nếu như bạn cố gắng mở hạn mức tín dụng với lãi suất 20%, thì bạn có
thể sử dụng dịch vụ factoring, với lãi suất thấp hơn thế. Trường hợp đó, bạn
có thể bán giảm giá cho khách hàng, với thỏa thuận thời hạn trả sớm hơn.
2.2. Phát hành trái phiếu công ty
Đây là một trong những hình thức được dùng để huy động vốn dài hạn
cho doanh nghiệp. Ưu điểm lớn nhất của phương án này là có thể huy động
được các nguồn vốn với chi phí thấp. Doanh nghiệp có thế phát hành trái
phiếu phổ thông hoặc trái phiếu chuyển đổi. Đối với trái phiếu phổ thông,
người sở hữu trái phiếu sẽ nhận được tiền gốc đến khi trái phiếu đáo hạn. Nếu
trái phiếu đó có trả lãi (coupon), lãi suất thường được trả 6 tháng một lần hoặc
nhận hàng năm. Đối với trái phiếu chuyển đổi, thông thường người sở hữu sẽ
có quyền chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông theo điều kiện cụ thể được quy
định trong trái phiếu đó, ví dụ như tỉ lệ chuyển đổi tại thời điểm cụ thể. Hình
thức phát hành trái phiếu giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc vay vốn
dài hạn, mức huy động vốn lớn hơn so với vay từ các tổ chức tín dụng và thời
gian vay cũng dài hơn. Tuy nhiên, thủ tục phát hành trái phiếu ra công chúng
của doanh nghiệp hiện nay khá phức tạp, do vậy hình thức này chưa phổ biến
ở Việt Nam hiện nay, tuy nhiên, trong tương lai, đây sẽ là một trong những
hình thức chiếm ưu thế vì doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp làm ăn
hiệu quả và có uy tín.
Các cơng ty, tập đồn lớn trên thế giới thường mời các tổ chức đánh giá
mức tín dụng có uy tín như Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch để xếp hạng
trái phiếu của mình (bond rating). Cách thức này giúp nhà đầu tư đánh giá

10

Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C
được mức độ an toàn và rủi ro của doanh nghiệp, do vậy, trái phiếu doanh
nghiệp có vị trí xếp hạng tín dụng cao sẽ dễ huy động vốn qua kênh này hơn.
Trái phiếu cũng như các khoản vay ngân hàng dài hạn mang lại một số
lợi ích cho doanh nghiệp như: lãi suất vay vốn thường cố định, do vậy, nếu
doanh nghiệp thu được lãi lớn thì khơng phải chia phần lãi đó cho ngân hàng
và các trái chủ; lãi suất vay được cơng nhận là chi phí của doanh nghiệp, do
vậy, doanh nghiệp được giảm một phần tiền thuế phải đóng cho Nhà nước;
chủ sở hữu của doanh nghiệp khơng phải chia sẻ quyền kiểm soát doanh
nghiệp khi vay vốn. Tuy nhiên, các khoản vay dài hạn đó cũng có một số bất
lợi như doanh nghiệp phải trả tiền gốc và tiền lãi theo thời gian đã quy định,
do vậy nếu doanh nghiệp không tạo ra đủ lượng tiền mặt để trả các khoản vay
đúng thời hạn, doanh nghiệp có thể bị phá sản; huy động vốn thông qua việc
đi vay sẽ làm tăng tỉ lệ nợ/vốn chủ sở hữu, do vậy làm tăng rủi ro cho doanh
nghiệp; doanh nghiệp phải tuân thủ những quy định chặt chẽ hơn trong việc
sử dụng vốn đi vay và thông thường chỉ vay được một số lượng vốn nhất
định, phụ thuộc vào tài sản thế chấp của doanh nghiệp cũng như không được
phép vượt quá một tỉ lệ nợ/vốn chủ sở hữu nào đó.

11


Lê Thị Kim Hoàn – QTKD Thương Mại 48C

III. KẾT LUẬN
Vậy phương án nào là tối ưu? Câu trả lời là việc lựa chọn hình thức
huy động vốn cần phải phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng, chi phí cho hình thức
huy động vốn đó, khả năng trả nợ (nếu là vốn vay) của doanh nghiệp trong

từng giai đoạn phát triển cụ thể. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các
kênh huy động vốn hiệu quả là tín dụng từ nhà cung cấp, thuê mua tài chính
và vay vốn ngân hàng. Đối với doanh nghiệp lớn, phát hành cổ phiếu và trái
phiếu là hình thức tăng vốn lên nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu phát triển
của doanh nghiệp. Doanh nghiệp kinh doanh trong ngành đang ở trong giai
đoạn suy thối trong chu kỳ kinh doanh thì khơng nên huy động vốn thơng
qua việc vay nợ vì sẽ làm tăng rủi ro phá sản của doanh nghiệp. Đối với các
dự án đầu tư mới và nhỏ, doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn vốn giữ lại của
mình. Với các dự án lớn hơn, doanh nghiệp có thể đi vay vốn ngân hàng và
đối với những kế hoạch lớn như xây dựng nhà xưởng mới, sáp nhập thì cơng
ty có thể huy động vốn qua việc phát hành cổ phiếu.
Tuy nhiên, khi Doanh nghiệp khi bắt đầu chiến dịch săn tìm vốn cho
dự án của mình, hãy lưu ý điểm cốt yếu là:việc phân tích lợi nhuận - rủi ro, và
khả năng chấp nhận rủi ro của mình để lựa chọn hình thức huy động vốn thích
hợp. Nếu dự án ít rủi ro (và lợi nhuận thấp), phương án vay ngân hàng có thể
là một ý tốt. Ngược lại, nếu lợi nhuận cao (và rủi ro cũng cao) thì nên nghĩ tới
huy động cổ đơng, bán trả trước, hoặc tìm tới những quĩ đầu tư mạo hiểm.
Còn tất nhiên, trong trường hợp lý tưởng (và thường hiếm gặp trong thực tế),
nếu bạn có một dự án lợi nhuận cao, và hầu như khơng có rủi ro, thì mọi việc
trở nên đơn giản.
Huy động vốn là một cơng việc khó khăn, đòi hỏi doanh nghiệp phải
đầu tư nguồn lực. Tuy nhiên, sử dụng vốn đã huy động một cách hiệu quả
cũng quan trọng không kém trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp cũng như nâng cao uy tín cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho
những lần huy động vốn cho những dự án tiếp theo.

12


Lê Thị Kim Hồn – QTKD Thương Mại 48C

Mơc lơc
I . MỞ ĐẦU..............................................................................................1
II. Tình hình thực trạng huy động vốn của các doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay..........................................................................2
1. Nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp..............................................2
1.1. Vốn góp ban đầu................................................................................2
1.2. Nguồn vốn từ lợi nhuân không chia..................................................4
1.3. Vốn từ phát hành cổ phiếu.................................................................5
2. Nợ và phương thức huy động nợ của doanh nghiệp..............................8
2.1.

Nguồn vốn tín dụng ngân hàng và tín dụng thương mại..................8

2.2.

Phát hành trái phiếu công ty............................................................10

III . KẾT LUẬN..................................................................................12