BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ VIỆC HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY DỊCH VỤ TƯ VẤN TÀI CHÍNH KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN

BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ VIỆC HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN CHU TRÌNH
BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY
DỊCH VỤ TƯ VẤN TÀI CHÍNH KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN.
I. Nhận xét chung và những bàI học kinh nghiệm rút ra
qua thực tiễn kiểm toán chu trình bán hàng và thu tiền của
công ty AASC.
Công ty tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán Bộ TàI Chính qua gần 10
năm hoạt động đã từng bước khẳng định được vị trí, uy tín của mình trên
thương trường. Với phương châm hoạt động độc lập, khách quan, trung thực,
bí mật về số liệu, liên tục nâng cao chất lượng dịch vụ AASC đã thu hút ngày
càng nhiều khách hàng, cùng với việc phục vụ khách hàng AASC đã cố gắng xây
dựng và kiện toàn bộ máy tổ chức, nâng cao năng lực và trình độ nghiệp vụ
của đội ngũ kiểm toán viên. Nhờ thế mà AASC ngày càng trở nên vững mạnh,
góp phần tích cực đưa ngành kiểm toán Việt Nam đạt trình độ quốc tế.
Trong thời gian thực tập tạI công ty AASC, được sự giúp đỡ của mọi người em
đã tìm hiểu được công tác kiểm toán trên thực tế diễn ra như thế nào và có
được cơ hội để đối chiếu so sánh với những cơ sở lý luận đã được học ở Nhà
trường. Nhìn chung quá trình kiểm toán nói chung và kiểm toán chu trình bán
hàng và thu tiền nói riêng từ khâu lập kế hoạch kiểm toán đến việc thực hiện
và phát hành báo cáo kiểm toán đã được thực hiện tương đối đầy đủ và tuân
thủ khá chặt chẽ như lý thuyết phần trên đã nêu ra. AASC đã tuân thủ theo các
chuẩn mực kiểm toán quốc tế được chấp nhận ở Việt Nam và các quy định của
Nhà Nước Việt Nam, phát huy sự sáng tạo và đã vận dụng khá linh hoạt các
thủ tục kiểm toán cho các khách hàng khác nhau phù hợp với đặc đIểm của
từng khách hàng vớI mục đích đưa ra được các kết luận kiểm toán chính xác
cũng như giúp cho khách hàng nâng cao được hiệu quả kinh doanh của mình.
I.1. Gai đoạn chuẩn bị
Công tác chuẩn bị được AASC tiến hành nhanh chóng, không gây khó
khăn cho khách hàng, đưa ra các quy định đI đến chấp nhận kiểm toán và ký
kết hợp đồng một cách chính xác, thích hợp với từng đIều kiện cụ thể.
I.2. Giai đoạn lập kế hoạch.

Kiểm toán viên đã lợi dụng hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng để
đề ra cho mình một trương trình kiểm toán khoa học nhanh mà chính xác.
kiểm toán viên đã tìm hiểu những vấn đề chung nhất liên quan đến toàn bộ
báo cáo tài chính đến những vấn đề cụ thể cho từng phần hành kiểm toán. Việc
tìm hiểu khách hàng và kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ và hệ thống kế toán
được thực hiện tốt không những tạo cơ sở cho việc đánh giá rủi ro và xác định
tầm quan trọng của vấn đề một cách phù hợp, phục vụ cho quá trình kiểm toán
sau này mà qua đó AASC còn đưa ra những ý kiến đóng góp có giá trị cho
khách hàng nhằm giúp họ hoàn thiện công tác tàI chính kế toán của mình, từ
đó các kiểm toán viên của AASC đã lập được kế hoạch kiểm toán phù hợp cho
mỗi cuộc kiểm toán, xác định được phạm vi, nội dung yêu cầu, các trọng tâm
của những công việc cần phảI làm.
I.2.1. Giai đoạn thực hiện kiểm toán.
Trên cơ sở lập kế hoạch đầy đủ về thời gian và phạm vi tiến hành kiểm
toán và dựa trên các thủ tục kiểm toán được xây dựng sẵn của mình, AASC đã
tiến hành chi tiết một cách toàn diện với trình tự tương đối chặt chẽ. Trong
kiểm toán báo cáo tài chính của AASC, việc kiểm tra các tàI khoản về hình thức
là riêng biệt nhưng các kiểm toán viên luôn luôn xem xét các tàI khoản trong
mốii quan hệ nội tạI có ảnh hưởng đến kiểm toán. Kiểm toán viên đã kết hợp
chi tiết với tổng hợp, kết hợp tổng hợp với phân tích. Vừa nghiên cứu tổng
quan, vừa đI sâu đIều tra chọn mẫu, khai thác tối đa những biên bản, những
kết luận sẵn có.
Quá trình kiểm tra chi tiết đối với khoản mục nợ phảI thu, doanh thu,
được các kiểm toán viên tiến hành đầy đủ và phù hợp với từng khách hàng.
AASC đã đưa ra các khảo sát chi tiết thích ứng với nguyên tắc đảm bảo độ tin
cậy với chi phí bỏ ra ở mức thấp nhất.
Trong quá trình thực hiện kiểm tra chi tiết các giấy tờ tàI liệu thu thập
được, các ghi chép của kiểm toán viên được đánh số tham chiếu một các hệ
thống. Ký hiệu tham chiếu của AASC dược đưa ra thống nhất cho toàn công ty.
ĐIều này giúp cho kiểm toán viên dễ dàng đối chiếu, so sánh các phần việc với

nhau, thuận lợi cho người kiểm tra soát xét cũng như khi cần tra cứu lại.
I.2.2. Giai đoạn hoàn thành kiểm toán.
AASC thực hiện soát xét lạI công việc kiểm toán trên các file kiểm toán của
khách hàng bởi những người độc lập, có trình độ và kinh nghiệm. Giấy tờ làm
việc có liên quan đến những mục tiêu trọng tâm thì thông thường được kiểm
tra lạI bởi Ban Giám đốc, báo cáo kiểm toán có tính xây dựng cao. Các kết luận
kiểm toán đưa ra là độc lập khách quan, chính xác với thực tế tạo được tin cậy
cho mọi người.
Tuy nhiên vì hoạt động kiểm toán còn mới mẻ và là một trong những công
ty đầu tiên đI đầu trong lĩnh vực kiểm toán ở Việt Nam. Nên trong công tác
kiểm toán cuả công ty cũng không thể thực sự hoàn hảo được. Nhưng bên
cạnh đó AASC đã có nhiều cố gắng để khắc phục và sửa đổi để tự hoàn thiện
mình đIều đó phảI kể đến chiến lược đào tạo con người, các nguyên tắc hoạt
động cơ bản được AASC thực hiện nghiêm túc, Ban lãnh đạo giàu kinh nghiệm
trong nghề nghiệp và trong quản lý... tất cả những đIều đó đã tạo đIều kiện
thuận lợi cho AASC có một chỗ dứng vững chắc trên thi trường.
II. Những đánh giá và đề xuất phương hướng hoàn thiện quy trình
kiểm toán báo cáo tài chính và kiểm toán chu trình bán hàng và thu
tiền.
Là một tổ chức đI đầu trong lĩnh vực kiểm toán còn hết sức mới mẻ ở Việt
Nam, AASC phảI đối đầu với nhiều khó khăn trong quá trình kiểm toán báo cáo
tàI chính nói chung và kiểm toán chu trình bán hàng thu tiền nói riêng.
Khó khăn lớn nhất là môI trường và khung pháp lý cho hoạt động kiểm
toán. Mặc dù hiện nay Việt Nam đã có quy chế về kiểm toán độc lập, đã ban
hành dược 04 chuẩn mực kiểm toán nhưng hệ thống chuẩn mực kiểm toán vẫn
chưa đầy đủ và đang trong giai đoạn dự thảo các chuẩn mực tiếp theo, quy
trình kiểm toán chưa chính thức và thật sự thống nhất nên công việc kiểm toán
chủ yếu dựa trên kinh nghiệm và sự hiểu biết của kiểm toán viên. Cũng chính vì
chưa có hệ thống chuẩn mực đầy đủ nên quan đIểm của các kiểm toán viên vẫn
còn có một khoảng cách so với các quan đIểm của cơ quan thuế vụ, từ đó dẫn

đến sự chồng chéo, gây phiền hà cho đơn vị được kiểm toán vì báo cáo kiểm
toán không được cơ quan thuế vụ thừa nhận, chất lượng công tác kiểm toán bị
nghi ngờ.
Một vấn đề còn tồn tạI hiện nay là phần lớn các khách hàng ký hợp đồng
kiểm toán hiện nay là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoàI và doanh
nghịêp Nhà nước, còn các doanh nghiệp ngoàI quốc doanh thì chưa thật sự
quan tâm tới hoạt động kiểm toán vì Nhà Nước chưa bắt buộc mọi doanh
nghiệp phảI được kiểm toán, hơn nữa do trình độ hiểu biết còn thấp nên họ
không thấy được tác dụng và quyền lợi của việc kiểm toán, họ lạI không thích
có bên thứ 03 can thiệp vào hoạt động kinh doanh của họ... Do đó, trong quá
trình làm việc của kiểm toán viên việc thu thập các thông tin một cách đầy đủ
và chính xác gặp rất nhiều khó khăn.
Mặt khác những hướng dẫn nghề nghiệp hoàn toàn không có, AASC phảI
tự tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm làm kiểm toán của các tổ chức kiểm toán thế
giới, tuy nhiên không thể dập khuôn máy móc vào đIều kiện thực tế của Việt
Nam mà đòi hỏi phảI có sự vận dụng linh hoạt. Hơn nữa hoạt động kiểm toán
là hoạt động đòi hỏi phảI có kiến thức chuyên ngành sâu rộng, kiểm toán viên
phảI là những người có sáng tạo, có khả năng phân tích và đánh giá cao, am
hiểu tường tận đIều kiện thực tiễn của Việt Nam. Do những đòi hỏi khắt khe về
trình độ và những hạn chế khách quan của ngành nghề nên hoạt động kiểm
toán báo cáo tàI chính nói chung và kiểm toán chu trình bán hàng và thu tiền
nói riêng không tránh khỏi những đIều bất cập. Trong giai đoạn khảo sát thực
tế tạI AASC, em đã học hỏi được những kinh nghiệm thực tế. Với những kiến
thức được trang bị ở nhà trường cùng với sự tìm hiể thêm qua sách báo em xin
được mạn phép nêu nên một số nhận xét trên và đề xuất một vàI ý kiến hy vọng
góp phần hoàn thiện quy trình kiểm toán báo cáo tài chính nói chung và kiểm
toán chu trình bán hàng thu tiền nói riêng.