SKKN: ƯDCNTT dạy Khoa học 5

1

PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO ĐIỆN BÀN
TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN TRÃI
*************************
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Đề tài:


ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀO DẠY TIẾT ÔN TẬP MÔN KHOA HỌC
LỚP 5 NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
NĂM HỌC: 2009- 2010

Họ và tên : Huỳnh Thị Mỹ Phước
Tổ : Năm
Chức vụ : Giáo viên + BCHCĐGD Huyện
2
I. ĐỀ TÀI :
ỨNG DỤNG CNTT VÀO DẠY TIẾT ÔN TẬP MÔN KHOA HỌC
LỚP
5 NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH.
II. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Tầm quan trọng của đề tài:
Môn Khoa học là môn học mang tính khoa học và thực hành cao, nhất là các
tiết ôn tập, không chuẩn bị kỉ đồ dùng dạy học thích hợp thì tiết học trở nên
khô khan, cứng nhắc. Vì vậy, để tạo cho học sinh hứng thú trong học tập và
yêu thích môn Khoa học đòi hỏi phải giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng dạy học
cho thích hợp với từng hoạt động của bài dạy (phương pháp truyền thống )

Ngày nay, với việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tích
cực học tập của học sinh thì các phương tiện dạy học hiện đại, ứng dụng
CNTT vào dạy học ngày càng trở nên quan trọng trong quá trình lĩnh hội tri
thức mới. Xuất phát từ thực tế trên, khi dạy các tiết ôn tập môn Khoa học 5
việc sử dụng trực quan: các hình ảnh, các thí nghiệm, bản biểu,…là một
phương tiện rất quan trọng. Nó không chỉ là phương tiện để giáo viên minh
hoạ cho bài giảng mà còn là phương tiện chứa đựng kiến thức để học sinh
khai thác, vì thế trong tiết học ôn tập Khoa học không thể thiếu hình ảnh sinh
động.
Phần Khoa học của SGK lớp 5 gồm 3 bài ôn tập ( không kể các bài ôn và
kiểm tra học kì ).
- Tiết 20-21: Ôn tập:Con người và sức khỏe
- Tiết 49-50: Ôn tập: Vật chất và năng lượng
- Tiết 61 : Ôn tập: Thực vật và động vật
Ứng dụng CNTT vào việc dạy và học cũng nhằm thực hiện chủ trương
“Cải tiến phương pháp dạy học”, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh. Giáo viên chỉ là người tổ chức các hoạt động thông qua trực
quan sinh động, học sinh tư duy và tự phát hiện tìm ra kiến thức mới của bài
học. Ứng dụng CNTT vào các tiết ôn tập, ngoài chức năng trực quan, các hình
ảnh ở Sách giáo khoa và tranh ảnh sưu tầm trên mạng Internet, hình ảnh động
sẽ làm cho bài giảng hấp dẫn, tiết học sinh động, học sinh thích thú với những
cái mới lạ.Từ đó làm cho học sinh cần tìm tòi và khám phá hơn nữa.
Việc đẩy mạnh và ứng dụng công nghệ vào công tác dạy học là một trong
những yêu cầu tất yếu khách quan nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ IX là Chuẩn hoá, Hiện đại hoá và Xã hội hoá
trong Giáo dục và Đào tạo trong thời kỳ CNH- HĐH đất nước nói chung và
ngành Giáo dục nói riêng nhằm tiếp cận nền giáo dục tiên tiến trong khu vực
và trên thế giới. Chính vì vậy, việc đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy là
thực hiện chủ trương đổi mới trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng
3

dạy đáp ứng yêu cầu, mục tiêu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông từ
nay đến 2020.
2. Thực trạng của đề tài:
Trước đây chúng ta thường tổ chức tiết ôn tập bằng phương pháp truyền
thống, với thời lượng 1 tiết thì ta chỉ có thể hệ thống lại kiến thức và giải một
vài bài tập đơn giản (do không có sử dụng trực quan các hình ảnh ).Với hình
thức này thì chỉ những em khá giỏi mới đủ khả năng tiếp nhận được, còn các
HS yếu kém hầu như đứng ngoài cuộc. Việc giảng dạy tiết ôn tập Khoa học ở
các trường chưa đạt yêu cầu về kiến thức và kĩ năng cơ bản trong quá trình
học tập trên lớp, thực tế còn nhiều hạn chế sau:
- Chưa quan tâm đúng mức việc xác định Chuẩn kiến thức, kĩ năng cần đạt
được sau các tiết ôn tập. Khi dạy giáo viên chỉ chú trọng chuyển tải nội dung
mà chưa quan tâm đúng mức đến phần thực hành, liên hệ thực tế.
- Việc soạn giảng của giáo viên còn nặng về hình thức, sơ sài, chưa thể
hiện được ý đồ mục tiêu của bài dạy, chưa có đủ thông tin tích cực đến với
học sinh.
- Việc sử dụng ĐDDH, thiết bị dạy học dù có nhiều cố gắng nhưng chưa
đạt hiệu quả cao. Quá trình thực hiện cho thấy chỉ mới dừng lại ở việc tổ chức
HS quan sát và rút ra kết luận cho bài học dẫn đến HS có thói quen học thuộc
bài.
Trong thực tế hiện nay, ở một số đơn vị trường học nói chung, trường tiểu
học Nguyễn Trãi chúng tôi nói riêng. việc ứng dụng CNTT vào dạy học chưa
được đồng bộ, còn nhiều lúng túng đặc biệt là các tiết ôn tập, cụ thể là môn
Khoa học. Xuất phát từ thực tế đó, tôi đã nhận thức rằng trong quá trình giảng
dạy ôn tập Khoa học muốn đạt hiệu quả và chất lượng cần phải sử dụng trực
quan các hình ảnh và nhất là việc đưa CNTT vào giảng dạy thì học sinh dễ
hiểu, dễ tiếp thu bài và nắm chắc được kiến thức trọng tâm, đồng thời kích
thích được sự say mê, hứng thú, tìm tòi và khai thác những cái mới, phát huy
tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh.
3. Lý do chọn đề tài:

Để khắc phục những khó khăn trước đây, chúng ta có thể tổ chức tiết ôn
tập bằng phương pháp trình chiếu kết hợp tương tác giữa thầy và trò. Với hình
thức dạy học này ta có đủ thời gian để giúp các em củng cố và mở rộng kiến
thức bằng các bài tập trắc nghiệm, bài tập nối, trò chơi,... dễ dàng tạo tình
huống sư phạm để thu hút sự chú ý của HS và do tính trực quan cao nên HS
yếu kém dễ vào cuộc. Mặc khác từ việc tổ chức thi đua giữa các nhóm qua
từng hoạt động sẽ tạo không khí vui tươi hứng khởi, giúp các em củng cố lại
kiến thức một cách nhẹ nhàng.
Từ những thực trạng chung cho học sinh khối 5 nêu trên và đặc biệt là
những lớp tôi chủ nhiệm trước đây. Qua nắm bắt một số thông tin từ giáo viên
khối lớp 4, tôi nhận thấy những lớp qua thực hành các tiết ôn tập môn Khoa
học kết quả đạt được chưa cao ( Hơn 70%)
4
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới giáo dục từ nay đến năm 2020 nhất là nâng
cao chất lượng đội ngũ nhà giáo theo tinh thần Chỉ thị 40/CT-BBT, đặc biệt
đẩy mạnh CNTT vào dạy học. Từ yêu cầu đó, trong quá trình giảng dạy bản
thân luôn suy nghĩ làm thế nào để cho HS tiếp cận các tiết dạy bằng bài giảng
điện tử, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo xu thế hội nhập và phát triển
giáo dục theo hướng hiện đại, xin được trình bày vắn tắc một vài kinh nghiệm
nhỏ với nội dung đề tài sau: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy tiết ôn
tập môn Khoa học Lớp 5 nhằm nâng cao chất lượng học tập của học
sinh”

4. Giới hạn nghiên cứu của đề tài:
Do thời gian, điều kiện và khả năng có hạn nên tôi đưa việc nghiên cứu
ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy tiết ôn tập môn Khoa học khối lớp 5
trong trường tiểu học Nguyễn Trãi, huyện Điện Bàn. Đặc biệt là lớp 5A mà
tôi đang chủ nhiệm, trong năm học 2009 - 2010 đến nay, bước đầu đạt một số
kết quả, xin được trình tóm tắt với nội dung đề tài trên.
III. CƠ SỞ LÝ LUẬN:

Thực hiện chủ trương của Bộ GD-ĐT từng bước đưa tin học vào giảng
dạy, năm học 2008-2009 những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ GD-ĐT đề ra với
chủ đề năm học là “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lí, trong giảng dạy
và đổi mới quản lí tài chính”.Với những yêu cầu đó, trong năm học qua việc
Ứng dụng CNTT vào giảng dạy, soạn giáo án điện tử (Powerpoint),…đã được
chú trọng. Qua quá trình giảng dạy ở lớp Năm, chúng tôi nhận thấy rằng việc
dạy học bằng bài giảng điện tử là cải tiến phương pháp dạy học theo hướng
tích cực hóa người học, phát huy tính chủ động, tích cực học tập, tự chiếm
lĩnh kiến thức mới thông qua hoạt động nhóm để trao đổi học tập là yếu tố rất
cần thiết không thể thiếu trong quá trình giảng dạy, còn giảng dạy đối với
môn khoa học (tiết ôn tập) rất mới mẽ, mang tính khoa học và thực hành cao.
Vây, việc dạy học có sử dụng hình ảnh trực quan là nhằm phát huy tính tích
cực học tập của học sinh và đạt hiệu quả cao trong giảng dạy và học tập, nhất
là thực hiên vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của giáo viên, tính chủ động
sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Mặc khác, thực hiện các cuộc
vận động “Hai không”, “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”,
trong các tiết dạy tôi đã phân nhóm đối tượng học sinh nhằm đảm bảo chuẩn
kiến thức kĩ năng của bài dạy. Xuất phát từ yêu cầu trên, việc dạy học của mỗi
bản thân giáo viên chúng tôi hiện nay đều có trách nhiệm đầu tư suy nghĩ,
nghiên cứu tìm tòi ra giải pháp tốt nhất để tạo mọi đối tượng học sinh có hứng
thú, say mê học tập .
Đối với ngành GD-ĐT trong thời gian qua không ngừng cải cách để nâng
cao chất lượng dạy và học, việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy là một công
cụ, là yếu tố tất yếu để giúp cho thầy cô nắm được những yêu cầu phát triển
nhằm giúp truyền đạt kiến thức đến người học một cách có hiệu quả, chất
5
lượng hơn, năng lực và trình độ nghề nghiệp cũng được nâng lên ngang với
tầm cao mới.
IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Như chúng ta đã biết, thế kỷ XXI là thế kỉ khoa học, kỹ thuật phát triển

như vũ bão. Cả thế giới đang hướng vào kinh tế tri thức và xã hội học tập. Đất
nước ta cũng đang bước vào thời kỳ CNH - HĐH và hội nhập quốc tế nói
chung, ngành giáo dục không ngừng cải tiến đổi mới nhằm phù hợp yêu cầu
đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Vì vậy, việc ứng dụng CNTT vào
giảng dạy là phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh thông qua
các hình ảnh trực quan bằng các hình ảnh động làm cho tiết học sinh động
hơn, học sinh tự tư duy và tự phát hiện tìm ra kiến thức mới của bài học. Đối
với giáo viên việc chuẩn bị đồ dùng dạy học cho tiết dạy ( Nhất là tiết ôn tập
môn khoa, sử, địa cũng đỡ vất vả hơn mà bài dạy lại sinh động và phong phú
hơn).
Việc ứng dụng CNTT vào công tác dạy và học nhằm tiết kiệm được thời
gian ghi bảng và những thao tác khác để tập trung thời gian cho việc rèn
luyện kĩ năng, nội dung và hình thức trình bày phong phú, đưa được những
hình ảnh động kích thích sự hứng thú học tập của HS, tạo những thí nghiệm
ảo (các phương tiện khác không thể thực hiện được).
Ứng dụng CNTT vào dạy tiết ôn tập môn Khoa học 5 là một biện pháp
giúp học sinh tích cực, tự giác học tập, gây hứng thú, say mê với môn học,
đồng thời khắc sâu thêm kiến thức. Chính vì thế, giáo viên phải nghiên cứu kỹ
các tranh ảnh, đồ dùng dạy học cho từng tiết ôn tập đảm bảo rõ ràng, chính
xác đẹp và sắp xếp theo thứ tự từng hoạt động. Trong từng bài ôn, sách giáo
khoa đều có tranh ảnh nhưng do điều kiện của giáo viên còn hạn chế (về cách
vẽ, thời gian, giấy vẽ…), đồng thời ở các trung tâm sách thiết bị trường học
lại không bán các tranh ảnh của từng bài. Chính vì thế, việc học tiết ôn tập
Khoa học qua ứng dụng CNTT là do khả năng và nhiệt tình của giáo viên đối
với giờ dạy.
Trong thực tế năm học qua, với đề tài này tôi đã vận dụng thành công và
năm học này, tôi tiếp tục đưa vào giảng dạy ở lớp Năm A, trường Tiểu học
Nguyễn Trãi. Qua kết quả năm học trước đây, tuy trong phạm vi của lớp song
tôi nhận thấy có những tiến bộ rõ rệt của học sinh nên cần được áp dụng.
V. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:

Tổ chức dạy tiết ôn tập Khoa học 5 thông qua việc ứng dụng CNTT nhằm
nâng cao chất lượng học tập của HS, phù hợp theo nhóm đối tượng HS trong
lớp để mọi đối tượng được tham gia học tập và tiếp thu bài tốt. Để vận dụng
có hiệu quả ứng dụng CNTT vào giảng dạy, đặc biệt là tiết ôn tập Khoa học 5
rất đa dạng và phong phú. Nếu được sắp xếp một cách hợp lí, chuyển tải nội
dung tranh ảnh phù hợp, các trò chơi đơn giản nhưng lôi cuốn HS thì sẽ giải
6
quyết nhiệm vụ học tập một cách nhẹ nhàng, thỏa mái. Nội dung học tập được
đưa vào trò chơi làm trẻ tích cực hơn trong việc tiếp nhận nội dung học tập.
Để tiến hành ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy tiết ôn tập môn Khoa
học nói chung và tiết ôn tập nói riêng có kết quả tôi thực hiện các bước sau:
Bước 1: Tạo nhận thức cho bản thân về vận dụng CNTT vào giảng dạy
nhằm mục đích gì và để làm gì? Trước hết, bản thân thấy được tầm quan
trọng trong việc vận dụng CNTT vào giảng dạy là nhằm đáp ứng yêu cầu
nâng cao chất lượng giảng dạy, tiếp cận nền giáo dục tiên tiến trong khu vực
và trên thế giới.
Bước 2: Bản thân phải tự làm quen và soạn giáo án trên máy vi tính, trên
wort và trên Powerpoint, biết cách sử dụng hiệu quả của ứng dụng CNTT
trong dạy học là phải khai thác triệt để các nội dung tư liệu, đặc biệt là các tư
liệu multimedia (âm thanh, hình ảnh, phim, Flash…) đạt theo chuẩn kiến
thức kĩ năng của từng tiết dạy.
Bước 3: Chuẩn bị bài của giáo viên và học sinh
a) Giáo viên: (Xem phụ lục 2)
- Xác định mục tiêu chuẩn kiến thức kĩ năng của bài dạy.
- Thiết kế nội dung cho từng hoạt động của bài dạy.
- Chuẩn bị tư liệu, tranh ảnh, phương tiện cần thiết cho tiết học đó.
- Giao nhiệm vụ và hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài ( ở cuối tiết học trước )
b) Học sinh:
- Chuẩn bị kĩ các nội dung theo yêu cầu của giáo viên.
Bước 4:

- Tùy theo nội dung của từng hoạt động, giáo viên tìm tranh ảnh, hình ảnh
động phù hợp với các câu hỏi ôn tập của bài. Biết tìm những tranh làm hình
ảnh nền cho trò chơi củng cố bài phù hợp với nội dung tiết ôn tập đó.
Ví dụ minh họa : ( Chỉ minh họa 2 tiết cho đề tài )

7
Tiết 49;50 : ÔN TẬP VẬT CHẤT NĂNG LƯỢNG



8


Tiết 61: ÔN TẬP THỰC VẬT ĐỘNG VẬT