MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THẨM ĐỊNH
DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT
NAM
Từ khi bước vào cơ chế thị trường, nền kinh tế nước ta có nhiều biến
đổi. Những hoạt động kinh tế diễn ra hết sức đa dạng và phức tạp, điều này
làm cho đất nước ta không ngừng thay đổi và tăng trưởng về mọi mặt: kinh
tế, văn hoá, chính trị, xã hội. Là một trong những tổ chức tín dụng lớn Ngân
hàng Ngoại thương Việt Nam ngày càng được quan tâm hơn trong việc thu
hút nguồn vốn cho đầu tư để chúng ta tiến tới công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước. Tất nhiên việc cho vay vốn đầu tư không chỉ là nguồn cung
cấp vốn mà với tư cách là một tổ chức, một đơn vị trong nền kinh tế, Ngân
hàng Ngoại thương Việt Nam cần phải quan tâm đến hiệu quả của đồng
vốn đã cho vay. Hiệu quả hoạt động của đồng vốn đầu tư đó không chỉ ảnh
hưởng đến nền kinh tế mà nó còn có ý nghĩa sống còn đối với Ngân hàng
Ngoại thương Việt Nam. Đứng trước tình hình như vậy, Ngân hàng Ngoại
thương Việt Nam để có thể tồn tại và phát triển thì hơn lúc nào hết cần thực
hiện tốt các nghiệp vụ cho vay của mình, đặc biệt là nghiệp vụ thẩm định tài
chính dự án đầu tư. Tuy nhiên, công tác thẩm định tài chính các dự án đầu
tư của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam còn gặp phải một số tồn tại cần
phải khắc phục để có thể đặt đúng vị trí, chỉ đạo chặt chẽ, có cơ chế và quy
trình toàn diện hơn, đồng bộ với các nghiệp vụ khác, tạo thành một tổng thể
gắn bó trong các hoạt động ngân hàng.
Do vậy, để nâng cao được chất lượng của công tác thẩm định tài chính dự
án đầu tư đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của hoạt động cho vay của ngân hàng
và của nền kinh tế thì trước hết phải có một nhận thức và định hướng đúng
đắn trong vấn đề này.
I. NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY VÀ CÔNG TÁC
THẨM ĐỊNH.
Trong thời gian qua, hoạt động của ngân hàng nói chung, công tác tín
dụng nói riêng là gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài
chính khu vực, nguồn vốn đầu tư bị giảm sút, thị trường xuất khẩu và một số

yếu tố khác gặp nhiều khó khăn. Do vây, hoạt động của NHTNVN không tránh
khỏi những khó khăn và thách thức. Nhưng do bám sát tình hình thực tế cùng
với sự chỉ đạo đúng đắn của NHNN, NHNT đã có những biện pháp khắc phục
những tồn tại, thiếu sót kịp thời.
Trên cơ sở khắc phục được những khó khăn đó thì NHNT cũng đặt ra
những mục tiêu chiến lược trong thời gian tới về hoạt động cho vay và đặc biệt
là công tác thẩm định dự án đầu tư để đảm bảo về hiệu quả hoạt động của
mình.
1.Định hướng trong công tác cho vay
Tích cực tìm kiếm các dự án khả thi để đẩy mạnh công tác cho vay nhằm
phục vụ tốt hơn sự nghiệp kinh tế của đất nước, đạt mức tăng trưởng tín dụng
15%. Để phục hồi mức tăng trưởng tín dụng của những năm trước Ngân hàng
cần chủ động tìm kiếm những khách hàng có triển vọng, không phân biệt loại
hình sở hữu. Nghiên cứu áp dụng vào thực tiễn những phương pháp tiên tiến
về phân tích tài chính, thẩm định đầu tư, phân tích vốn vay. . . để nâng cao năng
lực và hiệu quả cho vay.
- Với phương châm "an toàn- hiệu quả- phát triển", Ngân hàng tận dụng thời cơ
để mở rộng đầu tư, tín dụng, bảo lãnh đạt mức tăng trưởng đạt 25%, nâng
dần tỷ trọng đầu tư trung dài hạn lên 355 tổng dư nợ, nâng cao chất lượng tín
dụng, phấn đấu giảm tỷ lệ nợ quá hạn xuống dưới 4%, tích cực xử lý khai thác
có hiệu quả tài sản xiết nợ, tài sản thế chấp để giải phóng vốn kinh doanh.
- Bám sát các định hướng của Nhà nước về chiến lược phát triển kinh tế, sớm
tiếp cận với các dự án, chương trình kinh tế trọng điểm để chủ động bố trí vốn,
tham gia trực tiếp đồng tài trợ với các ngân hàng thương mại khác để phát
huy sức mạnh về vốn, hạn chế rủi ro. Tiếp tục mở rộng đối tượng cho vay nhằm
khai thác mọi tiềm năng trong nền kinh tế, có cơ chế thoả đáng trong chính
sách đầu tư, tín dụng cho mục tiêu xã hội. Tuy nhiên, Ngân hàng Ngoại thương
sẽ tập trung một tỷ trọng vốn thích đáng để đầu tư vào các dự án lớn của các
doanh nghiệp quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.
- Tạo điều kiện cho người đi vay với chính sách lãi suất hợp lý, phí dịch vụ thấp

để có thể cạnh tranh với các ngân hàng khác. Đổi mới phong cách phục vụ,
luôn coi trọng lợi ích của khách hàng. Xây dựng cơ chế lãi suất ưu đãi đối với
các khoản vay lớn và an toàn.
- Tăng cường cơ chế thông tin, nắm chắc tình hình biến động và tình hình sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp có vay vốn Ngân hàng, cũng như tình hình
biến động thị trường. Dự đoán kịp thời, chính xác những nhân tố tác động đến
sản xuất kinh doanh, tình hình thị trường tài chính trong nước và nước ngoài
để chủ động tư vấn cho doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, sử dụng vốn vay có
hiệu quả hơn.
2. Định hướng trong công tác thẩm định
Từ những chức năng, vai trò và thực tiễn thì Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam cần có những định hướng cụ thể và sát thực đáp ứng hiệu quả của
công tác thẩm định tài chính dự án đầu tư. Những định hướng đó được thể
hiện như sau:
a.Công tác thẩm định phải đứng trên giác độ của người cho vay, người bỏ
vốn để xem xét.
Với tư cách là một tổ chức đi vay để cho vay Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam cần phai thẩm định những dự án vay vốn của mình, xem xét dự án
vay vốn đó có mang lại hiệu quả không ? và có khả năng thu hồi được vốn và
lãi suất không ?
b. Công tác thẩm định dự án đầu tư của Ngân hàng Ngoại thương Việt
Nam phải xuất phát từ tình hình thực tiễn trong ngành và nhằm mục đích
phục vụ hoạt động cho vay của ngân hàng trong từng giai đoạn.
c. Công tác thẩm định dự án đầu tư phải được phổ cập hoá trong toàn hệ
thống, tới tất cả các cán bộ làm nhiệm vụ ở các bộ phận khác nhau. Trong đó,
phải có bộ phận làm chủ lực, nòng cốt tại các chi nhanh cũng như TW, nghĩa là
phải toàn diện, vừa phải có trọng tâm.
d. Công tác thẩm định phải phát huy được vai trò tham mưu có hiệu quả
cho lãnh đạo từ cơ sở đến TW trong việc quyết định các khoản cho vay.
e. Công tác thẩm định dự án đầu tư phải được xây dựng theo hướng đặc

thù phù hợp với hoạt động cho vay của ngân hàng, phải được duy trì và phát
triển thành một thế mạnh trong kinh doanh và cạnh tranh. Do đó, phải thường
xuyên tổng kết thực tiễn rút ra những kinh nghiệm để hoàn thiện và phát triển.
f. Công tác thẩm định đòi hỏi tính chủ động, năng lực sáng tạo, khả năng
tổng hợp phân tích và tổng hợp thực tiễn.
II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH
DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM.
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá
ngày càng phát triển và đồng nghĩa với nó là hoạt động đâù tư ngày càng
được mở rộng với quy mô lớn. Do đó, vai trò của công tác thẩm định ngày
càng trở nên quan trọng, có ảnh hưởng lớn tới hiệu quả trong hoạt động cho
vay tại Ngân hàng. Qua nghiên cứu hoạt động thẩm định dự án đầu tư tại
Ngân hàng Ngoại thương trong những năm qua, chúng ta thấy rằng cần nâng
cao hơn nữa chất lượng hoạt động của công tác này.
Qua thời gian thực tập tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam và có
nghiên cứu về tình hình thẩm định tôi thấy rằng bên cạnh những kết quả đạt
được còn có những hạn chế trong công tác này cần khắc phục. Và theo đánh
giá chung về những hạn chế này là do những nguyên nhân khác nhau vì vậy ta
nên có những giải pháp sau:
- Giải pháp về phương pháp thẩm định.
- Giải pháp về thông tin.
- Giải pháp về nhân tố con người.
- Giải pháp về tổ chức điều hành.
- Giải pháp về trang thiết bị.
1. Giải pháp về phương pháp thẩm định
+ Áp dụng các phương pháp thẩm định hiện đại:
Ngân hàng cần phổ cập và tăng cường áp dụng những phương pháp, chỉ
tiêu thẩm định dự án đầu tư hiện đại trên cơ sở tham khảo, học hỏi các ngân
hàng trên thế giới và áp dụng một cách sáng tạo vào tình hình thực tế nước ta

và hệ thống ngân hàng. Đây là vấn đề có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao
chất lượng thẩm định tài chính. Các phương pháp thẩm định hiện đại được
trình bày phổ biến trong nhiều tài liệu khác nhau nhưng vấn đề là lựa chọn chỉ
tiêu, phương pháp nào để áp dụng cho phù hợp với thực tiễn từng dự án.
+ Đánh giá hiệu quả tài chính:
Khi đánh giá hiệu quả tài chính của dự án, Ngân hàng cần áp dụng nhiều
hơn nữa nhiều chỉ tiêu: giá trị hiện tại ròng NPV, tỷ suất sinh lời nội bộ IRR, chỉ
số doanh lợi PI. Sử dụng các chỉ tiêu này làm tiêu chuẩn trong đánh giá, lựa
chọn dự án đầu tư. Ba chỉ tiêu này rất quan trọng, phản ánh chính xác hiệu quả
tài chính của dự án đầu tư cần phải được áp dụng đồng thời để bổ sung hỗ trợ
lẫn nhau. Ngân hàng nên xây dựng một quy trình tác nghiệp cụ thể để làm căn
cứ cho việc thực hiện.
Trong khi tính chỉ tiêu NPV, để đảm bảo an toàn khả năng đúng hạn của
dự án chúng ta nên tính thêm NPV với thời gian bằng thời gian vay vốn của
Ngân hàng, vì thời gian cho vay của các ngân hàng là có hạn và thường ngắn
hơn nhiều so với tuổi đời của dự án hoặc giấy phép đầu tư. Trường hợp NPV
âm thì dự án không có khả năng trả nợ đúng hạn, do vậy chủ đầu tư phải giải
trình dùng các nguồn khác để bù đắp trả nợ.
+ Vấn đề giá trị thời gian của tiền:
Đây là vấn đề mấu chốt của thẩm định tài chính dự án đầu tư nhưng chưa
được Ngân hàng quan tâm đúng mức. Một trong những đặc trưng cơ bản của
hoạt động đầu tư là các lợi ích và chi phí phát sinh ở các giai đoạn khác nhau
nhưng giá trị đồng tiền ở các thời điểm khác nhau không giống nhau. Vì vậy,
cần phải có một phương pháp quy đổi giá trị của dòng tiền xuất hiện ở các thời
điểm khác nhau về cùng một thời điểm để xem xét, phân tích mà còn tạo điều
kiện để so sánh lựa chọn các dự án.
+ Tính lãi suất chiết khấu:
Đối với các dự án đầu tư chủ yếu bằng nguồn vốn vay ngân hàng, ta chọn
lãi suất chiết khấu đúng bằng lãi suất vay ngân hàng. Trường hợp vay bằng
nhiều nguồn có lãi suất khác nhau, ta tính lãi suất bình quân gia quyền.

Thông thường các dòng tiền của dự án trong suốt thời kỳ phân tích được
chiết khấu với tỷ lệ không đổi. Tuy nhiên, Ngân hàng có thể sử dụng các tỷ lệ
chiết khấu thay đổi để phản ánh các tác động của môi trường kinh tế tới dự
án, chẳng hạn như tác động của lạm phát, mức độ rủi ro. . .Trong những năm
mà nguồn vốn khan hiếm, Ngân hàng có thể tính tỷ lệ chiết khấu cao do chi phí
vốn tăng và ngược lại, tỷ lệ chiết khấu thấp hơn cả trong những năm nguồn
vốn dồi dào.
+ Tính dòng tiền:
Phần lớn các dự án đều có giá trị thu hồi tài sản cố định. Các máy móc
thiết bị, nhà xưởng khi kết thúc dự án còn có một giá trị thị trường nhất định.
Khi được bán sẽ xuất hiện một luồng tiền thu cuối dự án. Một điều lưu ý là
dòng tiền này phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp vì nó là luồng tiền hoạt
động trước thuế.
Ngân hàng cũng cần phải tính tới khoản thu hồi vốn lưu động ròng,
khoản thu hồi này sẽ được cộng vào dòng tiền ở năm cuối cùng của dự án. Đặc
biệt, Ngân hàng cần phải tính toán dòng tiền cho cả đời dự án chứ không nên
dừng lại ở năm dự án trả hết nợ.
Khi xác định lợi nhuận ròng để trả nợ, Ngân hàng nên chú ý tính tới phần
sử dụng vốn Ngân sách Nhà nước mà doanh nghiệp phải nộp (nếu có).
Đối với những dự án đầu tư đã được thẩm định có hiệu quả, trong một số
năm đầu dự án có dòng tiền âm, Ngân hàng có thể xem xét thu nợ vào những
năm sau, chứ không nhất thiết phải yêu cầu miễn thuế hoặc hỗ trợ.
+ Tính khấu hao:
Khi tính đến khấu hao, Ngân hàng cần chú ý tới cơ cấu của chi phí đầu tư
cho dự án để áp dụng tỷ lệ khấu hao phù hợp. Đối với phần chi phí trước vận