Mục lục
Lời mở đầu ...............................................................................................................2
I. Khái quát về ICC và UCP ...............................................................................3
...........................................
1) Vài nét về phòng thương mại quốc tế ICC ..................................................3
2) Quy tắc và Thực hành thống nhất Tín dụng chứng từ UCP .....................4
II. Những tiến bộ và một số tồn tại chưa giải quyết được trong UCP 600.6
1) Những quy định tiến bộ trong UCP 600 ......................................................6
2) Một số tồn tại UCP 600 vẫn chưa giải quyết được......................................9
III. Vai trò và giải pháp để áp dụng UCP 600 hiệu quả, vài chú ý khi sử dụng UCP
600.......................................................................................................................11
1) Đối với Nhà nước ...................................................................................11
2) Đối với các Ngân hàng thương mại .......................................................12
3) Đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ...........................................13
4) Những chú ý cần thiết khi sử dụng UCP.................................................13
Kết luận. ...................................................................................................................15
Page 1
LỜI MỞ ĐẦU
Xu hướng quốc tế hóa nền kinh tế đã mở ra cho nhân loại cánh cửa giao lưu đầy triển
vọng, các nước đang xích lại gần nhau thông qua chiếc cầu nối thương mại quốc tế. Vượt
qua không gian và thời gian, những luồng chu chuyển hàng hóa, dịch vụ và tiền tệ đã tạo ra
sự gắn kết bền vững giữa cung và cầu ở những nước có trình độ kinh tế khác nhau và ngày
càng trở nên phong phú, đa dạng kéo theo sự phức tạp ngày càng lớn trong mắt xích cuối
cùng của quá trình trao đổi, thanh toán quốc tế. Điều đó đặt ra cho các ngân hàng thương
mại phải phát triển các dịch vụ kinh tế đối ngoại một cách tương ứng, trong đó không thể
không kể đến hoạt động thanh toán quốc tế với nhiều phương thức thanh toán đa dạng và
phong phú. Trong các phương thức thanh toán này, tín dụng chứng từ là phương thức thanh
toán được sử dụng phổ biến nhất do những ưu việt của nó. Song tín dụng chứng từ không
phải là nghiệp vụ đơn giản, trong thực tế công tác này đã gặp phải không ít những rủi ro
gây thiệt hại cả về tài chính lẫn uy tín cho các ngân hàng thương mại cũng như các doanh
nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp cần hiểu rõ đối tác về năng lực tài chính, tiểu sử về
hoạt động sản xuất kinh doanh, lĩnh vực xuất nhập khẩu; khi ký hợp đồng phải chặt chẽ và
tuân thủ các quy định của tiêu chuẩn quốc tế, các nguồn luật cần tuân thủ để khi có xảy ra
tranh chấp sẽ dễ giải quyết.
UCP ra đời với mục đích khắc phục các xung đột về luật điều chỉnh tín dụng chứng từ
giữa các quốc gia bằng việc xây dựng một bản quy tắc thống nhất cho hoạt động tín dụng
chứng từ. Bản UCP đang được áp dụng hiện nay là UCP 600 (The Uniform Custom and
Practice for Documentary Credits, ICC Publication No. 600) vẫn còn khá mới mẻ đối với
các DN cũng như các NHTM. Chính vì vậy mà hôm nay chúng tôi “ giới thiệu về UCP 600
và một số chú ý khi áp dụng ” qua đó đưa ra một số đề xuất kiến nghị nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động của các bên, giảm thiểu rủi ro trong phương thức thanh toán này.
Page 2
I. Khái quát về ICC và UCP
1) Vài nét về phòng thương mại quốc tế ICC
ICC (Phòng thương mại quốc tế ) là viết tắt của cụm từ:
International Chamber of Commerce
Quyết định thành lập ICC được thông qua tại Hội nghị
quốc tế về thương mại, họp tại thành phố Atlantic-city vào
tháng l0/1919, với sự tham gia của đại diện giới thương
mại và công nghiệp của 5 nước Mỹ, Anh, Pháp, Bỉ và Ý.
Ngày 24/10/1919 ngày thông qua quyết định thành lập ICC
được coi là ngày thành lập ICC. Tháng 6/1920, tại Pa-ri đă
tiến hành họp Ðại hội sáng lập (Constituent Congress) ICC
với sự tham gia của gần 500 đại diện của 5 nước nói trên.
Tại Ðại hội này, người ta đã thông qua Ðiều lệ, thành lập
các cơ quan chức năng và quyết định lấy Paris làm trụ sở chính của ICC.
90 năm đă trôi qua kể từ khi điều lệ hoạt động của ICC được thông qua. Trong ngần ấy
năm trời, điều lệ của ICC đă nhiều lần được sửa đổi, bổ sung. Song toàn bộ những sửa đổi,
bổ sung đó không làm thay đổi bản chất của điều lệ cũng như cơ cấu tổ chức của ICC mà
chỉ nhằm làm rõ hơn nữa mục đích và nhiệm vụ mà ICC đã vạch ra cho mình từ những
ngày đầu và hoàn thiện thêm cơ cấu tổ chức, nhằm bảo đảm cho việc lãnh đạo hoạt động
của toàn bộ hệ thống các cơ quan của ICC có kết quả hơn.
Theo điều lệ, ICC là một liên đoạn tập hợp những lực lượng kinh tế chủ yếu nhất của
từng nước hội viên vào các ủy ban quốc gia (National committes) ICC là một tổ chức Quốc
tế phi chính phủ.
Mục đích và nhiệm vụ chính thức của ICC, như điều lệ qui định là: thông qua việc tác
động tới tất cả các lĩnh vực của hoạt động kinh tế quốc tế bao gồm thương mại, công
nghiệp, vận tải và tài chính) nhằm cài thiện các điều kiện quan hệ kinh tế giữa các nước và
giải quyết những vấn đề kinh tế quốc tế, thiết lập các mối giao tiếp quốc tế và sự hiểu biết
tương hỗ giữa các giới kinh tế và các tổ chức của chúng để trên cơ sở đó "gìn giữ hòa bình
và củng cố các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc".
Song, trong thực tế, ngay từ lúc mới thành lập, ICC đã trở thành một tổ chức đai diện
cho quyền lợi của các giới độc quyền ở các nước đế quốc. Các chinh kiến chính trị, triết
học làm cơ sở nền tảng cho hoạt động của ICC, liên minh riêng của các giới đại diện khổng
lồ của thế giới tư bản cùng những ảnh hưởng chính trị của họ, sự hiểu biết tuyệt vời về
trạng thái kinh tế và các quy luật của các nước TBCN đã khiến cho ICC trở thành cương
lĩnh thúc đẩy liên kết TBCN, hình thành và phát triển hệ thống liên đoàn độc quyền quốc
tế.
Mục đích chủ yếu của ICC là bằng mọi cách, bảo vệ hòa bình cho các xí nghiệp kinh
doanh tư nhân. Đấu tranh để thủ tiêu những trở ngại về kinh tế và chính trị đang kìm hãm
việc tự do lưu thông tư bản, hàng hóa, sức lao động những nhà lãnh đạo ICC, dưới ảnh
Page 3
hưởng trực tiếp của chủ nghĩa độc quyền quốc tế, đang đưa ra một mô hình về thế giới
TBCN trong tương lai như là một liên kết thống nhất trước hết là trong lĩnh vực kinh tế xã
hội và sau đó là trong lĩnh vực chính trị. Họ cho rằng "hệ thống liên kết thống nhất" của
TBCN sẽ dẫn tới việc sử dụng lực lượng sản xuất và tài nguyên hợp lý và có hiệu quả hơn
và việc phân công lao động quốc tế trong thế giới TBCN cũng sẽ hợp lý hơn.
Các nhà tư bản luôn luôn coi ICC là người bảo vệ quyền lợi cho mình. ICC không phải là
một tổ chức theo đuổi lục đích lợi nhuận nhưng nó được thành lập nhằm phục vụ cho các
hãng, các công ty tư nhân TBCN chạy theo lợi nhuận và làm ra lợi nhuận. ICC là một tổ
chức quốc tế hoạt động vì quyền lợi của các nhà kinh doanh tư nhân, được thành lập với
mục đích thúc đẩy, nâng đỡ mọi bước đi của người buôn bán cá thể thông qua sự giúp đỡ
có tính chất tập thể của các ủy ban quốc gia của ICC ở các nước cũng như của bản thân
ICC.
Kể từ khi thành lập đến nay, ICC đã chứng kiến biết bao biến đổi của nền kinh tế thế
giới. Nhiều tổ chức quốc tế kếch sù đã ra đời và những quan điểm về nền kinh tế thế giới
hôm nay đã khác xa với những quan điểm từng có trước đây. Song, tất cả những điều đó
không hề làm giảm vai trò và uy tín của ICC. ICC vẫn đang là trung tâm đầu não thai
nghén ra những tư tưởng và sáng kiến, trung tâm phối hợp hoạt động của thế giới tư bản-
thế giới sản sinh ra hàng loạt những vấn đề lớn trong lĩnh vực phát triển kinh tế nói chung
và chính sách kinh tế và tài chính nói riêng. Tất cả những điều này có thể dễ dàng thấy
được thông qua số lượng hội viên, cơ cấu tổ chức và hoạt động của ICC.
Sau chiến tranh thế giới lần thứ II, số hội viên của ICC và số các nước có đại diện của
mình ở ICC đã tăng lên một cách đáng kể. Nếu như trước chiến tranh, ICC chỉ tập hợp các
đại diện tư bản tư nhân của các nước đế quốc chủ yếu ở Châu Âu và Bắc Mỹ thì ngày nay
đã có hơn 100 nước ở khắp các lục địa có đại diện ở ICC. Tính đến tháng 4/1987, hội viên
của ICC gồm 7000 hãng công ty tư nhân có hoạt động gắn liền với việc kinh doanh quốc tế
(Intemational business) và gần 2000 tổ chức kinh tế (các liên doanh công nghiệp, các
phòng thương mại, các hiệp hội ngân hàng khác nhau…) liên kết, hợp hàng nghìn xí
nghiệp kinh doanh tư nhân.
2) Quy tắc và Thực hành thống nhất Tín dụng chứng từ UCP
UCP là viết tắt của “The Uniform Custom and
Practice for Documentary Credits” (Quy tắc thực hành
thống nhất về tín dụng chứng từ) là một bộ các quy định
về việc ban hành và sử dụng thư tín dụng (hay L/C). Đến
nay UCP đã qua bảy lần sửa đổi và chỉnh lý.
Bản UCP đầu tiên được ICC phát hành từ năm 1933
với mục đích là khắc phục các xung đột về luật điều
chỉnh tín dụng chứng từ giữa các quốc gia bằng việc xây
dựng một bộ quy tắc thống nhất cho hoạt động tín dụng
chứng từ. Theo đánh giá của các chuyên gia, UCP là bộ
quy tắc (thông lệ quốc tế) tư nhân thành công nhất trong lĩnh vực thương mại.
Tháng 5 năm 2003, Phòng Thương mại quốc tế đã ủy quyền cho Ủy ban Kỹ thuật và
Tập quán ngân hàng triển khai việc sửa đổi bản quy tắc và thực hành thống nhất về tín
Page 4
dụng chứng từ, ấn phẩm ICC số 500 (gọi tắt là UCP 500)
Cũng như những lần sửa đổi trước đây, mục đích chính của lần sửa đổi này là để đáp ứng
được sự phát triển trong hoạt động ngân hàng, vận tải và bảo hiểm. Hơn nữa, cũng cần
thiết xem xét lại ngôn ngữ và phong cách đã được sử dụng trong UCP để loại bỏ những
cách diễn đạt có thể gây ra sự hiểu nhầm và áp dụng không thống nhất.
Để giải quyết những vấn đề này và một số vấn đề khác có liên quan, Ủy ban Ngân hàng
thành lập Nhóm soạn thảo để sửa đổi UCP 500. Nhóm thứ hai là nhóm tư vấn cũng được
thành lập để rà soát và góp ý cho các dự thảo do Nhóm soạn thảo đệ trình. Nhóm tư vấn,
với trên 40 thành viên từ 26 quốc gia, bao gồm nhiều chuyên gia trong ngành ngân hàng và
vận tải. Dưới sự chỉ đạo của John Turbull, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn ngân hàng
Sumitomo Mitsui Châu Âu tại London và Carlo Di Ninni, Cố vấn Hiệp hội ngân hàng Italia
tại Rome, Nhóm tư vấn đã đưa ra những góp ý rất có giá trị cho Nhóm soạn thảo trước khi
đệ trình dự thảo lên các ủy ban quốc gia của ICC.
Nhóm soạn thảo bắt đầu quá trình rà soát bằng việc phân tích những ý kiến chính thức
của Ủy ban Ngân hàng đối với UCP 500. khoảng 500 ý kiến đã được xem xét để đáng giá
xem khi giải quyết các vấn đề phát sinh sẽ cần phải sửa đổi, bổ sung hay xóa bỏ điều
khoản nào trong UCP. Ngoài ra, Nhóm cũng xem xét 4 bản đánh giá do Ủy Ban Ngân hàng
đưa ra vào tháng 9/1994, 2 Quyết định của Ủy ban Ngân hàng (liên quan đến đồng euro và
quy định về việc xác định chứng từ gốc theo tiểu mục 20(b) của UCP 500 và các phán
quyết được ban hành trong các vụ kiện của DOCDEX).
Bốn bản đánh giá phát hành vào tháng 9/1994 dựa trên các nguyên tắc của UCP 500, do
đó sẽ không áp dụng được cho UCP 600. Những vấn đề quan trọng trong Quyết định về
việc xác định chứng từ gốc đã được đưa vào nội dung của UCP 600. Phán quyết trong các
vụ kiện của DOCDEX vẫn dựa theo ý kiến đánh giá của Ủy ban Ngân hàng ICC nên không
có nội dung cụ thể nào cần điều chỉnh trong bản quy tắc này.
Một trong những thay đổi trong cấu trúc của UCP là đã đưa vào các điều khoản về định
nghĩa (điều 2) và giải thích (điều 3). Khi đưa ra định nghĩa về vai trò của ngân hàng và ý
nghĩa của các thuật ngữ và sự kiện cụ thể, UCP 600 không nhắc lại lời văn để mô tả cách
giải thích và áp dụng. Tương tự, điều khoản giải thích nhằm loại bỏ sự mập mờ hoặc
không rõ ràng trong ngôn ngữ thường xuất hiện trong thư tín dụng và đưa ra sự giải thích
dứt khoát các đặc trưng của UCP hoặc thư tín dụng.
Trong 3 năm qua, các ủy ban quốc gia của ICC đã nghiên cứu hàng loạt vấn đề có liên
quan để lựa chọn ra được văn bản phù hợp nhất mà nhóm soạn thảo trình lên. Kết quả của
việc nghiên cứu này cũng như nhiều đóng góp của các Ủy ban quốc gia đối với nhiều mục
trong văn bản được thể hiện rõ trong nội dung của UCP 600. Nhóm soạn thảo đã không chỉ
xem xét thực tiễn đang diễn ra có liên quan đến tín dụng chứng từ mà còn cân nhắc cả
những xu hướng phát triển của nó trong tương lai.
Bản sửa đổi UCP này là kết quả của hơn 3 năm phân tích rà soát, tranh luận và dung
hòa giữa các thành viên của nhóm soạn thảo, Ủy ban Ngân hàng và các Ủy ban quốc gia có
liên quan của ICC. Các góp ý rất có giá trị cũng được giử đến từ Ủy ban về Vận tải và
logistics của ICC Ủy ban về pháp luật và Thực hành thương mại và Ủy ban về bảo hiểm.
Page 5
Nhóm Dự Thảo UCP 600 đã có 15 cuộc họp với tổng thời gian hơn 45 ngày và đã nhận
được khoảng 5000 ý kiến từ các UBQG. UBNH đã dành 7 ngày để thảo luận nội dung của
UCP 600, bao gồm một cuộc họp thêm ở Dublin dành toàn bộ thời gian cho việc sửa đổi.
Có 15 bản dự thảo được gửi đi; trong đó có 3 bản dự thảo đầy đủ. 9 bản dự thảo trong số
15 bản dự thảo đã được Nhóm Tư Vấn ICC xem xét trước khi được gửi đến các UBQG.
Những bản dự thảo liên quan được gửi đến các uỷ ban chuyên môn của ICC: Uỷ ban Vận
tải và Logistics, Uỷ ban Tập quán và Luật Thương mại và Uỷ ban Bảo hiểm để xem xét.
Sau 03 năm soạn thảo và chỉnh lý, ngày 25 tháng 10 năm 2006 Uỷ ban Ngân hàng của
Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) đã thông qua Bản Quy tắc thực hành thống nhất về tín
dụng chứng từ mới (UCP 600) thay thế cho Bản Quy tắc thực hành thống nhất về tín dụng
chứng từ cũ (UCP 500). UCP 600 này có hiệu lực từ ngày 01 / 7 /2007.
Ngày nay, UCP là cơ sở pháp lý quan trọng cho các giao dịch thương mại trị giá hàng
tỷ đô la hàng năm trên toàn thế giới. UCP được các ngân hàng và các bên tham gia thương
mại áp dụng ở trên 175 quốc gia. Khoảng 11-15% thương mại quốc tế sử dụng thư tín dụng
với tổng giá trị hơn 1.000 tỷ USD mỗi năm.
II. Những tiến bộ và một số tồn tại chưa giải quyết được trong
UCP 600.
1) Những quy định tiến bộ trong UCP 600:
So với phiên bản cũ, UCP600 có nhiều điểm nổi bật hơn. Các từ ngữ trong thanh toán
quốc tế được ghi ngắn gọn và rõ ràng hơn, các điều kiện giao dịch được cụ thể hóa hơn và
không còn mơ hồ để có thể tạo ra tranh chấp giữa các bên. Cụ thể, UCP 600 giải thích các
quy định pháp lý trong tín dụng và bổ sung mới như cho phép dùng các thuật ngữ “hạng
nhất”, thời gian xử lý chứng từ đã được rút ngắn từ 7 ngày xuống 5 ngày…UCP 600 quy
định nếu xuất trình chứng từ phù hợp thì phải thanh toán; nếu xuất trình không phù hợp,
ngân hàng phát hành, ngân hàng xác nhận…có quyền từ chối thanh toán hoặc thương
lượng thanh toán. Ở điều khoản 28, UCP 600 có quy định rõ ngoài đại lý, còn có thêm
“người ủy quyền” tham gia bảo hiểm; quy định không gian bảo hiểm; quy định mức bảo
hiểm tối.
a) Về hình thức
UCP 600 được bố cục lại với 39 điều khoản (so với 49 điều khoản của UCP 500) và
được sắp xếp một cách khoa học, dễ tra cứu, trong đó bổ sung nhiều định nghĩa và giải
thích thuật ngữ mới để làm rõ nghĩa của các thuật ngữ còn gây tranh cãi trong bản UCP
500.
♦ Nội dung của UCP 600:
Điều 1: Áp dụng UCP
Điều 2: Định nghĩa
Điều 3: Giải thích
Điều 4: Tín dụng và hợp đồng
Điều 5: Các chứng từ và hàng hóa, dịch vụ hoặc các thực hiện
Page 6