SKKN một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học

“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”
UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN GIA LÂM

TRƯỜNG MẦM NON LỆ CHI
=====  =====

s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
Đề tài: “Một số biện giúp phát huy tính tích cực của trẻ
khi làm quen với tác phẩm văn học.”

Tên tác giả: Phạm Thị Dung
Lĩnh vực/ môn: Giáo dục mẫu giáo
Cấp học : Mầm non

Năm học 2017-2018
MỤC LỤC
Stt
1
2

NỘI DUNG
Phần I: đặt vấn đề
Phần II. Giải quyết vấn đề
1

Trang


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

3

4
5
6
7
8
9
10
11

12
13
14
15
16
17
18
19

20
21
22
23

1. Cơ sở lý luận
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Đặc điểm tình hình
2.2. Thuận lợi- khó khăn
3. Đề xuất một số kinh nghiệm
3.1. Kinh nghiệm khảo sát trên trẻ
3.2. Kinh nghiệm xây dựng môi trường ngôn ngữ theo

nguyên tắc đổi mới nhằm phát huy tính tích cực cho trẻ
3.3. Kinh nghiệm lựa chọn tác phẩm cho chủ đề. Đưa dân ca,
bài hát, trò chơi lồng ghép vào trong hoạt động
3.4. Kinh nghiệm đổi mới các phương pháp cho trẻ làm quen
với tác phẩm truyện, dậy trẻ kể lại chuyện, đóng kịch hay
dạy trẻ kể chuyện sáng tạo
3.5. Kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt
động dạy trẻ
3.6. Kinh nghiệm cho trẻ làm quen văn học ở mọi lúc mọi
nơi và phối hợp cùng phụ huynh
3.7. Gợi ý một số hình thức kể chuyện sáng tạo cho trẻ
4. Kết quả thực hiện
PHẦN III- Kết luận
1. Kết luận, bài học kinh nghiệm.
2. Ý kiến đề xuất.
2.1. Đối với Phòng Giáo dục.
2.2. Đối với Ban Giám hiệu.
2.3. Đối với giáo viên.
Phần IV: Phụ lục
Tư liệu tranh ảnh

A / ĐẶT VẤN ĐỀ
Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là những Mầm non tương lai của đất
nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy
phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm non.
Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như tạo hình, hoạt động với đồ
vật, môi trường xung quanh, sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, sự sáng tạo, nhân cách
con người. Đặc biệt trong thời đại công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước bên
2

“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

cạnh việc phát triển khoa học công nghệ để đất nước ta phát triển lớn mạnh hơn,
chúng ta không thể quên được rằng: “Giáo dục là cốt sách hàng đầu nhằm nâng
cao dân trí đào tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài và phát huy nguồn nhân lực con
người để xây dựng đất nước và bảo vệ tổ quốc.” Vì vậy chúng ta càng cần phải
chú trọng tới việc giáo dục và đào tạo con người ngay từ thủa ấu thơ. Hướng tích
cực của việc đổi mới đó là sự tiến bộ và phát triển hiệu quả chăm sóc giáo dục
được cao hơn. Để đạt được mục tiêu đó, yêu cầu mỗi Giáo viên phải có phương
pháp chủ đạo“Lấy học sinh làm trung tâm”, song song với việc ấy cũng rất cần
sự phát triển đồng đều đối với trẻ trong lớp học và yêu cầu cần đạt được ở mỗi
cháu của từng hoạt động mà nhất là hoạt động làm quen văn học. Thông qua các
hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học nhằm phát triển ngôn ngữ bao
gồm việc làm giầu vốn từ, tập cho trẻ phát âm chính xác, diễn đạt rõ ràng có ngữ
điệu, đúng ngữ pháp tạo điều kiện cho trẻ có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao
tiếp.Truyện và thơ giúp cho trẻ làn quen dần với ý hay lời đẹp hình tượng trong
sáng. Đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống tran hòa
trong không khí lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng
là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Văn học là một loại hình nghệ
thuật mà trẻ được tiếp xúc từ rất sớm. Ngay từ tuổi ấu thơ các em đã được làm
quen với những giai điệu nhẹ nhàng, êm ái, thiết tha của những câu hát ru. Lớn
hơn một chút các em lại được biết tới những câu chuyện dân gian, các tác phẩm
thơ, văn. Các tác phẩm này đã reo vào lòng trẻ tình cảm yêu mến thế giới xung
quanh và giúp trẻ có thêm kiến thức hiểu biết về truyền thống dân tộc, nảy sinh
ở trẻ lòng nhân ái, mở rộng nhận thức về thiên nhiên xã hội.Ngoài ra, văn học
còn giúp trẻ yêu thích hào hứng và có nhu cầu tham gia vào các hoạt động nghệ
thuật góp phần phát triển ngôn ngữ của trẻ, dạy trẻ phát âm chính xác các âm tiết
của tiếng mẹ đẻ, văn học còn giúp trẻ rèn luyện và phát triển khả năng sử dụng
ngôn ngữ mạch lạc khi tham gia giao tiếp. Việc cho trẻ làm quen văn học có ý

nghĩa rất lớn đối với trẻ, thông qua bài thơ, câu chuyện thì trẻ cảm nhận được về
thế giới xung quanh, về vẻ đẹp trong thiên nhiên, trong cuộc sống . Văn học là
phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt
gãy gọn, biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ. Từ đó giúp trẻ mở rộng sự hiểu
biết , bồi dưỡng cho trẻ tình cảm lành mạnh và ước mơ cao đẹp, trẻ cảm nhận
được vẻ đẹp trong mối quan hệ xã hội và nhất là vẻ đẹp ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ
của dân tộc Việt Nam.Cho trẻ làm quen văn học góp phần làm giàu vốn từ, phát
triển khả năng diễn đạt mạch lạc, sử dụng ngôn ngữ biểu cảm , biết thể hiện tác
phẩm dưới các hình thức khác nhau, tác phẩm văn học còn giúp trẻ cảm nhận
được vẻ đẹp trong mối quan hệ giữa con người cới con người, vẻ đẹp trong các
3


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

hành động cao thượng của các nhân vật trong tác phẩm.Thông qua những những
tác phẩm viết về lịch sử thì giúp trẻ hiểu biết về cuộc đấu tranh chống ngoại
xâm của ông cha ta ngày trước, biết được bản chất và truyền thống tốt đẹp của
dân tộc ta, thông qua tác phẩm mang tính chất đề tài sinh hoạt thì giúp trẻ hiểu
biết về một số quy định chuẩn mực cư xử của con người trong cuộc sống hàng
ngày. Thông qua chuyện cổ tích giáo dục lòng nhân ái, thái độ bênh vực, đồng
tình với cái thiện, lên án cái ác, điều bất công.Tác phẩm viết về gương người tốt
việc tốt, viết về lãnh tụ thì giáo dục cho trẻ những phẩm chất tốt đẹp của con
người mới, giáo dục lòng kính yêu và biết ơn vị lãnh tụ. Qua việc cho trẻ làm
quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những
cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên cây,
hoa, lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung
quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua sự hiểu biết, trí
tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được. Từ khi
lọt lòng cho đến khi chập chững biết đi, biết viết , biết đọc thì văn học là chiếc

cầu nối , là phương tiện dẫn dắt trẻ trở thành con người mới , trẻ được nghe ,
được xem và được nhập vai vào những nhân vật , được nói lên cảm xúc của
mình qua nhân vật hay tác phẩm. Trẻ mẫu giáo hầu như chưa biết đọc, biết viết
chính vì vậy các em tiếp nhận các tác phẩm văn học thường phải qua trung gian
là cô giáo(ở trường) và người lớn ở nhà như: ông, bà, bố mẹ. Tác phẩm văn học
là một bản nghệ thuật ngôn ngữ nên việc cảm thụ tác phẩm văn học đối với trẻ
gặp nhiều khó khăn. Là 1 người giáo viên được phân công dạy lớp MGB 3-4
tuổi nhiều năm tôi nhận thấy các cháu chưa thể tự học, tự sinh hoạt, tự điều
khiển một số hoạt động dưới sự gợi mở khéo léo của người lớn nhưng việc học
tập, sinh hoạt, vui chơi, tiếp thu của các cháu cũng có hạn. Nhận thức rõ trách
nhiệm to lớn của người giáo viên mầm non trong giai đoạn phát triển hiện nay.
Chính vì thế mà tôi đã mạnh dạn chọn đề tài“Một số biện pháp giúp phát huy
tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học” để làm đề tài sáng
kiến kinh nghiệm thực hiện trong năm học này.
PHẦN II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I.Cơ sở lý luận:
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát
triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết
sữ dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với
những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí
tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ.Thông qua nội
4


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu
ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ. Xuất phát từ những
vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học là môn học
không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Ví vậy việc nâng cao

chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong đỗi
mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra
mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua
nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng
dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm,
khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú dối với văn học, có ấn tượng về những
hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó
qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện,
chơi trò chơi đóng kịch; Cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu
chuyen5 theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện
nhân cách trẻ.Trong mỗi tác phẩm văn học, thề giới mới của cuộc sống thực tại
bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong
những hình thức đa dạng độc đáo.
Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cấn giúp trẻ nhận biết các
mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa
lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí, âm sắc,
giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa yêu cầu trẻ
phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt quan hệ chính
phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong
các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.
Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong
giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra
ngôn ngữ đời thường (khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩn
văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn
hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh
đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt. Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn
học góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục
thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỷ năng đọc
và kể tác phẩm.
Trẻ 3-4 tuổi trong khi nghe kể những câu chuyện có tính hài hước đã biểu

hiện hành động điệu bộ cho thấy chúng hiểu không chỉ nội dung mà cả sự bất
bình thường của những tình tiết có tính hài hước của tác phẩm. Qua quan sát,
người ta nhận thấy trẻ ở độ tuổi này rất thích xem chèo và chúng khoái trí cười
5


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

theo khi xuất hiện những nói hóm hỉnh, sâu sắc của các nhân vật hề. Người lớn
thấy cảnh đó chắc là ngạc nhiên vì sao một cô, cậu bé lại hiểu được những
truyện khôi hài, khó hiểu dến như vậy. Nhưng rõ ràng là các em có khả năng
bẩm sinh hiểu được sự hài hước. Như vậy trí tưởng tượng phát triển sớm ở trẻ
mẫu giáo là một thứ của trời cho, có tính chất tiên nhiên, là tiền đề để cô giáo
thực hiện tốt hoạt động đọc và kể tác phẩm.
II. Cơ sở thực tiễn.
1.Đặc điểm tình hình:
Trường Mầm Non Lệ Chi được biết đến là một trường ở nông thôn.
Trường vẫn còn khu lẻ. Trường có tổng số 70 cán bộ, giáo viên, nhân viên, trong
đó: có 3 cán bộ, 45 giáo viên, 15 nhân viên. Trường có tổng số: gần 700 trẻ được
chia về 16 lớp, trong đó có: 3 lớp nhà trẻ, 4 lớp mẫu giáo bé, 5 lớp mẫu giáo
nhỡ, 4 lớp mẫu giáo lớn. Năm học này tôi được nhà trường phân công dạy ở lớp
mẫu giáo bé C2 gồm 55 cháu.
2.Thuận lợi, khó khăn:
* Thuận lợi:
- Được ban giám hiệu nhà trường nhiệt tình quan tâm giúp đỡ tạo mọi điều kiện
thuận lợi như: Trường đầu tư đầy đủ các trang thiết bị tối thiểu phục vụ cho các
hoạt động của trẻ ở lớp như: máy tính, màn hình tivi lớn, đầu, đài, và rất nhiều
các trang thiết bị khác, luôn tận dụng thời gian giúp giáo viên giao lưu học hỏi
kinh nghiệm khi có thể.
- Giáo viên có trình độ chuyên môn vững chắc, nhiều năm dạy lớp mẫu giáo, và

đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện, cấp trường.
- Giáo viên nhiệt tình yêu nghề, mến trẻ, tích cực học hỏi kinh nghiệm qua các
chị em đồng nghiệp, qua sách báo, internet… Bản thân cũng đã được kiến tập,
kiến tập một số tiết mẫu của trường, của quận nên cũng đã học tập được một số
kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy bộ môn làm quen với văn học
*Khó khăn:
- Bên cạnh những thuận lợi đáng kể chúng tôi cũng còn gặp không ít những khó
khăn trở ngại trong việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học như:
- Trường vẫn còn khu lẻ nên việc học hỏi kinh nghiệm, trao đổi chuyên môn,
tuyên truyền... còn hạn chế.
- Nhiều giáo viên chưa thực sự ngiên cứu đi sâu để hiểu rõ chương trình giáo
dục mầm non, mục tiêu, kết quả mong đợi, để lựa chọn nội dung, hoạt động và
đổi mới hình thức tổ chức hoạt động theo hướng trải nghiệm, học mà chơi. Giáo
viên thường trú trọng đặt mục tiêu phát triển ngôn ngữ chủ yếu qua hoạt động
làm quen văn học, làm quen chữ viết, hoạt động nhận biết, chưa nhận thức
6


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

đượctầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong cuộc sống hằng
ngày, ở mọi hoạt động.
- Hầu hết giáo viên mầm non kiêm nhiệm 1 lúc quá nhiều việc thời gian dành
cho việc làm đồ dùng còn ít.
- Việc dạy trẻ còn có nhiều hạn chế. Chưa có sáng tạo trong việc chuyển thể từ
chuyện kể sang kịch bản sân khấu, không tạo ra được tính kịch - sự kiện - sự
biến, lời thoại còn dài dòng khó hiểu, giáo viên còn nặng nề trong việc dẫn
chuyện làm cho kịch bản trở nên rời rạc - kém hấp dẫn.
- Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch
cho trẻ hoặc kể chuyện sáng tạo, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học. Còn trong

các giờ chơi, các buổi sinh hoạt thì hầu như chưa có.Bên cạnh đó khả năng cảm
nhận các tác phẩm văn học của một số giáo viên còn hạn chế: giọng đọc và cách
phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc nên chưa hấp
dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo, sử
dụng đồ dùng dạy học chưa khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý, trẻ
chưa thực sự say mê, hào hứng, hiệu quả trên tiết học và kết quả trên trẻ chưa
cao. Hơn nữa hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh,
cảnh trí, trang phục… làm cho hoạt động đóng kịch không thu hút được sự chú ý
của trẻ.
- Lớp học có số trẻ trong lớp vượt quá so với quy định, løa tuæi nµy phát âm
của trẻ chưa rõ ràng, rÊt hiÕu ®éng nên khi tổ chức hoạt động còn lúng túng
khoảng không gian cho trẻ hoạt động đồng thời hạn chế phần nào giáo viên quan
tâm đến cá nhân trẻ, sửa câu từ, ngữ điệu, sửa giọng, phát triển lời nói, giao lưu
xúc cảm trong các hoàn cảnh, ngữ cảnh, tình huống thực tế. Mặt khác giáo viên
chưa tư duy đổi mới khuyến khích trẻ động não, còn dập khuôn nhiều câu hỏi,
phần lớn giáo viên cho trewr ngồi học theo chữ U. Việc đầu tư tài liệu tham
khảo cho giáo viên khai thác, học tập tại nguồn internet, bộ nghe nhìn giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ,, sách tranh chuyện cho trẻ tự đọc, xem tranh….
- Một số phụ huynh còn coi nhẹ việc học tập của con, thường cho con nghỉ học
tuỳ tiện nên ít nhiều cũng làm ảnh hưởng tới kết quả học tập của lớp. Họ chưa
nhận thức hết được tầm quan trọng của việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học . Môi trường gia đình, xã hội thiếu lành mạnh ít nhiều cũng ảnh hưởng đến
việc giáo dục trẻ. Vì chưa quan tâm, nên việc tạo điều kiện cho con mình được
tham gia theo yêu cầu của giáo viên không được theo yêu cầu.
- Khả năng tiếp thu của trẻ còn chưa đồng đều, một số trẻ còn chưa qua lớp nhà
trẻ. Một số cháu còn nhút nhát và thụ động trong các hoạt động, chưa tự giác
7


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

nhận vào vai của mình, chưa mạnh dạn phát biểu cho dù trẻ hiểu và nhận ra nội
dung của tác phẩm.
III. Biện pháp
1. Biện pháp 1: Khảo sát trên trẻ.
Con người sinh ra không phải ai cũng đã có sẵn trong mình những năng khiếu
về văn học như kể chuyện diễn cảm, ngâm thơ..., cũng không ai cũng có những
tài năng bên mình, mà phải đòi hỏi thông qua giáo dục và hoạt động thì từ đó
những tài năng và khả năng đó mới được bộc lộ và phát triển. Nhất là đối với trẻ
nhỏ, việc học của trẻ không phải đơn thuần là đưa trẻ vào một khuôn phép chặt
chẽ, mà học của trẻ ở đây thông qua chơi, "trẻ chơi mà học, học mà chơi".
Kể từ đó tôi bắt đầu thấy băn khoăn và lo lắng, tìm tòi mình phải làm như thế
nào để tạo hứng thú cho trẻ, lôi cuốn trẻ vào hoạt động này. Tôi trò chuyện và
nắm bắt tâm lý của từng cháu, liệt kê số trẻ không thích hoạt động này với lý do
gì? Tại sao? Qua một thời gian ngắn tôi đã có kết quả điều tra như sau
Tổng số trẻ khảo sát: 25 trẻ
Kết quả (%)
STT
Nội dung tiêu chí khảo sát
Đạt
CĐ
1 Nhớ tên tác phẩm, hiểu nội dung thơ, truyện
35
65
2 Thể hiện được ngữ điệu giọng các nhân vật
40
60
3 Trả lời các câu hỏi của cô, kể truyện, đọc thơ chưa đủ ý.
40
60

4 Trẻ thuộc tác phẩm và đọc, kể diễn cảm
25
75
5 Biết nhập vai và đóng kịch theo vai, biết kể chuyện sáng
30
70
tạo.
6 Cô kể chưa hấp dẫn, hình thức chưa phong phú.
30
70
7 Đồ dung trực quan chưa hấp dẫn, truyện không hay, chưa
30
70
phù hợp.
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, bài soạn
dập khuôn, cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được
trên trẻ còn thấp, tôi cần phải suy nghĩ làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao
và tạo cho trẻ không khí học một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, luôn hứng
thú trong giờ học Vì vậy tôi đã áp dụng thêm một số kinh nghiệm sau:
2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường ngôn ngữ theo nguyên tắc đổi mới
nhằm phát huy tính tích cực cho trẻ:
- Đảm bảo an toàn vè mặt tâm lý cho trẻ thường xuyên giao tiếp, thể hiện mối
quan hệ than thiện giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với người xung quanh. Hành vi cử
chỉ, lời nói, thái độ của giáo viên đối với trẻ và những người ung quanh luôn
mẫu mực để trẻ noi theo
8


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

- Môi trường vật chất trong và ngoài lớp đáp ứng nhu cầu hứng thú chơi của trẻ,
tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi phù hợp với điều kiện thực tế
- Các khu vực trong nhà trường được quy hoạch theo hướng tận dụng các không
dan cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, đa dạng, phong phú, có các góc hoạt
động trong và ngoài lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng tự lựa chọn
và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm, khám phá dưới
nhiều hình thức khác nhau, phát triển toàn diện.
- Tạo những điều kiện, cơ hội, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ trải
nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn.
* Khi chuẩn bị môi trường học tập, giáo viên phải kiểm soát và loại bỏ các mối
nguy hiểm như đồ vật nhọn, sắc, hạt nhỏ… để đảm bảo môi trường an toàn cho
trẻ. Tận dụng môi trường, học liệu sẵn có, thế mạnh tại vùng miền để giúp trẻ
học hiệu quả. Sắp xếp các đồ vật trong và ngoài lớp học cần giúp trẻ có hứng
thú, tích cực trải nghiệm và sáng tạo. Khuyến khích và tạo cơ hội cho trẻ được
tham gia vào việc tạo ra đồ dùng, đồ chơi và trẻ được tham gia vào việc sắp sếp
môi trường hoạt động.
* Xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ trong nhóm, lớp.
- Tạo môi trường ngôn ngữ đa dạng, sinh động, tạo sự hấp dẫn lôi cuốn trẻ, phù
hợp với độ tuổi.Tận dụng không gian, vị trí hợp lý để tạo ra môi trường ngôn
ngữ cho trẻ.
+ Môi trường trong lớp: Sử dụng chữ cái trong môi trường lớp để trẻ có nhiều
cơ hội tiếp xúc với chữ.
+ Môi trường ngoài lớp: Tận dụng các vị trí, khu vực hợp lý để gắn các biển chỉ
dẫn kèm hình ảnh minh họa giúp trẻ hiểu ý nghĩa của các kí hiệu.
Ví dụ:
- Lập một bảng gồm những bức ảnh hoặc vẽ những nhiệm vụ mà trẻ cần
phải thực hiện trong ngày và có thể cho điểm đối với mỗi việc mà trẻ hoàn thành
được.Trẻ được khuyến khích đọc sách và kích thích sự phát triển đọc viết, tương
tác với các chữ viết trong môi trường, trong các trò chơi và các phương tiện chơi
như trong các tấm card, thẻ thư viện, tờ quảng cáo poster, ký hiệu, các nhãn dán

mác phù hợp ở trong lớp Như chúng ta đã biết, ngay từ nhỏ trẻ đã có phản xạ
với cái đẹp bằng những biểu hiện như: hướng mắt về ánh sáng, thích ngắm
những vật có màu sắc loè loẹt nổi bật, trẻ bắt đầu có ý thích ngắm nhìn các bức
tranh, những hình thù ngộ nghĩnh và đa dạng, tuy nhiên chúng chưa thể nhận
biết, phát hiện ra cái đẹp của những tác phẩm ấy. Điều đó có thể nói rằng, trẻ
luôn có những xúc cảm rất đặc biệt với những sự vật hình tượng xung quanh, nó
mang lại cảm xúc và ấn tượng mạnh đối với trẻ thôi thúc trẻ muốn khám phá và
9


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

muốn sáng tạo ra cái đẹp vì vậy mỗi một chủ đề tôi trang trí tạo môi trường khác
nhau nhằm giúp trẻ làm quen với các câu từ, các tình tiết qua tranh ảnh, giúp cho
trẻ có sự tưởng tưởng về tác phẩm đó.Tạo môi trường ngôn ngữ đa dạng, sinh
động, tạo sự hấp dẫ lôi cuốn trẻ, phù hợp với độ tuổi. Tận dụng không gian, vị
trí hợp lý để tạo môi trường ngôn ngữ cho trẻ, để trẻ có cơ hội tiếp cần với tranh
ảnh, từ ngữ, cùng với các biển chỉ dẫn, các kí hiệu tranh ảnh minh họa để trẻ
hiểu ý nghĩa của nó.
( Ảnh minh họa góc cùng bé đọc sách)
VD: Ở chủ đề “Gia đình” tôi dán bài thơ “bó hoa tặng cô” và cho trẻ làm quen
với tác phẩm bất kỳ lúc nào tôi thấy phù hợp. Ở chủ đề “Phương tiện giao
thông” tôi cho trẻ làm quen với câu chuyện “Xe lu xe ca” tôi dán những tranh có
trình tự theo câu chuyện và kể chuyện theo tranh cho cháu nghe.
- Tôi luôn tận dụng diện tích phòng học, chú ý bố trí sắp xếp các học cục, đội
hình để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ .
-Tôi luôn khuyến khích trẻ mang những cuốn sách hay từ nhà đến để cùng chia
sẻ với bạn bè. Hay đặt một chiếc đài ở góc đọc sách có băng đĩa, đọc chuyện và
những quyển chuyện tương ứng ở góc đó. Hoặc đặt hộp bút màu, giấy, tranh
nhân vật cho trẻ tô màu. Một cái ghế đệm , con thú đặt vào góc sẽ tạo cho trẻ

cảm giác ấm cúng, gần gũi với trẻ.
- Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học BGH nhà
trường đã trang bị cho lớp nhiều quyển truyện, tạp chí. Ngoài ra tôi còn sưu các
sách văn học, các hoạ báo, tập chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để
xây dựng một “Góc thư viện” mang nội dung văn học, tại “Góc thư viện” trẻ
được xem các tranh truyện, tạp chí, hoạ báo. Sau đó cô kể truyện cho trẻ nghe về
nội dung những câu chuyện như “Món quà của cô giáo”, “Thỏ con đi học”…
hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh truyện đó dần dần trẻ có thể tự đọc. Tất
nhiên có thể lúc đầu trẻ đọc theo trí nhớ, trẻ nhớ về nội dung câu chuyện cô đã
kể rồi tự kể khớp với nội dung câu chuyện mà trẻ tri giác.
Bản thân tôi trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự luyện giọng kể,
cách sử dụng tranh, sách tranh, rối mô hình… để giúp trẻ cảm thụ được tác
phẩm văn học đó là một cách tốt nhất. Các loại tranh ảnh sách truyện do cô và
trẻ làm không chỉ được sử dụng trong giờ học văn học mà còn được tôi sử dụng
để trang trí lớp, làm đồ dùng đồ chơi trong góc thư viện .Như vậy trẻ sẽ được ôn
luyện, củng cố kiến thức về các câu truyện bài thơ ở mọi lúc, mọi nơi, trong các
thời điểm khác nhau .
10


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

Không những tạo môi trường học tập trong lớp mà tôi còn tạo cho trẻ môi
trường hoạt động ngoài lớp học như xây dựng cho trẻ “Góc thiên nhiên” ở ngoài
hiên với nhiều loại cây hoa khác nhau. Qua đó giúp trẻ nhận biết được màu sắc
quen thuộc trong cuộc sống và trẻ sẽ học và liên tưởng đến những câu chuyện
liên quan đến những loài cây, loài hoa….. từ đó trẻ tham gia giúp cô chăm sóc
góc thiên nhiên. Ngoài ra tôi còn tận dụng những gì có sẵn trên sân trường để trẻ
tiếp thu được kiến thức và kĩ năng theo yêu cầu của chương trình đề ra.

( Ảnh góc thư viện của bé)
3. Biện pháp: Lựa chọn tác phẩm cho chủ đề. Đưa dân ca, bài hát, trò chơi
lồng ghép vào trong hoạt động.
Việc thực hiện theo chủ đề đã tạo điều kiện cho giáo viên được tự chọn tác
phẩm , chính vì vậy việc chọn sao cho phù hợp với lứa tuổi, với tình hình trẻ
trong lớp, với thời gian, với kiến thức, kỹ năng của trẻ, với nội dung giáo dục
mà giáo viên cần truyền đạt đến trẻ là điều rất quan trọng. Trong một chủ đề
giáo viên tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với nhiều câu chuyện ở những thời
điểm khác nhau.
Những tác phẩm mà tôi chọn cho cháu làm quen ở các chủ đề cần phải phản
ánh được các hiện thực của cuộc sống thông qua những hình tượng nghệ thuật
được xây dựng bằng ngôn ngữ, có sự thống nhất giữa nội dung và hình thức.nVà
một điều lưu ý mà tôi không thể bỏ qua, đó là tác phẩm phải mang tính vừa sức,
số lượng từ trong một tác phẩm phải phù hợp với lứa tuổi, nội dung phản ánh
quen thuộc , gần gũi với trẻ, không sử dụng biện pháp tu từ ẩn ý cao siêu mà làm
cho trẻ không hiểu được. Ngôn ngữ phải trong sáng, nhân vật được xây dựng
một cách hồn nhiên, ngộ nghĩnh. Đặc biệt là tác phẩm đó phải mang ý nghĩa
giáo dục về đạo đức cho trẻ, thông qua tác phẩm trẻ rút ra được cho mình hành
động đúng.
VD1: Ở chủ đề trường mầm non tôi chọn câu chuyện “Món quà của cô giáo”,
qua câu chuyện này với những nhân vật mang tính cách nhân hóa sẽ giúp trẻ
cảm nhận tác phẩm một cách không nhàm chán, trẻ cảm thấy thích thú với
những nhân vật quen thuộc, ngộ nghĩnh từ đó trẻ rút ra được bài học cho bản
thân là không những chỉ học chăm chỉ là ngoan, giỏi mà biết nhận lỗi khi có lỗi
mới là điều ngoan.
VD2: Với chủ đề gia đình tôi đã chọn câu chuyện “ cô bé quàng khăn đỏ”, qua
tác phẩm đó trẻ sẽ hiểu mình cần phải biết thương yêu bà mình, không được vì
bận làm một điều gì đó mà không nghe lời bà dặn, thương yêu mẹ , yêu bà thì sẽ
được nhiều người yêu mến.
11

“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

VD3: Chủ đề nghề nghiệp tôi cho trẻ làm quen với câu chuyện “anh em nhà
gấu” Truyện mang tính chất gần gũi với trẻ, anh em phải biết yêu thương và
quan tâm đến nhau và trẻ nhận biết thêm điều nữa đó là phải siêng năng, chăm
chỉ , giúp đỡ mọi người mới được đón nhận tình yêu thương của người khác đối
với mình và có kết quả tốt trong cuộc sống.
Với những tác phẩm là thơ thì đòi hỏi giáo viên cần phải tôn trọng tác giả,
đọc đúng từ, đúng câu. Còn đối với những tác phẩm là truyện thì giáo viên có
thể chuyển thể, thêm, bớt các câu từ, thêm bài hát, bài thơ xen kẽ vào tác phẩm.
Trong một câu chuyện khi tôi diễn rối cho trẻ xem, tôi đã chuyển thể những vẫn
giữ đúng nội dung cốt chuyện, bên cạnh đó tôi thường lồng ghép những bài hát
mang làn điệu dân ca vào khi diễn rối hay đóng kịch. Khi những tác phẩm có làn
điệu dân ca thì tôi thấy trẻ đã nhập tâm và thể hiện sắc thái theo làn điệu của bài
hát. Hơn nữa để tạo không khí vui tươi, sôi nổi và gây được hứng thú trong tiết
học giúp cho trẻ tiếp thu bài có hiệu quả, dễ nhớ và nhớ lâu tôi đã lồng bài hát
và trò chơi vào các hoạt động chung.
VD1: + Để tạo không khí sôi nổi, hứng thú vui tươi nhẹ nhàng trong tiết học thu
hút trẻ một cách thích thú, tôi tổ chức tiết học thành một chương trình vui có
những trò chơi hấp dẫn như chương trình “Vườn cổ tích”, “Những nhà thông
thái hoặc chương trình: “Trò chơi âm nhạc”, “Bé làm nghệ sĩ” và mở đầu các
chương trình bao giờ cũng có bài hát hướng trẻ vào nội dung của chương trình.
+ Trong chương trình “Bé làm nghệ sĩ ” trẻ được tìm hiểu và tham gia các phần
thi kiến thức, trả lời các câu hỏi mang nội dung của từng phần, thi lồng tiếng cho
các nhân vật, trẻ thi kể chuyện theo tranh và được thi trổ tài (trẻ đóng kịch,
ngâm thơ, hát…) . Đặc biệt tâm lý của trẻ lứa tuổi này là hiếu động mà hoạt
động cho trẻ làm quen với văn học là hoạt động tĩnh đòi hỏi trẻ phải tập trung
chú ý cao vì vậy những trò chơi hấp dẫn trẻ thì việc sử dụng câu đố, trò chơi

đồng dao có nội dung liên quan tới tác phẩm là cần thiết.
VD2: Trò chơi có nội dung liên quan đến tác phẩm “Chú Dê Đen”cách chơi:
+ Cô nói tên nhân vật trẻ nói đặc điểm nhân vật và ngược lại.
Dê trắng, dê trắng: nhút nhát, nhút nhát.
Dê đen, dê đen: dũng cảm, dũng cảm.
Trẻ vỗ tay: Hoan hô Dê trắng. Bạn dê đáng khen.
+ Cô đọc câu đố: Trèo cây nhanh thoăn thoắt
Đố bạn biết con gì?
Đầu đội hai cái núm
Miệng lại kêu be be
12


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

VD3: Khi cho trẻ làm quen với truyện: “Giấc mơ kỳ lạ”. Tôi đã sưu tầm bài hát,
Trò chơi có nội dung liên quan tới câu chuyện để đưa vào tích hợp trong tiết
học. Với truyện này tôi đã lựa chọn bài hát: “Hãy xoay nào” tôi vào bài bằng
hình thức cho trẻ cùng cô hát và vận động theo lời bài hát “Hãy xoay nào”. Đây
là một bản nhạc nước ngoài rất vui nhộn, trẻ vừa hát vừa vận động nên rất thích
thú. Không chỉ có thế tôi còn nghiên cứu và tìm cách ngâm những bài thơ hay
hoặc chuyển lời của những bài thơ đó thành những câu hát, chuyển từ truyện
sang thành thơ, đây cũng là hình thức hay tạo hứng thú cho trẻ giúp trẻ dễ nhớ,
dễ thuộc nội dung bài thơ câu chuyện mà cô muốn mang đến cho trẻ.
VD: Tôi sưu tầm các bài thơ được phổ nhạc như: “Chim chích bông”, “Có con
chim chích”... vào dạy trẻ và trẻ rất hứng thú
4. Biện pháp: Đổi mới các phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học.
Để trẻ có những kĩ năng kể chuyện hay diễn cảm và có hứng thú tham gia
vào các hoạt động nghe, kể đóng kịch, kể truyện sáng tạo, tôi đã tiến hành như

sau:
+ Làm giàu biểu tượng giúp trẻ kể chuyện sáng tạo, tạo tình huống có thật để trẻ
quan sát, suy đoán và đưa ra các kết luận về các sự vật, hiện tượng trẻ quan sát
được
+ Ví dụ 1: Cô chuẩn bị một chậu nước bên trong đã thả sắn một chú kiến sau đó
cho trẻ quan sát, trong quá trình trẻ quan sát cô đặt một số câu hỏi như : “ các
con thấy gì trong chậu nước?”,“ chú kiến bị làm sao”, các con biết cảm giác của
chú kiến lúc này như thế nào không?”,“ nếu chú kiến không thoát khỏi chậu
nước này chuyện gì sẽ xảy ra?”. Sau đó cô thả một chiếc que vào chậu nước để
kiến bám vào và bò ra khỏi chậu nước. cô đặt tiếp câu hỏi: nhờ đâu mà chú kiến
thoát khỏi nguy hiểm?. Sau khi đã cho trẻ quan sát sự việc cô hướng dẫn trẻ kể
chuyện về chú kiến theo trình tự sự việc đã nhìn thấy và gợi ý để trẻ đặt tên cho
câu chuyện của mình.
+ Ví dụ 2: để giúp trẻ có thể kể chuyện về cây đỗ, trước đó cô cho trẻ mang hạt
đỗ ra ươm vào một ô đất nhỏ, hằng ngày cho trẻ tưới và quan sát xem hạt đõ
phát triển như thế nào? Đến khi hạt đõ nảy mầm và ra lá, rồi hỏi trẻ một số câu
hỏi như : Hạt đỗ được chăm sóc như thế nào? Được tưới nên hạt đõ phát triển ra
sao? Sau đó cô gợi ý cho trẻ kể chuyện về cây đỗ.Sưu tầm và làm các tranh có
hình ảnh đẹp, ngộ nghĩnh cho trẻ quan sát và trả lời các câu hỏi gợi ý của cô.
Sau đó gợi ý để trẻ kể một câu chuyện theo các bức tranh cô đã chuẩn bị
Ví dụ: cô chuẩn bị các bức tranh
+ tranh 1: một chú thỏ đang ngồi trồng cây chuối
13


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

+ tranh 2: một chú thỏ đang tưới cây
+ tranh 3: thỏ con đang đứng ngắm cây chuối đã ra buồng
Cô cho trẻ quan sát từng tranh và đặt ra các câu hỏi như:Thỏ con đang làm gì?

Tại sao thỏ con lại phải tưới nước cho cây?Cây chuối lớn nhanh là nhờ có ai?
Sau đó cô gợi ý để trẻ kể một câu chuyện theo nội dung của bức tranh
Để tạo tâm trạng phấn khởi, háo hức cho trẻ, giáo viên trò chuyện với trẻ về việc
làm đồ dùng cho câu chuyện (cô nói rõ tên truyện) của ngày hôm sau, sau đó
phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng trẻ hoặc cho trẻ tự nhận mang nguyên vật
liệu để thực hiện những công việc mà cô và trẻ đã chuẩn bị.Cho trẻ được làm đồ
dùng cùng cô vào các buổi chiều thứ sáu của tuần thứ hai và tuần thứ tư hàng
tháng như: cho trẻ in hình nhân vật trên giấy, cắt, dán tranh ảnh, tô màu tranh
với những họa tiết đơn giản… Trong quá trình cô và trẻ cùng làm đồ dùng, cô
khơi gợi thêm những ý tưởng sáng tạo của trẻ, trò chuyện về nội dung bức tranh
hay đồ dùng đang làm.Để giúp trẻ nhớ được trình tự câu chuyện, kể chuyện diễn
cảm và hóa than vào các nhân vật khi trẻ đóng kịch, trong các giờ hoạt động
chung, tôi đã luôn chú ý tới hệ thống câu hỏi, câu gợi ý, đồ dùng trực quan để
tạo sự hứng thú, khuyến khích trẻ thể hiện các sắc thái tình cảm, ngữ điệu, giọng
điệu, của các nhân vật trong từng câu chuyện.
Ví dụ: Trong câu chuyện “Chú Dê đen”:
+ Có thể cài đắt hệ thống câu hỏi của nhân vật Chó Sói như:
-“Chó Sói là con vật như thế nào?”-“Giọng nói của Chó Sói như thế nào?”-“Ai
giả giọng Chó Sói cho cả lớp cùng nghe?”.
+ Đồ dùng trực quan: Sử dụng rối tay, băng hình đã được tách lời để tạo hình
ảnh sống động thu hút sự chú ý của trẻ và giúp trẻ ghi nhớ, khắc sâu về nội
dung, diễn biến của câu chuyện
+ Với từng câu chuyện, thể loại cô đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính
logic để đàm thoại với trẻ theo phương châm “lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát
huy trí tưởng tượng cảm xúc của trẻ, chú ý không dược áp đặt gò bó. Trong
những giờ dậy trẻ đóng kịch tôi đã sưu tầm những bản nhạc phù hợp với câu
chuyện để phụ họa khi trẻ thể hiện các vai trong kịch bản.Mỗi tháng tôi tổ chức
hội thi bé hay kể chuyện, đọc thơ một lần vào tuần cuối của tháng qua hình thức
này tạo hứng thú cho trẻ và sự quan tâm phấn khởi tin tưởng của cô với trẻ được
gần gũi hơn. Trong một tác phẩm khi giáo viên muốn truyền đạt, gởi gắm tâm

tư, tình cảm của tác giả thông qua tác phẩm để đến với trẻ, thì việc lựa chọn
phương pháp là điều rất quan trọng. Đối với trẻ nhỏ, sự kiên trì và khả năng chú
ý của chúng chưa được tốt nên cũng dễ dẫn đến sự nhàm chán và không hào
hứng với công việc được giao trong một thời gian ngắn, và chính người lớn
14


Mt s bin phỏp giỳp phỏt huy tớnh tớch cc ca tr khi lm quen vi tỏc phm vn hc

chỳng ta cng khụng th no ộp buc tr hon thnh nhim v c, xut phỏt
t nhng c im ú hng dn tr i vo hot ng LQVH c bit l c,
k din cm bi th, tp k li truyn, tp úng kch, tụi khụng yờu cu tr thc
hin ngay iu ú s lm cho mt gi hot ng khụ khan v khụng t tr s
hng thỳ tớch cc, m c bit vi s ỏp dng chng trỡnh giỏo dc mm non
mi nú ũi hi mt gi hot ng phi nh nhng v ch ng trờn tr nhiu hn
trong ú ngi giỏo viờn ch l ngi nh hng cho tr. Nhng vic thu hỳt
c s chỳ ý ca tr va d li va khú vỡ tr rt ho hng trc nhng iu
mi l, nhng d chỏn vi nhng gỡ quen thuc. Vỡ vy, tụi luụn suy ngh thay
i hỡnh thc vo bi sao cho sinh ng, hp dn bng cỏch dựng nhng cõu núi
nh nhng, nột mt vui ti, s dng cỏc trũ chi, đồ dùng trực quan... to
tỡnh hung bt ng thu hỳt s chỳ ý ca tr vo gi hc. T ú ó lụi cun tr
chỳ ý, khụng khớ gi hc tr nờn ho hng, khụng gũ bú m vn t kt qu
cao.Trẻ cảm thụ ngôn ngữ nghệ thuật, ni dung tỏc phm bằng cách
nghe, đọc kể. Do vậy tôi luôn sử dụng mọi sắc thái giọng kể
của mình làm phơng tiện để đọc kể biểu cảm khác nhau
làm cho tác phẩm cất lên tiếng nói, tạo cho tác phẩm bức tranh
tơng ứng, hấp dẫn đối với trẻ. Do vậy, khi muốn trình bày một
tác phẩm tôi luôn tìm hiểu, suy nghĩ và nghiên cứu tác phẩm
để hiểu đợc ý nghĩa mà tác giả muốn gửi vào tác phẩm. V tụi
ó vn dng mt s phng phỏp vo b mụn nhm phỏt huy tớnh tớch cc ca

tr khi lm quen vi tỏc phm vn hc
- Vi phng phỏp c k din cm: Tụi c qua tỏc phm v la chn ng iu
ging sao cho phự hp vi tớnh cỏch ca tng nhõn vt, Tụi luụn phõn bit gia
ging c v ging k c gng nhp tõm vo tỏc phm truyn ti ti ngi
nghe tt c nhng thụng ip m tỏc gi mun gi gm qua ging k din cm,
sc thỏi khuụn mt c ch iu b, ỏnh mt. Ng iu ging k l mt yu t vụ
cựng quan trng vỡ nú l phng tin ca vic truyn ti ngh thut, cng
ca ging kt hp vi c ch nột mt.
+ Vi Truyn Ba cụ gỏi Ging ca ngi m thỡ m m v run run, chm
chp, th hin ca mt ngi gi yu ang b bnh, ging ca súc thỡ nhanh
nhn.
+ Vi bi th bú hoa tng m: c din cm: 8 cõu th u c vi ging
chm rói th hin s bn khon, lo lng, 4 cõu th tip theo c vi nhp bỡnh
thng, nhn vo cỏc t nh nhn, phe phy, u u, rung rinh. Cỏc
cõu th tip theo c chm rói th hin tỡnh cm yờu mn quan tõm chm súc.
15


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

- Phương pháp đàm thoại: sau khi trẻ đã có những hình tượng về tác phẩm thì
tôi đặt câu hỏi một cách ngắn gọn, phù hợp với lứa tuổi của trẻ, không nên đặt
câu hỏi vụn vặt và tạo điều kiện cho trẻ trả lời có hoặc không. Như câu chuyện
“cô bé quàng khăn đỏ”
Ví dụ:+ Trong câu chuyện này có những nhân vật nào?
+ Mẹ đã dặn cô bé điều gì? Cô bé đã gặp ai? Sóc đã nói gì với cô bé? Cô
bé có nghe lời sóc không?Chuyện gì xảy ra với cô bé ? Ai đã giúp cô bé và bà cô
bé
- Phương pháp giải thích: Trong một tác phẩm bao giờ cũng có những từ khó, từ
vay mượn, từ hình ảnh… vì vậy giúp cho trẻ dễ hiểu thì tôi cần lựa chọn và giải

thích ngắn gọn: Trong câu chuyện “ Giọt nước tí xíu” tôi cho trẻ hiểu về từ “
vén mây” nghĩa là kéo mây qua một bên. Từ “Bay là là” nghĩa là bay thấp. Từ
“Oi bức” nghĩa là trời nóng nực.
- Phương pháp trực quan: Tư duy của trẻ lứa tuổi này là tư duy trực quan hình
tượng nếu như cô chỉ kể cho trẻ nghe nhiều lần bằng lời bằng lời thì trẻ sẽ nhanh
chán, không nhanh nhẹn, thông minh, hoạt bát, sáng tạo từ đó không có được kết
quả cao. Muốn trẻ hào hứng tham gia và yêu thích môn văn học thì phải xây
dựng nề nếp thói quen tốt trong học tập cho trẻ như cách ngồi học đúng tư thế,
cách trẻ lời câu hỏi của cô và cách sử dụng đồ dùng trực quan khi tham gia các
hoạt động như thế nào: Cách thực hiện các bước trong hoạt động làm quen với
văn học ra sao? Đồ dùng trực quan là một trong những phương tiện không thể
thiếu trong quá trình cung cấp các kiến thức, biểu tượng cho trẻ, nó giúp cho quá
trình truyền thụ kiến thức tới trẻ trở nên dễ dàng hơn, nhẹ nhàng hơn mà hiệu
quả đạt được rất cao bởi trẻ mầm non rất nhớ những gì mình được học, được
chơi, được nhìn thấy, những đồ dùng đó có tính thẩm mỹ cao thì trẻ càng nhớ
sâu sắc. Chính vì vậy để một giờ văn học đạt được kết quả tốt thì yếu tố đầu tiên
để góp phần vào thành công của giờ dạy đó chính là đồ dùng của cô và trẻ. Việc
chuẩn bị đồ dùng học liệu phải mang tính thẩm mỹ, khoa học, có tính giáo dục
cao và đặc biệt là phù hợp với trẻ và nội dung hoạt động. Vì thế ở các giờ hoạt
động LQVH cũng như các hoạt động khác tôi rất chú trọng về việc chuẩn bị đồ
dùng cho mình như: tranh truyện, thơ, sân khấu diễn kịch, hình ảnh trên máy,
video ....phải đẹp, sinh động, chuyển động và có màu sắc nổi bật, bố cục rõ nét
và đặt ở nơi trẻ dễ quan sát, chú ý đến chỗ trẻ ngồi. Còn đồ dùng của trẻ như mũ
nhân vật, trang phục nhân vật, các phụ kiện phù hợp với từng nội dung tryện,
thơ. Từ đó tôi đã tham mưu với ban giám hiệu nhà trường, vận động phụ huynh
đóng góp để trang bị đầy đủ các đồ dùng của trẻ. Còn về phía đồ dùng của cô thì
sau khi nhận kế hoạch giáo dục tôi đã tự bố trí thời gian của mình để làm các
16

“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

bức tranh, các con rối, các giáo án điện tử đảm hấp dẫn, sinh động để thu hút sự
chú ý cao nhất ở trẻ.Nắm vững được đặc điểm sinh lý của trẻ, tư duy trực quan
hình tượng do vậy mà việc sử dụng đồ dùng trực quan trong tiết học có vai trò
cực kỳ quan trọng, nó giúp trẻ hứng thú với tác phẩm. Tôi sử dụng đồ dùng trực
quan để giới thiệu tác phẩm.
VD1: Cô đưa rối tay “Xin chào các bạn! Đố các bạn biết mình là ai nào? Mình
là Hươu con, mình có 1 đôi sừng rất đẹp, đố các bạn biết vì sao mình lại có
sừng! Vậy hôm nay mình sẽ kể cho các bạn nghe Truyện “Vì sao hươu có sừng”
VD2: Cho trẻ xem một đoạn video cảnh rùa cõng cá trên lưng bò lên bờ đi xem
hội bỗng nhiên cá lăn xuống đất? Muốn biết vì sao cá lại lăn xuống đất cô mời
các con cùng xem bộ phim: “Cá rô con lên bờ”.Tôi còn sử dụng đồ dùng trực
quan để giảng từ khó, minh hoạ cho lời trẻ
Tôi đưa tranh ra chỉ cho trẻ xem kết hợp với lời giảng giải. Trẻ rất thích thú
khi xem các hình ảnh đó minh hoạ cho câu chuyện. Tôi luôn dành thời gian sưu
tầm, nghiên cứu để tạo ra những sản phẩm như rối tay, rối rẹt và cách sử dụng
khác nhau để minh hoạ cho câu chuyện, bài thơ thêm hấp dẫn: Rối bông, rối rẹt.
Sử dụng đồ dùng trực quan để kể lại tác phẩm: Qua bức tranh cô giáo vẽ về
truyện: “cây rau của thỏ út” Quả thật trẻ không chỉ hiểu nội dung bức tranh mà
còn tái hiện lại trình tự của truyện qua việc trẻ tự lên sấp xếp lại trình tự của
truyện. Trong khi đọc, kể truyện tôi có thể vẽ các nhân vật đơn giản, giúp trẻ có
hứng thú khi được tận mắt nhìn các nhân vật trong câu chuyện, bài thơ của mình
từ từ xuất hiện
( Ảnh bé kể theo tranh truyện cây rau của thỏ út)
-Phương pháp thực hành: đây là phương pháp mang tính chất nghệ thuật, trẻ
chính thức được nhập vai thể hiện tính cách của từng nhân vật.
VD: Truyện “Ba cô gái” tôi dạy cháu thuộc lời đối thoại của các nhân vật và
phân vai, chọn cháu phù hợp tính cách của nhân vật và giao vai, hướng dẫn cháu
thể hiện lại tác phẩm trọn vẹn.

5. Biện pháp: Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy trẻ
Hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động khá phổ biến
đối với giáo viên mầm non, nhất là trong hoạt động làm quen văn học này, khi
tôi chọn một đề tài để dạy thì bản thân tôi tạo cho mình một Powerpoint sinh
động. Tôi thường xuyên lên mạng internet tham khảo những bài giáo án điện tử,
lấy những thông tin hỗ trợ từ những trang web dành cho giáo viên trong cách
soạn giáo án điện tử, tôi chọn lọc những cái cần thiết và tạo cho mình một kho
tàng giáo án điện tử, kể từ đó bản thân tôi có rất nhiều những bài giảng về văn
học.Khi tổ chức cho trẻ làm quen với câu chuyện, tôi trình chiếu cho trẻ xem về
17


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

nội dung câu chuyện đó, tôi thấy trẻ thích thú hơn, nhất là khi được xem trên
màn trình chiếu rộng đặc biệt là với những hình ảnh động và những tác phẩm
được kết hợp với những âm thanh sinh động, phù hợp với từng nội dung.
6. Biện pháp: Một số hình thức kể chuyện sáng tạo cho trẻ
* Tập đặt tên cho câu chuyện được nghe: trong quá trình kể chuyện cho trẻ nghe
tôi kể câu chuyện nhiều lần không giới thiệu tên chuyện. đàm thoại dẫn dắt trẻ
đặt tên cho câu chuyện: Trong chuyện có những ai? Bạn đang làm gì? Con thích
nhất nhân vật nào? Theo con câu chuyện tên là gì? Sau đó tôi ghi nhận tên câu
chuyện rồi kể lại cho trẻ nghe
* Kể chuyện theo đồ chơi: Tôi lựa chọn một số đồ chơi, đồ vật đẹp gần gũi, có
liên quan với nhau, hấp dẫn, lôi cuốn trẻ. Giáo viên trò chuyện, đàm thoại gợi ý
hỏi trẻ quan sát đặt điểm nổi bật của đồ chơi, ý tưởng kể, nội dung câu chuyện
kể, mối quan hệ giữa các nhân vật. Tổ chức lần đầu trẻ chưa quen cô có thể kể
mẫu cho trẻ nghe một câu chuyện khác, cho trẻ kể chuyện với đồ chơi. Nếu trẻ
gặp khó khăn thì đặt lại lời kể, gợi ý hỏi trẻ, cho trẻ đặt tên câu chuyện của
mình.

Ví dụ: + Hai chú thỏ con đang đi thì nhìn thấy gì? Chuyện gì sẽ xảy ra? Chuối
cùng như thế nào? Tên câu chuyện là gì? “ Vào một ngày đẹp trời, có hai chú
thỏ trắng, thỏ đen cùng rủ nhau vào rừng chơi, đi được nửa đường bỗng dưng
xuất hiện một con hổ nó quát to: thỏ kia mày đi đâu? Thỏ run sợ trả lời: tôi đi
vfaof rừng chơi ạ. Nghe thỏ nói vậy, hổ gầm lên ha ha ha ta đang đói đây, ta sẽ
được một bữa no nê….”
* Kể truyện theo tranh tìm sự nối tiếp: Cho trẻ sưu tầm những sách báo truyện
tranh có hình ảnh và nội dung rõ rang có 2-4 nhân vật với các hành động tình
huống gần gũi với cuộc sống hằng ngày của trẻ
+ Mẫu giáo bé: 1-2 tranh
+ Mẫu giáo nhỡ: 2-3 tranh
+ Mẫu giáo lớn: 3-5 tranh hoặc tranh liên hoàn
Tùy theo lứa tuổi mà cô hướng dẫn cho phù hợp, thu hút lôi cuốn trẻ hứng thú
chú ý vào các bức tranh khơi gợi những hiểu biết vốn từ có liên quan đến bức
tranh gợi hỏi trẻ mô tả : Tranh vẽ gì? Vịt đang làm gì? Vịt thấy thế nào khi thỏ bị
rơi xuống nước? Đối với tranh liên hoàn nên sử dụng các câu hỏi kích thích trí
tò mò tưởng tượng suy đoán của trẻ: Có mấy tranh? Các bức tranh có nội dung
gì? Theo con sẽ xắp xếp như thế nào? Vì sao? Con hãy kể câu chuyện và đặt tên
cho câu chuyện
* Kể chuyện theo kinh nghiệm:Giáo viên chọn một tình huống sự kiện gần
gũi mà trẻ đã chứng kiến để kể chuyện trò chuyện với trẻ về tình huống đó
18


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

Ví dụ: tình huống nhìn thấy một bạn vứt rác ra sân trường hoặc bột bà cụ đang
sang đường, hai bạn nhỏ tranh dành đồ chơi. cô khơi gợi những tình tiết liên
quan đến tình huống như gọi tên, đặc điểm hành động của nhân vật, nơi xảy ra…
từ đó giúp trẻ biểu đạt hiểu biết, suy nghĩ của mình về câu chuyện định kể. cho

trẻ kể nếu gặp khó khăn cô có thể gợi ý cho trẻ kể. cho trẻ đặt câu chuyện trẻ
vừa kể.
* Kể chuyện nối tiếp theo chuyện kể của cô: Kể cho trẻ nghe một đoạn chuyện
hoặc tạo tình huống mới lại hấp dẫn trẻ đến với câu chuyện cần được giải quyết
và hỏi trẻ: Câu chuyện tiếp theo sẽ như thế nào? Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Điều gì sẽ đến? Cuối cùng ra sao? Cần cho trẻ khoảng thời gian trẻ suy nghĩ, cô
đàm thoại đưa ra câu hỏi tình huống giúp trẻ hình dung ra các cách kể nối tiếp
đoạn kể trước đó một cách có logic
Ví dụ: Mèo mun có quả bong da màu đỏ, mèo mun rủ mèo hoa cùng đi chơi, hai
bạn đang chơi vui vẻ thì mèo sút mạnh quả bong bay vèo xuống ao. Hai bạn cố
với thế nào cũng không lấy được bóng. Thế là không chơi được nữa rồi.
+ Kể tiếp: Bạn vịt xám đi qua thấy hai bạn ngồi buồn nên liền hỏi sự tình. Vịt
xám hăng hái nhảy xuống ao vớt hộ bạn quả bóng. Mèo Mun cảm ơn vịt xám và
rủ bạn cùng chơi.
+ Kể tiếp: Gà tía đi chơi về thấy hai bạn ngồi buồn dưới gốc cây bèn hỏi sự tình.
Gà Tía nảy ra ý kiến là mượn vợt của bác Ngỗng. ba bạn dùng vợt và vớt được
quả bóng lên. Hai bạn mèo và gà cùng nhau chơi vui vẻ và tránh xa bờ ao ra.
+ Kể tiếp: hai bạn mèo dùng gậy kều quả bóng, càng kều nó càng trôi ra xa.
Bỗng nhiên bác Chó đốm đi ngang qua. Hai bạn nhờ bác Chó đốm, bác Chó bơi
rất giỏi chỉ một loáng là mang bóng về cho hai bạn, hai bạn cảm ơn bác Chó
đốm
* Nghĩ kết cho câu chuyện: Kể chuyện cho trẻ nghe đến hết đoạn diễn biến câu
chuyện cô dừng lại hỏi trẻ: Cuối cùng sẽ như thế nào? Kết thúc câu chuyện ra
sao? Cô cho trẻ một khoảng thời gian để suy nghĩ, rồi trò chuyện, đàm thoại,đưa
ra câu hỏi gợi mở kích thích trẻ sáng tạo. khuyến khích trẻ kể kết thúc chyện
theo nhiều cách khác nhau có sự logic và đưa ra cái kết câu chuyện mà mình và
bạn vừa kể.
* Kể lại một sự vật một sự việc, một buổi tham quan: Giúp trẻ lựa chọn chủ đề,
đưa ra tên câu chuyện sắp kể: Con nhớ kỉ niệm nào nhất? Chuyến đi chơi ở đâu
mà con thích nhất? Con kể cho cô và các bạn nghe được không? Con định kể về

nội dung gì? Con đi chơi cùng ai? Vào lúc nào. Trên đường đi con gặp ai không?
Đến đấy con nhìn thấy những gì? Điều gì sẽ xẩy ra?
19


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

Cô giúp trẻ nhớ lại câu chuyện theo một trình tự, dạy trẻ mô tả bằng lời, để trẻ
thể hiện được thái độ , tình cảm của mình vào câu chuyện.Theo con mở đầu câu
chuyện sẽ như thế nào. Diễn biến câu chuyện sẽ ra sao? Kết thúc câu chuyện
như thế nào?
(Ảnh cô và trẻ kể truyện mùa giáng sinh đáng nhớ )
* Kể chuyện theo sơ đồ: (gọi là kể chuyện theo dàn ý) cô chuẩn bị những hình
ảnh trực quan có thể là tranh ảnh hoặc kí hiệu tượng trưng, trẻ tự xây dựng sơ đồ
cho câu chuyện mình sẽ kể cách này giúp trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo
trong hoạt động kể chuyện đồng thời phát triển tư duy logic ở trẻ.
Ví dụ: Cho trẻ kể chuyện “Một tuần ở trường mầm non của bé, một ngày ở
trường của bé, bé lớn lên như thế nào?” trẻ kể chuyện dựa vào sơ đồ giúp trẻ
hình dung được thời gian một cách dần dần và có định hướng. Cô cùng trẻ thảo
luận về kinh nghiệm, các hoạt động thực tế, khuyến khích trẻ diễn đạt lại những
gì mà chúng đã gặp đã làm, cho chúng vẽ hoặc dán các kí hiệu tượng trưng có
những hình ảnh dễ nhớ theo câu trả lời của trẻ. Cho trẻ tạo sơ đồ câu chuyện
bằng cách nối hình theo trình tự diễn biến thực tế theo một logic hợp lý.
7. Biện pháp: Cho trẻ làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi và phối hợp cùng
phụ huynh
Với hoạt động này thì việc cho trẻ làm quen với tác phẩm ở mọi lúc mọi nơi là
rất cần thiết và thuận tiện. Tôi thường tận dụng những giờ đón trả trẻ, những giờ
dạo chơi ngoài trời, giờ vui chơi, sinh hoạt chiều để cho trẻ được làm quen với
tác phẩm. Khi trẻ đã nắm được nội dung câu chuyện thì tôi tiến hành hoạt động
chính rất dễ dàng.

( ảnh trẻ làm quen văn học tại góc chơi của mình)
VD: Khi đón trẻ tôi ngồi với một nhóm và kể cho cháu nghe qua câu chuyện, khi
dạo chơi ngoài trời tôi trò chuyện với nhóm trẻ đó về nội dung cảu câu chuyện,
rồi giờ vui chơi tôi phân vai tập cho cháu đọc kịch, giờ sinh hoạt chiều tôi lại kể
lại câu chuyện này cho cả lớp nghe, và giờ trã trẻ những trẻ chưa có bố mẹ đón,
tôi tiếp tục phân vai và hướng dẫn trẻ đóng kịch, Ngoài ra trong các hoạt động
khác tôi cũng xen kẽ vào cho cháu đọc những bài thơ, nhằm giúp trẻ ôn luyện và
ghi nhớ thêm về tác phẩm. Bên việc thông qua các hoạt động trong ngày tôi còn
cho trẻ được tham gia đóng kịch, kể chuyện, đọc thơ trong những ngày lễ hội
trong năm hay khi trường tổ chức hội thi “Kể chuyện đọc thơ” tôi đầu tư và cho
cháu được tham gia..Như tình hình hiện nay của lớp tôi, một số phụ huynh
không mấy quan tâm đến việc học tập của con mình, vì vậy họ chưa thấy được
sự thay đổi rõ nét về cách cư xử và cách sống của con mình với mọi người xung
20


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

quanh, chính vì vậy tôi tìm cách trao đổi với phụ huynh cùng tôi thống nhất cách
giáo dục thông qua các câu chuyện, bài thơ.
VD : Phụ huynh sẽ hỏi trẻ: Bà có yêu thương con không ? Vì sao? Tại sao bà lại
dành nhiều tình cảm cho con? Nếu là con thì con sẽ làm gì để Bà không vui?
Qua sự kết hợp như vậy phụ huynh thấy con mình rút ra được hành động đúng
cho bản thân, có phụ huynh còn kể tôi nghe rằng “Hôm trước bà cháu bị ốm mà
cháu cứ rót nước mời bà uống mãi, hỏi ra thì mới biết cháu sợ bà hóa thành
chim” . Khi tôi nhận được sự trao đổi đó của phụ huynh thì tôi thấy tác phẩm
văn học rất có ý nghĩa, cháu biết yêu quý cái thiện, ghét cái ác. Đây cũng là một
trong những cách tuyên truyền, vận động phụ huynh đưa con đi học đều hơn,
qua đó phụ huynh hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của công tác giáo dục mầm
non đối với trẻ. Qua trò chuyện, trao đổi với phụ huynh trong những giờ đón trả

trẻ tôi thường xuyên nhờ sự đóng góp nhiệt tình của phụ huynh trong những lúc
tôi tổ chức đóng kịch hay biểu diễn rối.
IV. Kết quả thực hiện.
1. Đối với giáo viên:
- Tất cả giáo viên ở tổ mẫu giáo nói chung và bản thân tôi nói riêng đều được
nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động LQVH. Đặc biệt là đã nắm vững nội
dung, phương pháp, hình thức đổi mới của hoạt động này. Có kỹ năng đọc, kể
chuyện, diễn rối tốt hơn. Có nhiều kinh nghiệm trong việc thể hiện ngôn ngữ,
tính cách của các nhân vật.
- Biết tận dụng tối đa các nguyên vật liệu để làm đồ dùng phục vụ cho hoạt
động. Thiết kế được nhiều bài trình chiếu điện tử sinh động, hấp dẫn hơn. Vận
dụng linh hoạt hình thức tổ chức vào tổ chức hoạt động. Khuyến kích trẻ tham
gia hoạt động, tạo mọi điều kiện để trẻ tham gia tích cực vào hoạt động Tích cực
sưu tầm tranh ảnh có màu sắc và nội dung cho phù hợp với câu chuyện. Lựa
chọn tác phẩm văn học cho phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ.Thường xuyên
tập luyện cách thể hiện ngữ điệu giọng của các nhân vật cho phù hợp với lứa
tuổi và hoàn cảnh. Gần gũi tạo sự thoải mái trò chuyện giữ cô và trẻ nhằm tạo sự
tự tin khi trẻ nhập vai vào tác phẩm cùng cô.Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh
giữ mối quan hệ tốt, gần gũi và tuyên truyền phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu.
2. Đối với trẻ:
- Trẻ biết rung động và yêu thích văn học và có nhu cầu tham gia vào các hoạt
động văn học nghệ thuật.Trẻ được mở rộng kiến thức về thế giới xung quanh,
phát âm chính xác, phát triển vốn từ, ngôn ngữ cũng như khả năng diễn đạt của
trẻ. Bước đầu thể hiện tác phẩm văn học bằng nhiều hình thức khác nhau.
21


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

- Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp, tư duy tốt hơn, ngôn ngữ mạch lạc, có thái độ

đúng với mọi người biết nhận ra cái thiện ác, nhận ra những hành động đúng
trong sinh hoạt hang ngày.Trẻ có khả năng diễn đạt tác phẩm bằng ngôn ngữ phù
hợp với tính cách các nhân vật, trẻ ham thích khi tham gia hoạt động này và trẻ
rất thích khi nghe cô kể chuyện, đọc thơ, đóng kịch, diễn rối.
Kết quả cụ thể như sau: (Tổng số trẻ khảo sát: 25 trẻ).
STT

Nội dung tiêu chí khảo sát

1
2
3
4

Kết quả (%)
Đạt
90
88
90
94

CĐ
10
12
10
6

Nhớ tên tác phẩm, hiểu nội dung thơ, truyện
Thể hiện được ngữ điệu giọng các nhân vật
Trả lời các câu hỏi của cô, kể truyện, đọc thơ chưa đủ ý.

Trẻ thuộc tác phẩm và đọc, kể diễn cảm
Biết nhập vai và đóng kịch theo vai, biết kể chuyện sang
5
92
8
tạo.
6 Cô kể chưa hấp dẫn, hình thức chưa phong phú.
90
10
Đồ dung trực quan chưa hấp dẫn, truyện không hay,
7
95
5
chưa phù hợp.
Qua thử nghiệm giảng dạy có áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này tôi thấy
trẻ lớp tôi rất hứng thú và tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp.Tất cả các
kết quả đã đạt được ở trên cho thấy việc đưa nội dung cho trẻ làm quen với tác
phẩm văn học, sử dụng những phương pháp biện pháp để phát huy tính tích cực
của trẻ khi làm quen với văn học trong các tiết học và các hoạt động của tôi đưa
vào áp dụng tại lớp đã đem lại hiệu quả cao.
3 Đối với phụ huynh:
- Đa số các phụ huynh đã có sự nhìn nhận rất tốt đối với môi trường mầm non,
thường xuyên quan tâm đến con mình, kết hợp với giáo viên trong việc chăm
sóc và giáo dục trẻ tốt hơn, luôn tình nguyện ủng hộ những nguyên vật liệu giúp
giáo viên trong việc tổ chức hoạt động.

PHẦN III- KẾT THÚC VẤN ĐỀ
22

“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

I/ Kết luận
Làm quen với tác phẩm văn học là một hoạt động quen thuộc ở nhà
trường mầm non, ở đây trẻ được tiếp xúc với TPVH qua nghệ thuật đọc và kể
chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận
những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm văn học, khơi gợi ở
trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng
nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các
hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ, kể chuyện, chơi trò
chơi đóng kịch, cao hơn nữa là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện
theo trí tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân
cách trẻ. Đến với văn học là trẻ em được biết thế giới loài vật, cây cỏ, hoa lá
cùng mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ và những gì gần gũi trong môi trường
sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông, hiên chợ, lớp học, khu phố,…
Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra có một sự ràng buộc giữa con người
với nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa xóm.
Làm quen với văn học trẻ nhận biết được sự khác nhau về nội dung và
hình thức giữ các loại hình văn học: thơ, truyện, phân biệt được hình tượng nghệ
thuật vời hiện thực; hình thành một số khái niệm văn học như: thơ, truyện, nhân
vật, hình ảnh; nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái
tình huống và nhân vật, Giữa lời kể, lời thuật, lời bạch chữ tình và ngôn ngữ
nhân vật, Giữa không khí âm sắc giọng điệu của TPVH và hành động văn học.
Qua TPVH trẻ quen dần tính chất nhiều nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn
học dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh đến
ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.
- Đồ dùng, đồ chơi phải có màu sắc đẹp, kích thước phù hợp. Cần học hỏi và
nâng cao nghệ thuật lên lớp, phong cách xử lý tình huống sư phạm. Dạy trẻ ở
mọi lúc, mọi nơi trong các hoạt động để có kế hoạch bồi dưỡng cho những trẻ
yếu, tiếp thu bài chậm.,động viên khen ngợi kịp thời với trẻ học khá để trẻ cố

gắng phát huy những khả năng của mình. Xây dựng môi trường học tập. Kết hợp
chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
II/ Khuyến nghị
Từ những việc làm cụ thể và kết quả đạt được như vậy để nâng cao chất
lượng cho trẻ trong hoạt động làm quen văn học ở các trường mầm non nói
chung và trường mầm non Lệ Chi nói riêng. Tôi xin mạnh dạn đề xuất một số
kiến nghị với các cấp lãnh đạo như sau:
1. Đối với Phòng Giáo dục:
23


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

- Tôi xin được đề xuất với Phòng giáo dục: lựa chọn những sáng kiến kinh
nghiệm và phổ biến rộng rãi cho chúng tôi được tham khảo, học tập.
- Tạo điều kiện cho giáo viên đi học tập các trường bạn, các giờ dạy mẫu.
- Bổ sung thêm đồ dùng, đồ chơi, trang phục phục vụ môn học, tạo nguồn kinh
phí bổ sung cho lớp từ đó giáo viên có thêm kinh phí làm đồ dùng đồ chơi tự tạo
cùng trẻ để sử dụng cho môn học đạt hiệu quả cao hơn.
2. Đối với Ban Giám hiệu:
Ban Giám hiệu cần có sự chỉ đạo cụ thể, làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá rút
kinh nghiệm cho giáo viên và có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên còn những
mặt hạn chế. Luôn tổ chức các buổi hội thảo về chuyên môn để giáo viên được
trao đổi những vướng mắc trong chuyên môn.
3. Đối với giáo viên:
- Giáo viên phải thực sự tâm huyết với nghề, say sưa học hỏi, tìm tòi, nghiên
cứu tài liệu để nắm chắc mục đích yêu cầu, nội dung nhiệm vụ của bộ môn.
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ, giáo viên phải linh hoạt, có
óc sáng tạo. Thường xuyên thay đổi các hình thức và sử dụng các thủ thuật lên
lớp, giúp trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích cực.

- Tạo đồ dùng phù hợp, hấp dẫn và sử dụng linh hoạt, hợp lý tạo bất ngờ, hứng
thú cho trẻ. Biết kết hợp hoạt động trong tiết học và ngoài tiết học một cách phù
hợp và khoa học nhằm phát huy tối đa tính tích cực hoạt động của trẻ, cung cấp
kiến thức cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
- Biết vận dụng biện pháp lồng ghép tích cực các môn học một cách khoa học,
nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa hoạt động nhận thức cho trẻ.
- Giáo viên nên có sổ nhật ký để cập nhật thông tin trong từng ngày để bổ sung,
điều chỉnh cho trẻ một cách kịp thời.
Trên đây là “Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm
quen với văn học” mà bản thân tôi tự đúc rút ra trong quá trình giảng dạy nhằm
giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt: đạo đức, nhân cách, phẩm chất, thẩm
mỹ, trí tuệ và ngôn ngữ. Với khuôn khổ một bài viết nhỏ, vấn đề chỉ dừng lại ở
một phạm vi hạn chế, chưa thể bao quát hết được tất cả. Đồng thời trong quá
trình viết vẫn còn những thiếu sót nhất định, tôi rất mong được sự góp ý xây
dựng của các bạn đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo giúp tôi ngày càng có nhiều
sáng kiến kinh nghiệm hay trong giảng dạy bộ môn yêu thích.
Xin chân thành cảm ơn!

24


“Một số biện pháp giúp phát huy tính tích cực của trẻ khi làm quen với tác phẩm văn học”

Ảnh minh họa
Tư liệu ảnh

( ảnh góc thư viện của bé )

( Ảnh bé kể truyện cây rau của thỏ út)

25