Luận văn sư phạm Lựa chọn và xây dựng hệ thống các đề kiểm tra đánh giá cho chương trình sách giáo khoa Sinh học 10 (2006) theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

TR

NG

I H C S PH M HÀ N I 2
KHOA SINH ậ KTNN
----------------***--------------

L i Th Ph

ng ThƠnh

L A CH N VÀ XỂY D NG H TH NG
CỄC
KI M TRA ỄNH GIỄ CHO CH
NG TRỊNH
SỄCH GIỄO KHOA SINH H C 10 (2006) THEO H
NG
I M I PH
NG PHỄP D Y H C

KHOÁ LU N T T NGHI P
Chuyên ngành: Ph
Ng

ih

IH C

ng pháp gi ng d y

ng d n: Th c s Tr n Th H

HÀ N I ậ 2007

L i c m n!

ng


Em xin bƠy t lòng bi t n sơu s c t i cô: Tr n Th H
b môn ph

ng ậ gi ng viên

ng pháp gi ng d y khoa Sinh ậ KTNN đƣ t n tình h

ng d n em

hoƠn thƠnh lu n v n nƠy.
Xin chơn thƠnh c m n các th y cô giáo, vƠ các b n khoa Sinh ậ KTNN
tr

ng

HSP HƠ N i II đƣ t o đi u ki n giúp đ em trong quá trình nghiên

c u đ hoƠn thƠnh đ tƠi nƠy.
Hà N i, tháng 5 n m 2007
Sinh viên
L i Th Ph ng Thành

L I CAM OAN

1


Tôi xin kh ng đ nh đơy lƠ k t qu nghiên c u c a cá nhơn tôi, đ tƠi
nghiên c u nƠy không trùng v i công trình nghiên c u c a các tác gi khác.

Tác gi :
L i Th Ph

ng Thành

M CL C
L IC M N
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C CỄC Kụ HI U VI T T T
2

Trang
1
2
3
5


PH N 1: M
U

1. Lý do ch n đ tƠi
2. M c đích vƠ nhi m v nghiên c u
2.1. M c đích nghiên c u
2.2. Nhi m v nghiên c u
3. i t ng, ph m vi nghiên c u
3.1. i t ng nghiên c u
3.2. Ph m vi nghiên c u
4. Ý ngh a khoa h c vƠ ý ngh a th c ti n c a đ tƠi
4.1. Ý ngh a khoa h c
4.2. Ý ngh a th c ti n
5. Ph ng pháp nghiên c u
5.1. Ph ng pháp nghiên c u lý thuy t
5.2. Ph ng pháp đi u tra c b n, quan sát s ph m
6. Th i gian nghiên c u
PH N 2: T NG QUAN
1. L ch s nghiên c u
1.1. Trên th gi i
1.2. Trong n c
2. Tình hình ra đ ki m tra Sinh h c các tr ng ph thông
PH N 3: N I DUNG VÀ K T QU NGHIểN C U
CH NG 1: C S Lệ LU N VÀ TH C TI N
1. C s lí lu n
1.1. Khái ni m ki m tra
1.2. Khái ni m đánh giá
1.3. Quan h gi a ki m tra vƠ đánh giá
1.4. Vai trò c a ki m tra đánh giá
1.5. Các ph ng pháp ki m tra đánh giá
1.6. Nh ng yêu c u s ph m c a đ ki m tra đánh giá
1.7. K n ng ra đ ki m tra đánh giá.
1.8. K thu t vi t cơu h i tr c nghi m khách quan

1.9. Qui trình biên so n đ ki m tra đánh giá
2.C s th c ti n
CH NG 2: K T QU NGHIểN C U VÀ TH C NGHI M
1. K t qu nghiên c u.
1.1.
ki m tra 15 phút dùng cho kì I
1.2. Các đ ki m tra gi a kì I
1.3.
thi h c kì I
1.4. Các đ ki m tra 15 phút dùng cho kì II
1.5. Các đ ki m tra gi a kì II

3

6
6
7
7
8
8
8
8
8
8
8
8
8
9
9
10

10
10
10
10
11
12
12
12
13
13
14
14
18
19
20
25
26
29
29
29
33
36
41
44


1.6.
thi h c kì II
2. Th c nghi m
2.1. M c đích th c nghi m

2.2. Ph ng pháp th c nghi m
2.3. K t qu th c nghi m
2.4. Nh n xét
PH N 4: K T LU N VÀ
NGH
1.K t ku n
2.
ngh
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
ỄP ỄN

4

48
52
52
52
52
53
54
54
55
56
57


DANH M C CỄC Kụ HI U VI T T T
01. Sách giáo khoa

: SGK

02. Virut

: VR

03. Vi sinh v t

: VSV

04.Trung h c ph thông

: THPT

05. Trung h c c s

: THCS

06. Giáo viên

: GV

07. H c sinh

: HS

08. Sách giáo viên

: SGV

09. Giáo d c

: GD

10. Giáo d c- Ơo t o

: GD- T

11. Tr c nghi m khách quan

: TNKQ

12. Tr c nghi m t lu n

: TNTL

13. Ki m tra đánh giá

: KT G

5


PH N 1 : M

U

1. Lý do ch n đ tƠi.
Chúng ta đang s ng trong th i kì phát tri n nh v bƣo c a khoa h c vƠ
công ngh , cùng v i s phát tri n đó lƠ kh i l

ng tri th c ngƠy cƠng t ng,

mơu thu n gay g t v i th i gian c a ti t h c. Chính vì v y đòi h i ngƠnh GDTn

c ta ph i đ i m i ph

ng pháp d y h c nh t lƠ trong th i kì hi n nay:

th i kì công nghi p hóa ậ hi n đ i hoá
ng

n

c ta đang c n m t đ i ng nh ng

i lao đ ng m i có tri th c, trí tu , n ng đ ng, sáng t o, s n sƠng thích

ng nhanh v i nh ng đòi h i c a xƣ h i hi n đ i.
i m i ph

ng pháp d y h c: Chuy n t ph

ắl y giáo viên lƠm trung tơm” sang ph
trung tơm” , vƠ đ i m i ph
v ph

ng pháp d y h c ch y u

ng pháp tích c c ắl y h c sinh lƠm

ng pháp d y h c không có ngh a lƠ ch đ i m i

ng pháp mƠ ph i đ i m i t t c thƠnh t c a quá trình d y h c: m c

tiêu, n i dung, ph

ng pháp, ph

ng ti n d y h c, hình th c t ch c, KT G.

Vi c đ i m i ph

ng pháp ph i đ

c ti n hƠnh đ ng b trên c 3 khơu: t

khơu nghiên c u tƠi li u m i, c ng c hoƠn thi n tri th c, đ n khơu ki m tra
đánh giá ch t l

ng l nh h i tri th c c a h c sinh. Khơu nghiên c u tƠi li u

m i lƠ khơu quan tr ng nh t quy t đ nh đ n ch t l

ng l nh h i tri th c c a

h c sinh; c ng c hoƠn thi n tri th c giúp h c sinh ôn t p, h th ng hoá ki n
th c; khơu ki m tra đánh giá s lƠm sáng t tình tr ng n m ki n th c, phát
tri n k n ng, k x o c a h c sinh, t đó giúp h c sinh rút ra đ
pháp h c, t đánh giá đ

c ph

ng

c trình đ , n ng l c c a mình, đ ng th i thông qua

KT G giáo viên có th đi u ch nh ph

ng pháp d y h c c a mình sao cho

phù h p. Nh v y, cùng v i khơu nghiên c u tƠi li u m i, c ng c hoƠn ch nh
tri th c thì KT G c ng lƠ m t khơu quan tr ng c n đ

c đ i m i. Hi u qu

c a vi c ki m tra đánh giá ph thu c r t nhi u vƠo qui trình biên so n đ ki m
tra. Ng

i giáo viên ph i n m đ

c m c tiêu c a t ng bƠi ki m tra, u nh

6

c


đi m c a t ng lo i hình KT G đ có th đ a ra đ
ch t l

ng.

Trong th c t gi ng d y
đ

c nh ng đ ki m tra có

ph thông hi n nay, vi c KT G v n ch a

c coi tr ng đúng m c, m t s giáo viên ch a th c s đ u t th i gian đ

xơy d ng các đ KT G vƠ vi c KT G ch lƠ hình th c l y đi m đ x p lo i
h c sinh, đi u đó đƣ lƠm nh h
M t khác, t tr

ng đ n ch t l

ng d y vƠ h c .

c đ n nay chúng ta v n th

ng s d ng các hình th c

ki m tra đƠnh giá đó lƠ: ki m tra vi t (t lu n) vƠ ki m tra v n đáp (mi ng).
Nh

c đi m c a các hình th c ki m tra nƠy lƠ m t nhi u th i gian ki m tra,

ch m bƠi, ch a đ m b o tính khách quan, bƠi ki m tra không th hi n h t các
ki n th c các em đƣ đ

c h cầ

kh c ph c đ

c nh ng nh

c đi m trên,

chúng ta lên đ a vƠo các đ ki m tra ph n t đánh giá v i các cơu h i TNKQ.
Hi n nay vi c s d ng các cơu h i TNKQ trong KT G đang đ

c ng d ng

r ng rƣI cho c đ i h c vƠ ph thông.
N i dung ch
các ki n th c đ i c

ng trình Sinh h c 10 (2006), các em ch y u đ

ch cv

ng: đó lƠ sinh h c t bƠo vƠ sinh h c VSV. Nh ng ki n

th c nƠy không ch lƠ c s đ cho các em h c ti p ph n sau mƠ còn lƠ m t
m ng ki n th c có trong các đ thi tuy n. Chính vì v y, vi c ra đ ki m tra đ
đánh giá ch t l

ng l nh h i tri th c c a h c sinh lƠ m t vi c lƠm c n thi t vƠ

có ý ngh a quan tr ng.
Vì nh ng lí do trên đơy, tôi đƣ ch n đ tƠi: ắL a ch n vƠ xơy d ng h
th ng các đ ki m tra đánh giá cho ch
(2006) theo h

ng đ i m i ph

ng trình sách giáo khoa Sinh h c 10

ng pháp d y h c”.

2. M c đích vƠ nhi m v nghiên c u.
2.1. M c đích nghiên c u.
-T pd

t ph

ng pháp nghiên c u khoa h c.

7


- Ti p c n v i vi c đ i m i ph

ng pháp d y h c Sinh h c, đ c bi t lƠ

quy trình vƠ k thu t ra đ KT G theo ph
đánh giá k t qu h c t p

ng pháp truy n th ng vƠ đ i m i

h c sinh.

- Xơy d ng các đ ki m tra theo h

ng đ i m i khơu KT G.

2.2. Nhi m v nghiên c u.
- Phơn tích ch

ng trình, SGK Sinh h c 10: m c tiêu, n i dung, k

ho ch gi ng d y Sinh h c 10.
- Phơn tích vai trò c a các ph

ng pháp ki m tra đánh giá, k thu t xơy

đ ng đ ki m tra đánh giá - lƠm c s cho vi c xơy d ng h th ng các đ
ki m tra đánh giá theo h

ng đ i m i ph

ng pháp d y h c.

- Th c nghi m đ xác đ nh tính kh thi c a m t s đ ki m tra

tr

ng

THPT.
3.

it

ng, ph m vi nghiên c u.

it

3.1.

ng nghiên c u.

- SGK Sinh h c 10 ban c b n.
- SGV Sinh h c 10.
- Phơn ph i ch

ng trình Sinh h c 10.

3.2. Ph m vi nghiên c u.
M t s l p 10 tr

ng THPT Tam

o II thu c huy n Tam

o ậ V nh

Phúc.
4. ụ ngh a khoa h c vƠ ý ngh a th c ti n c a đ tƠi.

4.1. ụ ngh a khoa h c.
i m i k thu t biên so n đ ki m tra chính lƠ c s lí lu n cho đ i m i
ph

ng pháp ki m tra đánh giá có ý ngh a tích c c đ n quá trình d y h c.

4.2. ụ ngh a th c ti n.
Hi v ng s lƠ tƠi li u tham kh o cho các b n sinh viên, c ng nh giáo
viên quan tơm đ n khơu đ i m i ki m tra đánh giá Sinh h c 10.

8


ng pháp nghiên c u.

5. Ph
5.1. Ph

ng pháp nghiên c u lý thuy t.
c các tƠi li u lý thuy t có liên quan đ n đ tƠi: các ch tr

sách c a

ng vƠ NhƠ n

ng, chính

c trong công tác đ i m i giáo d c, các tƠi li u v lí

lu n d y h cầ

- Phơn tích k ho ch gi ng d y, m c tiêu, n i dung, tr ng tơm c a t ng
bƠi, c a t ng ch

ng đ xơy d ng các đ ki m tra cho phù h p v i th i gian,

n i dung c a bƠi, vƠ v i t ng đ i t
5.2. Ph

ng h c sinh.

ng pháp đi u tra c b n, quan sát s ph m.

- D gi , trao đ i kinh nghi m v i giáo viên b môn v kinh nghi m
biên so n đ ki m tra theo h
tr

ng truy n th ng vƠ đ i m i.

c tham kh o vƠ phơn tích m t s đ ki m tra Sinh h c 10

ng THPT đ xác đ nh tính kh thi vƠ hi u qu c a đ ki m tra.

6. Th i gian nghiên c u.
T tháng 9 n m 2006 đ n tháng 5 n m 2007.

PH N 2: T NG QUAN

9

các

1. L ch s nghiên c u.
1.1. Trên th gi i.
Ngay t nh ng n m đ u th

k XX, các nhƠ tr

ng m i đƣ xu t hi n

Anh v i m c tiêu lƠ phát tri n n ng l c, trí tu c a h c sinh. Ti p đó lƠ
Pháp,

M c ng l n l

t ra đ i các nhƠ tr

ng, các ph

nh m đ t m c tiêu đó. Kéo theo c a vi c đ i m i ph
m i ph

ng pháp d y h c

ng pháp d y h c lƠ đ i

ng pháp thi tuy n. Hình th c s d ng các cơu h i TNKQ đ

d ng khá s m
đƣ dùng ph

các n

c ph

ng Tơy. T đ u th k XIX

ng pháp nƠy đ phát hi n n ng khi u, xu h

h c sinh. Sang đ u th k XX, E.Thorndike lƠ ng
nghi m nh m t ph

cs

Hoa K ng

i ta

ng ngh nghi p c a

i đ u tiên đƣ dùng tr c

ng pháp ắkhách quan vƠ nhanh chóng” đ đo trình đ

ki n th c c a h c sinh.

n n m 1940,

Hoa K đƣ có nhi u h th ng tr c

nghi m dùng đ đánh giá thƠnh tích h c t p c a h c sinh. N m 1963,

Hoa

K đƣ có trên 2000 tr c nghi m chu n.
N m 1963 xu t hi n công trình c a Gerich dùng máy tính đi n t đ x
lý các k t qu tr c nghi m trên di n r ng.
i m i giáo d c đang di n ra trên quy mô toƠn c u. B i c nh đó đƣ t o
nên nh ng bi n đ i sơu s c trong giáo d c, t quan ni m v ch t l
d c, nhơn cách ng

i h c, ph

ng giáo

ng pháp t ch c ho t đ ng h c vƠ c quy trình

ki m tra đánh giá. Cơu h i TNKQ đƣ, đang vƠ s đ

c s d ng r ng rƠi trên

th gi i.
1.2. Trong n

c

T xa x a n

c ta c ng nh nhi u n

nh ng nhơn tƠi ph c v cho T qu c ng

c trên th gi i mu n ch n đ

c

i ta đƣ t ch c thi tuy n. Nh v y

ki m tra đánh giá đƣ có t lơu đ i.
Hi n nay vi c ki m tra đánh giá đƣ tr thƠnh công vi c thi t y u trong
quá trình d y h c. Bên c nh các nhƠ khoa h c nghiên c u v các b môn khác

10


thì v i b môn Sinh h c có th k đ n m t s tác gi tiêu bi u nh : Nguy n
Quang Vinh, Tr n Doƣn Bách, Tr n Bá HoƠnh, Tr n Kiên,ầ các tác gi đƣ
nêu rõ khái ni m, vai trò c a ki m tra đánh giá m t cách khá toƠn di n.
HoƠ chung v i xu h

ng phát tri n vƠ đ i m i giáo d c trên quy mô toƠn

c u, giáo d c Vi t Nam đƣ nhanh chóng ti p c n vƠ đ i m i ph

ng pháp d y

h c trong đó có vi c c i ti n ra đ KT G. T i các t nh phía Nam, tr

c ngƠy

gi i phóng đƣ xu t b n nh ng cu n sách dùng riêng cho giáo viên đ h
d n c th vi c dùng TNKQ trong nhƠ tr

ng (Nguy n Ng c

ng

ính, Lê Nh

D c), tr c nghi m trí thông minh c a Lê Quang Liêm. Nh ng n m g n đơy
trong l nh v c tơm lí h c đƣ có nh ng cu n sách gi i thi u khá k v TNKQ
(Tr n Tr ng Thu ). M t s nghiên c u v n d ng TNKQ đ đánh giá m c đ
phát tri n, trí tu , th m dò n ng khi u ngh nghi p c a h c sinh, sinh viên
(Tr n Bá HoƠnh, Tr n Kiên), theo h
Hi n nay TNKQ đƣ đ

ng đ i m i vi c ki m tra đánh giá.

c đ a vƠo s d ng trong các tr

ng THCS,

THPT vƠ c trong các kì thi tuy n sinh đ i h c.
2. Tình hình ra đ ki m tra Sinh h c

các tr

ng ph thông.

- Các câu h i trong đ ki m tra ch y u lƠ các cơu h i t lu n.

- M t s giáo viên ph thông còn ch a có nhi u kinh nghi m ra đ ho c
ng i ra đ k t h p gi a t lu n vƠ TNKQ vì m t nhi u th i gian, m t nhi u
công s cầ
- Các đ ki m tra đ
m i ch đ

c xơy đ ng vƠ s d ng theo quy trình biên so n đ i

c các S GD áp d ng trong các đ t ki m tra ch t l

ng.

PH N 3: N I DUNG VÀ K T QU NGHIểN C U

11


CH

NG 1: C

S

Lệ LU N VÀ TH C TI N

1. C s lí lu n
1.1. Khái ni m ki m tra.
Ki m tra trình đ ki n th c, k n ng, k x o c a h c sinh lƠ m t ho t
đ ng s ph m đ c bi t nh m phát hi n vƠ n m v ng trình đ ki n th c c a
h c sinh, giúp cho giáo viên đi u ch nh ho t đ ng d y, giúp h c sinh t đi u

ch nh, t đánh giá trình đ nh n th c c a mình. Trong d y h c ng

i ta phơn

bi t các hình th c ki m tra sau:
1.1.1. Ki m tra th

ng xuyên.

c th c hi n qua quan sát m t cách có h th ng ho t đ ng c a l p
h c nói chung, c a m i h c sinh nói riêng qua khơu ôn t p c ng c bƠi c ,
ti p thu bƠi m i, v n d ng ki n th c đƣ h c vƠo th c ti n.
Ki m tra th

ng xuyên giúp cho th y k p th i đi u ch nh cách d y, trò

t đi u ch nh cách h c, t o đi u ki n v ng ch c cho quá trình d y h c. Trong
d y h c ki m tra th

ng xuyên đ

c th c hi n b ng ki m tra mi ng vƠ ki m

tra 15 phút.
1.1.2. Ki m tra đ nh kì.
c th c hi n sau khi h c xong m t ch
ch

ng l n, m t ph n l n c a

ng trình hay m t h c kì.
Ki m tra đ nh kì giúp cho giáo viên vƠ h c sinh nhìn l i k t qu d y vƠ

h c sau nh ng kì h n nh t đ nh.
l

ng ki n th c, k n ng k x o t

ánh giá trình đ h c sinh n m m t kh i
ng đ i l n.

1.1.3. Ki m tra t ng k t.
c th c hi n

cu i m i giáo trình, cu i n m h c nh m đánh giá k t

qu chung, c ng c m r ng ch

ng trình toƠn n m h c c a môn h c, chu n

b đi u ki n đ ti p t c h c n m sau.
1.2. Khái ni m đánh giá.

12


LƠ quá trình hình thƠnh nh ng nh n đ nh, phán đoán v k t qu công
vi c, d a vƠo s phơn tích các thông tin thu đ

c đ i chi u v i m c tiêu, tiêu

chu n đ t ra nh m đ xu t nh ng qui đ nh thích h p đ c i thi n hi n tr ng,
đi u ch nh nơng cao ch t l
ng

ng vƠ hi u qu c a công vi c. Trong d y h c

i ta phơn bi t các lo i hình đánh giá sau:

1.2.1. ánh giá đ nh hình vƠ đánh giá t ng k t.
c ti n hƠnh trong quá trình d y vƠ h c m t n i dung nƠo đó nh m
thu nh n thông tin ph n h i v k t qu h c t p c a HS v n i dung đó, dùng
lƠm c s cho vi c đ nh h

ng ho t đ ng d y vƠ h c ti p theo nh m lƠm cho

các ho t đ ng nƠy có hi u qu h n.
ánh giá t ng k t đ

c ti n hƠnh khi k t thúc n m h c, khoá h c b ng

nh ng kì thi nh m đánh giá t ng quát k t qu h c t p đ i chi u v i m c tiêu
đ ra.
1.2.2. ánh giá theo chu n vƠ đánh giá theo tiêu chí.
ánh giá theo chu n: Nh m so sánh k t qu h c t p c a m t h c sinh
v i các h c sinh khác đ

c h c cùng m t ch

ng trình GD. Nó cho phép s p

x p k t qu h c t p c a h c sinh theo th t vƠ phơn lo i.
Ơnh giá theo tiêu chí: Nh m xác đ nh m c đ k t qu c a h c sinh
theo m c tiêu GD, k t qu h c t p c a h c sinh đ
h ct pđ

c xác đ nh trong các ch

c so sánh v i các m c tiêu

ng trình GD c a các môn h c. Trong đó

nêu rõ nh ng ki n th c, k n ng vƠ thái đ nƠo h c sinh ph i đ t đ

c sau khi

h c t p.
1.3. Quan h gi a ki m tra vƠ đánh giá.
Trong nhƠ tr

ng, vi c đánh giá k t qu h c t p c a HS đ

c th c hi n

ch y u qua vi c t ch c ki m tra, thi m t cách có h th ng theo qui đ nh ch t
ch . Nói cách khác ki m tra lƠ ph
ki m tra vƠ đánh giá th

ng ti n vƠ hình th c c a đánh giá, vì th

ng đi li n v i nhau.

13


Thông th
HS đ

ng k t qu lƠm bƠi ki m tra ki n th c, k n ng k x o c a

c ghi nh n b ng đi m s , đi m s lƠ nh ng kí hi u gián ti p trình đ

c a m i HS v m t đ nh tính (gi i, khá, trung bình, y u, kém) vƠ đ nh h ng
(th b c cao, th p c a m i h c sinh trong h c t p).
Nh ng đi m s không th nói lên kh n ng nh n th c c a h c sinh
đ

c chính xác, không thúc đ y đ

c HS bù đ p đ

c ki n th c còn thi u

n u không có s đánh giá c a GV. Ch có thông qua các ph
tra GV m i đánh giá đ

ng pháp ki m

c th c ch t trình đ nh n th c c a HS..

1.4. Vai trò c a ki m tra đánh giá
1.4.1.

i v i h c sinh.
Vi c KT G, đòi h i HS ph i tái hi n đ

c các ki n th c đƣ h c vƠ xơy

d ng nó thƠnh m t h th ng ki n th c hoƠn ch nh. Chính vì v y t o đi u ki n
cho các em ho t đ ng trí tu c a mình nh : tái hi n, ghi nh , kh c sơu, so
sánh, phơn tích, h th ng hoá ki n th cầ
c p thông tin ng

ng th i thông qua KT G cung

c trong, giúp cho HS t bi t mình ti p thu tri th c ra sao, t

đó có th t đi u ch nh ho t đ ng h c c a mình. NgoƠi ra, vi c KT G còn
giúp HS phát huy tinh th n h c t p, có ý chí ph n đ u v
1.4.2.

n lên.

i v i giáo viên.

KT G giúp GV thu đ
Nh KT G, GV n m đ

c nh ng thông tin nh m i liên h ng

c n ng l c, th c tr ng h c t p c a HS, t đó có bi n

pháp đ đi u ch nh ho t đ ng d y vƠ bi n pháp GD HS, h

ng d n các em t

đi u ch nh ho t đ ng c a b n thơn.
1.5. Các ph

c ngoƠi.

ng pháp ki m tra đánh giá.

Có hai cách đ phơn chia các ph

ng pháp ki m tra:

- Xét v m c đích ki m tra có th phơn bi t:
+ Ki m tra c ng c : Ki m tra nh ng ki n th c v a trình bƠy.
+ Ki m tra bƠi c : Ki m tra nh ng ki n th c c đƣ đ

14

c h c.


+ Ki m tra t ng k t: Ki m tra nh ng ki n th c c b n c n n m v ng
cho m i bƠi, ch

ng h c, kì h c.

- Xét v hình th c trong th c ti n d y h c, có th phơn bi t:
+ Ki m tra mi ng.
+ Ki m tra vi t.
+ Ki m tra th c hƠnh.
Trong n i dung đ tƠi nƠy, tôi ch nghiên c u sơu vƠo cách phân chia
th hai: Xét v hình th c trong th c ti n d y h c.
1.5.1. Ki m tra mi ng.
c áp d ng v i hình th c ki m tra th

ng xuyên. Dùng khi ki m tra

bƠi c , d y h c bƠi m i, c ng c cu i ti t h c. Ki m tra mi ng giúp GV đánh
giá m t cách s b m c đ n m v ng ki n th c c a HS t đó GV đi u ch nh
cách d y trong các bƠi ti p sau.
Trong m t ti t h c, th i gian ki m tra mi ng không nhi u, do đó GV
ph i h t s c l u ý k thu t s ph m t khơu chu n b cơu h i, công b cơu
h i, đ n đánh giá cơu tr l i c a HS.
- V cơu h i:
+ Ph i có dung l

ng v a ph i, sát v i ch

ng trình c ng nh trình đ

c a HS.
+ Cơu h i ph i chính xác, rõ rƠng.
+ GV ph i chu n b cơu h i b sung đ i v i nh ng HS gi i vƠ c HS y u
t

ng ng v i nh ng cơu h i g i ý ho c cơu h i nơng cao.
- V công b cơu h i:
+ Sau khi công b cơu h i c n cho HS m t th i gian ng n đ chu n b r i

m i g i HS tr l i.
+ Có s s p x p t tr

c cơu h i phù h p v i t ng đ i t

m t l p có c HS gi i vƠ HS kém.

15

ng HS vì trong


u đi m c a ki m tra mi ng:
- GV tr c ti p đ i tho i v i HS vì v y đánh giá đ

c chính xác m c đ

n m v ng ki n th c c a HS.

- T p cho HS cách di n đ t hay phát bi u 1 v n đ
- Thúc đ y HS h c t p m t cách th ng xuyên.
Nh

c đi m:

M t nhi u th i gian, s HS ki m tra đ

đ

nƠo đó.

c ít. đôi khi không ch đ ng

c k ho ch d ki n.

1.5.2. Ki m tra vi t:
Ki m tra vi t th
ch

ng ho c sau các ch

không thông báo tr

ng đ

c ti n hƠnh sau m t s bƠi ho c cu i m i

ng vƠ chung cho c l p. Có th ki m tra 15 phút

c ho c ki m tra c m t ti t.

Trong ki m tra vi t th

ng s d ng hai lo i cơu h i lƠ cơu h i tr c

nghi m t lu n (HS vi t cơu tr l i g m nhi u dòng) vƠ cơu h i TNKQ (V i
b n d ng chính lƠ: đúng sai, ghép đôi, lo i đi n khuy t thi u vƠ lo i cơu h i

nhi u l a ch n).
Vi c chu n b đ ki m tra vi t đòi h i GV ph i có s cơn nh c k cƠng,
v a ph i n m ch c yêu c u, v a ph i tính đ n th c t d y h c. Cơu h i trong
đ ph i v a s c HS, s l
V m t ch t l

ng cơu h i ph i phù h p v i th i gian.

ng cơu h i, ng òi ta phơn bi t hai lo i chính:

- Cơu h i có yêu c u th p: lƠ cơu h i ch c n nh vƠ trình bƠy m t
cách có h th ng vƠ ch n l c.
- Nh ng cơu h i có yêu c u cao: lƠ nh ng cơu h i c n có s phơn tích,
t ng h p, khái quát hoá, v n d ng ki n th c.
Chính vì v y đ ki m tra vi t ph i bao hƠm c cơu h i khó vƠ cơu h i d ,
có nh v y m i phơn lo i đ

c HS

các m c đ khác nhau: y u, kém, trung

16


bình, khá, gi i.

đánh giá chính xác trình đ HS, GV c n xơy d ng đáp án

vƠ bi u đi m chính xác, chi ti t cho m i bƠi ki m tra.
u đi m c a ki m tra vi t:

- Ki m tra đ

c đ ng lo t HS trong c l p v i cùng bƠi ki m tra s

đánh giá chính xác v trí c a HS, n ng l c nh n th c trong c l p,
đánh giá trình đ chung c a l p h c.
-

ki m tra có th đ c p đ n nhi u v n đ nh m đánh giá HS
nhi u m t h n so v i ki m tra mi ng.

- Qua bƠi vi t GV có th đánh giá s phát tri n ngôn ng , kh n ng
di n đ t b ng v n vi t c a HS.
Nh

c đi m:

- Ch ki m tra đ

c m t s ki n th c m u ch t.

- Th i gian ki m tra dƠi, ch m bƠi m t nhi u th i gian, đôi khi không
chính xác.
1.5.3. Th c hƠnh ki m tra.
S d ng th c hƠnh trong khơu ki m tra nh m m t m t đánh giá m c đ
n m v ng ki n th c c a HS. M t khác, quan tr ng h n lƠ ki m tra k n ng k
x o c a các em trong các thao tác thí nghi m, l p ráp các d ng c , s d ng
các thi t b , x lý các s li u qua quan sát vƠ th c hi n. ó lƠ nh ng k n ng
c n thi t c a ng

i nghiên c u , ng

i lao đ ng trong t

ng lai.

1.6. Nh ng yêu c u s ph m c a đ ki m tra đánh giá.
1.6.1. Nh ng yêu c u đ i v i vi c ki m tra đánh giá trình đ nh n th c
c a h c sinh.
-

m b o tính khách quan:

ó lƠ s phù h p gi a k t qu thu đ

ti n hƠnh ki m tra đánh giá trình đ v i ch t l

c khi

ng th c t vi c l nh h i tri

th c, k n ng k x o c a HS. Vi c ki m tra đánh giá ph i ti n hƠnh m t cách
khách quan trên m i đ i t

ng.

17


m b o tính toƠn di n: th hi n

-

vi c nh n xét đánh giá c a m i GV,

ph n ánh đ y đ các m t nh n th c c a HS đó lƠ: ki n th c, k n ng, thái đ .
Th hi n

vi c ki m tra v s l

nh t lƠ ch t l

ng, ch t l

ng tri th c. Trong đó quan tr ng

ng tri th c b i nó lƠ đi u ki n đ HS phát tri n trí tu , n ng

l c ho t đ ng, lƠ ngu n g c c a đ ng c h c t p vƠ h ng thú h c t p.
m b o tính th

-

ng xuyên vƠ h th ng

ph n ánh đúng th c tr ng k t qu , mu n phát tri n vƠ đi u ch nh ho t
đ ng nh n th c, đ ng c h c t p, h ng thú h c t p thì vi c ki m tra ph i đ
ti n hƠnh th

ng xuyên vƠ có h th ng.

m b o tính phát tri n: L

-

c

ng tri th c c ng nh quá trình nh n th c

luôn v n đ ng vƠ phát tri n. Do đó vi c KT G c ng ph i có s đi u ch nh
sao cho phù h p, t o đi u ki n phát huy đ ng l c h c t p, phát tri n n ng l c
nh n th c, n ng l c hƠnh đ ng vƠ h ng thú nh n th c c a HS.
m b o tính cá bi t: Quá trình d y h c mang tính cá bi t, do đó vi c

-

ki m tra đánh giá HS c ng ph i đ m b o tính cá bi t c a HS. Vi c ki m tra
đánh giá ph i đ

c ti n hƠnh đ i v i t ng HS vƠ l y k t qu th c, không l y

thƠnh tích chung c a c m t l p, m t t thay cho ki m tra đánh giá h c sinh.
m b o tính công khai: Vi c t ch c, ki m tra đánh giá ph i ti n hƠnh

-

công khai, k t qu ph i đ

c công b công khai vƠ kip th i đ n HS, đ n t p

th l p giúp HS nh n ra s ti n b c a mình, đ ng viên HS h c t p, phát tri n
n ng l c t đánh giá c a HS.
1.6.2. Nh ng yêu c u s ph m c a đ ki m tra.
ki m tra c n ph i có nh ng yêu c u sau:
- Cơu h i đ a ra ph i rõ rƠng, chính xác đ tránh d n đ n hi u sai hay
tr l i nh m
-

HS.

m b o tính m c tiêu:
m i bƠi, m i ch

ó chính lƠ nh ng m c tiêu c th đ i v i

ng, m i ph n, m i l p.

18


m b o tính v a s c: đ ki m tra không đ

-

c quá d , c ng không

quá khó đ i v i HS.
m b o tính phơn hoá:

-

đánh giá chính xác trình đ l nh h i ki n

th c c a HS thì đ ki m tra ph i có s phơn hoá. Trong đ ki m tra
c n có yêu c u

các m c đ khác nhau nh m c đ hi u bi t, v n

d ngầ
m b o th i gian:

-

ki m tra ph i đ m b o th i gian lƠm bƠi c a

HS tránh quá th a, ho c quá thi u th i gian lƠm bƠi.
1.7. K n ng ra đ ki m tra đánh giá.
Vi c ra đ KT G ch t l

ng h c sinh ph thu c vƠo th i gian ki m tra

.V i ki m tra mi ng ho c ki m tra 15 phút c n ph i đ a ra các cơu h i ng n
ng n ,xúc tích, d hi u còn ki m tra 1 ti t, h c kì ph i tuơn theo nguyên t c
nh t đ nh.

ra đ ki m tra, GV ph i xác đ nh đ

c d ng cơu h i mình ra.

1.7.1. Các d ng cơu h i trong đ ki m tra đánh giá.

Trong các đ ki m tra hi n nay th

ng s d ng ch y u hai d ng cơu

h i:
- Tr c nghi m t lu n (TNTL).
- Tr c nghi m khách quan(TNKQ).
1.7.2. S t

ng đ ng gi a tr c nghi m t lu n vƠ tr c nghi m khách

quan.
-

u có s đo l

-

uđ

ng k t qu h c t p c a HS b ng đi m s .

c s d ng đ khuy n khích HS h c t p nh m nơng cao s hi u

bi t t ch c vƠ ph i h p các ý t

ng , ng d ng, k thu t gi i quy t v n đ .

- Giá tr c a m i lo i đ u ph thu c vƠo tính khách quan vƠ đ tin c y.
1.7.3. S phơn bi t gi a TNTL vƠ TNKQ.

TNTL

TNKQ

19


-

Ch m bƠi m t nhi u th i gian, - Ch m bƠi nhanh, chính xác vƠ

khó chính xác vƠ thi u khách quan.
-

M t nhi u th i gian đ

khách quan.

ti n - Có th ti n hƠnh ki m tra đánh giá

hƠnh ki m tra trên di n r ng.
-

trên di n r ng trong th i gian ng n.

Biên so n không khó kh n vƠ - Khó kh n vƠ t n nhi u th i gian.

t n ít th i gian.
-

S

l

ng cơu h i ít, nên ch

- S l

ng cơu h i nhi u nên ki m

c m t ph n nh ki n

tra đ

c m t cách h th ng vƠ toƠn

ki m tra đ

th c vƠ k n ng c a HS, d gơy tình

di n ki n th c, k n ng, tránh h c

tr ng h c t , h c l ch.

l ch, h c t .

-

Có th đánh giá đ

c kh n ng - Không ho c khó đánh giá đ

c kh

di n đ t ngôn ng vƠ quá trình t

n ng di n đ t, s d ng ngôn ng vƠ

duy c a HS đ đi đ n cơu tr l i.

quá trình t duy c a HS.

-

GV ph i t ch m bƠi mƠ không - Có th s

có ph

ng ti n hi n đ i h tr .

d ng ph

ng ti n hi n

đ i đ ch m bƠi vƠ phơn tích k t
qu ki m tra.

-

S phơn b đi m tr i trên m t - S phơn b đi m tr i trên ph r ng

ph h p nên khó phơn bi t rõ rƠng

nên có th phơn bi t rõ rƠng trình

trình đ c a HS.

đ c a HS.

-

H n ch

vi c đánh giá kh

- HS có đi u ki n b c l kh n ng

n ng sáng t o c a HS.

sáng t o, do đó có th đánh giá kh
n ng sáng t o c a HS.

1.8. K thu t vi t cơu h i tr c nghi m khách quan.
1.8.1. D ng cơu nhi u l a ch n.
- C u t o: Cơu h i g m 2 ph n: Ph n d n vƠ ph n tr l i (l a ch n).
+ Ph n d n: Có th lƠ m t cơu h i hay m t cơu ch a hoƠn ch nh.

20

+ Ph n l a ch n: G m m t s ph
sung cho cơu đ

ng án đ tr l i cơu h i hay ph n b

c hoƠn ch nh, trong đó ch có m t ph

ng án đúng, ph n còn

l i lƠ nhi u.
Ví d : Các Axitamin liên k t v i nhau thông qua m i liên k t nƠo ?
A: Peptit.

B: Photphođieste.

C: Hiđro.

D: Ion.

áp án: A.
-

u đi m c a cơu nhi u l a ch n:

+ Xác su t ch n đ

c ph

ng án đúng do ng u nhiên không cao.

+ Hình th c r t đa d ng.
+ Có th ki m tra đ

c nhi u m c đ nh n vƠ hình th c t duy (hi u,

v n d ng, gi i quy t v n đ ,ầ )
- Nh

c đi m:
 Biên so n khó.
 Chi m nhi u ch trong gi y ki m tra.
 D nh c nhau khi lƠm bƠi (tr

ng h p đ gi ng nhau)

- Ph m vi s d ng:
 Có th s d ng cho m i lo i hình KT G.
 Thích h p cho vi c đánh giá phơn lo i.
- L u ý khi vi t cơu h i nhi u l a ch n:
+

i v i ph n d n:
 Ph i có n i dung rõ rƠng.
 Tránh dùng ph đ nh, n u dùng ph i in đ m ch không.
 Nên vi t d

i d ng m t ph n c a cơu, ch dùng cơu h i khi mu n

nh n m nh.
+

i v i ph n l a ch n:

21


 Ch nên có t 4-5 ph

ng án l a ch n trong đó có m t ph

ng án

đúng.
 Các ph

ng án nhi u ph i có v h p lí vƠ h p d n.

 H n ch dùng ph

ng án ắt t c các cơu trên đ u đúng ho c các cơu

trên đ u sai”.
 S p x p các ph

ng án l a ch n theo th t ng u nhiên, tránh th hi n

m t u tiên nƠo đ i v i v trí c a ph
+

i v i c hai ph n:

ng án đúng.

m b o đ ph n d n vƠ ph n l a ch n khi ghép

l i ph i thƠnh m t c u trúc đúng ng pháp vƠ chính t .
1.8.2. D ng cơu đúng sai.
c trình bƠy d

-

i d ng m t cơu phát bi u, HS tr l i b ng cách l a

ch n đúng ho c sai.
Ví d : Các cơu sau lƠ đúng hay sai? N u cho lƠ đúng thì vi t ch

, còn

cho lƠ sai thì vi t ch S vƠo m i ô tr ng.
1. Khi t ng nhi t đ quá nhi t đ t i u c a enzim thì enzim s b
bi n tính vƠ m t ch c n ng xúc tác.
2. Khi c n t ng h p nhanh m t ch t nƠo đó v i s l

ng l n, t

bƠo có th s d ng nhi u lo i enzim khác nhau.
áp án: 1. ; 2.S
-

u đi m c a cơu đúng sai.

 D biên so n.
 Có th đ a ra nhi u n i dung trong m t th i gian ng n.

- Nh

c đi m:
 Xác xu t ch n đ

c ph

ng án đúng cao.

 N u dùng nhi u cơu l y t SGK d khuy n khích HS h c
v t.
22


- Ph m vi s d ng:
 Dùng h n ch , thích h p cho ki m tra v n đáp nhanh.
 Th

ng s d ng khi không tìm đ

c đ ph

ng án nhi u

cho cơu nhi u l a ch n.
- L u ý khi vi t:
 Không nên b trí cơu đúng theo m t tr t t .

 Nh ng cơu phát bi u ph i có tính đúng, sai ch c ch n.
 Không nên chép nguyên v n các cơu trong SGK. M i cơu
ch nên di n t m t ý t

ng đ c l p.

 Không nên b trí các cơu đúng b ng các cơu sai.
1.8.3. D ng cơu ghép đôi.
ơy lƠ m t d ng cơu h i đ c bi t c a cơu h i nhi u l a ch n, ng
bƠi ph i ch n n i dung đ
dung đ

c trình bƠy

c trình bƠy

i lƠm

c t ph i sao cho thích h p v i n i

c t trái.

Ví d : Ghép n i dung

c t 2 phù h p v i n i dung

c t 1 vƠ ghi k t

qu vƠo c t 3.
Bào quan

Ch c n ng

(1)

(2)

Ghi k t
qu
(3)

1.Ti th .

A. Th c hi n quá trình quang h p.

1-

2.B máy Gôngi

B. V n chuy n vƠ t ng h p nhi u lo i Protêin

2-

3.L

i n i ch t h t.

khác nhau.

3-

4.L

i n i ch t tr n.

C. Th c hi n qua trình hô h p.

4-

D. óng gói các s n ph m hay ch t th iầ r i ti t
ra ngoƠi nh các bóng n i bƠo b ng con đ

ng

xu t bƠo.
E. Tham gia vƠo s hình thƠnh thoi phơn bƠo.

23


F. T ng h p Lipit, chuy n hoá đ

ng vƠ phơn hu

các ch t đ c h i đ i v i c th .
áp án: 1.C; 2.D; 3.B; 4.F;
-

u đi m c a cơu ghép đôi:
 D biên so n.

 Có th ki m tra nhi u n i dung trong m t th i gian ng n.

- Nh

c đi m:
 D tr l i thông qua vi c lo i tr .
 Khó đánh giá m c đ t duy

trình đ cao.

 HS m t nhi u thì gi lƠm bƠi vì c m i cơu l i ph i đ c l i
toƠn b trong đó có c nh ng cơu rõ rƠng lƠ không thích
h p.
- Ph m vi s d ng:
 Thích h p cho các ki n th c v c u t o phù h p v i ch c n ng.
 Thích h p v i vi c ki m tra nh n th c ki n th c c b n sau khi h c
xong m t ch

ng, m t ch đ .

- L u ý khi vi t: Th t cơu tr l i không lên kh p v i cơu h i, s n i
dung l a ch n

c t ph i nhi u h n s n i dung

c t trái.

1.8.4. Cơu đi n khuy t.
d ng cơu h i nƠy, cơu d n có m t vƠi ch tr ng đ HS đi n vƠo m t t
hay m t c m t thích h p. T đi n vƠo nên ch n nh ng t có ý ngh a cao

nh t.
Ví d : Ch n t ho c c m t phù h p đi n vƠo ch tr ng đ hoƠn ch nh
các câu sau:
Enzim lƠ m tầ(1)ầđ

c t o ra trong c th s ng. Nh enzim mƠ

cácầ(2)ầc th s ng x y ra r t nhanh trong đi u ki n bình th
24

ng.