Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh: Chương 1 - ThS. Lê Thị Ngọc Hoa

ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ NẴNG
KHOA KINH TẾ CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đà Nẵng_2018


Chương I

CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Giảng viên: ThS. LÊ THỊ NGỌC HOA


KẾT CẤU BÀI GIẢNG

I

CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH

QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ
II
PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

III

GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Cơ sở hình thành

1. Cơ sở
khách quan

2. Nhân tố
chủ quan


Bối cảnh lịch sử
(cuối thế kỷ 19
đầu thế kỷ 20)
Cơ sở
Khách quan
Tiền đề lý luận

Bối cảnh lịch sử
Việt Nam
Bối cảnh lịch sử
Thế giới
Giá trị truyền
thống của
Dân tộc VN
Tinh hoa văn hóa
nhân loại

Cơ sở hình
thành TTHCM

Chủ nghĩa

Mác- lênin
Tài năng, trí tuệ
Nhân tố
Chủ quan

Nhân cách
Đạo đức


a. Bối cảnh lịch sử hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
* Bối cảnh lịch sử Việt Nam

Triều đình nhà Nguyễn đầu
hàng thực dân Pháp

- Thực dân pháp tiến hành xâm lược và đặt ách
đô hộ trên đất nước ta

Nhà Nguyễn ký với Pháp
hiệp ước Patơnốt 1884

Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp


- Các phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ, nhưng đều thất bại

Vua Hàm Nghi

Chiếu Cần Vương

Phan Bội Châu

Phan Châu Trinh


Thực tiễn đất nước đã giúp Nguyễn
Tất Thành có những bài học kinh
nghiệm quý báu, làm hành trang
cho Người trước khi ra đi tìm
đường cứu nước.

Bến cảng Nhà Rồng – Nơi Nguyễn Tất Thành
ra đi tìm đường cứu nước (6/1911)


* Bối cảnh thời đại
- Chủ nghĩa tư bản độc quyền đã xác lập được sự
thống trị của chúng trên phạm vi toàn thế giới
+ Thế giới xuất hiện thêm mâu thuẫn mới:

THUỘC ĐỊA

ĐẾ QUỐC

+ Vấn đề thuộc địa trở thành vấn đề quốc tế lớn


+ Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời, phát triển sâu rộng và thâm nhập vào
phong trào cách mạng thế giới
=> Trở thành hệ tư tưởng tiên tiến của thời đại

C.Max

F.Engels

V.I.Lênin

Các nhà khai sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin


- Năm 1917, cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi

Cung điện Mùa Đông

Chiến hạm Rạng Đông

Hồ Chí Minh: Nhân dân An Nam muốn làm cách mạng phải đi theo
Cách mạng Tháng Mười Nga


- Năm 1919, Quốc tế Cộng sản ra đời
Kỷ nguyên mới đã mở ra

Hồ Chí Minh: “Nhân dân An Nam muốn
làm cách mệnh thì phải nhờ Đệ tam quốc tế”


b) Những tiền đề tư tưởng – lý luận

Tiền đề

tư tưởng - lý luận

Giá trị
Truyền thống
Dân tộc

Tinh hoa
Văn hóa
Nhân loại

Chủ nghĩa
Mác - Lênin


* Giá trị truyền thống dân tộc

- Thứ nhất, Chủ nghĩa yêu nước
“Dân ta có một lòng nồng nàn yêu
nước. Đó là truyền thống quý báu
của ta từ xưa đến nay. Mỗi khi tổ
quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy
lại sôi nổi, nó kết thành một làn
sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó
lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó
khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và lũ cướp nước”
(Hồ Chí Minh toàn
tập – Tập 6, tr.171)

- Thứ hai, Tinh thần đoàn kết nhân nghĩa thủy chung, tương thân
tương ái

Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn


- Thứ ba, Truyền thống lạc quan yêu đời, cần cù dũng cảm thông minh,
ham học hỏi, quý trọng hiền tài

Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Văn miếu Quốc Tử Giám


* Tinh hoa văn hóa nhân loại
- Thứ nhất, Văn hóa phương Đông
Nho giáo
ƯU ĐIỂM: Triết lý hành động,
tư tưởng nhập thế, hành
đạo, giúp đời, mong muốn
một xã hội bình trị (một xã
hội không sợ thiếu chỉ sợ
không công bằng), tư tưởng
trọng dân, đề cao văn hóa,
lễ giáo, đã tạo nên truyền
thống hiếu học, tu thân
dưỡng tính...

Khổng Tử


• HẠN CHẾ: Phân chia

xã hội thành đẳng
cấp, yêu cầu sự phục
tùng tuyệt đối của kẻ
dưới đối với người
trên (tam cương),
trọng nam khinh nữ,
coi khinh lao động
chân tay.

Chân gót sen


Phật giáo
- ƯU ĐIỂM: Tư tưởng vị
tha, từ bi hỉ xả, cứu khổ
cứu nạn, thương người như
thể thương thân; tinh thần
dân chủ bình đẳng chất
phác chống phân chia xã
hội thành đẳng cấp, chủ
trương sống có đạo đức,
trong sạch, giản dị chăm
làm điều thiện; đề cao lao
động, chống lười biếng;
chủ trương sống gắn bó với

dân với nước...


Lão giáo
- ƯU ĐIỂM: con người cần phải biết sống hòa hợp với tự
nhiên, không tham lam vượt quá khả năng của mình…
- HẠN CHẾ: không dạy cho dân biết nhiều: “Không làm cho
dân sáng mà làm cho dân ngu”…. Bởi hiểu biết càng nhiều thì
trí xảo càng nhiều, trí xảo càng nhiều thì ham muốn càng
nhiều, càng muốn tranh đoạt và xâm phạm lẫn nhau, trái với
đạo tự nhiên, con người càng “theo học thì càng phiền phức
mà theo đạo thì ngày càng bớt, bớt rồi lại bớt, bớt đến mức
vô vi”...


HỌC THUYẾT
TAM DÂN CỦA
TÔN TRUNG SƠN

Tôn Trung Sơn

DÂN TỘC
ĐỘC LẬP

DÂN QUYỀN
TỰ DO

DÂN SINH
HẠNH PHÚC

Theo Hồ Chí Minh: Học thuyết Tam dân có những
điểm phù hợp với điều kiện của nước ta


* Văn hóa phương Tây

Tượng nữ thần tự do – biểu tượng cho cuộc
chiến tranh giành đôc lập của nhân dân Mỹ năm
1776

Bìa bản tuyên ngôn độc lập Hoa Kỳ


* Chủ nghĩa Mác - Lênin

K.Max

F.Engels

V.I.Lenin


Chủ
nghĩa
Mác
Lênin

Thế giới
quan
khoa học,

nhân sinh
quan cách
mạng

Phương
pháp duy
vật biện
chứng

Tư
tưởng
Hồ Chí
Minh
phát
triển
về chất

Tư tưởng
Hồ Chí Minh
thuộc hệ tư tưởng
Mác - Lênin

Tính khoa học
sâu sắc

Tính
cách mạng
triệt để

Chủ nghĩa Mác - Lênin cơ sở thế giới quan và phương pháp luận

của tư tưởng Hồ Chí Minh