Luận văn sư phạm Nghệ thuật huyền thoại trong tiểu thuyết vụ án của F.Kafka

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

M U
1. Lớ do chn ti
Th k XX, vn hc phng Tõy ó cú nhiu bin i mnh m v sõu
sc trờn c hai phng din: Ni dung t tng v hỡnh thc ngh thut. Xut
hin mt hin tng vn hc mi l v kộo di cho n cui nhng nm 60
ca th k XX: Hin tng vn hc phi lý. V c bn, hin tng vn hc phi
lý ó chm dt s tn ti vo cui nhng nm 60 nhng d õm ca nú vn
kộo di n tn ngy nay.
Vit Nam, vn hc phi lớ cng bt u c nghiờn cu t nhng
nm 60 ca th k XX. n cui nhng nm 80, sau khi t nc thng nht,
vn hc phi lý mi bt u c dch sang ting Vit cho n nay vn cha
c y .
Hin tng vn hc phi lớ y gn vi mt th ngh thut c ỏo: Ngh
thut huyn thoi õy chớnh l mt trong nhng i mi ca tiu thuyt th
k XX. Huyn thoi gi õy khụng tham gia vo xõy dng ct truyn, lm
phong phỳ hn ngh thut trn thut m cũn th hin t tng ca nh vn.
Tiờu biu cho ngh thut tiu thuyt th k XX, ta phi k n F. Kafka.
Sỏng tỏc ca Kafka c xem l mt hin tng vn hc. n thp niờn
50, Kafka tr thnh mt Phỏp. Trong ú, hỡnh thc ngh thut v ý ngha
tỏc phm ca F.Kafka luụn l ti mi m hp dn i vi ngi tỡm hiu,
nghiờn cu v sỏng tỏc ca ụng.
Tỏc phm ca F.Kafka hin nay cũn gõy ra nhiu tranh cói. Nhng tỏc
phm y mi ch c a vo ging dy khoa Vn cỏc trng Cao ng,
i hc trong c nc m cha h cú mt chng trỡnh ph thụng. õy
cng l vn mi m ca chng trỡnh ging dy vn hc nc ngoi. Do
ú, vic nghiờn cu phng thc huyn thoi trong tỏc phm ca Kafka núi

Lê Thị Minh Hương

1

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

chung v tỏc phm V ỏn núi riờng l iu cn thit giỳp bn c cú th hiu
y hn, trn vn hn v F.Kafka.

2. Lch s vn
Sinh thi Kafka ó cú ting tm nhng thc s ni ting ch sau khi
ụng ó qua i c hn 10 nm, khi m nhõn loi phi tỡm ỏp s cho bi
toỏn cuc i trc bóo t i chin th gii th hai [15, 215]. Cng sau ú
thỡ bỏo Quyn li ca ng cng sn Tip Khc ó vit Mt nh vn
vit ting c ó t gió chỳng ta, mt trớ tu tinh t v trong sch tng ghờ
tm th gii ny v m s nú bng con dao khụng xút thng ca l phi,
F.Kafka thõm nhp vo c ch xó hi, ụng thy ni au ca k ny, quyn lc
v giu sang ca k khỏc [5, 645].
Trong tỏc phm ca mỡnh Kafka luụn xõy dng lờn nhng nhõn vt vi
t cỏch l con ngi nh bộ b tha hoỏ, con ngi khụng cú chỳt liờn h no
vi th gii xung quanh. Con ngi khụng phi l thnh viờn ca xó hi m
tr thnh k b rung ry b xua ui. Quan nim ny c th hin hu ht
trong cỏc tỏc phm ni ting ca ụng: Hoỏ thõn(1915), V ỏn(1925), Lõu
i(1926),. c bit l tỏc phm V ỏn.
Nghiờn cu v Kafka cng nh tỏc phm V ỏn ca ụng trờn th gii ó

cú nhiu cụng trỡnh nghiờn cu cỏc nc.
phng Tõy, cú nhiu cụng trỡnh nghiờn cu gii thiu Kafka ca cỏc
nh vn, nh lớ lun phờ bỡnh nh: Mc Brụt, Brena Grụthuyzan, Hecman
Brụtsụ, Natali, Xarụt, Mụrix Blngsụ. S ụng cỏc tỏc gi ny u ht li tỏn
dng ca ngi, cao cỏc sỏng tỏc ngh thut ca ụng.
Trong tp tiu lun bn v Ngh thut tiu thuyt thi i nghi ng,
Natali Xart ó tỏn thnh quan im cho rng Kafka l thiờn ti ca thi i
chỳng ta. K l nh tiờn tri bỏo trc k nguyờn ca con ngi phi lớ. Con
ngi khụng cú s sng. T ú, Xart kờu gi con ngi phi theo gút

Lê Thị Minh Hương

2

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Kafka i tỡm nhng min cha khỏm phỏ phỏt hin con ngi phi lớ trong
thi i ngy nay.[16,33]
Cũn trong cun V mt ch ngha hin thc khụng b bn, Garụi cú s
ỏnh giỏ riờng. Tỏc gi ó nõng Kafka lờn thnh mt mu mc, mt bc thy
ca ch ngha hin thc. Bỡnh lun v Kafka Garụi cho rng: Kafka khụng
phi l mt nh vn tru tng, mt nh vn bi quan. on cui tiu lun,
Garụi cng ó núi c phn no cỏi b tc ca tỏc gi nhng khuynh hng
chung ca Garụi l ht li khen Kafka.[16,39]
Vit Nam, nh ó núi vn hc phi lớ ó c nghiờn cu bt u t

nhng nm 60. ó cú nhiu bi vit, kho lun, tiu lun phờ bỡnh v tỏc gi
Kafka cng nh tỏc phm ca ụng.
Trong tp tiu lun phờ bỡnh nghiờn cu Phng Tõy vn hc v con
ngi, Hong Trinh khi bn v vn hc vit v thõn phn con ngi, tỏc gi
ó cú mt bi vit riờng: F.Kafka v con ngi trong th gii tha húa. bi
vit ny, tỏc gi cp n vn con ngi qua mt tỏc phm mu mc
ng thi nờu lờn khuynh hng chớnh tr, nhõn cỏch quan im, phng thc
sỏng to c ỏo ca Kafka khỏc vi cỏc tỏc phm cựng thi.
Trong cun Vn hc phi lớ, tỏc gi Nguyn Vn Dõn cng cú kho lun
bn v hin tng vn hc phi lớ. chng II ca kho lun cp n
nhng bc tin hoỏ ca vn hc phi lớ, trong ú cú núi n s thng nht
ca hai mt i lp: Kafka Camus. c bit chng IV- Vn hc phi lớ l
mt s khng hong mang tớnh sỏng to, tỏc gi ó phõn tớch nhng nh
hng ca Kafka n vn hc Trung Quc v Vit Nam.[2, trang 33 - 45]
Trờn hnh trỡnh chõn lớ l bi vit ca Lờ Huy Bc, tỏc gi nhn mnh
nh hng to ln ca Kafka i vi vn hc th k XX, l mt trong s nhng
tỏc gi v i ca phộp bin chng c v mi, truyn thng v cỏch tõn.

Lê Thị Minh Hương

3

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Tỏc phm V ỏn cng ó cú rt nhiu ý kin bỡnh lun. cỏc nc

phng Tõy tr mt s nh phờ bỡnh Mỏc xớt v nh phờ bỡnh ng trờn lp
trng ca ch ngha hin thc. Cũn cỏc nh phờ bỡnh khỏc thng cao
nhng khớa cnh siờu hỡnh hc, nhng khớa cnh thn bớ ca tỏc phmH
mun chng minh thõn phn ca Jụzộp K. l thõn phn ca con ngi núi
chung: cụ n mt cỏch khng khip, sng m khụng c khiu ni,
mt k ó cht gia nhng ngi sng. mt thc th tn ti nh mt con
ngi khc k, ó, ún nhn li dao lnh ngt cựng vi phin ỏ[16,
19].
Tỏc gi Nguyn Ngc Thi cú bi vit Nột i mi ngh thut tiu
thuyt F. Kafka in trong Thụng bỏo khoa hc, i hc s phm H Ni 2, s
2, 1996. Bi vit nhn mnh V ỏn cựng vi Hoỏ thõn v Lõu i l mt trong
nhng tỏc phm tiờu biu ca Kafka. Bờn cnh ú tỏc gi cũn nhn mnh vai
trũ i mi ngh thut tiu thuyt hin i . Bi vit ó nờn nhng nột i mi
ca tỏc gi qua th gii nhõn vt v s di ng im nhỡn ca tỏc phm. Qua
ú khng nh sc hp dn ca tỏc phm Kafka i vi c gi.
Trong sỏng tỏc ca Kafka thỡ Ngh thut huyn thoi cng c nhc
n rt nhiu, nú l mt trong nhng yu t lm nờn tờn tui ca Kafka v tr
thnh ngun ti nghiờn cu hp dn i vi nhiu nh nghiờn cu.
Giỏo s Hong Trinh trong cun Phng Tõy vn hc v con ngi, ó
so sỏnh ngh thut huyn thoi ca Kafka vi cỏc nh vn phng Tõy khỏc
cựng s dng huyn thoi cỏc nh vn hin thc dựng th phỏp huyn thoi
phn ỏnh nhng vn ca cuc sng, Kafka i t nhng s kin rt thc
t xõy dng mt th gii rt thn bớ cú tớnh cht mp m hai mt theo kiu
ca ụng. Mt mt tht v mt mt gi, l lng gia thc t v o nh, gia
nhn thc v trc giỏc, gia thỏi nhp cuc v tinh thn thoỏt
tc.[16,35]

Lê Thị Minh Hương

4

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Giỏo s Trng ng Dung khi ngiờn cu v tỏc phm ca Kafka cng
i n nhn xột: Trong tỏc phm ca Kafka, khụng gian v thi gian khụng
mang tớnh c th, tt c u din ra vi nhng hỡnh nh nhum mu sc huyn
thoi. Ngi c khụng th bit c ti sao s vic xy ra, hin thc c
huyn thoi hoỏ ni phự hp nht vo thi im phự hp nht m ch cú
Kafka bit c.[ 12,15]V khi ngiờn cu v nhõn vt, Giỏo s vit tip cỏc
nhõn vt ca Kafka thng xut hin gia mt th gii kỡ l hoc trong hon
cnh tr trờu hi hc. Cỏi th gii ang m ra trc mt ngi c l mt
th gii quỏi d v xa l, xa l vi h cho n lỳc cht.[4, 13]. Nh vy,
õy Trng ng Dung ó cp n khụng gian, thi gian, nhõn vt di
cỏi nhỡn huyn thoi. ú l mt trong nhng thnh cụng tiu biu m Kafka
ó lm c trong tỏc phm ca mỡnh.
V ngh thut huyn thoi trong tỏc phm V ỏn, tỏc gi Lờ Nguyờn
Cn, trong cun Tỏc gi tỏc phm vn hc nc ngoi ó nhn xột: Hỡnh nh
Jụzộp.K. nhõn viờn ngõn hng v hỡnh nh con ngi b kt ỏn c ghộp ni
vi nhau nhng khụng th gii thớch v lm rừ cho nhau. Bi l nhõn vt c
to dng mt cỏch mụng lung, m h, huyn o, khụng cú cỏi gỡ cú th to ra
s nh tớnh v nh lng cho nhõn vt c. Cỏch thc xoỏ i ng vin
lch s ca nhõn vt nh vy to ra cm thc huyn thoi [15, 520].
Nh vy, vi sỏng to kỡ ti, cỏc tỏc phm ca Kafka ó tr thnh
ti nghiờn cu phong phỳ ca cỏc hc gi trong v ngoi nc. Chớnh s sỏng
to y ó a Kafka lờn nh cao ca thiờn ti ngh thut v tỏc phm ca

Kafka ó tr thnh loi tỏc phm m vi nhiu cỏch tip cn, vi nhiu tng
ngha khỏc nhau. c bit vn huyn thoi trong tỏc phm ca ụng ó tr
thnh mi quan tõm c bit ca bao nh nghiờn cu vn hc. H ó a ra
nhiu cỏch ỏnh giỏ, cỏch lý gii dự khụng th no khỏm phỏ ht thiờn ti ca
nh vn.

Lê Thị Minh Hương

5

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Nghiờn cu v Kafka cng nh nhng tỏc phm ca ụng ó cú rt nhiu
nhng cụng trỡnh nghiờu cu nhng do hn ch v kh nng ngoi ng ca
bn thõn nờn ngi vit ch cú th tip cn nhng ni dung thuc ti thụng
qua nhng ti liu ting Vit ca mt s tỏc gi trong v ngoi nc. Trong s
nhng ti liu m chỳng tụi bao quỏt c, vn Ngh thut huyn thoi
trong tiu thuyt V ỏn ó c cp n nhng cha mang tớnh h thng
v chuyờn sõu. Tuy nhiờn cỏc ý kin nờu trờn l nhng gi ý hu ớch chỳng
tụi trin khai khoỏ lun ny.

3. Mc ớch nghiờn cu
Chn ti l Ngh thut huyn thoi trong tiu thuyt V ỏn ca
Kafka ngi vit hng ti nhng mc ớch sau:
Lm rừ c trng, vai trũ ca ngh thut huyn thoi trong tiu thuyt

V ỏn. ng thi, gii mó mt s vn v tỏc phm cng nh con ngi ca
Kafka.
L bc tp dt trong nghiờn cu khoa hc, vng vng trong ngh
nghip

4. Phm vi nghiờn cu
4.1. Ni dung nghiờn cu
Tỡm hiu ngh thut huyn thoi trong tiu thuyt V ỏn ca Kafka.

4.2. T liu
Kho sỏt tiu thuyt V ỏn theo bn dch ca Nguyn Vn Dõn - c
Ti Phựng Vn Tu Trng ng Dung Nguyn Vn Qua Lờ Huy
Bc (2003), F. Kafka tuyn tp tỏc phm, nh xut bn Hi Nh vn Trung
tõm Vn hoỏ Ngụn ng ụng Tõy, H Ni

5. Phng phỏp nghiờn cu
Phng phỏp tra cu

Lê Thị Minh Hương

6

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Phng phỏp thng kờ

Phng phỏp so sỏnh, i chiu
Phng phỏp phõn tớch tng hp.

6. úng gúp ca khoỏ lun
Tỏc gi B. Brecht cho rng: Mun i vo tỏc phm ca Kafka thỡ phi
cú mt chỡa khoỏ tt. Tiu thuyt V ỏn cng khụng nm ngoi quy lut ú.
Cho n nay tỡnh hỡnh nghiờn cu cun tiu thuyt ny vn cũn din ra phc
tp, cú nhiu khuynh hng tip cn khỏc nhau dn n nhng ỏnh giỏ trỏi
ngc nhau. Nghiờn cu ti ny, ngi vit mong mun úng gúp thờm
mt ý kin, mt cỏch hiu ca mỡnh v th gii ngh thut ca nh vn, gúp
thờm mt ting núi vo s hon thin ngh thut huyn thoi trong tỏc phm
V ỏn ca Kafka.

7. B cc ca khoỏ lun
Khoỏ lun gm nhng phn nh sau:
M u
Ni dung: Gm 2 chng
Chng 1: Phng thc sỏng to huyn thoi trong tiu thuyt
V ỏn ca Kafka
Chng 2: Hiu qu v vai trũ ca ngh thut huyn thoi trong
tiu thuyt V ỏn ca Kafka.
Kt lun
Ti liu tham kho

Lê Thị Minh Hương

7

Lớp K32E NGữ văn

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

NI DUNG
CHNG 1
PHNG THC SNG TO HUYN THOI TRONG TIU
THUYT V N CA KAFKA

1.1. Khỏi nim v huyn thoi
Trong vn hc cú hai cỏch tip cn huyn thoi: Th nht huyn thoi
c hiu theo ngha l mt th loi vn hc, th hai huyn thoi c hiu l
mt phng thc ngh thut.
T in vn hc nh ngha: Huyn thoi l th loi truyn ra i sm
nht trong trong lch s chuyn k dõn gian ca cỏc dõn tc. ú l ton b
nhng cõu chuyn hoang ng , tng tng v cỏc v thn, v nhng con
ngi, nhng loi vt mang tớnh cht thn kỡ, siờu nhiờn do con ngi thi
nguyờn thu sỏng to ra phn ỏnh, lớ gii cỏc hin tng trong th gii t
nhiờn v xó hi theo quan nim vn vt hu linh (hay th gii quan thn
linh) ca h. Theo cỏch hiu ny thỡ huyn thoi chớnh l mt th loi vn
hc.
Nhng trong phm vi ni dung ti nghiờn cu, ngi vit i sõu tỡm
hiu huyn thoi phng din l mt phng thc ngh thut trong tỏc
phm. Theo ú thỡ cú nhng cỏch nh ngha cng nh quan nim v ngh
thut huyn thoi nh sau:
Phng Tõy bn nhiu n ngh thut huyn thoi t gia th k XX.
Trong lnh vc vn hc, hu ht cỏc nh nghiờn cu u tỡm n ngun gc
ca thut ng ny t ngụn ng c Hi Lp. Phiờn õm theo ng h La Tinh:
Mythos, ting Phỏp: Mythe, ting Anh: Myth, ting Vit: Huyn thoi.

Lê Thị Minh Hương

8

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Nh nghiờn cu Bacbờrix cho rng: Huyn thoi l mt hỡnh tng m
ý ngha ngy cng sõu sc thờm ngay c khi k sỏng to hoc nhng hon
cnh sinh ra nú ó i qua t lõu ri. u im ca nh ngha ny l ó m
rng ni hm ca khỏi ninm, m ra con ng tip cn huyn thoi th k
XX, nhng ngay trong s m rng y ó bc l rừ hn ch. Trong lớ lun vn
hc hin i, vi quan nim tỏc phm vn hc nh l quỏ trỡnh, bt c mt
hỡnh tng no cng cú kh nng sõu sc thờm v ý ngha theo thi gian. Nh
vy, nh ngha trờn cho phộp du nhp vo huyn thoi tt c mi hỡnh tng.
Garụi li vớ huyn thoi nh mt h thng tớn hiu th ba, nhc nh v
gi cho chỳng ta liờn h n mt cỏi gỡ ú ngoi bn thõn hỡnh tng. Mc dự
trong nh ngha ny, Garụi cha lun gii mt cỏch rừ rng v mt khoa hc
nhng cng phn ỏnh phn no tớnh cht ca huyn thoi, thm chớ ó ng
n c trng c bn nht ca nú.
Theo cun Hiu bit vui, Nits cho rng huyn thoi l ngun tinh lc
khụng th thiu c ca s sng, s sỏng to. Khụng cú huyn thoi thỡ con
ngi s mt gc , khụ cn. Vi lớ lun ca Nits, rừ rng hnh ng sỏng
tỏc ó b tỏch khi hin thc v thỏi sng ca ngi ngh s. ễng ch
trng ngh thut phi tr v vi mng o, ý trớ, au kh, vi sc mnh

phi lớ tớnh ca tng tng, ca h cu, ca nhng am mờ quay cung.
Nh vy, khỏi nim huyn thoi cỏc nc phng Tõy a ra rt
phong phỳ nhng tu chung li h u khng nh huyn thoi l nhng hỡnh
nh c to nờn do trớ tng tng ca con ngi, mang tớnh kỡ l gii
thớch mt hin tng hay nhm biu t mt ý ngha no ú.
Vit Nam, vo th k XX, khi t duy huyn thoi tr thnh mt hin
tng ph bin trong vn hc ngh thut thỡ cú rt nhiu ngi quan tõm n
nh ngha mt cỏch rừ rng khỏi nim ny.

Lê Thị Minh Hương

9

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Gs. Phựng Vn Tu quan nim: Huyn thoi l nhng hỡnh tng
ngh thut giỏn tip, cú tm khỏi quỏt ln v lung linh a ngha. Nú l nhng
hỡnh nh tng trng vi qui mụ ln hn c b rng ln chiu sõu. Huyn
thoi hin i l do trớ tng tng thun tuý xõy dng nờn, khụng th xột
oỏn bng lớ trớ hay tiờu chun khoa hc, nhng thng cng chng cú yu t
hoang ng, chng cú thiờn thn, ỏ thỏnh ma qu cng chng cú tng a
ngc hay chn thiờn ng.[13, 214] quan im ny, Gs.Phựng Vn Tu
ó chỳ ý n vai trũ to ra tớnh a ngha ca ngh thut huyn thoi. Bờn cnh
ú ụng cng cp n tớnh hin thc ca ngh thut huyn thoi trong vai
trũ l mt phng thc ngh thut.

Tỏc gi Hong Trinh trong cun Phng Tõy vn hc v con ngi
quan nim: Huyn thoi cú th hiu l nhng hỡnh nh rỳt ra t cỏc thn
thoi, in tớch hoc l hỡnh nh khỏc thng phi lớ tớnh do nh vn sỏng to
ra, qua ú nh vn núi lờn mt cỏch n ý nhng s tht, nhng ni nim,
nhng c vng no ú ca cỏ nhõn mỡnh ng thi cng l ca thi i
mỡnh. Nú l mt tm voan m o, khoỏc lờn trờn nhng hin thc sinh ng
m nh vn ó ch ng che bt ỏnh sỏng hoc phỏ b kớch c.[16, 37] Vi
quan nim ny Hong Trinh li chỳ ý n tớnh h o ca huyn thoi. Huyn
thoi thụng qua nhng yu t h o phn ỏnh hin thc v tõm s ca nh
vn.
Tỏc gi c Hiu cng a ra ý kin tng t vi Hong Trinh:
Huyn thoi trc ht l mt truyn k cú ý ngha sõu thm, vnh cu v
ton nhõn loi, di dng biu tng, biu t thõn phn con ngi, pha trn
cỏi thc vi cỏi hoang ng, cỏi o, cỏi kỡ diu, thng bng phng phỏp
phúng i lm lch lc hỡnh tng nhõn vt hoc s kin lch s, cú khi thn
bớ nú, nhm gii thớch mt nhõn vt kỡ v hay tuyờn truyn mt t tng
no ú.

Lê Thị Minh Hương

10

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Qua cỏc nh ngha trờn, ta thy ngy nay cỏch hiu huyn thoi ó

thoỏt li khi phm trự th loi ỏp ng yờu cu nghiờn cu huyn thoi vi
t cỏch mt hỡnh thc t duy thun tuý, mt c im quan trng ca vn hc
th k XX.
Cng nh mi bin phỏp ngh thut khỏc, huyn thoi vi t cỏch l
mt bin phỏp ngh thut, nú cng cú ch mnh, ch yu, ch phự hp, ch
khụng phự hp. S dng hp lớ thỡ phỏt huy u im ca nú, ngc li, s
dng khụng ỳng s dn n t tng cc oan.

1.2. Phng thc to dng huyn thoi trong tiu thuyt V ỏn
ca Kafka
Huyn thoi l mt yu t quan trng lm nờn th gii ngh thut ca
Kafka. Nu cỏc nh vn hin thc dựng ngh thut huyn thoi phn ỏnh
vn ca cuc sng, thỡ Kafka li i t nhng s kin rt thc t nhng
xõy dng mt th gii huyn bớ cú tớnh cht mp m hai mt. Trong nhng
sỏng tỏc ca Kafka nhỡn vo õu ta cng thy búng dỏng ca huyn thoi.
Trong gii hn phm vi nghiờn cu ca ti l Ngh thut huyn thoi trong
tỏc phm V ỏn, ngi vit xin a ra mt s yu t huyn thoi tiờu biu
c Kafka s dng trong tỏc phm:

1.2.1. Huyn thoi hoỏ thi gian
Thi gian ngh thut l mt hỡnh thc ni ti ca hỡnh tng ngh
thut. Nú bao gm hai yu t thi gian im nhỡn v thi gian trn thut. Thi
gian ngh thut cú th c o ngc, c o bng nhiu thc o khỏc
nhau, bng s lp li u n ca cỏc yu t, th hin s t cm thy ca con
ngi trong th gii, phn ỏnh s cm thy ca con ngi trong tng thi kỡ
lch s, tng giai on phỏt trin. Thi gian chớnh l mt a ht quan trng
nht th hin s tn ti ca con ngi v th gii.

Lê Thị Minh Hương

11

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Ta cựng nh li nhng cỏch tõn tỏo bo trc v ng thi vi Kafka
u tp trung vo thi gian hi tng (Banzc, Tụnxtụi hay Prỳt) v thi gian
ng hin (Gioix, Phc-c-n). Nhng kiu thi gian ny du phc tp n
my thỡ tỏc gi cng u ý thc t nhõn vt ca mỡnh vo tin trỡnh lch s
ca nú. Kafka khụng lm th, trong tỏc phm ca mỡnh Kafka ó tc i cỏi
tớnh cht lch s c th ca thi gian th hin ý ngh thut c ỏo ca
mỡnh.
tiu thuyt V ỏn, ta khú cú th xỏc nh c thi gian c th din
ra cỏc s kin ca tỏc phm. Thi gian cng khụng c c th hoỏ trong cỏc
hỡnh thc miờu t hin thc, cng khụng h cú búng dỏng ca mt thi i
lch s no c bit n qua cỏc c im vt cht ca s vt, s vic.
Nhng cm t ch thi gian trong tỏc phm V ỏn ngi vit thng kờ c:
Mt bui sỏng kia
Hụm trc
Sỏng nay
Hi u nm y
Ch nht tun sau
Cỏch my hụm trc ngy sinh nht ln th 31 ca Jụzep.K.
Nhng ngy tip theo
Bui sỏng
My ngy sau

Ngy hụm sau
Mt bui chiu
Tỏm gi
Mt ngy mựa ụng
Hụm nay
Mt ngy kia

Lê Thị Minh Hương

12

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Cỏch mt hụm
Khong 9 gi sỏng .
Nhỡn vo s liu thng kờ ta thy yu t thi gian xut hin khỏ dy
c trong tỏc phm, thi gian cú s vn ng v thay i theo chiu hng
v ỏn ca Jụzep.K. Cng qua ngụn t ch thi gian trờn ngi c khụng th
xỏc nh c mt cỏi mc lch s c th no. Thi gian õy, mang tớnh
khỏt quỏt chung chung, thi gian phim ch. Kafka ó mang n cho ngi
c cm giỏc v mt s khộp kớn, s lp i lp li, qun quanh tự tỳng. Thi
gian nh ba võy ly kip sng nh bộ vn ó rt ti nghip ca con ngi.
ú l th thi gian m ngi ta thng hay bt gp trong nhng cõu chuyn
c tớch. Khi b hay m k cho ta nghe v cõu chuyn ngy xa ngy xa,
mt khụng gian khụng xỏc nh vi mt s kin cng khụng xỏc nh. Thi

gian trong tỏc phm V ỏn khụng m ra theo biờn rng ln con ngi
thc hin nhng chc nng v nhim v ca mỡnh m nú lp i lp li th
hin s ờ ch v mũn mi ca con ngi trc cỏi vũng lun qun ca v ỏn.
Mt khỏc, nú cng th hin thỏi núng lũng, th hin cỏi bi kch ca
Jụzộp.K.trc hin thc vi mt cỏi ỏn treo l lng trờn u.
Ct i chiu quỏ kh ca thi gian to lờn huyn thoi, Kafka ó
khc sõu c s mũn mi, nng n ca kip ngi. Thi gian ch miờu t
thc ti ó gúp phn to nờn s ma mai d v bi ỏt cho kip ngi.
Cuc i ca Jụzộp.K. c Kafka miờu t vn vn trong vũng mt
nm, m u l ngy sinh nht th ba mi v kt thỳc l ờm trc sinh nht
ln th ba mi mt. Thi gian mt nm, ú l thi gian ca s ngng ng,
thi gian tn cuc, thi gian mang ý ngha biu tng cho mt kip sng, mt
cuc i. ú l th thi gian khộp kớn.
Nh vy, miờu t v thi gian trong tỏc phm V ỏn, Kafka ó lm ni
bt s hu hn ca con ngi i lp vi cỏi vụ hn ca thi gian. Cỏi hu

Lê Thị Minh Hương

13

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

hn ca Jụzep K. c th hin rừ nht trong vic nú b ct lỡa tỏch bch vi
nhng gỡ ngoi thi khc ang sng. Dng nh gỏnh nng hin ti ang ố
nng lờn s phn ca Jụzộp K. khin anh khụng cũn tõm trớ to dng cỏc mi

quan h ca mỡnh vi quỏ kh v tng lai. Jụzộp K. rừ rng l mt cụng dõn
bỡnh thng nhng li phi lnh mt cỏi ỏn ri c cuc i anh l mt
quóng thi gian kim tỡm. Cụ n qun quanh, lc lừng v cui cựng K chp
nhn cỏi cht nh mt con chú.

1.2.2. Huyn thoi hoỏ khụng gian
Khụng gian l mt hỡnh thc bờn trong ca hỡnh tng ngh thut l
ni: Th gii ngh thut c th cm tớnh bc l ton b qung tớnh ca nú.
Cỏi ny bờn cnh cỏi kia liờn tc, cỏch quóng tip ni, cao thp, xa gn to
thnh vin cnh ngh thut. Khụng gian ngh thut gn vi cm th tỏc gi
nờn mang tớnh ch quan. Do vy, khụng gian ngh thut cú tớnh c lp tng
i, cú tỏc dng mụ hỡnh hoỏ cỏc mi quan h ca bc tranh th gii cho
thy cu trỳc ni ti ca cỏc tỏc phm vn hc. Bc tranh m Kafka mụ hỡnh
hoỏ bng phng thc huyn thoi cho thy khụng ch chiu sõu ca s cm
nhn hin thc trong mt quan nim mi m m cũn cho thy mt quan nim
c ỏo v mi quan h ca ngh thut i vi hin thc.
Nh vn Mackột trong tiu thuyt Trm nm cụ n ó ch trng
xõy dng cho mỡnh mt khụng gian hin thc - huyn o vi lng Macụnụ
hon ton tỏch bit vi cuc sng bờn ngoi. Cng nh vy trong tỏc phm V
ỏn ca Kafka, ngi c cú th nhn thy s kt hp mt cỏch hi ho gia
cỏi thc v cỏi o to nờn mt khụng gian bng bc m h, mang n mt
nhn thc v chớnh xỏc v mt hin thc ang din ra.
Ngh thut huyn thoi hoỏ khụng gian trong tỏc phm V ỏn ó to
nờn kiu khụng gian ngh thut cú s chi b ca nhng quy c thm m.
Kafka ó mang n cho bn c mt khụng gian mang tớnh phim ch. Trong

Lê Thị Minh Hương

14

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

tỏc phm ngi c khú cú th xỏc nh c v trớ c th v mt a lý ca
ni m Kafka gi l to ỏn hay nh ca cỏc vn phũng lut s, cn phũng ni
Jụzộp K. lm vic To ỏn nm khp mi ni mi ch. Ban u, phũng
cụ Bxinne, ri trờn to nh cao tng, ngc nhiờn hn ngay c ni lm
vic ca Jụzộp K.cng cú. Khụng gian trong tỏc phm V ỏn l khụng gian
ca nhng mờ cung mờ tht. ú chớnh l khụng gian mt mự tm ti, y
nguy him v bớ n. Kafka ó xõy dng nú cú mi ni, mi lỳc, gn lin vi
cuc sng ca bao nhõn vt. Khụng gian ny gi nờn mt s bộ nh tm ti v
cỏi cht.
Khụng gian trong to ỏn ca F.Kafka c xỏc nh ú l phũng t
phỏp, phũng x ỏn, phũng lu tr h s, cn phũng lut s, ho s. Cỏc phũng
t phỏp c t trờn mt v trớ c bit. ú l tng núc ca nhng ngụi nh
ti t, theo ho s Titụreli thỡ: Hu ht nh no cng cú nhng cn phũng y.
Cng nh li ca mừ to ng cú hột lờn nh th () ch no cng y
nhng vn phũng. ú l nhng cn phũng chỡm m trong khụng khớ ngt
ngt, nng n vỡ mt tri hun hỳt mỏi nh ghờ gm, x nh bng ry, ch cú
mt cỏi ca s trũn trờn mỏi nhng ớt khi m vỡ cú quỏ nhiu m húng ri
xung. Cỏch b trớ ca nhng phũng t phỏp hỡnh nh cng rp khuụn ging
nhau. Ni no cng cú phũng i l mt hnh lang di. Phũng K n hi
cung ln u tiờn, cng ngt ngt cht tri ging nh mt cỏi hang khụng ca
ti om hi ngi t trong phũng bc lờn to thnh mt lp khớ rt khú chu
khin cho nhỡn nhng ngi cui phũng l m khụng rừ.
Cn phũng x ỏn cng cht tri v tm ti khụng kộm: Cn phũng ch

cú hai ca s, quanh phũng l mt ban cụng gn sỏt trn nh thp n mc ai
cng phi khom khom u v lng ng vo trn nh. Phũng cht nớch
ngi, h chen chỳc nhau, n mc ti tn, nhiu ngi cũn mang theo gi
m lờn u khi va vo trn. õu cng cú bu khụng khớ ngt ngt n

Lê Thị Minh Hương

15

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

khú th, khin K. ri vo cm giỏc nh say súng. Anh thy cỏi hnh lang
nh chao i chao li v b cỏo ngi hai bờn bng lờn bng xung mt cỏch
nh nhng. Mt khụng khớ ngt ngt, cng thng bao trựm lờn mi ngừ
ngỏch, mi cn phũng. Nú len lỏch vo cỏc cn phũng ca lut s Hun ch
c chiu sỏng bng chic ca tũ vũ bộ tớ trờn mỏi, cao n ni mun nhỡn ra
ngoi, hớt khúi ca cỏi ng khúi bờn cnh v mt mi en nhm m húng, thỡ
trc ht phi nh mt ụng bn ng nghip cụng kờnh mỡnh lờn; ó th, t
hn mt nm nay, sn nh ca cn phũng y li bc ra mt l ngi chui qua
chc l khụng lt, nhng cng rng tht chõn xung hon ton [3,148].
Cn phũng tn ti mt cỏch ru ró cng ging nh s tn ti ca cỏc lut s
khụng t cỏch. Phũng ca ho s bộ tớ nh hp diờm. ú, ch cú mt cỏnh
cng m ra nm trờn tng núc: Khụng khớ ngt ngt khú th, cu thang hp
gia nhng bc tng ln, chng cú sõn thoỏng giú. Cn phũng ca ho s
nh n ni ngang dc mi chiu khụng ni ly hai bc chõn. Nh th

cng bao trựm mt khụng khớ m m ti tm. Nú khụng cũn l ni linh
thiờng th chỳa, ni che tr cu giỳp nhng con chiờn m nú ging nh
mt khu m l thiờn. Tuy ma ó ngt phn no , thi tit vn lnh, m v u
ỏm. Khi nhỡn vo trong nh th l m khụng rừ [3,252]. Khụng gian nh th
vng lng qung trng nh th ln hon ton khụng cú ai. Cỏc ngụi nh
quanh cỏi qung trng hp ny lỳc no cng rốm kớn mớt nh cỏch li hon
ton vi cuc sng bờn ngoi. Bờn trong nh th cng vng v trng rng.
Ch cú mt b gi chong khn kớn ng qu trc tng c m v ngi
coi gi nh th. C hai u khụng núi, vỡ th s vng lng c y n tt
cựng . Nh th ti om thp nhng khụng soi sỏng nhng hỡnh chm tr v
ch lm cho búng ti tng thờm tm ti v bộ mt cỏi ging n ph bộ
n ni trụng xa ging nh mt cỏi khm cũn trng v dựng t

Lê Thị Minh Hương

16

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

tng[3,278]. Nh th hin lờn nh mt a ngc trn gian, khụng gian m
m thiu s sng, con ngi i vo ú cng cú ngha l chm dt cuc i.
Túm li, khụng gian ngh thut trong tỏc phm V ỏn ca Kafka, nú
khụng tuõn th quy tc vt lớ, chỳng ta khụng th nhn bit c lụgớc thụng
thng. T ú, tỏc gi mun phn ỏnh mt cỏch trung thc v ni cụ n,
kip lu y, ni hoang mang ca con ngi trc thc ti bt thng.

1.2.3. Huyn thoi hoỏ nhõn vt
Trong mi quan h vi thi gian v khụng gian, nhõn vt ca Kafka
cng mang m tớnh cht huyn thoi.
Nhõn vt vn hc l mt n v ngh thut y tớnh c l khụng th
ng nht nú vi con ngi tht trong tỏc phm nhõn vt vn hc th hin
quan nim ngh thut v lớ tng thm m ca nh vn v con ngi nhõn vt
luụn gn lin vi ch ca tỏc phm.
Kafka khụng ging vi cỏc nh kinh in cao Banzc v sau ú l
cỏc ngh s ngụn t ch h ó xõy dng c nhng nhõn vt mu mc m
cỏc nh vn hu bi phi noi theo. Qua lng kớnh huyn thoi, F. Kafka ó
chi b nhng tiờu chớ thm m ca nn tiu thuyt y xõy dng cho mỡnh
nhng nhõn vt tht s xa l vi nhõn vt ca Banzc, Tụnxtụi,Trong h
thng nhng nhõn vt, nhõn vt ca Kafka cng b xoỏ m ng vin lch
s, c th.
Th gii nhõn vt trong tỏc phm V ỏn l th gii ca ụng o cỏc
hng ngi trong xó hi. Theo thng kờ ca chỳng tụi, tỏc phm V ỏn cú 75
nhõn vt; trong ú cú 18/75 nhõn vt cú tờn, 57/75 nhõn vt khụng cú tờn
(c gi bng cỏc chc danh, ngh nghip, gii tớnh), 10/75 nhõn vt d
hỡnh, 55/75 nhõn vt l ngi ca to ỏn. Nhỡn vo bng thng kờ ta cú th
thy c nột c bit ca Kafka trong vic xõy dng nhõn vt. ễng ó ra

Lê Thị Minh Hương

17

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

tng xõy dng nhng nhõn vt khỏc thng, gim bt cỏc yu t bỡnh thng
qua ú xõy dng lờn th gi nhõn vt l lng gia tht v o.
Tỡm hiu th gi nhõn vt trong tỏc phm V ỏn, ta thy ú l th gii
ca nhng con ngi kỡ quc thm chớ cú phn ma quỏi. Chng hn nh nhõn
vt b Grubỏch l ngi luụn phỏt ngụn nhng cõu nghe cú v rt khú hiu.
Khi Jụzộp K. hi v v vic ca mỡnh, b Grubỏch núi: Khụng nờn xem s
vic l quỏ nghiờm trng trong khi s vic ú li ang liờn quan n danh d
v cú khi cũn l c tớnh mng ca anh. Hay khi b Grubỏch nhn xột v cụ
Bcxine, ú l nhng li nhn xột ht sc mõu thun vi nhau ú l mt cụ
bộ ngoan ngoón t t, rt ỏng yờu, rt ỳng n li ỳng mc, li hay lam
hay lm, nhng l ra cụ y phi nh c hn, l ra cụ y phi ý t hn.
Anh chng ho s Titụrenli, chỳng ta cng nhn thy cú s m h phi lớ
trong li núi ca anh ny khi nhn xột v to ỏn thc vy, cỏc quan to cp
di nh cỏc quan to ch bn bố tụi, khụng cú quyn tha hn, cỏi quyn y
thuc v to ỏn ti cao m c ụng anh, c tụi na, khụng ai vi ti c.
Nhng chuyn din ra trờn ú, chỳng ta chng bit tớ gỡ, v xin núi thờm
chỳng ta chng mun bit[3, 227].
c bit trong s nhng ngi m Jụzộp K. tip xỳc thỡ nhõn vt linh
mc l rt ỏng chỳ ý. Linh mc nh th li chớnh l cha tuyờn uý trong nh
lao. V linh mc ó k cho Jụzộp K. nghe cõu chuyn v anh chng gỏc ca
Phỏp lut v khng nh ngi ta khụng bt buc phi tin tt c nhng iu
hn núi, ch cn xem chỳng l tt yu th l c.
Th gii nhõn vt ụng o nhng cú phn m h y khin cho nhng
iu cú v phi lớ, phi thc t ca nhõn vt chớnh trong tỏc phm V ỏn l Jụzộp
K. li cng d hiu hn. Nh vn xõy dng nhõn vt chớnh trong tỏc phm
khụng cú ngi thụng cm, ng tỡnh giỳp m lc lừng xa l vi th gii
xung quanh v vi cỏc nhõn vt khỏc.

Lê Thị Minh Hương

18

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Jụzộp K. c gii thiu ngay t cỏi tờn cng li l cỏi tờn vit tt K.
K, cú th l mt ngi thc chớnh tỏc gi tụi khụng vit cỏi gỡ m hon
ton khụng cú liờn quan gỡ n tụi (th gi Milena Esenskaia ngi ph n
m Kafka yờu quý nht), nhng ú cng cú th l mt cỏi tờn ca mt con
ngi tru tng no ú m Kafka xõy dng lờn.
Trong th k XX, ngi ta nhc nhiu n tỡnh trng con ngi b mỏy
múc hoỏ b trit tiờu mi cm xỳc.túm li b trit tiờu kh nng l cỏ nhõn
nú. Bn c cú th cm nhn c iu ú trong tỏc phm V ỏn khi Kafka
xõy dng nhõn thõn, lai lch cho cỏc nhõn vt. Khụng ging vi nhõn vt ca
cỏc nh hin thc tin bi, h c gii thiu y t v bờn ngoi n ni
tõm bờn trong. Jụzộp K. trong tỏc phm V ỏn ch c gii thiu qua mt cỏi
tờn v c c th hoỏ trong quỏ trỡnh anh b kt ỏn. Trong sut quỏ trỡnh i
tỡm hiu V ỏn ta khụng h thy tớnh cỏch ca Jụzộp K. hộ m mt chỳt no.
Jụzộp K. luụn cụ n trờn con ng i tỡm kim v ỏn ca mỡnh, anh luụn
khụng t c mc ớch m ch gp nhng chuyn ngoi d kin. Trong ln
hi cung u tiờn anh ó hon ton bt ng khi quan to hi anh cú phi l
th sn ca nh, K. vụ cựng tc gin. Vỡ vy, thay vỡ n to vi vai trũ l
mt b cỏo, Jụzộp K ó cú mt bi thuyt trỡnh lụi kộo ỏm ụng v phớa

mỡnh. Anh kt lun v ỏn ny khụng liờn quan gỡ n tụi c. Ri anh li gp
tip mt s c na ú l hỡnh nh ca ụi tỡnh nhõn, K. tc gin m kờu lờn:
Cỏc ngi l vụ li, tụi biu khụng nhng cuc hi cung ca cỏc ngi
y.
Trong tỏc phm V ỏn, Phỏp lut ngay t u ó t ra l nhõn vt phi lớ
vụ hỡnh v bt kh tri, mt loi nhõn vt vng mt rt c trng cho sỏng tỏc
ca Kafka. Loi nhõn vt ny thuc th gii bớ him siờu nhiờn. ú l th gii
bt kh tng giao vi con ngi. Trong khi Jụzộp K. khụng chu ni cỏi
khụng khớ ngt ngt ca th gii to ỏn anh tng nh ang ngi trờn con tu

Lê Thị Minh Hương

19

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ang lỳc bin ng, tng nh súng nc ang iờn cung p vo vỏch
ngn bng g, v tng nh nghe thy phớa cui hnh lang cú ting m m
nh ting súng ang xụ n sp trựm qua u; cỏc hnh lang nh chao i chao
li v cỏc b cỏo ngi hai bờn bng lờn bng xung nhp nhng[3,146]. Thỡ,
cỏc nhõn viờn ca th gii xa l ú li khụng chp nhn c cỏi khụng khớ
trong lnh ca th gii i thng, ch cn m ca tip xỳc vi th gii bờn
ngoi vi phỳt l h cú nguy c ngt xu anh bt tay h nhiu ln; anh ch
thụi khi thy h cú v khú nhc ln khụng khớ tng i mỏt m t cu thang
lựa vo, vỡ h ó quỏ quen vi bu khụng khớ trong phũng ri. H hu nh

khụng ỏp li c v cú l cụ gỏi ó ngó xu nu anh khụng úng vi cỏnh
ca li[3,146].
Nột c ỏo trong huyn thoi hoỏ nhõn vt ca Kafka cũn th hin
s di ng im nhỡn t ngi k chuyn sang nhõn vt k chuyn.iu ny
khin cho cõu chuyn khỏch quan hn. Dng nh cú mt ai ú ng ngoi
mi ỏm nh k li v nhỡn nhn s vic mt cỏch xa l. Nhõn vt K. trong
V ỏn, sau khi b kt ỏn mt cn h no ú, anh tỡm tr li phũng lc s g
chuyn ngi ph n trong phũng c xem giy t ca ngi d thm.
Cỏi m anh xem c l nhng hỡnh v tc tu m vng v. V khi anh
gi cun sỏch bi bm khỏc na thỡ ú l cun nhng au kh ca nng
Marguerite do chng gõy raờm cui cựng ca K. cỏi ờm trc ngy sinh
nht ln th ba mi mt ca K. cng c miờu t qua im nhỡn ca nhõn
vt, song tht kỡ l. Hai k n gii K. c gi l nhng ngi khỏch v
c K. ún tip mt cỏch tũ mũ c nh mt ngi th hai no ú quan sỏt
nhng ngi m K. ó oỏn l ao ph ca mỡnh.chi tit K. c bit chỳ ý
n cỏi v lch s mi mc nhau, t lỳc bc vo phũng, n lỳc chun b
õm anh. Hai v y li din li trũ nhng nhau ghờ tm lỳc nóy, con dao
li c chuyn i chuyn li trờn u K. n lỳc kt thỳc tỏc phm, cú ngha l

Lê Thị Minh Hương

20

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

n lỳc b git cht cm giỏc vn l ca nhõn vt: K. cm thy con dao ngoỏy
vo tim anh hai ln. V dng nh cm giỏc ca anh cũn sng c sau khi ó
cht tt c nhng iu ny khin cỏi bi ỏt ca tỡnh th cú mt mu sc
kch cm, dt nờn sc thỏi uymua en li k chuyn trong tỏc phm V
ỏn ca Kafka.
Vi ti nng ca mỡnh Kafka ó xõy dng thnh cụng h thng nhõn
vt trong tỏc phm ca mỡnh. ú l nhng con ngi cụ n tuyt i trong
xó hi thi hin i.

1.2.4. Huyn thoi hoỏ s kin
Bờn cnh khụng gian, thi gian, nhõn vt, cỏc s kin din ra trong tiu
thuyt V ỏn cng c soi chiu bi lng kớnh huyn thoi, th hin cm
quan ca tỏc gi trc thc ti xó hi.
Vic bt b Jụzộp K trong tiu thuyt chớnh l mt s kin mang tớnh
cht huyn thoi, cha ng trong ú c s phi lý: Mt bui sỏng tnh gic, cú
hai ngi n ụng l mt n thụng bỏo cho Jụzộp K. bit rng anh ó b
bt. iu phi lý trong vic bt giam ny l con ngi cú giy t tựy thõn
khụng mc ti gỡ vn cú th b bt. Cnh sỏt, mt th lc i din cho lut
phỏp li khụng cú giy t, trỏt bt giam: Bn tụi ch l cỏc nhõn viờn cp
di; bn tụi hu nh chng hiu gỡ v nhng giy t cn cc, v chng
phi lm gỡ khỏc ngoi vic canh gi ụng mi ngy mi ting, v sau ú lnh
tin cụng. Ch cú th: Nhng chng phi vỡ vy m bn tụi khụng bit rng
cỏc nh chc trỏch giao bn tụi cụng vic ny ó iu tra rt t m nhng lớ
do bt giam trc khi phỏt lnh bt giam [3,80]. Mt s vụ lý n khụng th
chp nhn m trong xó hi y nú vn ngang nhiờn tn ti v buc con ngi
phi chp nhn. K. loay hoay trong li buc ti, anh khụng tỡm cỏch chng
minh mỡnh vụ ti m ra sc tỡm hiu xem mỡnh ó mc ti gỡ.

Lê Thị Minh Hương

21

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Vic xột x Jụzộp K. cng l mt s kin mang tớnh huyn thoi t thi
gian, khụng gian n nhõn vt. K. c bỏo bng in thoi n ch nht
tun sau ngi ta s tin hnh mt cuc thm vn nho nh v v vic ca
anh. Khụng cú thi gian, khụng cú a im c th sau mt hi tỡm kim K.
cng n c ni gi l to ỏn K. tng trng nh bc chõn vo trong mt
cuc hp cụng cng: ỏm ụng cỏc hng ngi ngi cht nớch cn phũng
cú hai c s, quanh phũng l mt ban cụng ngi sỏt trn, ngi ng chen
chỳc, ai cng phi khom khom, u v lng ng vo trn nh. K. vụ cựng
ngc nhiờn khi viờn d thm d s v núi vi K. bng mt ging ghi nhn, ụng l th sn nh ca [3,113], mt cm giỏc tht vng ờ tr ó choỏng ngp
tõm hn K., anh tc gin: Tha ngi d thm, ngi ó hi tụi cú phi th sn
nh hay núi ỳng hn ngi ó khụng hi gỡ tụi c, ngi ó giỏng vo tụi li
ghi nhn ca ngi nh mt chõn lớ hin nhiờn.Lỳc ny õy tụi ang rt
mun chp nhn; cú th núi l vỡ thng hi; ch vi cỏi giỏ nh vy ngi ta
mi cú th quyt nh chỳ ý phn no n chỳng m thụi. Tụi khụng bo
chỳng th hin s phỏ hoi phỏp lớ, nhng giỏ nh tụi cung cp t ng y cho
ngi t trc khi ngh n, ngi t tỡm ra thỡ hay hn [3,114]. ú l
nhng s kin tht hi hc v phi lý trong quỏ trỡnh K. i tỡm ti. Nhng
ng thi cng l thỏi ca tỏc gi trc hin thc xó hi y nhiu nhng
ng thi. Ni ỏng ra tụn nghiờm nht thỡ li l ni hn tp nht, nú cha
ng nhng d cm ca nh vn khi con ngi phi sng trong xó hi ú Con ngi s luụn phi i din vi nhng iu phi lý, nhng cỏi khụng bỡnh
thng.

n s kin Jụzộp K. i gp lut s, gp ho s, n nh th hng
lot nhng s kin mang tớnh hi hc, phi lý khi c lờn khin ngi c
va bt ci nhng cng khụng khi rựng mỡnh trc th gii con ngi y
yu t kỡ quỏi.

Lê Thị Minh Hương

22

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Phng thc ngh thut huyn thoi hoỏ s kin ó c Kafka s
dng c ỏo chim lnh v khỏm phỏ cuc sng. Qua ú khng nh
phong cỏch c trng riờng ca nh vn trng thnh t dũng vn hc hin
thc huyn o. Trong tiu thuyt, hin thc luụn ho cựng s phi lý, trn tc
luụn song hnh cựng huyn thoi ó to ra sc lụi cun cho tỏc phm.
*

*

*

n õy ta cú th hỡnh dung tng i y v ngh thut huyn
thoi trong tỏc phm V ỏn ca Kafka. Kafka ó thụng qua nhng yu t phi
lớ sỏng to ngh thut huyn thoi ca mỡnh: thi gian, khụng gian, nhõn

vt, s kin. S kt hp gia cỏi thc v cỏi o, miờu t s giỏp ranh gia s
sng v cỏi cht ó lm ni bt lờn vn thõn phn con ngi trong thi kỡ
lch s xó hi y.

Lê Thị Minh Hương

23

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp
CHNG 2

HIU QU V VAI TRề CA NGH THUT HUYN THOI
TRONG TIU THUYT V N CA KAFKA

2.1. Hiu qu ca ngh thut huyn thoi trong tiu thuyt V
ỏn ca Kafka.
Nh ta ó bit, sỏng tỏc ca F.Kafka l nhng sỏng tỏc thuc dũng vn
hc phi lý. Tỏc gi ó da vo yu t phi lớ to nờn ngh thut trong tỏc
phm ca mỡnh. Trc khi i sõu tỡm hiu hiu qu ngh thut huyn thoi
trong tỏc phm V ỏn chỳng ta cựng tỡm hiu khỏi nim v cỏi phi lý.
Theo T in ting Vit: Phi lý l cỏi trỏi vi l thng.
Cỏc nh lý lun quan nim: Nhng gỡ chng li nng lc nhn thc,
chng li lý trớ khụng th lớ gii c bng t duy thỡ u c coi l phi lý.
Nh vy, cỏi phi lý l cỏi phn lý tớnh.
Trong thc t i sng, cỏi phi lý cú th c nhỡn nhn rt nhiu

phng din, nhng tu chung li cú th thy: Nhng gỡ trỏi vi nhn thc
trỏi vi quy lut, trỏi vi o lý, khụng bỡnh thng, khụng th lý gii c
bng t duy thỡ ú l phi lý. Qua vic tip cn vn bn V ỏn ta thy, mt
trong nhng hiu qu m ngh thut huyn thoi to nờn ú l: Kafka ó s
dng nhng yu t khụng cú tht phn ỏnh cỏi cú tht, v s dng nhng
yu t c th phn ỏnh cỏi tru tng.
2.1.1. Kafka ó s dng yu t khụng cú tht phn ỏnh cỏi cú tht.
tỏc phm Hoỏ thõn, Kafka ó s dng mt cỏch sỏng to cỏc mụ tớp
dõn gian vo vic to nờn ngh thut huyn thoi ca mỡnh: Mt bui sỏng
tnh gic bn khon, Gregor Samsa nm trờn ging thy mỡnh bin thnh
mt con cụn trựng khng l. Trong ni s kinh hong ú Samsa ó b mi

Lê Thị Minh Hương

24

Lớp K32E NGữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ngi trong gia ỡnh xa lỏnh, b cụ c trong chớnh ngụi nh v ngi thõn
ca mỡnh. Vi ngy sau mi ngi trong gia ỡnh u mng vui trc cỏi cht
ca anh. Kafka ó khỏi quỏt thõn phn nh bộ ca con ngi qua cuc i ca
nhõn vt Grego Samsa con ngi sng trong cụ n, con ngi b tha hoỏ
mang ni lo õu trong s lu y v kt thỳc l cỏi cht nh mt nh mnh.
tỏc phm V ỏn, Kafka chn mt con ng khỏc. ễng khụng s dng mụ
tớp dõn gian m thụng qua nhng yu t phi lớ phn ỏnh cuc sng. C cõu

chuyn v Jụzộp K. l s an ci gia cỏi bỡnh thng cú tht vi cỏi phi lớ
n mc khụng cú tht. Jụzộp K. b bt m dng nh khụng b bt: ễng b
bt, tt nhiờn ri, nhng iu ú khụng ngn cn ụng tip tc ngh nghip
ca mỡnh. S khụng ai cm oỏn ụng sng cuc sng bỡnh thng [3,88].
Vic Jụzộp K. b bt cng cú th xy ra nhng tht phi lớ ch chng cú lm
iu gỡ sai trỏi, vy m mt bui sỏng kia anh b bt. Phi lớ hn na, ngi b
bt hon ton khụng bit mỡnh mc ti gỡ, khi no mỡnh b xột x v xột x
õu, to no xột x mỡnh. Trong sut quỏ trỡnh cõu chuyn xy ra cú mt ln
Jụzộp K. b gi n to nhng ln xột x y khụng thnh cụng vỡ to ỏn khụng
bit b can l ai, lm ngh gỡ? anh cú phi l th sn nh ca , to ỏn b b
can mng xi xi. ú l nhng iu tht phi lớ. Nhng tờn cnh sỏt n bt
Jụzộp K. cng tht khỏc thng khụng cú trỏt bt giam, th cnh sỏt khụng
bit tờn tui b can, b can mc ti gỡ, nhng iu ny khin Jụzộp K. ngh
rng chc õy ch l chuyn ựa nghch, mt trũ ựa l móng do cỏc bn
ng nghip ca anh ngõn hng by t ra vỡ nhng lớ do anh khụng bit
cú l õy l sinh nht ln th ba mi ca anh cng nờn [ 3,78 ]. iu phi lý
y ó din ra quỏ hin nhiờn khin cho Jụzộp K. khụng nhng phi chp nhn
m cũn mc cm v s cú ti ca mỡnh. Cm thy mt ni bn khon, phỏt
giỏc mt s cú ti thm kớn ca mỡnh. Jụzộp K. quyt nh bt u quỏ trỡnh
tỡm ti ca mỡnh.

Lê Thị Minh Hương

25

Lớp K32E NGữ văn