Luận văn sư phạm Những nét tương đồng trong nghệ thuật truyện ngắn trước cách mạng của Thạch Lam và Nam Cao

Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

TRNG I HC S PHM H NI 2
KHOA NG VN
*************

NGUYN TH HT

NHNG NẫT TNG NG TRONG
NGH THUT TRUYN NGN
TRC CCH MNG CA
THCH LAM V NAM CAO
KHO LUN TT NGHIP I HC
Chuyờn ngnh: Vn hc Vit Nam

H NI 2009

Nguyễn Thị Hạt

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Lời cảm ơn

Tôi xin by t lũng bit n chõn thnh ti thy giỏo Th.S Thnh c

Bo Thng ó tn tỡnh giỳp tụi trong sut thi gian va qua v cng xin
gi li cm n n cỏc thy cụ trong t Vn hc Vit Nam khoa Ng vn trng HSP H Ni 2 ó tn tỡnh giỳp tụi hon thnh khoỏ lun ny.
Hà Nội, tháng 5 năm 2009
Sinh viên

Nguyn Th Ht

Nguyễn Thị Hạt

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

LI CAM OAN

Tụi xin cam oan nhng kt qu nghiờn cu trong khoỏ lun ny l
thnh qu ca riờng tụi. Kt qu ny khụng trựng vi bt c cụng trỡnh no
ó c cụng b trc ú. Nu sai tụi hon ton chu trỏch nhim.

H Ni, thỏng 05 nm 2009
Sinh viờn

Nguyn Th Ht

Nguyễn Thị Hạt

K31D - Ngữ Văn

Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2
M U

1. Lý do chn ti
Trong quóng i cm bỳt ngn ngi ca mỡnh, Thch Lam ó li
mt khi lng tỏc phm khụng my s. Song bng ti nng v lũng nhit
tỡnh yờu ngh ca mỡnh, Thch Lam ó khng nh c v trớ v ti nng ca
mỡnh trờn vn n vn hc Vit Nam 1930 - 1945. Cựng vi Nguyn Cụng
Hoan, Nam Cao, Nguyn Tuõn, Thch Lam ó tr thnh mt trong bn cõy
bỳt bc thy v truyn ngn.
Nu nh cỏc tỏc phm ca cỏc cõy bỳt n anh trong T lc vn on
nh: Hn bm m tiờn, Gỏnh hng hoa, Na chng xuõn va mi ra i ó
c ụng o c gi nng nhit ún c thỡ cỏc tỏc phm ca Thch Lam
khi ra i khụng cú cỏi may mn y. Khụng chiu theo th hiu ca c gi
ng thi, ụng hng ti tỡm hiu, khỏm phỏ th gii tõm hn tinh t, trong
sỏng, mong manhca con ngi bng tỡnh thng v tm lũng nhõn hu.
ú l nguyờn nhõn c bn to nờn giỏ tr c sc v lm cho cỏc tỏc phm ca
Thch Lam sng mói trong lũng bn c.
Bờn cnh Thch Lam, Nam Cao - cõy bỳt xut sc ca ch ngha hin
thc phờ phỏn cú nột tng ng vi Thch Lam s khng nh mỡnh y. Xut
hin khi ch ngha hin thc phờ phỏn ó t ti nh cao vi cỏc tờn tui ln
nh: Ngụ Tt T, V Trng Phng, Nguyn Cụng Hoan Cú th núi, Nam
Cao xut hin lỳc ny nh ng trc mt th thỏch nghit ngó tng chng
khụng th vt qua. Nhng bng trỏi tim tõm huyt i vi vn chng, bng
con mt quan sỏt hin thc sc xo v nht l bng ti nng ngh thut ca
mỡnh, Nam Cao ó vt lờn v tr thnh cõy bỳt xut sc nht chng cui

ca tro lu ny. Vi ý ngha ú, cỏc nh nghiờn cu coi Nam Cao l i din

Nguyễn Thị Hạt

-1-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

xng ỏng nht, tiờu biu nht ó a vn hc hin thc phờ phỏn phỏt trin
n nh cao.
ó cú khụng ớt nh nghiờn cu v truyn ngn Thch Lam v Nam Cao
trờn nhiu phng din c ni dung v hỡnh thc v ó t c nhiu thnh
tu ỏng ghi nhn. Song vi ý thc tp lm khoa hc, vi mong mun cú
c mt cỏi nhỡn tng i y v h thng v th gii ngh thut ca hai
cõy bỳt bc thy v truyn ngn, chỳng tụi ó la chn ti: Nhng nột
tng ng trong ngh thut truyn ngn trc cỏch mng ca Thch Lam
v Nam Cao.
Mt lý do na l xut phỏt t thc t, chỳng tụi nhn thy Thch Lam
v Nam Cao l hai tỏc gi c ging dy trong chng trỡnh t THCS,
THPT n Cao ng, i hc nờn vic nghiờn cu Nhng nột tng ng
trong ngh thut truyn ngn trc cỏch mng ca Thch Lam v Nam
Cao s cú ý ngha thc tin quan trng vi cụng tỏc ging dy ca mt giỏo
viờn dy vn trong tng lai.
2. Lch s vn
Vn Thch Lam chớnh l tõm hn, l con ngi ca nh vn, bi th m

cỏc sỏng tỏc ca ụng ó lm say mờ tõm hn bn c nhiu th h bt chp s
th thỏch ca thi gian nú vn trng tn mói mói. Cng cựng vi thi gian
thỡ cỏc nh nghiờn cu cng ó cú nhng ỏnh giỏ xỏc ỏng, ton din v sõu
sc v ngh thut truyn ngn Thch Lam.
Nh nghiờn cu V Ngc Phan, ngi dnh nhiu tõm huyt nghiờn
cu v Thch Lam ó phỏt biu: Thch Lam cú mt ngũi bỳt lng l v im
tnh vụ cựng, ngũi bỳt chuyờn t t m nhng cỏi rt nh v rt p, nhng tỡnh
cm v cm giỏc con con ny n v biu l hng ngi m ụng t mt

Nguyễn Thị Hạt

-2-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

cỏch rt tinh vi (). T m v sõu sc ú l hai c tớnh ca truyn ngn
Thch Lam.[15]
Nguyn Tuõn - ngi bn cựng thi vi Thch Lam cho rng: Thch
Lam hay i vo nhng cnh ng nghch trỏi m ng thi cng l i sõu vo
nhng tõm trng, tõm tỡnh, cm xỳc, cm giỏc.[18]
C hai ý kin trờn u nhn mnh n ngh thut miờu t ni tõm nhõn
vt trong truyn ngn ca Thch Lam.
Trong cun T in vn hc, giỏo s Nguyn Honh Khung cng ng
tỡnh vi V Ngc Phan v Nguyn Tuõn khi ụng cho rng: Ngũi bỳt Thch
Lam thng hng vo th gii bờn trong ca cỏi tụi vi s phõn tớch cm

giỏc tinh t. Ngoi ra giỏo s cũn khng nh: Thch Lam s trng v vit
truyn ngn (). Dng nh ụng l ngi u tiờn khai thỏc cht th trong
cuc sng hng ngy. (), nhiu truyn dng nh khụng cú ct truyn song
vn cú sc hp dn riờng () Thch Lam gúp phn nõng cao truyn ngn
Vit Nam lờn mt bc. [8]
Nh nghiờn cu Phan C ó cú ln nhn xột ngh thut truyn ngn
Thch Lam nh sau: Thch Lam ớt s dng nhng ct truyn giu hnh ng
v kch tớnh (). Ngũi bỳt Thch Lam i sõu vo th gii bờn trong ca tõm
hn con ngi c bit l th gii ca n tng v cm giỏc.[3] Sau ny
Nguyn ng Mnh cng khng nh: Thch Lam s trng v truyn ngn
(). ễng ó sỏng to ra li truyn ngn riờng, loi truyn tõm tỡnh khụng cú
ct truyn c bit. ễng chỳ trng i vo ni tõm nhõn vt vi tỡnh cm, cm
xỳc, cm giỏc m h mong manh.[14]
Nh vy, vic i sõu khỏm phỏ v ngh thut truyn ngn Thach Lam
ó din ra v dng nh cha kt thỳc. Nú vn ti hp dn bỳt mc ca
nhiu nh nghiờn cu .

Nguyễn Thị Hạt

-3-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Bờn cnh Thch Lam cng nh mt s nh vn khỏc thỡ Nam Cao, con
ngi v sỏng tỏc ca ụng cng luụn l ti hp dn, tp chung bỳt mc ca

cỏc nh nghiờn cu. H khụng ch tỡm hiu nhng vn v cuc i v thi
i m cũn khai thỏc giỏ tr ngh thut truyn ngn ca ụng t nhiu gúc .
Nguyn Honh Khung trong cun T in vn hc ó vit: Ngh thut
vit truyn ca Nam Cao cú nhiu c sc c ỏo v a dng, tỏc phm ca
ụng va chõn thc, va ý v trit lý, mt ý ngha khỏi quỏt sõu xa.[8]
Phong Lờ trong cun Nam Cao nhỡn cui th k khng nh: Nam
Cao mt nh vn cú vn vn Nam Cao. Ngụn ng Nam Cao cng nh
Nguyn Tuõn, Thch Lam, V Trng Phng, Tụ Hoi Qu l i tng cũn
nhiu khỏm phỏ. núi v cỏi giu cỏi hay ca ting Vit v núi, trong tay
mt nh vn ti nng, ting Vit ó phỏt huy c sc mnh v u th nh th
no. thy ch sau vi chc nm (), vn quc ng ó t ti trỡnh Nam
Cao, v t Nam Cao n nay, sau hn na th k bt chp mi bin ng xó
hi, ngụn ng Nam Cao vn cp c bn b thi s. Nhn xột ú ó nhn
mnh n kh nng cng nh ti nng s dng ngụn ng ca Nam Cao.[14]
Nghiờn cu v phng din ngh thut truyn ngn Nam Cao cng
phi k n ý kin ca Nguyờn Hng, ụng vit: Ngh thut vng chói v sõu
sc ca Nam Cao gõy thờm lũng tin kh nng tim tng tht ti tt v
sc phỏt trin ca dũng vn hc hin thc i vo õy, chin u õy cú bao
nhiờu cõy bỳt cht vt, gian kh v c gng khụng ngng, ngũi bỳt ca Nam
Cao ó em n mt th gii tht c sc. Cú l trong vn hc Vit Nam, vi
ngũi bỳt ca Nam Cao, ta bt u thy s sng tht trong truyn ngn. õy l
nhn xột v ngụn ng v ngh thut miờu t th gii ni tõm nhõn vt trong
truyn ngn ca Nam Cao.
im li lch s vn chỳng tụi nhn thy ó cú nhiu bi nghiờn cu
ca cỏc tỏc gi bn v ngh thut truyn ngn ca Thch Lam v Nam Cao.

Nguyễn Thị Hạt

-4-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Cỏc bi vit ớt nhiu ó núi n nột tng ng trong ngh thut truyn ngn
trc cỏch mng ca Thch Lam v Nam Cao hoc thụng qua nhng bi vit
y ta nhn thy nột tng ng trong ngh thut truyn ngn ca hai nh vn
ny. Tuy nhiờn, gn nh cho n nay cha cú cụng trỡnh nghiờn cu no tỡm
hiu v Nhng nột tng ng trong ngh thut truyn ngn trc cỏch
mng ca Thch Lam v Nam Cao. Trờn c s ú khoỏ lun ny chỳng tụi
xin bc u i tỡm hiu vn trờn mt cỏch cú h thng.
3. Mc ớch ca khúa lun
Khúa lun chỳ trng lm ni bt nột tng ng trong ngh thut truyn
ngn trc cỏch mng ca Thch Lam v Nam Cao. T ú thy c s k
tha, sỏng to v phỏt trin theo hng hin i húa v quy lut phỏt trin ca
vn hc.
4. Nhiệm vụ nghiờn cu
Tỡm ra nhng nột tng ng trong ngh thut truyn ngn trc cỏch
mng ca Thch Lam v Nam Cao.
5. i tng, phm vi nghiờn cu
- i tng nghiờn cu: Nhng yu t tng ng trong ngh thut
truyn ngn ca Thch Lam v Nam Cao.
- Phm vi nghiờn cu:
V t liu: gii quyt vn m ti t ra chỳng tụi gii hn phm
vi nghiờn cu l nhng tỏc phm tiờu biu ca Thch Lam v Nam Cao trc
cỏch mng.
Trong quỏ trỡnh phõn tớch tỡm v tỡm hiu, cú s ỏnh giỏ tha ỏng

v ton din, chỳng tụi cng cú s so sỏnh, i chiu gia cỏc tỏc phm ca
hai ụng núi chung v mt s tỏc phm ca cỏc nh vn khỏc.
6. Phng phỏp nghiờn cu

Nguyễn Thị Hạt

-5-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Vi ti ny, chỳng tụi s dng cỏc phng phỏp sau:
Phng phỏp phõn tớch vn hc
Phng phỏp i chiu so sỏnh
Phng phỏp tng hp.
7. úng gúp ca khoỏ lun
- V mt lý lun:
Khoỏ lun s rỳt ra nhng kt lun c bn v nột tng ng trong
ngh thut truyn ngn ca Thch Lam v Nam Cao.
Nõng cao trỡnh hiu bit v ngh thut truyn ngn ca Thch Lam
v Nam Cao.
- V mt thc tin:
ti nghiờn cu s l t liu cn thit phc v cho cụng tỏc ging
dy sau ny nh trng ph thụng.
8. Cu trỳc ca khúa lun
Khúa lun gm 3 phn:

M u.
Ni dung: gm 2 chng
Chng 1: Nhng vn chung.
Chng 2: Nhng nột tng ng trong ngh thut truyn ngn
trc cỏch mng ca Thch Lam v Nam Cao.
. Kt lun

Nguyễn Thị Hạt

-6-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2
NI DUNG

CHNG 1: NHNG VN CHUNG
1.1. Truyn ngn v cỏc yu t ngh thut truyn ngn
1.1.1. Truyn ngn
1.1.1.1. Khái nim
Theo T in thut ng vn hc- NXB Giỏo dc, Lờ Bỏ Hỏn, Trn
ỡnh S, Nguyn Khc Phi ch biờn, th truyn ngn c nh ngha nh
sau: Truyn ngn l tỏc phm t s c nh. Ni dung ca th loi truyn ngn
bao trựm hu ht cỏc phng din ca i sng: i t, th s hoc s thi,
nhng cỏi c ỏo ca nú l ngn. Truyn ngn c vit ra tip thu lin
mt mch, c mt hi khụng ngh.
1.1.1.2. Đặc trưng

c trng ca truyn ngn:
+ Truyện ngắn thng gn vi mt s bin c hoc mt vi bin c
xoay quanh cuc i nhõn vt.
+ Th hin mt khớa cnh no ú trong xó hi.
+ Biểu hiện một mặt nào đó của tính cách nhân vật.
Nhng cỏi chớnh ca truyn ngn khụng phi l h thng s kin, m
cỏi nhỡn t s i vi cuc i. Truyn ngn trung i cng l truyn ngn
nhng cng gn vi truyn va. Truyn ngn hin i khỏc hn. ú l mt
kiu t duy khỏ mi, vỡ vy núi chung, truyn ngn ớch th xut hin mun
trong lch s vn hc.
mt s nc trờn th gii, truyn ngn gn lin vi bỏo chớ: khuụn
kh ca bỏo chớ khụng cho phộp di. Truyn ngn núi chung khụng phi vỡ
truyn ca nú ngn m vỡ cỏch nm bt cuc sng ca th loi.

Nguyễn Thị Hạt

-7-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Tỏc gi truyn ngn thng hng ti khc ho mt hin tng, phỏt hin
mt nột bn cht trong quan h nhõn sinh hay i sng ni tõm con ngi. Chớnh
vỡ vy truyn ngn thng rt ớt nhõn vt, ớt s kin phc tp.
1.1.1.3. Quá trình phát triển
Th loi truyn ngn trong lch s vn hc Vit Nam ch thc s nh

hỡnh v phỏt trin trong th k XX. õy l thi k cựng mt lỳc cỏc nh vn
vit truyn ngn cú th tung honh trờn cỏc loi vn t: ch Hỏn, ch Nụm,
ch Quc Ng...
Truyn ngn Vit Nam phỏt trin qua cỏc giai on:
Giai on t 1900 1930 (ba thp niờn u)
õy l giai on vn hc ang chuyn hng theo xu hng hin i
hoỏ. Trong thi k ny, truyn ngn c hỡnh thnh mt cỏch rừ rt v tỏch
dn thi phỏp trung i như truyn ngn ca Nguyn i Quc, Phan Chõu
Trinh, Phm Duy Tn, Nguyn Cụng Hoan...
Cm hng ca truyn ngn thi kỡ ny hng ti phờ phỏn, kớch xó
hi: Phan Chõu Trinh cú Ngi nụng dõn, Phan Bi Chõu cú Nh s n
rau, Sng tr li, Nguyn i Quc cú Con rựa, Nhng trũ l hay l
Vazen v Phan Bi Chõu, Vi hnh,...
V ngh thut, truyn ngn phỏt trin mnh m, tr thnh mt th loi
mi cú s thay i mi v ch truyn ngn: Trc kia l nhng cõu chuyn
v nhõn vt lch s, nhng cõu danh ngụn thỡ nay xu hng vo khỏm phỏ
phn ỏnh hin thc xó hi trờn nhiu phng din; Truyn ngn cú s bin
i v ch vit, linh hot trong cỏch s dng ngụn t, ngụn ng hin i gn
gi vi ngụn t i thng ca ngi nụng dõn. Tuy nhiờn cú mt s truyn
ngn vit theo li vn hc bin ngu.
Giai on 1930 - 1945

Nguyễn Thị Hạt

-8-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Thi kỡ ny truyn ngn phỏt trin ni bt vi nhiu thnh tu rc r,
cựng vi tiu thuyt nú a vn xuụi bc vo thi kỡ hin i. Thi kỡ ny
xut hin nhng cõy bỳt bc thy v truyn ngn.
Truyn ngn ch yu vit bng ch quc ng rt a dng, phong phỳ
trong cỏch biu hin, c ỏo sinh ng trong ngụn ng. Nú ó to nờn phong
cỏch c ỏo ca truyn ngn nh Nguyn Cụng Hoan l cõy bỳt truyn ngn
tro phỳng c coi l vụ tin khoỏng hu, Nam Cao cõy bỳt hin thc tõm lớ.
Ni dung t tng cu truyn ngn thi kỡ ny hng ti xó hi v t ra
nhng vn ln trong xã hội. c bit truyn ngn thi kỡ ny hng ti
miờu t sõu sc i sng ni tõm con ngi.
Truyn ngn thi kỡ ny t n mu mc, c in, phn ỏnh nhiu
mt ca i sng xó hi. Kt cu a dng, c bit l kt cu tõm lý, ngụn ng
phong phỳ sinh ng, lm giu cho ngụn t ch vit: din t c mi bin
thỏi tinh vi nht trong i sng con ngi.
Trong quỏ trỡnh phỏt trin, truyn ngn ó phỏt trin thnh hai dũng ú
l dũng truyn ngn tr tỡnh v dũng truyn ngn hin thc.
Th nht l dũng truyn ngn tr tỡnh:
Núi ti dũng truyn ngn tr tỡnh 1930 - 1945 l núi n nhng cõy bỳt
ca truyn ngn hin thc nh Thch Lam, Thanh Tnh, H Dznh... ó cú ý
kin cho rng: Ta khụng nờn i lp truyn ngn tr tỡnh v truyn ngn hin
thc, khụng nờn i lp nh s i lp ca hai ý thc h, hai th gii quan,
hai lp trng giai cp. Vỡ ú l hai khuynh hng thm m khỏc nhau, ỏp
ng yờu cu khỏc nhau ca i sng tõm hn. Mt nh vn trong mt thi
im cú th sỏng tỏc theo hai khuynh hng lóng mn v hin thc nh
Nguyn Cụng Hoan, V Trng Phng, Nguyn Tuõn.

Nguyễn Thị Hạt

-9-

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Song nu nh Nguyn Cụng Hoan v V Trng Phng, ch thnh cụng
trong truyn ngn hin thc thỡ Thch Lam, Thanh Tnh, H Dznh li thnh
cụng trong c hai khuynh hng hin thc v tr tỡnh.
Thch Lam khng nh tớnh cht m thm trong sỏng tỏc: Truyn ngn
no hay u cú cht th, bi th no hay u cú ct truyn. Ngi ta khng
nh trong th gii ngh thut ca ca ba cõy bỳt Thch Lam, Thanh Tnh, H
Dznh, cú s khỏc nhau: Thch Lam hng ngũi bỳt ca mỡnh vo nhng
ngi nghốo kh, bộ nh cựng quờ no ú gn xe la. H Dznh ch vit v
nhng chuyn ca bn thõn, gia ỡnh, Thanh Tnh vit v tỡnh cm gn gi
trong gia ỡnh. Song s trng chung ca h cú nột tng ng: Din t rt
t i sng ni tõm, tõm hn nhõn vt vi nhng cm giỏc ht sc tinh vi,
nhng c m ht sc nh bộ nhng hin lnh ca nhng con ngi bộ nh
nụng thụn.
Th hai l dũng truyn ngn hin thc:
Núi n dũng truyn ngn ny l núi n dũng truyn ngn ca cỏc nh
vn theo khuynh hng hin thc phờ phỏn. Dũng truyn ngn ny phỏt trin
mnh m do cỏc nguyờn nhõn sau: Do quan nim ca nh vn khi hng ti
phn ỏnh hin thc. Do c trng v th loi: ngn gn, c nh nờn phn ỏnh
c mt cỏch nhanh gn kp thi, phn ỏnh nhanh ỏp ng c tớnh thi s.
Cỏc tỏc gi ca dũng vn hc ny tiu biu nh Nguyn Cụng Hoan cú

hng trm truyn ngn khỏc nhau. ễng l ngi khai phỏ m ng khụng
ch cho dũng vn hc hin thc m cũn cho c truyn ngn hin i Vit
Nam. Tip ú l hng lot cỏc tờn tui nh V Trng Phng, Tụ Hoi, Kim
Lõn v c bit l Nam Cao. Nam Cao l ngi n sau nhng li l ngi
c bit nht, ụng ó nõng truyn ngn Vit Nam lờn tm cao mi.

Nguyễn Thị Hạt

- 10 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

T sau 1945 n nay truyn ngn Vit Nam tip tc phỏt trin v cú
nhng thnh tu ỏng k nhng trong phm vi ca khoỏ lun chỳng tụi ch i
tỡm hiu qua hai giai on trờn.
1.1.2. Cỏc yu t ngh thut của truyn ngn.
1.1.2.1. Ct truyn v tỡnh hung truyn.
Ct truyn l h thng s kin c th, c t chc theo yờu cu t tng
v ngh thut nht nh, to thnh b phn c bn, quan trng nht trong hỡnh
thc ng ca tỏc phm vn hc thuc cỏc loi t s v kch. (T in thut
ng vn hc, Lờ Bỏ Hỏn, Trn ỡnh S, Nguyn Khc Phi (ng ch biờn),
Nh xut bn Giỏo dc ).
Ct truyn khụng phi l yu t tt yu ca mi loi tỏc phm vn hc.
Trong cỏc loi tỏc phm tr tỡnh, ct truyn (vi ý ngha cht ch nht ca
khỏi nim ny) khụng tn ti vì loi tỏc phm trữ tình, tỏc gi biu hin s

din bin ca tỡnh cm, tõm trng.
Cốt truyện của truyện ngắn thường có hai phương diện gắn bó hữu cơ
với nhau: mt mt ct truyn bc l nhõn vt, nh ct truyn m nh vn th
hin s tỏc ng qua li gia cỏc tớnh cỏch nhõn vt; mt khỏc, ct truyn l
phng tin nh vn tỏi hin cỏc xung t xó hi. Ct truyn va gúp phn
bc l cú hiu qu c im mi tớnh cỏch, t chc h thng tớnh cỏch, li va
trỡnh by h thng s kin phn ỏnh hin thc xung t xó hi, cú sc mnh
lụi cun v hp dn ngi c.
.

Tỡnh hung truyn l vn ch yu ca ngh thut vit truyn ngn.

Theo Nguyn ng Mnh: Tỡnh hung truyn nh mt t thnú ging
nh mt th nc ra nh s lm ni hỡnh, ni sc nhõn vt, lm ni bt vn
t tng ca tỏc phm.
Vớ d nh tỡnh hung nht v trong V nht ca Kim Lõn, tỡnh hung
nhm ln ca ụi trai gỏi ngi Phỏp trong Vi hnh ca Nguyn Aớ Quc.

Nguyễn Thị Hạt

- 11 -

K31D - Ngữ Văn


Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

1.1.2.2. Nhân vật

Trong văn học có rất nhiều quan niệm khác nhau về nhân vật:
Theo Từ điển thuật ngữ văn học: Nhân vật văn học là những con người cụ
thể được miêu tả trong tác phẩm văn học. Nhân vật văn học có thể là tên riêng
(Tấm, Cám, chị Dậu, anh Pha, Hộ,...),cũng có thể không có tên riêng như
thằng bán tơ, một mụ nào trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Trong truyện cổ
tích, ngụ ngôn, đồng thoại, thần được đưa ra như một ẩn dụ để nói chuyện con
người. Khái niệm nhân vật có khi đươc sử dụng như một ẩn dụ, không chỉ con
người cụ thể nào, mà chỉ một hiện tượng nổi bật nào đó trong tác phẩm.
Từ điển văn học định nghĩa về nhân vật như sau: Nhân vật là yếu tố cơ
bản nhất trong tác phẩm văn học, là tiêu điểm để bộc lộ chủ đề và đến lượt
mình nó lại được các yếu tố có tính chất hình thức của tác phẩm tập trung
khắc hoạ. Nhân vật do đó là nơi tâp trung giá trị tư tưởng nghệ thuậ của tác
phẩm.[8]
Theo Giáo sư Phùng Minh Hiến: Nhân vật là đối tượng được miêu tả tâp
trung đến mức có sức sống riêng nào đó bên trong tuỳ theo nhiệm vụ nghệ
thuật mà tác giả trao cho nó.
Như vậy, tất các quan niệm trên giúp chúng ta hiểu rõ thế nào là nhân
vật văn học và vai trò của nhân vật trong tác phẩm văn chương. trong truyện
ngắn, nhân vật được xem như một yếu tố không thể thiếu, là yếu tố quan trọng
nhất của truyện ngắn.
1.1.2.3. Ngôn ngữ nghệ thuật
Theo Từ điển thuật ngữ văn học: Ngôn ngữ là công cụ, là chất liệu cơ bản
của văn học, vì vậy văn học được gọi là loại hình nghệ thuật ngôn từ.
Tính chính xác, tính hàm xúc, tính đa nghĩa, tính tạo hình và tính biểu cảm
là những thuộc tính chung của ngôn ngữ văn học. Các đặc tính ấy biểu hiện
qua các loại văn với những sắc thái khác nhau. Ngôn ngữ của tác phẩm trữ

NguyÔn ThÞ H¹t

- 12 -

K31D - Ng÷ V¨n


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

tỡnh l ngụn ng c t chc trờn c s nhp iu, ht sc cụ ng hm sỳc
v c bit gi cm. Ngụn ng ca tỏc phm t s trong ú cú truyn ngn l
ngụn ng ca nhiu loi tớnh cỏch (nhõn vt) v nú cú mt th ngụn ng na
l ngụn ng ca ngi k chuyn gi vai trũ quyt nh i vi ton b cu
trỳc ngụn ng ca tỏc phm.
Nh vy n õy ta cú th hiu ngụn ng ngh thut núi chung v ngụn
ng ngh thut truyn ngn núi riờng. Qua ú s gúp phn giỳp chỳng ta i
tỡm hiu nhng nột tng ng trong ngh thut truyn ngn trc cỏch mng
ca Thch Lam v Nam Cao.
1.2. Nhng yu t tỏc ng n t duy ngh thut ca Thch Lam v
Nam Cao
Trong cuc sng núi chung, trong vn chng núi riờng cú mt cỏi
nhỡn ton vn, sõu sc v chớnh xỏc nht v mt i tng, mt vn , mt s
vicchỳng ta cn xem xột chỳng trờn nhiu phng din. Vỡ vy khi nghiờn
cu Nhng nột tng ng trong ngh thut truyn ngn trc cỏch mng
ca Thch Lam v Nam Cao chỳng ta cựng i vo tỡm hiu cỏc yu t tỏc
ng n t duy ngh thut ca Thch Lam v Nam Cao. Hai yu t luụn
c gii nghiờn cu a ra xem xột ú l hon cnh xó hi v hon cnh
riờng.
1.2.1. Hon cnh xó hi
Mi ngi sng trong mt mụi trng xó hi nht nh, khụng th
khụng chu s tỏc ng ca mụi trng. Trong hon cnh y: Ngi ta bao

gi cng chu rt sõu xa nh hng ca hon cnh v trc ht l c to
nờn sng vi hon cnh (Thch Lam). Vỡ vy tỡm hiu v ngh thut
truyn ngn Thch Lam v Nam Cao trc ht chỳng ta phi bit c hon
cnh xó hi cú tỏc ng n t duy ngh thut ca Thch Lam v Nam Cao.

Nguyễn Thị Hạt

- 13 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Xó hi Vit Nam trc cỏch mng thỏng tỏm l xó hi thc dõn na
phong kin, kinh t lc hu, sn xut trỡ tr, xó hi ri ren iờn o, i sng
ca mi tng lp nhõn dõn vụ cựng cc kh. c bit l giai on 1930 - 1945
trc phong tro cỏch mng vụ sn va nhúm lờn. Bn quc thc dõn ó
s dng mi th on i phú, n ỏp cỏc phong tro ú trờn mi mt:
Quõn s, chớnh tr, kinh t, vn húa
V kinh t chỳng ra sc búc lt nhõn dõn ta v v vột ca ci nhõn dõn
ta ri vo tỡnh cnh mt c hai trũng luụn trong ngoi ngúp úi nghốo n
cựng cc c v vt cht ln tinh thn.
V chớnh tr v quõn s chỳng dỡm cỏc cuc khi ngha ca ta trong
bin mỏu, bng cỏc cuc khng b trng.
V vn húa chỳng thc hin chớnh sỏch ngu dõn: khụng cho nhõn dõn ta
tip thu vi nhng nn vn húa tin b, chỳng lp nh tự nhiu hn trng
hc. Chỳng u c cỏc tng lp hc sinh, sinh viờn bng nhng hc thuyt

ca ch ngha siờu hỡnh, ch ngha bin chng, ch ngha hoi nghihay lụi
kộo thanh niờn vo sũng bc, ma tỳy, mi dõmnhm tiờu dit tinh thn yờu
nc, ý thc t tụn dõn tc.
c bit l nm 1940, khi phỏt xớt Nht tn cụng ụng Dng thc dõn
Phỏp cng búp nght khai thỏc nhõn dõn Vit Nam chỳng bt tay cu kt vi
nhau hai bờn cựng cú li lm cho i sng ca nhõn dõn ó cựng cc, iờu
ng nay li cng ri vo thm cnh hn. Mt xó hi Tõy - Tu ln ln, phi trỏi, trng - en cng b o ln.
Chớnh hon cnh xó hi y ó tỏc ng sõu sc n tng lp vn ngh
s, n t duy ngh thut ca cỏc nh vn. Trong thi k ny cú s xut hin
v pha trn hai khuynh hng: khuynh hng lóng mn v khuynh hng
hin thc. Tuy nhiờn õy khụng phi l s phỏt trin vi vó t ch ngha
lóng mn sang ch ngha hin thc nh mt vi nhn nh. M hai dũng vn

Nguyễn Thị Hạt

- 14 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

hc ny nc ta cựng ra i v phỏt trin song song. Tiờu biu cho khuynh
hng lóng mn ch ngha l nhúm T lc vn on v cỏc tỏc gi: Xuõn
Diu, Th L, Nguyn Bớnh. Tiờu biu cho dũng vn hc hin thc ch
ngha m giai on 1930 - 1940 l hin thc phờ phỏn vi cỏc tỏc gi: Ngụ
Tt T, Nguyn Cụng Hoan, V Trng Phng v nh cao l Ngụ Tt T.
T lc vn on c sỏng lp nm 1933 v phỏt trin trong vũng

mi nm (1933-1942). õy l t chc cú tụn ch, mc ớch riờng gm mi
im nhng ct lừi l bn vn sau: Ch trng vit theo li vn chng
gin d, c tớnh cỏch An Nam; ch trng hc theo phng Tõy; ch ra t
tng ca Khng giỏo ó lc hu, li thi, cao con ngi cỏ nhõn, tỡnh yờu
hụn nhõn t do, chng l giỏo phong kin. Nh vy, t tụn ch, mc ớch cho
thy T lc vn on ó ch trng i mi vn chng c v ni dung v
hỡnh thc ngh thut.
L thnh viờn ca nhúm T lc vn on nhng Thch Lam khụng
theo cỏi li ó inh sn y m ụng tỡm hng i cho riờng mỡnh. Hng i y
cú c l do hon cnh xó hi trờn tỏc ng n t duy ngh thut ca Thch
Lam. S tỏc ng ny hon ton khỏc vi cỏc nh vn trong T lc vn on.
Nú hỡnh thnh trong t duy ngh thut Thch Lam mt hng vit mi - hin
thc tr tỡnh.
Cũn i vi Nam Cao, nh vn xut sc ca tro lu hin thc phờ
phỏn 1930 - 1945, bc vo ngh khi xó hi thc dõn phong kin thi nỏt,
ngt ngt, en ti nh ó núi trờn cú tỏc ng ln n t duy ngh thut ca
nh vn, Nam Cao dn on tuyt vi khuynh hng lóng mn n vi
khuynh hng hin thc, lm nờn Nam Cao mt nh vn hin thc phờ phỏn
Vit Nam.
1.2.2. Hon cnh sng ca Thch Lam v Nam Cao
1.2.2.1. Hon cnh sng ca Thch Lam

Nguyễn Thị Hạt

- 15 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Trong ba anh em (Nht Linh, Hong o, Thch Lam) v c vn phỏi
T lc vn on núi chung, Thch Lam l ngi sng cuc i ngn ngi
nht, tỏc phm bỏn ra chm nht nhng li chớnh l ngi ti hoa nht v vit
hay nht. Cú c iu ny chớnh l do quan im vit truyn ngn chi phi.
Thch Lam sinh ngy 7 thỏng 7 nm 1910 (tc ngy 1 thỏng 6 nm
Canh Tut) ti p Thỏi H, H Ni. Hi nh ụng cú tờn l Sỏu. Khi bt u i
hc ti trng huyn Cm Ging, gia ỡnh lm khai sinh mi t tờn l
Nguyn Tng Vinh. n 15 tui vỡ cn tng thờm tui i hc vt cp,
ụng lm li giy khai sinh, i tờn thnh Nguyn Tng Lõn v gi tờn ny
cho n lỳc cht.
Thch Lam m cụi cha t nm lờn by tui. Cnh nh khú khn, b m
phi tn to nuụi cỏc con n hc. Cỏc anh ca Thch Lam i H Ni thnh
thong mi v. Thch Lam v ch Th nh trụng coi hng tp húa cho m.
Nhng k nim thi th u ó i theo ụng sut cuc i sỏng tỏc. Chớnh
nhng k nim ờm m, trong sỏng ni ph huyn nh ó nuụi dng tõm hn
lóng mn ca Thch Lam v cú nh hng sõu sc n t duy ngh thut ca
Thch Lam v ó in du m nột trong nhng sỏng tỏc ca ụng.
15 tui Thch Lam ó khai tng bn tui c i hc bc Thnh
chung, trng Cao ng tiu hc trng Canh nụng, nhng sau mt nm
ụng xin thụi hc trng trung hc Albert sarraut thi tỳ ti. Sau khi tỳ ti
phn th nht ụng thụi hc trng v hc nh vi my ngi anh.Sau ú,
ụng theo ngi anh Hong o vo Si Gũn, vi anh th hai l Nguyn
Tng Cm ang lm ti s canh nụng. c khong hai nm, Thch Lam
tr ra H Ni sng vi gia ỡnh chun b sang Phỏp du hc thỡ Thch Lam
b tỳ ti phn hai, mc nhng li trỏch c ca cỏc anh.
Thch Lam ly v nm 25 tui. V ụng l b Nguyn Th Sỏu ngi
tnh Ninh Bỡnh. Thch Lam ly v hon ton vỡ tỡnh yờu. V ụng l ngi

Nguyễn Thị Hạt

- 16 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

hin lnh, m ang. B luụn to iu kin thun li cho cụng vic sỏng tỏc
ca Thch Lam.
Thch Lam l ngi thụng minh nht v cng lóng mn nht nh
(Th Uyờn). Trong cuc sng, Thch Lam l mt con ngi khiờm nhng,
bỡnh d. ễng khụng thớch cuc sng n o, nỏo nhit ụ th, m sng mt
ngụi nh tranh vỏch g bờn h Tõy. Ngụi nh ca Thch Lam nh nhn, n
s nhng sch s v sỏng sa. õy l ni bn bố ụng n núi chuyn vn
chng. õy cng l ni t duy ngh thut trng thnh v cng l ni rt
nhiu tỏc phm ca ụng ó ra i.
Chớnh nhng yu t ca hon cnh riờng, ca chớnh cuc i v con
ngi ó tỏc ng ln n s hỡnh thnh t duy ngh thut ca Thch Lam.
Thch Lam cú tõm hn lóng mn, yờu cỏi p, hng ti cỏi p, cht chiu cỏi
p v sỏng tỏc ca ụng chớnh l s tỡm kim cỏi p ó b ỏnh mt. Thch
Lam cho rng mt nh vn thc s cú ti phi l ngi cú th cm nhn c
v p man mỏc khp v tr. ễng vit Cụng vic ca nh vn l phỏt biu cỏi
p chớnh ch m khụng ai ng ti, tỡm cỏi p kớn ỏo v che lp ca s vt,
ụng cho ngi c mt bi hc trụng nhỡn v thng thc. õy chớnh l quan
im ngh thut khi vit vn ca nh vn.

1.2.2.2. Hon cnh sng ca Nam Cao
Nam Cao tờn tht l Trn Hu Tri, sinh ngy 29 thỏng 10 nm 1917 ti
lng i Hong, tng Cao , ph Lý Nhõn, tnh H Nam. Nay l xó Hũa
Hu, huyn Lý Nhõn, tnh H Nam. Sinh ra trong mt gia ỡnh trung nụng,
mt vựng chiờm chng gia ng bng Bc B. õy l min quờ ca s
nghốo úi quanh nm, i sng ngi dõn kh cc, dõn c tha tht vng v,
tiờu iu ho lỏnh ta bói tha ma. V gia ỡnh Nam Cao cng nghốo úi cỏi nghốo úi kộo di n ba i. Do ú cỏi u tiờn p vo mt ụng chớnh l
nhng khú khn gian truõn vt v ca gia ỡnh. Vỡ cnh nh ụng con (ba

Nguyễn Thị Hạt

- 17 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

ngi con gỏi, nm ngi con trai) cha m Nam Cao ó vt v lm n, tn to
sm hụm nhng vn khụng n. Cnh nh ngy cng sa sỳt, ch riờng Nam
Cao c n trng, cũn cỏc em khụng ai c n trng c, m phi
nh gỏnh thuờ, lm mn kim sng. Trong cỏi gia ỡnh y, Nam Cao v cỏc
anh ch em ca mỡnh thng c cha k cho nghe v lch s quờ nh: chuyn
ba v Thnh hong, chuyn con gỏi nuụi ca Trn Hng o, chuyn ụng
Tiờn Quõn.Thờm vo ú l hỡnh nh ngi m hin thc, nhõn hu, hay
giỳp ngi khú khn. Chớnh nhng cõu chuyn ca ngi cha v c tớnh
ca ngi m ó nh hng sõu sc n t tng ca cỏc con m c bit l
Trn Hu Tri.

Tui th Nam Cao i hc Nam nh, sau ú vỡ bnh tt ụng ó khụng
tip tc hc tp c na. Nm 1935 ụng v quờ ly v, ri vỡ cnh nh khú
khn, Nam Cao ó ln ln vo Si Gũn kim sng. õy l nhng ngy thỏng
c cc nht ca Nam Cao. Ri mt trn m thp t nht sinh ó nộm Nam
Cao tr v ni chụn rau ct rn ca mỡnh. ễng hc li ri thi li bc Thnh
chung, ri tr thnh mt ụng giỏo kh trng t.
Chớnh nhng khú khn vt v, nhng bụn ba ca mỡnh trong cuc i
ó khin Nam Cao am hiu sõu sc cnh sng nghốo kh ca nhng ngi
dõn. Chớnh l mt giỏo kh trng t trong cnh sng nhm chỏn cm rau gừ
u tr by gi cng giỳp Nam Cao am hiu sõu sc thõn phn ca ngi trớ
thc trong xó hi ngt ngt b tc lỳc ú. ú l nhng yu t nh hng n
t duy ngh thut Nam Cao.
Mt im na l bn thõn Nam Cao l mt con ngi nhõn hu, trm
lng, b ngoi cú v nhỳt nhỏt khinh khnh lnh lựng n khú gn. Nhng bờn
trong con ngi cú b ngoi y li l mt tõm hn nhõn hu, mt trỏi tim cha
chan yờu thng. ễng rt õn tỡnh vi ngi nghốo kh c bit l ngi nụng
dõn. Chớnh nhng yu t ca bn thõn v cuc i v con ngi nh ó núi

Nguyễn Thị Hạt

- 18 -

K31D - Ngữ Văn


Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

trên đã có tác động sâu sắc đến tư duy nghệ thuật của một nhà văn hiện thực

Nam Cao.
1.3. Quan niệm về nghề văn và người nghệ sĩ của Thạch Lam và Nam Cao
1.3.1. Quan niệm về nghề văn và người nghệ sĩ của Thạch Lam
Zantonxki một nhà nghiên cứu Liên Xô trước đây trong một công trình
nghiên cứu mang tên “Nghệ thuật tiểu thuyết thế kỉ XX” đặc biệt đề cao xu
hướng phát triển tiểu thuyết mà ông tạm gọi là tiểu thuyết hướng nội. Thạch
Lam cũng bắt đầu đi vào cái mạch ấy ngay từ những năm 30 của thế kỉ XX.
Hướng đi vào tâm lí của truyện ngắn của Thạch Lam là một hướng rất hiện
đại. Với ông, tâm lý trở thành cái bí mật lớn nhất cần được tìm hiểu. Những
động thái tâm lý phức tạp là những bằng chứng của sự tiến triển trong trình độ
làm người.
Thạch Lam tha thiết với công việc xây đắp nền văn chương phong phú
về cá tính sáng tạo giàu bản sắc dân tộc Việt Nam. Ông buồn sầu trước tình
trạng những tác phẩm viết ra một cách vội vàng, một cách cẩu thả, một cách
khinh rẻ vô cùng hoặc những sáng tác dập khuôn theo những “khuôn sảo
sẵn”, “vay mượn đem của người khác đi mua một chút danh hão cho mình”,
những tác phẩm đó sẽ đem lại sự thất vọng cho người đọc. Muốn khắc phục
nguy cơ đó theo Thạch Lam nhà văn phải phát huy tận độ cái bản ngã của
mình, sự thành thực với mình để diễn tả cái đúng nhất ý tưởng của mình sao
cho có “con mắt linh hồn” và cách quan sát bề trong để diễn đạt đúng và thấu
đáo cái tâm lý uyển chuyển của con người.
Chính quan niệm về nghề văn và người nghệ sĩ của Thạch Lam như trên
mà hầu hết truyện ngắn của Thạch Lam đều lấy chất liệu từ đời sống hàng ngày.
Ông không thiên về khai thác những câu chuyện có tình tiết li kì, gay cấn, giật
gân câu khách. Trung thành với quan niệm viết truyện đã đề xuất, ông tập trung

NguyÔn ThÞ H¹t

- 19 -

K31D - Ng÷ V¨n


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

soi ri vo th gii bờn trong ca con ngi, giói by trc ngi c nhng
cm ng thm kớn trong tõm t, tỡnh cm ca con ngi.
Vi Thch Lam th gii ngh thut l th gii hi c, ca k nim t
mt ký vóng cha my xa xụi - mt ký vóng p, trong tro ngt ngo m ai
cng cú ký vóng ca ngy hụm qua thm chớ ngy hụm nay, mt ký vóng
khụng hon ton thuc v quỏ kh, nú cú c hin ti.
Núi n T lc vn on, ngi c nhc ngay n Nht Linh, Khỏi
Hng, Hong o v khụng th khụng nhc ti Thch Lam. L mt trong
tht tinh ca T lc vn on, vit theo tuyờn ngụn ca nhúm nhng dng
nh Thch Lam vn lng l tỡm kim cho mỡnh mt li i riờng. Li i y th
hin bn lnh v cỏ tớnh ca nh vn ch khụng chy theo thi thng ri
phi chu mt s tht ph phng l sỏch ca ụng bỏn nht l trong nhng
vn phm ca T lc vn on thi by gi.
L ngi cú trỏch nhim cao trong tng trang vit ca mỡnh, Thch
Lam cú quan nim dt khoỏt v thiờn chc ca vn chng: i vi tụi, vn
chng khụng phi l mt cỏch em n cho ngi c s thoỏt ly hay s
quờn, trỏi li vn chng l mt th th gii thanh cao v c lc m chỳng ta
cú, va t cỏo v thay i mt cỏi th gii gi di v tn ỏc, va lm cho
ngi c thờm trong sch v phong phỳ hn (Li ta, Giú lnh u mựa).
Theo quan nim ny, cú l c hai phng din, va t cỏo - va xõy dng u
c Thch Lam chỳ ý.
t cỏch ca mt nh vn, Thch Lam ũi hi rt cao phm cht trung
thc ngi ngh s. ễng vit: S thnh thc cha cho ngh thut. Cú

th, nhng mt nh vn khụng thnh thc khụng bao gi tr nờn mt ngh s.
Nhng mt ngh s khụng thnh thc ch l mt ngi th khộo tay m thụi.
i vi Thch Lam, vn chng l vn chng. Tt c mi giỏ tr m
vn chng cú th li phi c to nờn t chớnh giỏ tr vn chng. Cú l

Nguyễn Thị Hạt

- 20 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

õy l ch phõn bit Thch Lam vi ba cõy bỳt ch cht ca T lc vn on:
Nht Linh, Khỏi Hng, Hong o.
Bng lng tõm ca mt nh vn v ti nng ca mt ngh s, c cuc
i cm bỳt ca mỡnh, ụng ó sỏng to ra nhng tỏc phm sng mói vi thi
gian. Trong tiu lun Theo dũng, Thch Lam ó tng vit: Nhng nh vn
no t theo thi ch to ra nhng tỏc phm cú s phn mong manh. Bi h
ch nghe theo ting gi ca s hỏo hc, lũng hỏm danh, s chiu lũng cụng
chỳng. Nhng cng khụng phi l nh vn nờn i tỡm s bt t vỡ chớnh i tỡm
thỡ khụng bao gi thy.
Thch Lam luụn o sõu, khi nhng ngun t chớnh cuc sng
ny ri i n ch bt t m t mỡnh khụng bit. ỳng nh mt nh vn
Phỏp ó tng núi: Tỏc phm no cho ta mt bc ho ca thi i ỳng nht
l tỏc phm ú t ra ớt c chỳ ý n thi i nht. Núi th khụng phi l nh
vn nhng vn gỡ thỡ vit, nh vn ct nht phi i sõu vo trong tõm hn

mỡnh, tỡm nhng tỡnh hỡnh v cm giỏc thnh thc: Tc l tỡm thy tõm hn
mi ngi qua tõm hn ca chớnh mỡnh, i n ch bt t m khụng t bit
Thch Lam l mt ngi nh th.
T khong cỏch trờn na th k phỏt trin ca vn hc, cho n hụm
nay, bao nhiờu giỏ tr ó chỡm vo quờn lóng, bờn cnh nhng giỏ tr ang
sng li. S sng li cỏc giỏ tr vn hc tin chin, trong ú cú T lc vn
on, l hin tng chỳng ta ang chng kin nhng khụng phi tt c nhng
gỡ T lc vn on sn sinh u cn c khụi phc li. Nhiu giỏ tr m T
lc vn on xõy dng ó b thi gian vt qua, cú b phn ó b vt qua t
trc nm 1945. Cũn Thch Lam thỡ vng tin s tn ti, nu khụng phi l
tt c thỡ cng l phn ln nhng gỡ ụng ó vit. iu ny c thc t chng
minh. Khi c gi khụng khi thy cú phn nhm chỏn khi c nhng tỏc
phm ca Khỏi Hng, Nht Linh thỡ h li cng phỏt hin ra v p vnh hng

Nguyễn Thị Hạt

- 21 -

K31D - Ngữ Văn


Khoá luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

trong vit hụm qua ca Thch Lam. S hng ti mt th gii tinh thn trong
sỏng, giu tớnh thin ca con ngi qua s miờu t ca Thch Lam, s khụng
bao gi l nhng giỏ tr li thi mi thi i.
ú l iu gii thớch ti sao tỏc phm ca Thch Lam ó vt thi gian,
cho dự thi im no ú, nú cha c cụng chỳng ún nhn ỳng lỳc.

Cú th núi vi Thch Lam, T lc vn on l mnh t m, l ni
sinh thnh Thch Lam xỏc nh giỏ tr riờng cho mỡnh. Giỏ tr riờng y cú
c l do quan nim v ngh vn v ngi ngh s mt cỏch ỳng n mi
m v tin b. V chớnh do quan nim v ngh vn v ngi ngh s y m
Thch Lam ó ng vng trờn ụi chõn ca mỡnh - mt ngh s.
1.3.2. Quan nim v ngh vn v ngi ngh s ca Nam Cao
Nh vn Nam Cao khụng trc tip phỏt biu tuyờn ngụn ngh thut ca
mỡnh. Ngi c ch nhn ra nhng tuyờn ngụn ngh thut y qua cỏc tỏc
phm ca ụng. Song quan nim v nh vn v ngi ngh s ca Nam Cao
tht mi m, tin b.
Ln n trong cuc i v cng khụng gp may mn trờn con ng
vn chng. Nam Cao vit vn t nm 1936 v th nghim qua nhiu th loi
khỏc nhau: th, kch, truyn ngn. nhng u khụng thnh cụng. ó cú lỳc
Nam Cao tht vng v nghi ng kh nng vn chng ca mỡnh.
Cng ging nh Nguyờn Hng, nhng sỏng tỏc u tay ca Nam Cao
chu nh hng khỏ rừ ca vn hc lóng mn. Tõm hn m mng ca tui tr
cựng vi nhng tỏc ng ca vn chng lóng mn ng thi ó khin ụng
hng ti xu hng ngh thut v ngh thut thoỏt ly thc t. Nhng chớnh
cuc i mỡnh v s chng kin c mt xó hi lỳc by gi v s cm thụng
sõu sc trc tỡnh cnh i vi nhng ngi xung quanh bng trỏi tim nhõn
hu ca mỡnh ó khin Nam Cao khụng dng li lõu th gii m mng, o
tng m nhanh chúng quay tr v vi cuc i thc, sm t b th ngh

Nguyễn Thị Hạt

- 22 -

K31D - Ngữ Văn