Luận văn sư phạm Yếu tố tiểu thuyết trong phóng sự Cạm bẫy người của Vũ Trong Phụng

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

M U
1. Lớ do chn ti
Vn hc Vit Nam hin i giai on 1930-1945 l mt thi kỡ bựng n
ca vn hc dõn tc trờn bc ng hin i. õy l mt giai on vn hc
phỏt trin rc r nht vi hng lot nhng tờn tui ln nh Nguyn Cụng
Hoan, Ngụ Tt T, Nguyờn Hng, Nam Cao, Thch Lam, Nguyn Tuõn
cựng vi nhng thnh tu vn chng trờn hu ht cỏc th loi: Truyn ngn,
kch, th ca, tiu thuyt, phúng s ch tớnh riờng dũng vn hc hin thc ó
cú nhiu ti nng ln.
V Trng Phng (1912-1939) l mt trong nhng cõy bỳt tiờu biu ca
tro lu ny. ễng thuc lp ngi a ti, tuy tui i v tui ngh ht sc
ngn ngi nhng s nghip vn hc m ụng dõng tng cho i vụ cựng s
v cú giỏ tr ngh thut cao trờn nhiu lnh vc v cú nhiu úng gúp xut sc
hai mng phúng s v tiu thuyt. c bit trong sut thi gian di t khi
V Trng Phng bt u cm bỳt cho n nay xoay quanh ụng ó tng n ra
nhiu ý kin tranh cói quyt lit, cú lỳc tr thnh nhng cuc bỳt chin vn
chng nhiu khi trỏi ngc mõu thun n kỡ l. Tuy nhiờn bng ti nng v
tm lũng chõn chớnh ca mỡnh ụng vua phúng s t Bc[12,27] tiu
thuyt gia trỏc tuyt[12,587] y ó, ang v ngy cng chim lnh v trớ
vng chc trờn vn n.
Trong sut 27 nm ngn ngi ca cuc i v 10 nm cm bỳt ụng ó
li mt s lng tỏc phm ln gm: 40 truyn ngn, 9 tiu thuyt, 6 v
kch, 6 tỏc phm ngh lun vn hc, chớnh lun, 2 tỏc phm dch v c bit l
7 phúng s. Trong s nghip vn hc ca mỡnh ụng ó th sc rt nhiu th
loi nhng c bit thnh cụng hai th loi phúng s v tiu thuyt. Ti
nng ca ụng ó c khng nh khi m c gi yờu mn ó mnh danh cho
ụng l: ễng vua phúng s t Bc v tiu thuyt gia trỏc tuyt. Mc dự

Nguyễn Thị Thu Hằng

1

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

õy l hai th loi vn hc nhng trong sỏng tỏc ca V Trng Phng iu d
nhn thy nht l trong tiu thuyt li m cht phúng s v trong phúng s
li cú yu t tiu thuyt. Chớnh vỡ vy vi ti Yu t tiu thuyt trong
phúng s Cm by ngi ca V Trng Phng chỳng tụi mun c tỡm
hiu sõu hn v sc cun hỳt kỡ l th ti phúng s ca ụng, trong ú yu t
tiu thuyt l nhõn t quan trng. c bit l thy c ti nng c ỏo
ca V Trng Phng ó c khng nh ngay t khi bt u cm bỳt.
Mt lớ do thc t khỏc khin chỳng tụi chn ti ny vỡ V Trng
Phng l mt tỏc gia ln c ging dy trong chng trỡnh trung hc ph
thụng. Vic nghiờn cu ti ny s giỳp chỳng tụi cú thờm hiu bit hn v
ti nng ca V Trng Phng cung cp thờm t liu cho vic ging dy tỏc
gi,tỏc phm trng ph thụng.
2. Lch s vn
Trong th h nhng ngi cõy bỳt tin chin cha mt vn ti no li
cú mt s phn vinh quang v cay ng nh ụng vua phúng s V Trng
Phng. Khụng c sng n tui Tam thp thi gian cm bỳt cha c
quỏ mi nm, nhng ó li mt di sn vn chng s vi nhng kit
tỏc bt h. Vy m ngay t lỳc sinh thi v sut gn na th k, sau khi phi

vnh bit cuc i h V v vn nghip ca ụng ó phi tri qua nhiu cn vt
vó ni chỡm trờn dũng sụng d lun, cú giai on cũn b loi b khi mch
vn ca dõn tc. Nhng nhng nm gn õy, di ỏnh sỏng ca thi kỡ i
mi, s nghip vn chng ca V Trng Phng ó dn tng bc c ỏnh
giỏ li mt cỏc khỏch quan hn.
Phúng s l thnh tu, l mt b phn hp thnh quan trng trong trc
tỏc ca ụng, nờn lch s vn phúng s khụng tỏch ri vn V Trng
Phng trong tin trỡnh nghiờn cu, phờ bỡnh vn hc. Nhng mng sỏng tỏc
ny li cú mt sinh mnh riờng, s kin riờng, nờn lch s vn cú nhiu c

Nguyễn Thị Thu Hằng

2

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

im riờng. Theo dũng chy khụng ngng ca lch s dõn tc vn phúng s
ca V Trng Phng ó c cỏc nh nghiờn cu tỡm hiu. c bit trong ú
rt nhiu cỏc cụng trỡnh cú giỏ tr ó i sõu vo phúng s Cm by ngi v
thy c ú nhng nột c sc ngh thut, m trong ú yu t tiu thuyt
l yu t quan trng.
Bi vit sm nht l ca Lờ Trng Kiu trờn t Vn hc tp chớ s 4 ra
ngy 8/6/1935 vi tiờu : Mt trong nhng nh vn hin thc m u cho
ngh phúng s nc ta. bi vit ny ngi vit ó ỏnh giỏ rt cao phúng
s u tay Cm by ngi ca V Trng Phng Cm by ngi va ra i

ó c ngay bỏo chớ khp ba min cc lc hoan nghờnh. Nú lm cho ti V
Trng Phng khụng cũn ai ng c na.
Trong bi a v V Trng Phng trong vn hc Vit Nam cn i ng
trờn bỏo Tao n - S c bit v V Trng Phng thỏng 12/1939, Trng
Tu ó nhn xột v bn thiờn phúng s ni ting ca h V: Cm by ngi,
Cm thy cm cụ, Lc xỡ, K ngh ly Tõy l nhng kit tỏc... nn múng
u tiờn ca ngh thut phúng s trong vn gii Vit Nam hin i.
Nm 1986 cụng cuc i mi ó ti ra mt bc tin mi i vi vic
tip nhn di sn vn hc quỏ kh. Vn V Trng Phng v phúng s ca
ụng c nhỡn nhn trờn quan im lch s c th v cú tớnh khoa hc khỏch
quan hn. Trc ht phi k n s t li vn phúng s V Trng Phng
ca giỏo s Nguyn ng Mnh. Theo ụng: V Trng Phng thnh cụng
hn c th ti phúng s vi Cm by ngi (1933) v K ngh ly Tõy
(1934). Hai tỏc phm ny ó phỏt huy ụng mt s trng quan sỏt sc so
kh nng hớ ho mau l, li hnh vn bin hoỏ hp dn.... V c im phúng
s ca h V, giỏo s cho rng luụn luụn cú nhu cu bc l trc tip ch
quan ca mỡnh, vỡ th c phi xen vo nhng s kin cú thc nhiu hỡnh nh,

Nguyễn Thị Thu Hằng

3

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

tỡnh tit tng tng... khin cho phúng s ca ụng bao gi cng gn vi bỳt

phỏp tiu thuyt.
Trong Tuyn tp V Trng Phng, phú giỏo s Trn Hu Tỏ ó nhn
mnh nhiu ni dung v giỏ tr c sc ca hai thiờn phúng s Cm by ngi
v Cm thy cm cụ. ễng cũn cp n tiờu tiu thuyt phúng s ca tỏc
phm Cm by ngi v cho rng: khuynh hng tiu thuyt hoỏ mt mc
no y...l mt c im ca ngũi bỳt phúng s V Trng Phng.
Lun ỏn phú tin s úng gúp ca V Trng Phng i vi lch s vn
hc Vit Nam hin i trong lnh vc phúng s v tiu thuyt ca Trn ng
Thao, i hc s phm H Ni thỏng 10 nm 1996 cng ó cp n xu
hng tiu thuyt hoỏ phúng s ca V Trng Phng trong ú cú phúng s
Cm by ngi hai khớa cnh: Kt cu cht ch linh hot, nhng nhõn vt
cú tớnh in hỡnh.
n nhng nm gn õy ngy cng cú nhiu cụng trỡnh nghiờn cu tip
cn gn hn, i sõu hn v th loi phúng s ca V Trng Phng nh trong
bi vit Phúng s ca V Trng Phng tp chớ Vn hc s 1/2000 ca giỏo s
H Minh c. Hay trờn tp chớ Vn hc s 11/2002, nh ngiờn cu V Tun
Anh V tớnh hin i trong vn chng V Trng Phng. V Tun Anh ó ch
ra phúng s ca V Trong Phng khụng ch cú giỏ tr trờn phng din kho
cu m cũn cú trờn phng din vn chng ngh thut. mt kho cu
phúng s va mang tớnh iu tra xó hi hc va cú s th hin tõm t tỡnh
cm ca ngi vit. mt vn chng ngh thut V Trng Phng l ngi
cú cụng u trong vic bin phúng s t th loi bỏo chớ thc s tr thnh th
loi vn hc vi khụng gian ngh thut, vi tớnh cỏch v s phn cỏc nhõn vt
vi cỏc s kin c xõu chui hp lớ cht ch.
Trờn õy l nhng nột c bn v lch s vn phúng s V Trng
Phng. Nh mt vn thi s kộo di lch s vn v phúng s V Trng

Nguyễn Thị Thu Hằng

4

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Phng ó din ra khỏ sụi ng v cú lỳc cng thng phc tp. Tuy nhiờn vic
i sõu tỡm hiu yu t tiu thuyt trong tng phúng s c th li khụng c
cỏc nh ngiờn cu quan tõm mt cỏch ton din. Trờn c s gi ý cú tớnh cht
nh hng ca ngi i trc, tỏc gi khoỏ lun mong mun mc nht
nh tp trung tỡm hiu v Yu t tiu thuyt trong phúng s Cm by ngi
ca V Trong Phng cú th hiu bit sõu sc hn ton din hn v phúng
s ca ụng gúp phn lm cho bc chõn dung ễng vua phúng s s c
dng lờn mt cỏch y n hn.
3. Mc ớch nghiờn cu
ti nhm tỡm hiu yu t tiu thuyt trong phúng s ca V Trng
Phng thụng qua phúng s u tay ca ụng Cm by ngi. T ú khng
nh nột c sc, sc cun hỳt kỡ l ca th ti phúng s ca h V i vi
c gi trong ú yu t tiu thuyt l nhõn t quan trng nht.
Gúp phn nõng cao cht lng trong vic ging dy v tỏc gi v tỏc
phm vn hc.
4. Nhim v nghiờn cu
V Trng Phng vi th loi phúng s ó li ting vang trong nn
vn hc nc nh. Tuy nhiờn trong ti ny chỳng tụi khụng t nhim v
nghiờn cu ton b s nghiờp vn hc ca ụng m ch tp trung vo phúng s
Cm by ngi.
ti lm rừ yu t tiu thuyt m tỏc gi s dng khi xõy dng phúng
s Cam by ngi.

5. i tng v phm vi nghiờn cu
Phúng s Cm by ngi ca V Trng Phng
Tp trung vo yu t tiu thuyt trong phúng s Cm by ngi.

Nguyễn Thị Thu Hằng

5

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Khi cn thit chỳng tụi liờn h so sỏnh vi cỏc phúng s cựng thi nh:
Vic lng, Tp ỏn ỡnh (Ngụ Tt T), Tụi kộo xe (Tam Lang), H Ni lm
than (Trng Lang)...
6. Phng phỏp nghiờn cu
Trong quỏ trỡnh thc hin ti chỳng tụi ó s dng cỏc phng phỏp
nghiờn cu sau:
Phng phỏp phõn tớch tng hp
Phng phỏp so sỏnh i chiu
Phng phỏp h thng
7. úng gúp ca khoỏ lun
í ngha khoa hc: Ch ra yu t tiu thuyt trong phúng s Cm by
ngi ca V Trong Phng. Qua ú cho thy ti nng c ỏo ca ụng th
ti phúng s.
í ngha thc tin: Giỳp vn dng tt hn vo vic ging dy trng
ph thụng.

8. B cc ca khoỏ lun
Ngoi phn M u, Kt lun v Ti liu tham kho, khoỏ lun gm 2
chng:
Chng 1: Nhng vn chung
Chng 2: Yu t tiu thuyt trong phúng s Cm by ngi ca V
Trng Phng.

Nguyễn Thị Thu Hằng

6

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

NI DUNG
CHNG 1: NHNG VN CHUNG
1.1. Xó hi Vit Nam nhng nm u th k XX
Xó hi Vit Nam nhng nm u th k XX l mt thi kỡ lch s y
bin ng vi nhiu mõu thun phc tp. Trong ú cú hai mõu thun c bn:
mõu thun gia dõn tc ta vi quc xõm lc v mõu thun gia qun
chỳng nhõn dõn m ch yu l nụng dõn vi a ch. iu ú ó to nờn mt
xó hi vi y tớnh cht ca mt nc thc dõn na phong kin.
Khi thc dõn Phỏp n sỳng xõm lc nc ta, chỳng ó bt u hng
lot nhng chớnh sỏch cai tr. Nhng n thi kỡ ny thỡ nhng chớnh sỏch ú
ngy cng c y mnh hn tn bo hn v gõy ra nhiu hu qu hn. Thc
dõn Phỏp ó thc hin chớnh sỏch n ỏp v chớnh tr, búc lt v kinh t v

u c v vn hoỏ vi õm mu thõm him nhm bin nc ta tr thnh thuc
a cung cp ti nguyờn thiờn nhiờn v tr thnh ni tiờu th hng hoỏ cho
chỳng.
Nc ta vn l nc nụng nghip lc hu tri qua s kỡm kp thng tr
ca phong kin hng nghỡn nm. Chớnh vỡ vy nc ta vn nghốo nay li cng

Nguyễn Thị Thu Hằng

7

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

nghốo hn trc s búc lt dó man ca thc dõn Phỏp. Do nhng hu qu
nng n ca hai cuc khng hong kinh t 1929-1933 v 1935-1937 cựng vi
hu qu ca cuc chin tranh quc 1914-1918 v i chin th gii ln th
2 1939-1945S ó khin cho thc dõn Phỏp ra sc bũn rỳt cỏc nc thuc a
trong ú cú Vit Nam. Khin cho nc ta ngy cng x xỏc tiờu iu. nụng
thụn dõn cy b y o bng th tai tri ỏch t: hn hỏn, l lt, tụ cao tc
nng, thc dõn thỡ v vột lỳa go, a ch thỡ thi nhau cp rung t, quan li
cng ho c hip, cnh bỏn v con din ra khp ni. thnh th thỡ cụng
nhõn viờn chc b sa thi, tiu thng tiu ch thỡ b phỏ sn ho cựng i
quõn nụng thụn sng khụng ni quờ lờn thnh th to nờn mt i quõn
tht nghip sng cự b, cự bt. Nhng ngi cú vic lm thỡ vụ cựng kh s
vỡ lng h, giỏ sinh hot tng cao, gi lm tng, li b e do bi th hỡnh
pht. Tỡnh hỡnh kinh t vụ cựng khú khn n cha trong ú nhiu mõu thun.

Bờn cnh vic búc lt v kinh t thc dõn Phỏp cũn ra sc n ỏp v
chớnh tr. Chỳng ra sc dỡm nhng cuc khi ngha ca nc ta trong bin
mỏu. Cỏc cuc khi ngha trong phong tro Xụ Vit Ngh Tnh (1930-1931);
Khi ngha Nam Kỡ u b thc dõn Phỏp n ỏp. c bit khi ng cng sn
ụng Dng ra i thỡ mõu thun dõn tc ta vi quc cng lờn cao. Thc
dõn Phỏp ó dựng mi th on xo quyt, õm mu thõm him nhm tiờu dit
cỏc t tng chớnh tr tin b, nhng hot ng tin b ca ngi yờu nc.
Thc dõn Phỏp quyt tõm mun bin nc ta thnh thuc a, chớnh vỡ th v
chớnh tr chỳng ngy cng gt gao hn trong vic kim soỏt cỏc hot ng yờu
nc. iu ú cho thy xó hi Vit Nam nhng nm u th k XX l thi kỡ
y bin ng vi nhiu mõu thun.
n ỏp v chớnh tr, chuyờn ch v kinh t thỡ thc dõn Phỏp mi ch
thc hin c phn ngn ca chớnh sỏch cai tr ca mỡnh. Mun bin nc
ta thnh thuc a lõu di thc dõn Phỏp ó a ra õm mu thõm him ú l

Nguyễn Thị Thu Hằng

8

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

chớnh sỏch ngu dõn, u c v vn hoỏ. Chỳng ó ra lnh cm tng tr lu
hnh sỏch bỏo tin b, c bit l sỏch bỏo Cng sn. Chỳng kim duyt tt c
nhng sỏch bỏo a vo Vit Nam, cm xut bn nhng bi vit cú t tng
mi. Chỳng m nh tự nhiu hn trng hc, nn tht hc din ra khp ni

khin cho 90% dõn s nc ta mự ch. Lc lng thanh niờn sinh viờn cú c
hi c i hc thỡ cng b thc dõn Phỏp nhi nhột u c bng nhng t
tng siờu hỡnh, ch ngha duy tõm, ch ngha ngy bin, ch ngha hoi
nghi. Cỏc phong tro tr trung u hoỏ, cỏc t nn ma tuý mi dõm, c bc
din ra khp ni. Tt c nhng vic ú khin cho mt b phn lp tr mi mờ
n chi trỏc tỏn m quờn i nhim v vi t nc.
Vi nhng chớnh sỏch n ỏp v chớnh tr, búc lt v kinh t, u c v
vn hoỏ thc dõn Phỏp ó thc hin mt õm mu en ti l y nc ta vo
con ng lc hu v bn cựng hoỏ,v s tr thnh thuc a lõu di ca
chỳng.
Trc cn súng giú ca thi i, bt kỡ mt lc lng hoc th h no
cng b nh hng khụng nh, trong ú nh vn nh bỏo l lc lng b nh
hng v chi phi ln nht. Bi thi i luụn l yu t nh hng ti vic
hỡnh thnh nn th gii quan ca mi nh vn. Vn hc lỳc ny chia thnh hai
khuynh hng ln: ú l phong tro lóng mn vi nhng tờn tui Nht Linh,
Khi Hng, Thch Lam th hai l phong tro hin thc phờ phỏn vi Ngụ
Tt T, Nguyn Cụng Hoan, Nam Cao, c bit gn vi tờn tui ca V
Trng Phng. Sng trong thi i ú mi nh vn cng a ra cho mỡnh
nhng quan im t tng riờng chi phi n nhng sỏng tỏc ca h. Mc dự
cựng trong hon cnh xó hi y v s phõn chia thnh hai khuynh hng khỏc
nhau, t tng khỏc nhau, nhng tt c cỏc tỏc phm u l nhng bc tranh
chõn thc v xó hi thi kỡ ú. Khin cho ngi c cú cỏi nhỡn ton cnh hn
v xó hi Vit Nam nhng nm u th k XX. iu ú cho thy rừ nột s tỏc

Nguyễn Thị Thu Hằng

9

K32E Ngữ văn

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ng ca tỡnh hỡnh xó hi i vi hot ng vn hc v ngc li vn hc
cng cú vai trũ tớch cc trong vic ci to xó hi.
1.2. Khỏi quỏt v cuc i v s nghip sỏng tỏc ca V Trng Phng
1.2.1. Cuc i
Nhng nm u th k XX vi nhiu bin ng, ó sn sinh ra bit bao
ti nng vn hc nh: Nguyn Cụng Hoan, Ngụ Tt T, Nguyờn Hng, Nam
Cao, Thch Lam, Nguyn Tuõn trong s ú V Trng Phng ó chng t
ụng l a con trc tip ca cuc i[12,30]. V Trng Phng l mt nh
vn cú tờn tui trong nn vn xuụi Vit Nam hin i. Xung quanh vn v
ụng ó cú rt nhiu nhng cuc tranh lun khỏ gay gt khin cho tờn tui ca
ụng cú nhiu lỳc thng trm. Mc dự vy V Trng Phng vn vng vng nh
mt cõy i th gia lng vn v c coi l kin tng xut sc ca khuynh
hng t chõn ng thi, ụng vua phúng s t Bc, tiu thuyt gia
trỏc tuyt.
V Trng Phng sinh ngy 20/10/1912(tc ngy 11 thỏng 9 nm Nhõm
Tý) trong mt gia ỡnh rt nghốo mt th nghốo gia truyn (Ngụ Tt T),
cỏi nghốo k th(Lan Khai).
Cha ụng l V Khõm Lõn quờ gc lng Ho tc Bn Yờn Nhõn,
huyn M Ho, tnh Hng Yờn lm th in xng ụtụ Ch.Boillot H Ni.
M ụng l b Phm Th Khỏch l ngi lng V ph Hoi c nay thuc
thnh ph H Ni, sng bng ngh may vỏ thuờ.
Khi V Trng Phng mi c 7 tui ngi cha qua i li mt gia
cnh rt n cụi: ngi m gi, ngi v tr v a con th di. Ti sn gia
ỡnh hu nh khụng cú gỡ ch trụng cy vo ụi bn tay chm ch ca b Phm
Th Khỏnh. Nhng dự hon cnh nh vy, V Trng Phng vn c ln lờn

trong tỡnh yờu thng m ỏp ca b v m. iu ny ó li trong tõm hn

Nguyễn Thị Thu Hằng

10

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

V Trng Phng mt nim tin tng bt dit vo s cao quý v tt p ca
con ngi.
Nm 1921, khi lờn 9 tui V Trng Phng ó c vo hc Phỏp vn
trng Hng Vụi (nay l trng Nguyn Du) sau hc trng Hng Kốn (nay
l trng Quang Trung) v trng Sinh T. T nh V Trng Phng ó t ra
l ngi thụng minh, cú nng khiu ngh thut: ỏnh n Nguyt rt hay, v
gii, thớch lm th... Tuy nhiờn do ln lờn trong mt gia ỡnh nghốo li m cụi
nờn trong tõm hn non nt v vụ cựng nhy cm ca ụng ó nhn ra s khỏc
bit rt ln gia s nghốo khú ca mỡnh vi ỏm bn giu cú. T ú ó
gieo vo lũng ụng cỏi mc cm v thõn phn v hon cnh ca mỡnh. Theo
nm thỏng cỏi mc cm ú dn ln lờn to thnh s phn n khinh bit i vi
xó hi y bt cụng ngang trỏi ó phõn bit con ngi bng sc mnh ca
ng tin. Phng thy lũng mỡnh sch s ngõy th bao nhiờu thỡ thy quanh
mỡnh ton nhng cỏi gi di bn thu by nhiờu, ch no cng cỏ ln nut cỏ
bộ, trờn lng tõm no cng giu kớn mt ng tin (Lan Khai)
Nm 1926, khi 15 tui V Trng Phng ó bng tiu hc. Lỳc ny,
ụng chn thi vo trng S phm s cp nhng kỡ thi khụng cú kt qu. Vỡ

vy, V Trng Phng ó bt u ra ngoi i bn tri kim sng. Khong
thỏng 10/1926, V Trng Phng ó xin c vic lm th kớ nh hng
Godand. Nhng vỡ mi mờ vi vn chng m quờn i nhim v ca mt th
kớ, ụng b sa thi.
Trong khong thi gian 1930 -1939 V Trng Phng ó cng tỏc vi
nhiu to bỏo nh: H Thnh, Ng Bỏo, Nht Tõn, Tin Hoỏ, Cụng Nụng
Thng, Tõn Thiu Niờn, H Ni Bỏo, Cụng Dõn, Tao n, Tiu Thuyt Th
7 v vit cỏc th loi: truyn ngn, truyn di, phúng s, tiu thuyt,
dch thut, bỡnh lun, chớnh tr, tro phỳng,

Nguyễn Thị Thu Hằng

11

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

u nm 1938 ụng lp gia ỡnh vi V M Nng con mt gia ỡnh
buụn bỏn nghốo xó Nhõn Mc thụn Giỏp Nht, thuc phng Nhõn Chớnh Thanh Xuõn - H Ni v h ó cú mt a con gỏi t tờn l V M Hng.
Bỡnh sinh, V Trng Phng khụng nh nhiu c gi hỡnh dung. ễng
vn l ngi bỡnh d, khuụn phộp, n np v giu lũng t trng. Trong sut
cuc i mỡnh ụng ln ln kim sng bng cỏi ngh vit lỏch. Chớnh vỡ vy
cỏi nghốo c eo bỏm cuc sng ca gia ỡnh ụng. Mc dự ụng vit rt nhiu
trong khong 10 nm ụng ó cú gn 20 tỏc phm v nhiu bi bỏo nhng
nhng tỏc phm ú ó khụng nuụi sng gia ỡnh ụng. Do phi lm vic quỏ
sc li sng trong cnh thiu thn, cn bnh lao ngy cng trm trng. Ngy

13/10/1939 ti cn nh s 73 ph Cu Mi, Ngó T S nay thuc Thanh Xuõn
- H Ni, V Trng Phng ó trỳt hi th cui cựng khi mi 27 tui. ễng ra
i li b ni, m gi, v tr - ba ngi n b goỏ v cụ con gỏi va y
nm.
Cuc i 27 nm ngn ngi ca V Trng Phng cú th núi l mt
cuc i lao ng phi thng. Mc dự cỏi úi cỏi nghốo luụn eo bỏm, nhng
bng ti nng v ngh lc V Trng Phng ó li cho i nhiu tỏc phm
xut sc. Vi tinh thn hng ti mt xó hi tt p hn V Trng Phng ó
em ti nng v tm lũng ca mt con ngi chõn chớnh nhm vo nhng
iu xu xa ỏnh thng vo nhng nh bn ca mt xó hi chú u, vụ
ngha lớ ca xó hi thc dõn na phong kin.
1.2.2. S nghip vn hc ca V Trng Phng
V Trng Phng cú mt trờn i vi 27 nm v gúp mt trong lng vn
ch 10 nm nhng s nghip vn hc ca ụng rt s vi a dng cỏc th
loi cú giỏ tr ni dung v giỏ tr ngh thut. Bao gm:
40 truyn ngn in t 1930 n 1939
9 tiu thuyt in t 1934 n 1938

Nguyễn Thị Thu Hằng

12

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

7 phúng s in t 1933 n 1938

6 kch in t 1931 n 1939
2 tỏc phm vn dch in t 1936
Theo V Bng: Dự khụng n, khụng mc, khụng V Trng
Phng vn õm thm sng m vit (Cm nh V Trng Phng). Qu thc
vi mt i vn ngn ngi - cha y 10 nm y V Trng Phng ó li
mt khi lng ln tỏc phm trong ú cú nhiu tỏc phm kit tỏc cú giỏ tr vi
mi thi i. iu ú ó li du n khú phai m trong i sng vn hc
Vit Nam trc Cỏch Mng. T tng v sỏng tỏc ca V Trng Phng cha
y mõu thun ht sc phc tp. Nhng ting núi vang di nht, khuynh
hng ni bt nht vn l ting núi t cỏo gay gt, l khuynh hng hin thc
v nhõn sinh tin b. Trong sut cuc i vn hc V Trng Phng ó dng
nờn mt bc tranh rng ln, chõn thc, sinh ng v xó hi thc dõn na
phong kin m tỏc gi gi ú l xó hi chú u, vụ ngha lớ.T nhng tỏc
phm u tay n nhng tỏc phm cui cựng c tỡm thy trong di co u
l ting núi lờn ỏn b mt gian ỏc ghờ tm ca tng lp trng gi thnh th
ch bit chy theo ng tin v thỏc lon, sng mt cuc sng thi nỏt try
lc, xa hoa. Nhiu tỏc phm ca ụng l li nguyn cay c nộm vo mt cỏi
trt t bt cụng vụ lớ ú v cú tớnh chin u rừ nột. c bit cỏc tỏc phm nh
Giụng t, S , Cm by ngi, K ngh ly Tõy ó tr thnh nhng tỏc
phm tiờu biu cho tro lu hin thc phờ phỏn trc Cỏch Mng, cú giỏ tr
vi mi thi i.
V Trng Phng ó th sc mỡnh rt nhiu th loi vn hc nhng cú
l thnh cụng hn c hai th loi phúng s v tiu thuyt vi nhiu tỏc phm
cú giỏ tr vn hc rt ln.
Vi 9 tỏc phm tiờu biu, V Trng Phng ó c Nguyn ỡnh Thi
ỏnh giỏ l nh tiu thuyt trỏc tuyt.Trong ú cú hai tỏc phm c ỏnh

Nguyễn Thị Thu Hằng

13

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

giỏ l kit tỏc Giụng t v S . Thụng qua hai tỏc phm ny ta cú th nm
bt c mt bc tranh hin thc rng ln vi y giai tng, thõn phn con
ngi trong xó hi ú. ú l Xuõn Túc trong S mt k ma c bụng
nht ban quõn vt u ng xú ch ó c c xó hi chú u tung hụ
thnh v nhõn, anh hựng cu quc; ú l nhng cụ gỏi tõn thi nh Tuyt, cụ
Hong Hụn ri n nhng me Tõy dõm óng nh Phú oan Hay l Ngh
Hỏch trong (Giụng T) t mt tờn cai phu nham him tr thnh mt tay triu
phỳ lng danh, ri Th Mch mt cụ gỏi quờ hin lnh tr thnh mt k dõm
óng lon luõn Bng ti nng V Trng Phng ó li nhng kit tỏc cú
sc phờ phỏn t cỏo xó hi mnh m, giỳp cho ta cú cỏi nhỡn phong phỳ v
cuc sng xó hi thi kỡ ú.
Bờn cnh mng tiu thuyt, V Trng Phng cũn c gi l ụng vua
phúng s Bc kỡ vi nhiu tỏc phm Cm by ngi, K ngh ly Tõy, Lc
xỡPhúng s ó tr thnh th loi giỳp V Trng Phng th hin ti nng ca
mỡnh trong vic khỏm phỏ cuc sng mt cỏch chõn thc nht, núng hi v
mang tớnh thi s. i sõu vo khỏm phỏ nhng mng mu en ti nht ca xó
hi: mi dõm, c bc bp, th gii ca nhng con sen thng , V Trng
Phng ó lm lt tung nhng xu xa, ung nht ca mt xó hi lai cng nhng
nm u th k XX. c bit ngũi bỳt phúng s ca ụng ớt chu dng li s
ghi chộp chc nng thụng tin iu tra ca th loi, c mun h cu thờm
khỏi quỏt hoỏ tiu thuyt hoỏ. Do ú phúng s ca ụng cú sc cun hỳt kỡ l
khin cho tờn tui ca ụng c ỏnh giỏ cao th loi ny.

S nghip vn hc ca V Trng Phng trc ht l ting núi t cỏo
mónh lit i vi ch bt cụng tn bo ó vựi dp quyn sng, u c tõm
hn con ngi. V nhng trang sỏch sụi sc phn ut dự cú u ỏm ca ụng ó
lm toỏt lờn nim khao khỏt chỏy bng mt s thay i xó hi. Ting núi y
nim khao khỏt y chc chn vn c cỏc th h c gi ngy nay cm thụng

Nguyễn Thị Thu Hằng

14

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

v trõn trng. V mt ngh thut, vi ngũi bỳt c ỏo c bit sc so ca
mt ti nng ln, mt bn lnh ngh thut gi dn, V Trng Phng ó cú
nhng úng gúp quan trng vo vic y mnh s phỏt trin ca vn xuụi
Vit Nam hin i. ễng l mt trong s nhng ngũi m u v l ngi cú
cụng ln nht a th loi phúng s Vit Nam ngy cng phỏt trin t
nhiu thnh tu.
Mc dự sng cuc i ngn ngi v tri qua nhiu thng trm nhng
bng ti nng, ngh lc phi thng v tm lũng chõn chớnh, V Trng Phng
ó li cho i mt s nghip vn hc vụ cựng xut sc v ni dung cng
nh ngh thut. ễng ó khng nh cho mỡnh mt v trớ v vang hng u
trong nn vn xuụi Vit Nam trc Cỏch Mng.
1.3. Khỏi nim v th loi phúng s v vai trũ ca th loi phúng s
trong s nghip sỏng tỏc ca V Trng Phng

1.3.1. Khỏi nim v th loi phúng s
Phúng s cú ngun gc sõu xa t mt loi hỡnh vn hc truyn thng cú
tớnh nguyờn hp vn - s, gm cỏc th ghi, chộp, kớ v kớ s T khi ra i
n nay ó cú rt nhiu cỏch lớ gii khỏc nhau v khỏi nim cng nh s phõn
loi phúng s.
Tỏc gi Nguyn Xuõn Nam cho rng: Phúng s l th thuc loi nhm
ghi chộp c th tỡnh hỡnh mt vn , mt s vic no ú cú ý ngha thi s.
Nh nghiờn cu Nguyn ng Mnh a ra mt khỏi nim Phúng s
l th loi vn t liu. Nú thng dựng nhiu bin phỏp nghip v bỏo chớ nh
iu tra, phng vn, i thoi, ghi chộp ti ch Nhm cung cp nhng
thụng tin t liu chớnh xỏc v núng hi tớnh thi s chung quanh nhng v
vic cú ý ngha xó hi no ú ang c cụng lun chỳ ý tỡm hiu v mong
mun gii quyt.

Nguyễn Thị Thu Hằng

15

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Theo T in thut ng vn hc do Lờ Bỏ Hỏn, Trn ỡnh S,
Nguyn Khc Phi ng ch biờn nh ngha:
Phúng s: Mt th loi thuc hỡnh kớ. Phúng s ghi chộp kp thi nhng
v vic nhm lm sỏng t trc cụng lun mt s kin, mt vn c liờn
quan n hnh ng v s phn ca mt hoc nhiu ngi v cú ý ngha thi

cuc thc s i vi mt a phng hay ton xó hi.
Dự c lớ gii nh th no thỡ phúng s luụn l th loi c bit, cú
sc lụi cun, thu hỳt s chỳ ý ca c gi chng khỏc gỡ th, truyn ngn, tiu
thuyt, kch, Bi bt kỡ mt phúng s no cng u cung cp cho c gi
nhiu vn mang tớnh thi s v chõn thc. c bit vi vic s dng mt
s phng tin biu t ca vn hc nh cỏc bin phỏp tu t, ngụn ng giu
hỡnh nh, hng vo th gii bờn trong ca nhõn vt khin cho phúng s
vn t th loi bỏo chớ cú th tr thnh vn hc. Mt s tỏc phm thuc loi
ny thng c chp nhn nh mt s tỏc phm vn hc cú giỏ tr.
1.3.2. Vai trũ ca th loi phúng s trong s nghip sỏng tỏc ca V Trng
Phng
Th loi phúng s c bt u phỏt trin Vit Nam t nhng nm 30
ca th k XX vi nhng tờn tui ln nh Tam Lang, Trng Lang, V Bng,
Ngụ Tt T Cỏc bi phúng s thng i sõu vo nhng bi kch ca xó hi
Vit Nam, phn ỏnh nhng cnh sng c cc ca qun chỳng nhõn dõn,
nhng cnh sa o ca hng vn thanh niờn ang lao u vo nhng cm by
ca bn thc dõn na phong kin. Vi mc ớch nhm t cỏo nhng xu xa
ca xó hi cỏc bi phúng s liờn tip ra i ỏnh du mt bc tin mi ca
th loi phúng s ca vn hc Vit Nam. c bit khi nhc n th loi ny ta
khụng th khụng nhc ti tờn tui ca V Trng Phng.
V Trng Phng bt u s nghip ca mỡnh bng truyn ngn, sau ú
l kch, tỏc phm u tay ca ụng c ng bỏo t nm 1930. Khi mi trỡnh

Nguyễn Thị Thu Hằng

16

K32E Ngữ văn

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

lng, V Trong Phng th hin mỡnh l mt ti nng vn xuụi c ỏo vi
ngũi bỳt sc lm cỏi nhỡn tinh t v khuynh hng t chõn rừ rt. Trong s
nghip ca mỡnh ụng c bit thnh cụng hai th loi phúng s v tiu
thuyt. Tuy nhiờn ti nng tiu thuyt ca ụng ch c phỏt l thi kỡ
sau. Song phúng s l th loi c bit thnh cụng thi kỡ u khi ụng mi
cm bỳt. Khi phúng s u tiờn ra i Cm by ngi(1933) v tip sau ú l
K ngh ly Tõy, Lc xỡ V Trng Phng ó c rt nhiu ngi ca ngi
v t bit danh l ễng vua phúng s t Bc. Ch bng bit danh ny ó
giỳp chỳng ta hiu vai trũ ca th loi phúng s trong s nghip sỏng tỏc
ca ụng.
Phúng s ó giỳp V Trng Phng ghi du n ca mỡnh trờn vn n t
khi mi bc chõn vo nghip vn, nú ó tr thnh th loi vn phự hp vi
s trng ca ụng cho bỳt lc ca ụng cú th tho sc tung honh. Nh vy
ny m V Trng Phng ó vch trn c nhng xu xa b i ca xó hi
thc dõn na phong kin. Ngũi bỳt ca ụng khụng ch phn ỏnh nhng s kin
nhng hin tng n l trờn b mt m thc s o sõu vo hin thc phi
by nhng mt trỏi thi tha, ghờ tm ca cỏi ung nht xó hi thnh th nhng
nm 30, mt xó hi Ton l quõn khn nn, quan tham li nhng, n b h
hng, n ụng dõm bụn, mt ti vn s u c xo quyt, m cỏi xa hoa chi
bi ca bn nh giu thỡ tht l cõu chi ra vo cỏi xó hi dõn quờ th
thuyn, b lm than, búc lt. ễng ó xỏc lp c ch ng chc chn trong
lng vn chim c cm tỡnh ca ụng o bn c. Mt cõy bỳt ng thi
ó khụng ngn ngi xem ụng l nh vn t thc m u cho ngh phúng s
nc ta (Lờ Trng Kiu). Nh vn Phựng Tt c khen ngi V Trng
Phng ó cú quỏ trỡnh vch phng hng cho vn ngh gúp c ti liu
cho i sau kho sỏt v bui ny.

Nguyễn Thị Thu Hằng

17

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Trong sut cuc i cm bỳt ca mỡnh, bng n lc khụng ngng v
lũng khỏt khao lp li trt t xó hi V Trng Phng ó gúp mt phn sc lc
ca mỡnh ch ra nhng vn ln lao ca thi i. Qua nhng phúng s ca
ụng ngi c nh c chng kin bc tranh xó hi Vit Nam nhng nm
30 vi nhng gam mu khỏc nhau. Chng th m ngay khi ti nng ca ụng
c phỏt l ó cú rt nhiu ý kin ỏnh giỏ rt cao ti nng ca ụng. Tam
Lang- mt nh bỏo ni ting thi kỡ by gi cng ó nhn xột V Trng
Phng vit sau tụi m sc bộn hn tụi(Vi k nim v V Trng Phng). Lờ
Vn Siờu li nhn nh V Trng Phng khỏc Tam Lang V Trng Lang
cỏi duyờn k chuyn him cú ngũi bỳt chanh chua ỏo . Cũn Lờ
Trng Kiu li cú cỏi nhỡn sõu sc hn v phúng s ca V Trng Phng:
May sao chng bao lõu thỡ tụi thy tờn ụng kớ di thiờn phúng s Cm by
ngi thiờn phúng s v bn c bc bp. Cm by ngi l thiờn phúng s
u tiờn nc ta ó cú giỏ tr in thnh sỏch. Nú cng l thiờn phúng s u
tay ca Thiờn H. Nhng Bc u ó l mt bc v vang Cm by
ngi va ra i ó c bỏo chớ, cỏc nh phờ bỡnh cc lc hoan nghờnh. Nú
lm cho ti nng ca V Trng Phng khụng cũn ai ng c na [12,316].
Nh vy, vi th loi phúng s, V Trng Phng ó khng nh mỡnh mt tờn tui vng chc trờn vn n. Nhc n V Trng Phng khụng th

khụng nhc n th loi phúng s v ngc li nhc n th loi phúng s thỡ
cng khụng th khụng nhc n ti nng ca ụng vua phúng s t Bc V Trng Phng. ễng ó gi riờng mt ngn c, chim riờng mt gh
ngi[12,30] trong lch s vn hc dõn tc.

Nguyễn Thị Thu Hằng

18

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

CHNG 2: YU T TIU THUYT TRONG PHểNG S
CM BY NGI CA V TRNG PHNG
Phúng s Cm by ngi sỏng tỏc nm 1933 trờn bỏo Nht Tõn l thiờn
phúng s u tay ca V Trng Phng. V cng t õy tờn tui ca V Trng
Phng trờn vn n gn vi bit danh ễng vua phúng s t Bc. Nhp
cuc trong vai nh phúng s ngũi bỳt ca V Trng Phng ó thc s tung
honh xụng xỏo vo tn trung tõm xo huyt ca nhng vn núng, bc xỳc
nht ca thi cuc, hng ngi c tip cn trc din, i mt bit bao thm
cnh bi hi ca mt nhõn loi ang ngp ln di vng bựn xó hi nh nhp
v tuyt vng. Thụng qua nhng s phn nhng cuc i bi thm bng xng
tht y phúng s ca V Trng Phng cú tớnh in hỡnh cao nờn ó khỏi
quỏt c nhiu vn ln, nhng t nn cú tm quc nn. Trong ú nn c
bc bp l mt trong nhng vn in hỡnh. i sõu vo vn nn ny V
Trng Phng ó khụng nhng s dng ngũi bỳt sc lm, mang tớnh thi s
cp nht sõu sc m cũn s dng cỏc cỏch xõy dng tỏc phm theo xu hng

tiu thuyt hoỏ. Chớnh nột c sc ny ca V Trng Phng trong th ti
phúng s khin cho nhiu tỏc phm phúng s ca ụng cú sc cun hỳt kỡ l.
Chng th m V Trng Phng ó t tờn th loi cho phúng s u tay ca
mỡnh l: Phúng s tiu thuyt v ngh c gian bc ln. Vy nhng yu t
no ó to nờn tớnh tiu thuyờt cho Cm by ngi. tỡm hiu vn ny
chỳng tụi ó i xem xột mt s khớa cnh sau.
2.1. t vn , tiờu v cu trỳc
Phn ln cỏc nh phúng s ng thi chn cho cỏc phúng s li kt
cu chung quanh mt ch thỡ V Trng Phng ngoi yờu cu thng nht
ch cũn to ra kt dớnh cỏc s kin, cỏc t liu, cỏc mng i chung
quanh mt ct truyn v mt h thng nhõn vt thng nht. Cỏc nhõn vt

Nguyễn Thị Thu Hằng

19

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

trong phúng s ca V Trng Phng sng v hot ng xuyờn sut theo tỏc
phm, cựng phi hp hnh ng, gn bú vi nhau cựng tn ti v vn ng
trong mt khụng gian ngh thut chung ca mt chnh th, quy nh ln nhau
tỏc ng ln nhau, qui nh nhau c trờn hnh vi, c ch v c phng din
tõm lý v t tng.
Cỏc phúng s ca V Trng Phng u cú ti núng t ra nhng
vn cú tớnh bc bỏch, thc s l nhng t nn, nhng cn bnh kinh niờn

nhc nhi, cú nh hng ln n quc gia ging nũi: Nn mi dõm, nn c
bc, t tham nhng Phúng s ca ụng u cú cu trỳc ct truyn cht ch,
cú co gión linh hot, ụng khụng xõy dng tỏc phm theo li phi ct truyn.
H thng nhõn vt phn ln i sut tỏc phm: nhiu tỏc phm cú li kt cu
c ỏo: cú th gi l phúng s trong phúng s. Mi chng on u cú s
liờn kt, rng buc cht ch vi nhau, chu s quy nh v chi phi ca mt
ct truyn thng nht. Cỏc vn nờu ra liờn thụng, hp lý, cú s thng nht
trong mt chnh th vỡ th cú iu kin bc l rừ rng, sõu sc ni dung v t
tng ch . Soi chiu vo Cm by ngi ta cú th d dng nhn thy Cm
by ngi cú mt kt cu vụ cựng hp lý, cht ch, linh hot ging nh mt
tỏc phm tiu thuyt.
2.1.1. Cỏch t vn
Cú th núi cựng vi Trng Lang, V Trng Phng l mt trong hai cõy
bỳt bộn duyờn lõu bn nht vi th ti phúng s. Chớnh bng ti nng v sc
lao ng ngh thut phi thng ca mỡnh V Trng Phng ó thu c nhiu
thnh tu rc r, tr thnh nh phúng s hng u Vit Nam.
Trong cỏc phúng s ca ụng mng ti thnh th chim mt t trng
ỏp o. iu ú va th hin s trng v u th ca nh vn va phn ỏnh
ỳng hin thc khỏch quan ca xó hi thnh th. c bit thnh th phng
ụng trong bui giao thi ca ch thc dõn phong kin l ni tớch t gn

Nguyễn Thị Thu Hằng

20

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

nh hu ht sc núng tim n cú tớnh ht nhõn ca thi th. Thõm canh
mng ti ny, cỏc phúng s ca V Trong Phng va cú chm cao
va bt ỳng mch ngun ca nhng vn sụi ng bc xỳc vo bc nht
trong xó hi.
Phúng s v tiu thuyt l hai th loi u i sõu vo tỏi hin cuc
sng, khụng thi v hoỏ, lóng mn hoỏ, lớ tng hoỏ cuc sng, m miờu t
cuc sng nh mt thc ti cựng thi, ang sinh thnh. Chớnh vỡ vy trong
cỏch t vn cỏc tỏc gi phi tỡm ra c nhng vn va cú ý ngha
khỏm phỏ hin thc cuc sng li va cú giỏ tr tn ti vi mi thi i.
i sõu vo khỏm phỏ th gii c bc bp ụng vua phúng s ó khi
ỳng mch ngun ca nhng vn mang tớnh cht thi s, bc xỳc ca xó
hi. ú chớnh l nn c bc bp õy l mt trong nhng quc nn khú cú th
dit tn gc. iu ny chng t V Trng Phng ó t ra mt vn cú tớnh
bc thit v cú giỏ tr i vi mi thi i. Bi bt kỡ xó hi no, thi kỡ lch
s no cng u tn ti vn nn c bc. Cm by ngi l thiờn phúng s
chuyờn ngnh v t nn ny. Di ngũi bỳt sc so thm m nhõn tỡnh ca
V Trong Phng th gii c bc bp hin lờn m nột nh mt cun phim thi
s vi tt c mt trỏi xu xa, a dng ca nú. Nhng con bc xut hin trong
tỏc phm khụng phi vi t cỏch mt cỏ nhõn n l, m chỳng tm vúc
i din cho c mt lc lng xó hi theo ỳng cỏi ngha en sinh ngh t
nghip. Cng nh ngh mi dõm nn c bc lõy lan nhanh mnh m di s
chi phi ca qui lut thng tr ca ng tin thc dõn. Nú cú sc mnh vụ
hỡnh ghờ gm. Bt kỡ mt i tng no, mt khi ó ri vo nhn vi mng
li t chc, vi cỏc chõn rt ging thiờn la a vừng ra khp H Thnh lp
tc s b sa li, b n ti nut sng. T vic miờu t cn cnh, nhng canh
bc trờn chiu - ni lng bp xung quõn xut trn vi tt c cỏc ngún ũn, d
di, ỏp o vi nhng bc chõn dung c th ca mt ụng Phỏn Lng thỏng

Nguyễn Thị Thu Hằng

21

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

gn 10 lng vng, nhng thỏng no cng vy c n mng mi l nh ó
khụng cũn n mt xu[9,53], mt ụng ch bỏo thua mt canh ti bn 163
ng, gn bng 7 lng vng, mt nh buụn nng 1300 ng(50 lng vng)
ch mt canh xúc a. C bc honh hnh nh mt th gic, bờn cnh bn loi
gic thu, ho, o, tc m dõn gian ó tng tng kt. Nú mnh m n ni
cỏc nh ng cc cng phi nhm mt bú tay vỡ khụng sao sc dp ni
nú. Mt khỏc nn c bc cng chớnh l con ca xó hi y, nú sinh ra cựng
xó hi, nú s phỏt trin v tn ti mói trong lũng xó hi, chng no m ú
mi th quan h gia ngi vi ngi vn c xõy dng trờn nn tng ng
tin, vn tuõn th quy lut cỏ ln nut cỏ bộ. Chng th m ngay cỏi tờn
nhan Cm by ngi ó lm cho ngi c thu hiu c sc mnh
tn phỏ ghờ gm ca t nn ny. Trong khi ú khụng ớt nhng phúng s cựng
thi cng i sõu vo khỏm phỏ nhng t nn xó hi, nhng rt ớt tỏc phm
thnh cụng v cú giỏ tr nh phúng s ca V Trng Phng. Bi V Trng
Phng ó tỡm c cho mỡnh nhng vn mang ý ngha xó hi cú giỏ tr b
sung cho bc tranh ton cnh v xó hi thuc a trong vn hc hiờn thc phờ
phỏn giai on 1930-1945.
Khụng thi v hoỏ cuc sng, khụng nhỡn cuc sng t cỏi v bc ho
nhoỏng bờn ngoi, ngũi bỳt ca V Trng Phng ó cm sõu vo cỏi ung nht,

lt lờn nhng trang y mỏu m vi s tht ghờ rn trn tri. Chớnh vỡ vy
thiờn phúng s Cm by ngi ó tr thnh nhng phúng s xut sc in
hỡnh nht v t nn c bc nc ta trong ch c. V vn gi nguyờn giỏ
tr t cỏo sõu sc trong thi bui hụm nay.
Vi cỏch t vn mang tớnh thi i nh vy, V Trng Phng ó
lm c iu m rt nhiu phúng s mun hng ti ú l cú giỏ tr sõu sc
i vi mi thi i. õy l mt trong nhng yu t lm nờn cht tiu thuyt
cho phúng s ca ụng.

Nguyễn Thị Thu Hằng

22

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

2.1.2. Nhng tiờu hp dn, cha nhiu hm ý
Phúng s l mt th vn vit v ngi tht, vic tht mi thiờn truyn
thng cõp n mt vn v hin tng xó hi v cuc sng con ngi.
Trong phúng s ca mỡnh V Trng Phng ó t ra nhiu vn cú ý ngha
hin thc v t tng sõu sc. Nhng s kin bin c v hnh vi ca con
ngi thng c ụng trỡnh by di dng mt cõu chuyn, Cm by ngi
l thiờn truyn chuyờn v ngh c bc bp. Nhng iu ỏng chỳ ý õy l
ụng ó xõy dng c nhng tiờu hp dn cha nhiu hm ý. Vi mt cỏi
cng vo nh vy ó khin cho cõu chuyn tr nờn hp dn gõy c s tũ
mũ ca c gi.

Cng ging nh cỏc tiu thuyt vi cỏi tờn Giụng t, S ... cỏc phúng
s ca V Trng Phng mang nhng tiờu y hp dn: Cm by ngi, K
ngh ly Tõy, Cm thy cm cụ, Lc xỡ... ỳng l nhng tiờu ny cú phn
khiờu khớch úc tũ mũ ca ngi c, ch khụng hin lnh bỡnh d, nh
nhng nh tờn cỏc phúng s Tụi kộo xe, Vic lng, H Ni lm than,T ỏi
tỡnh n hụn nhõn... ca cỏc nh phúng s ng thi.Cú nhng ý kin cho
rng nhng tiờu phúng s núi trờn ca V Trng Phng y git gõn
mang tớnh lp d. Theo chỳng tụi ý kin ny khụng ỳng, vỡ s git gõn ch
gõy c s kớch ng bờn ngoi, cũn bờn trong khụng cú ni dung gỡ c.
ng ny cỏc tiờu phúng s ca V Trng Phng khụng dng li nhng
t ng khỏc thng, trch chun m cũn i sõu vo bn cht ca hin tng.
Tiờu cú v ỳp m Cm by ngi rt khú hiu nhng ó cú sc
cun hỳt mnh m. S hp dn c bit ca nú ch yu li ch ó khụng ch
lm ni bt c ni dung cõu chuyn m cũn gi lờn bao hm n sõu xa, to
nờn s phc hp ch cho tng thiờn phúng s. Vi cỏi tờn Cm by ngi
tỏc phm khụng ch lt trn nhng ngún ũn la nham him, tinh vi hi
ngi ca l c gian bc bp. Nú núi lờn s khc hi ca nn c bc v cũn

Nguyễn Thị Thu Hằng

23

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

dng lờn c mt hỡnh tng xó hi en ti bt nhõn nh mt th cm by

khng l y him ho vi tt c mi ngi.
Ch nghe n cỏi tờn Cm by ngi ó khin ngi c tr nờn tũ mũ
y hng thỳ, i sõu vo tỡm hiu cỏi a ht ca s bin hoỏ khụn lng m
bt kỡ k no t chõn n u b lt trn, n ti nhut sng. Dng
nh trong a ht ú mi thiờn la a vừng, nhng th cm by c ging t
khp ni khú cú th thoỏt ra c. Liờn tng th gii c bc bp nh mt th
cm by, V Trng Phng ó núi c ht tớnh cht nguy him ca cụng ngh
c gian bc ln. Vi tiờu hp dn va gi m ni dung va núi lờn tớnh
cht ca vn , V Trng Phng ó thc s thnh cụng trong vic to nờn
sc hp dn cho phúng s ca mỡnh.
Khụng ch cú tờn phúng s m ngay c cỏc tớt bỏo trong phúng s V
Trng Phng cng ó to nờn rt nhiu n tng trong lũng c gi bi sc
hp dn v cha nhiu hm ý ca nú. Chng hn, chuyn c bc en ang
lan trn trong xó hi ng thi thỡ cú gỡ l l, nhng bng nhiờn cú mt k
li bt mớ mt iu ht sc l lựng ễng thõn tụi l mũng thỡ l ó cú
chuyn, c bc ó len vo tn t bo gia ỡnh nghiờm trng ti mc con dn
bm v nh tht c b . iu ú cho thy xó hi ng thi ó ri vo
cuc khng hong trm trng. o c xó hi suy tn tt c mi mi quan h
u da trờn ng tin. Chớnh vỡ vy m ngay c n tỡnh cha con cng b
em ra quy i. Ch vi nhng tiờu nh vy V Trng Phng ó phn no
phi by mt trỏi ca xó hi. Hay nhng tiờu nh: Xng ch to khớ gii;
Nhng th on ngoi chng trỡnh B...; Mt cuc vn ng t tr; Nn
kinh t s liờm phúng vi ụng m B, gi lờn cho ta thy mt xó hi thu nh
ca th gii bc bp. iu ú chng t ngh c bc bp ó phỏt trin ti mc
tr thnh mt cụng ngh phỏt trin mt cỏch tinh vi cú sc phỏ hu khng
khip i vi ton xó hi. V Trng Phng va lt ty b mt xu xa en ti

Nguyễn Thị Thu Hằng

24

K32E Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ca xó hi li va hm ý cnh bỏo nguy c tn phỏ ca nhng vn nn xó hi
trong ú nn c bc bp l in hỡnh.
Vi tờn tiờu y sc hp dn v cha nhiu hm ý, V Trng Phng
dng nh mang li cho th phúng s mt din mo mi. õy l mt trong
nhng yu t lm cho phúng s Cm by ngi i gn hn n th loi tiu
thuyt.
2.1.3. Cu trỳc ct truyn
Cỏc phúng s ca V Trng Phng ó ch ra mt kinh nghim quý bỏu
trong vic thao tỏc v t chc tỏc phm vit t bỡnh din cu trỳc. Mt phúng
s tt phi cú cu trỳc t bờn trong. Ni dung dự sõu sc, ti dự hp dn,
nhng ch thc s t c hiu qu cao mt khi nú t ti cu trỳc ct truyn
hp lý, ti u. Mt kt cu cú cu trỳc ct truyn nh vy s cú kh nng
chim lnh hin thc rng ln. Nú to ch da vng chc nh mt yu t dớnh
kt, mt cỏi xng sng tỏc phm cú th bao quỏt c nhng s kin b
bn, phc tp m vn ng vng nh mt c th thng nht v sinh ng.
Cỏc nh nghiờn cu, cỏc nh phờ bỡnh cng ht sc coi trng khi xem xột, khi
ỏnh giỏ tỏc phm di ỏnh sỏng thi phỏp hc tiu thuyt. Bi l theo T in
vn hc nh ngha ct truyn l: H thng hon chnh cỏc s vic v hnh
ng chớnh trong tỏc phm[4,99].
Xut phỏt t chc nng s mt ca phúng s: Tớnh chõn tht ca thụng
tin v s kin. V Trng Phng ó tỡm thy ct truyn mt yu t quan
trng yu t nn dn dt hng vn ng ca cỏc tuyn nhõn vt. Trong

Cm by ngi tỏc gi ch xoay quanh nhõn vt Tụi bt u tham gia th gii
c bc bp. T õy V Trng Phng i sõu vo vic khỏm phỏ t m nhng
ngún ngh, nhng cuc sn mũng kột, nhng mi quan h nhng nht ca mt
th gii c bc bp. Xoay quanh ct truyn y l hot ng ca cỏc nhõn vt
trong cuc, cú liờn quan trc tip.

Nguyễn Thị Thu Hằng

25

K32E Ngữ văn