NGHỆ THUẬT TRUYỆN NGẮN CỦA GUY DE MAUPASSANT

NGHỆ THUẬT TRUYỆN NGẮN CỦA GUY DE MAUPASSANT
Guy De Maupassant
Tên sinh viên: Đặng Phương Thảo
Lớp: DH18NV
SĐT: 0827322273
Email:

Tóm tắt
Guy De Maupassant là một đại diện ưu tú của văn đàn Pháp nửa sau thế kỉ XIX.
Nhắc đến Maupassant các nhà nghiên cứu luôn trang trọng đặt bên cạnh tên ông
cụm từ “ là bậc thầy về truyện ngắn” , “ một thiên tài trong lĩnh vực truyện ngắn”. .
Bằng tài năng phi thường ông đã đưa những tác phẩm của mình đến với đơng đảo
độc giả trên tồn thế giới , ông đã thổi hồn vào những con chữ mang lại sức sống
mãnh liệt với một cảm nhận rất riêng. Đọc những truyện ngắn của Maupassant
chúng ta nhận thấy ông đã có những dấu ấn rất riêng trong việc xây dựng nhân vật,
tạo không gian cho câu chuyện và điểm nhìn của người kể chuyện. Qua bài viết này
tơi mong muốn đi sâu tìm hiểu những nét đẹp của nghệ thuật truyện ngắn của
Maupassant.
Từ khóa: Guy De Maupassant, thế kỉ XIX, bậc thầy về truyện ngắn, văn học
Pháp, nghệ thuật truyện ngắn.

I – Đặt vấn đề
1.1

Khái quát về tác giả
Văn học hiện thực Pháp thế kỉ XIX phát triển với tình hình xã hội đang bị

suy thối do chế độ tư bản chiếm hữu nhiều người dân sống trong cảnh bị áp bức,
bóc lột. Cũng vì lí do đó văn học hiện thực phê phán ra đời tạo tiền đề cho nhiều
tượng đài văn học tỏa sáng như: V. Huygo, D. Banzac, A. Daudet... Trong đó
1

không thể không nhắc đến Guy De Maupassant – một ngơi sao sáng trong nền văn
học nước Pháp nói riêng và tồn thế giới nói chung. Với một cái nhìn hồn tồn
mới ơng đã thành cơng trong việc vạch trần ban chất xấu xa của xã hội đương
thời. Dù sự nghiệp sáng tác văn học của ơng chỉ trong vịng vỏn vẹn 10 năm
nhưng kho tàng văn học đồ sộ mà ông để lại đặc biệt với hơn 300 truyện ngắn ta
có thể thấy được sự tận tâm của ơng đối với từng con chữ đã đưa tên tuổi ông đi
xa khắp năm châu xứng đáng là bậc thầy về truyện ngắn .
1.2

Truyện ngắn của Guy De Maupassant
Truyện ngắn là một thể loại “nhỏ”, ít được các đại văn hào xem trọng,
nhưng với Maupassant, truyện ngắn đã biểu lộ được những khả năng nghệ
thuật rất lớn, với tất cả chiều sâu và dung lượng phong phú, trong khuôn khổ
nhỏ hẹp[4,tr5]. Với gia tài truyện ngắn đồ sộ Maupassant đã trở thành một
trong những tác giả truyện ngắn xuất sắc nhất của văn học Pháp thế kỉ XIX. Tư
tưởng phê bình của Maupassant thường nhắm vào luân lý đạo đức xã hội. Cái
nhìn căn bản của ơng là đề tài hiện thực, ảnh hưởng của Flaubert, và các khía
cạnh về lối tự thuật. Truyện ngắn của Maupassant đa dạng về đề tài về âm
điệu. Tiếp nối các nhà hiện thực tiền bối ở nhiều truyện Maupassant phơi bày
những mặt xấu xa trong “cái xã hội trưởng giả một cách kinh khủng” trong
những con người chưa bao giờ ít chất người hơn. Viên mỡ bò là một truyện
ngắn xuất sắc được Maupassant viết vào năm 1879 và công bố vào tháng 1
năm 1880 sau đó nó được xuất bản trong tập truyện ngắn mang tên những
buổi tối của Médan. Câu chuyện lên án tội ác chiến tranh, sự bốc lột của giai
cấp tư sản đối với những con người khơng có tiếng nói trong xã hội phải bi dồn
vào bước đường cùng.
Bên cạnh đó Maupassant khơng ngần ngại chỉ ra sự tha hóa nhân cách sự
biến dạng của con người trong cái xã hội coi đồng tiền là tất cả với hàng loạt

truyện ngắn xoay quanh chủ đề này: Con quỷ, Ngoài khơi, Trong rừng...
Đồng tiền đã làm biến chất nhân cách con người đưa họ vào những con đường
2


tội lỗi, sự tham lâm đã dần làm biến mất đi bản tính tốt đẹp vốn có của con
người. Ngồi ra nó có thể phá hoại tình cảm gia đình ruột thịt nhà văn đã đưa
cái nhìn hiện thực vào các tác phẩm của mình. Phải chăng đồng tiền đang dần
điều khiển cái xã hội vốn đã loạn lạc mất đi nhân tính mà một con người đáng
lẽ phải có.
Lịng nhân ái, tư tưởng dân chủ cũng được Maupassant khai thác triệt để
trong tác phẩm Bố của Ximơng. Tấm lịng bao dung, cảm thông sâu sắc đối
với đứa trẻ mồ cơi cha của bác thợ Philip Romy đã xóa tan định kiến của chế
độ xã hội đương thời mang lại hạnh phúc cho cậu bé. Và sẽ thật thiếu xót nếu
khơng nói đến những tác phẩm viết về đề tài chiến tranh của Maupassant . Với
một người yêu chuộng tự do và hịa bình như ơng thì chiến tranh chính là một
tội ác chúng đã “làm tan nát những gia đình”, “ giã nát sự sống, chà đạp những
con người, kết liễu bao giấc mộng, bao niềm hi vọng về hạnh phúc”[2,tr11]
trong tác phẩm (Hai người bạn).
Chính sự độc đáo của cách nhìn và lí giải vấn đề của ơng nên người đọc
cảm thấy thu hút hơn thơng qua đó ta sẽ thấy được sự độc đáo, đặc sắc về nội
dung cũng như nghệ thuật trong truyện ngắn của nhà văn Guy de Maupassant.

II – Nghệ thuật truyện ngắn của Guy De Maupassant.
2.1 Nhân vật điển hình
Nhân vật của Maupassant là nhân vật điển hình trong xã hội hiện thực. Đó
là những con người bình thường trong xã hội, những con người không địa vị,
không tầng lớp nhưng ẩn sâu trong tâm hồn lại là một con người có tấm lịng
cao cả, giành trọn tình u cho đất nước. Như nhân vật cơ gái giang hồ “ Viên
mỡ bị” trong tác phẩm cùng tên. Trong một cuộc hành trình đi chung trên một

chuyến xe ngựa vào một buổi sớm mùa đơng. Tại đây có những tầng lớp khác
nhau và Viên mỡ bò là tầng lớp thấp kém nhất. Nhưng đối lập với sự hèn nhát,
vị kỉ, giả dối của bọn tư sản q tộc thì hành động của cơ lại cao cả và đáng
3


quý hơn bao giờ hết. Cô chấp nhận nhượng bộ tên sĩ quan Phố vì lợi ích của
bọn đồng hành vô liêm sĩ để rồi chúng trả ơn cô bằng sự trở mặt trắng trợn , để
mặc cơ chịu đói trong khi chính cơ là người đã hào hiệp cho chúng ăn no. Bên
cạnh những nhân vật điển hình như vậy có rất nhiều mẫu nhân vật với những
tấm lịng cao đẹp khác trong truyện ngắn của Maupassant.
Ngoài những nhân vật cao đẹp thì Maupassant cịn phơi bày bản chất vụ
lợi thói vị kỉ và sự giả dối mà ơng cho là những nét tiêu biểu của con người và
xã hội trưởng giả. Điển hình như các nhân vật trong các truyện Món gia tài,
Món tư trang, Con quỷ, Cái thùng con,… đó là những con người vì đồng
tiền mà đánh mất lí trí. Với những kẻ “ít chất người” như vậy sự thỏa mãn về
vật chất đã và đang ăn mịn nhân tính của xã hội lúc bấy giờ.
Nhân vật trong sáng tác của Maupassant thuộc mọi tầng lớp khác nhau.
Trong số đó sẽ có một nhân vật làm vai trị nhân chứng, nhìn nhận và thu thập
các sự kiện biến cố với những góc nhìn kĩ càng, sâu sắc mà nhân văn.

2.2 Tình huống truyện
Maupassant thường chọn những hồn cảnh điển hình để từ đó tạo ra
những tình huống truyện nơi mà các xung đột va chạm với nhau để gây nên
những mâu thuẫn đỉnh cao. Tính cách có điều kiện bộc lộ rõ ràng đầy đủ nhất
những nét điển hình của nó. Ơng khai thác những tình huống căng thẳng những
khủng hoảng vũ bão làm dấy lên những nét tính cách phức tạp tiềm ẩn tronh
nhân vật. Như trong truyện Cái thùng con, tác giả đã đưa nhân vật vào tình
huống chuyện mua bán giữa gã chủ qn Si-cơ và mụ Ma- gloa. Vì muốn cái
trại của mụ mà Si-cô đã đưa cho mụ một khoảng tiền hàng tháng để đén khi mụ

qua đời thì gã sẽ được thừa hưởng cái trại. Thế nhưng với sự dẻo dai và sức
khỏe bền bỉ mụ vẫn sống cường tráng và khỏe mạnh sau từng đấy năm. Vì quá
căm phẫn gã Si-cô đã âm mưu giết mụ bằng cách chở một thùng rượu ngon đến
nhà để rồi mụ vì quá say mà ngã vùi trong tuyết mà chết. Tình huống truyện
đắt giá ở chỗ gã Si-cơ nói rằng nếu mụ mà khơng rượu chè thì cịn sống hơn
4


chục năm nữa. Vì lịng tham khơng đáy của mình mà gã đã gắp tâm giết người
một cách gián tiếp nhưng lại đổ lỗi do mụ Ma- gloa đam mê rượu chè. Chỉ
trong một cốt truyện ngắn nhưng tình huống truyện lại được đẩy lên cao trào
qua đó lên án xã hội suy thoái về đạo đức con người bị tha hóa vì lịng tham mà
có thể làm ra những tội ác ghê sợ.

2.3 Mở đầu và kết thúc truyện hợp lí
Truyện ngắn khác với tiểu thuyết, nó chỉ là một lát cắt của cuộc sống chứ
không phải phản ánh toàn vẹn của cuộc sống. Do vậy muốn chiếm được vị trí
trong lịng độc giả, nhà văn phải tạo dựng cho truyện ngắn của mình một bầu
khơng khí riêng độc đáo ngay từ đoạn mở đầu. Sự thành công của một truyện
ngắn có thể nói ngay từ đoạn mở đầu dù là đơn giản nhất. Mở đàu là một yếu
tố quan trọng bởi nó là một sự khởi đầu cho một quá trình một sự kiện diễn ra
trong mạch câu chuyện. Bước vào truyện ngắn của Maupassant ngay từ những
dòng đầu tiên lầ ta đã găp ngay những yếu tố hết sức rõ ràng về địa điểm và
thời gian xảy ra câu chuyện. Chúng ta cũng đã biết truyện ngắn thì khơng thể
viết dài truyện ngắn thường chỉ tập trung vào một chủ đề nhất định và đơi khi
nó chỉ là một khoảnh khắc của cuộc sống. Vì vậy phần mở đầu trong truyện
ngắn của ông bao giờ cũng bao qt khơng gian thời gian, đặc điểm, tính cách
nhân vật trung tâm.
Bên cạnh đó việc kết thúc truyện của Maupassant ln mở ra một chiều
hướng hợp lí cho câu chuyện của từng nhân vật trong tác phẩm.Kết thúc truyện

có ý nghĩa rất quan trọng được cảm thụ như sự hoàn thành trọn vẹn của tình thế
của tư tưởng và thường chiếu một ánh sáng mới vào những điều mô tả trước
đó. Nhưng những kết thúc bất ngờ nhất cũng khơng dựa trên một sự gỡ nút giả
tạo nào về két cấu, mà chủ yếu do tác giả dẫn dắt truyện khéo léo, do tính căng
thẳng của xung đột thu hút tồn bộ sự chú ý, khiến người đọc khơng kịp ngẫm
nghĩ trước về cách giải quyết vấn đề. Điều quan trọng mà tác giả đưa đến đằng
sau những kế thúc truyện là gieo vào lòng người đọc những dự cảm về tương
5


lai, về cái đẹp và khả năng thấu thị đời sống trong dịng chảy liên tục của nó để
lý giải về số phận của những nhân vật sau những biến cố làm nổi bật âm điệu
của tác phẩm.

2.4 Điểm nhìn trần thuật – người kể chuyện linh hoạt
Điểm nhìn trần thuật vốn là xuất phát điểm của nghệ thuật trong truyện
ngắn. Việc tổ chức kết cấu tác phẩm phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố điểm nhìn
trần thuật. Điểm nhìn trần thuật trong truyện ngắn của Maupassant xuất hiện ở
nhiều dạng thức trần thuật phong phú và đa dạng. Ông sử dụng nhiều dạng trần
thuật theo những ngôi kể khác nhau theo điểm nhìn bên ngồi trong truyện
ngắn của mình thể hiện rõ sự linh hoạt trong cách kể của tác giả. Có những
truyện tác giả dùng ngơi thứ nhất với cách xưng hô là “tôi” để kể lại. Người kể
chuyện ngôi thứ nhất trong sáng tác của Maupassant thường có cách gọi tên
nhân vật như: gọi trực tiếp tên nhân vật ( ông Morito vốn làm nghề chữa đồng
hồ, lão Lerat, nhân viên giữ sổ sách của hang), gọi bằng chức vụ, địa vị, giớ
tính, diện mạo hình dáng ( Một đôi bạn già dạo chơi trong vườn nở đầy hoa,
một là làm ở Thượng nghị viện, một là viện sĩ Viện hàn lâm), có khi là kết hợp
cả hai.
Ngồi ra có những truyện ngắn ơng dùng ngơi thứ ba để kể tự nhân vật kể
về câu chuyện của mình. Ngơi kể này khơng có sự đan xen giữa các ngôi kể,

cách kể chuyện cũng không phức tạp và dễ dàng cảm nhận được nội dung của
câu chuyện. Tuy vậy, tâm trạng cảm xúc của nhân vật khá phức tạp, có sự đấu
tranh nội tâm tuy nhẹ nhàng nhưng cũng rất quyết liệt để đi đến những quyết
định đúng đắn với suy nghĩ, lương tâm của chính mình.
Nhìn chung dù ở ngôi kể nào Maupassant cũng rất thành công trong cách
vận dụng nhiều lối kể chuyện đặc sắc và linh hoạt khác nhau khiến người đọc
dễ dàng hiểu và tìm đọc.

2.5 Kết cấu truyện ngắn
6


Mỗi tác phẩm văn học là một hiện tượng thẩm mĩ có tính chỉnh thể và
tồn vẹn. Để tạo nên tính chỉnh thể, tồn vẹn đó, kết cấu là một trong những
nhân tố quan trọng bậc nhất. Kết cấu vừa giúp nhà văn chuyển tải thông điệp
đến người đọc theo đúng ý tưởng và chiến lược của mình, vừa cho thấy trình
độ của họ trong việc triển khai và tổ chức tác phẩm. Maupassant ln có những
đổi mới về thủ pháp và bút pháp trong tác phẩm của ông. Kết cấu truyện ngắn
Maupassant chặt chẽ giữa các cảnh các biến cố có quan hệ mật thiết với nhau
mỗi chi tiết nhỏ đều có vai trị thiết yếu, khơng thể thay thế. Các chi tiết về
hình dạng cử chỉ lời nói của nhân vật được nhà văn lựa chọn rât kỹ, để có sức
biểu hiện cao, phản ánh được tính quy luật chung trong cách xử sự giúp người
đọc chẳng những hình dung được q khứ mà cịn có thể nâng cao triển vọng
của nhân vật. Bàn tay dặn dẹo của người mẹ đặt trên xác con, trong truyện Tục
báo thù, vừa gây ấn tượng mạnh cụ thể, vừa khơi suy nghĩ : bà mẹ già nua, cô
đơn, yếu đuối, đau khổ sẽ làm thế nào để báo thù được cho con trai, nguồn
thương yêu chỗ dựa độc nhất của những ngày còn lại trên đời. Và Maupassant
đã rất xuất sắc khi xây dựng nên một kết cấu truyện ngắn đan xen giữa hiện
thực và kì ảo.

2.6 Những chi tiết nghệ thuật đắt giá
Một đặc điểm của truyện ngắn Maupassant là hầu như lúc nào cũng thấp
thoáng ẩn hiện nụ cười châm biếm. Đôi khi Maupassant châm biếm công khai
qua lời bàn trực tiếp của tác giả hoặc của nhân vật “người kể chuyện”. Những
biện pháp thường dùng nhất, vũ khí nghệ thuật mạnh nhất cua Maupassant là
sự châm biếm kín đáo tốt ra từ bản thân tình thế, từ hành vi, tâm lí nhân vật,
từ sự phát triển của đề tài. Nụ cười của Maupassant có nhiều sắc thái, nhiều
cung bậc. Nói chung những cung bậc khác nhau này biều hiện những quan hệ
phê phán thẩm mỹ khá đúng đắn của nhà văn đối với hiện thực. Sự đả kích cay
độc, quyết liệt của Maupassant về hững kẻ giả dối vơ liêm sỉ, những kẻ ích kỉ
đến cực độ, những kẻ tham lam đê tiện (Người đã khuất, Món gia tài, Món tư
trang,…). Sự phê phán hịa lẫn niềm thơng cảm dành cho những con người vừa
7


đáng thương vừa đáng trách (Đồ nữ trang, Đi ngựa). Có trường hợp nụ cười chỉ
thống qua, dường như e dè trước sự đau khổ của con người (Boa-ten, Cô Hari-et). Cũng có khi yếu tố hài hước được sử dụng để làm phong phú thêm nghệ
thuật hiện thực, như điểm xuyến cho một nhân vật chính diện thêm chân thực,
cho một câu chuyện buồn bớt căng thẳng.
Tất nhiên, bên cạnh những thành tựu xuất sắc Maupassant cịn có những
chuyện bông đùa vô vị, thường xoay quanh quan hệ nam nữ, có sự giễu cợt q
mức hoặc khơng đúng chỗ khi viết về nông dân nhất là ở thời kỳ đầu sáng tác,
cũng có lúc cái nhìn bế tắc khiến thái độ châm biếm mang màu sắc u ám. Lý
tưởng thẩm mỹ của nhà văn xác định mục đích và tính chất của sự phê phán.
Thành cơng cũng như giới hạn trong nghệ thuật châm biếm Maupassant được
quy định bởi những mâu thuẫn trong lý tưởng chính trị, đạo đức thẩm mỹ của
nhà văn.

III. KẾT LUẬN
Guy De Maupassant là tác giả tài năng bậc thầy trong thể loại truyện

ngắn. Sinh thời trong một giai đoạn nhưng ông đã lựa chọn cho mình những
vùng đất để thể hiện tài năng cá biệt riêng. Maupassant đã chọn cho mình đề tài
nghiêng về hiện thực chiến tranh, một đề tài khá chân thực hợp với hiện thực
bấy giờ bằng ngịi bút đả kích và lên án. Nhưng bên cạnh đó ơng cũng khơng
qn ca ngợi những vẻ đẹp rất đổi bình thường của những con người tầm
thường qua các thủ pháp nghệ thuật trong chính phong cách và đậm chất bi
quan của mình. Nhà văn Tôn-xtôi đã nhận định, xác đáng, đầy cảm thông: “Bi
kịch của đời Maupassant là ở chỗ, sống trong môi trường xấu xa vô đạo đức
cực kỳ khủng khiếp của nhà văn. Bằng sức mạnh của tài năng, cuẩ ánh sáng
đặc biệt trong mình đã vượt qua khỏi thế giới quan của mơi trường đó, đã gần
được giải thốt, đã hít thở khơng khí tự do nhưng đã tiêu tan những sức lực
cuối cùng trong cuộc đấu tranh ấy, không đủ sức vươn lên một nổ lực cuối
cùng và đã chết đi mà chưa được giải thoát.
8


Maupassant được coi là một họa sĩ bằng ngôn từ. Bản thân cuộc đời ông
đã là một câu chuyện hấp dẫn trong bi thương. Với những trang văn xuôi đầy
chất thơ, đầy ánh sáng, màu sắc các tác phẩm của ông mang tính chất ấn tượng
như trong các bức họa của các danh họa đương thời. Bên cạnh đó là một lối kể
chuyện hấp dẫn, một giọng điệu hòa trộn giữa kể và tả đã khiến cho những
truyện ngắn của ông “không sao có thể bắt chước nổi”. Nghệ thuật kể tả trong
các truyện ngắn của ông đã mang một chức năng mà đến nay có thể nói vẫn
cịn mang tính thời sự về bút pháp đối với ngay cả các nhà văn đã có tên tuổi.
Và có thể nói Guy de Maupassant cùng với O Henry và Anton Pavlovich
Chekhov được xem là ba nhà văn viết truyện ngắn hay nhất mọi thời đại.

Tài liệu tham khảo
[1]. Đặng Anh Đào – Hoàng Nhân. Văn học phương tây. Nhà xuất bản
giáo dục Việt Nam.

[2]. Đặng Thị Hạnh – Lê Hồng Sâm. Văn học lãng mạn và văn học hiện
thực phương tây thế kỷ XIX. Nhà xuất bản đại học và trung học chuyên nghiệp
Hà Nội-1985.
[3]. Phạm Thị Kim Ngân-DH16NV. Tiểu luận văn học phương tây 2 so
sánh nghệ thuật truyện ngắn của tác giả Alphonse Daudet và Guide
Maupassant.
[4]. Châu Xuân Quỳnh-DH16NV. Tiểu luận văn học phương tây nghệ
thuật truyện ngắn của Guy de Maupassant và Alphonse Daudet.
[5]. Guy de Maupassant. Truy cập từ:
/>[6]. Lưu Thanh Minh (2010). Đời sống văn hóa. Truy cập từ:
/>9


[7]. Thủy Nguyệt (2018). Zing.vn Tri thức trực tuyến. Truy cập từ:
/>[8]. Trần Thị Thah Tùng. Thế giới nhân vật trong truyện ngắn của
Maupassant. Truy cập từ: />
10


11