Quan điểm của C.Mác về quan hệ sản xuất và quan hệ phân phối - Ý nghĩa

Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

M CL C
L IM

U ..................................................................................................................... 2

PH N N I DUNG ............................................................................................................. 4
I. M T S V N

LÝ LU N V QUAN H S N XU T, QUAN H PHÂN

PH I................................................................................................................................. 4
1. Quan h s n xu t ........................................................................................................ 4
2. Quan h phân ph i ..................................................................................................... 5
II. QUAN I M C A C.MÁC V QUAN H S N XU T VÀ QUAN H PHÂN
PH I................................................................................................................................. 6
III. Ý NGH A QUAN I M C A MÁC VÀ

NH H

1. Ý ngh aăquanăđi măc aăMácăvàăs ăv năd ngăc aă

NG V N D NG............. 16
ngăta ....................................... 16

2. M t s gi iăphápăc ăb n nh m hoàn thi n và phát huy vai trò c a quan h s n xu t
và quan h phân ph iătrongăđi u ki n kinh t th tr

ng đ nhăh

ng XHCN

n

c ta .... 19

2.1. V quan h s n xu t .......................................................................................... 19
2.2. V quan h phân ph i ....................................................................................... 21
K T LU N ....................................................................................................................... 26
TÀI LI U THAM KH O................................................................................................ 27

1


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

L IM

U

Quáătrìnhăphátătri năc aăl chăs ăđãăch ăraăr ng:ăphátătri năs năxu tălàăcáchăth că
duyănh tăđ ăt oănênăs ăph năth nhăb năv ngăc aăm iăqu căgia,ătrongăđóăquáătrìnhă
táiăs năxu tăđ

căxemălàătrungătâmăc aăm iăho tăđ ng.ăQuáătrìnhătáiăs năxu tăxãăh iă

theoăngh aăr ngăbaoăg măb năkhâu:ăS năxu t,ăphânăph i,ătraoăđ iăvàătiêuădùng.ăCácă
khâuănàyăcóăquanăh ăch tăch ăv iănhauătrongăđóăs năxu tăđóngăvaiătròăquy tăđ nh,ă
cácăkhâuăkhácăph ăthu căvàoăs năxu tăvàăc ngăcóătácăđ ngăng

cătr ăl iăv iăquáă

trìnhăs năxu t,ăđ ngăth iăc ngăcóătácăđ ngăquaăl iăv iănhau.ă Trongăgu ngămáyăđóă
phânăph iă làă m tă khâuă khôngăth ă thi uăđ

c,ă nóăn iăli năs năxu tăv iă tiêu dùng,

ph căv ăvàăthúcăđ yăs năxu t,ăph căv ătiêuădùng.ăH năth ăn a, quanăh ăphânăph iă
cònă làă m tă m tă c aă quană h ă s nă xu t,ă nóă ph nă ánhă m iă quană h ă l iă íchă c aă m iă
thànhăviênăvàăl iăíchăc aătoànăxãăh i.ăS năxu tăt oăraănh ngăv tăph măthíchăh păv iă
nhuăc u,ăphânăph iăchiaăcácăs năph măđóătheoănh ngăquyălu tăxãăh i,ăn iăti păđóălàă
quá trìnhătraoăđ i,ăphânăph iăcácăs năph măđã đ

căphânăph iătheoănh ngănhuăc uă

cáăbi t.ăQuáătrìnhăđ

cătiêuădùngăvàălúcăđóăs năph mă

căk tăthúcăkhiăs năph măđ

thoát ra kh iăs v năđ ngămangătínhăk ăth a,ătr căti pătr ăthànhăđ iăt

ngăph căv ă

choănhuăc uăcáăbi tăvàătho ămãnănhuăc uăđóătrongăquáătrìnhătiêuădùng.

iăv i Vi tăNam, khiăchuy năsangăc ăch ăth ătr

ngăđ nhăh

ngăxã h iăch ă

ngh a thì hàngălo tăcácăv năđ ăthu căl nhăv căphânăph iăthuănh pănh ăti năl
l iănhu n,ăl iăt c...ăđãăn yăsinh,ăđòiăh iăph iăcóănh ngăc iăcáchăth
t căđ ăphùăh păv iănh ngănguyênălýăkinhăt ăkinhăt ăth ătr
h iăc păthi tăc aăxãăh iăđangăđ tăra.ăC

ngăxuyên,ăliên

ngăc ngănh ănh ngăđòiă

ngăl nhăxâyăd ngăđ tăn

c trong th i k

quáă đ lên ch ngh aă xãă h i (B sung, phát tri nă n mă 2011) c a n
đ nh: “
t

ng l y ch ngh a Mác – Lênin và t t

ng,ă

c ta kh ng

ng H Chí Minh làm n n t ng t

ng, kim ch nam cho hành đ ng”. Vìăv yă vi că nghiênăc u các quan đi m c aă

C.Mác v ăquan h ăs năxu tăvà quan h ăphân ph i đ v năd ngăvàoăVi tăNamălàăh tă
s căc păthi t,ăc păbáchăvàăcóăýăngh aăquanătr ngăc ăv ălýălu n vàăth căti n.
2


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

Trong ph măviămôn h căQuá trình s n xu t và l u thông t b n ch ngh a,
h căviên th căhi năti uălu năv iăch ăđ :ă“Quan đi m c a C.Mác v quan h s n
xu t và quan h phân ph i. Ý ngh a”. Quan đi m v quan h s n xu t và quan h
phân ph i đ

c Mác đ c p

Ch

ngăLI, Ph n th b y, trong Quy n III (T p 25)

c a B “T b n”.

3


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

PH N N I DUNG
I. M T S

V N

LÝ LU N V QUAN H S N XU T, QUAN H

PHÂN PH I
1. Quan h s n xu t
i v i ch ngh aăduyăv t l ch s , thì “quan h s n xu t” là m t trong nh ng
khái ni măc ăb n, góp ph n ph n ánh c u trúc và logic v năđ ng c a các hình thái
kinh t - xã h i. Lênin cho r ng: “Ch có đem nh ng quan h xã h i vào nh ng
quan h s n xu t và đem nh ng quan h s n xu t vào trình đ c a nh ng l c l
s n xu t thì ta m i có đ

ng

c m t c s v ng ch c đ quan ni m s phát tri n c a

nh ng hình thái kinh t - xã h i là m t quá trình l ch s t nhiên”1.
Quan h s n xu t là quan h gi a ng

i v i ng

i trong quá trình s n xu t

(s n xu t và tái s n xu t). Trong quá trình s n xu t n y sinh nhi u m i quan h ,
nh ngă đâyătaăch xét ba m i quan h c ăb nămàăC.Mácăcoiăđóălàăba m t c a quan

h s n xu t. Quan h s n xu t g m ba m tăc ăb năsauăđây:
- Quan h s h uăđ i v iă t ă li u s n xu t: Nói lên r ng trong quá trình s n
xu t,ăng

iălaoăđ ngăđangăs d ng nh ng t ăli u s n xu t đóăc a ai, và aiălàăng

i

có quy năđ nhăđo t t ăli u s n xu t đó.ăTrongăquan h s n xu t, quan h s h uăđ i
v i t ăli u s n xu t đóngăvaiătròăquy tăđ nh vì nó quy tăđ nh b n ch t c a quan h
s n xu t.
- Quan h trong t ch c qu nălýăvàăphânăcôngălaoăđ ng: Nói lênăđ a v và vai
trò c a các t păđoànă khácă nhau,ănóiălênă s traoă đ i gi a các t păđoànăxãă h i v i
nhau. Tuy ph thu c vào quan h s h uăđ i v i t ăli u s n xu t,ănh ngătrongăth c
t quan h trong t ch c, qu nălýăvàăphânăcôngălaoăđ ngăc ngăcóăvaiătròăr t quan
tr ng. Ngay c khi ch đ s h uăch aăcóăgìăthayăđ i,ănh ngăn u có m tăph
th c qu n lý h p lý thì s n xu t v n cóăb

1

c phát tri n.

V.I.Lênin- Toàn t p, t p 4. Nxb ti n b Mát- xc ăva,ă1974
4

ngă


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

- Quan h phân ph i s n ph mălaoăđ ng: Là cách th c phân ph i k t qu s n
xu t cho nh ng quan h v iăquáătrìnhăđó,ăđi uăđóăph thu c vào quan h c a h đ i
v i t ăli u s n xu t,ănh ngăn u phân ph i công b ng s thúcăđ y quá trình s n xu t
phát tri n.
Ba m t nói trên quan h h uăc ăv i nhau, không tách r iănhau.ăTrongăđóăquană
h s h uă đ i v iă t ă li u s n xu tă cóă ýă ngh a quy tă đ nhă đ i v i nh ng quan h
khác. B n ch t b t k quan h s n xu t nàoăc ngăđ u ph thu c vào v năđ t ăli u
s n xu t ch y u trong xã h i gi i quy tănh ăth nào.
Quan h s n xu t có vai trò to l n trong s phát tri n xã h i. Khi quan h s n
xu t phù h p v iătrìnhăđ phát tri n c a l căl

ng s n xu t t o thành quy lu t thúc

đ y s phát tri n c a xã h i. Cùng v i quá trình phát tri n c a l căl
quan h s n xu t phù h păđãăthúcăđ y xã h iăloàiăng

i l năl

ng s n xu t,

t phát tri năquaăn mă

hình thái kinh t - xã h i: Công xã nguyên th y (C ng s n nguyên th y), Chi m
h u nô l , Phong ki n,ăT ăb n ch ngh aăvàăXãăh i ch ngh a.
2. Quan h phân ph i
Phânăph iălàăph mătrùăkinhăt ăchínhătr ăc ăb n,ăph năánhăquanăh ăxãăh iătrongă
vi căphânăchiaăcácăngu năl c, c aăc iăxãăh i.ăPhânăph iălàăm tăm tăc ăb năc aăquană
h ă s nă xu tă (s ă h uă - t ă ch că qu nă lýă - phână ph i),ă đ ngă th iă làă m tă khâuă quană

tr ngă trongă quáă trìnhă táiă s nă xu tă xãă h iă (s nă xu tă - phână ph iă - traoă đ iă - tiêu
dùng). Trongă n nă kinhă t ă th ă tr
nhi uă ph

ng,ă quan h ă phână ph iă c nă đ

că xemă xétă d

i

ngă di n,ă g mă s ă đaă d ngă c aă ch ă th ă phână ph i,ă s ă phongă phúă c aă

kháchăth phânăph iăvàăph

ngăth căphânăph i.

Bànăv ăvaiătròăc aăphânăph iătrongăn năs năxu tăxãăh i,ăF. ngghenăchoăr ng:
“

S phân ph i ch ng nào mà còn b nh ng lý do thu n tuý kinh t chi ph i, thì nó

s đ

c đi u ti t b i l i ích c a s n xu t, r ng s n xu t s đ

5

c thu n l i trên h t

Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

trong m i ph

V n Công V

ng th c phân ph i mà m i thành viên trong xã h i có th phát tri n,

duy trì và th c hi n nh ng n ng khi u c a h m t cách toàn di n nh t”2.
Taăth yăr ngăm iăm tăhìnhătháiăkinhăt ăxãăh iăđ uăbaoăg măc ăm tăh ăth ngă
ph căt păcácăl iăíchămàătrongăđóăl iăíchăkinhăt ăđóngăvaiătròăquy tăđ nh.ăCácăl iăích
kinhăt đ

căquyăđ nhăb iăquanăh ăs năxu tăcuaăm iăch ăđ ăxãăh i,ătrongăđóăquană

h ăs ăh uăv iăt ăli uăs n xu tăcóăvaiătròăchiăph iăh ăth ngăl iăíchăkinhăt .
Vi căgi iăquy tăcácăquanăh ăv ăl iăíchăkinhăt ăđ
h ăphânăph i.ăKhiăph

căth căhi năthôngăquaăquană

ngăth căs năxu tăcònăphùăh pă(l iăíchăc aăgiaiăc păth ng tr ă

cònăphùăh păv iăl iăíchăc aăxãăh i)ăthìăng

iătaăcònăb ngălòngăv iăs ăphânăph iăc aă

xãăh i.ăNh ngăkhiănóăthoáiătràoăthìăkhôngăcònăđi uăki năđ ăt năt iăphânăph iăb iă
phânăph iăkhiăđóăđãăkhôngăcònălàăcôngăc ăđ măb oăchoăs ăcôngăb ngăxãăh i,ăb tă
công ngàyăcàngăsâuăs căd năđ năđ uătranhăxãăh iăvàăcu iăcùngălàăm tăph

s năxu tăm iăraăđ i.ăNh ăvâyăquanăh ăphânăph iămangătínhăl chăs ăvàăth

ngăth că
căđoăm că

đ ăti năb ăc aăm tăhìnhăthái xãăh i.ăNóăch ăcóăth ăthayăđ iăkhiăquanăh ăs năxu tăđ ă
raăquanăh ăphânăph iăđóăm tăđiă- đóălàăthôngăquaăcáchăm ngăxãăh i. B iătrongăm iă
hìnhătháiăkinhăt ăthìăquanăh ăphânăph iăgi iăquy tănh ngămâuăthu năv ăl iăíchăkinhă
t ăvàăđ năkhiănàoănóăkhôngăth ăgi iăquy tăđ

căn aăthìăt tăy uăs ăb ăthayăth ăb ngă

hìnhăth căphânăph iăkhácăcho phùăh p.
II. QUAN

I M C A C.MÁC V

QUAN H

S N XU T VÀ QUAN

H PHÂN PH I
Khoa kinh t chính tr t ăs n coi các quan h phân ph i là nh ng quan h t
nhiên, v nh vi n, b t ngu n t các quy lu t b t di b t d ch c a s n xu t. N u khoa
kinh t chính tr t ăs n th a nh n s phát tri n c a các quan h phân ph i, thì bao
gi nó c ng coi các quan h s n xu t là nh ng quan h v nh vi n và b t di b t d ch.
C.Mác đ aăraăquanăđi m cho r ng, tính ch t c a quan h phân ph i do quan h
s h u v t ăli u s n xu t quy tăđ nh. Mác vi t: “Nh v y, giá tr m i do lao đ ng
2

Ph. ngghen:ăCh ngă uyă– rich, Nxb.S th t, Hà N i, 1960
6


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

m i hàng n m thêm vào – do đó, c b ph n s n ph m hàng n m bi u hi n giá tr
y, có th rút ra và tách kh i t ng s n ph m - đ

c phân gi i thành ba b ph n

mang ba hình thái thu nh p khác nhau, nh ng hình thái y ch ra r ng m t b ph n
c a giá tr

y là thu c v hay r i vào tay ng

i s h u s c lao đ ng, m t b ph n

khác – v k s h u t b n, m t b ph n th ba – v k s h u ru ng đ t. Cho nên,
đó là nh ng quan h hay nh ng hình th c phân ph i, vì chúng bi u hi n các t l
theo đó t ng giá tr m i sáng t o ra đ

c phân ph i gi a nh ng ng

is h u

nh ng nhân t s n xu t khác nhau”3.
Khi ta xét nó trong m i quan h gi aăng

iăvàăng

i thì phân ph i do quan h

s n xu t quy tăđ nh. Quan h s n xu tănh ăth nào thì quan h phân ph iănh ăth
đóăvàătrongăxãăh i luôn t n t i m i quan h qua l i gi a s n xu t và s n ph m. B n
thân c a phân ph i là s n ph m c a n n s n xu t.ăC ăc u c a phân ph i hoàn toàn
doăc ăc u c a s n xu t quy tăđ nh.
Mác ch ra r ng: “các quan h s n xu t t

ng ng v i ph

ng th c s n xu t

đ c thù nh t đ nh trong l ch s ; các quan h phân ph i, v th c ch t c ng đ ng
nh t v i các quan h s n xu t, là m t sau c a quan h s n xu t, thành th c hai
đ u cùng chung m t tính ch t l ch s nh t th i y”4.
S ăphânătíchăkhoaăh căv ăph
r ngăđóălàăm tăph

ngăth căs năxu tăt ăb năch ăngh aăch ngăminhă

ngăth căs năxu tălo iăđ căthù,ăcóătínhăxácăđ nhăl chăs ăđ căbi t;ă

r ngăc ngănh ăm iăm tăph

ngăth căs năxu tănh tăđ nhăkhác,ănóăgi ăđ nhăm tătrìnhă

đ ănh tăđ nhăc aăcácăl căl

ngăs năxu tăxãăh iăvàănh ngăhìnhătháiăphátătri năc aă

chúng,ăcoiăđóălàăđi uăki năl chăs ăc aănó;ăb năthânăđi uăki nă yălàăk tăqu ăl chăs ăvàă
làăs năph măc aăm tăquáătrìnhătr

căđóăvàăph

ngăth căs năxu tăm iăxu tăphátăt ă

quáătrìnhănàyănh ăt ăcáiăc ăs ănh tăđ nhăc aănó;ăr ngăcácăquanăh ăs năxu tăt
ngăv iăph
conăng
3
4

ngă

ngăth căs năxu tăđ căthùăl chăs ănh tăđ nhă y, - cácăquanăh ătrongăđóă

iăb ăđ tăvào,ătrongăquáătrìnhăđ iăs ngăxãăh iăc aăh ,ătrongăvi căs năxu tăraă

C.Mác và Ph. ngghen: Toàn t p, Nxb.Chính tr qu c gia, Hà N i, 1994, t p 25, trang 632
C.Mác và Ph. ngghen: Toàn t p, Nxb.Chính tr qu c gia, Hà N i, 1994, t p 25, trang 633-634
7


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

đ iăs ngăxãăh iăc aăh ,ă - c ngămangă m tătínhăch tăđ că thù,ăl chăs ăvàănh tăth i;ă
cu iă cùng,ă s ă phână tíchă yă ch ă raă r ngă cácă quană h ă phână ph iă v ă th că ch tă c ngă
đ ngănh tăv iăcácăquanăh ăs năxu tă y,ăr ngăchúngăc uăthànhăm tăsauăc aăcácăquană
h ăs năxu tă y,ăthànhăth ăc ăhaiăđ uăcùng cóăchungăm tătínhăch tăl chăs ănh tăth iă
y
N u ta ch hi u r ng phân ph iă đ

c bi u hi n là phân ph i s n ph m tiêu

dùng cho cá nhân và các thành viên trong xã h iăthìăd

ngănh ăphânăph iăđãăcáchă

xa v i s n xu t và t a nh ălàăđ c l p v i s n xu t.ăNh ngătr

c khi phân ph i là

phân ph i s n ph măthìănóăđãăxu t hi n ngay trong quá trình s n xu tă(ăđóălàăphână
ph i các ngu n l căđ u vào, các y u t c a s n xu t)ăvàăđ c bi t nó còn tham gia
tr c ti p trong vi c phân ph i các thành viên xã h i theo nh ng lo i s n xu t khác
nhau.ă Nh ă v y phân ph i s n ph m ch là k t qu c a s phân ph iă tr

că đó,ă

s phân ph iănàyăđãăbaoăhàmătrong b n thân quá trình s n xu t và quy tăđ nh trong
c ăc u s n xu t.
Xem xét s n xu tăđ c l p v i phân ph iăđóăthìărõăràngălàăm ăh b i th c ch t
phân ph iăđãăn m ngay trong quá trình s n xu t, còn phân ph i s n ph măđ

c coi

là b n i và là bi u hi n quan tr ng nh t c a phân ph i.ăVàăđi u quan tr ng, chúng
ta ph i th yăđ

c nó không hoàn toàn tách r i v i s n xu t.

“Trong khi xem xét các quan h phân ph i, ng

i ta xu t phát tr

vi c m t s ki n không có th t là s n ph m hàng n m đ

c phân chia thành ti n

công, l i nhu n và đ a tô”5.ăNh ngăs ăki năs ăkhôngăđúngăn uăđ
cáchăđó.ăS năph măđ

ch tt

cătrìnhăbàyătheoă

căphânăchia,ăm tăm t,ăthànhăt ăb năvàăm tăkhác,ăthànhăthuă

nh p.ăM tătrongănh ngăthuănh pănàyă– ti năcôngă– baoăgi ăc ngăch ămangăhìnhătháiă
thu nh p,ăt călàăthuănh păc aăcôngănhân,ăsauăkhiăđãăđ iăl păv iăchínhăng
nhână yăd

iăhình thái t b n. Cácăđi uăki nălaoăđ ngăđãăđ

s năph măc aălaoăđ ngănóiăchungăđ uăđ iăl păv iănh ngăng
5

iăcôngă

căsángăt oăraăvàăcácă
iăs năxu tătr căti pă

C.Mác và Ph. ngghen: Toàn t p, Nxb.Chính tr qu c gia, Hà N i, 1994, t p 25, trang 634
8


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

v iăt ăcáchălàăt ăb n,ăđi uăđóăngayăt ăđ uăđãăbaoăhàmă m tătínhăch tăxãăh iănh tă
đ nhăc a cácăđi uăki năv tăch tăc aălaoăđ ngăđ iăv iăcôngănhân,ădoăđó,ăđãăbaoăhàm
m tă m iă quană h ă nh tă đ nhă gi aă nh ngă côngă nhână nàyă v iă nh ngă k ă s ă h uă cácă
đi uăki nălaoăđ ngă yăvàăv iăcácăcôngănhânăkhácăngayătrongăs năxu t.ă

năl

s ă chuy nă hóaă cácă đi uă ki nă laoă đ ngă thànhă t ă b nă l iă baoă hàmă vi că t
ru ngăđ tăc aănh ngăng

tănó,ă
că đo tă

iăs năxu tătr căti p,ăvàădoăđó,ăbaoăhàmăm tăhìnhătháiănh tă

đ nhăc aăquy năs ăh uăru ngăđ t.
N uăm tăb ăph năc aăs năph măkhôngăchuy năhóaăthànhăt ăb n,ăthìăb ăph nă
kiaăs ăkhôngămangăhìnhătháiăti năcông,ăl iănhu năvàăđ aătô. M tăkhác,ăn uăph

ngă

th căs năxu tăt ăb năch ăngh aăgi ăđ nhăph iăcóăcáiăhìnhătháiăxãăh iănh tăđ nhă yă
c aăcácăđi uăki năs năxu t,ăthìănóăc ngăkhôngăng ngătáiăs năxu tăraăhìnhătháiă y.ă
Khôngănh ngă nóăs nă xu tă raă s năph mă v tă ch t,ă màă nóă cònă khôngă ng ngătáiăs nă
xu tăraăcácăquanăh ăs năxu tătrongăđóăcácăs năph mănàyăđ
c ngătáiăs năxu tăraăcácăquanăh ăphânăph iăt
C nhiên,ăng

căs năxu t ra;ădoăđó,ănóă

ngă ng.

iătaăcóăth ănóiăr ngăb năthânăt ăb nă(k ăc ăquy năs ăh uăru ngă

đ tălàăcáiăđ iăl păv iănó)ăc ngăđãăgi ăđ nhăm tăs ăphânăph iăr i;ăcôngănhânăb ăt

că

đo tăm tăđi uăki nălaoăđ ng,ănh ngăđi uăki nălaoăđ ngă yăb ăt pătrungăvàoătayăm tă
s ăítăcáănhân,ăcònănh ngăcáănhânăkhácăthìăcóăquy năđ căchi măru ngăđ t;ătómăl i,ă
đóălà nh ngăquanăh ăđãăđ
b n”,ăquy năI,ăch

cănghiênăc uătrongăch

ngănóiăv ătíchăl yăban đ uă(“T ă

ngăXXIV).ăNh ngăs ăphân ph iănàyăhoànătoànăkhácăv iăcáiămàă

chúngătaăhi uăquaădanhăt ăquanăh ăphânăph i,ăkhiăng

iătaăgánăchoănh ngăquanăh ă

phânăph iănàyăm tătínhăch tăl chăs ,ăđ iăl păv iăcácăquanăh ăs năxu t.ăChúngătaăhi uă
đóălàănh ngăt ăcáchăkhácănhauăc aăcácăcáănhânăđ ăđ

căh

ngăm tăph năs năph mă

thu căv ătiêuădùngăcáănhân.ăTráiăl i,ăcácăquanăh ăphânăph iă yălàăc ăs ăc aănh ngă
ch căn ngăxãăh iăđ că thù,ănh ngăch căn ngănàyă – trongăkhuônăkh ăc aăb năthână
quanăh ăs năxu tă– r i vàoătayăm tăs ăng
v iănh ngăng

iăđ mănhi măs năxu tănh tăđ nh,ăđ iăl pă

iăs năxu tătr căti p.ăNh ngăch căn ngă yăđemăl iăchoăcácăđi uăki nă
9


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

s năxu tăvàănh ngăđ iăbi uăc aăchúngăm tăph m cáchăxãăh iăđ căthù.ăChúngăquy tă
đ nhătoànăb ătínhăch tăvàăs ăv năđ ngăc aăs năxu t.
Cóăhaiănétăđ cătr ngălàmăchoăng

iătaăphânăbi tăngayăt ăđ uăph

ngăth căs nă

xu tăt ăb năch ăngh a:
Th nh t,ănóăs năxu tăraăs năph măc aănóăv iăt cách là hàngăhóa.ă i uăphână
bi tănóăv iăcácăph

ngăth căs năxu tăkhác,ăkhôngăph iălàăvi căs n xu tăraăhàngăhóa;ă

cáiăphânăbi tănóăv iăcácăph

ngăth căs năxu tăkhácălà:ăđ iăv iăcácăs năph măc aănóă

s ăt năt iăc aăchúngăv iăt ăcáchăhàngăhóaălàănétăcóătínhăch tăchiăph iăvàăquy tăđ nh.
i uăđóătr

căh tăbaoăhàmăvi căb năthânăng

iăcôngănhânăch ăxu tăhi năv iăt ăcáchă

làăk ăbánăhàngăhóa,ăt căv iăt ăcáchălà côngănhânălàmăthuêăt ădo,ăvàădoăđó,ălaoăđ ngă
bi uăhi năthànhălaoăđ ngălàmăthuêănóiăchung.ăC năc ăvàoăs ătrìnhăbàyăt ătr

căchoă

đ nănayăv ăv năđ ănày,ăthìăkhôngăc năph iăch ngăminhăm tăl năn aăxemăm iăquan
h ăgi aăt ăb năvàălaoăđ ngălàmăthuêăquy tăđ nhătoànăb ătínhăch tăc aăph
s năxu tă yălàănh ăth ănào.ăNh ngăng

ngăth că

iăđ mănhi măch ăy uăc aăb năthânăph

ngă

th căs năxu tă y,ăt călàănhàăt ăb năv iăcôngănhânălàmăthuê,ăt ăb năthânăh ,ăch ngă
quaă ch ă làă s th ă hi n,ă s ă nhână cáchăhóaă c aă t ă b năvàă laoă đ ngălàmă thuê;ăđóălàă
nh ngătínhăch tăxãăh iănh tăđ nhămàăquáătrìnhăs năxu tăxãăh iăđãăđemăl iăchoăcácăcáă
nhân;ăh ălàăs năph măc aăcácăquanăh ăs năxu tăxãăh iănh tăđ nhă y.
Tínhăch tă1)ăc aăs năph măv iăt ăcáchălàăhàngăhóa,ăvàă2)ăc aăhàngăhóaăv iăt
cáchă làă s nă ph mă c aă t ă b n,ă c ngă đãă baoă g mă toànă b ă cácă quană h ă l uă thông,ă
ngh aălàăm tăquáătrìnhăxãăh iănh tăđ nhămàăs năph măph iătr iăquaăvàătrongăsu tăquáă
trìnhă đó,ă s nă ph mă yă mangă nh ngă tínhă ch tă xãă h iă nh tă đ nh;ă tínhă ch tă nóiă trênă
c ngăbaoăg mănh ngăquanăh ăc th ănh tăđ nhăgi aănh ngăng

iăđ mănhi măs nă

xu t,ănh ngăquanăh ănàyăquy tăđ nhăvi călàmăt ngăthêmăgiáătr ăchoăs năph măc aăh ă
vàăvi căl iăchuy năhóaăs năph mă yăthànhăt ăli uăsinhăho t,ăho căthànhăt ăli uăs nă
xu t.ăNh ngăngayăc ăkhiăkhôngăk ăđ năđi uăđó, thìătoànăb ăs ăquyăđ nhăc aăgiáătr ă
vàăvi căgiáătr ăđi uăti tătoàn b ăn năs năxu tăđ uăphátăsinhăt ăhaiătínhăch tăđ cătr ngă
10

Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

đãănóiătrênăđây,ăt călàătínhăch tăc aăs năph măv iăt ăcáchălàăhàngăhóaăhayătính ch tă
c aăhàngăhóaăv iăt ăcáchălàăhàngăhóaăđ

căs năxu tăraătheoăki uăt ăb năch ăngh a.ă

Trongăhìnhătháiăhoànătoànăđ căbi tănàyăc aăgiáătr ,ăm tăm t,ălaoăđ ngăch ăcóăgiáătr ă
v iăt ăcáchălàălaoăđ ngăxãăh i;ăm tăkhác,ăvi căphânăph iălaoăđ ngăxãăh iăđó,ăs ăb ă
sungăl nănhauăc aăcácăs năph mălaoăđ ng,ăs ătraoăđ i ch tăgi aăcácăs năph măc aă
laoăđ ng đó,ăs ăph ăthu căc aălaoăđ ngă yăvàoăb ămáyăxãăh i,ăs ăg năch tănóăvàoă
trongăb ămáyă y,ă- t tăc ănh ngăvi căđóăđ uăphóăm căchoănh ngănguy năv ngăng uă
nhiênăvàătri tătiêuăl nănhauăc aăcácănhàăs năxu tăt ăb năch ăngh aăcá bi t.ăB iăvìă
nh ngă nhàă s nă xu tă t ă b nă ch ă ngh aă nàyă ch ă đ iă di nă v iă nhauă v iă t ă cáchă làă
nh ngăng

iăs năxu tăhàngăhóa,ăm iăng

iătrongăb năh ăđ uătìmăcáchăbánăhàngăhóaă

c aămìnhăcàngăđ tăcàngăhayă(vàăb năthânăvi căs năxu tăc ngăhìnhănh ăch ădoăs ătùyă
ti năc aăh ăđi uăti t),ăchoănênăquyălu tăn iăt iăch ăbi uăhi năraăthôngăquaăvi căc nhă
tranhăgi aă h ă v iănhauă vàă quaă ápă l că c aă h ă đ iă v i nhau,ă nh ă đóă màă nh ngăs ă
chênhăl chăs ătri tătiêuăl nănhau.ă ăđây,ăquyălu tăgiáătr ăch ătácăđ ngănh ăm tăquyă
lu tăn iăt i,ăđ iăl păv iănh ngăng
nhiênă mùă quáng;ă nóă m ă đ

iăđ mănhi măs năxu tănh ălàă m tăquyălu tăt

ngă choă s ă th ngă b ngă xãă h iă c aă n nă s nă xu tă gi aă

nh ngăbi năđ ngăng uănhiênăc aăn năs năxu tă y.
H năn a,ătrong hàng hóa, vàăh năn aătrongăhàngăhóaăv iăt ăcáchălà s năph mă
c aăt ăb n,ăđãăbaoăhàmăs ăv tăhóaănh ngătínhăquyăđ nhăxãă h iăc aăs năxu tăvàăs ă
ch ăth ăhóaăcácăc ăs ăv tăch tăc aăs năxu t, t călàănh ngăcáiănóiălênănétăđ cătr ngă
c aătoànăb ăph

ngăth căs năxu tăt ăb năch ăngh a.

Th hai, đi uăkhácănhauăcóătính ch t đ căthùăc aăph

ng th căs năxu tăt ăb nă

ch ăngh a,ălà:ăs năxu tăraăgiáătr ăth ngăd ăv iăt ăcáchălàăm căđíchătr căti păvàăđ ngă
c ăquy tăđ nhăvi căs năxu t.ăT ăb năch ăy uăl iăs năxu tăraăt ăb n:ănh ngănóăch ă
làmă đ

că nh ă th ă trongă ch ngă m că nóă s nă xu tă raă giáă tr ă th ngă d .ă Trongă khiă

nghiênăc uăv ăgiáătr ăth ngăd ăt

ngăđ i,ăvàăsauăđó,ăs ăchuy năhóaăgiáătr ăth ngăd ă

thànhăl iănhu n,ăchúngătaăđãăth yăr ngăph
11

ngăth căs năxu tăđ cătr ngăc aăth iăk ă

Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

t ăb năch ăngh aăđãăđ

V n Công V

căxâyăd ngătrênăc ăs ăđóănh ăth ănào,ăph

hìnhătháiăđ căthùăc aăs ăphátătri nănh ngăl c l
nh ngă đ iă v iă côngă nhână thìă nh ngă l că l
l

ngăth căđóălàă

ngăs năxu tăxãăh iăc aălaoăđ ng,ă

ngă yă l iă mangă hìnhă tháiă nh ng l că

ngăđ căl păc aăt ăb n,ăvàăvìăv yănênăđ iăl pătr c ti păv iăs ăphátătri năc aăb nă

thânăng

iăcôngănhân.ăS năxu tăvìăgiáătr ăvàăgiáătr ăth ngăd ,ănh ăchúngătaăđãăth yă

trongăs ătrìnhăbàyăti păđó,ăbaoăhàmăkhuynh h

ngăkhôngăng ngărútăng năth iăgiană

laoăđ ngăc năthi tăđ ăs năxu tăraăhàngăhóa,ăngh aălàăđ ăgi măgiáătr ăc aănóăxu ngă

d

iăm cătrungăbìnhăxãăh iăhi năcóă ăt ngălúcănh tăđ nh.ăKhuynhăh

ng rút chi phí

s năxu tăđ năm căt iăthi uăc aănóăđãătr ăthànhăđònăb y h tăs căm nhăm ăđ ăt ngă
s căs năxu tăxãăh iăc aălaoăđ ng;ănh ngăs ăt ngălênă yăl iăch ăbi uăhi năraă ăđâyă
thànhăs ăt ngălênăkhôngăng ngăc aăs căs năxu tăc aăt ăb n.
Quy nă l că màă nhàă t ă b n cóă đ

că trongă quáă trìnhă s nă xu tă tr că ti pă v iă t ă

cáchălàăt ăb nănhânăcáchăhóa,ăch căn ngăxãăh iămàăh năđ mănhi măv iăt ăcáchălàă
ng

iăch ăđ oăvàăng

iăch ăc aăs năxu t,ăv ăb năch tăkhácăv iăquy năl căd aătrênă

n năs năxu tădoănôăl ,ănôngănô,ăv.v.ăti năhành.
Trongăkhiătrênăc ăs ăn năs năxu tăt ăb năch ăngh a,ătínhăch tăxãăh iăc aăs nă
xu tăđ iăl păv iăđôngăđ oănh ngăng

iăs năxu tătr căti păd

iăhìnhătháiăm tăquy nă

l că đi uă ti tă nghiêmă ng tă vàă m tă b ă máyă xãă h iă c aă quáă trìnhă laoă đ ngă đ

că t ă

ch cătheoăm tăch ăđ ăđ ngăc păhoànăch nh,ă– songănh ngăk ăn măquy năl c yăch ă
s ăd ngănóăv iăt ăcáchălàăs ănhânăcáchăhóaăcácăđi uăki nălaoăđ ngăđ iăl păv iăb nă
thânălaoăđ ng,ăch ăkhôngăph iăv iăt ăcáchălà nh ngălãnhăchúaăchínhătr ăho cănh ngă
lãnhăchúaăth năquy nănh ătrongăcácăhìnhătháiăs năxu tătr

căkia,ă– gi aăchínhăngayă

nh ngăk ăn măquy năl că y,ăt călàăgi aăb năthânăcácănhàăt ăb nălàănh ngăng

iăch ă

đ iădi năv iănhauăv iă t ă cáchă làă nh ngăk ă s ă h uă hàng hóa,ăl iăng ătr ă m tă tìnhă
tr ngăhoànătoànăvôăchínhăph ,ătrongăđóăm iăquanăh ăxãăh iăc aăn năs năxu tăch ă
b căl ăraăd

iăhìnhătháiăm t quyălu tăt ănhiênăcóăs căm nhăápăđ oăđ iăl păv iăýăchíă

c aăcáănhân.
12


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

N uăm tăb ăph năc aăgiáătr ă(s năph m)ăbi uăhi năthànhăgiáătr ăth ngăd ,ăcònă
giáă tr ăth ngă d ă yă bi uă hi năthànhăl iănhu nă (đ aă tô),ăthànhă thuă nh pă c aă nhàă t ă
b n,ăthànhăc aăc iăph ăthêmă doăh năchiăph iăvàăthu căv ătayăh n,ăthìăđóăch ălàăvìă

ng

iătaăđãăgi ăđ nhătr

s năxu tăd

călaoăđ ngăd

iăhìnhătháiălaoăđ ngălàmăthuê vàăcácăt ăli uă

iăhìnhătháiăt ăb n;ădoăđó,ăch ălàăvìăcáiătínhăch tăxãăh iăđ căthùă yăc aă

haiănhânăt ăc ăb năđóăc aăs năxu t.ăCh ăvìăm tăb ăph năgiáătr ăbi uăhi năthànhăl i
nhu n c a h n, nên cácăt ăli uăs năxu tăph ăthêmănh măm ăr ngătáiăs năxu tăvàă
c uăthànhăm tăb ăph năl iănhu năc aănhàăt ăb năm iăbi uăhi nă thànhăt ăb năm iă
ph ăthêm,ăvàăvi căm ăr ngăquáătrìnhătáiăs năxu tănóiăchungăm iăbi uăhi năthànhăquáă
trìnhătíchăl yăt ăb năch ăngh a.
M cădù hìnhătháiăc aălaoăđ ngăv iăt ăcáchălàălaoăđ ngălàmăthuêăcóătácăd ngă
quy tăđ nhăđ iăv iăhìnhătháiăc aătoànăb ăquáătrìnhăvàăđ iăv iăph

ngăth căđ căthùă

c aăb năthânăn năs năxu t,ănh ngăgiáătr ăl iăkhôngăph iădoălaoăđ ngălàmăthuêăquy tă
đ nh.ăTrongăvi căquy đ nhăgiáătr ,ăthìăv năđ ălàăth iăgianălaoăđ ngăxãăh iănóiăchung,ă
làăl

ngălaoăđ ngămàănóiăchungăxãăh iăcóăth ăs ăd ngăđ

ph măkhácănhauăthuăhútăl

c,ăvàăcáiăph nămàăcácăs nă

ngălaoăđ ngă đóăs ăquy tăđ nhăm tăcáchăt

tr ngăxãăh iăc aăm iăs năph mă y.ă

ngă ngăt ă

ngănhiên,ăcáiăhìnhătháiănh tăđ nhătrongăđóă

th iăgianălaoăđ ngăxãăh iăth ăhi năraătrongăgiáătr ăc aăhàngăhóaăv iăt ăcáchălàănhână
t ăquy tăđ nhăgiáătr ăc aăhàngăhóa,ăch ăg năli năv i hìnhătháiăc aălaoăđ ngăv iăt ă
cáchălàălaoăđ ngălàmăthuêăvàăv iăhìnhătháiăt

ngă ngăc aăcácăt ăli uăs năxu tăv iăt ă

cách làă t ă b n,ă trongă ch ngă m că màă trênă c ă s ă yă n nă s nă xu tă hàngă hóaă đã tr ă
thànhăhìnhătháiăph ăbi năc aăs năxu t.
Nh ngăchúngătaăhãyăxemăb năthânăcáiămàăng

iătaăg iălàăquanăh ăphânăph i.ă

Ti năcôngăgi ăđ nhălaoăđ ngălàmăthuê,ăl iănhu năgi ăđ nhăt ăb n.ăDoăđó, nh ngăhìnhă
tháiăphânăph iănh tăđ nhă yăgi ăđ nhătínhăch tăxãăh iănh tăđ nhăc aăcácăđi uăki nă
s năxu tăvàăgi ăđ nhănh ngăquanăh ăxãăh iănh tăđ nhăgi aănh ngăng

13

iăđ mănhi mă

Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

s năxu t.ăV y,ăquanăh ăphânăph iănh tăđ nhăch ălàăbi uăhi năc aăm tăquanăh ăs nă
xu tăl chăs ănh tăđ nh.
Xét v l i nhu n: Hìnhătháiănh tăđ nhănàyăc aăgiáătr ăth ngăd ăgi ăđ nhăr ngăs ă
sángăt oăraăcácăt ăli uăs năxu tăm iăđ

căti năhànhăd

iăhìnhătháiăs năxu tăt ăb nă

ch ăngh a,ădoăđó,ăđâyălàăm tăquanăh ăchiăph iăvi c táiăs năxu t,ăm cădùănhàăt ăb nă
cáăbi tăt

ngăt

ngăr ngăh năcóăth ătiêuăxàiătoànăb ăl i nhu năc aăh năv iăt ăcáchă

làăthuănh p.ăTh ănh ngătrong vi cănàyăh năv păph iănh ngăgi iăh năđ tăraătr
h năd

căm tă

iăhìnhătháiăqu ăb oăhi măvàăqu ăd ătr ,ăquyălu tăc nhătranh,ăv.v,ănh ngăgi iă

h nănàyătrongăth căti năđãăch ngăminhăchoăh năth yăr ngăl iănhu năkhôngăph iăđ nă
thu nălàăm tăph mătrùăphânăph iăs năph mădànhăchoătiêuădùngăcáănhân.ăH năn a,ă

toànăb ăquá trìnhăs năxu tăt ăb năch ăngh aălàădoăgiáăc ăs năph măđi u ti t.ăNh ngă
giáăc ăs năxu tăcóătácăd ngăđi uăti tăl iăđ

căđi uăti tăb iăvi căsanăb ngăcácăt ăsu tă

l iănhu năvàăvi căphânăph iăt ăb năm tăcáchăt

ngă ngăvàoăcácăngànhăs năxu tăxã

h iăkhácănhau.ăNh ăv y,ăl iănhu năkhôngăbi uăhi năraă ăđâyăthànhăm tănhânăt ch ă
y uăc aăvi căphânăph iăs năph m,ămàăl iăbi uăhi năthànhăm tănhânăt ăch ăy uăc aă
b năthânăvi căs năxu tăs năph m,ăthành m t nhân t phânăph iăt b năvàălao đ ngă
cho các ngành s năxu tăkhácănhau.ăVi căphânăchiaăl iănhu năthànhăl iănhu nădoanhă
nghi păvàăl iăt căbi uăhi năraălàăvi căphânăph iăcùngăm tăkho năthuănh p.ăNh ngă
tr

căh tăs ăphânăchiaăđóăphátăsinhăt ăs ăphátătri năc aăt ăb năv iăt ăcáchălàăgiáătr ă

t ă t ngă lên,ă sángă t o raă giáă tr ă th ngă d ,ă t ă hìnhă tháiă xãă h iă nh tă đ nhă đóă c aă
quátrìnhăs năxu tăcóătácăd ngăchiăph i.ăNóăđ ăraătínăd ngăvàăcácăc ăquanătínăd ng,ă
doăđó,ănóăđ ăraăhìnhăthái t

ngă ngăc aăs năxu t.ăTrongăl iăt c,ăv.v.,ănh ngăcáiăg iă

làăhìnhătháiăphânăph iăgiaănh păvàoăgiáăc ăv iăt ăcáchălàăy uăt ăs năxu tăcóătínhăch tă
quy tăđ nh.
i v i đ a tô: ng

iătaăcóăth ăt

ngăr ngănóăch ălàăm tăhìnhătháiăphânăph iă

đ năthu n,ăvìăquy năs ăh uăru ngăđ t,ăt ăb năthânănó,ăkhôngăđ mănhi măm tăch că
n ngănào,ăhayăítănh tălà không đ mănhi măm tăch căn ngăbìnhăth
14

ngănào,ătrongă


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

b năthânăquáătrìnhăs năxu t.ăNh ngăs ăvi c:ă1)ăđ aătôăgi iăh nătrongăcáiăph nătr iăraă
ngoàiăl iănhu nătrungăbình,ăvàă2)ăđ aăch ăb ătru tăm tăvaiătròăc aăh nălàăng

iălãnhă

đ oăvàăchiăph iăquáătrìnhăs năxu tăvà doăđó,ătoànăb ăquáătrìnhăsinhăho tăxãăh i,ăđ ă
ch ăcònălàăm tăk ăđ năthu năcho thuêăđ t,ăm tăk ăchoăvayăn ngălãiăv ăru ngăđ tăvàă
m tăk ăthuătôăđ năthu n,ă - s ăvi căđóălàăm tăk tăqu ăl chăs ăđ căthùăc aăph

ngă

th căs năxu tăt ăb năch ăngh a.ăRu ngăđ tămangăhìnhătháiăquy năs ăh uăru ngăđ tă
làăm tăti năđ ăl chăs ăc aăph

ngăth căs năxu tăt ăb năch ăngh a.ăVi căquy năs ă

h uămangănh ngăhìnhătháiăchoăphépănôngănghi păcóăth ăkinhădoanhătheoăph

th că t ă b nă ch ă ngh aă làă s nă ph mă c aă tínhă ch tă đ că tr ngă c aă ph
xu tăđó.ăTrongănh ngăhìnhătháiăxãăh iăkhác,ăng

ngă

ngă th că s nă

iătaăc ngăcóăth ăg i thu nh păc aă

đ aăch ălàăđ aătô.ăNh ngăđ aătôănàyăkhácăv ăc năb năv iăđ aătôătrongăph

ngăth că

s năxu tăt ăb năch ăngh a.
Choănên,ăcáiăg iălàănh ngăquanăh ăphânăph iăphùăh păv i nh ngăhìnhătháiăxãă
h iăđ căthùănh tăđ nhătrongăl chăs ,ăc aăquáătrìnhăs năxu t,ăvàăv iăcácăquanăh ăđ

că

xácăl păgi aăng

i,ă

iăv iăng

iătrongăquáătrìnhătáiăs năxu tăraăđ iăs ngăc aăconăng

vàăchúngăphátăsinhăt ănh ngăhìnhătháiăvàănh ngăquanăh ă y. Tính ch tăl chăs ăc aă
các quanăh ăphânăph iă yălàătínhăch tăl chăs ăc aăcácăquanăh ăs năxu tămà các quan
h ăphânăph iăch ăbi uăhi năcóăm tăm tăthôi.ăS ăphânăph iăt ăb năch ăngh aăkhácăv iă

cácăhìnhătháiăphânăph iăphátăsinhăt ăcácăph

ngăth căs năxu tăkhác,ăvàăm iă hình

tháiăphânăph iăđ uăbi năđiăcùngăm tălúcăv iăph

ngăth căs năxu tănh tăđ nhăt

ngă

ngăv iăhìnhătháiăphânăph iă yăvàăđãăđ ăraăhìnhătháiăphânăph iă y.
“Quan đi m cho r ng ch riêng các quan h phân ph i m i có tính ch t l ch
s , còn các quan h s n xu t thì hoàn toàn không có, - quan đi m y, m t m t, ch
là quan đi m c a s phê phán m i phôi thai, còn r t rè đ i v i khoa kinh t chính
tr t s n. Nh ng m t khác, nó l i d a trên m t s l n l n và đ ng nh t hóa quá
trình s n xu t xã h i v i quá trình lao đ ng đ n thu n, ch ng h n nh quá trình
lao đ ng mà ngay m t ng

i b đ t vào m t hoàn c nh cô l p gi t o, không nh n
15


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

đ

V n Công V

c m t s giúp đ nào c a xã h i, s ph i ti n hành. Trong ch ng m c quá trình

lao đ ng ch là m t quá trình gi a con ng

i v i t nhiên, thì các y u t gi n đ n

c a nó v n gi ng nhau đ i v i t t c các hình thái phát tri n c a xã h i”6.
Mác vi t:ă “Nh ng m i m t hình thái l ch s nh t đ nh c a quá trình y l i
phát tri n h n n a các c s v t ch t và các hình thái xã h i c a nó. Sau khi đ t
đ n m t trình đ chín mu i nh t đ nh, thì hình thái l ch s
nh

y s b l t b đi đ

ng ch cho m t hình thái cao h n. M t cu c kh ng ho ng nh th s n ra,

khi mà s mâu thu n và đ i l p gi a m t bên là các quan h phân ph i, - và do đó,
cái hình thái l ch s nh t đ nh c a các quan h s n xu t t
m t bên là các l c l

ng ng v i chúng, - và

ng s n xu t, kh n ng s n xu t và s phát tri n c a các nhân

t s n xu t, đã tr nên sâu r ng h n. Lúc đó, n ra s xung đ t gi a s phát tri n
v t ch t c a n n s n xu t xã h i và hình thái xã h i c a nó”7.
III. ụ NGH A QUAN I M C A MÁC VÀ

NH H

1. Ý ngh a quan đi m c a Mác và s v n d ng c a

NG V N D NG
ng ta

Quan đi măc aăC.Mác v ăquanăh ăs năxu tăvà quan h ăphân ph iăcó ý ngh aă
quan tr ngăkhông ch ă ăth iăđ i c aăMác mà đ nănayăv năcòn nguyên v năý ngh a.
Theo Mác, các quan h ăs năxu tăt

ngă ngăv iăcác ph

ngăth căs năxu tătrongăl chă

s ; đ ngăth iăMác kh ngăđ nh,ăcác quan h ăphân ph i, v ăth căch tăđ ngănh tăv iă
các quan h ăs năxu t. V năd ngăquanăđi mănày, chúng ta có th ăáp d ngătrong vi că
hoàn thi nă và phát huy vai trò c aă quană h ă s năxu t và quan h ă phân ph iătrongă
đi uăki năkinhăt ăth ătr

ngăđ nhăh

ngăxã h iăch ăngh aă ăVi tăNamăhi nănay.ă

V iăquanăđi măc aăC.Mác v ăquanăh ăs năxu tăvà quan h ăphân ph i, m tăl nă
n aă lý lu nă v ă quyălu tăquan h ăs năxu tăphù h păv iătrình đ ăphát tri năc a l că
l

ngăs năxu tăcàng tr ănên ch tăch .ăM iăhìnhătháiăkinhăt ă- xãăh iăphátătri năd aă

trênăm tăph

ngăth căs năxu tănh tăđ nh,ălàăs ăth ngănh tăgi aăl căl

ăm tătrìnhăđ ănh tăđ nhăvàăquanăh ăs năxu tăt
6
7

ngăs năxu t

ngă ng.ăMâuăthu năgi aăl căl

C.Mác và Ph. ngghen: Toàn t p, Nxb.Chính tr qu c gia, Hà N i, 1994, t p 25, trang 642
C.Mác và Ph. ngghen: Toàn t p, Nxb.Chính tr qu c gia, Hà N i, 1994, t p 25, trang 642
16

ngă


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

s n xu tăvàăquanăh ăs năxu tălàăđ ngăl căthúcăđ yăs ăthayăth ăquanăh ăs năxu tăc ă
b ngăquanăh ăs năxu tăm iăphùăh păv iătrìnhăđ ăphátătri năc aăl căl
m i.ăPh

ngăs năxu tă

ngăth căs năxu tăm iăraăđ iăt oăti năđ ăv tăch tăc năthi tăchoăs ăthayăth ă

hình thái kinhăt ă- xãăh iăc ăb ngăhìnhătháiăkinhăt ă- xãăh iăm iă ătrìnhăđ ăcaoăh n.
Trongăth iăk ăquáăđ ălênăch ăngh aăxãăh iă ăVi tăNamăhi nănay,ăs ăth aănh nă
n năkinhăt ăth ătr

ngăđ nhăh

ngăxãăh iăch ăngh aăđ ngăngh aăv iăvi căth aănh nă

s ăt năt iănhi uăch ăth ăkinhăt ăcóăngu năg căs ăh uăkhácănhau,ătuânăth ăcácăquyă
lu tăth ătr

ng.ăQuanăh ăphânăph iătrongăvi căphânăchiaăngu năl c,ăy uăt ăs năxu t,ă

c aăc iăvàăthuănh p,ăc ăh iăti măn ngăgi aănhi uăch ăth ămangătínhăđaăchi uăvàăph ă
thu căl nănhau.ăM tăt tăy uăhi nă h uălàăs ăchênhăl chăthuănh p c ngănh ă c ăh iă
phátătri năgi aăcácăch ăth ăkinhăt ătrongăn năkinhăt ăth ătr

ng, kho ngăcáchăgiàuă

nghèoătrongăxãăh iătr ănênăr ngăh nătrong quá trình phátătri n.ăBênăc nhăđó,ăc ăch ă
phiăth ătr

ngăc ngăc năđ

choănh ngăđ iăt

căhoànăthi năđ ăb oăđ măcôngăb ngăxãăh iă ăm căcóăth ă

ngăy uăth ,ăthi tăthòiătrongăquáătrìnhăphátătri n.

iăh iăXI c aă

ngăkh ngăđ nh: Hoànăthi năquanăh ăphânăph iăhi nănayăph iă

d a trênăm cătiêuăxâyăd ngăxãăh iăc aăVi tăNamătrongăt

ngălai. "Xãăh iăxãăh iă

ch ăngh aămàănhânădânătaăxâyăd ngălàăm tăxãăh i: Dân giàu,ăn

căm nh,ădânăch ,ă

côngăb ng,ăv năminh;ădoănhânădânălàmăch ;ăcóăn năkinhăt ăphátătri năcaoăd aătrênă
l căl

ngăs năxu tăhi năđ iăvàăquanăh ăs năxu tăti năb ăphùăh p;...". H năn a,ăvi că

đi uăch nhăquanăh ăphânăph iăhi nănayăc năth aămãnănh ngăyêuăc uăvàăn iădungă
c aă môă hìnhă kinhă t ă màă Vi tă Namă đangă xâyă d ng: "n n kinh t th tr
h

ng xã h i ch ngh a

hànhă theoă c ă ch ă th ă tr

n

ng đ nh

c ta làăn năkinhăt ăhàngăhóaănhi uăthànhăph n,ăv nă

ngă cóă s ă qu nă lýă c aă Nhàă n

ngăC ngăs n;ăv aăv năhànhătheoăc ăch ăth ătr

c,ă d

ng,ăv aăđ

iă s ă lãnhă đ oă c aă
căd năd t,ăchiăph iă

b iăcácă nguyênăt că vàă b năch tăc aă ch ăngh aă xãă h i;ătrongăđóăc ă ch ă th ătr
đ

ngă

căv năhànhăđ yăđ ,ălinhăho tăđ ăphátăhuyăm nhăm , cóăhi uăqu ăm iăngu năl că

nh măphátătri nănhanhăvàăb năv ngăn năkinhăt ;ăkhuy năkhíchălàmăgiàuăh păphápăđiă
17


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

đôiă v iă xóaă đói,ă gi mă nghèo,ă th că hi nă m că tiêuă dână giàu,ă n

c m nh,ă dână ch ,ă

côngăb ng,ăv năminh".
Xu tăphátăt ăm cătiêuăchi năl

căvàămôăhìnhăkinh t ăth ătr

h iăch ăngh a nh ăv y,ăhoànăthi năquanăh ăphânăph iăph iăt
s năxu tăti năb ăphùăh păv iăl căl

ngăđ nhăh

ngăxã

ngăthíchăv iăquanăh ă

ngăs năxu tăhi năđ i.ăPhân ph iăb oăđ măs ăhàiă

hòaăl iăíchăgi aăcácăch ăth ăvàănhómăl iăíchătrongăn năkinhăt ăth ătr

ng,ăb oăđ mă

ti năđ ăkinhăt ă- k ăthu tăchoăquáătrìnhătáiăs năxu tăxãăh iăvàătáiăs năxu tăs călaoă
đ ng.ăKhiăđó,ă"Quan h phân ph i b o đ m công b ng và t o đ ng l c cho phát
tri n".
Trongăgiaiăđo năquáăđ ălênă ch ăngh aăxã h i,ă

ngăC ngăs năVi tăNam xác

đ nhă nhi uă hìnhă th că phână ph iă phùă h pă n nă kinhă t ă th ă tr
h

ngă vàă y uă t ă đ nhă

ngă xã h iă ch ă ngh a, "th c hi n ch đ phân ph i ch y u theo k t qu lao

đ ng, hi u qu kinh t , đ ng th i theo m c đóng góp v n cùng các ngu n l c khác
và phân ph i thông qua h th ng an sinh xã h i, phúc l i xã h i".ăKhiăn ngăsu tălaoă
đ ngăxãăh iăcònăth pănênăc aăc iăch aăth ă"tuônătràoănh ăn

c",ălaoăđ ngăch aătr ă

thànhănhuăc uă"s ăm t"ămàăv nălàăho tăđ ngăm uăc uăki măs ngăthi tăy uăc aăconă
ng

i.ăHi nănay,ăm iăthànhăviênăbìnhăth

vàăs ăh
vàăch tăl

ngăth ăc aăh ăđ

ngătrongăxãăh iăb tăbu căph iălaoăđ ngă

căphânăph iătheoăs ăđóngăgópăs călaoăđ ngăv ăs ăl

ngă

ng.ăPhânăph iăthôngăquaăcác qu ăanăsinhăxãăh iăvàăphúcăl iăxãăh iălàăt tă

y uătrongăđi uăki năVi tăNam.ăNóăb oăđ m m căbìnhăđ ngăcóăth ăchoănh ngănhómă
ng

iăd ăb ăt năth

quyălu tăth ătr

ngăvàăy uăth ătrongăxãăh i.ăBênăc nhăđó,ăd

iătácăđ ngăc aăcácă

ng,ăs ăđóngăgópăngu năl căvàoăquá trìnhăs năxu t,ăkinhădoanh có

vaiătròăquanătr ngătrongăvi căt oăraăc aăc iăxãăh iăth aămãnăl iăíchăcáănhânăvàăxãă
h i.ăDoăđó,ăm căđóngăgópăv năvàăcácăngu năl căkhácănh ătríătu ,ătàiăs n,ăđ tăđai,ăt ă
li uăs năxu t,ăv.v..ăc ngălàăm tăc năc ăquanătr ngătrongă vi căth căhi năphânăph i
hi nănay.

18


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

Trongăn năkinhăt ăth ătr

V n Công V

ng,ăvi căphânăph iăc ăh i phátătri năc năđ

cănhìnă

nh nă m tă cáchă thi tăth că xu tăphátăt ă s ălinhăho t,ăn ngăđ ngă c aă nhi uă ch ă th ă
kinhăt ,ăs ăđaăd ngăc aăquanăh ăgiaoăd ch, traoăđ i.ăBi tăv năd ngătri tăđ ăc ăh iă
phát tri nălàăti năđ ăkh ngăđ nhăn ngăl căthànhăđ tăc aăt ngăch ăth ăthamăgiaăth ă

tr

ng.ăKh ăn ngăbi nă"gi căm "ăthànhăhi năth căch ăđ năv iănh ngăch ăth ăkinhăt ă

cóăn ngăl c,ătriăth căvàăt năd ngăđúngăcácăquyălu tătrênăsânăch iăth ătr

ng.ă"Phát

huy quy n t do kinh doanh theo pháp lu t c a m i công dân đ làm giàu cho b n
thân và đóng góp cho xã h i. M i thành ph n kinh t , các ch th tham gia th
tr

ng đ u đ

c coi tr ng, cùng phát tri n lâu dài, h p tác, c nh tranh bình đ ng,

lành m nh và v n minh". V năki nă

ngăkh ngăđ nh:ă"T o c h i

iăh iăXIăc aă

bình đ ng ti p c n các ngu n l c phát tri n và h

ng th các d ch v c b n, các

phúc l i xã h i".
Nh ăv y,ăvi cănh năth căvàăhoànăthi năquanăh ăphânăph iătrongăn năkinhăt ăth ă
tr

ngă đ nhăh

ngă xã h iă ch ăngh aă trongă th iăgiană t iănh mă "th c hi n có hi u

qu ti n b và công b ng xã h i, b o đ m an sinh xã h i trong t ng b

c và t ng

chính sách phát tri n".ăHoànăthi năquanăh ăphânăph iăs ăgópăph năhoànăthi năquan
h ăs năxu tătrongămôăhìnhăkinhăt ăth ătr

ngăđ nhăh

ngă xã h iăch ăngh a ăVi tă

Namătrongănh ngăth păniênăt i.
2. M t s gi i pháp c b n nh m hoàn thi n và phát huy vai trò c a quan
h s n xu t và quan h phân ph i trong đi u ki n kinh t th tr
h

ng XHCN

n

ng đ nh

c ta

2.1. V quan h s n xu t
Th nh t, vi c xây d ng quan h s n xu t

tr ng kinh t - xã h i c aăđ tăn

n

c ta ph i xu t phát t th c

c, t nh n th c tính quy lu t t n n s n xu t nh

lên n n s n xu t l n và nh ngăđ căđi m c a th i k quáăđ lên ch ngh a xã h i
n

c ta.

19


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

Th hai, trong xây d ng hoàn thi n quan h s n xu t m i c n chú tr ng c ba
m t: Ch đ s h u, ch đ qu n lý và ch đ phân ph i:
- V s h u, v n s phát tri nă theoă h

ng còn t n t i các hình th c s h u

khác nhau, nhi u thành ph n kinh t khácănhauătrongăđóăkinhăt nhàăn

c gi vai

trò ch đ o. Tiêu chu năc năb năđ đánhăgiá hi u qu xây d ng quan h s n xu t
theoă đ nhă h

ng xã h i ch ngh aă làă thúcă đ y phát tri n l că l

ng s n xu t, c i

thi năđ i s ng nhân dân và th c hi n công b ng xã h i nên ph i t ngăb

c xác l p

và phát tri n ch đ s h u công c ng v t ăli u s n xu t ch y u m t cách v ng
ch c, tránh nóng v i xây d ng

tămàăkhôngătínhăđ n hi u qu nh ătr

- V qu n lý, trong kinh t th tr
qu n lý c aă Nhàăn

c xã h i ch ngh a.ăNhàăn

kinh t b ng pháp lu t, chi năl
th tr

ngăđ nhăh

căđây.

ng xã h i ch ngh aăph i có s
c xã h i ch ngh aăqu n lý n n

c, k ho ch,ăchínhăsáchăđ ng th i s d ngăc ăch

ng, các hình th c kinh t vàăph

ngăphápăqu n lý kinh t th tr

ngăđ kích

thích s n xu t, gi i phóng s c s n xu t, phát huy tính tích c c và h n ch nh ng
m t tiêu c c, khuy t t t c aăc ăch th tr

ng, b o v l i ích c aăng

iălaoăđ ng và

toàn th nhân dân.
- V phân ph i, kinh t th tr

ngăđ nhăh

ng xã h i ch ngh aăth c hi năđa

d ng hoá các hình th c phân ph i. "Th c hi n ch đ phân ph i ch y u theo k t
qu lao đ ng, hi u qu kinh t , đ ng th i theo m c đóng góp v n cùng các ngu n
l c khác và thông qua phúc l i xã h i”. C ă ch phân ph i này v a t oăđ ng l c
kích thích các ch th kinh t nâng cao hi u qu ho tăđ ng s n xu t kinh doanh,
đ ng th i h n ch nh ng b t công trong xã h i. Th c hi năt ngătr
li n v i ti n b , công b ng xã h i ngay trong t ngăb

ng kinh t g n

c và t ng chính sách phát

tri n.
Th
tr

ngăn

3, ph i duy trì tính đ nhă h

ng xã h i ch ngh aă c a n n kinh t th

c ta, t c là ph i th c hi n t ngătr

ng kinh t ph iăđiăđôiăv i phát tri n

v năhóa,ăgiáoăd c, xây d ng n năv năhóaăVi t Nam tiên ti n,ăđ măđàăb n s c dân
20


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

t c, làm cho ch ngh aă Mácă - Lênin,ă t ă t

V n Công V

ng H Chí Minh gi vai trò ch đ o

trongăđ i s ng tinh th n c a nhân dân, nâng cao dân trí, giáo d căvàăđàoăt o con
ng

i, xây d ng và phát tri n ngu n nhân l c c aăđ tăn
Ch tr

c.

ngăxâyăd ng và phát tri n n n kinh t th tr

ch ngh aăth hi nătrìnhăđ t ăduy,ăvàăv n d ng c aă

ng,ăđ nhăh

ng xã h i

ng ta v quy lu t v s phù

h p gi a quan h s n xu t v i tính ch tăvàă trìnhă đ phát tri n c a l că l
xu t.ă âyăc ngăchínhălàămôăhìnhăkinhăt t ng quát c aăn

ng s n

c ta trong th i k quáăđ

lên ch ngh aăxã h i.
2.2. V quan h phân ph i
Th nh t, xâyăd ngămôiătr
Môiătr

ngăphânăph iăphùăh păt oăđ ngăl căphátătri n.

ngăth căhi năquanăh ăphânăph iăb ăchiăph iăb iăcácătácănhânăch ăquană

t ăc ăquanăqu nătr ăvàăcácătácănhânăkháchăquanăt ăc ăch ăth ătr
tácănhânăth ănh t,ăvi căth ăch ăhóaăcácăquanăđi măc aă

ng.ă

iăv iănhómă

ngăthànhănh ngălu tăl ,

quyă đ nh,ă quyă t că phână ph iă làă ti nă đ ă quy tă đ nhă s ă lànhă m nhă c aă môiă tr

ngă

phânăph i.
H ăth ngăphápălu tăđ yăđ ăvàăth ngănh tăb oăđ măc ăs ăchoăt tăc ăcácăch ăth ă
kinhă t ă t ă doă sángă t oă vàă t oă thuă nh pă theoă đúngă n ngă l că c aă mình,ă đ
ph iăh păphápănh ngăthànhăqu ăchínhăđángăc aămình.ăH ăcóăquy năh
thuănh păchínhăđángăt ătàiăs n,ăti năb căvàătríătu ăc aămình,ăđ

că phână

ngănh ngă

căquy năhuyăđ ngă

cácăngu năl căhayăphátăhuyăcácăc ăh iăphátătri năph căv ăl iăíchăc aămình.

Th hai,ă t nă d ngă nh ngă uă th ă c ă ch ă c a th ă tr

ngă - khuy nă khíchă làmă

giàu h păpháp.
Nhómătácănhânăth ăhaiăliênăquanăt iămôiătr
làăc ăch ăth ătr

ng.ăTrongăn năkinhăt ăth ătr

nguyênăt c,ăquyălu tăv năcóăc aăth ătr
hóaăl i nhu n.ăVi căphânăph iăđ
quaătínăhi uăth ătr

ngăth căhi năquanăh ăphânăph iă
ng,ăphânăph iăc nătuânăth ănh ngă

ngănh c nhătranh,ăquyălu tăgiáătr ,ăt iă uă

căth căhi năd aătheoăn ngăl căvàăđóngăgópăthôngă

ng.ăM iăch ăth ăthôngătháiătrongăvi căt năd ngăc ăh iăđ ăt iă uă
21


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

V n Công V

hóaăl iăíchăriêng,ănh ăkh ăn ngăphânătíchăvàăd ăbáoăcácăthôngătinăth ătr

ng,ăđ aăraă

cácăquy tăđ nhăl aăch năvàăđ uăt ăphùăh p,ăqu nătr ăhi uăqu ătrongăho tăđ ng,ăv.v..ă
Trênăc ăs ăđó,ăcácăch ăth ăcóăth ă"làmăgiàuăh păpháp",ălinhăho tăvàăsángăt oălàmă
nh ngăgìăphápălu tăkhôngăc m.
Phânăph iăthuănh păb ăchiăph iăt
th ătr

ngălaoăđ ng,ăth ătr

ngătácăc aăh ăth ngăth ătr

ngăđ tăđai,ăth ătr

v ,ăv.v..ăThôngăquaăđó,ăcácăngu năl c đ
v căkhácănhau,ăthuănh păđ

ngăv n,ăth ătr

ng,ăch ngăh nă

ngăhàngăhóaăvàăd chă

căphânăb ăhi uăqu ăgi aăcácăngành,ăl nhă

căphânăph iăg n v iăhi uăqu ăc aăt ngălo iăy uăt ăs nă

xu t.ăNh ăv y,ăvi căphânăph iăthuănh pădi năraăcôngăb ngătheoătínăhi uăth ătr

ngă

hi uăqu ,ăphùăh păv iăm căđóngăgópăc aăcácăngu năl că“đ uăvào”ăhayăy uăt ăs nă
xu tăvàoăquáătrìnhăt oăraăc aăc iăxãăh i.
Vìăv y,ăvi căxâyăd ngăđ ngăb ăh ăth ngăcácălo iăth ătr
lo iăth ătr

ngăvàăhoànăthi năt ngă

ngălàăyêuăc uăthi tăth c,ăgópăph năhoànăthi năn năkinhăt ăth ătr

ngănóiă

chungăvàăquanăh ăphân ph iăphùăh pănóiăriêngătrongăgiaiăđo năphátătri năti pătheoă ă
Vi tăNam.
Th ba, hoàn thi năc ăch ăphiăth ătr
S ăcanăthi păc aăNhàăn

ngăb oăđ măti năb ăvàăcôngăb ngăxãăh i.

căvàoăquanăh ăphânăph iăcóăvaiătròăquanătr ngătrongă

vi căb oăđ măti năb ăvàăcôngăb ngăxãăh i.ăTr

căh t,ătrongăgiaiăđo năphátătri năt i,ă

Vi tăNamăc năc ngăc ăh ăth ngăanăsinhăxãăh iănh mănângăcaoăphúcăl i vàăs ăb oă
v ăchoăcácăc ngăđ ngădânăc ,ănh tălàănhómăy uăth ,ăd ăb ăt năth

ng;ăhoànăthi năh ă

th ngăb oăhi măxãăh i,ăb oăhi măyăt ,ăb oăhi măth tănghi p,ăđaăd ngăhóaăcácăhìnhă
th căc uătr ăxãăh i.ăBênăc nhăđó,ăh ăth ngăd chăv ăcôngăthi tăy u,ănh ăgiáoăd c,ăy
t ,ăk tăc uăh ăt ng,ăv.v..ăc năđ
viênătrongăxãăh iăđ

căphátătri năđ yăđ ănh măb oăđ măchoăm iăthànhă

căti păc năvàăth ăh

ngăđ yăđ .

yăm nhăho tăđ ngăgi mănghèoăb ngănh ngăc ăch ăm iăthíchăh păvàăthuăhútă
nhi uăcáănhân,ăt ăch cănhàăn
i uăc ăb nănh tăđ iăv iăng

căvàăphiăchínhăph ătrongăvàăngoàiăn

căthamăgia.ă

iănghèo,ăkhóăkh nălàăs ătr ăgiúpă(tàiăchínhăvàăc ăch )ă
22


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

đ ăh ănângăcaoăn ngăl căt ăv

V n Công V

nălên,ăthíchănghiăv iăc ăch ăth ătr

ngăvàăbi tăcáchă

t năt iăđ căl p.
Nhà n

căc năhoànăthi năch ăđ ăvàăchínhăsáchăti năl

v iăs ălinhăho tăc aăth ătr

ng,ăti năcôngăphùăh pă

ngătrongăcácăđ năv ăs ăd ngălaoăđ ngăkhácănhau.ăM tă

trongăcácăyêuăc u c năb năv ăph

ngădi nănàyălàăti năcông/ti năl

ngăph iăb oăđ mă

tínhăt tăy uăc aăquáătrìnhătáiăs năxu t,ăt călàăđ ăđ ămuaăt ăli uăsinhăho tănuôiăs ngă
cácăthànhăviênăgiaăđìnhăng

iălaoăđ ngătrongăn năkinhăt ăth ătr

ng.

Th t , t oăs ăbìnhăđ ngăv ăc ăh iăchoăm iăcáănhânătrongăxãăh i.
C ă h iătrongăn năkinhăt ă th ătr

nh p,ăkh ăn ngăc ngăhi năvàăh
ch c,ăc ngăđ ng)ătrongăt

ngă làă ti năđ ă quană tr ng quy tăđ nhăt iă thuă

ngăth ăc aăm iăch ăth ăxãăh iă(cáănhân,ăt păth ,ăt ă

ngălai.ăT oăs ăbìnhăđ ngăv ăc ăh iăcóăth t oăraăm căđ ă

bìnhăđ ngănh tăđ nhătrongăphânăph iăđ iăv iăm iăch ăth ăxãăh iăthamăgia quá trình
phátătri nănóiăchung.
M tăyêuăc uămangătínhănguyênăt cătrongăquáătrìnhăphátătri n,ăcácăch ăth ăthamă
giaăkhôngăphânăbi tăch ngăt c,ăgi iătính,ăgiaiăc p,ăngu năg căxu tăthânăđ uăcóăc ă
h iăti păc năbìnhăđ ngăcácăngu năl căvàăy uăt ăquyăđ nhăs ăphát tri n,ăt ăch ăl aă
ch năcácăl nhăv c/k ăn ngăho tăđ ngăcóăích.ăT tăy uăh ăph iăđ
t

cănh năcácăk tăqu ă

ngăx ngătheoăn ngăl căc aăb năthânăvàăkh ăn ngălàmăch ăquáătrìnhăphátătri n.ă

Khiăđó,ăs ăchênhăl chăv ăthuănh păvàăsuyăđ năcùngălàăm căđ ăh

ngăth ăc aăm iă

ch ăth ăhoànătoànăph ăthu căvàoăs n ăl căcáănhân,ăt călàăaiăđ ăn ngăl căhi năth că
hóaă c ă h iă (ch ngă h n,ă bi tă n mă b tă c ă h iă s nă xu t,ă kinhă doanh,ă sángă t oă raă ýă
t

ng kinhădoanhăđ căđáo,ănh yăbénăx ălýăthôngătin...)ăng

iăđóăph iăđ

căh

ngă

th ăcaoăh n.ăNh ăv y,ăquáătrìnhăphátătri nălàăquáătrìnhăhoànăthi năb năthânăch ăth ă
vàăc nhătranhăliênăt căvìăc ăh iăt tăh n.ă"Coiătr ngăvi căphânăph iăcácăc ăh iă(vàă
n ngăl căhi năth căhóaăcácăc ăh i)ăcôngăb ng,ăcoiăđâyălàăh

ngăquanătr ngănh t,ă

xétăv ădàiăh n,ăđ ăt oăraăm tăs ăphânăph iăcácăk tăqu ăđ uăraăhayăthuănh păm tăcáchă
côngăb ng"(9).
23


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

Th căhi năcôngăb ngăv ăc ăh iăđ tăđ

V n Công V

căkhiăcóăđ yăđ ăcácăh ăth ngăphápălý,ă

quyăt c,ăquyăđ nhăvàănh ngăti năđ ăv tăch tă- k ăthu tăthu năl iăchoăphépăcácăch ă
th ăbi năc ăh iăthànhăhi năth c.
C ăs ăphápălýăb oăđ măchoăcácăch ăth ăquy năl iăvàăngh aăv ătrongăho tăđ ngă
s năxu t,ăkinhădoanh.ăM iăch ăth ăti păc năbìnhăđ ngăcácăngu năl căphátătri n,ăcác

ngu năl căcông,ăc ăh iăs năxu t,ăkinhădoanhăvàăthànhăt uăphátătri n.ăS ăti păc nă
bìnhă đ ngă đ ngă ngh aă v iă vi că t oă c ă h i ngangă nhauă choă t tă c ă cácă ch ă th ă t nă
d ngăngu năl căxãăh iăvàăt ănhân,ăt oăthuănh păchoăb năthânătheoăcáchăriêngătrênă
th ătr

ng.ă i uănàyăđòiăh iăt ngăch ăth ăphátăhuyătínhăsángăt oăvàăđ căl pătrongă

vi căt iă uăhóaăl iăíchăc aămìnhătrênăc ăs ăt năd ngăc ăh iăchungătrongăn năkinhăt ă
th ătr

ng.
Nh ngăti năđ ăv tăch tă- k ăthu tăthu năl iăchoăphépăcácăch ăth ăbi năc ăh iă

thànhăhi năth călàăđi uăki năđ ătrongăvi căt oăl păs ăbìnhăđ ngăv ăc ăh i.ăCh ngă
h n,ăkh ăn ngăti păc năgiáoăd că ăvùngănúiăcaoăs ăkhóăkh năh năvùngăđ ngăb ng,ă
đôăth .ăHi nănhiên,ănh ngăng

iă ăvùngăkhóăkh năs ăb tăl iăh nănângăcaoătrìnhăđ ,ă

n ngăl căhi năth căhóaăcácăc ăh iăphátătri n.ăXu tăphátăt ăđó,ăvi căt oăs ăbìnhăđ ngă
v ăc ăh iăc năcóănh ngăgi iăphápăt ngăh păvàăs ăcanăthi păv ămôăc aăNhàăn

c.

Th n m, nângăcaoăhi uăl căcácăcôngăc ,ăchínhăsáchătrongăđi uăti tăphânăph iă
vàăphânăph iăl i.
Nh ngăcôngăc ,ăchínhăsáchăđ căl căđi uăti tăquanăh ăphânăph iăvàăphânăph iă
l iă làă thu ,ă tàiă chínhă - ti nă t ,ă thu nh pă - vi că làm,ă s ă h uă đ tă đai,ă tài s n,ă th aă
k ,v.v..
S ăcanăthi pănàyăc năđ

căth căthiăb ngănh ngăh ăth ngăcôngăc ăđ ngăb ăvàă

hi uăl căcaoăb oăđ măquanăh ăphânăph iă vàăphânăph iăl iădi năraăm tăcáchăminhă
b ch,ălànhăm nh,ăt oăđ ngăl căchoăquáătrìnhăphátătri nănh ăđãăphânătíchă ăcácăm că
trên.

24


Ti u lu n Quá trình s n xu t và l u thông TBCN

Cácă chínhă sáchă đ nhă h
đ

V n Công V

ngă phână ph iă l iă thuă nh p,ă c aă c iă hayă tàiă s nă c nă

căcânănh căt ănhi uăgócăđ :ăm tăm t,ăchúngăt oămôiătr

ngăminhăb chăvàăđi uă

ki nă côngă b ngă choăcácă ch ă th ă xãă h i;ăm tă khác,ă chúngă cóă kh ă n ngăng nă ch nă
nh ngă hànhă viă viă ph mă phápă lu t,ă quyă t că phână ph iă d nă t iă tìnhă tr ngă b tă bìnhă
đ ngătrongăxãăh iăt

ngălai.

Th sáu, x ălýăc

ngăquy tăvàănghiêmăminhăcácăhànhăviăphânăph iăb tăh pă

pháp.
Côngăb ngătrongăphânăph iăđòiăh iăs ăqu nătr ăhi uăl căcaoăc aănhàăn
quy n.ăPhânăph iăb oăđ măchoăs ălàmăgiàuăchínhăđángăc năđ

căphápă

căth ăch ăhóaăb ngă

cácă côngă c ă qu nă tr ă công,ă đ ngă th iă nh ngă hànhă viă phână ph iă b tă h pă phápă b tă
lu năđ iăt

ngăviăph măđóălàăai,ăph iăb ătr ngătr ănghiêmăvàăcôngăkhaiătheoăpháp

lu t.ăChínhăđi uănàyăm iăt oăraăs bìnhăđ ngăchoăm iăch ăth ăth căhi năphânăph iă
lànhăm nh,ăphùăh păv iănh ngăđóngăgópăt

ngăx ngătheoăn ngăl c.

Nh ngăhànhăviăph măphápătìmăm iăcách,ăm iăgiá,ăm iăth ăđo năđ ăm uăc uă
l iăíchăriêng,ăviăph măl iăíchăchungălàăkhôngăth ăch pănh nătrongăxãăh iăvàăph iăb ă
nghiêmătr ăcôngăkhaiătheoălu tăpháp.ăC ngăđ ngăxãăh iăkhôngăth ăch pănh nănh ngă
v ăx ălýăcácătr

ngăh păviăph măphápălu tăkhông nghiêm minh, qua loa và hình

th c.ăRõăràng,ăđi uăc năthi tăđ ănângăcaoăhi uăl căqu nălýănhàăn

căđ iăv iăquanăh ă

phân ph iălàănângăcaoăhi uăl căc aăb ămáyăqu nătr ăcông.ă"T o môi tr

ng pháp lý

và c ch , chính sách thu n l i đ phát huy các ngu n l c xã h i cho phát tri n,
các ch th ho t đ ng kinh doanh bình đ ng, c nh tranh lành m nh, công khai,
minh b ch, có tr t t , k c

ng".

25