Luận văn thạc sỹ - Phân tích báo cáo tài chính của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
***

NGUYỄN CHÍ TÂM

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KẾ TOÁN

Hà Nội, Năm 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
***

NGUYỄN CHÍ TÂM
Email:
Sđt: 0382955668

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH
MÃ SỐ: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SỸ KẾ TOÁN

Người hướng dẫn khoa học:
TS. PHẠM XUÂN KIÊN

Hà Nội, Năm 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa công
bố tại bất cứ nơi nào. Mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông tin xác
thực.
Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.
Hà Nội, năm 2018
Tác giả luận văn


LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc tới
TS. Phạm Xuân Kiên - giảng viên hướng dẫn tác giả trong quá trình thực hiện luận văn
này - đã hướng dẫn, chỉ bảo nhiệt tình và định hướng khoa học trong suốt quá trình
thực hiện luận văn.
Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô giáo Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân, bạn bè và người thân đã động viên, chia sẻ và khích lệ tác giả trong suốt quá
trình thực hiện luận văn.
Trân trọng!


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG - HÌNH
TÓM TẮT LUẬN VĂN.................................................................................................... i
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU............................................ 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................... 1
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan.................................................. 2
1.3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 4
1.4. Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................................. 4
1.5. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu......................................................... 4
1.6. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................... 4
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu.................................................................................. 5
1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu.................................................................................. 6
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................................................................................... 7
2.1. Khái niệm, ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính................................................. 7
2.1.1. Khái niệm phân tích báo cáo tài chính............................................................... 7
2.1.2. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính............................................................ 7
2.2. Cơ sở dữ liệu để phân tích báo cáo tài chính............................................................ 9
2.3. Phương pháp phân tích báo cáo tài chính............................................................... 16
2.3.1. Phương pháp so sánh....................................................................................... 16
2.3.2. Phương pháp loại trư....................................................................................... 17
2.3.3. Phương pháp đồ thị.......................................................................................... 18


2.3.4. Mô hình Dupont............................................................................................... 18
2.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính ngân hàng thương mại................................. 19
2.4.1. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn............................................................. 19
2.4.2. Phân tích khả năng thanh toán......................................................................... 25
2.4.3. Phân tích khả năng sinh lợi.............................................................................. 28
2.4.4. Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh........................................................ 29

2.4.5. Phân tích các chỉ số tài chính đặc thù của NHTM........................................... 35
Kết luận Chương 2......................................................................................................... 37
CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM..........................38
3.1. Tổng quan về Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam................38
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển....................................................................... 38
3.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý.................................................................... 39
3.1.3. Đặc điểm hoạt động kinh doanh...................................................................... 42
3.2. Tổ chức phân tích................................................................................................... 43
3.3. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn.................................................................... 44
3.3.1. Phân tích cơ cấu tài sản.................................................................................... 45
3.3.2. Phân tích cơ cấu nguồn vốn............................................................................. 48
3.3.3. Phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn............................................ 51
3.4. Phân tích khả năng thanh toán................................................................................ 53
3.4.1. Phân tích khả năng thanh toán......................................................................... 53
3.4.2. Phân tích tình hình tín dụng............................................................................. 54
3.5. Phân tích khả năng sinh lợi.................................................................................... 57
3.6. Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh............................................................... 59
3.6.1. Phân tích kết cấu thu nhập............................................................................... 59
3.6.2. Phân tích kết cấu chi phí.................................................................................. 63
3.7. Phân tích các chỉ số tài chính đặc thù của NHTM.................................................. 64
Kết luận Chương 3......................................................................................................... 65


CHƯƠNG 4: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KIẾN NGHỊ GIẢI
PHÁP VÀ KẾT LUẬN................................................................................................... 66
4.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu phân tích thực trạng BCTC tại Vietinbank.............66
4.1.1. Những điểm mạnh về tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh của
Vietinbank................................................................................................................. 66
4.1.2. Những điểm yếu về tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh của Vietinbank........68

4.2. Thiết lập mục tiêu, định hướng phát triển của Vietinbank trong những năm sắp tới............68
4.3. Các giải pháp nâng cao năng lực tài chính, hiệu quả kinh doanh cho Vietinbank
70
4.4. Điều kiện cơ bản để thực hiện các giải pháp nâng cao tình hình tài chính tại
Vietinbank..................................................................................................................... 74
4.4.1. Đối với các cơ quan quản lý nhà nước............................................................. 74
4.4.2. Đối với Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam........................................ 74
4.5. Đóng góp của đề tài nghiên cứu............................................................................. 76
4.6. Hạn chế của đề tài.................................................................................................. 77
Kết luận Chương 4......................................................................................................... 77
KẾT LUẬN..................................................................................................................... 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................. 80
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt
BCĐKT
BCKQKD
BCLCTT
BCTC
CAR
DPRR
LNST
LNTT
NHNN
NHTM
NHTW
NIM
NSNN

Từ viết đầy đủ
Bảng cân đối kế toán
Báo cáo kết quả kinh doanh
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo tài chính
Tỷ lệ an toàn vốn
Dự phòng rủi ro
Lợi nhuận sau thuế
Lợi nhuận trước thuế
Ngân hàng nhà nước
Ngân hàng thương mại
Ngân hàng trung ương
Chỉ số thu nhập lãi thuần
Ngân sách nhà nước

ROA

Sức sinh lợi của tài sản (Return On Assets)

ROE

Sức sinh lợi của vốn chủ sở hữu (Return On Equity)

TSCĐ
TSDH
TSNH

Tài sản cố định
Tài sản dài hạn

Tài sản ngắn hạn
Công ty TNHH MTV quản lý tài sản của các tổ chức tín

VAMC
VCSH
Vietinbank

dụng Việt Nam
Vốn chủ sở hữu
Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam


DANH MỤC BẢNG - HÌNH

BẢNG:

Bảng 2.1 : Tỷ lệ trích lập DPRR theo Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN và Quyết
định số 18/2007/QĐ-NHNN.........................................................................33
Bảng 3.1: Danh sách các công ty con, công ty liên kết của Vietinbank.........................41
Bảng 3.2: Cơ cấu tài sản của Vietinbank.........................................................................1
Bảng 3.3: Cơ cấu tài sản của Vietinbank.......................................................................50
Bảng 3.4: Cơ cấu chỉ tiêu “tiền gửi của khách hàng”....................................................52
Bảng 3.5: Mức độ độc lập tài chính của Vietinbank......................................................52
Bảng 3.6: Tình hình thanh toán của Vietinbank.............................................................54
Bảng 3.7: Tình hình hoạt động tín dụng của Vietinbank................................................55
Bảng 3.8 : Phân loại nợ của Vietinbank theo thời gian cho vay......................................56
Bảng 3.9: Chất lượng tín dụng tại Vietinbank...............................................................57
Bảng 3.10: Khả năng sinh lời của Vietinbank..................................................................59
Bảng 3.11: Kết cấu doanh thu của Vietinbank.................................................................61
Bảng 3.12: Kết cấu các chỉ tiêu doanh thu chính của Vietinbank....................................63

Bảng 3.13: Kết cấu các chỉ tiêu chi phí chính của Vietinbank..........................................64
Bảng 3.13: Chỉ số tài chính đặc thù của Vietinbank........................................................65
HÌNH

Hình 3.1:

Mô hình tổ chức Vietinbank..........................................................................40

Hình 3.2:

Giá trị nguồn vốn huy động và tỷ lệ nguồn vốn huy động trên tổng nguồn
vốn tại Vietinbank.........................................................................................50

Hình 3.3:

Tình hình tăng trưởng tín dụng tại Vietinbank..............................................55


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
***

NGUYỄN CHÍ TÂM

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH
MÃ SỐ: 8340301

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN THẠC SỸ

Hà Nội, Năm 2018


1
TÓM TẮT LUẬN VĂN

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân hàng là một tổ chức tài chính quan trọng bậc nhất của nền kinh tế và
đóng vai trò chủ chốt trong nền kinh tế tại bất kỳ thời điểm nào, hoặc ở quốc gia
nào. Ngân hàng bao gồm nhiều loại tuỳ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế
nói chung và hệ thống tài chính nói riêng, trong đó ngân hàng thương mại
(NHTM) thường chiếm tỷ trọng lớn nhất về quy mô tài sản, thị phần và số lượng
các ngân hàng.
Phân tích báo cáo tài chính (BCTC) của NHTM thông qua các BCTC và
một số tài liệu khác có ý nghĩa rất quan trọng không những đối với các cổ đông
của ngân hàng mà còn đối với nhiều đối tượng khác như Ban Lãnh đạo, các nhà
đầu tư, các doanh nghiệp, tổ chức hoạt động trong cùng lĩnh vực, nhà cung cấp,
khách hàng và các cơ quan hữu quan khác. Mỗi đối tượng quan tâm tới tình hình
tài chính của ngân hàng trên các khía cạnh khác nhau. Chính vì vậy, việc định kỳ
phân tích, đánh giá tình hình tài chính thông qua các bản báo cáo tài chính mang
tính cấp thiết vô cùng lớn và đóng vai trò quan trọng trong việc ra quyết định
trong hoạt động kinh doanh. Tư đó có thể giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả
hoạt động, tạo ra hiệu ứng lan tỏa giúp các thành phần khác trong nền kinh tế
cùng phát triển.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc phân tích tình hình tài chính thông qua
BCTC, tôi đã quyết định chọn đề tài “Phân tích báo cáo tài chính của Ngân hàng

TMCP Công Thương Việt Nam” cho luận văn của mình


2

1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận cơ bản và những vấn đề lý luận chung về phân
tích báo cáo tài chính của ngân hàng thương mại.
Phân tích, đánh giá tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh tại
Vietinbank.
Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính và hoạt động
kinh doanh của Vietinbank.
1.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hệ thống chỉ tiêu trình bày trên
BCTC của Vietinbank
Phạm vi nghiên cứu của luận văn là hệ thống BCTC (thông qua các báo
cáo thường niên) đã được kiểm toán của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt
Nam trong giai đoạn tư 2015 đến 2017.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng các phương pháp thu thập
số liệu, phân tích tổng hợp, so sánh, đối chiếu, phương pháp Dupont, thống kê và
các cơ sở lý thuyết phân tích BCTC NHTM.
1.5. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Luận văn đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về phân tích báo cáo
tài chính tư đó là nền tảng áp dụng cho việc phân tích BCTC của Ngân hàng
TMCP Công Thương Việt Nam. Bên cạnh đó, luận văn còn giúp những người
quan tâm có được cách nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính và kết quả hoạt


3

động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam, đóng góp thêm
ý kiến cho việc ra quyết định. Xa hơn, luận văn sẽ có các giá trị thực tiễn áp
dụng với các NHTM khác tại Việt Nam.
1.6. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Ngoài các phần phụ lục đi kèm như danh mục bảng, hình, mục lục đề tài thì
nội dung luận văn được chia thành bốn chương chính với nội dung như sau :
Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở lý luận về phân tích báo cáo tài chính ngân hàng thương mại.
Chương 3: Phân tích thực trạng BCTC của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt
Nam.
Chương 4: Thảo luận kết quả nghiên cứu, kiến nghị giải pháp và kết luận.

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
2.1. Khái niệm và ý nghĩa phân tích BCTC
Phân tích BCTC là một yêu cầu tất yếu khách quan, ra đời và phát triển tư
đòi hỏi của đời sống kinh tế, tư yêu cầu phải quản lý khoa học và có hiệu quả
hoạt động kinh doanh của các NHTM. Nó là công cụ không thể thiếu được đối
với các nhà quản lý kinh tế, là một hình thức biểu hiện của chức năng tổ chức và
quản lý kinh tế của Nhà nước.
Vậy tóm lại, phân tích BCTC là quá trình phân tích các chỉ tiêu tài chính
trên hệ thống báo cáo hoặc các chỉ tiêu tài chính mà nguồn thông tin tư hệ thống


4

báo cáo nhằm đánh giá tình hình tài chính của NHTM, cung cấp thông tin cho
mọi đối tượng có nhu cầu theo những mục tiêu khác nhau
2.2. Phương pháp phân tích BCTC

- Phương pháp so sánh
- Phương pháp loại trư
- Mô hình Dupont
- Phương pháp đồ thị
2.3. Nội dung phân tích BCTC của NHTM
Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn: Phân tích cấu trúc tài sản và nguồn
vốn đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân tích BCTC của một NHTM. Do
đặc thù ngành nghề kinh doanh của NHTM là kinh doanh tiền tệ nên cơ cấu tài
sản và nguồn vốn sẽ giúp cho ban Lãnh đạo của ngân hàng nắm được tình hình
và các chính sách huy động vốn hiện tại. Tư đó, trợ giúp Ban Quản trị, Ban Điều
hành ra quyết định thích hợp trong quá trình kinh doanh để đạt được kết quả như
mong muốn thông qua việc thay đổi cấu trúc tài sản và nguồn vốn
Phân tích khả năng thanh toán: Trong quá trình kinh doanh, vấn đề làm
cho NHTM lo ngại là các khoản nợ, các khoản phải thu không có khả năng thu
hồi (các khoản nợ xấu), các khoản phải trả đến hạn. Khả năng thanh toán của
NHTM là năng lực về tài chính mà NHTM có được để đáp ứng nhu cầu thanh
toán các khoản phải trả cho các cá nhân, tổ chức có quan hệ cho NHTM vay
hoặc nợ. Các khoản phải trả của NHTM có thể là các khoản phải trả lãi tiền gửi
khách hàng, các khoản thuế chưa nộp NHNN, các khoản chưa trả lương. Thông
thường, khi tiến hành phân tích khả năng thanh toán của một NHTM, người ta
thường chú trọng đến hai chỉ tiêu. Đó là khả năng thanh toán ngắn hạn và khả
năng thanh toán dài hạn


5

Phân tích khả năng sinh lợi: Khi phân tích tình hình thực hiện chỉ tiêu lợi
nhuận và khả năng sinh lời, nhà phân tích thường đánh giá qui mô, tốc độ tăng
LNST kì này so với kì trước, mức độ ổn định của LNST trong một khoản thời
gian nhất định, xem xét mối quan hệ giữa thanh toán với doanh thu, quy mô tài

sản, VCSH … qua một số chỉ tiêu chính
Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh: Phân tích hiệu quả hoạt động
kinh doanh là quá trình nghiên cứu để đánh giá toàn bộ quá trình và hiệu quả
hoạt động kinh doanh tại NHTM nhằm làm rõ chất lượng hoạt động kinh doanh
và các nguồn tiềm năng cần khai thác, tư đó đề ra các phương án và giải pháp
nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Nội dung của phân tích hiệu quả hoạt
động kinh doanh là đánh giá quá trình hướng đến kết quả hoạt động kinh doanh
với sự tác động của các yếu tố ảnh hưởng, được biểu hiện qua các chỉ tiêu kinh
tế. Nó không chỉ đánh giá biến động mà còn phân tích các nhân tố phụ thuộc vào
mối quan hệ cụ thể của nhân tố với chỉ tiêu phân tích
Phân tích các chỉ số tài chính đặc thù của NHTM: Thông qua một số chỉ tiêu đặc
thù của NHTM như hệ số an toàn vốn (CAR) hoặc chỉ số thu nhập lãi thuần
CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG BCTC CỦA NGÂN HÀNG
TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
3.1. Tổng quan về Vietinbank
Tên đăng ký tiếng Việt: NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG
THƯƠNG VIỆT NAM.
Tên đăng ký tiếng Anh: VIETNAM JOINT STOCK COMMERCIAL
BANK FOR INDUSTRY AND TRADE.


6

Tên giao dịch: VietinBank.
Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam được thành lập vào ngày
26/03/1988, trên cơ sở tách ra tư Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo Nghị định
số 53/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng.
3.2. Nội dung phân tích BCTC của Vietinbank
Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn: Tổng tài sản và tổng nguồn vốn của
Vietinbank có xu hướng tăng dần qua các năm. Trong đó, Vietinbank đang có có

xu hướng điều chỉnh lại tình hình phân bổ nguồn vốn vào các bộ phận tài sản của
mình để phù hợp với định hướng kinh doanh trong các năm sắp tới.
Phân tích khả năng thanh toán: Tỷ lệ dư nợ cho vay so với tiền gửi chứng
minh rằng phần lớn nguồn tiền dành cho hoạt động tín dụng cho vay của
Vietinbank đều đến tư tiền gửi của khách hàng. Điều này chứng tỏ Vietinbank
đang có chính sách sử dụng vốn khá hiệu quả khi đạt được tỷ lệ cho vay ở mức
độ rất tốt. Bên cạnh đó, hệ số năng lực cho vay lại tăng dần qua các năm và cao
hơn mức bình quân ngành cho thầy khả năng thanh toán của Vietinbank đang
chưa thực sự tốt.
Phân tích khả năng sinh lợi: Chỉ số ROA và ROE của Vietinbank có biến
động qua tưng năm nhưng không nhiều. Chỉ số ROA có mức giảm nhẹ trong
năm 2017 cho thấy tình hình sử dụng tài sản của Vietinbank còn đang có những
mặt hạn chế. Bên cạnh đó, chỉ số ROE lại có dấu hiệu tăng trở lại trong năm
2017 lại cho thấy tình hình cải thiện khả năng sử dụng vốn của Vietinbank đang
đi đúng hướng.
Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh: Thu nhập tư lãi và các khoản
tương tự chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng thu nhập chính ngân hàng (gần
90%). Điều này cho thấy đây là nguồn thu nhập bền vững và trọng yếu của
Vietinbank. Thu nhập của hoạt động dịch vụ tuy chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng


7

lại có chiều hướng tăng lên cho thấy kết quả đúng đắn của việc Vietinbank phát
triển mảng dịch vụ nhằm tăng nguồn thu cho ngân hàng cũng như phát triển khả
năng nhận diện thương hiệu cho khách hàng.
Phân tích các chỉ số tài chính đặc thù của NHTM: Chỉ số CAR cho ý nghĩa
tương tự như tỷ lệ đòn bẩy tài chính tức là đánh giá mức độ độc lập tài chính của
NHTM nhưng thông qua mức độ rủi ro mà nguồn vốn tự có của NHTM đang
nắm giữ. Tỷ lệ này giúp xác định khả năng đáp ứng các nghĩa vụ của ngân hàng

với khả năng tự vệ tư vốn tự có và đánh giá khả năng thích ứng các rủi ro tín
dụng, rủi ro hoạt động… Xem xét hệ số này cũng giúp tạo ra công bằng khi đánh
giá rủi ro giữa các ngân hàng lớn và ngân hàng nhỏ. Trong khi đó, hệ số NIM lại
đánh giá về hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM thông qua việc đánh giá
tỷ lệ giữa thu nhập lãi thuần so với tổng tài sản sinh lời bình quân.
CHƯƠNG 4: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, KIẾN NGHỊ GIẢI
PHÁP VÀ KẾT LUẬN
4.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu phân tích thực trạng BCTC tại
Vietinbank
Những ưu điểm: Thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Vietinbank đã
cung cấp cho người đọc những thông tin về tình hình tài chính của Vietinbank.
Các chỉ tiêu phân tích trên báo cáo tài chính cơ bản là đầy đủ, việc phân tích báo
cáo tài chính của Vietinbank đã phân tích hầu hết được các mặt hoạt động kinh
doanh của ngân hàng.
Những hạn chế: Chi phí DPRR tín dụng của Vietinbank lại có mức tăng
rất mạnh trong những năm gần đây. Bên cạnh đó, tỷ lệ dư nợ trên huy động của
toàn hệ thống vẫn ở mức cao và đang có xu hướng tăng lên.


8

4.2. Những giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính và hiệu quả hoạt
động tại Vietinbank
Thiết lập mục tiêu, định hướng phát triển của Vietinbank trong những năm
sắp tới. Nghiêm túc chấp hành, triển khai thực hiện các chính sách, chỉ đạo định
hướng của Nhà nước về lĩnh vực kinh doanh. Củng cố, nâng cao năng lực tài
chính. Quyết liệt quản lý chất lượng tăng trưởng, kiểm soát nợ xấu. Ứng dụng
nền tảng công nghệ hiện đại để phát triển sản phẩm dịch vụ đáp ứng tối đa nhu
cầu khách hàng và nâng cao năng lực quản trị ngân hàng. Chú trọng công tác
nhân sự, đào tạo, hoàn thiện mô hình hoạt động, cải tiến quy trình, nâng cao

năng suất lao động để thúc đẩy hoạt động kinh doanh.
4.3. Điều kiện cơ bản để thực hiện các giải pháp nâng cao tình hình tài
chính tại Vietinbank
Đối với các cơ quan quản lý nhà nước: Tiếp tục hoàn thiện môi trường
luật pháp, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động kinh doanh ngân hàng. Nhanh chóng
xây dựng một hệ thống chỉ tiêu chuẩn phân tích tình hình tài chính của NHTM
mang tính hướng dẫn, có quy chuẩn về phương pháp tính toán mang tính khoa
học cao nhưng vẫn đáp ứng vào được điều kiện hiện tại. Nghiên cứu, sửa đổi chế
độ kế toán hiện hành theo hướng phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trường,
phù hợp với đặc điểm, trình độ quản lý kinh tế, sức khỏe tài chính của các
NHTM, đồng thời phù hợp với chuẩn mực kế toán quốc tế.
Đối với Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam: Xây dựng, tổ chức đội
ngũ chuyên trách trong việc phân tích BCTC đi kèm với đội ngũ cán bộ Ngân
hàng có trình độ, năng lực, chuyên môn và thâm niên công tác nhằm đảm bảo
cho công tác đánh giá chính xác và có hiệu quả thực tế. Thực thi tốt các chính


9

sách tín dụng tỷ giá, lãi suất, tập trung cho vay lĩnh vực ưu tiên khuyến khích
thúc đẩy phát triển kinh tế. Cơ cấu lại khách hàng giảm thiểu rủi ro. Triển khai
quyết liệt tái cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu, nợ tiềm ẩn. Nâng cao chất lượng công
tác khách hàng, năng lực tài chính, tăng vốn điều lệ đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn,
đã lên phương án tăng vốn tư nguồn cổ tức hiện có, đề xuất cơ chế đặc thù đề
nghị NHNN xem xét sớm có giải pháp tăng vốn cho VietinBank. Chấn chỉnh,
nâng cao chất lượng của hoạt động kế toán, kiểm toán nội bộ nhằm đảm bảo tính
chuẩn xác, và độ tin cậy cần thiết của các thông tin, dữ liệu tài chính. Tích cực và
chủ động hơn trong việc ứng dụng các công nghệ, đồng thời chú trọng hơn trong
công tác đào tạo cán bộ công nghệ thông tin trong nội bộ của mình …

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
***

NGUYỄN CHÍ TÂM

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH
MÃ SỐ: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SỸ KẾ TOÁN
Người hướng dẫn khoa học:
TS. PHẠM XUÂN KIÊN

Hà Nội, Năm 2018


1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân hàng là một tổ chức tài chính quan trọng bậc nhất của nền kinh tế và đóng
vai trò chủ chốt trong nền kinh tế tại bất kỳ thời điểm nào, hoặc ở quốc gia nào. Ngân
hàng bao gồm nhiều loại tuỳ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế nói chung và hệ
thống tài chính nói riêng, trong đó ngân hàng thương mại (NHTM) thường chiếm tỷ

trọng lớn nhất về quy mô tài sản, thị phần và số lượng các ngân hàng. Là một trong
những mắt xích quan trọng của bất kỳ một nền kinh tế nào, trung gian tài chính, môt
thành phần kinh tế không thể thiếu trong nền kinh tế quốc dân. Với hoạt động kinh
doanh đặc thù khác với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác, đi kèm đó là các rủi ro
đến tư nhiều phía (chủ quan và khách quan), có thể gây ảnh hưởng lớn đến tất cả các
thành phần trong nền kinh tế.
Năm 2017 đánh dấu là năm thành công của nền kinh tế Việt Nam. Lần đầu tiên
trong nhiều năm qua, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội đều đạt và vượt chỉ tiêu đề ra: Tăng
trưởng kinh tế đạt 6,81%; thu nhập bình quân ðầu ngýời tãng 170 Ðô la Hoa Kỳ so với
nãm trýớc; dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cao nhất trong vòng 10 năm; kim
ngạch xuất nhập khẩu cũng đạt mức kỷ lục khi xuất siêu 2,67 tỷ Đô la Hoa Kỳ. Đặc
biệt, lĩnh vực tài chính ngân hàng cũng khởi sắc với những kết quả quan trọng: Kiểm
soát lạm phát thành công; lãi suất giảm trong khi dư nợ tín dụng của nền kinh tế tăng
mạnh; dự trữ ngoại hối cao, góp phần giúp ngân hàng nhà nước (NHNN) điều hành tỷ
giá linh hoạt, tạo nền tảng tăng xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam trong tương lai; đẩy
mạnh xử lý nợ xấu, giúp khai thông dòng chảy tín dụng trong nền kinh tế.
Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) đóng góp một phần không
nhỏ vào thành công đó. Với vị thế then chốt, vai trò chủ lực và trách nhiệm tiên phong,
VietinBank không chỉ giữ vững vị thế ngân hàng hàng đầu Việt Nam, mà còn phát triển


2
mạnh mẽ, là trụ cột vững chắc để duy trì nền tảng ổn định hoạt động tài chính ngân
hàng, trực tiếp tham gia tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng, đồng thời tiếp tục mở
rộng quy mô, hội nhập khu vực và quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt
được thì tình hình tài chính của Vietinbank vẫn bộc lộ những điểm yếu, những hạn chế
được phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh.
Phân tích báo cáo tài chính (BCTC) của NHTM thông qua các BCTC và một số tài
liệu khác có ý nghĩa rất quan trọng không những đối với các cổ đông của ngân hàng mà
còn đối với nhiều đối tượng khác như Ban Lãnh đạo, các nhà đầu tư, các doanh nghiệp,

tổ chức hoạt động trong cùng lĩnh vực, nhà cung cấp, khách hàng và các cơ quan hữu
quan khác. Mỗi đối tượng quan tâm tới tình hình tài chính của ngân hàng trên các khía
cạnh khác nhau. Chính vì vậy, việc định kỳ phân tích, đánh giá tình hình tài chính
thông qua các bản BCTC mang tính cấp thiết vô cùng lớn và đóng vai trò quan trọng
trong việc ra quyết định trong hoạt động kinh doanh. Tư đó có thể giảm thiểu rủi ro,
nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo ra hiệu ứng lan tỏa giúp các thành phần khác trong
nền kinh tế cùng phát triển.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc phân tích tình hình tài chính thông qua BCTC,
tôi đã quyết định chọn đề tài “Phân tích báo cáo tài chính của Ngân hàng thương mại
cổ phần Công Thương Việt Nam” cho luận văn của mình.

1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan
Trong những năm gần đây, phân tích BCTC của các NHTM ngày càng được quan
tâm, chú ý đến nhiều hơn và dần trở thành một nhu cầu cấp thiết để những đối tượng
quan tâm đánh giá được tình hình tài chính của NHTM thông qua các hoạt động kinh
doanh cốt lõi. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, bài viết, đề tài về nội dung này.
Có thể kể ra một số đề tài như sau:
“Phân tích báo cáo tài chính ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam”, luận văn
Thạc sỹ - Đại học Kinh Tế Quốc dân, 2013 của tác giả Trần Thanh Phương và “ Phân
tích báo cáo tài chính ngân hàng TMCP Bắc Á – CN Hưng Yên”, luận văn Thạc sỹ –


3
Đại học Kinh tế Quốc Dân, 2016 của tác giả Lã Thị Hà Châu: Hai luận văn trên đã nêu
ra những vấn đề tổng quan về lý luận phân tích BCTC, tiến hành phân tích và đề xuất
những giải pháp cụ thể giúp hoàn thiện công tác phân tích BCTC của các NHTM tại
Việt Nam. Tuy vậy, đề tài vẫn bị giới hạn bởi những hạn chế mới chỉ dưng lại ở cách
nhìn của các nhà lãnh đạo. Tức là quá trình phân tích BCTC chỉ đưa ra những ưu điểm,
nhược điểm của công tác phân tích BCTC đang diễn ra tại ngân hàng, nhằm xây dựng
nên các chỉ tiêu chính để phân tích và hoàn thiện công tác phân tích, mà chưa hướng

tới việc phân tích những thay đổi trong hoạt động của ngân hàng, tìm hiểu nguyên nhân
đến tư nội tại hoặc bên ngoài và đưa ra các biện pháp để giảm thiểu rủi ro và nâng cao
hiệu quả hoạt động của ngân hàng.
“Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Techcombank”, luận văn Thạc sỹ - Đại học kinh tế Quốc dân, 2011 của tác giả Nguyễn
Thùy Dương; “Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính ngân hàng TMCP Nam Á”,
luận văn Thạc sỹ - Đại học Kinh tế quốc dân, 2014 của tác giả Phùng Thị Phương và
“Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại
Chúng Việt Nam”, luận văn Thạc sỹ - Đại học kinh tế Quốc dân, 2014 của tác giả Bùi
Thị Như Quỳnh: Các luận văn trên đã làm sáng tỏ được ý nghĩa của việc hoàn thiện
phân tích BCTC của NHTM. Tác giả đã hệ thống hoá được nội dung trọng tâm của
phân tích BCTC của NHTM. Tuy nhiên, ngoài những kết quả đạt được, khi phân tích
tình hình thu nhập chi phí mới đơn thuần chỉ phân tích độc lập tưng chỉ tiêu mà chưa
xem xét mối quan hệ giữa các chỉ tiêu và mối quan hệ với quy mô nghiên cứu của toàn
ngân hàng do đó chưa thực sự đánh giá được hoạt động nào mang lại kết quả tốt hay
không.
Kế thưa và phát huy những thành tựu mà những tác giả trước đã nghiên cứu được.
Luận văn sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống hóa các lý luận chung về BCTC và phương
pháp phân tích BCTC, đồng thời sẽ cố gắng khắc phục những nhược điểm mà các đề
tài trước đây chưa đề cập đến.

1.3. Mục tiêu nghiên cứu


4
Hệ thống hóa cơ sở lý luận cơ bản và những vấn đề lý luận chung về phân tích báo
cáo tài chính của ngân hàng thương mại.
Phân tích, đánh giá tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh tại
Vietinbank.
Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính và hoạt động kinh

doanh của Vietinbank.

1.4. Câu hỏi nghiên cứu
Để đáp ứng mục tiêu đã đề ra, tác giả đã tập trung trả lời cho các câu hỏi sau:
 Phân tích BCTC của NHTM tại Việt Nam được tiến hành bằng phương pháp và



nội dung nào?
Thực trạng phân tích BCTC tại Vietinbank như thế nào?
Các kiến nghị và giải pháp phù hợp nào được sử dụng để cải thiện năng lực tài
chính và kết quả hoạt động kinh doanh tại Vietinbank?

1.5. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hệ thống chỉ tiêu trình bày trên BCTC của
Vietinbank.
Phạm vi nghiên cứu của luận văn là hệ thống BCTC (thông qua các báo cáo thường
niên) đã được kiểm toán của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam trong giai
đoạn tư 2015 đến 2017.

1.6. Phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý thuyết: Các chỉ số tài chính được dùng để tính toán và phân tích cấu trúc
tài chính, các chỉ số về khả năng thanh toán, các chỉ số về khả năng sinh lợi, các chỉ số
đánh giá hiệu quả hoạt động.
Phương pháp tiếp cận: Luận văn sử dụng phương pháp định tính bằng việc thu thập
các thông tin tư BCTC qua các năm 2015, 2016, 2017 tư đó tiến hành phân tích, đánh
giá các chỉ số tài chính thông qua việc sử dụng mô hình Dupont. Tư đó đưa ra những


5

nhận định, so sánh, đánh giá làm bật ra được những ưu điểm, những hạn chế tồn tại về
tình hình tài chính và thực trạng hoạt động kinh doanh tại Vietinbank.
Phương pháp thu thập dữ liệu:
 Thông qua các giáo trình, tài liệu tham khảo, tài liệu học tập, slide, bài giảng thu
thập: Tìm hiểu những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích BCTC của NHTM như
khái niệm, mục tiêu, ý nghĩa phân tích, phương pháp phân tích, nội dung phân
tích, ý nghĩa và phương pháp tính toán các chỉ tiêu tài chính sử dụng để phân
tích.
 Thông tin về Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam được lấy tư website
chính thức (www.vietinbank.vn) bao gồm các báo cáo thường niên năm 2015,
2016, 2017, lịch sử hình thành, hệ thống tổ chức, hoạt động kinh doanh …
 Nghiên cứu, tham khảo các công trình nghiên cứu liên quan để kế thưa và phát
huy những kết quả mà các công trình nghiên cứu trước đã đạt được. Tư đó hoàn
thiện những thiếu sót, giúp cho luận văn được hoàn thiện hơn.

1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Luận văn đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về phân tích báo cáo tài chính
tư đó là nền tảng áp dụng cho việc phân tích BCTC của Ngân hàng TMCP Công
Thương Việt Nam. Bên cạnh đó, luận văn còn giúp những người quan tâm có được
cách nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính và kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân
hàng TMCP Công Thương Việt Nam, đóng góp thêm ý kiến cho việc ra quyết định. Xa
hơn, luận văn sẽ có các giá trị thực tiễn áp dụng với các NHTM khác tại Việt Nam.