Một số biện pháp giáo dục giúp trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi thực hiện tốt kỹ năng sống tại trường mẫu giáo

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc
BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến cơ sở huyện Phú Ninh.
Tên đề tài sáng kiến: “Một số biện pháp giáo dục giúp trẻ mẫu giáo 56 tuổi thực hiện tốt kỹ năng sống tại trường mẫu giáo Ánh Dương’’.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Hoạt động giáo dục trẻ thực hiện tốt kỹ
năng sống tại trường mẫu giáo Ánh Dương, đã được triển khai và áp dụng tại
lớp, để góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục phát triển toàn diện cho
trẻ và có thể áp dụng rộng rãi tại các lớp trong trường.
3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
Năm học: 2019-2020
4. Mô tả bản chất của sáng kiến.
Đặc biệt trong giáo dục nước nhà, cấp học Mầm non là nền tảng là cơ sở
ban đầu cho việc hình thành và phát triển một con người một cách toàn diện. Vì
thế trẻ em không chỉ là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình mà còn là
tương lai của đất nước của xã hội. Non sông Việt Nam có lớn mạnh hay không,
xã hội Việt Nam có phồn vinh hay không điều đó phụ thuộc phần lớn vào sự
nghiệp giáo dục của nước nhà. Giáo dục Mầm non là khâu đầu tiên trong hệ
thống giáo dục là nền tảng cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người
mới trong xã hội mới. Hơn ai hết, bản thân tôi là một giáo viên mầm non, tôi rất
hiểu vai trò của mình trong sự nghiệp trồng người, tôi nguyện đem hết khả năng,
năng lực và tâm huyết của mình để giáo dục trẻ và giúp trẻ phát triển hài hoà, về
mọi mặt cho trẻ phát triển một cách toàn diện về 5 lĩnh vực.
Như chúng ta đã biết cấp học Mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống
giáo dục quốc dân. Trường Mầm non là “cái nôi” nuôi dưỡng, hình thành nhân
cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Bởi vậy để ngay từ ban đầu trẻ được hình
thành và phát triển một cách toàn diện về nhân cách và kỹ năng sống cho trẻ
Các cô giáo không chỉ dừng lại ở việc chăm sóc, thoả mãn nhu cầu vui
chơi của trẻ mà phải đầu tư giúp trẻ có những kỹ năng cơ bản trong cuộc sống
hằng ngày.
Để trẻ học được điều đó người giáo viên đóng vai trò là người hỗ trợ, giúp

đỡ, uốn nắn trẻ những kỹ năng trong từng lời ăn tiếng nói, từ những công việc
hằng ngày tại trường mầm non.
Trong thời gian gần đây, nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ được rất
nhiều phụ huynh và toàn xã hội quan tâm. Tuy nhiên dạy trẻ kỹ năng sống như
-1-


thế nào để trẻ tự tin vững bước vào tương lai là một vấn đề cần đặt ra nhiều câu
hỏi. Nếu thiếu kỹ năng sống, trẻ dễ bị lôi kéo vào những hành vi xấu, dễ bị phát
triển lệch lạc về nhân cách. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là việc
làm cần thiết nhằm giúp các em xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn
bè và mọi người, sống khoẻ mạnh và phát triển tốt.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, bản thân là một giáo viên tôi suy
nghĩ, mình phải làm gì ? làm cách nào đây để giúp trẻ có một kỹ năng sống cho
trẻ ở trường cũng như ở nhà và khi đi ra ngoài xã hội để trẻ có thể biết một số kỹ
năng cơ bản khi gặp một số tình huống trong cuộc sống trẻ có thể giải quyết tốt
khi trẻ nắm được một số kỹ năng cơ bản chính vì vậy mà tôi đã chọn đề tài:
“Một số biện pháp giáo dục giúp trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi thực hiện tốt kỹ
năng sống tại trường Mẫu giáo Ánh Dương” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
4.1 Phân tích trình trạng của giải pháp đã biết.
Chính vì vậy năm học 2019- 2020, bản thân tôi tiếp tục được phân công
nhiệm vụ dạy lớp lớn 3 với số lượng học sinh trong lớp là 28 cháu, trong đó nam
là 17 cháu, nữ 11 cháu, đây là lớp học có nhiều trẻ ở nơi khác đến học như Tam
dân, Tam Thái, Tam Đàn, Tam Vinh…, đa số phụ huynh làm nghề nông, làm
công nhân kinh tế còn khó khăn nên ba mẹ ít có thời gian quan tâm đến trẻ nên
phần lớn cháu chưa có kỹ năng tự phục vụ bản thân cũng như chưa biết cách bảo
vệ bản thân khi gặp kẻ xấu, cũng như không thuộc số điện thoại của ba mẹ, kỹ
năng giao tiếp, kỹ năng tự phục vụ bản thân, kỹ năng xử lý các tình huống
thường gặp.... còn rất hạn chế.
Vậy lớp tôi có 28 trẻ trong đó có 17 trẻ nam và 11 trẻ nữ, đa số đều được

cha mẹ cưng chiều nên các hoạt động hằng ngày ở lớp các cháu còn bỡ ngỡ và
một số kỹ năng sống đơn giản các cháu đều chưa biết .
* Ưu điểm:
Được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu nhà trường, cũng
như sự giúp đỡ của chị em đồng nghiệp và các bậc phụ huynh học sinh của lớp.
Lớp học thoáng mát, đủ diện tích cho trẻ hoạt động và trang thiết bị, đồ
dùng dạy học cho trẻ 5-6 tuổi đầy đủ.
Đa số trẻ ngoan, lễ phép, biết vâng lời, đi học chuyên cần, thích tham gia
vào các hoạt động.
Bản thân là một giáo viên có kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy, có năng
lực chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động
trong mọi công việc. Thực hiện tốt chương trình chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục
trẻ của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Được sự ủng hộ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh và tập thể hội đồng sư
phạm nhà trường
-2-


Các cháu được học bán trú, các cháu đi học cả ngày, các cháu ở cùng một
độ tuổi.
Trường gần ở Thị trấn thuận lợi về việc đi lại và thông tin liên lạc.
Phụ huynh đưa con đi học đều, đúng giờ đúng thời gian quy định.
Lớp có hai giáo viên phụ trách công tác chăm sóc giáo dục trẻ, trình độ
đại học sư phạm mầm non.
* Nhược điểm:
Một số phụ huynh đối với khái niệm rèn kỹ năng sống cho trẻ có lẽ còn xa
lạ và mới mẻ nhất là đối với mô hình thực hiện kỹ năng sống cho trẻ. Họ chưa
hiểu mục đích và tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho trẻ.
Một số phụ huynh còn lo kinh tế nên chưa có thời gian quan tâm đến trẻ.
Nhiều phụ huynh chưa có hành vi đúng đắn và lời nói mẫu mực đối với

trẻ.
Một số phụ huynh thờ ơ và bỏ qua những hành động sai của trẻ nên vô
tình hình thành thói quen ở trẻ, khiến cho giáo viên rất khó khăn trong việc rèn
kỹ năng
Khả năng nhận thức của trẻ trong lớp không đồng đều, mỗi trẻ có một tính
cách, một tâm lý khác nhau, đòi hỏi giáo viên phải áp dụng mỗi trẻ một hướng
giáo dục khác nhau tuỳ theo tâm lý của từng đứa trẻ mà phải có biện pháp thích
hợp để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Một số trẻ còn vụng về, lại có cá tính bướng bỉnh, chưa có thói quen nề
nếp tốt; rụt rè, thiếu mạnh dạn khi bày tỏ ý kiến; khi phát biểu nói không rõ
ràng, trả lời cộc lốc, không trọn câu; khi làm sai hoặc có lỗi với người khác ít
nói lời xin lỗi, ai cho gì ít cảm ơn, ít thể hiện các kỹ năng của mình như giao
tiếp, thói quen lao động tự phục vụ hằng ngày, bảo vệ sức khỏe thói quen hành
vi văn hóa tốt. Vì thiếu kỹ năng, thiếu kinh nghiệm nên khi làm việc gì trẻ có ý
nghĩ sợ làm sai, sợ mình không làm được, một số trẻ thì chưa biết xử lý một số
tình huống đơn giản trong cuộc sống hằng ngày cũng như các hoạt động của lớp.
Với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi để
tìm ra “Một số biện pháp giáo dục giúp trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi thực hiện kỹ năng
sống tại trường mẫu giáo Ánh Dương ".
4.2. Nêu nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược
điểm của giải pháp đã biết.
Vì đây là lớp bản thân tôi được phân công chủ nhiệm, tôi muốn những gì
tốt nhất đến với trẻ và tôi cố gắng quan sát giúp đỡ các cháu trong các hoạt động
chăm sóc giáo dục cũng như các kỹ năng sống cho trẻ.
Lồng ghép, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động
của nhà trường.
-3-


Lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống vào chương trình học có nhiều

ưu thế nhằm hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá. Để thực
hiện được điều này tôi phải tìm hiểu qua sách báo, tài liệu, internet, chương trình
trên tivi tạp chí... để nghiên cứu, hơn thế nữa nắm được đặc điểm tâm sinh lí và
dựa vào tình hình thực tế của lớp trong các hoạt động hằng ngày của trẻ mà tôi
giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi
Đón trẻ:
Đối với cấp học mầm non thì "trường là nhà, cô là mẹ". Vì vậy, tạo môi
trường mẫu mực xung quanh trẻ là rất cần thiết, mỗi buổi sáng đến lớp cô giáo
luôn nhắc trẻ chào cô, chào ba mẹ khi nhắc trẻ cô giáo ân cần niềm nở tạo cảm
giác yên tâm cho trẻ.
Cô cho trẻ tự cất đồ dùng cá nhân vào đúng nơi quy định, đúng ký hiệu
của trẻ để từ đó trẻ hình thành cho trẻ kỹ năng sống, kỹ năng tự lập, tự vệ cho
bản thân cũng cần được cô giáo và ba mẹ trang bị cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ để
trẻ thích nghi với môi trường xã hội quanh trẻ.
Thể buổi sáng:
Rèn cho trẻ có kỹ năng thực hiện đúng các động tác, khi tập đứng đúng ký
hiệu của mình không chen lấn xô nhau khi tập thể dục buổi sáng dễ gây ra tai
nạn.
Khi thực hiện xong trẻ biết cất đồ dùng đúng nơi quy định, không chen
lấn xô đẩy khi đi vào lớp từ đó hình thành cho trẻ có kỹ năng sống hằng ngày.
Hoạt động học:
Để trẻ có những kỹ năng học tập tốt sẽ giúp cho trẻ có một nền tảng vững
chắc về sau, để trẻ có những kỹ năng học tập tốt tôi luôn dạy trẻ có thái độ học
tập tốt như ngồi đúng tư thế, ngồi ngay ngắn, tập trung trong giờ học, trong giờ
học con đưa tay phát biểu, cô đưa ra những câu hỏi gợi mở kích thích sự tìm tòi
sáng tạo tư duy của trẻ từ đó giúp trẻ hình thành những kỹ năng học tốt hơn
Ví dụ: Đối với giờ học khám phá môi trường chủ đề “rau xanh quanh
bé’’. Cô ra câu hỏi gợi mở để trẻ thảo luận suy nghĩ tìm ra cách giải quyết từ đó
giúp trẻ có được kỹ năng cần thiết cho trẻ sau này
Cô giáo dục trẻ biết lợi ích của việc ăn rau củ quả hằng ngày, giúp cơ thể

khoẻ mạnh, tăng sức đề kháng và trẻ biết chăm sóc rau cũng như cách bảo quản.
Giờ học làm quen chữ cái: Nhắc nhỡ cháu ngồi ngay ngắn, lắng nghe cô
giáo giảng giải đề đưa ra câu trả lời chính xác. Kích thích trẻ hứng thú học, đưa
tay phát biểu bằng những câu hỏi và yêu cầu của cô giáo đặt ra để giải quyết các
tình huống, trẻ biết chia sẻ cùng thảo luận những vấn đề cô giáo đưa ra từ đó trẻ
hình thành được các kỹ năng học tập làm việc nhóm để có được sản phẩm cô
yêu cầu trẻ sẽ phối hợp với nhau để cùng làm, có thể trẻ tự phân chia các công
-4-


việc cho các thành viên trong đội của mình, chia việc ra mỗi người làm mỗi việc
để hoàn thành sản phẩm đúng thời gian quy định.
Đối với trẻ mầm non trong những giờ hoạt động học tôi luôn đưa ra
những vấn đề những tình huống giáo dục trẻ những vấn đề xảy ra hằng ngày để
trẻ nhận biết một số nguy cơ không an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên
thường giáo dục trẻ với những lời dặn dò nhắc nhỡ đơn giản thông qua nội dung
các bài thơ, câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục trẻ, vì thế tôi dựa vào các
chỉ số của bộ chuẩn phát triển trẻ 5-6 tuổi để dạy trẻ có kỹ năng tự bảo vệ bản
thân trong những tình huống xấu nguy hiểm trẻ biết tự giải quyết các vấn đề khi
có tình huống xấu xảy ra như sau:
Chuẩn 6. Trẻ có hiểu biết và thực hành an toàn cá nhân.
a) Chỉ số 21. Nhận ra và không chơi một số đồ vật có thể gây nguy hiểm;
b) Chỉ số 22. Biết và không làm một số việc có thể gây nguy hiểm;
c) Chỉ số 23. Không chơi ở những nơi mất vệ sinh, nguy hiểm;
d) Chỉ số 24. Không đi theo, không nhận quà của người lạ khi chưa được
người thân cho phép;
đ) Chỉ số 25. Biết kêu cứu và chạy khỏi nơi nguy hiểm;
e) Chỉ số 26. Biết hút thuốc lá là có hại và không lại gần người đang hút
thuốc.
Với kỹ năng tự vệ hay tự xoay xở, tôi hướng dẫn trẻ thông qua các bài học

thực tế, trực quan, quan sát đàm thoại để trẻ ghi nhớ.
Ví dụ: Ở chủ đề phương tiện giao thông, giáo viên không chỉ dạy trẻ biết tên các
phương tiện giao thông, biết một số luật lệ giao thông đơn giản như đi bên phải
lề đường, khi đi tàu xe ngồi ngay ngắn không thò đầu thò tay ra ngoài, không đá
bóng hay đùa nghịch dưới lòng đường, biết đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên mô
tô, xe máy…. Ngoài ra, cần dạy trẻ biết các số điện thoại cơ bản như số điện
thoại nhà, số điện thoại của ba mẹ, ông bà, nhớ địa chỉ nhà được số điện thoại
cần thiết của công an (113), của cứu hoả (114) cứu thương (115) khi có vấn đề
xảy ra các bé bình tự tin với các kỹ năng mình được học để giải quyết các vấn đề
xảy ra trông cuộc sống..
Tôi nhận thấy đây chính là một trong kỹ năng trẻ cần phải có, cháu biết
địa chỉ nhà và số điện thoại ba mẹ sẽ giúp trẻ không bị đi lạc…
Nếu như trước đây thông qua câu chuyện các câu chuyện hay bài hoặc bài
hát có nội dung bài hát nói về việc trẻ đi chơi chẳng may bị lạc tôi chỉ dùng lời
giáo dục trẻ: “Khi đi công viên hoặc đến những nơi công cộng thì phải đi với bố
mẹ cầm tay bố mẹ để người lớn dắt đi, không được chạy lung tung để khỏi bị
lạc” chứ chưa dạy trẻ nếu chẳng may xảy tình huống đi lạc các con sẽ phải xử lý
giải quyết vấn đề đó như thế nào.
-5-


Với cách giáo dục như vậy tôi thấy kết quả đạt trên trẻ chưa đạt hiệu quả.
Trẻ ghi nhớ một cách thụ động và thường chóng quên. Và điều cốt yếu trẻ không
hiểu cốt lõi của vấn đề là tại sao không nên làm như vậy và nếu xảy ra thì phải
làm thế nào. Do đó bây giờ ngoài việc giáo dục như vậy vào giờ hoạt động
chiều, tôi đã đưa ra tình huống “Khi bé đi chơi cùng ba mẹ ở khu vui chơi bé bị
lạc ba mẹ khi bé sẽ làm gì ?
Tôi đã cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết của riêng trẻ.
Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và trả lời theo ý kiến của mình, gợi
mở cho trẻ bằng các câu hỏi: Theo con, con sẽ làm như thế nào? Tại sao? Sau

đó, cô giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất:
Khi bị lạc ba mẹ, bé hãy bình tĩnh, không khóc và chạy lung tung mà hãy
đứng yên tại chỗ cũ chờ ba mẹ. Vì ba, mẹ sẽ quay lại chỗ đó để tìm bé. Hoặc bé
có thể đến chỗ chú bảo vệ, hoặc nơi đông người giúp đỡ ở gần chỗ đó để nhờ
gọi điện thoại, hoặc thông báo lên loa để tìm bố mẹ. Tuyệt đối không lại chỗ
vắng người chỉ có một hoặc hai người bé có thể bị bắt cóc hoặc không đi theo
người lạ dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ. Vì có thể đó sẽ là kẻ xấu lợi
dụng cơ hội đó làm hại bé.
Với tình hình phức tạp trong xã hội hiện nay, nhiều tình huống bất trắc có
thể xảy ra đối với trẻ như bị bắt cóc, xâm hại.. Tôi đã đưa ra những tình huống
để dạy trẻ như:
“Nếu có người không quen biết cho bé quà bé nên làm như thế nào?”
Ở tình huống này, với lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ rất thích khi được
cho quà và sẽ không biết tại sao không được nhận.
Khi trẻ thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình huống xấu “Nếu
đó là kẻ xấu thì sẽ rất nguy hiểm cho bé”. Tôi phân tích, giải thích cho trẻ và
giúp trẻ có phương án giải quyết đó là:
Tuyệt đối không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người
xấu tẩm thuốc mê và trúng mưu của kẻ xấu.
Khi gặp trường hợp này bé nên nói “Cháu cám ơn, nhưng bố mẹ cháu
không cho nhận quà của người lạ”.
+ Với chủ điểm “Gia đình”, ngoài việc giáo dục trẻ nhận biết và tránh
những đồ dùng nguy hiểm như bàn là, phích nước, bếp đang đun. Tôi đưa tình
huống trẻ biết tránh những mối nguy hiểm khác như:
“Nếu con đang ở nhà một mình, có người đến gọi mở cửa con sẽ làm gì’?
Tôi cho trẻ nói lên suy nghĩ và ý kiến riêng của cá nhân mỗi trẻ, cách giải
quyết của mình.
Trong khi trong khi trẻ thảo luận ý kiến với nhau tôi đặt câu hỏi gợi mở để
trẻ giải quyết các vấn đề cô nêu ra.
-6-

Cũng có trường hợp kẻ xấu có thể gây hại cho bé hoặc lấy trộm đồ của gia
đình họ giải danh là người thu tiền điện, nước hoặc chính là người quen biết với
bố mẹ bé để giúp trẻ suy đoán tìm cách giải quyết. Sau đó cô giúp trẻ rút ra
phương án tối ưu nhất trong trường hợp này:
Tuyệt đối không mở cửa, kể cả đó có thể là người quen của bố mẹ, người
thu tiền điện, nước. Nếu có người lớn ở trên gác chưa biết thì gọi xuống, còn
nếu không có ai ở nhà thì hẹn họ nhắn lại gì, gọi điện thoại báo cho bố mẹ hoặc
tối đến gặp bố mẹ.
Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ luôn rình rập với tất cả mọi
nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ còn nhỏ tuổi song tôi nghĩ rằng cũng
cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra. Tôi
đã đưa tình huống: “Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ phải làm thế
nào"?
Qua tình huống này tôi dạy trẻ:
Khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu, trước hết bé phải chạy xa chỗ cháy, hãy
hét to để báo với người nhà và dùng tay che mũi hoặc dùng khăn ướt. những
người xung quanh có thể nghe thấy. Nếu không có người ở nhà thì gọi điện cho
ba mẹ hoặc chạy báo cho hàng xóm.
Vì vậy đối trẻ biết những kỹ năng sống đơn giản để bảo vệ cho chính bản
thân mình.
Ví dụ: Ở chủ đề bản thân cô giáo cho trẻ xem đoạn phim vè người xấu
muốn xâm hại trẻ và đưa ra tình huống ai được phép chạm vào vùng đồ bơi của
cháu vùng hai bên đùi, ai là người tắm cho cháu, khi cháu đau bác sĩ có được
chạm vào vùng đồ bơi của mình không, còn nhiều tình huống khi người lạ ôm
các con các con làm gì và từ đó trẻ tập trung suy nghĩ và giải quyết vấn đề.
Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho trẻ
thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm
cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó cô giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất,

đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ. Thông qua hoạt động đó cũng
giúp trẻ có sự tư duy lôgích, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình và giúp trẻ có
thêm kinh nghiệm trong cuộc sống.
* Hoạt động ngoài trời.
Cô giáo hướng dẫn trẻ có kỹ năng xếp hàng điểm danh tham gia vào các
hoạt động ngoài trời tuỳ theo từng chủ đề cô giáo lồng ghép các kỹ năng phù
hợp hợp, khi tham gia chơi những trẻ biết được những nơi nguy hiểm, không leo
trèo chen lấn xô đẩy nhau từ những việc giáo dục cho trẻ hằng ngày từ đó hình
thành cho trẻ kinh nghiệm sống cũng như những kỹ năng cần thiết
* Hoạt động góc:
-7-


Cô giáo hình thành cho trẻ kỹ năng biết tham gia đống vai qua các trò
chơi, biết chia sẻ đồ chơi cùng bạn, biết thảo luận, biết suy nghĩ quan sát thực
hiện hoàn thành nhiệm vụ giáo viên giao cho.
Khi chơi xong biết cất dọn đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định biết giữ
gìn sản phẩm của mình của bạn.
* Vệ sinh ăn ngủ:
Cô giáo là người hướng dẫn cho trẻ những kỹ năng đơn giản trước khi ăn
trẻ phải làm gì ? cô luôn đưa ra những câu hỏi cho trẻ trả lời, sau đó cô hướng
dẫn cho trẻ có những kỹ năng trước khi ăn, trong khi ăn và sau khi ăn, khi ngủ
để trẻ có được những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống của trẻ ở trường cũng như
ở nhà.
Dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ
Trong hoạt động vui chơi trẻ được thực hành trải nghiệm với nhiều vai
chơi khác nhau phản ảnh trong cuộc sống của người lớn, là giáo viên tôi tiến
hành lồng kỹ năng sống cho các cháu qua các hoạt động học cũng như hoạt động
vui chơi ở lớp để giúp trẻ có được những kỹ năng sống đơn giản hằng ngày của
trẻ.

Qua đó trẻ được giao tiếp với nhau bằng những lời nói nhỏ nhẹ, ân cần,
gần gũi, lễ phép, những lời cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay...luôn được
thể hiện nhu cầu liên lạc, giao tiếp và ứng xử với môi trường và những người
xung quanh để phát triển và tồn tại. Vì thế kỹ năng giao tiếp được xem là một
trong những kiến thức nền tảng của con người...
Là một giáo viên tôi luôn theo dõi lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có
biểu hiện chưa chuẩn mực qua lời nói hoặc cử chỉ khi giao tiếp với cô giáo, mọi
người xung quanh và bạn bè trong lớp, trong trường.
Qua đó giúp trẻ hình thành thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp với
mọi người trong mọi hoàn cảnh, mọi lúc mọi nơi.
Để trẻ tự tin giao tiếp hằng ngày tôi thường xuyên tạo môi trường giao
tiếp và giúp cho trẻ có cảm giác thoải mái, có nhu cầu giao tiếp bằng lời. Có
nghĩa là trong tất cả mọi hoạt động của trẻ, tôi luôn phải dùng nhiều trò chơi,
câu đố, lời nói để kích thích trẻ tham gia, qua đó giúp trẻ phát triển kỹ năng giao
tiếp được tự nhiên hơn.
Ví dụ: Ở lớp tôi đầu năm có cháu Ngọc Diệp mới đi học năm đầu cháu ít
nói, nhút nhát, thiếu tự tin không mạnh dạn trong giao tiếp với cô và bạn bè cháu
chỉ thích chơi với một bạn duy nhất trong lớp đó bạn Ngọc Vỹ. Những hôm bạn
Vỹ bị ốm không đi học là bạn khóc đòi về, cô dỗ dành bạn vào lớp chỉ ngồi im
không giao tiếp với các bạn trong lớp .Vì thế cô giáo thường cho cháu chơi cùng
một nhóm trẻ mạnh dạn hơn và trò chuyện với trẻ nhiều hơn ở mọi lúc mọi nơi,
trong các hoạt động của lớp cô luôn gọi trẻ trả lời câu hỏi, đọc thơ, hát các bài
-8-


hát theo từng chủ đề của lớp và trong các hoạt động ngày hội ngày lễ để trẻ
mạnh dạn tự tin, cô luôn khen ngợi động viên khuyến khích trẻ.
Ngôn ngữ là cái riêng của mỗi người và nó được phát triển rất tự nhiên,
do đó mà trẻ khi giao tiếp với nhau sẽ có những lúc trẻ nói sai. Vì vậy cô giáo
luôn quan sát theo dõi uốn nắn động viên sửa sai kịp thời cho trẻ.

Dạy trẻ có được kỹ năng ứng xử phù hợp với những người gần gũi xung
quanh, trong giao tiếp: biết khởi đầu, đón nhận, kết thúc giao tiếp, chờ đến lượt
trong giao tiếp...biết diễn đạt, bày tỏ ý kiến: phát âm đúng, nói rõ ràng, sử dụng
từ lễ phép trong giao tiếp, nhận biết và thể hiện tình cảm trong giao tiếp.
Ví dụ: Trong lớp có cháu khôi khi cô giáo phát vở trong các giờ hoạt
động của lớp, hay đồ cá nhân của cháu khi ra về cháu đều cầm một tay và chưa
biết nói cảm ơn cô giáo, sau nhiều lần động viên trò chuyện giải thích cho cháu
hiểu được cách giao tiếp với người lớn tuổi hơn mình phải như thế nào và dần
dần cháu đã biết cầm hai tay và biết nói cảm ơn khi ai đó đưa hay cho một cái gì
đó.
Khi giao tiếp với bạn thì phải xưng hô như thế nào? Thái độ ra sao? Khi
giao tiếp với người lớn với cô giáo con phải nói như thế nào?....Khi nói chuyện
biết lắng nghe, nhìn vào mắt người đối diện nói chuyện với mình, không nên
ngắt lời, không được nói leo, biết chào hỏi khi gặp gỡ và chào tạm biệt khi chia
tay, cảm ơn khi được giúp đỡ và xin lỗi khi bị mắc lỗi. Khi ăn uống dạy trẻ
không nên nói chuyện riêng trong giờ ăn trước khi ăn phải vệ sinh, biết rửa tay
sạch sẽ và sau khi ăn, biết dùng tay che miệng mũi khi ho hắt hơi, biết bỏ rác
đúng nơi quy định, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống
một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây
tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời cô, mời bạn trước khi ăn....Phát
triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ thật cần thiết, nhưng đòi hỏi cô giáo mầm non
phải luôn gần gũi trẻ, hiểu trẻ, tạo mọi cơ hội để trẻ được nói thật thoải mái ở
mọi nơi, vì chỉ khi nào trẻ sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ lưu loát thì trẻ mới có cơ hội
phát triển toàn diện kỹ năng sống và hình thành nhân cách sống cho trẻ.
Dạy trẻ tự chăm sóc bảo vệ bản thân
Đối với mầm non việc tự chăm sóc cho bản thân, tự phục vụ còn thiếu các
kỹ năng cơ bản trẻ làm theo quán tính hay bắt chước người lớn, vì vậy ở trường
mầm non cô giáo như người mẹ thứ hai của trẻ, cô giáo là người giúp đỡ uốn
nắn, hướng dẫn trẻ một số công việc trong sinh hoạt hằng ngày để trẻ tự chăm
sóc bản thân để trẻ cùng ăn, cùng học, cùng ngủ và cùng vui chơi với bạn tạo

cho trẻ cảm giác thân thiện hoà đồng, gần gũi, thoả mái không giống như ở nhà
với ba mẹ, trẻ phải tự lập nhiều hơn, là giáo viên bản thân luôn hướng dẫn trẻ
thực hiện theo bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi như:
Chuẩn 5. Trẻ có hiểu biết, thực hành vệ sinh cá nhân và dinh dưỡng
-9-


a) Chỉ số 15. Biết rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh
và khi tay bẩn;
b) Chỉ số 16. Tự rửa mặt, chải răng hàng ngày;
c) Chỉ số 17. Che miệng khi ho, hắt hơi, ngáp;
d) Chỉ số 18. Giữ đầu tóc, quần áo gọn gàng;
đ) Chỉ số 19. Kể được tên một số thức ăn cần có trong bữa ăn hàng ngày;
e) Chỉ số 20. Biết và không ăn, uống một số thứ có hại cho sức khoẻ.
Chuẩn 8. Trẻ tin tưởng vào khả năng của bản thân.
a) Chỉ số 31. Cố gắng thực hiện công việc đến cùng;
b) Chỉ số 32. Thể hiện sự vui thích khi hoàn thành công việc;
c) Chỉ số 33. Chủ động làm một số công việc đơn giản hằng ngày;
d) Chỉ số 34. Mạnh dạn nói ý kiến của bản thân
Qua những chỉ số trên trẻ thực hiện được các kỹ năng tự phục vụ bản thân
như trẻ tự biết xúc ăn, biết mời cô và các bạn cùng ăn, tự rửa mặt sau khi ngủ
dậy, rửa tay theo 5 bước mà cô giáo dạy, tự lau mặt, rửa tay, tự mặc quần áo, làm
vệ sinh cá nhân, biết tự mặc cài nút áo, biết ký hiệu riêng trong đồ dùng cá nhân
cũng như đồ dùng học tập.
Dạy trẻ biết sử dụng một số đồ dùng cá nhân, các thiết bị trong nhà vệ
sinh, biết tự cất đồ dùng cá nhân khi đến lớp, cho trẻ cùng tham gia làm những
việc đơn giản như cùng cô dọn bàn ăn, trải chiếu, xếp gối khi đến giờ ngủ hoặc
sau khi thức dậy....Khi cho trẻ cùng làm việc tôi dùng những từ để động viên
khích lệ trẻ để trẻ tham gia chứ không dùng ngôn ngữ sai khiến la lệnh nên trẻ
thích được giúp cô, từ đó trẻ dần có được những kỹ năng tự chăm sóc phục vụ

bản thân mình, khen ngợi khi trẻ làm tốt cũng như tạo điều kiện để trẻ thực hành
thường xuyên sẽ giúp trẻ có tính tự giác cao và tự chăm sóc phục vụ bản thân.
Phối hợp với các bậc phụ huynh:
Trong buổi họp phụ huynh đầu năm học tôi mạnh dạn trao đổi với phụ
huynh về tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống đối với trẻ mẫu giáo, nhất
là trong thời kỳ hội nhập của nước ta tiếp nhận nhiều nền văn hoá và trò chơi
giải trí đã ảnh hưởng một phần không nhỏ về hành vi văn minh của trẻ.
Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về một nội dung một số kỹ năng
cần dạy cho trẻ thông qua các buổi họp và những giờ đón, trả trẻ, để bố mẹ cần
phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý. Tôi thường xuyên cập nhật
thông tin để tuyên truyền đến các bậc phụ huynh ở góc tuyên truyền của lớp với
tên gọi: “Mời bố mẹ đón xem”. Phụ huynh phải luôn mẫu mực trong giao tiếp ở
nhà để trẻ noi theo. Đồng thời chú ý sửa sai trẻ kịp thời những thiếu sót trong
giao tiếp đối với bạn bè, đối với người lớn ông bà cha mẹ.

- 10 -


Trẻ có thể đối xử thô bạo với bạn sau một đoạn phim hành động, hay trẻ
có những lời không nên đối với bố mẹ, khi không đồng ý cho trẻ chơi điện tử.
Để phụ huynh nhận thức ý nghĩa của vấn đề để cùng nhà trường giáo dục trẻ.
Tôi tuyên truyền các bậc phụ huynh giành thời gian chăm sóc, gần gũi con
cái. Trong gia đình, việc dạy trẻ những thói quen tốt trong ăn uống, vệ sinh tay
chân, các kỹ năng sốngrất cần thiết. Để trẻ có được những kỹ năng, thói quen sử
dụng đồ dùng một cách chính xác, thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ
phải thường xuyên luyện tập, tôi thường nêu gương người tốt, việc tốt gần gũi
xung quanh trẻ.
Tuyên truyền để các bậc phụ huynh hiểu rằng: Giáo dục kỹ năng sống là
giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn giữa những giải pháp khác nhau.
Quyết định phải xuất phát từ trẻ. Nội dung giáo dục phải xuất phát từ chính nhu

cầu và kinh nghiệm của trẻ.
Trẻ cần có điều kiện để cọ xát các ý kiến khác nhau, trao đổi kinh nghiệm,
tập thực hành và áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.
Bên cạnh đó, yêu cầu phụ huynh phối hợp cùng cô giáo trong việc thống
nhất phương pháp giáo dục trẻ:
Không vội vàng phê phán đúng- sai mà kiên trì giúp trẻ biết tranh luận và
có thể đưa ra kết luận của mình.
Biết tin vào trẻ không áp đặt gò bó, không la lệnh hay sai khiến
Bên cạnh đó, tôi luôn trao đổi với phụ huynh hằng tháng thông qua sổ liên
lạc về sự tiến bộ của mỗi cháu để phụ huynh kịp thời nắm bắt.
4.3 Các điều kiện, phương pháp cần thiết để thực hiện và áp dụng.
Đời sống riêng tư của trẻ khi ở nhà và ở trường.
Phối kết hợp với phụ huynh để hiểu thêm về nhu cầu của trẻ.
Tham mưu với nhà trường để có hướng dạy trẻ tốt hơn.
Sưu tầm các bài thơ, câu chuyện mới phù hợp với độ tuổi, với chủ đề.
Máy tính, băng đĩa, tai phone, qua mạng internet, báo chí...
- Dạy trẻ nhận biết và hình thành một số kỹ năng ở mọi lúc mọi nơi.
4.4 Các bước thực hiện giải pháp, cách thức thực hiện giải pháp.
Tạo điều kiện cho trẻ được giao lưu, tiếp xúc với các bạn, cô giáo, người
lớn. Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động học, chơi, ăn ngủ,
vệ sinh.
Thông qua hoạt động ngoài trời, hoạt động góc.
Kết hợp với phụ huynh hằng ngày hằng tuần, hằng tháng
4.5. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Với đề tài này tôi đã áp dụng thực tế tại lớp lớn 3, với tổng số học sinh là
28 cháu của lớp và một số lớp nhỡ tại trường mẫu giáo Ánh Dương.
- 11 -


Kể từ thời gian bản thân tôi thực hiện đề tài sáng kiến cho đến nay, đề tài

sáng kiến đã được nhân rộng trong tổ lớn và trên tất cả các lớp học trong trường
tôi.
5. Những thông tin cần được bảo mật: Không.
6. Lợi ích thu được theo bản thân tôi người thực hiện đề tài:
Sau khi sử dụng các biện pháp trên, tôi nhận thấy rằng cháu lớp tôi ngày
càng mạnh dạn, tự tin khi, có những ứng xử khéo léo khi tham gia vào các hoạt
động. Trẻ biết lắng nghe và bày tỏ thái độ, tình cảm, suy nghĩ của mình. Luôn
mạnh dạn tự tin khi trình bày ý kiến của bản thân trước mọi người …
Qua học kỳ I trẻ trong lớp tôi đạt kết quả trên 50% qua các kỹ năng cô
giáo đã dạy cho chúng ta thấy được.
Nếu mỗi cô giáo chúng ta biết vận dụng và thực hiện một cách có sáng tạo
các phương pháp trong việc hình thành những kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi
nơi sẽ đem lại nhiều thành quả cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Là cô
giáo tôi đã tạo nhiều cơ hội cho trẻ phát triển được khả năng mạnh dạn, tự tin và
tự giải quyết các tình huống xảy ra trong cuộc sống hằng ngày.
- Khi hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động phát triển các kỹ năng sống
bằng các biện pháp mà tôi đã thực hiện, tôi nhìn thấy trẻ của mình say sưa tham
gia vào các hoạt động hằng ngày …Tôi cảm thấy rất vui và tràn đầy hạnh phúc.
Tôi hi vọng rằng cháu càng ngày càng yêu cuộc sống, thích tham gia hoạt động
và biết chia sẻ với nhau khi chơi.
Là giáo viên, đặc biệt là cô giáo mầm non, tôi hy vọng trẻ của mình sẽ
phát triển một cách toàn diện nhất. Chúng ta là những con người đang ngày đêm
ươm mầm cho trẻ, đang gieo những hạt giống tốt cho đời thì chúng ta cần nên
cho trẻ biết và thưởng thức những gì hay nhất và tinh hoa nhất như bao trẻ em
khác trên khắp đất nước này bằng hình thức: “Học mà chơi- chơi mà học” để
kích thích lôi cuốn trẻ vào các hoạt động học nhằm đáp ứng được nhu cầu vui
chơi cũng như nhu cầu được hoạt động học của trẻ, góp phần vào sự hình thành
và phát triển nhân cách một cách toàn diện cho trẻ.
7. Đánh giá lợi ích thu được theo ý kiến cá nhân tham gia áp dụng:
- Hưởng ứng cùng sáng kiến của tôi để áp dụng vào việc hình thành

những kỹ năng sống cho trẻ. Không những riêng lớp tôi thực hiện mà lớp nhỡ do
cô Trương Thị Diểm chủ nhiệm cô cũng đã áp dụng vào công tác chăm sóc nuôi
dưỡng giáo dục trẻ của trẻ lớp mình một cách tự tin và thuần thục. Khi trẻ tham
gia vào hoạt động trẻ rất hứng thú, say mê và luôn mạnh dạn, tự tin khi thể hiện
mình trước tập thể, đám đông….Các cháu rất thích tham gia với hoạt động ngoài
trời và hứng thú tham gia các trò chơi cùng cô giáo và các bạn.
- Phần lớn các cháu không còn e ngại, luôn mạnh dạn, tự tin, biết thể hiện
ý kiến của mình khi tham gia chơi. Kĩ năng sống của trẻ rất tốt, trẻ biết lễ phép,
- 12 -


biết giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ, biết giúp đỡ bạn khi gặp khó
khăn, biết một số quy tắc trong sinh hoạt hằng ngày, biết xử lý một số tình
huống thường gặp, biết bảo vệ bản thân…

- 13 -