Hướng dẫn học sinh THPT sử dụng phương pháp đồ thị trong bài tập tạo nhiều kết tủa

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT CẨM THỦY 3


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

HƯỚNG DẪN HS THPT SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP ĐỒ THỊ TRONG BÀI
TẬP TẠO NHIỀU KẾT TỦA


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Người thực hiện: Phạm Thị Hoàn
Chức vụ
: TPCM
SKKN thuộc môn: Hóa học


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

THANH HÓA, NĂM : 2020

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

MỤC LỤC
Nội dung

Trang

A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:...........................................................................................
2.Mục đích nghiên cứu:......................................................................................
3.Đối tượng nghiên cứu:..................................................................
4. Phương pháp nghiên cứu:..................................................................

1
1
2
2


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

5.Những điểm mới của SKKN..................................................................
B-NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1.Cở sở lý luận .................................................................................................
2.Thực trạng của vấn đề:................................................................................
3.Giải pháp thực hiện:
4.Hiệu quả của SKKN
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:...................................................................

1.Kết luận:.........................................................................................
2.Kiến nghị:....................................................................................

2
3
4
5
18
18


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

D.Tài liệu tham khảo

20


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

1. MỞ ĐẦU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Nguyên tắc vàng để trở thành một giáo viên được học sinh yêu quý và trân

trọng không phải chỉ là người dạy kiến thức mà còn phải là một kỹ sư tâm hồn.Vì
thế muốn thành công trong nghề dạy học ,giáo viên không những chỉ cần kiến thức
thâm sâu ,yêu nghề ,yêu trẻ mà nhiệm vụ cốt lõi là mang đến cảm hứng học tập
đam mê học hỏi cho các em học sinh.Để làm được điều đó người thầy cần phải làm
mới những trang giáo án ,đơn giản hóa cách làm và dần thay đổi phong cách dạy
học để học sinh yêu thích hơn việc học của mình.
Giáo dục phổ thông đang thực hiện bước chuyển mình từ việc coi trọng cung
cấp kiến thức ,khả năng ghi nhớ đến chú trọng phẩm chất năng lực ,chăm lo các


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

giá trị,kỹ năng,khả năng thực hành. Từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được
cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Vì thế vai trò
của người giáo không phải là “truyền thụ một chiều” mà đòi hỏi thầy cô không
ngừng học hỏi tìm tòi điểm mới ,sắp sếp kiến thức một cách khoa học dễ hiểu trên
từng trang giáo án. Với tiêu chí đổi mới cách dạy và học nhằm giảm bớt áp lực cho
học sinh ,bám sát kiến thức cơ bản ,lý thuyết thâu tóm tinh gọn ,hệ thống hóa bài
tập vận dụng một cách phù hợp nhất với từng đối tượng học sinh để nâng cao chất
lượng dạy và học trong nhà trường THPT.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Kì thi tốt nghiệp THPT Quốc gia trong những năm gần đây đối với bộ môn
Hóa học luôn có những câu hỏi về dạng đồ thị thí nghiệm từ mức độ dễ đến
khó.Đây là một điểm mới chưa xuất hiện trong sách giáo khoa ,tài liệu tham khảo
chưa có nhiều chưa hệ thống thành dạng vì thế nó vẫn là dạng kiến thức mới lạ đối
với HS.Học sinh thực sự gặp khó khăn lúng túng khi va chạm dạng bài tập này .Với
hình thức thi trắc nghiệm như hiện nay thì việc giải nhanh các bài toán Hóa học là

yêu cầu hàng đầu của người học ,giúp người học tiết kiệm được thời gian, rèn
luyện được tư duy và năng lực phát triển vấn đề.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Với hai đề tài SKKN đạt giải C cấp tỉnh về phương pháp đồ thị ( CO 2 vào d
d kiềm và Muối Nhôm vào d d kiềm ) đã được HS hưởng ứng tích cực. đó như là
một động lực giúp tôi cố gắng trau rồi kiến thức mới và khó nhiều hơn nữa để
truyền tải cho HS ,luôn cố gắng tích lũy từ kinh nghiệm bản thân, học hỏi qua
Internet,qua sách tham khảo,đồng nghiệp với mong muốn góp phần vào việc đổi
mới và hoàn thiện phương pháp giảng dạy cũng như nhằm củng cố và làm phong
phú thêm vốn kiến thức của mình,mong muốn giúp HS đạt được kết quả khả quan
hơn trong các kỳ thi ,tôi lựa chọn đề tài: “SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP ĐỒ THỊ
TRONG BÀI TẬP TẠO NHIỀU KẾT TỦA KẾT TỦA ”.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Xây dựng hệ thống bài tập trắc nghiệm khách quan hóa học có nội dung liên
quan đến đồ thị nhằm:


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Giúp cho việc kiểm tra, đánh giá khả năng vận dụng kiến thức lý thuyết vào đồ
thị và từ đồ thị nhìn thấy suy ra lý thuyết đã học.Từ đó tạo niềm say mê, hứng thú
và tự tin đối với môn học, nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
- Kiểm tra khả năng liên hệ giữa giữa đồ thị và kiến thức lý thuyết thực tế.

-Khẳng định được tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học trong
giảng dạy. Giúp học sinh lĩnh hội và vận dụng kiến thức một cách nhuần nhuyễn
hơn.Tăng khả năng tư duy của học sinh.Nâng cao kết quả thi của học sinh trong các
kì thi.
-Giúp HS tiết kiệm được thời gian hơn trong bài tập đồ thị


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

1.3.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
-Các bài dạy trong chương trình THPT hóa học lớp 12 có liên quan.
-Đội tuyển học sinh giỏi khối 11
-Học sinh khối 12 ôn thi Đại học
-GV nhóm Hóa trường THPT Cẩm Thủy III
-Tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra đánh giá tính hiệu quả của đề tài.
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu kĩ lý thuyết trong sách giáo khoa, chuẩn kiến thức kĩ năng.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Phân tích và hệ thống hóa các tài liệu có liên quan đến đề tài trong các sách,
internet và nhiều tài liệu khác.
-Tìm hiểu hứng thú học môn hóa của học sinh.
- Nghiên cứu khả năng tiếp thu của học sinh để có những cách trình bày thật dễ
hiểu, phù hợp với từng đối tượng học sinh.
-Đưa đề tài đến với học sinh thông qua quá trình giảng dạy và kiểm tra, đánh giá.
-So sánh giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng.
-Thu thập ý kiến phản hồi từ học sinh và đồng nghiệp, rút kinh nghiệm để sữa chữa,
bổ sung và hoàn thiện hơn.

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

1.5. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA SKKN :
- Chia dạng cụ thể trong bài tập tạo nhiều kết tủa
-Phân tích từ đồ thị chuyển thành PTHH đơn giản để giải
-Mỗi giai đoạn kết tủa gắn liền với PTHH liên quan giúp HS có thể liên hệ với các
dạng chưa được biết
-Bám sát lý thuyết cơ bản ,tinh gọn lý thuyết từ những đồ thị phức tạp
-Hệ thống bài tập phù hợp với từng đối tượng học sinh
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

2.1.1. CƠ SƠ LÍ LUẬN:
Hóa học là môn học có nhiều ứng dụng trong đời sống hàng ngày và trong
sản xuất công nghiệp. Trong quá trình dạy và học môn hóa học, khi học sinh thấy
được sự kỳ diệu trong các thí nghiệm đồ thị và liên hệ với thực tế với lý thuyết đã
học thì sẽ thích học hóa hơn. Tuy nhiên, còn nhiều hình vẽ đồ thị mà nhìn vào HS
cảm thấy phức tạp đòi hỏi HS có sự tư duy logic với lý thuyết mới giải thích được,
ngoài ra còn nhiều đồ thị tạo nhiều kết tủa phức tạp khiến hs lúng túng vì chương
trình sgk THPT chưa đề cập trong khi đó nhiều bài tập đề thi lại đề cập đến.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Hiện nay, do tình hình thi THPTQG các năm gần đây có đưa vào 1 số câu đồ

thị từ mức độ dễ trung bình đến khóa ,nên sách trắc nghiệm về hóa học cũng đã đề
cập về vấn đề này nhưng chưa nhiều, chưa đầy đầy đủ và cu thể. Trong cấu trúc đề
thi THPTQG năm 2018,2019 đều có câu đồ thị cho sẵn ,đề minh họa mới nhất của
Bộ Giáo Dục & Đào Tạo năm 2020 cũng có câu đồ thị cho sẵn ở dạng cơ bản
Dựa trên cơ sở đó tôi đã chia thành hai dạng bài tập chính:
Dạng 1:Đồ thị tạo nhiều kết tủa khi xảy ra các PU lần lượt.
Dạng 2: Đồ thị tạo nhiều kết tủa khi xảy ra các PU đồng thời.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

2.1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Bài tập sử dụng đồ thị hóa học có vai trò quan trọng:
Về kiến thức:
- Là một trong những phương tiện hiệu nghiệm cơ bản nhất để dạy học sinh ghi
nhớ, vận dụng các kiến thức lý thuyết đã học.
- Đào sâu, mở rộng kiến thức đã học một cách sinh động, phong phú mà không làm
nặng nề khối lượng kiến thức của học sinh.
- Thông qua các bài tập liên quan, học sinh hiểu kĩ hơn về tính chất hóa học, củng
cố kiến thức một cách thường xuyên.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Về kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng nhớ và tính toán nhanh ,chính xác.
- Rèn luyện và phát triển năng lực nhận thức, phát hiện và giải thích từ lý thuyết ..
- Rèn luyện và phát triển các kĩ năng tư duy như phân tích, tổng hợp, so sánh, đối
chiếu…
Về giáo dục đạo đức tư tưởng:

- Rèn luyện tính kiên nhẫn, trung thực, chính xác, khoa học và sáng tạo.
- Giúp học sinh kích thích trí tò mò, óc quan sát … làm tăng hứng thú học tập môn
hóa học.


Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh và hình thành phương pháp học tập hợp
lý.
2.2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SKKN
2.2.1. THỰC TRẠNG:
Trường THPT Cẩm Thủy 3 là một trường thuộc huyện miền núi , phần lớn
học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã vùng cao có nền kinh tế khó