Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 3 – 4 tuổi trong trường mầm non

PGD&ĐT QUẬN NAM TỪ LIÊM
TRƯỜNG MẦM NON TRUNG VĂN

*****    *****
MÃ SKKN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tàì:
Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với
tác phẩm văn học cho trẻ 3 - 4 tuổi trong trường mầm non.

Lĩnh vực: Phát triển ngôn ngữ
Cấp học: Mầm non

Năm học 2016 - 2017


A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài:
1. Cơ sở lý luận:
Văn học là một loại hình nghệ thuật đến với trẻ sớm nhất và cũng đƣợc trẻ
mầm non yêu thích nhất.Thông qua văn học giúp trẻ lĩnh hội và phát triển toàn
diện về trí tuệ, đạo đức, lao động thẩm mỹ, đặc biệt là phát triển ngôn ngữ cho
trẻ.
Văn học có vai trò rất quan trọng đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non ngay từ
khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, biết đọc
thì văn học là chiếc cầu nối, là phƣơng tiện dẫn dắt trẻ.Nói những tiếng nói, đi
những bƣớc đi đầu tiên của trẻ.
Làm quen văn học là một hoạt động rất quan trọng không thể thiếu đƣợc
trong chƣơng trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Cho trẻ làm quen văn học giúp trẻ hình thành những hiểu biết phù hợp với

lứa tuổi thông qua ngôn ngữ giúp trẻ nhận thức đƣợc thế giới xung quanh.
Những lời ru yêu thƣơng của bà, mẹ, những lời thơ đồng dao, truyện kể của cô
đã giúp trẻ cảm nhận đƣợc cái hay, cái đẹp của cuộc sống, những điều hay lẽ
phải những thói quen tốt và những hành vi có đạo đức thông qua các bài thơ câu
chuyện trẻ đã biết phân biệt cái thiện, cái ác, ngƣời tốt, kẻ xấu, biết về thế giới
xung quanh, biết yêu quý thiên nhiên, biết chăm sóc bảo vệ mọi vật xung quanh,
những hình ảnh đẹp, những tình tiết hay, lời đối thoại trong truyện trẻ biết yêu
quý bạn bè, cô giáo và những ngƣời thân. Qua việc cho trẻ làm quen văn học và
phƣơng tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt vốn từ
của trẻ đƣợc phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, diễn cảm, nói đầy đủ, đúng
câu, đúng từ, đúng ngữ pháp. Thông qua hoạt động này kích thích sự tìm tòi
khám phá, trẻ đƣợc tiếp xúc nhiều với nhân vật trong thơ truyện thì trẻ sẽ hiểu
đƣợc tính cách của nhân vật. Qua đó giúp trẻ phát triển tƣ duy trí tuệ giáo dục
tình yêu thƣơng con ngƣời với con ngƣời, tình yêu quê hƣơng đất nƣớc, giúp trẻ
hoàn thiện nhân cách tạo tâm thế cho trẻ tự tin bƣớc vào trƣờng phổ thông.
2. Cơ sở thực tiễn:
Chúng ta đã thấy văn học rất cần thiết cho cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là
lứa tuổi mầm non để tổ chức hƣớng dẫn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
là một nhiệm vụ rất quan trọng. Đó là sự dẫn dắt cho trẻ ngay từ những bƣớc
chập chững đầu tiên trong các tác phẩm văn học. Xong làm thế nào để trẻ lĩnh
hội và cảm nhận đƣợc từng tác phẩm một cách toàn diện nhất phụ thuộc vào
phƣơng pháp dạy học của từng giáo viên
Mặc dù chƣơng trình làm quen với văn học không chỉ ở một hoạt động học
mà còn đƣợc lồng ghép tích hợp vào các hoạt động trong ngày, nhƣng chất
lƣợng cảm nhận văn học chƣa cao, các tiết dạy chỉ cung cấp đƣợc kiến thức cơ
2


bản của hoạt động, khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của giáo viên còn hạn
chế, giọng đọc và cử chỉ điệu bộ chƣa hấp dẫn lôi cuốn trẻ, đồ dùng đồ chơi còn

nghèo nàn, giờ học chƣa hƣởng ứng, chƣa phát huy đƣợc tính tích cực chủ động
chƣa phát triển.

II. Mục đích của sáng kiến
- Nhằm giúp trẻ phát triển ngôn ngữ .
- Thông qua hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt: Trí tuệ, đạo đức
- Giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn.
III.Đối tượng
Lớp mẫu giáo bé ( 3 - 4 tuổi ) lớp C3 trong trƣờng Mầm Non
IV. Phạm vi của đề tài
-Từ tháng 09/2016 đến tháng 05/2017 tại lớp MGB (3-4 tuổi) C3 trƣờng mầm
non tôi công tác.

B: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
I. Khảo sát thực trạng:
Năm học 2016-2017 tôi đƣợc nhà trƣờng phân công dạy lớp mẫu giáo
bé 3-4 tuổi với tổng số cháu là 41 cháu. Qua tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng
việc tổ chức các hình thức giáo dục cho trẻ làm quen tác phẩm văn học, từ đó
chọn lọc các hình thức giáo dục cho phù hợp với trẻ. Tuy nhiên trong quá trình
thực hiện tôi gặp những thuận lợi, khó khăn sau:
1. Thuận lợi:
Giáo viên luôn đƣợc sự chỉ đạo và giúp đỡ quan tâm thƣờng xuyên, kịp
thời của BGH nhà trƣờng và tổ chuyên môn. Giáo viên nắm vững đƣợc trình tự
tiến hành các hoạt động trong mỗi hoạt động dạy, đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của
bạn bè, đồng nghiệp. Đƣợc sự quan tâm tin tƣởng của phụ huynh và yêu mến
của trẻ.
- Cơ sở vật chất lớp học đầy đủ.
-Trẻ nhanh nhẹn, ngoan ngoãn, thông minh.
2. Khó khăn:
- Do nhận thức của trẻ chƣa đồng đều, ảnh hƣởng đến việc rèn nề nếp thói

quen trong các hoạt động của trẻ ở lớp.
- Trẻ còn chƣa mạnh dạn, tự tin để thể hiện mình khi có cô có bạn.
- Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, nói ngọng, phát âm chƣa rõ ràng, nói chƣa
đủ câu.
- Khả năng chú ý cũng nhƣ cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ không đƣợc
đồng đều, trẻ chƣa hứng thú tham gia vào tiết học.
3


- Phụ huynh đƣa trẻ đến lớp muộn, trẻ còn quấy khóc nhiều.

II.Kết quả khảo sát đầu năm
Đạt
TT

Nội dung khảo sát

Chưa đạt

Số lƣợng
trẻ

Tỉ lệ %

Số lƣơng
trẻ

Tỉ lệ %

1

- Trẻ có khả năng đọc
thuộc diễn cảm thơ

15/41 Trẻ

37%

26 Trẻ

63%

2

- Trẻ có khả năng kể lại
câu chuyện đơn giản với
sự giúp đỡ của cô

5/41 Trẻ

12%

36 Trẻ

88%

3

- Trẻ có thể tham gia
đóng vai nhân vật trong

truyện
- Trẻ có sự sáng tạo khi
đọc thơ, kể chuyện

8/41 Trẻ

20%

33 Trẻ

80%

6/41 Trẻ

15%

35 Trẻ

85%

4

Từ những thực trạng trên tôi đã đƣa ra những biện pháp sau:
- Lựa chọn nghiên cứu kỹ tác phẩm, xây dựng nội dung làm quen văn
học phù hợp với độ tuổi, phù hợp với chủ đề.
- Đa dạng hoá các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
nhằm phát huy tối đa tính tích cực của trẻ.
- Nâng cao nghệ thuật giảng dạy, tích hợp nội dung giáo dục một cách
hợp lý.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, làm đồ dùng đồ

chơi tự tạo và sử dụng đồ dùng trực quan đảm bảo tính khoa học, tính
thực tiễn, hiệu quả.
- Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
- Trò chơi đóng kịch.
- Tổ chức hoạt động làm quen văn học theo hình thức đổi mới - lồng
ghép các môn học - trò chơi gây hứng thú cho trẻ.
- Làm tốt công tác phối kết hợp tốt giữa gia đình và nhà trường.

4


C: NHỮNG BIỆN PHÁP
I. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
1. Biện pháp 1: Lựa chọn nghiên cứu kỹ tác phẩm.
Tác phẩm văn học là khâu quan trọng nhất của khoa học nghiên cứu văn
học với trẻ mầm non cho trẻ làm quen với văn học là giúp trẻ cảm nhận đƣợc sự
độc đáo của phong cách nghệ thuật.
Dẫn dắt trẻ cảm nhận đƣợc giá trị của nội dung, nghệ thuật phong phú
trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với tác phẩm văn học,
những nét độc đáo, những cái hay, cái đẹp của văn học đã giúp trẻ hiểu biết cuộc
sống xung quanh mình bao gồm thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tƣợng
mà trẻ nhìn thấy đƣợc, trẻ cảm nhận đƣợc.
Khi lựa chọn và sử dụng tôi chọn những tác phẩm phù hợp với chủ đề, chủ
điểm, tránh chồng chéo, chọn những tác phẩm hay phù hợp với trẻ.
Ví dụ 1: Chủ đề thế giới thực vật truyện “Chú đỗ con” để dạy trẻ. Nội dung
truyện phù hợp với chủ đề, trẻ sẽ biết đƣợc quá trình nảy mầm của hạt thành cây
dƣới mƣa xuân và ánh nắng mặt trời.
Ví dụ 2: Chủ đề Tết và mùa xuân bài thơ “Hoa đào” để dạy trẻ qua bài thơ
trẻ nhận ra đƣợc mùa xuân tết đến có hoa đào và không khí chuẩn bị đón Tết.
Khi chọn đƣợc tác phẩm hay, phù hợp giáo viên xác định rõ mục đích yêu

cầu và đƣa ra đƣợc nội dung tác phẩm phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Bên cạnh đó
giáo viên xác định đƣợc giọng kể, giọng đọc, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt để
thu hút trẻ.
Khi lựa chọn nghiên cứu tác phẩm tôi luôn kết hợp đồ dùng đồ chơi ở lớp
có sẵn và làm thêm đồ dùng đồ chơi tự tạo để phục vụ cho tiết học sao cho sinh
động, hiệu quả, đạt chất lƣợng cao.
Chọn đƣợc tác phẩm phù hợp và công tác chuẩn bị tốt trƣớc khi dạy tạo cho trẻ
có trạng thái tâm lý tốt khi tham gia hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.
2. Biện pháp 2: Đa dạng hoá các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học nhằm phát huy tối đa tính tích cực của trẻ.
Trẻ mầm non lĩnh hội đƣợc thông qua hình thức "Học mà chơi, chơi mà
học", trẻ làm quen văn học qua các hoạt động
Các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong hoạt động
chung
Đây là hình thức tổ chức hoạt động làm quen với văn học rất cần thiết để
nâng cao hiệu quả dạy học và giáo dục trẻ. Ở đó trẻ đƣợc mở mang nhận thức,
5


tiếp thu những kiến thức giàu tính chất nghệ thuật đặc biệt là phát triển các
phẩm chất trí tuệ.
a. Trong hoạt động chung:
Đối với hoạt động làm quen với tác phẩm văn học có thể giảng dạy theo
các hình thức, tập trung hay phân nhóm trong hoạt động tạo sự hứng thú cho trẻ
là việc rất quan trọng vì trẻ rất nhạy cảm nên cũng rất chán nản. Vì thế cô phải
có những tình huống bất ngờ để thu hút sự chú ý của trẻ, phải chú ý vào bài
giảng yêu cầu của cô một cách tự nhiên, lôi cuốn để thực hiện tốt tôi đã dựa vào
yêu cầu và nội dung của từng hoạt động để vào bài linh hoạt cho, dễ hiểu để trẻ
thích thú cô thay đổi các hình thức trong một tiết học lúc đứng, lúc ngồi, lúc
trong nhà, khi ở ngoài trời, tạo cho trẻ có cảm giác thoải mái: "Học mà chơi,

chơi mà học".
* Trong hoạt động kể chuyện, đọc thơ:
Ví dụ 1: Trong hoạt động kể chuyện: Truyện: Chú Đỗ Con- Chủ điểm
Thực vật
Để có cảm giác thoải mái bắt đầu vào bài tạo hứng thú, cô cho trẻ chơi trò
chơi "Cây cao, cây thấp" rồi bắt đầu cô trò chuyện dẫn dắt trẻ vào câu chuyện
khi chuyển tiếp từ bƣớc kể chuyện sang trò chơi "Trồng cây" để không bị ngắt
quãng, cô cho trẻ vận động bài "Cây trúc xinh".
* Với hoạt động khám phá môi trường xung quanh:
Cho trẻ tìm hiểu về rau, củ, quả - Chủ điểm Thực vật
Để tạo hứng thú cho trẻ chơi trò chơi "Gieo hạt" vào bài giới thiệu với trẻ
về một số rau, cô cho trẻ đọc bài thơ "Cây bắp cải", hay giới thiệu về củ cô có
thể đƣa ra câu đố:
Củ gì đo đỏ
Con thỏ thích ăn
(Củ cà rốt)
Hoặc câu đố về quả:
Qủa gì không thiếu không thừa
Ăn vào ngon ngọt cho vừa lòng nhau?
(Quả đu đủ)
* Với hoạt động âm nhạc:
Dạy bài: "Cho tôi đi làm mƣa với" - Chủ đề: “Nƣớc và một số hiện tƣợng
tự nhiên”.
Tạo hứng thú cho trẻ đọc bài thơ “ Mƣa ”, hoặc cho trẻ chơi trò chơi "Trời
nắng, trời mƣa" để dẫn dắt vào bài hát.
6


* Với hoạt động tạo hình:
` Trẻ vẽ cỏ cây - Chủ điểm Thực vật

Tạo hứng thú cho trẻ đọc bài thơ “ Hoa kết trái ”.
* Với hoạt động phát triển thể chất:
Cho trẻ chơi vận động "Cáo và thỏ", cô cho trẻ vừa chơi, vừa đọc:
Trên bãi cỏ
Chú thỏ con
Đang rình đấy
Tìm rau ăn
Thỏ nhớ nhé
Rất vui vẻ
Chạy cho nhanh
Thỏ nhớ nhé
Kẻo cáo gian
Có cáo gian
Tha đi mất
Tạo hứng thú cho trẻ đọc bài thơ “ Làm nghề nhƣ bố ” để dẫn dắt trẻ vào bài
dạy. Khi chuyển tiếp sang trò chơi “Ngƣời đƣa thƣ”, khi chơi trẻ đọc:
Này bạn ơi
Tôi đƣa thƣ
Từ nơi xa
Đến nơi đây
Nào bạn hãy cho biết số nhà?
Nhƣ vậy, thay đổi hình thức dạy học tạo không khí thoải mái, hứng thú
trong tiết học, trẻ tiếp thu đƣợc kiến thức thật nhẹ nhàng mà hiệu quả. Muốn vậy
cô phải thƣờng xuyên đặt ra những câu hỏi gợi mở cho trẻ nhớ lại nội dung,
những câu hỏi "mở" để trẻ nói lên suy nghĩ của mình tự đặt ra những câu hỏi:
Tại sao? Phải làm sao? Nhƣ thế nào?
Ví Dụ: Trong câu chuyện “Xe Lu và Xe Ca” ở chủ điểm giao thông
 Trong câu chuyện Xe lu đƣợc miêu tả nhƣ thế nào?
 Xe Ca đƣợc miêu tả ra sao?
 Xe Ca đã chế nhạo xe lu nhƣ thế nào?

 .Khi đi tới quãng đƣờng bị hỏng xe ca phải làm sao?
 Tại sao quãng đƣờng trở lên bằng phẳng?
 Từ đó xe Ca hiểu ra điều gì?
b. Các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ngoài hoạt động
chung.
Hình thức tổ chức dạy học ngoài hoạt động chung là một hình thức tổ chức
hoạt động của trẻ ở ngoài lớp, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ nắm vững,
7


mở rộng kiến thức, đƣợc tiến hành trong các hoạt động vui chơi, thăm quan, lễ
hội, sinh hoạt hằng ngày.
Ví Dụ 1: Tổ chức một buổi thăm quan vƣờn bắp cải. Tôi cho trẻ đọc bài thơ
"Bắp cải xanh" của nhà thơ Phạm Hổ:
Bắp cải xanh
Xanh man mát
Lá cải sắp
Sắp vòng tròn
Búp cải non
Nằm ngủ giữa
Ví dụ 2: Trong giờ vệ sinh cô có thể cho trẻ đọc bài thơ “Xếp hàng”
Giờ vệ sinh
Bé nhẹ nhàng
Xếp thành hàng
Bé đứng trƣớc
Lớn đứng sau
Biết bảo nhau
Không xô đẩy
Cô thấy vậy
Khen bé ngoan

Trẻ đọc bài thơ cùng nhau xếp thẳng hàng để vệ sinh
Ví dụ 3: Giờ ăn cô có thể cho trẻ đọc bài thơ “Giờ ăn”
Đến giờ ăn cơm
Vào bàn bạn nhé
Nào thìa bát đĩa
Xúc cho gọn gàng
Chớ có vội vàng
Cơm rơi cơm vãi
Trẻ cùng nhau đọc bài thơ và ngồi ổn định vào bàn ăn
Ví dụ 4 : Hay giờ ngủ trƣa cô cho trẻ đọc bài thơ “lên giƣờng”
Vào giƣờng đi ngủ
Không nghịch đồ chơi
Không gọi bạn ơi
Không cƣời khúc khích
8


Không ai tinh nghịch
Giơ chân giơ tay
Phải nằm cho ngay
Mắt thì nhắm lại.
Hoặc cô kể cho các cháu nghe những câu chuyện cổ tích, hát vui để trẻ đi vào
giấc ngủ thật êm ái và thoải mái.
Hay trong giờ trả trẻ cô đọc thơ kể chuyện cùng trẻ.
Ví dụ 5: Trong giờ hoạt động góc giáo viên tổ chức thƣờng xuyên cho trẻ
tham gia vào các hoạt động góc, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân giúp trẻ thể
hiện những cá tính, những năng lực riêng của mình qua các hoạt động góc trẻ có
cơ hội phát triển toàn diện trẻ lĩnh hội đƣợc những kiến thức và cả kỹ năng giao
tiếp. Trẻ phát triển sử dụng ngôn ngữ mạch lạc, rõ ràng.
Cho trẻ tham gia vào các góc phân vai, nghệ thuật, góc văn học để phát

triển ngôn ngữ cho trẻ.
Ví dụ 6: Ở bài thơ “Đèn giao thông” chủ đề giao thông
 Góc xây dựng: Cho trẻ xây bến đỗ xe
 Góc tạo hình: Cho trẻ dán, vẽ tín hiệu đèn giao thông,
 Góc văn học: Đọc diễn cảm bài thơ qua tranh minh hoạ.
 Góc thƣ viện: Cho trẻ xem sách báo, tranh, nối và các mũ đội nhân
vật trong truyện.
Nhƣ vậy tổ chức cho trẻ hoạt động, làm quen với tác phẩm văn học với
nhiều hình thức đa dạng giúp trẻ có thể tích cực tham gia một cách tích cực và
đạt đƣợc kết quả cao.Vì vậy tôi luôn luôn học hỏi các đồng nghiệp và thực hành
kiến tập dự các buổi thao giảng, chuyên đề của phòng, nhà trƣờng và tự bồi
dƣỡng mình để có thêm nhiều kinh nghiệm hơn
c. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học vào các giờ hoạt động chung.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học không chỉ ở hoạt động làm quen
văn học mà tôi còn kết hợp vào các giờ hoạt động khác nhƣ giờ hoạt động với
âm nhạc, tạo hình, khám phá,…
Với phƣơng pháp này tôi có thể mở rộng thêm kiến thức văn học cho trẻ
Ví dụ 1: Khi cho trẻ hoạt động với tiết khám phá văn học ở chủ đề trƣờng
mầm non cô cho đọc bài thơ “Mẹ và Cô” hay chủ đề gia đình cô cho trẻ đọc bài
“Cháu yêu bà” hoặc “Chiếc Quạt Nan” để giáo dục trẻ phải biết yêu thƣơng bà
và lễ phép với ông bà, cha mẹ kính trọng những ngƣời lớn tuổi.
Hay ở chủ điểm các hiện tƣợng tự nhiên cho trẻ đọc bài thơ “ Ông mặt
trời”.
9


Ví dụ 3: Ở tiết hoạt động tạo hình cho trẻ vẽ bài “cầu vồng” thì cô có thể
gây hứng thú cho trẻ đọc bài thơ “cầu vồng” để gợi ý cách vẽ của trẻ.
Tóm lại cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong các giờ đan xen lẫn
với các giờ hoạt động chung khác là một phƣơng pháp có hiệu quả giúp trẻ hiểu

thêm đƣợc các tác phẩm và có những kỹ năng cần thiết cho trẻ.
3. Biện pháp 3: Nâng cao nghệ thuật giảng dạy, tích hợp nội dung giáo dục
một cách hợp lý.
Nghệ thuật giảng dạy đóng vai trò rất quan trọng, nó rất cần thiết trong quá
trình cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học do đó:
Để giờ học đạt kết quả cao, trẻ hứng thú cần nhiều yếu tố và nghệ thuật
giảng dạy của cô là quan trọng nhất vì cô giáo là ngƣời dẫn dắt trẻ giúp trẻ cảm
nhận trực tiếp hiệu quả hoạt động đạt đƣợc
Cô phải có giọng đọc, giọng kể êm dịu, sáng tạo dễ đi vào lòng ngƣời, lời
thơ mƣợt mà trong sáng, kể chuyện phải thể hiện tốt tính cách từng nhân vật.
Trong bài học đƣợc xây dựng với nhiều hoạt động vì vậy tránh sự rời rạc,
ngắt quãng và đảm bảo sự lôgic giữa các hoạt động đƣợc sử dụng bằng các bài
hát, bài thơ, câu đố, tạo những bức chuyển tiếp mềm mại
* Trong các tác phẩm truyện:
Ví dụ: Truyện “Cậu Bé Mũi Dài”
Tôi lựa chọn hình thức sử dụng tranh minh hoạ
Chuẩn bị bức tranh chân dung trong bộ phận, mắt, mũi, tai, miệng đƣợc
gắn vào và cử động đƣợc. Tôi giới thiệu bằng cử động cái mũi và nói: “Xin chào
các bạn, các bận hãy đoán tôi là ai nhé! Trên cơ thể của các bạn tôi rất quan
trọng, tôi thở đƣợc, ngửi và phân biệt đƣợc các mùi thơm khác nhau. Nào các
bạn, hãy đoán tôi là ai ?
Nhƣ vậy ở câu chuyện “Cậu Bé Mũi Dài” tôi sử dụng hình thức đó vì cái
mũi là một bộ phận trên cơ thể rất gần gũi với trẻ, trẻ hiểu rõ chức năng của bộ
phận này nên rất dễ dàng nhận ra đó là cái mũi và từ đó cô dẫn dắt để buộc vào
kể câu chuyện “Cậu Bé Mũi Dài”
* Trong các tác phẩm thơ:
Ví dụ : Bài thơ: "Đàn gà con”- ở chủ đề Động vật.
Bài thơ nói về sự hình thành của những chú gà con. Giọng đọc đều thể
hiện sự nhí nhảnh, vui tƣơi.
Cái mỏ tí hon

……Ta yêu chú lắm!

10


4.Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, làm đồ
dùng đồ chơi tự tạo và sử dụng đồ dùng trực quan đảm bảo tính khoa học.
thực tiễn, hiệu quả
Cô giáo là ngƣời luôn hiểu rõ tâm lý của trẻ, trẻ rất thích hoạt động với đồ
vật. Do đó để có chất lƣợng giờ học tốt thì cô giáo cần có sự chuẩn bị đồ dùng,
đồ chơi của cô và trẻ có màu sắc hợp lý. Có tính sáng tạo và giáo dục.
Đồ dùng đồ chơi trang trí xung quanh lớp rất quan trọng trong hoạt động
của trẻ. Cô trang trí theo từng nhóm phong phú về chủng loại, phù hợp với màu
sắc và kích thƣớc của từng loại hoạt động.
Trang trí nhƣ vậy sẽ cung cấp thêm những kiến thức về bài thơ, câu truyện
góp phần phát triển khả năng quan sát, óc thẩm mỹ tạo cho trẻ có tâm thế vui
trƣớc khi vào giờ học.
Nhƣ chúng ta đã biết kiều kiện của Mầm non còn nhiều khó khăn.Vì vậy là
giáo viên tôi đã tận dụng những vật dụng cũ để tái chế, sửa đổi sáng tạo thành
những hình ảnh sinh động để dạy trẻ hoạt động một cách hiệu quả, tiết kiệm,
thiết thực.
- Tôi đã tận dụng những nguyên vật liệu dễ tìm nhƣ : vỏ sữa chua ,vỏ thạch , len
màu các loại ,xốp màu.... để làm ra các con vật đáng yêu và ngộ nghĩnh để kích
thích tính tìm tòi khám phá của trẻ.

Hình ảnh: con gà, con công, con chuồn chuồn làm bằng vỏ sữa, xốp màu

11

Hình ảnh con gà bằng vỏ lọ dầu gội đầu Dove
Cách làm: Vẽ hình con gà trống hoặc mái lên 2 mặt vỏ hộp, chú ý là 2 hình
2 mặt phải đối xứng nhau, cạnh bên và đáy của vỏ lọ dùng để tạo hình cổ và
bụng gà. Dùng dao cắt theo nét vẽ không cắt rời phần sống cổ và bụng gà. Dùng
dao nhọn trổ hình mái nhà (▲) và trổ ở thân để giáp cánh gà rồi lấy keo dán và
trang trí giấy màu cắt mỏ, mào, đuôi, cánh. Nhƣ vậy tôi đã tạo đƣợc con gà bằng
hộp nhựa.

12


Hình ảnh khung sân khấu
Khung sàn, sân khấu làm bằng gỗ đƣợc chốt đinh chắc, rèm sân khấu làm
bằng vải vụn viền ren đẹp.
Nhƣ vậy chỉ cần cô ngồi bên cạnh hoặc đằng sau dùng 2 tay là chỉnh đƣợc
các nhân vật tiến lùi theo truyện.
Ngoài ra tôi còn sử dụng vải vụn để khâu rối tay bằng nguyên liệu (vải
vụn, giấy bìa, kim chỉ, bông)
Dùng vài cắt thành nhiều mảnh (tuỳ vào các nhân vật để cắt) sau đó khâu
lại thành đầu -> nhồi bông cho thành hình, cuốn bìa cứng luồn vào giữa đầu và
thân làm cổ.
Một miếng vải khâu thành áo và có 2 ngón tay.
Nhƣ vậy tôi đã điều khiển rối qua các câu truyện cho trẻ xem

13


Hình ảnh: Các nhân vật của từng câu chuyện được cắt bằng bìa gắn vào
thanh gỗ chắc chắn để đẩy ra vào sân khấu.

Hình ảnh: Một số động vật sống dưới nước.
14


Bằng những nguyên vật liệu phế thải có sẵn trong thiên nhiên, tôi làm những
con vật ngỗ nghĩnh từ những vỏ trai vỏ sò, chai nhựa, vải vụn, xốp, bìa cát
tông…

Hình ảnh: Các con vật làm từ vỏ sữa
Để giờ học sinh động hấp dẫn, tôi thƣờng sƣu tầm thêm đĩa kể chuyện đọc
thơ có các nhân vật ngộ nghĩnh và lời thoại hấp dẫn để trẻ thích thú hơn.
Thiết kế bài giảng điện tử phù hợp với nội dung, chủ đề, đƣa thêm những hình
ảnh âm thanh minh hoạ sinh động, những trò chơi hấp dẫn để dạy trẻ.

Hình ảnh: Sử dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động làm quen văn
học.
15


Việc đƣa công nghệ thông tin vào bài dạy, giúp trẻ hoà nhập với các
phƣơng tiện truyền thông tôi đã cho trẻ đọc thơ, kể chuyện qua băng hình, màn
chiếu.
Ví dụ: Tôi đã sƣu tầm đƣợc đĩa VCD tƣ liệu về Bác Hồ, cuộc đấu tranh
gian khổ của Bác và nhân dân ta trong kháng chiến. Dẫn dắt trẻ vào bài thơ “Bác
Hồ Của Em”
Sử dụng đồ dùng trực quan nhƣ tranh ảnh, con rối, mô hình…
Tận dụng những vật liệu phế thải làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo.
Sử dụng nghệ thuật rối trong tiết học, số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm
văn học đạt rất cao. Trẻ nhanh nhớ đƣợc nội dung câu chuyện, lời thoại của nhân
vật.

5. Biện pháp 5: Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học:
Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tao cơ hội cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học phải thƣờng xuyên
Ngay từ đầu năm học BGH nhà trƣờng đã trang bị cho lớp nhiều bộ thơ
truyện.Ngoài ra tôi còn sƣu tập các sách văn học, tạp chí, lịch cũ cho trẻ tự làm
sách để xây dựng một “Góc thƣ viện”mang nội dung văn học

Hình ảnh trẻ xem sách tranh ở góc thư viện
Tại góc thƣ viện trẻ đƣợc xem các tranh truyện, tạp chí, họa báo. Sau đó cô kể
truyện cho trẻ nghe về nội dung những câu truyện nhƣ: “Dê con biết nhận lỗi,
giọt nƣớc tí xíu…”.Hƣớng dẫn trẻ cách tri thức các tranh truyện đó dần dần trẻ
16


có thể tự đọc.Tất nhiên lúc đầu trẻ đọc theo trí nhớ, trẻ nhớ về nội dung câu
truyện cô đã kể rồi tự kể khớp với nội dung câu truyện mà trẻ tri giác đã đƣợc
nghe.
6. Biện pháp 6: Trò chơi đóng kịch
Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể.Qua hoạt
động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu truyện, làm sống lại tâm trạng,
hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ biết
thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện.
Khi đóng kịch trẻ dễ dàng nắm đƣợc nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm
đƣợc tính liên tục của câu truyện, điều này góp phần đẩy mạnh đƣợc sự phát
triển tƣ duy, cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc ở trẻ.
Để đạt đƣợc điều đó thì trƣớc khi cho trẻ đóng kịch giáo viên phải cho trẻ ôn
lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Giúp trẻ hiểu sâu hơn
về nội dung truyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện
Để từ đó trẻ biết thể hiện nhƣng sắc thái khác nhau về ngữ điệu ,tính cách
tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt đƣợc giọng

điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc họa đƣợc tính cách của các nhân
vật.
Để trẻ nhớ đƣợc ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để đóng
kịch thì trƣớc hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai
theo tổ hoặc nhóm.
Ví dụ: Trong truyện “Chú dê đen”cho tổ 1 làm dê trắng, tổ 2 làm dê đen, tổ 3
làm chó sói để trẻ tự thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành
thạo.
Sau đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho
trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này cô giáo
là ngƣời dẫn truyện và trẻ tự diễn theo nội dung câu truyện.Khi trẻ diễn xong lên
cho trẻ tự nhận xét về vai diễn của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định đƣợc thái
độ của trẻ đối với nhân vật trong truyện là yêu hay ghét.
Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách sâu
sắc và để đạt đƣợc điều đó thì việc trang trí sân khấu và hóa trang cho trẻ là rất
quan trọng. Bên cạnh việc làm mô hình sân khấu thì việc hóa trang cho trẻ đóng
kịch cũng rất cần thiết Ngoài ra cũng phải chuẩn bị cho trẻ quần áo phù hợp với
từng nhân vật mà trẻ tham gia đóng kịch, giáo viên cần khắc sâu lời nói, cử chỉ,
điệu bộ, tính cách của nhân vật giúp trẻ nhập tốt vai của nhân vật.
7. Biện pháp 7: Tổ chức hoạt động làm quen văn học theo hình thức đổi mới
- lồng ghép các môn học - trò chơi gây hứng thú cho trẻ:
Rèn luyện kĩ năng cho trẻ thông qua hoạt động chơi. Trẻ đƣợc vui chơi thì
tâm lý thoải mái, trẻ sẽ hứng thú hơn trong các hoạt động khác mà cô tổ chức vì
17


vậy các hoạt động góc cũng rất quan trọng. Đây là biện pháp rất tốt giúp trẻ làm
quen với trẻ làm quen với văn học
Góc văn học tôi thƣờng xuyên thay đổi tranh, ảnh, sƣu tầm thêm nhiều bài thơ,
câu chuyện, trang trí thêm 1 số con rối theo nội dung của câu chuyện

Ví dụ : Chủ đề động vật, tôi sẽ cho bộ rối câu chuyện: “Hai chú dê con”

Ảnh rối Hai chú dê
Ngoài ra tôi còn cho trẻ làm quen với văn học qua các hoạt động vệ sinh, trong
giờ chuẩn bị ăn cơm trƣa, sau lúc ngủ dậy, kể cả lúc chơi tự do, giờ đón và trả
trẻ .
Mặt khác tôi còn cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học qua các ngày lễ
hội ôn luyện ở mọi lúc, mọi nơi cũng là một biện pháp phát triển ngôn ngữ và
học tốt bộ môn văn học.
Thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội- tổ chức các hoạt động giao lƣu kể
chuyện giữa các khối lớp theo một chƣơng trình văn nghệ mà 100% trẻ đƣợc
tham gia giúp trẻ hứng thú hơn.
Ví dụ: Câu truyện: Qua đƣờng
Trò chơi: Ngã tƣ đƣờng phố
Trẻ đứng ở 4 góc ngã tƣ, khi cô bật tín hiệu đèn đỏ, xanh, vàng, trẻ mô phỏng
các phƣơng tiện giao thông và đi theo tín hiệu quy định
Tổ chức chơi: Bật nhạc, cô hát cùng trẻ và bật tín hiệu với bài hát: “Em đi qua
ngã tƣ đƣờng phố”
Tôi thấy thời gian của một tiết dạy ngắn do vậy tôi đã xen kẽ vào các giờ đón và
trả trẻ, hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi…Để ôn luyện các câu chuyện
và tập cho trẻ đóng kịch theo nội dung câu chuyện.
Khi tôi thực hiện đề tài này thì kết quả trẻ học hứng thú hơn, trẻ tập trung chú
ý cao. Khả năng ghi nhớ của trẻ tốt hơn vì tôi thƣờng xuyên sáng tạo các trò
chơi mới lạ, hấp dẫn, kết hợp với trẻ đƣợc quan sát hình ảnh trên màn vi tính
và những đồ dùng, đồ chơi sang tạo và dễ tìm.
18


8. Biện pháp 8: Làm tốt công tác phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.
Gia đình là cái nôi đầu tiên nuôi dƣỡng trẻ phát triển chính vì vậy để trẻ hứng

thú với hoạt động học cần phải có sự phồi hợp chặt chẽ với gia đình để trẻ học
tập đạt kết quả cao.Thƣờng xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh, tuyên
truyền về nội dung, phƣơng pháp dạy trẻ làm quen văn học.
-Vào đầu năm học tôi tổ chức họp phụ huynh bàn bạc trao đổi và cùng lên một
số kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ, tạo mọi điều kiện để trẻ vui chơi khỏe mạnh
thì trẻ mới có khả năng tiếp thu bài tốt hơn.
- Đƣa kế hoạch soạn giảng dạy tới tay phụ huynh bằng cách dán kế hoạch trên
bảng tuyên truyền của lớp để phụ huynh thấy đƣợc con mình đã, đang và sắp
đƣợc học gì.
- Gợi ý và phô tô những bài thơ, câu chuyện hay gửi phụ huynh hay những
bức tranh vẽ về nội dung câu chuyện của trẻ làm tài liệu để phụ huynh cho con
em đọc khi ở nhà.
- Tuyên truyền khuyến khích phụ huynh sƣu tầm những nguyên vật liệu,
chất phế thải để mang đến lớp dùng làm đồ dùng đồ chơi
- Thƣờng xuyên trao đổi với phụ huynh về những trẻ không hứng thú tích cực
khi tham gia vào hoạt động văn học để phụ huynh có kế hoạch dạy thêm trẻ khi
ở nhà
- Tôi luôn lắng nghe ý kiến đóng góp của các bậc phụ huynh từ đó tôi có những
kinh nghiệm và biện pháp để dạy trẻ đƣợc tốt hơn
II: KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Sau một thời gian thực hiện đề tài với các biện pháp trên tôi đã đạt đƣợc kết
quả sau:
* Về phía giáo viên:
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc dạy tốt môn văn học.
Có kỹ năng sáng tạo hơn trong các tiết dạy cũng nhƣ trong việc làm đồ
dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động văn học
Kết hợp tốt với phụ huynh để cùng giáo dục phát triể toàn diện cho trẻ
Tìm tòi nghiên cứu phƣơng pháp mới hay phù hợp với lứa tuổi trau dồi
kinh nghiệm phát huy nghệ thuật lên lớp, cô tích cực trong giờ luyện tập gây
hứng thú cho trẻ.

* Về phía phụ huynh:
Thƣờng xuyên quan tâm đến chất lƣợng của trẻ tại lớp. Phụ huynh rất hài
lòng và đặt niềm tin vào sự dạy dỗ của cô giáo và nhà trƣờng. Từ đó, phụ huynh
tích cực phối hợp với giáo viên trong công tác chăm sóc – giáo dục trẻ. Ngoài ra,
phụ huynh còn hỗ trợ cho lớp những nguyên vật liệu để giúp trẻ học tốt hơn
19


* Về phía trẻ:
Qua việc áp dụng những biện pháp trên tôi thấy trẻ mạnh dạn, tự tin hơn.
Trẻ hứng thú tham gia hoạt động cùng cô, thích học sáng tạo, yêu cô giáo bạn
bè, đoàn kết với bạn.
Giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt:
+ Về ngôn ngữ : Phát âm rõ ràng, mạch lạc.
+ Về nhận thức : Trẻ nhanh nhẹn, tự tin và thông minh hơn.
Sau một năm thực hiện các biện pháp đã nêu trẻ lớp tôi đã đạt đƣợc kết quả nhƣ
sau:
* Kết quả đối chứng

STT
1

2

3

4

Đầu năm

Cuối năm

So Sánh

Nội dung khảo
sát

Đạt

Chưa
đạt

Đạt

Chưa đạt

Trẻ có khả năng
đọc thuộc diễn
cảm thơ

15T
= 37%

26T
=63%

40T
= 97%

1T

= 3%

Tăng 60%

5T
=12%

36
=88%

38T
= 92%

3T
=8%

Tăng80 %

8T
=20%

33T
=80%

37T
=88,%

4T
=12%

Tăng68%

6T
=15%

35T
=85%

4T
= 12%

Tăng68%

Trẻ có khả năng
kể
lại
câu
chuyện đơn giản
với sự giúp đỡ
của cô
Trẻ có thể tham
gia đóng vai
nhân vật trong
truyện
Trẻ có sự sáng
tạo khi đọc thơ,
kể chuyện

37T
=88%

20


D: KẾT LUẬN – BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỀ
XUẤT KHUYẾN NGHỊ
1. Bài học kinh nghiệm:
Bằng những biện pháp trên tôi đã rút ra đƣợc những kinh nghiệm sau:
- Trong quá trình giảng dạy, ngƣời giáo viên phải yêu nghề, mến trẻ, luôn
tìm tòi các hình thức sáng tạo, phƣơng pháp hay, hấp dẫn để tạo hứng thú cho trẻ
- Luôn học hỏi bạn bè, đồng nghiệp nhằm nâng cao kiến thức
- Lựa chọn những bài thơ, câu truyện phù hợp với từng chủ đề
- Luôn tìm tòi qua sách báo thông tin đại chúng truyền thông, qua mạng
internet
- Để cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học cô phải luyện đƣợc giọng đọc,
giọng kể truyền cảm, hấp dẫn, phải tích cực làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo từ
nguyên vật liệu phế thải.
- Phối hợp với nhà trƣờng, với phụ huynh về các phƣơng pháp giảng dạy
tạo niềm tin với trẻ.
2. Kết luận:
Sau một năm nghiên cứu và thử nghiệm đề tài tôi thấy việc lựa chọn cho
trẻ làm quen với văn học là rất quan trọng nó quyết định thành công của giáo
viên khi tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với văn học và rút ra đƣợc
nhiều kinh nghiệm.
Khi thực hiện đề tài này tôi đã thu đƣợc kết quả hầu hết trẻ có khả năng đọc
thơ, kể chuyện diễn cảm các tác phẩm văn học.
Trẻ hứng thú và say sƣa trong các hoạt động
Trẻ kể truyện sáng tạo, tăng lên vốn từ của trẻ đƣợc mở rộng.
Đồ dùng đồ chơi đƣợc phong phú.
3. Khuyến nghị- đề xuất sau quá trình thực hiện đề tài:

* Đối với nhà trường:
- Nhà trƣờng cần quan tâm, chỉ đạo sát xao hơn nữa cho việc xã hội hóa giáo
dục ngày càng nâng cao chất lƣợng giáo dục.
- Thƣờng xuyên tổ chức kiến tập chuyên đề văn học cho giáo viên đƣợc học hỏi
kinh nghiệm lẫn nhau.
* Đối với phòng giáo dục:
- Quan tâm hơn nữa về cơ sở vật chất trang thiết bị đồ dùng đồ chơi với các nhà
trƣờng, tới ngành học mầm non và đời sống tinh thần của giáo viên để các cô
yên tâm công tác giảng dạy.
E: TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tạp chí chuyên ngành giáo dục mầm non.
21


2. Tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện, câu đố theo chủ đề (Trẻ 3-4 tuổi).
Văn học trẻ em
3. Tìm hiểu qua internet.
Trên đây là một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với
tác phẩm văn học cho trẻ 3 – 4 tuổi trong trường mầm non.
Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp và các
cấp lãnh đạo.
Xin chân trọng cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƢỞNG
ĐƠN VỊ

Hà Nội, ngày
tháng
năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh

nghiệm của mình viết không sao chép
nội dung của ngƣời khác.

22


23